Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 74/2008 du 24 avril 2008 Numéros du rôle : 4242 et 4244 En cause : les recours en annulation des articles 294, 2°, et 295 de la loi-programme du 27 décembre 2006, introduits par la commune d'Auderghem et autres et (...) La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges P. Ma(...)"
Extrait de l'arrêt n° 74/2008 du 24 avril 2008 Numéros du rôle : 4242 et 4244 En cause : les recours en annulation des articles 294, 2°, et 295 de la loi-programme du 27 décembre 2006, introduits par la commune d'Auderghem et autres et (...) La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges P. Ma(...) Uittreksel uit arrest nr. 74/2008 van 24 april 2008 Rolnummers 4242 en 4244 In zake : de beroepen tot vernietiging van de artikelen 294, 2°, en 295 van de programmawet van 27 december 2006, ingesteld door de gemeente Oudergem en anderen(...) Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de rechter(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 74/2008 du 24 avril 2008 Uittreksel uit arrest nr. 74/2008 van 24 april 2008
Numéros du rôle : 4242 et 4244 Rolnummers 4242 en 4244
En cause : les recours en annulation des articles 294, 2°, et 295 de In zake : de beroepen tot vernietiging van de artikelen 294, 2°, en
la loi-programme (I) du 27 décembre 2006, introduits par la commune 295 van de programmawet (I) van 27 december 2006, ingesteld door de
d'Auderghem et autres et par la province de Hainaut. gemeente Oudergem en anderen en door de provincie Henegouwen.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges P. samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de
Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, rechters P. Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen,
J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels et T. Merckx-Van Goey, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels en T. Merckx-Van
assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Goey, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder
Melchior, voorzitterschap van voorzitter M. Melchior,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des recours et procédure I. Onderwerp van de beroepen en rechtspleging
a) Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le a) Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 27 juni
27 juin 2007 et parvenue au greffe le 28 juin 2007, un recours en 2007 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 28
juni 2007, is beroep tot vernietiging ingesteld van de artikelen 294,
annulation des articles 294, 2°, et 295 de la loi-programme (I) du 27 2°, en 295 van de programmawet (I) van 27 december 2006 (bekendgemaakt
décembre 2006 (publiée au Moniteur belge du 28 décembre 2006, in het Belgisch Staatsblad van 28 december 2006, derde editie), door
troisième édition) a été introduit, par la commune d'Auderghem, la
commune de Forest, la commune d'Ixelles, la commune de Koekelberg et de gemeente Oudergem, de gemeente Vorst, de gemeente Elsene, de
la commune de Schaerbeek. gemeente Koekelberg en de gemeente Schaarbeek.
b) Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le b) Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 27 juni
27 juin 2007 et parvenue au greffe le 28 juin 2007, la province de 2007 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 28
Hainaut a introduit un recours en annulation des mêmes dispositions. juni 2007, heeft de provincie Henegouwen beroep tot vernietiging van
dezelfde bepalingen ingesteld.
Ces affaires, inscrites sous les numéros 4242 et 4244 du rôle de la Die zaken, ingeschreven onder de nummers 4242 en 4244 van de rol van
Cour, ont été jointes. het Hof, werden samengevoegd.
(...) (...)
II. En droit II. In rechte
(...) (...)
Quant à l'étendue des recours Ten aanzien van de omvang van de beroepen
B.1.1. Les requérantes demandent l'annulation des articles 294, 2°, et B.1.1. De verzoekende partijen vorderen de vernietiging van de
295 de la loi-programme (I) du 27 décembre 2006. artikelen 294, 2°, en 295 van de programmawet (I) van 27 december
Ces dispositions complètent, respectivement, les articles 1er et 8 de 2006. Die bepalingen vervolledigen, respectievelijk, de artikelen 1 en 8 van
la loi du 5 août 1968 établissant certaines relations entre les de wet van 5 augustus 1968 tot vaststelling van een zeker verband
régimes de pensions du secteur public et ceux du secteur privé. En tussen de pensioenstelsels van de openbare sector en die van de
substance, comme l'indique l'intitulé du chapitre dont il fait partie privésector. Zoals de titel aangeeft van het hoofdstuk « Overdracht
« Transfert du régime de pension du secteur privé au régime de pension van de pensioenregeling van de particuliere naar die van de openbare
sector » waarvan het deel uitmaakt, strekt artikel 1 in hoofdzaak
du secteur public », l'article 1er vise à régler le sort de ertoe de behandeling te regelen van de sociale bijdragen die zijn
cotisations sociales payées relativement à des personnes engagées sous betaald voor personen die zijn aangeworven met een privaatrechtelijke
contrat d'emploi ou de travail de droit privé lorsque celles-ci sont overeenkomst van tewerkstelling of arbeidsovereenkomst wanneer zij als
nommées en qualité d'agent statutaire. L'article 8 vise à régler les statutair ambtenaar worden benoemd. Artikel 8 beoogt de overdrachten
transferts de régime de pension en sens inverse, à savoir les van het pensioenstelsel in de omgekeerde richting te regelen, namelijk
transferts du régime de pension du secteur public au régime de pension de overdrachten van de pensioenregeling van de openbare naar die van
du secteur privé. Dans les deux cas, les dispositions attaquées de particuliere sector. In beide gevallen voorzien de bestreden
prévoient que le transfert de cotisations d'un régime vers l'autre a bepalingen erin dat de overdracht van de bijdrage van het ene stelsel
lieu, au plus tôt, lorsque la pension de la personne concernée prend naar het andere op zijn vroegst plaatsheeft wanneer het pensioen van
cours. de betrokkene ingaat.
