Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 157/2007 du 19 décembre 2007 Numéro du rôle : 4137 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 35, § 1 er , alinéa 3, et à l'article 35, § 3, de la loi du 27 juin 1969 révisant l'arrêté La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, des juges P. Marte(...)"
Extrait de l'arrêt n° 157/2007 du 19 décembre 2007 Numéro du rôle : 4137 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 35, § 1 er , alinéa 3, et à l'article 35, § 3, de la loi du 27 juin 1969 révisant l'arrêté La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, des juges P. Marte(...) Uittreksel uit arrest nr. 157/2007 van 19 december 2007 Rolnummer 4137 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 35, § 1, derde lid, en artikel 35, § 3, van de wet van 27 juni 1969 tot herziening van de besluitwet van 28 Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, de rechters P(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 157/2007 du 19 décembre 2007 Uittreksel uit arrest nr. 157/2007 van 19 december 2007
Numéro du rôle : 4137 Rolnummer 4137
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 35, § 1er, In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 35, § 1, derde
alinéa 3, et à l'article 35, § 3, de la loi du 27 juin 1969 révisant lid, en artikel 35, § 3, van de wet van 27 juni 1969 tot herziening
l'arrêté-loi du 28 décembre 1944 concernant la sécurité sociale des van de besluitwet van 28 december 1944 betreffende de maatschappelijke
travailleurs, tel qu'il a été remplacé par l'article 84 de la zekerheid der arbeiders, zoals vervangen bij artikel 84 van de
loi-programme du 27 décembre 2005, posée par le Tribunal correctionnel programmawet van 27 december 2005, gesteld door de Correctionele
de Verviers. Rechtbank te Verviers.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, des juges P. samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, de rechters
Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, P. Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P.
J.-P. Moerman, E. Derycke et J. Spreutels, et, conformément à Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke en J. Spreutels, en, overeenkomstig
l'article 60bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989, du président artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989, emeritus
émérite A. Arts, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le voorzitter A. Arts, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder
président M. Melchior, voorzitterschap van voorzitter M. Melchior,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par jugement du 20 novembre 2006 en cause de l'auditeur du travail contre Harun Demir, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 29 janvier 2007, le Tribunal correctionnel de Verviers a posé la question préjudicielle suivante : Bij vonnis van 20 november 2006 in zake de arbeidsauditeur tegen Harun Demir, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 29 januari 2007, heeft de Correctionele Rechtbank te Verviers de volgende prejudiciële vraag gesteld : « Worden de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met de artikelen 7 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en 15 van het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten van New York, geschonden door artikel 35, § 1, derde lid, en artikel 35, § 3, van de wet van 27 juni 1969 tot herziening van de besluitwet van 28 december 1944 betreffende de maatschappelijke zekerheid der arbeiders, zoals vervangen bij artikel 84 van de
« L'article 35, § 1er, alinéa 3, et l'article 35, § 3, de la loi du 27 programmawet van 27 december 2005;
juin 1969 révisant l'arrêté-loi du 28 décembre 1944 concernant la
sécurité sociale des travailleurs salariés, tels que remplacés par in die zin geïnterpreteerd dat zij een bijzondere manier invoeren voor
l'article 84 de la loi-programme du 27 décembre 2005; het herstel of de teruggave van burgerrechtelijke aard, bestemd om, in
