Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 160/2007 du 19 décembre 2007 Numéro du rôle : 4158 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 3, § 1 er , 3° et 4°, de l'arrêté royal n° 143 du 30 décembre 1982 fixant les conditions auxque La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges R. He(...)"
Extrait de l'arrêt n° 160/2007 du 19 décembre 2007 Numéro du rôle : 4158 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 3, § 1 er , 3° et 4°, de l'arrêté royal n° 143 du 30 décembre 1982 fixant les conditions auxque La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges R. He(...) Uittreksel uit arrest nr. 160/2007 van 19 december 2007 Rolnummer 4158 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 3, § 1, 3° en 4°, van het koninklijk besluit nr. 143 van 30 december 1982 tot vaststelling van de voorwaarden waaraan d Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de rechter(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 160/2007 du 19 décembre 2007 Uittreksel uit arrest nr. 160/2007 van 19 december 2007
Numéro du rôle : 4158 Rolnummer 4158
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 3, § 1er, 3° In zake : de prejudiciële vraag over artikel 3, § 1, 3° en 4°, van het
et 4°, de l'arrêté royal n° 143 du 30 décembre 1982 fixant les koninklijk besluit nr. 143 van 30 december 1982 tot vaststelling van
conditions auxquelles les laboratoires doivent répondre en vue de de voorwaarden waaraan de laboratoria moeten voldoen voor de
l'intervention de l'assurance maladie pour les prestations de biologie tegemoetkoming van de ziekteverzekering voor verstrekkingen van
clinique, tel qu'il a été remplacé par la loi du 30 décembre 1988, klinische biologie, zoals vervangen bij de wet van 30 december 1988,
dans sa version antérieure à sa modification par la loi du 24 mai in de versie vóór de wijziging ervan bij de wet van 24 mei 2005,
2005, posée par le Conseil d'Etat. gesteld door de Raad van State.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges R. samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de
Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. rechters R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe,
Moerman, E. Derycke et J. Spreutels, assistée du greffier P.-Y. J.-P. Moerman, E. Derycke en J. Spreutels, bijgestaan door de griffier
Dutilleux, présidée par le président M. Melchior, P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par arrêt n° 168.090 du 21 février 2007 en cause de la SPRL « Bij arrest nr. 168.090 van 21 februari 2007 in zake de bvba «
Laboratoire de biologie et de radio-immunologie cliniques » (BIORIM), Laboratoire de biologie et de radio-immunologie cliniques » (BIORIM),
en faillite, contre l'Etat belge et en présence de Jean-Claude Leunis in staat van faillissement, tegen de Belgische Staat en in
et de Fernand Ullens de Schooten, dont l'expédition est parvenue au aanwezigheid van Jean-Claude Leunis en van Fernand Ullens de Schooten,
greffe de la Cour le 5 mars 2007, le Conseil d'Etat a posé la question préjudicielle suivante : « En ce qu'il impose que les laboratoires qu'il vise soient exploités par une ou plusieurs personnes habilitées à effectuer des prestations de biologie clinique, ou par une société civile ayant emprunté la forme d'une société privée à responsabilité limitée, d'une société en nom collectif ou d'une société coopérative dont les associés, gérants ou administrateurs sont exclusivement des personnes habilitées à effectuer des prestations de biologie clinique, l'article 3, § 1er, 3° et 4°, de l'arrêté royal n° 143 du 30 décembre 1982 fixant les conditions auxquelles les laboratoires doivent répondre en vue de l'intervention de l'assurance maladie pour les prestations de biologie waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 5 maart 2007, heeft de Raad van State de volgende prejudiciële vraag gesteld : « Voert artikel 3, § 1, 3° en 4°, van het koninklijk besluit nr. 143 van 30 december 1982 tot vaststelling van de voorwaarden waaraan de laboratoria moeten voldoen voor de tegemoetkoming van de ziekteverzekering voor verstrekkingen van klinische biologie,
clinique, remplacé par la loi du 30 décembre 1988, dans sa version vervangen bij de wet van 30 december 1988, in de versie ervan vóór de
antérieure à sa modification par la loi du 24 mai 2005, instaure-t-il, wijziging ervan bij de wet van 24 mei 2005, doordat het bepaalt dat de
laboratoria die het beoogt, moeten worden uitgebaat door één of meer
entre ces personnes et celles qui ne sont pas titulaires de cette qualification, ou entre les sociétés dont les associés, gérants et administrateurs ont ladite qualification et celles dont les associés, gérants et administrateurs ne l'ont pas, une différence de traitement incompatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution ? ». personen gemachtigd om verstrekkingen van klinische biologie uit te voeren, of door een burgerlijke vennootschap die de vorm heeft aangenomen van een besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid, een vennootschap onder firma of een coöperatieve vennootschap en waarvan de vennoten, zaakvoerders en bestuurders uitsluitend bestaan uit personen die gemachtigd zijn om verstrekkingen van klinische biologie uit te voeren, een met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet onbestaanbaar verschil in behandeling in tussen die personen en diegenen die die hoedanigheid niet hebben, of tussen de vennootschappen waarvan de vennoten, zaakvoerders en bestuurders die hoedanigheid hebben en die waarvan de vennoten, zaakvoerders en bestuurders die hoedanigheid niet hebben ? ».