B.1.2. Il ressort toutefois des moyens que les requérantes postulent B.1.2. Uit de middelen blijkt evenwel dat de verzoekende partijen
alleen de vernietiging vorderen van artikel 294, 2°, van de
l'annulation du seul article 294, 2°, de la loi-programme (I) du 27 programmawet (I) van 27 december 2006; alleen de eerste hypothese van
décembre 2006; seule la première des hypothèses de transfert de régime overdracht van de pensioenregeling die hiervoor is uiteengezet, is
de pension exposée ci-dessous est dès lors en cause - celle réglée bijgevolg in het geding, met name die welke bij artikel 1 van de wet
notamment par l'article 1er de la loi du 5 août 1968. van 5 augustus 1968 is geregeld.
En outre, le report pour les personnes publiques requérantes au moment Bovendien is het uitstel, krachtens het voormelde artikel 295, voor de
de la pension, en vertu de l'article 295 précité, du transfert des overdracht van de bijdragen die zij hebben geïnd voor een ambtenaar
cotisations qu'elles ont perçues relativement à un agent avant qu'il vooraleer hij hun pensioenregeling verlaat, niet van die aard dat het
ne quitte leur régime de pension, n'est pas de nature à faire naître de verzoekende publiekrechtelijke rechtspersonen een belang verschaft
dans leur chef l'intérêt requis par l'article 2, 2°, de la loi spéciale du 6 janvier 1989. dat is vereist door artikel 2, 2°, van de bijzondere wet van 6 januari 1989.
B.1.3. La Cour limite dès lors son examen au seul article 294, 2°, de B.1.3. Het Hof beperkt zijn onderzoek derhalve tot artikel 294, 2°,
la loi du 27 décembre 2006. van de wet van 27 december 2006.
Quant à la recevabilité Ten aanzien van de ontvankelijkheid
B.2.1. Le Conseil des ministres conteste la recevabilité des deux B.2.1. De Ministerraad betwist de ontvankelijkheid van de twee
recours : dans l'affaire n° 4242, au motif que, contrairement à beroepen : in de zaak nr. 4242 omdat, in strijd met artikel 270 van de
l'article 270 de la Nouvelle loi communale, les recours ont été Nieuwe Gemeentewet, tot het indienen van de beroepen is beslist door
décidés par le seul collège des bourgmestre et échevins des communes alleen het college van burgemeester en schepenen van de verzoekende
requérantes, sans que le collège n'ait été préalablement autorisé par gemeenten, zonder dat het college de voorafgaande toestemming van zijn
son conseil communal; dans l'affaire n° 4244, en raison de l'absence gemeenteraad heeft verkregen; in de zaak nr. 4244 omdat een beslissing
même de décision du collège ou du conseil provincial. van zowel het provinciecollege als van de provincieraad ontbreekt.
B.2.2. En ce qui concerne l'affaire n° 4242, chaque commune requérante B.2.2. In verband met de zaak nr. 4242 heeft elke verzoekende gemeente
a communiqué à la Cour la décision de son collège d'introduire le aan het Hof de beslissing van haar college meegedeeld om het
présent recours en annulation, ainsi que celle de son conseil onderhavige beroep tot vernietiging in te dienen, alsook die van haar
autorisant le collège à ce faire. raad waarmee aan het college machtiging daartoe is gegeven.
B.2.3. En ce qui concerne l'affaire n° 4244, la province de Hainaut a B.2.3. In verband met de zaak nr. 4244 heeft de provincie Henegouwen
communiqué la décision de son collège d'introduire le présent recours de beslissing meegedeeld van haar college om het onderhavige beroep
en annulation, ainsi que celle de son conseil autorisant le collège à tot vernietiging in te stellen, alsook die van haar raad teneinde het
ce faire. college daartoe machtiging te verlenen.
B.2.4. Les exceptions sont rejetées. B.2.4. De excepties worden verworpen.
Quant au fond Ten gronde
B.3.1. L'article 294, 2°, de la loi-programme (I) du 27 décembre 2006 B.3.1. Artikel 294, 2°, van de programmawet (I) van 27 december 2006
complète l'article 1er de la loi du 5 août 1968 par un nouvel alinéa. vult artikel 1 van de wet van 5 augustus 1968 aan met een nieuw lid.
Compte tenu, en outre, de sa modification par le 1° du même article Rekening houdend bovendien met de wijziging ervan bij 1° van hetzelfde
294 et par l'article 52 de la loi-programme du 27 avril 2007, artikel 294 en bij artikel 52 van de programmawet van 27 april 2007,
l'article 1er de la loi du 5 août 1968 se lit désormais comme suit : luidt artikel 1 van de wet van 5 augustus 1968 voortaan :
« Lorsque des services accomplis en qualité d'ouvrier, d'employé ou de « Wanneer diensten volbracht in hoedanigheid van arbeider, bediende of
marin et qui ont entraîné l'assujettissement à un des régimes de zeeman en welke aanleiding hebben gegeven tot aansluiting bij één der
pension des ouvriers, des employés, des marins ou des travailleurs pensioenregelingen voor arbeiders, bedienden, zeelieden of werknemers
salariés deviennent admissibles pour établir les droits à la pension aanneembaar worden om het recht vast te stellen op het rustpensioen
de retraite de personnes soumises à un des régimes de pension du van personen onderworpen aan een van de pensioenregelingen van de
secteur public, établis par un ou en vertu d'une loi, d'un décret ou openbare sector vastgesteld door of krachtens een wet, een decreet of
d'une ordonnance, par un règlement provincial, par un règlement een ordonnantie, door een provinciaal reglement, door een gemeentelijk
communal, par les règlements relatifs à la Caisse des ouvriers de reglement, door de reglementen betreffende de Kas voor werklieden van
l'Etat, ou par la S.N.C.B. Holding, les institutions qui du chef de de Staat of door N.M.B.S. Holding, zijn de instellingen die uit hoofde
van die diensten bijdragen hebben geïnd, van iedere verplichting
ces services ont perçu des cotisations, sont déchargées de toute jegens de betrokkenen en hun rechtverkrijgenden ontslagen, doch zij
obligation envers les intéressés et leurs ayant droit mais sont tenues die belast is met het beheer van het stelsel van de
de verser à l'institution qui gère le régime des pensions de survie overlevingspensioenen waaraan zij onderworpen zijn, of aan de
auquel ils sont assujettis ou à l'institution qui gère le régime des instelling die belast is met het beheer van het stelsel van de
pensions de survie appelé à supporter la charge de la quote-part de overlevingspensioenen dat de last van het pensioengedeelte, hetwelk
pension résultant desdits services : voortvloeit uit de genoemde diensten zal moeten dragen, te storten :
1° (...) 1° (...)