interprétés comme instaurant un mode particulier de réparation ou de het belang van de financiering van de sociale zekerheid, een einde te
restitution de nature civile, destiné, dans l'intérêt du financement maken aan een met de wet strijdige situatie; en niet als een straf in
de la sécurité sociale, à mettre fin à une situation contraire à la
loi; et non comme une peine au sens de l'article 7 de la Convention de zin van artikel 7 van het Europees Verdrag voor de rechten van de
européenne des droits de l'homme et de l'article 15 du Pacte mens en artikel 15 van het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten
international relatif aux droits civils et politiques, compte tenu de en politieke rechten, rekening houdend met de hoofdzakelijk
l'objectif essentiellement répressif et préventif poursuivi par le législateur;
violent-ils les articles 10 et 11 de la Constitution, combinés avec repressieve en preventieve doelstelling van de wetgever;
les articles 7 de la Convention européenne des droits de l'homme et 15 doordat, wanneer de werkgever, zijn aangestelde of zijn lasthebber de
du Pacte international relatif aux droits civils et politiques de New York;
en ce que, lorsque l'employeur, son préposé ou son mandataire ont
commis les faits punis en vertu de l'article 35 de la loi précitée feiten hebben gepleegd die worden bestraft krachtens artikel 35 van de
avant l'entrée en vigueur de la loi-programme du 27 décembre 2005, le voormelde wet vóór de inwerkingtreding van de programmawet van 27
juge qui statue après l'entrée en vigueur de cette loi-programme, doit december 2005, de rechter die uitspraak doet na de inwerkingtreding
van die programmawet - gelet op het burgerrechtelijk karakter van die
- eu égard au caractère civil de cette mesure - condamner d'office maatregel - de werkgever ambtshalve moet veroordelen tot betaling, aan
l'employeur à payer à l'organisme percepteur des cotisations sociales, de instelling die de socialezekerheidsbijdragen int, van het bedrag
le montant des cotisations, majorations de cotisations et intérêts de van de bijdragen, de bijdrageopslagen en verwijlintresten die niet aan
retard qui n'ont pas été versés à l'organisme, sans que le montant des de instelling werden gestort, zonder dat het bedrag van de bijdragen
cotisations puisse en aucun cas être inférieur à 2 500 euros par lager kan zijn dan 2 500 euro per tewerkgestelde persoon, en dit per
maand of per fractie ervan;
personne occupée et ce par mois ou fraction de mois; terwijl, vóór de inwerkingtreding van die programmawet, aan de
gelijkwaardige maatregel van ambtshalve veroordeling tot betaling van
alors qu'avant l'entrée en vigueur de ladite loi-programme, la mesure de bijdragen, bijdrageopslagen en verwijlintresten, geen minimaal
équivalente de condamnation d'office au paiement des cotisations, bedrag verbonden was en de artikelen 7 van het Europees Verdrag voor
majorations et intérêts, n'était assortie d'aucun montant minimal et de rechten van de mens en 15 van het Internationaal Verdrag inzake
que les articles 7 de la Convention et 15 du Pacte garantissent en burgerrechten en politieke rechten in strafzaken het beginsel van de
matière pénale le principe de l'application de la loi pénale la plus toepassing van de minst zware strafwet waarborgen, zodanig dat die
douce, en manière telle qu'en privant l'employeur de cette garantie, artikelen, door die waarborg aan de werkgever te ontzeggen, op een
ces articles méconnaissent de manière discriminatoire les engagements discriminerende manier de supranationale verbintenissen van België
supranationaux de la Belgique ? ». schenden ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1. L'article 35 de la loi du 27 juin 1969 (ci-après : la loi du 27 B.1. Artikel 35 van de wet van 27 juni 1969 (hierna : de wet van 27
juin 1969) révisant l'arrêté-loi du 28 décembre 1944 concernant la juni 1969) tot herziening van de besluitwet van 28 december 1944
sécurité sociale des travailleurs, tel qu'il a été remplacé par betreffende de maatschappelijke zekerheid der arbeiders, zoals het