(...) (...)
II. En droit II. In rechte
(...) (...)
B.1.1. L'article 3 de l'arrêté royal n° 143 du 30 décembre 1982 fixant B.1.1. Artikel 3 van het koninklijk besluit nr. 143 van 30 december
les conditions auxquelles les laboratoires doivent répondre en vue de 1982 tot vaststelling van de voorwaarden waaraan de laboratoria moeten
l'intervention de l'assurance maladie pour les prestations de biologie voldoen voor de tegemoetkoming van de ziekteverzekering voor
clinique disposait, dans sa rédaction applicable au litige dont est verstrekkingen van klinische biologie bepaalde, in de versie ervan die
van toepassing is op het aan de verwijzende rechter voorgelegde
saisi le juge a quo : geschil :
« § 1er. Le laboratoire doit être exploité : 1° soit par un ou plusieurs médecins traitants effectuant des prestations de biologie clinique exclusivement dans le cadre de leur pratique et en vue d'un diagnostic chez leurs propres patients avec l'aide de tiers; 2° soit par une société civile ayant emprunté la forme d'une société privée à responsabilité limitée, d'une société en nom collectif ou d'une société coopérative et dont les associés, gérants ou administrateurs sont exclusivement des personnes visées au 1° du présent paragraphe; 3° soit par une ou plusieurs personnes habilitées à effectuer des prestations de biologique clinique qui en fait effectuent des analyses dans ce laboratoire et qui ne sont pas des médecins prescripteurs; 4° soit par une société civile ayant emprunté la forme d'une société privée à responsabilité limitée, d'une société en nom collectif ou d'une société coopérative et dont les associés, gérants ou administrateurs sont exclusivement des personnes visées au 3° du présent paragraphe; 5° soit par une personne physique ou morale qui exploite un hôpital lorsque le laboratoire fonctionne pour l'hôpital; 6° soit par une institution universitaire ou un pouvoir public, pour autant qu'ils organisent une activité de soins médicaux pour laquelle fonctionne le laboratoire; 7° soit par une personne morale de droit privé à caractère non lucratif qui, à la demande des autorités publiques, exécute des missions de recherche scientifique pour lesquelles fonctionne le laboratoire; 8° soit par une personne morale de droit privé à caractère non lucratif qui organise exclusivement une activité de soins médicaux « § 1. Het laboratorium moet worden uitgebaat : 1° hetzij door een of meer behandelende geneesheren die uitsluitend in het kader van hun praktijk en met het oog op diagnose bij hun eigen patiënten met de hulp van derden verstrekkingen van klinische biologie uitvoeren; 2° hetzij door een burgerlijke vennootschap die de vorm heeft aangenomen van een besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid, een vennootschap onder firma of een coöperatieve vennootschap en waarvan de vennoten, zaakvoerders en bestuurders uitsluitend bestaan uit personen vermeld onder 1° van deze paragraaf; 3° hetzij door een of meer personen gemachtigd om verstrekkingen van klinische biologie uit te voeren, die effectief in dit laboratorium dergelijke verstrekkingen uitvoeren en die geen voorschrijvende geneesheren zijn; 4° hetzij door een burgerlijke vennootschap die de vorm heeft aangenomen van een besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid, een vennootschap onder firma of een coöperatieve vennootschap en waarvan de vennoten, zaakvoerders en bestuurders uitsluitend bestaan uit personen vermeld onder 3° van deze paragraaf; 5° hetzij door een natuurlijke persoon of een rechtspersoon die een ziekenhuis uitbaat en indien het laboratorium voor het ziekenhuis functioneert; 6° hetzij door een universitaire instelling of een openbaar bestuur, in zover zij een activiteit organiseren van medische verzorging waarvoor het laboratorium functioneert; 7° hetzij door een rechtspersoon van privaat recht zonder winstoogmerk die, op verzoek van de overheid, opdrachten van wetenschappelijk onderzoek uitvoert waarvoor het laboratorium functioneert; 8° hetzij door een rechtspersoon van privaat recht zonder winstoogmerk die uitsluitend een activiteit organiseert van medische verzorging
pour laquelle le laboratoire fonctionne et à condition que la personne waarvoor het laboratorium functioneert en op voorwaarde dat het
morale exploitât déjà le laboratoire le 26 février 1980; laboratorium door de rechtspersoon reeds werd uitgebaat op 26 februari
9° soit par une société civile ayant emprunté la forme d'une société 1980; 9° hetzij door een burgerlijke vennootschap die de vorm heeft
coopérative dont les associés sont exclusivement des médecins aangenomen van een coöperatieve vennootschap waarvan de vennoten
généralistes et qui organise exclusivement une activité de soins uitsluitend bestaan uit huisartsen en die uitsluitend een activiteit
médicaux pour laquelle le laboratoire fonctionne et à condition que la organiseert van medische verzorging waarvoor het laboratorium
functioneert en op voorwaarde dat het laboratorium door de
société exploitât déjà le laboratoire le 26 février 1980. vennootschap reeds werd uitgebaat op 26 februari 1980.