2° (...) 2° (...)
3° les cotisations personnelles et patronales versées au Fonds 3° de persoonlijke en werkgeversbijdragen gestort aan het
d'allocations pour employés; Toelagenfonds voor bedienden;
4° sous déduction de la part qui aurait éventuellement été payée 4° na aftrek van het gedeelte dat de werkgever rechtstreeks mocht
directement par l'employeur à l'organisme d'assurance auquel betaald hebben aan de verzekeringsinstelling waarbij de belanghebbende
l'intéressé a été affilié, les cotisations personnelles et patronales aangesloten was, de persoonlijke en werkgeversbijdragen bestemd voor
affectées aux pensions de retraite et de survie et versées en vertu : het vestigen van de rust- en overlevingspensioenen en gestort krachtens :
a) des lois relatives à la pension de retraite et de survie des a) de wetten betreffende het rust- en overlevingspensioen van de
ouvriers et des employés et de l'arrêté royal n° 50 du 24 octobre 1967 arbeiders en de bedienden en het koninklijk besluit nr. 50 van 24
relatif à la pension de retraite et de survie des travailleurs oktober 1967 betreffende het rust- en overlevingspensioen voor
salariés. werknemers;
b) des statuts de la Caisse de secours et de prévoyance en faveur des b) de statuten van de Hulp- en Voorzorgskas voor zeevarenden onder
marins naviguant sous pavillon belge; Belgische vlag;
c) de l'arrêté-loi du 28 décembre 1944 concernant la sécurité sociale c) de besluitwet van 28 december 1944 betreffende de maatschappelijke
des travailleurs; zekerheid der arbeiders;
d) de l'arrêté-loi du 7 février 1945 concernant la sécurité sociale d) het wetsbesluit van 7 februari 1945 betreffende de maatschappelijke
des marins de la marine marchande. zekerheid der zeelieden van de koopvaardijvloot.
Le Roi peut fixer un autre mode de fixation et de calcul des sommes à De Koning kan een andere wijze van vaststelling en berekening van de
transférer et les modalités d'application de l'alinéa précédent). over te dragen sommen en de toepassingsmodaliteiten van het voorgaand
Le transfert des cotisations visées audit article s'effectue au plus lid vaststellen. De overdracht van de in dit artikel bedoelde bijdragen vindt ten
tôt au moment où la pension de l'intéressé prend effectivement et pour vroegste plaats op het ogenblik dat het pensioen van de belanghebbende
la première fois cours ». daadwerkelijk en voor de eerste maal ingaat ».
Seul le dernier alinéa est attaqué. Alleen het laatste lid wordt bestreden.
B.3.2. L'arrêté royal du 25 août 1970, pris en exécution des articles B.3.2. Het koninklijk besluit van 25 augustus 1970, genomen ter
3 et 14 de la loi précitée, détermine, en son article 4, le délai dans uitvoering van de artikelen 3 en 14 van de voormelde wet, bepaalt in
lequel doivent être transférés les montants visés par l'article 1er de artikel 4 ervan de termijn waarbinnen de in artikel 1 van dezelfde wet
la même loi : bedoelde bedragen moeten worden overgedragen :
« Le transfert des montants dus en application de l'article 1er de la « De krachtens artikel 1 van de wet van 5 augustus 1968 verschuldigde
loi du 5 août 1968 doit être exécuté dans les six mois de la demande bedragen dienen te worden overgemaakt binnen zes maanden na de
de l'institution à laquelle les sommes doivent être versées. Le délai aanvraag van de instelling waaraan de sommen gestort moeten worden. De
fixé par l'alinéa 1er n'est pas applicable si l'admissibilité des in het eerste lid bepaalde termijn is niet van toepassing als de in
services prévue par l'article 1er de la loi du 5 août 1968 a été artikel 1 van de wet van 5 augustus 1968 bedoelde aanneembaarheid van
acquise avant la publication de la loi, mais ce délai est applicable de diensten verkregen is vóór de bekendmaking van de wet, maar is wel
lorsque l'intéressé a déjà obtenu une pension dans le secteur public van toepassing als de betrokkene reeds een pensioen in de openbare
ou lorsqu'il est décédé et qu'aucune prestation n'a été accordée dans sector verkregen heeft of als hij overleden is, en geen uitkering in
le régime de pensions des ouvriers, employés ou marins en raison de de pensioenregeling voor arbeiders, bedienden of zeelieden verleend is
services donnant lieu à l'application de l'article 1er de la loi du 5 uit hoofde van diensttijd die aanleiding geeft tot toepassing van
août 1968 ». artikel 1 van de wet van 5 augustus 1968 ».