l'article 84 de la loi-programme du 27 décembre 2005, dispose : werd vervangen bij artikel 84 van de programmawet van 27 december
2005, bepaalt :
« § 1er. Sans préjudice des articles 269 à 274 du Code pénal, sont « § 1. Onverminderd de artikelen 269 tot 274 van het Strafwetboek,
punis d'un emprisonnement de huit jours à trois mois et d'une amende worden gestraft met gevangenisstraf van acht dagen tot drie maanden en
de 130 à 2 500 euros ou de l'une de ces peines seulement : met een geldboete van 130 tot 2 500 euro, of met een van die straffen alleen :
1° l'employeur, ses préposés ou mandataires qui ne se sont pas 1° de werkgever, zijn aangestelden of lasthebbers die zich niet
conformés aux obligations prescrites par la présente loi et ses schikken naar de bepalingen voorgeschreven door de wet en de
arrêtés d'exécution; l'amende est appliquée autant de fois qu'il y a uitvoeringsbesluiten ervan; de geldboete wordt zoveel maal toegepast
als er werknemers zijn ten overstaan van dewelke een inbreuk is
des travailleurs à l'égard desquels une infraction a été commise, sans gepleegd, zonder dat het totaal bedrag van de geldboete evenwel hoger
que toutefois le total des amendes puisse excéder 500 000 euros; mag zijn dan 500 000 euro;
2° les personnes, visées à l'article 30bis, § 4, qui ne fournissent 2° de personen bedoeld bij artikel 30bis, § 4, die de door de Koning
pas les renseignements déterminés par le Roi ou ne respectent pas les bepaalde inlichtingen niet verstrekken of de opgelegde
conditions et modalités d'envoi imposées; toezendingsvoorwaarden en -modaliteiten niet naleven;
3° les personnes, visées à l'article 30bis, § 4, qui omettent de 3° de personen bedoeld bij artikel 30bis, § 4, die nalaten de
verser les sommes dues dans le délai prescrit; verschuldigde sommen binnen de voorgeschreven termijn te storten;
4° toute personne qui met obstacle à la surveillance organisée en 4° al wie het krachtens deze wet georganiseerd toezicht verhindert.
vertu de la présente loi. Sans préjudice de l'article 496 du Code pénal, sera puni d'un Onverminderd artikel 496 van het Strafwetboek wordt gestraft met een
emprisonnement de huit jours à un mois et d'une amende de 26 à 500 gevangenisstraf van 8 dagen tot één maand en met een geldboete van 26
euros ou d'une de ces peines seulement, quiconque aura publiquement tot 500 euro of met één van die straffen alleen ieder die in het
fait usage de la dénomination ' secrétariat social ' pour qualifier un openbaar gebruik maakt van de benaming ' sociaal secretariaat ' voor
organisme autre que ceux qui ont été reconnus comme secrétariat social andere instellingen dan deze die overeenkomstig de door de Koning
conformément aux dispositions fixées par le Roi. vastgestelde voorwaarden erkend zijn als sociaal secretariaat.
Le juge qui prononce la peine à charge de l'employeur, ses préposés ou De rechter die de straf uitspreekt ten laste van de werkgever, zijn
mandataires, condamne d'office l'employeur à payer à l'organisme aangestelden of lasthebbers, veroordeelt ambtshalve de werkgever tot
percepteur des cotisations de sécurité sociale le montant des betaling aan de inninginstelling van de socialezekerheidsbijdragen van
cotisations, majorations de cotisations et intérêts de retard qui de bijdragen, bijdrageopslagen en verwijlinteresten die niet aan de
n'ont pas été versés à cet organisme. Rijksdienst [lees : die inningsinstelling] werden gestort.
En cas d'assujettissement frauduleux d'une ou de plusieurs personnes à Bij bedrieglijke onderwerping van een of meer personen aan de
l'application de la présente loi, le juge condamne d'office toepassing van deze wet, veroordeelt de rechter ambtshalve de
l'employeur, ses préposés ou mandataires au paiement à l'organisme werkgever, zijn aangestelden of lasthebbers tot betaling aan
percepteur des cotisations de sécurité sociale d'une indemnité égale inninginstelling van de socialezekerheidsbijdragen van een vergoeding
au triple des cotisations déclarées frauduleusement. gelijk aan het driedubbel van de bedrieglijk aangegeven bijdragen.