[...] [...]
§ 3. Les exploitants de laboratoire visés au 1° ou 3° du § 1er du § 3. De uitbaters van een laboratorium bedoeld in § 1, 1° of 3° van
présent article doivent répondre aux conditions suivantes : dit artikel moeten aan volgende voorwaarden voldoen :
1° ils ne peuvent exploiter qu'un seul laboratoire; 1° zij mogen slechts één laboratorium uitbaten;
2° ils ne peuvent être membre ou associé d'une autre personne morale, 2° zij mogen noch lid noch vennoot zijn van een andere rechtspersoon,
ni détenir directement ou indirectement de titre représentatif ou non noch rechtstreeks, noch onrechtstreeks titels, die al dan niet
du capital dans une société dont l'objet est en rapport avec l'art de kapitaal vertegenwoordigen, bezitten in een vennootschap, waarvan het
guérir - notamment l'exploitation d'un laboratoire de biologie maatschappelijk doel in verband staat met de geneeskunst - onder meer
clinique, la fabrication de produits pharmaceutiques, la production ou de uitbating van een laboratorium van klinische biologie, het
la fourniture d'appareils médicaux ou de prothèses, la fourniture ou vervaardigen van farmaceutische produkten, de produktie of de levering
l'exploitation de produits informatiques en rapport avec l'art de van geneeskundige apparatuur of prothesen, de produktie of de
uitbating van informatica-apparatuur die in verband staat met de
guérir - ou avec la fourniture de produits ou services aux praticiens geneeskunst - of de levering van goederen of diensten aan de
de l'art de guérir. Ils ne peuvent avoir la qualité d'organe, ni être beoefenaars van de geneeskunst. Zij mogen noch de hoedanigheid hebben
membre d'organe, ni représenter les associés, organes ou membres van orgaan, noch lid zijn van een orgaan, noch de vennoten, organen of
leden van organen van deze vennootschappen vertegenwoordigen. Deze
d'organes de ces sociétés. Ces dispositions peuvent être étendues par bepalingen mogen door de Koning worden uitgebreid tot andere
le Roi à d'autres personnes morales ou sociétés; rechtspersonen of vennootschappen;
[...] [...]
§ 4. Les sociétés qui exploitent un laboratoire visées au 2° et 4° du § 1er du présent article doivent répondre aux conditions suivantes : 1° elles ne peuvent exploiter qu'un seul laboratoire. En outre, elles doivent avoir pour objet social exclusif l'exploitation d'un laboratoire. Cette dernière condition n'est applicable qu'aux sociétés visées à l'article 3, § 1er, 4°; 2° elles ne peuvent être membre ou associé d'une autre personne morale dont l'objet social est l'exploitation d'un laboratoire de biologie clinique, ni détenir directement ou indirectement de titre représentatif ou non du capital dans une autre société ayant le même objet social, ni avoir la qualité d'organe ou être membre d'un organe d'une autre personne morale ou société ayant le même objet social; elles ne peuvent représenter un associé, un organe ou le membre d'un organe d'une autre personne morale ou société dont l'objet social est l'exploitation d'un laboratoire de biologie clinique; § 4. De vennootschappen die een laboratorium uitbaten bedoeld in § 1, 2° en 4°, van dit artikel, moeten aan de volgende voorwaarden voldoen : 1° zij mogen slechts één laboratorium uitbaten. Bovendien moeten zij de uitbating van een laboratorium tot enig maatschappelijk doel hebben. Deze laatste voorwaarde is slechts van toepassing op de vennootschappen bedoeld in artikel 3, § 1, 4°; 2° zij mogen noch lid, noch vennoot zijn van een andere rechtspersoon waarvan het maatschappelijk doel de uitbating van een laboratorium van klinische biologie is, noch rechtstreeks of onrechtstreeks beschikken over titels, die al dan niet kapitaal vertegenwoordigen in een andere vennootschap die hetzelfde maatschappelijk doel heeft, noch de hoedanigheid hebben van orgaan of lid zijn van een orgaan van een andere rechtspersoon of vennootschap die hetzelfde maatschappelijk doel heeft; zij mogen geen vennoot, orgaan of lid van een orgaan vertegenwoordigen van een andere rechtspersoon of vennootschap waarvan het maatschappelijk doel de uitbating van een laboratorium van klinische biologie is;
[...] ». [...] ».