B.4. Les parties requérantes allèguent la violation des articles 10 et B.4. De verzoekende partijen voeren de schending aan van de artikelen
11 de la Constitution, combinés, selon le cas, avec son article 16,, 10 en 11 van de Grondwet, naar gelang van het geval in samenhang
gelezen met artikel 16 ervan, met artikel 1 van het Eerste Aanvullend
avec l'article 1er du Premier Protocole additionnel à la Convention Protocol bij het Europees Verdrag voor de rechten van de mens (eerste
européenne des droits de l'homme (premier moyen dans l'affaire n° 4242 middel in de zaak nr. 4242 en tweede middel in de zaak nr. 4244), met
et second moyen dans l'affaire n° 4244), avec le « principe général de
légitime confiance » (premier moyen dans l'affaire n° 4244), avec het « algemeen beginsel van gewettigd vertrouwen » (eerste middel in
l'article 162 de la Constitution et avec le principe de l'autonomie de zaak nr. 4244), met artikel 162 van de Grondwet en met het beginsel
communale (second moyen dans l'affaire n° 4244). van de gemeentelijke autonomie (tweede middel in de zaak nr. 4244).
En ce qui concerne les articles 10 et 11 de la Constitution, combinés Ten aanzien van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang
avec son article 16 et avec l'article 1er du Premier Protocole gelezen met artikel 16 ervan en met artikel 1 van het Eerste
additionnel à la Convention européenne des droits de l'homme Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag voor de rechten van de
B.5.1. Les communes requérantes se plaignent d'une différence de mens B.5.1. De verzoekende gemeenten beklagen zich over een verschil in
traitement, qu'elles estiment injustifiée, au détriment des communes behandeling, dat zij onverantwoord achten, ten nadele van de gemeenten
die hun eigen pensioenfonds organiseren en beheren, in vergelijking
qui organisent et gèrent leur propre fonds de pension, comparées à met die welke die zijn aangesloten bij de Rijksdienst voor Sociale
celles qui sont affiliées à l'Office national de sécurité sociale des Zekerheid van de Provinciale en Plaatselijke Overheidsdiensten (hierna
administrations provinciales et locales (ci-après : ONSSAPL). Elles : RSZPPO). Zij verwijten de door hen bestreden bepalingen dat zij het
font grief aux dispositions qu'elles attaquent de retarder le moment ogenblik uitstellen waarop bepaalde bedragen aan hen worden
auquel leur sont transférées certaines sommes et de les priver des overgedragen en dat zij hun de intrest ontzeggen die deze bedragen
intérêts que ces sommes produiraient si elles leur étaient attribuées zouden opbrengen indien zij hun eerder waren toegekend : de
plus tôt : les communes requérantes se trouveraient, de ce fait, verzoekende gemeenten zouden daardoor worden verplicht nieuwe en
contraintes de dégager des moyens financiers nouveaux et bijkomende financiële middelen vrij te maken teneinde de door de
complémentaires afin de compenser les pertes engendrées par lesdites genoemde wijzigingen veroorzaakte verliezen te compenseren. Voor de
modifications. A l'inverse, pour les communes qui n'organisent ni ne gemeenten die daarentegen niet hun eigen pensioenfonds organiseren,
gèrent leur propre fonds de pensions telles les communes qui sont noch beheren, zoals de gemeenten die zijn aangesloten bij de RSZPPO,
affiliées à l'ONSSAPL, les articles 294 et 295 attaqués entraîneraient zouden de bestreden artikelen 294 en 295 een louter interne overdracht
un simple transfert interne au sein de services dépendant de l'Etat teweegbrengen binnen de diensten die afhangen van de federale overheid
fédéral et du groupe des institutions de sécurité sociale : les en van de groep van de socialezekerheidsinstellingen : de gemeenten
communes affiliées à l'ONSSAPL ne ressentiraient dès lors pas cet die zijn aangesloten bij de RSZPPO zouden bijgevolg die financiële
impact financier. impact niet voelen.
Les communes requérantes avancent également qu'elles sont « privées de De verzoekende gemeenten voeren eveneens aan dat hun « elke overdracht
tout transfert des montants de cotisations et des réserves van de bijdragen en van de wiskundige reserves wordt ontzegd wanneer
mathématiques dans l'hypothèse du départ de l'agent avant sa mise à la de ambtenaar vertrekt vóór zijn oppensioenstelling - ontslag,
pension - démission, révocation, engagement dans un autre emploi de ontzetting, aanwerving in een andere privaatrechtelijke of
droit privé ou de droit public - ou celle de son décès avant l'âge de publiekrechtelijke betrekking - of wanneer hij overlijdt vóór de
la pension ». pensioenleeftijd ».
B.5.2. La province de Hainaut critique une autre discrimination, celle B.5.2. De provincie Henegouwen bekritiseert een andere discriminatie
faite entre pouvoirs publics engageant un nouvel agent statutaire, tussen overheden die een nieuwe statutaire ambtenaar aanwerven,
selon que cet agent provient du secteur public ou du secteur privé : naargelang die ambtenaar uit de overheidssector of uit de privésector
dans la première hypothèse, les différents pouvoirs publics restent komt : in het eerste geval blijven de verschillende overheden elk
chacun tenus de leurs obligations en termes de pension au prorata de gehouden tot hun verplichtingen inzake pensioenen ten belope van de
la durée de la fonction, alors que, dans la seconde hypothèse, la duur van het ambt, terwijl in het tweede geval de pensioenkas van de
caisse de pension du secteur privé est déchargée en ne devant verser privésector wordt ontlast doordat het bedrag van de bijdragen slechts
le montant des cotisations que lors de la prise de cours de la pension de l'agent. moet worden betaald bij het ingaan van het pensioen van de ambtenaar.