En cas de non-assujettissement d'une ou de plusieurs personnes à Bij niet-onderwerping van één of meer personen aan de toepassing van
l'application de la présente loi, le juge condamne d'office deze wet, veroordeelt de rechter ambtshalve de werkgever, en in
l'employeur et, lorsque le cas se présente, l'entrepreneur voorkomend geval, de hoofdelijk aansprakelijke aannemer bedoeld bij
solidairement responsable visé à l'article 30bis, § 3, alinéa 2, pour artikel 30bis, § 3, tweede lid, wat betreft de personen tewerkgesteld
les personnes occupées par son cocontractant lors de l'exécution des door zijn medecontractant bij de uitvoering van de werken, tot
travaux, au paiement à l'organisme percepteur des cotisations de betaling aan de inningorganisme van de sociale zekerheidsbijdragen van
sécurité sociale d'une indemnité égale au triple des cotisations een vergoeding gelijk aan het drievoud van de ontdoken bijdragen.
éludées. § 2. L'action publique exercée dans le cadre du § 1er ne peut être § 2. De strafvordering uitgeoefend in het kader van § 1 kan slechts
éteinte par une transaction pénale ou par voie d'amende administrative door een minnelijke schikking in strafzaken of bij wege van
qu'à la condition que cette transaction ou cette amende administrative administratieve geldboete teniet worden gedaan op voorwaarde dat de
[prévoie] le paiement des cotisations, majorations de cotisations et schikking of de geldboete voorziet in de betaling van de bijdragen, de
intérêts de retard à l'organisme percepteur des cotisations de bijdrageopslagen en de verwijlinteresten aan de inningorganisme van de
sécurité sociale. socialezekerheidsbijdragen.
Par dérogation au § 1er, en cas de non-assujettissement frauduleux In afwijking van het eerste lid, in geval van bedrieglijke
d'une ou plusieurs personnes à l'application de la présente loi, niet-onderwerping van een of meerdere personen aan de toepassing van
l'action publique ne pourra être éteinte par une transaction pénale ou deze wet, kan de strafvordering slechts worden teniet gedaan door een
par voie d'amende administrative qu'à la condition que cette minnelijke schikking in strafzaken of bij wege van administratieve
transaction ou cette amende administrative [prévoie] le paiement à geldboete op voorwaarde dat deze schikking of deze geldboete voorziet
l'organisme percepteur des cotisations de sécurité sociale d'une in de betaling van een schadevergoeding die gelijk is aan het drievoud
indemnité égale au triple des cotisations éludées. van de ontdoken bijdragen.
§ 3. Dans les situations visées au § 1er, alinéas 3 à 5, ainsi qu'au § § 3. In de situaties bedoeld in § 1, derde tot vijfde lid, en in § 2,
2, le montant des cotisations à payer ne peut en aucun cas être mag het bedrag van de te betalen bijdragen in geen geval lager zijn
inférieur à 2 500 euros par personne occupée et ce par mois ou par dan 2 500 euro per tewerkgestelde persoon, en dit per maand of fractie
fraction de mois. ervan.
Le montant visé à l'alinéa précédent est adapté par le Roi avec effet Het bedrag bedoeld in het vorige lid wordt door de Koning op 1 januari
au 1er janvier de chaque année en fonction de l'évolution des salaires van elk jaar aangepast in functie van de evolutie van de lonen en van
et des taux des cotisations de sécurité sociale ». het bedrag van de socialezekerheidsbijdragen ».
B.2.1. La question préjudicielle porte sur l'article 35, § 1er, alinéa B.2.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 35, § 1,
3, et sur l'article 35, § 3, de la loi du 27 juin 1969, tels qu'ils derde lid, en artikel 35, § 3, van de wet van 27 juni 1969, zoals zij
ont été remplacés par l'article 84 de la loi-programme du 27 décembre werden vervangen bij artikel 84 van de programmawet van 27 december
2005. 2005.
Le nouvel article 35, § 1er, alinéa 3, prévoit, lorsque le juge Het nieuwe artikel 35, § 1, derde lid, voorziet, wanneer de rechter de
prononce la peine à charge de l'employeur, ses préposés ou straf uitspreekt ten laste van de werkgever, zijn aangestelden of
mandataires, la condamnation d'office de l'employeur à payer à lasthebbers, in de ambtshalve veroordeling van de werkgever tot
l'organisme percepteur des cotisations de sécurité sociale le montant betaling, aan de inningsinstelling, van de socialezekerheidsbijdragen,
des cotisations, majorations de cotisations et intérêts de retard qui bijdrageopslagen en verwijlinteresten die niet aan die instelling
n'ont pas été versés à cet organisme. werden gestort.