B.1.2. La rédaction de l'article 3, § 1er, 3° et 4°, sur lequel porte B.1.2. De formulering van artikel 3, § 1, 3° en 4°, waarop de
la question préjudicielle est celle qui lui a été donnée par l'article prejudiciële vraag betrekking heeft, is die welke eraan werd gegeven
17 de la loi-programme du 30 décembre 1988. bij artikel 17 van de programmawet van 30 december 1988.
B.2. Il résulte de l'article 5 de l'arrêté royal n° 78 du 10 novembre B.2. Uit artikel 5 van het koninklijk besluit nr. 78 van 10 november
1967 relatif à l'exercice de l'art de guérir, de l'art infirmier, des 1967 betreffende de uitoefening van de geneeskunst, de verpleegkunde,
professions paramédicales et aux commissions médicales que les de paramedische beroepen en de geneeskundige commissies, volgt dat de
personnes habilitées à accomplir des prestations de biologie clinique personen die zijn gemachtigd om verstrekkingen van klinische biologie
(visées à l'article 3, § 1er, 3°, précité) sont les médecins, les uit te voeren (die worden beoogd in het voormelde artikel 3, § 1, 3°),
pharmaciens et les licenciés en sciences chimiques. de geneesheren zijn, de apothekers en de licentiaten in de
B.3. La Cour est interrogée sur la compatibilité de l'article 3, § 1er, scheikundige wetenschappen. B.3. Het Hof wordt ondervraagd over de bestaanbaarheid van het
3° et 4°, précités avec les articles 10 et 11 de la Constitution, en voormelde artikel 3, § 1, 3° en 4°, met de artikelen 10 en 11 van de
ce qu'il crée une différence de traitement entre les médecins, Grondwet doordat het een verschil in behandeling invoert tussen de
pharmaciens et licenciés en sciences chimiques et les autres geneesheren, apothekers en licentiaten in de scheikundige
opérateurs économiques en ce que seuls les laboratoires de biologie wetenschappen, en de andere economische actoren doordat alleen de
clinique exploités par les premiers peuvent bénéficier de laboratoria voor klinische biologie die door de eerstgenoemden worden
l'intervention de l'assurance maladie-invalidité pour les prestations uitgebaat, de tegemoetkoming kunnen genieten van de ziekte- en
qu'ils fournissent. invaliditeitsverzekering voor de verstrekkingen die zij leveren.
B.4.1. A l'audience du 7 novembre 2007, le premier intervenant devant B.4.1. Op de terechtzitting van 7 november 2007 heeft de eerste
le Conseil d'Etat a transmis le texte de quatre questions tussenkomende partij voor de Raad van State de tekst bezorgd van vier
prejudiciële vragen, waarvan zij vraagt dat ze worden gesteld aan het
préjudicielles qu'il demande de poser à la Cour de justice des Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen, en die betrekking
Communautés européennes et qui ont trait à la conformité des hebben op de overeenstemming van de in het geding zijnde bepalingen
dispositions en cause aux articles 43, 49, 56 et 86 du Traité CE. met de artikelen 43, 49, 56 en 86 van het EG-Verdrag.
B.4.2. Selon l'article 43 du Traité CE, les restrictions à la liberté B.4.2. Volgens artikel 43 van het EG-Verdrag zijn beperkingen van de
d'établissement de ressortissants d'un Etat membre sur le territoire vrijheid van vestiging voor onderdanen van een lidstaat op het
d'un autre Etat membre sont interdites. Conformément à l'article 49, grondgebied van een andere lidstaat verboden. Overeenkomstig artikel
les restrictions à la libre prestation des services à l'intérieur de 49 zijn beperkingen op het vrij verrichten van diensten binnen de
la Communauté européenne sont interdites à l'égard des ressortissants Gemeenschap verboden ten aanzien van de onderdanen der lidstaten die
des Etats membres établis dans un pays de la Communauté autre que in een ander land zijn gevestigd dan dat waarin degene is gevestigd
celui du destinataire de la prestation. Selon l'article 56 du Traité ten behoeve van wie de dienst wordt verricht. Volgens artikel 56 van
CE, les restrictions aux mouvements de capitaux ainsi que les het EG-Verdrag zijn beperkingen van het kapitaalverkeer en beperkingen
restrictions aux paiements entre les Etats membres et entre les Etats van het betalingsverkeer tussen lidstaten onderling en tussen
membres et les Etats tiers sont interdites. lidstaten en derde Staten verboden.