B.6. L'exposé des motifs décrit comme suit le but poursuivi par le B.6. In de memorie van toelichting wordt het door de wetgever
législateur : nastreefde doel, als volgt omschreven :
« Ce chapitre a trait aux transferts de cotisations entre les « Dit hoofdstuk betreft de overdrachten van bijdragen tussen de
différentes institutions de pension dans le cadre de la loi du 5 août verschillende pensioeninstellingen in het kader van de wet van 5
1968 établissant certaines relations entre les régimes de pensions du augustus 1968 tot vaststelling van een zeker verband tussen de
secteur public et ceux du secteur privé. ÷ ce jour, il n'existe pas de pensioenstelsels van de openbare sector en die van de privésector. Tot
disposition légale qui détermine à quel moment ce transfert doit avoir op heden bestaat er geen wettelijke bepaling die stelt op welk moment
lieu. Pour obtenir une réglementation uniforme et pour empêcher que deze overdracht moet plaatsvinden. Om een uniforme regeling te
pour une même personne, plusieurs transferts doivent se faire une fois verkrijgen en om te verhinderen dat voor eenzelfde persoon
dans un sens et ensuite une fois dans l'autre sens, il est stipulé que verschillende transfers, nu eens in de ene en dan weer in de andere
le transfert ne peut avoir lieu qu'au moment où la pension de richting, dienen te gebeuren, wordt bepaald dat de overdracht pas kan
l'intéressé prend cours effectivement et pour la première fois. Ceci plaatsvinden op het ogenblik dat het pensioen van belanghebbende
permet également de répartir à l'avenir proportionnellement les daadwerkelijk en voor de eerste maal ingaat. Dit laat ook toe om in de
charges budgétaires d'une manière objective, sans dépendre du nombre toekomst de budgettaire lasten op een objectieve manier evenredig te
spreiden, zonder afhankelijk te zijn van het niet te voorspellen
imprévisible de demandes annuelles » (Doc. parl., Chambre, 2006-2007, aantal jaarlijkse aanvragen » (Parl. St., Kamer, 2006-2007, DOC
DOC 51-2773/001, p. 180). 51-2773/001, p. 180).
B.7.1. Quant à la critique selon laquelle les requérantes seraient B.7.1. Ten aanzien van de kritiek volgens welke aan de verzoekende
privées de tout transfert de cotisations en cas de départ ou de décès partijen elke overdracht van bijdragen wordt ontzegd wanneer de
de l'agent avant sa pension, le Conseil des Ministres répond que, dans ambtenaar vóór zijn pensioen vertrekt of overlijdt, antwoordt de
ce cas, « les requérantes ne doivent faire face à aucune charge de Ministerraad dat, in dat geval, « de verzoekende partijen niet worden
pension de telle sorte qu'il n'y a pas lieu à application de l'article geconfronteerd met enige pensioenlast, zodat artikel 1 van de wet van
1er de la loi du 5 août 1968 ». 5 augustus 1968 niet dient te worden toegepast ».
B.7.2. Le transfert de cotisations perçues avant la nomination d'un B.7.2. De overdracht van bijdragen geïnd vóór de benoeming van een
agent - que diffère l'article 1er, dernier alinéa, attaqué - ambtenaar - die bij het bestreden artikel 1, laatste lid, wordt
uitgesteld - is, luidens het eerste lid van hetzelfde artikel, bestemd
bénéficie, aux termes de l'alinéa 1er du même article, à « voor de instelling « die belast is met het beheer van het stelsel van
l'institution qui gère le régime des pensions de survie auquel ils de overlevingspensioenen waaraan zij [de betrokkenen] onderworpen
[les intéressés] sont assujettis ou à l'institution qui gère le régime zijn, of aan de instelling die belast is met het beheer van het
des pensions de survie appelé à supporter la charge de la quote-part stelsel van de overlevingspensioenen dat de last van het
pensioengedeelte, hetwelk voortvloeit uit de genoemde diensten, zal
de pension résultant desdits services ». L'article 3 de la même loi moeten dragen ». Artikel 3 van dezelfde wet machtigt de Koning te
habilite le Roi à déterminer « l'affectation qui doit être donnée aux bepalen « welke bestemming aan de krachtens artikel 1 te storten
sommes dont le versement est prévu par l'article 1er ainsi que la sommen moet worden gegeven en hoe deze eventueel over de verschillende
répartition éventuelle de ces sommes entre les diverses institutions betrokken instellingen worden omgeslagen ». De Koning heeft van die
intéressées ». Le Roi a fait usage de cette délégation aux articles 1er machtiging gebruik gemaakt in de artikelen 1 en 2 van het koninklijk
et 2 de l'arrêté royal du 25 août 1970, lesquels règlent, respectivement, les hypothèses dans lesquelles les pensions de retraite et de survie sont ou non à charge de la même institution. Si les requérantes, dans certaines des hypothèses qu'elles visent, entrent dans le champ d'application des dispositions précitées, elles bénéficient du transfert des cotisations, selon les modalités prévues par l'article 1er de la loi du 5 août 1968 et ses mesures d'exécution. Elles ne sont donc pas privées, dans ce cas, de ce transfert. Si les requérantes n'entrent pas dans le champ d'application des dispositions citées ci-dessus, elles ne bénéficient pas du transfert de cotisations en cause, et ne sont dès lors pas préjudiciées par son report à l'âge de la pension. A cet égard, le moyen n'est pas fondé. En ce qui concerne le fait que le transfert des cotisations en cause est différé « au plus tôt au moment où la pension de l'intéressé prend effectivement et pour la première fois cours » B.8.1. Comme il ressort des travaux préparatoires cités ci-dessus, le législateur, en différant au moment de la pension le transfert des cotisations, entendait, à la fois, éviter des transferts successifs en sens inverse entre régimes de pension, faciliter la budgétisation des montants à transférer et instituer un régime uniforme en la matière. Quant à ce dernier objectif, le législateur a, en effet, prévu la même mesure lorsque le bénéficiaire du transfert n'est pas - comme en besluit van 25 augustus 1970, die respectievelijk de gevallen regelen waarin de rustpensioenen en de overlevingspensioenen al dan niet ten laste van dezelfde instelling komen. Indien de verzoekende partijen, in sommige van de door hen beoogde situaties, onder het toepassingsgebied van de voormelde bepalingen vallen, genieten zij de overdracht van de