Le nouvel article 35, § 3, instaure un montant minimal de 2 500 euros Het nieuwe artikel 35, § 3, voert een minimumbedrag in van 2 500 euro
par personne occupée et par mois ou fraction de mois, applicable aux « per tewerkgestelde persoon en per maand of fractie ervan, voor de « te
cotisations à payer » dans les situations visées à l'article 35, § 1er, betalen bijdragen » in de situaties bedoeld in artikel 35, § 1, derde
alinéas 3 à 5; ce montant minimal s'applique par conséquent à la tot vijfde lid; dat minimumbedrag geldt bijgevolg voor de ambtshalve
condamnation d'office aux cotisations, majorations de cotisations et veroordeling tot betaling van de bijdragen, bijdrageopslagen en
intérêts de retard qui n'ont pas été versés. verwijlinteresten die niet werden gestort.
L'article 35 de la loi du 27 juin 1969, tel qu'il a été remplacé par Artikel 35 van de wet van 27 juni 1969, zoals vervangen bij artikel 84
l'article 84 de la loi-programme du 27 décembre 2005, est entré en van de programmawet van 27 december 2005, is op 9 januari 2006 in
vigueur le 9 janvier 2006. werking getreden.
B.2.2. De in het geding zijnde maatregel past binnen de doelstelling
B.2.2. La mesure en cause s'inscrit dans l'objectif d'une « meilleure van een « betere strijd tegen de sociale fraude en het oneigenlijk
lutte contre la fraude sociale et [de] la perception des cotisations » gebruik van de reglementering » (Parl. St., Kamer, 2005-2006, DOC
(Doc. parl ., Chambre, 2005-2006, DOC 51-2097/014, p. 3). 51-2097/014, p. 3).
En ce qui concerne cette modification des dispositions relatives à la Wat betreft die wijziging van de bepalingen met betrekking tot de
ambtshalve veroordeling tot betaling van de
condamnation d'office au paiement des cotisations de sécurité sociale, socialezekerheidsbijdragen, vermeldt de parlementaire voorbereiding
les travaux préparatoires exposent : het volgende :
« La suite réservée aux Pro Justitia constatant des infractions en « De behandeling van de processen-verbaal tot vaststelling van de
matière sociale a évolué. Outre les poursuites pénales et le overtredingen op de sociale wetgeving heeft een evolutie ondergaan.
classement sans suite, on a de plus en plus souvent recours aux Naast de gevallen van strafvervolging en seponering zijn er steeds
transactions pénales et aux amendes administratives. meer gevallen waarin een beroep wordt gedaan op de minnelijke
schikking in strafzaken en op geldboetes.
Les modifications proposées tiennent compte de cette modification des De voorgestelde wijzigingen spelen in op die gewijzigde behandeling
suites réservées aux Pro Justitia. van de pro justitia's.
Le champ d'application est étendu à tous les organismes de perception Het toepassingsgebied wordt uitgebreid tot alle instellingen die de
des cotisations de sécurité sociale et le montant minimum de sociale zekerheidsbijdragen innen en het minimumbedrag van de
cotisations dues est adapté » (Doc. parl., Sénat, 2005-2006, n° verschuldigde bijdragen wordt aangepast » (Parl. St., Senaat,
3-1492/3, pp. 7-8). 2005-2006, nr. 3-1492/3, pp. 7-8).