B.4.3. La SPRL « BIORIM » est une société de droit belge établie en B.4.3. De bvba « BIORIM » is een in België gevestigde vennootschap
Belgique et le premier intervenant devant le Conseil d'Etat est de naar Belgisch recht, en de eerste tussenkomende partij voor de Raad
van State is van Belgische nationaliteit; zij beklagen zich erover dat
nationalité belge; ils se plaignent de ne pouvoir exploiter un zij enkel onder de voorwaarden die zijn vastgesteld door de bepalingen
laboratoire de biologie clinique que dans les conditions fixées par waarover het Hof wordt ondervraagd, een laboratorium voor klinische
les dispositions sur lesquelles la Cour est interrogée. Etant donné biologie mogen uitbaten. Nu die rechtsverhoudingen volledig zijn
que ces rapports juridiques se situent entièrement au sein de la gesitueerd binnen de interne sfeer van een lidstaat, kunnen de
sphère interne d'un Etat membre, les parties requérantes ne peuvent verzoekende partijen zich niet beroepen op de voormelde artikelen 43,
pas se prévaloir des articles 43, 49 et 56 précités (CJCE, 16 novembre 49 en 56 (HvJ, 16 november 1995, C-152/94, Van Buynder, Jur. 1995, p.
1995, C-152/94, Van Buynder, Rec. 1995, p. I-3981). I-3981).
B.4.4. Quant à l'article 86 du Traité CE, il n'est pas applicable en B.4.4. Artikel 86 van het EG-Verdrag is te dezen niet van toepassing
l'espèce, les entreprises visées par les dispositions en cause ne omdat de ondernemingen die door de in het geding zijnde bepalingen
constituant pas des entreprises publiques ou des entreprises worden beoogd, geen openbare ondernemingen zijn, noch ondernemingen
auxquelles des Etats membres accordent des droits spéciaux ou waaraan lidstaten bijzondere of uitsluitende rechten verlenen.
exclusifs. B.4.5. Il n'y a pas lieu de poser les questions préjudicielles B.4.5. Er is geen aanleiding om de gesuggereerde prejudiciële vragen
suggérées. te stellen.
B.5. Il appartient au législateur de fixer les conditions auxquelles B.5. Het komt de wetgever toe de voorwaarden vast te stellen waaraan
doivent répondre les laboratoires pour bénéficier de l'intervention de de laboratoria moeten voldoen om de tegemoetkoming van de
l'assurance maladie relative aux prestations de biologie clinique. Ce ziekteverzekering te genieten met betrekking tot verstrekkingen van
faisant, il ne peut toutefois établir des différences de traitement klinische biologie. Daarbij mag hij echter geen verschillen in
qui ne pourraient être raisonnablement justifiées. behandeling invoeren die niet redelijk zouden kunnen worden
B.6. La limitation dont résulte la différence de traitement qui est verantwoord. B.6. De beperking waaruit het verschil in behandeling voortvloeit dat
soumise au contrôle de la Cour figurait déjà dans l'article 3, § 1er, ter toetsing aan het Hof is voorgelegd, was reeds opgenomen in artikel
3° et 4°, de l'arrêté royal n° 143, avant sa modification par la 3, § 1, 3° en 4°, van het koninklijk besluit nr. 143, vóór de
loi-programme du 30 décembre 1988. Le rapport au Roi indiquait : « Cet arrêté a pour objectif d'imposer des conditions plus sévères aux laboratoires de biologie clinique dans le cadre des interventions de l'assurance contre la maladie. Le Gouvernement est d'opinion qu'on doit mettre fin d'urgence aux situations intolérables et qu'on doit prémunir la situation financière contre des dépenses non justifiées pour ces prestations. En effet, l'expérience a montré que les autorités ne sont pas armées, à l'heure actuelle, pour intervenir contre les personnes qui détiennent le capital nécessaire à la création d'un laboratoire et se servent de méthodes ingénieuses pour rentabiliser leur investissement, avec comme conséquence que les prestations sont abusivement augmentées. L'Ordre des médecins et l'Ordre des pharmaciens ont arrêté des directives strictes et certains Conseils ont appliqué des sanctions sévères. Toutefois, la législation existante n'offre pas de base suffisante pour contrer efficacement les abus de personnes qui exploitent un laboratoire de biologie clinique et qui ne sont pas soumises au droit disciplinaire. Il faut également éviter que les médecins prescripteurs se laissent consciemment ou inconsciemment influencer dans leur comportement de prescripteurs par les avantages directs ou indirects, ce qu'il faut craindre avec certaines structures et formes