bijdragen onder de voorwaarden bepaald in artikel 1 van de wet van 5 augustus 1968 en de uitvoeringsmaatregelen ervan. In dat geval wordt die overdracht hun dus niet ontzegd. Indien de verzoekende partijen niet onder het toepassingsgebied van de hiervoor vermelde bepalingen vallen, genieten zij de in het geding zijnde overdracht van bijdragen niet en worden zij derhalve niet benadeeld door die tot de pensioenleeftijd uit te stellen. In dat opzicht is het middel niet gegrond. Ten aanzien van het feit dat de in het geding zijnde overdracht van de bijdragen wordt uitgesteld tot « ten vroegste [...] op het ogenblik dat het pensioen van de belanghebbende daadwerkelijk en voor de eerste maal ingaat » B.8.1. Zoals blijkt uit de hiervoor geciteerde parlementaire voorbereiding, wilde de wetgever, door de overdracht van de bijdragen uit te stellen tot het ogenblik van het pensioen, opeenvolgende overdrachten in omgekeerde richting tussen pensioenregelingen voorkomen en tegelijk de begroting van de over te maken bedragen vergemakkelijken, alsook een eenvormige regeling ter zake invoeren. Ten aanzien van die laatste doelstelling heeft de wetgever immers voorzien in dezelfde maatregel wanneer de begunstigde van de
l'espèce - le secteur public, mais bien le secteur privé : en effet, overdracht - zoals te dezen - niet de overheidssector maar de
l'article 295 de la même loi-programme ajoute à l'article 8 de la loi privésector is : artikel 295 van dezelfde programmawet voegt immers
du 5 août 1968 un alinéa libellé dans les mêmes termes que l'article aan artikel 8 van de wet van 5 augustus 1968 een lid toe in dezelfde
294, 2°, attaqué. bewoordingen als die van het bestreden artikel 294, 2°.
Par ailleurs, l'article 294, 2°, attaqué, s'il retarde le moment du Hoewel het bestreden artikel 294, 2°, het ogenblik van de overdracht
transfert des cotisations, non seulement ne met pas en cause le van de bijdragen uitstelt, brengt het de overdracht zelf overigens
transfert lui-même, mais, au contraire, le confirme de façon expresse. niet in het geding, maar bevestigt het die integendeel uitdrukkelijk.
L'article 1er, alinéa 1er, de la loi du 5 août 1968, inchangé, Het ongewijzigd gebleven artikel 1, eerste lid, van de wet van 5
prévoit, en substance, que les institutions qui ont antérieurement augustus 1968 bepaalt in hoofdzaak dat de instellingen die vroeger
perçu des cotisations doivent, à la suite du changement de statut de bijdragen hebben geïnd, door de statuutswijziging van de betrokkene
l'intéressé, verser lesdites cotisations à l'institution qui gère le régime de pension du secteur public dont relève désormais cette personne. B.8.2. Il résulte de ce qui précède que le fait de différer au moment de la pension d'un agent le transfert des cotisations perçues avant sa nomination est, en soi, raisonnablement justifié. Il y a lieu toutefois d'examiner également le sort du produit de ces cotisations pendant la période durant laquelle leur transfert est retardé. En ce qui concerne le sort du produit des cotisations dont le transfert est reporté die bijdragen moeten storten aan de instelling die het pensioenstelsel beheert van de overheidssector, waartoe die persoon voortaan behoort. B.8.2. Uit wat voorafgaat volgt dat het uitstellen, tot de pensionering van een ambtenaar, van de overdracht van de vóór zijn benoeming geïnde bijdragen op zich redelijkerwijze is verantwoord. Evenwel dient de behandeling nog te worden onderzocht van de opbrengst van die bijdragen tijdens de periode gedurende welke de overdracht ervan wordt uitgesteld. Ten aanzien van de behandeling van de opbrengst van de bijdragen waarvan de overdracht is uitgesteld
B.9.1. L'article 1er de la loi du 5 août 1968 ne prévoit pas le B.9.1. Artikel 1 van de wet van 5 augustus 1968 voorziet niet in de
transfert du produit de la capitalisation des cotisations ou des intérêts générés durant la période qui sépare la nomination de l'agent de son admission à la pension, période durant laquelle les institutions débitrices desdites cotisations peuvent les conserver. Les travaux préparatoires de la disposition attaquée n'évoquent pas l'attribution d'intérêts, ni, plus généralement, ne commentent la question de la capitalisation des cotisations dont le transfert est retardé. Par ailleurs, le Conseil des ministres non seulement ne conteste pas la thèse des requérantes selon laquelle elles seraient privées du produit de la capitalisation de ces cotisations ou d'intérêts, mais soutient en outre qu'elles ne pourraient faire valoir aucun droit à cet égard. Enfin, les communes requérantes joignent à leur mémoire en réponse plusieurs courriers de l'Office national des pensions (ci-après : ONP) overdracht van de opbrengst van de kapitalisatie van de bijdragen of van de interesten die zijn voortgebracht tijdens de periode tussen de benoeming van de ambtenaar en zijn oppensioenstelling, periode tijdens welke de instellingen de bijdragen die ze verschuldigd zijn, mogen bewaren. In de parlementaire voorbereiding van de bestreden bepaling wordt niet ingegaan op de toekenning van interesten, noch meer in het algemeen op de vraag betreffende de kapitalisatie van de bijdragen waarvan de overdracht is uitgesteld. De Ministerraad betwist overigens niet de stelling van de verzoekende partijen volgens welke de opbrengst van de kapitalisatie van die bijdragen of interesten hun zou worden ontzegd, maar verklaart bovendien dat zij in dat opzicht op geen enkel recht aanspraak zouden kunnen maken. Ten slotte voegen de verzoekende gemeenten bij hun memorie van antwoord verschillende brieven van de Rijksdienst voor Pensioenen
qui commentent les effets de l'article 294 attaqué. Un de ces (hierna : « RVP ») waarin de gevolgen van het bestreden artikel 294
courriers, adressé à la commune d'Auderghem, souligne de façon worden becommentarieerd. In een van die brieven, gericht aan de
expresse que « la nouvelle réglementation ne prévoit pas le calcul gemeente Oudergem, wordt uitdrukkelijk onderstreept dat « de nieuwe
d'éventuels intérêts ». Le Conseil des Ministres ne conteste pas cette reglementering niet voorziet in de berekening van eventuele interesten
position de l'ONP. ». De Ministerraad betwist dat standpunt van de RVP niet.