B.2.3. Dans sa version antérieure à la loi-programme du 27 décembre B.2.3. In de versie die voorafging aan de programmawet van 27 december
2005, l'article 35, alinéas 3 et 5, de la loi du 27 juin 1969, modifié 2005, bepaalde artikel 35, derde en vijfde lid, van de wet van 27 juni
notamment par la loi du 6 juillet 1989 et par la loi du 9 juillet 1969, zoals met name gewijzigd bij de wet van 6 juli 1989 en bij de
2004, disposait : wet van 9 juli 2004 :
« Le juge qui prononce la peine à charge de l'employeur, ses préposés « De rechter die de straf uitspreekt ten laste van de werkgever, zijn
ou mandataires, condamne d'office l'employeur à payer à l'Office aangestelden of lasthebbers, veroordeelt ambtshalve de werkgever tot
national de sécurité sociale le montant des cotisations, majorations betaling aan de Rijksdienst voor maatschappelijke zekerheid van de
de cotisations et intérêts de retard qui n'ont pas été versés à bijdragen, bijdrageopslagen en verwijlinteresten die niet aan de
l'Office. Rijksdienst werden gestort.
[...] [...]
En cas de non-assujettissement d'une ou de plusieurs personnes à Bij niet-onderwerping van één of meer personen aan de toepassing van
l'application de la présente loi, le juge condamne d'office deze wet, veroordeelt de rechter ambtshalve de werkgever, en in
l'employeur et, lorsque le cas se présente, l'entrepreneur voorkomend geval, de hoofdelijk aansprakelijke aannemer bedoeld bij
solidairement responsable visé à l'article 30bis, § 3, alinéa 2, pour artikel 30bis, § 3, tweede lid, wat betreft de personen tewerkgesteld
les personnes occupées par son cocontractant lors de l'exécution des door zijn medecontractant bij de uitvoering van de werken, tot
travaux, au paiement à l'Office national de sécurité sociale d'une betaling aan de Rijksdienst voor sociale zekerheid van een vergoeding
indemnité égale au triple des cotisations éludées sans qu'elle puisse gelijk aan het drievoud van de ontdoken bijdragen, zonder dat dit
être inférieure à 1 275 EUR par personne occupée et ce par mois ou par bedrag minder dan 1 275 EUR per tewerkgestelde persoon en dit per
maand of fractie ervan, mag bedragen. Dit bedrag wordt aangepast in
fraction de mois. Ce montant est adapté en fonction de l'évolution des functie van de evolutie van de lonen en van het bedrag van de sociale
salaires et des taux des cotisations de sécurité sociale ». zekerheidsbijdragen ».
Avant la modification de l'article 35 de la loi du 27 juin 1969 par la Vóór de wijziging van artikel 35 van de wet van 27 juni 1969 bij de
loi du 27 décembre 2005, aucun montant minimal n'était donc prévu pour wet van 27 december 2005, was dus in geen enkel minimumbedrag voorzien
la condamnation d'office aux cotisations, majorations de cotisations voor de ambtshalve veroordeling tot de bijdragen, bijdrageopslagen en
et intérêts de retard qui n'ont pas été versés (article 35, alinéa 3, verwijlinteresten die niet werden gestort (het vroegere artikel 35,
ancien de la loi du 27 juin 1969). Un montant minimal de 1 275 euros derde lid, van de wet van 27 juni 1969). Er was daarentegen wel
par personne occupée et ce par mois ou par fraction de mois était par voorzien in een minimumbedrag van 1 275 euro per tewerkgestelde
contre prévu pour la condamnation au triple des cotisations éludées en persoon, en dit per maand of fractie ervan, voor de veroordeling tot
cas de « non-assujettissement à l'application de la loi » du 27 juin het drievoud van de ontdoken bijdragen bij niet-onderwerping aan de
1969 (article 35, alinéa 5, ancien de la loi du 27 juin 1969). toepassing van de wet van 27 juni 1969 (het vroegere artikel 35,
vijfde lid, van de wet van 27 juni 1969).