d'organisations des soins médicaux existant à ce moment. Telles sont les raisons principales pour lesquelles ce projet est soumis à la signature de Votre Majesté. wijziging ervan bij de programmawet van 30 december 1988. In het verslag aan de Koning werd het volgende aangegeven : « Dit besluit heeft tot doel strengere voorwaarden op te leggen aan de laboratoria voor klinische biologie in het raam van de tegemoetkoming van de ziekteverzekering. De Regering meent dat het dringend geboden is een einde te stellen aan bepaalde mistoestanden en de financiële toestand van de verzekering geneeskundige verzorging te beveiligen tegen onverantwoorde uitgaven voor deze verstrekkingen. Uit de praktijk is immers gebleken dat de overheid op dit ogenblik niet gewapend is om op te treden tegen personen die het kapitaal bezitten om een laboratorium op te richten en die met vindingrijke methodes hun investering doen renderen, met als gevolg dat de prestaties op een onverantwoorde wijze worden opgedreven. De Orde der geneesheren en der apothekers hebben strikte richtlijnen uitgevaardigd en sommige raden hebben strenge sancties toegepast. De bestaande wetgeving biedt evenwel geen voldoende basis om doeltreffend op te treden tegen misbruiken gepleegd door personen die een laboratorium voor klinische biologie uitbaten en die niet onder het tuchtrecht vallen. Tevens moet vermeden worden dat voorschrijvende artsen zich in hun voorschrijvingsgedrag bewust of onbewust laten beïnvloeden door rechtstreekse of onrechtstreekse voordelen lijk dit te vrezen is met bepaalde huidige structuren en vormen van organisatie van de medische verzorging. Dit zijn de voornaamste redenen waarom dit besluit aan de handtekening van Uwe Majesteit wordt voorgelegd.
Les mesures les plus importantes en vue de la décommercialisation de De voornaamste maatregelen om commercialisatie af te remmen die in de
ce secteur, reprises dans le présent texte, sont : huidige tekst opgenomen werden, zijn :
- des dispositions sévères concernant l'exploitation : en règle - strenge bepalingen aangaande de exploitant : de regel is dat de
générale, l'exploitation est soit une personne tombant sous la exploitant hetzij onder de disciplinaire bevoegdheid van de Orde valt,
juridiction disciplinaire d'un Ordre, soit une institution de soins à hetzij een instelling zonder winstoogmerk is, bedrijvig in de sector
caractère non lucratif; [...] » (Moniteur belge , 12 janvier 1983, p. van de medische verzorging; [...] » (Belgisch Staatsblad , 12 januari
435). 1983, p. 435).
Le même rapport indiquait que les laboratoires visés à l'article 3, § Hetzelfde verslag vermeldde dat de laboratoria bedoeld in artikel 3, §
1er, 3° et 4°, étaient ceux effectuant uniquement des examens sur 1, 3° en 4°, de laboratoria waren die uitsluitend onderzoeken
prescription de médecins-tiers : uitvoeren op voorschrift van geneesheren-derden :
« Quant aux points 3° et 4°, il est à signaler que plusieurs formes de « Bij 3° en 4° moet opgemerkt worden dat onderscheidene vormen van
personne morale sont possibles. Il est toutefois entendu que tous les rechtspersonen mogelijk zijn. Het moet echter duidelijk verstaan
organes de la personne morale, à savoir, tous ceux qui peuvent worden dat alle organen van de rechtspersoon, nl. al wie in de
intervenir dans les décisions ou engager la personne morale, doivent besluitvorming van de rechtspersoon kan tussenkomen of verbintenissen
répondre aux conditions formulées, quel que soit le titre sous lequel aangaan, aan de gestelde voorwaarden moet voldoen, onder welke
ils agissent, et doivent être connus en tant que praticien de l'art de benaming zij ook optreden, en als beoefenaar van de geneeskunst moeten
guérir; quand il s'agit d'une personne morale constituée gekend zijn : als het gaat om rechtspersonen met aandeelhouders,
d'actionnaires, seules des parts nominatives peuvent entrer en ligne kunnen enkel aandelen op naam in aanmerking komen voor lidmaatschap
de compte pour faire partie des organes statutaires, sinon le contrôle van statutaire organen zoniet kan niet worden nagegaan of het
du fait qu'il s'agit uniquement de personnes visées aux 1° et 3° de uitsluitend gaat om personen bedoeld in 1° en 3° van artikel 3 »
l'article 3 s'avère possible » (Moniteur belge , 12 janvier 1983, p. (Belgisch Staatsblad , 12 januari 1983, p. 436).