B.9.2. Il résulte de ce qui précède que le transfert des cotisations B.9.2. Uit hetgeen voorafgaat vloeit voort dat de overdracht van de
perçues avant la nomination d'un agent, reporté par l'article 294, 2°, vóór de benoeming van een ambtenaar geïnde bijdragen, uitgesteld bij
attaqué, n'est pas assorti du transfert du produit de la het bestreden artikel 294, 2°, niet gepaard gaat met de overdracht van
capitalisation ou des intérêts de ces cotisations. de opbrengst van de kapitalisatie of de intresten van die bijdragen.
Il y a lieu d'examiner si cet aspect de la mesure attaquée est Er dient te worden nagegaan of dit aspect van de bestreden maatregel
raisonnablement justifié. redelijkerwijze is verantwoord.
B.10. Les parties requérantes sont des administrations locales qui B.10. De verzoekende partijen zijn plaatselijke besturen die hun eigen
possèdent leur propre caisse de pension. pensioenkas bezitten.
Dans ce régime, les administrations décident elles-mêmes du mode de In die regeling beslissen de besturen zelf over de wijze waarop hun
financement de leurs pensions. Certaines optent pour un système de pensioenen worden gefinancierd. Sommige opteren voor een
répartition, d'autres pour une forme de capitalisation ou un système repartitiestelsel, andere voor een vorm van kapitalisatie of een
mixte. Un régime de répartition implique que le produit de la gemengde regeling. Een repartitiestelsel houdt in dat de opbrengst van
cotisation de pension sur la masse salariale des affiliés pour une de pensioenbijdrage op de loonsom van de aangeslotenen voor een
année déterminée est utilisé pour payer les pensions de la même année; bepaald jaar wordt aangewend om de pensioenen voor hetzelfde jaar te
un régime de capitalisation implique la constitution de réserves. betalen; een kapitalisatiestelsel houdt in dat reserves worden
Les communes requérantes dans l'affaire n° 4242 exposent qu'« elles gevormd. De verzoekende gemeenten in de zaak nr. 4242 voeren aan dat « zij hun
alimentent elles-mêmes leur propre fonds de pension et liquident eigen pensioenfonds zelf financieren en zelf of via een erkende
elles-mêmes ou via un organisme de prévoyance agréé [...] les pensions voorzorgsinstelling [...] de aan hun voormalige statutaire ambtenaren
à allouer à leurs anciens agents statutaires ». Dans l'affaire n° toe te kennen pensioenen zelf uitbetalen ». In de zaak nr. 4244
4244, la province de Hainaut déclare avoir choisi « de ne pas verklaart de provincie Henegouwen ervoor te hebben gekozen « zich niet
s'affilier à l'ONSSAPL, [et] de gérer en interne un fonds de pension aan te sluiten bij de RSZPPO en een pensioenfonds intern en autonoom
de manière autonome sous régime de capitalisation ». te beheren onder de kapitalisatieregeling ».
B.11. Au regard des objectifs que poursuivait le législateur en B.11. Ten aanzien van de doelstellingen die de wetgever nastreefde
différant le transfert des cotisations, il n'est pas raisonnablement door de overdracht van de bijdragen uit te stellen, kan redelijkerwijs
justifié que ne soit pas également transféré aux institutions
concernées le produit de la capitalisation de ces cotisations. niet worden verantwoord dat niet eveneens de opbrengst van de
En effet, d'une part, quel que soit le régime de la caisse de pension kapitalisatie van die bijdragen aan de betrokken instellingen wordt
des requérantes, les intérêts produits par ces cotisations participent overgedragen. Enerzijds, ongeacht het stelsel van de pensioenkas van de verzoekende
des moyens financiers permettant de payer les pensions qui sont à partijen, maken de door die bijdragen opgebrachte interesten immers
charge de leur caisse de pension. deel uit van de financiële middelen die toelaten de pensioenen te
D'autre part, les institutions qui ont perçu des cotisations, et betalen die ten laste van hun pensioenkas zijn.