B.3. Le juge a quo invite la Cour à comparer la situation des B.3. De verwijzende rechter verzoekt het Hof de situatie te
personnes condamnées sous l'empire de l'ancienne loi et pour vergelijken van de personen die zijn veroordeeld onder de gelding van
lesquelles la condamnation d'office aux cotisations, majorations et de vroegere wet en voor wie de ambtshalve veroordeling tot de
intérêts n'était soumise à aucun montant minimal, avec la situation bijdragen, bijdrageopslagen en interesten aan geen enkel minimumbedrag
des personnes qui, pour des faits commis avant l'entrée en vigueur de was onderworpen, met de situatie van de personen die, wegens feiten
la loi-programme du 27 décembre 2005, se voient condamnées par le juge die werden begaan vóór de inwerkingtreding van de programmawet van 27
december 2005, door de rechter worden veroordeeld na de
après l'entrée en vigueur de cette loi, au paiement des cotisations, inwerkingtreding van die wet tot betaling van de bijdragen,
majorations de cotisations et intérêts de retard, sans que le montant bijdrageopslagen en verwijlinteresten zonder dat het bedrag van de te
des cotisations à payer puisse être inférieur à 2 500 euros par betalen bijdragen lager mag zijn dan 2 500 euro per tewerkgestelde
personne occupée et ce par mois ou fraction de mois. persoon, en dit per maand of fractie ervan.
La question préjudicielle ne concerne donc que la condamnation au De prejudiciële vraag heeft dus alleen betrekking op de veroordeling
paiement des cotisations, majorations de cotisations et intérêts de tot betaling van de bijdragen, bijdrageopslagen en verwijlinteresten
retard qui n'ont pas été versés. die niet werden gestort.
B.4. S'il est exact que les articles 10 et 11 de la Constitution B.4. De artikelen 10 en 11 van de Grondwet nopen in beginsel weliswaar
imposent, en principe, de comparer la situation de deux catégories de tot een vergelijking van de situatie van twee verschillende
personnes différentes et non la situation d'une même catégorie de categorieën van personen en niet van de situatie van eenzelfde
personnes sous l'ancienne et sous la nouvelle législation, à peine de categorie van personen onder de gelding van de vroegere en de nieuwe
rendre impossible toute modification législative, il n'en va pas de wetgeving, zo niet zou elke wijziging van de wetgeving onmogelijk
même lorsqu'est invoquée, en combinaison avec ces dispositions, une worden, maar dat geldt niet wanneer in samenhang met die bepalingen
violation de l'article 7 de la Convention européenne des droits de een schending van artikel 7 van het Europees Verdrag voor de rechten
l'homme et de l'article 15 du Pacte international relatif aux droits van de mens en van artikel 15 van het Internationaal Verdrag inzake
civils et politiques. En effet, ces dispositions interdisent au juge burgerrechten en politieke rechten wordt aangevoerd. Die bepalingen
de condamner quelqu'un pour une action ou une omission qui, au moment verbieden de rechter immers iemand te veroordelen wegens een handelen
of nalaten dat geen strafbaar feit uitmaakte ten tijde dat het
où elle a été commise, ne constituait pas une infraction et d'infliger handelen of nalaten geschiedde en een zwaardere straf op te leggen dan
une peine plus forte que celle qui était applicable au moment où die welke ten tijde van het begaan van het strafbare feit van
l'infraction a été commise. toepassing was.
Les articles 10 et 11 de la Constitution seraient violés s'il était De artikelen 10 en 11 van de Grondwet zouden zijn geschonden wanneer
établi que la condamnation d'office, sur la base des dispositions en zou vaststaan dat de ambtshalve veroordeling, op grond van de in het
cause, au paiement des cotisations, majorations de cotisations et geding zijnde bepalingen, tot betaling van de bijdragen,
intérêts de retard qui n'ont pas été versés, en dépit de leur bijdrageopslagen en verwijlintresten die niet werden gestort, ondanks
caractère civil apparent, constitue en réalité une mesure pénale et het ogenschijnlijk burgerrechtelijk karakter ervan, in werkelijkheid
que ces dispositions s'appliquent également à des faits commis avant een strafmaatregel is en dat die bepalingen ook van toepassing zijn op
l'entrée en vigueur de la loi-programme du 27 décembre 2005. feiten die vóór de inwerkingtreding van de programmawet van 27
december 2005 werden begaan.