436). B.7. L'article 3 ne fut pas mis en vigueur avant son remplacement par B.7. Artikel 3 werd niet in werking gesteld vóór de vervanging ervan
la loi du 30 décembre 1988 (Doc. parl., Chambre, 1988-1989, n° 609/1, bij de wet van 30 december 1988 (Parl. St., Kamer, 1988-1989, nr.
p. 13) lors de l'adoption de laquelle le législateur n'a pas remis en 609/1, p. 13); bij de aanneming van die laatste wet heeft de wetgever
de keuzes die waren gemaakt in het koninklijk besluit nr. 143, niet
cause les options prises par l'arrêté royal n° 143 (ibid., pp. 13 et opnieuw ter discussie gesteld (ibid., pp. 13 en volgende), maar heeft
suivantes) mais a constaté que la prolifération des analyses dans ce hij vastgesteld dat de proliferatie van analyses in die sector van de
secteur de la biologie clinique, résultant du développement anarchique klinische biologie, die het gevolg was van een chaotische toename van
des pratiques commerciales de certains laboratoires privés, menaçait commerciële praktijken van bepaalde privélaboratoria, een bedreiging
l'équilibre financier du régime des soins de santé (ibid., n° 609/23, vormde voor het financieel evenwicht van het stelsel van de
pp. 5, 6 et 31). geneeskundige verzorging (ibid., nr. 609/23, pp. 5, 6 en 31).
B.8. Le législateur a pu considérer que la limitation de la qualité B.8. De wetgever kon ervan uitgaan dat het beperken van de
des personnes physiques habilitées à exploiter un laboratoire (article hoedanigheid van de natuurlijke personen die gemachtigd zijn om een
3, § 1er, 3°) ou s'associant pour en exploiter un (article 3, § 1er, laboratorium uit te baten (artikel 3, § 1, 3°) of die zich associëren
4°), en fonction de leur formation professionnelle de médecin, de om er een uit te baten (artikel 3, § 1, 4°), op grond van hun
pharmacien ou de licencié en sciences chimiques, était de nature à beroepsopleiding van geneesheer, apotheker of licentiaat in de
permettre que soit mesurée de manière adéquate la nécessité des scheikundige wetenschappen, van die aard was dat de noodzakelijkheid
analyses de biologie clinique et à réduire le risque qu'elles ne répondent qu'à des impératifs commerciaux. Les aptitudes des intéressés et la circonstance qu'ils prennent régulièrement en compte les objectifs de la santé publique constituant autant de garanties pouvant permettre d'atteindre l'objectif financier poursuivi par le législateur, celui-ci n'a pas pris une mesure discriminatoire en n'autorisant pas les personnes n'ayant pas la formation requise à exploiter un laboratoire de biologie clinique ou à s'associer pour le faire. van de analyses van klinische biologie op adequate wijze kon worden ingeschat en dat het risico dat zij enkel aan commerciële imperatieven zouden beantwoorden, werd beperkt. Doordat de vakbekwaamheid van de betrokkenen en de omstandigheid dat zij doorgaans de doelstellingen van de volksgezondheid in aanmerking nemen evenveel waarborgen vormen waarmee het financiële doel van de wetgever kan worden bereikt, heeft die laatste geen discriminerende maatregel genomen door de personen die niet de vereiste opleiding hebben, niet toe te staan een laboratorium voor klinische biologie uit te baten of zich te associëren om dat te doen. B.9. Het is juist dat, ingevolge een met redenen omkleed advies dat op
B.9. Il est vrai qu'ensuite d'un avis motivé donné le 17 juillet 2002 17 juli 2002 door de Commissie van de Europese Gemeenschappen werd
par la Commission des Communautés européennes en application de uitgebracht met toepassing van artikel 226 (het vroegere artikel 169)
l'article 226 (ex-article 169) du Traité CE, la loi du 24 mai 2005 a van het EG-Verdrag, de wet van 24 mei 2005 het koninklijk besluit nr.
modifié l'arrêté royal n° 143. La Commission ayant notamment estimé 143 heeft gewijzigd. Doordat de Commissie met name oordeelde dat de in
que la limitation en cause, inscrite à l'article 3, § 1er, 3° et 4°, het geding zijnde beperking, die vervat is in artikel 3, § 1, 3° en
était contraire au principe de la liberté d'établissement garantie par 4°, strijdig was met het beginsel van vrijheid van vestiging die door
het Verdrag wordt gewaarborgd (Parl. St., Kamer, 2003-2004, DOC
le Traité (Doc. parl., Chambre, 2003-2004, DOC 51-1014/001, pp. 4 et 51-1014/001, pp. 4 en 17; DOC 51-1014/003, p. 4; DOC 51-1014/009, p.