devront les transférer lors de la mise à la pension de la personne Anderzijds, zijn de instellingen die bijdragen hebben geïnd en deze
concernée sont, aux termes de l'article 1er, alinéa 1er, de la loi du zullen moeten overdragen bij de oppensioenstelling van de betrokkene,
5 août 1968, « déchargées de toute obligation envers les intéressés et luidens artikel 1, eerste lid, van de wet van 5 augustus 1968 « van
leurs ayant droit ». Le non-transfert du produit financier de ces iedere verplichting jegens de betrokkenen en hun rechtverkrijgenden
cotisations ne se justifie dès lors pas par des charges, notamment ontslagen ». Het niet overdragen van de financiële opbrengst van die
administratives, qui continueraient à peser sur ces institutions, bijdragen is bijgevolg niet verantwoord door de lasten, met name op
après la nomination de la personne au sujet de laquelle les administratief vlak, die op die instellingen zouden blijven wegen na
cotisations à transférer ont été perçues. de benoeming van de persoon voor wie de over te dragen bijdragen zijn
Enfin, lorsqu'il s'agit d'un transfert du secteur public vers le geïnd. Ten slotte, wanneer het gaat om een overdracht van de overheidssector
secteur privé (article 8 de la loi du 5 août 1968), l'arrêté royal du naar de privésector (artikel 8 van de wet van 5 augustus 1968),
voorziet het koninklijk besluit van 5 november 1971 tot uitvoering van
5 novembre 1971 portant exécution des articles 8, 13, § 2, et 14 de la de artikelen 8, 13, § 2, en 14 van de voormelde wet, in artikel 14
loi précitée prévoit expressément, en son article 14, la réévaluation ervan, uitdrukkelijk in de herwaardering van de wiskundige reserves op
des réserves mathématiques au moment où le transfert est effectué, en het ogenblik van de overdracht, met toepassing van « de
appliquant le « taux de capitalisation prévu par les dispositions kapitalisatiecoëfficiënt ingesteld door de wets- en
légales et réglementaires relatives aux assurances en cause ». Rien ne reglementsbepalingen betreffende de bedoelde verzekeringen ». Niets
justifie qu'une réévaluation des cotisations à transférer soit prévue verantwoordt dat in een herwaardering van de over te dragen bijdragen
lorsque le transfert de celles-ci se fait vers le secteur privé, alors is voorzien wanneer de overdracht ervan gebeurt naar de privésector,
que ce n'est pas le cas lorsque le transfert se fait vers le secteur terwijl dat niet het geval is wanneer de overdracht gebeurt naar de
public, à savoir au titre de l'article 1er de la loi du 5 août 1968. overheidssector, namelijk op grond van artikel 1 van de wet van 5
augustus 1968.
B.12. L'article 1er de la loi du 5 août 1968 ne contient pas la même B.12. Artikel 1 van de wet van 5 augustus 1968 bevat niet dezelfde
habilitation que celle que donne au Roi l'article 8, alinéa 1er, de la machtiging als die welke artikel 8, eerste lid, van dezelfde wet aan
même loi - arrêter « le mode de calcul, la prise en charge, la de Koning verleent - « de wijze van berekening, de tenlasteneming, de
bestemming en de aanrekening » van de over te dragen sommen
destination et l'affectation » des sommes à transférer -, habilitation vaststellen -, machtiging op grond waarvan Hij het voormelde besluit
en vertu de laquelle Il a pris l'arrêté précité du 5 novembre 1971, van 5 november 1971 en artikel 14 ervan betreffende de herwaardering
dont son article 14 relatif à la réévaluation des sommes transférées. van de overgedragen sommen heeft genomen. In zoverre artikel 1,
Dès lors, en ce que l'article 1er, dernier alinéa, qui prévoit le laatste lid, dat de overdracht van de bijdragen uitstelt, niet tevens
report du transfert des cotisations, ne prévoit pas également le voorziet in de overdracht van de opbrengst van de kapitalisatie van
transfert du produit de la capitalisation de ces cotisations, il n'est die bijdragen, is het bijgevolg niet bestaanbaar met de artikelen 10
pas compatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution. en 11 van de Grondwet.
B.13. Le moyen étant fondé en ce qu'il est pris de la violation des B.13. Aangezien het middel gegrond is in zoverre het is afgeleid uit
articles 10 et 11 de la Constitution, il n'y a pas lieu d'examiner si, de schending van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, dient niet te
en outre, la disposition attaquée viole ces mêmes articles combinés worden onderzocht of de bestreden bepaling daarenboven diezelfde
avec les dispositions et les principes généraux mentionnés en B.4. artikelen, in samenhang gelezen met de in B.4 vermelde bepalingen en
algemene beginselen, schendt.
B.14. Dès lors qu'il appartient au seul législateur de décider comment B.14. Vermits het aan de wetgever toekomt te beslissen op welke wijze
il entend remédier à l'inconstitutionnalité constatée - soit en hij de vastgestelde ongrondwettigheid wil verhelpen - hetzij door te
prévoyant que le report du moment du transfert des cotisations est bepalen dat het uitstellen van het ogenblik waarop de bijdragen dienen
assorti du versement des intérêts résultant de la capitalisation desdites cotisations, soit en renonçant à ce report du moment du transfert -, l'article 1er, alinéa final, doit être annulé dans son ensemble. La Cour ne saurait en effet limiter l'annulation de cette disposition à la seule absence d'intérêts sans préjuger d'un choix qu'il ne lui appartient pas de faire. B.16. L'examen des autres moyens mentionnés en B.4 ne pouvant conduire à une annulation plus ample, il n'y a pas lieu de les examiner. Par ces motifs, la Cour te worden overgedragen samengaat met het uitbetalen van de intresten uit de kapitalisatie van die bijdragen, hetzij door af te zien van dat uitstel van het ogenblik van de overdracht -, dient artikel 1, laatste lid, in zijn geheel te worden vernietigd. Het Hof zou immers de vernietiging van die bepaling niet kunnen beperken tot de ontstentenis van intresten zonder vooruit te lopen op een keuze die niet aan het Hof toekomt. B.15. De overige in B.4 vermelde middelen kunnen niet tot een ruimere vernietiging leiden en behoeven derhalve niet te worden onderzocht. Om die redenen, het Hof
annule l'article 1er, dernier alinéa, de la loi du 5 août 1968 vernietigt artikel 1, laatste lid, van de wet van 5 augustus 1968 tot
établissant certaines relations entre les régimes de pensions du vaststelling van een zeker verband tussen de pensioenstelsels van de
secteur public et ceux du secteur privé, inséré par l'article 294, 2°, openbare sector en die van de privé-sector, ingevoegd bij artikel 294,
de la loi-programme (I) du 27 décembre 2006. 2°, van de programmawet (I) van 27 december 2006.
Ainsi prononcé en langue française, en langue néerlandaise et en Aldus uitgesproken in het Frans, het Nederlands en het Duits,
langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op
janvier 1989, à l'audience publique du 24 avril 2008. de openbare terechtzitting van 24 april 2008.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De voorzitter,
M. Melchior. M. Melchior.
^