17; DOC 51-1014/003, p. 4; DOC 51-1014/009, p. 4), l'article 5 de la 4), werd bij artikel 5 van de wet van 24 mei 2005 artikel 3, § 1,
loi du 24 mai 2005 a modifié l'article 3, § 1er, afin de supprimer gewijzigd om de vereiste te schrappen van de machtiging om
l'exigence de l'habilitation à effectuer des prestations de biologie verstrekkingen van klinische biologie uit te voeren, waarbij vanaf dan
clinique, les médecins prescripteurs étant désormais les seules de voorschrijvende geneesheren de enige natuurlijke personen zijn die
personnes physiques à ne pouvoir exploiter un laboratoire ou s'associer pour ce faire. geen laboratorium mogen uitbaten, noch zich associëren om dat te doen.
Toutefois, une disposition législative ne pourrait être déclarée Een wettelijke bepaling zou niettemin niet strijdig kunnen worden
contraire aux articles 10 et 11 de la Constitution par cela seul verklaard met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet enkel omdat zij
qu'elle est remplacée par une règle nouvelle. Le principe wordt vervangen door een nieuwe regel. Het grondwettelijk beginsel van
constitutionnel d'égalité et de non-discrimination ne s'oppose pas, en gelijkheid en niet-discriminatie verzet er zich immers niet tegen dat
effet, à ce que le législateur renonce à ses objectifs initiaux pour de wetgever terugkomt op zijn oorspronkelijke doelstellingen om er
en poursuivre d'autres. D'une manière générale, les pouvoirs publics andere na te streven. In het algemeen moet de overheid haar beleid
doivent pouvoir adapter leur politique aux exigences changeantes de kunnen aanpassen aan de wisselende vereisten van het algemeen belang.
l'intérêt général. Or, il a été constaté, au cours des travaux
préparatoires de la loi du 24 mai 2005, que les abus commerciaux dans Welnu, tijdens de parlementaire voorbereiding van de wet van 24 mei
le secteur des laboratoires avaient cessé et que les dépenses 2005 werd vastgesteld dat de commerciële misbruiken in de sector van
effectuées dans ce secteur étaient sous contrôle grâce à une série de de laboratoria waren stopgezet en dat de uitgaven in die sector onder
mesures : controle waren dankzij een reeks maatregelen :
« On peut donc en conclure que l'arrêté royal n° 143 date d'une autre « Men kan dus besluiten dat het koninklijk besluit nummer 143 uit een
époque. Plus aucun problème structurel ne se pose en effet ni sur le ander tijdskader dateert. Noch op budgettair vlak, noch op het vlak
plan budgétaire, ni en ce qui concerne le fonctionnement des van het functioneren van de laboratoria zijn er nog structurele
laboratoires » (Doc. parl., Chambre, 2003-2004, DOC 51-1014/003, p. 4; problemen » (Parl. St., Kamer, 2003-2004, DOC 51-1014/003, p. 4; in
dans le même sens, DOC 51-1014/009, p. 4). dezelfde zin, DOC 51-1014/009, p. 4).
B.10. La question préjudicielle appelle une réponse négative. B.10. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 3, § 1er, 3° et 4°, de l'arrêté royal n° 143 du 30 décembre Artikel 3, § 1, 3° en 4°, van het koninklijk besluit nr. 143 van 30
1982 fixant les conditions auxquelles les laboratoires doivent december 1982 tot vaststelling van de voorwaarden waaraan de
répondre en vue de l'intervention de l'assurance maladie pour les laboratoria moeten voldoen voor de tegemoetkoming van de
ziekteverzekering voor verstrekkingen van klinische biologie,
prestations de biologie clinique, remplacé par la loi du 30 décembre vervangen bij de wet van 30 december 1988, in de versie ervan die
1988, dans sa version antérieure à sa modification par la loi du 24 voorafgaat aan de wijziging ervan bij de wet van 24 mei 2005, schendt
mai 2005, ne viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution. de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet.
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989, à artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op de openbare
l'audience publique du 19 décembre 2007. terechtzitting van 19 december 2007.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De voorzitter,
M. Melchior. M. Melchior.
^