B.5. Ainsi que la Cour l'a constaté dans son arrêt n° 9/2003, les B.5. Zoals het Hof heeft vastgesteld in zijn arrest nr. 9/2003, zijn
condamnations que le juge prononce d'office en application de de veroordelingen die de rechter ambtshalve uitspreekt met toepassing
l'article 35, § 1er, alinéa 3, qui a la même portée que l'article 35, van artikel 35, § 1, derde lid, dat dezelfde draagwijdte heeft als het
alinéa 3, ancien, de la loi, ne sont pas de nature pénale : vroegere artikel 35, derde lid, van de wet, niet van strafrechtelijke
« Ni les intérêts de retard ni la majoration respectant les limites aard : « Noch de verwijlintresten, noch de verhoging waarbij de door of
indiquées par ou en vertu de la loi, prévus en considération du krachtens de wet aangegeven beperkingen in acht worden genomen, waarin
chômage de l'argent et des frais d'administration entraînés par les werd voorzien rekening houdend met het niet renderend geld en de door
mauvais payeurs, ne remplissent une fonction répressive car ils de wanbetalers veroorzaakte administratiekosten, vervullen een
s'expliquent par le souci du législateur de réparer un dommage évalué repressieve functie want zij worden verklaard door de zorg van de
forfaitairement » (B.4). wetgever om de forfaitair geraamde schade te vergoeden » (B.4).
La condamnation prévue par l'article 35, § 1er, alinéa 3, considéré De in artikel 35, § 1, derde lid, bedoelde veroordeling, op zichzelf
isolément, est donc une mesure civile à laquelle ne s'appliquent pas beschouwd, is een burgerrechtelijke maatregel waarop de in de
les principes du droit pénal mentionnés dans la question prejudiciële vraag vermelde strafrechtelijke beginselen niet van
préjudicielle. toepassing zijn.
B.6. L'article 35, § 1er, alinéa 3, ne peut cependant se lire B.6. Artikel 35, § 1, derde lid, kan echter niet los van artikel 35, §
indépendamment de l'article 35, § 3. En ce qu'il dispose que « le 3, worden gelezen. In zoverre het bepaalt dat « het bedrag van de te
montant des cotisations à payer ne peut en aucun cas être inférieur à
2 500 euros par personne occupée et ce par mois ou par fraction de betalen bijdragen in geen geval lager [mag] zijn dan 2 500 euro per
tewerkgestelde persoon, en dit per maand of fractie ervan », trekt
mois », l'article 35, § 3, lorsque les « cotisations à payer » ne artikel 35, § 3, wanneer de « te betalen bijdragen » enkel bijdragen,
constituent que des cotisations, majorations et intérêts de retard, bijdrageopslagen en verwijlinteresten zijn, die bijdragen op tot een
élève ces cotisations à un montant qui est sans rapport avec le bedrag dat niet in verhouding staat tot het nadeel dat de
préjudice subi par l'organisme percepteur des cotisations de sécurité inningsinstelling van de socialezekerheidsbijdragen heeft ondervonden,
sociale, et qui aboutit donc à conférer à ces cotisations, ainsi que en dat, zoals de verwijzende rechter opmerkt in de motivering van zijn
le relève le juge a quo dans les motifs de son jugement, une nature vonnis, derhalve ertoe leidt aan die bijdragen een strafrechtelijke
pénale au sens de l'article 7 de la Convention européenne des droits aard toe te kennen in de zin van artikel 7 van het Europees Verdrag
de l'homme. voor de rechten van de mens.
B.7. Par la référence que fait l'article 35, § 3, à l'article 35, § 1er, B.7. Door de verwijzing in artikel 35, § 3, naar artikel 35, § 1,
alinéa 3, le législateur a donc modifié la nature civile originaire de derde lid, heeft de wetgever derhalve de oorspronkelijk
la condamnation d'office aux cotisations, majorations de cotisations burgerrechtelijke aard van de ambtshalve veroordeling tot betaling van
et intérêts de retard. de bijdragen, bijdrageopslagen en verwijlinteresten gewijzigd.
Il en résulte que, interprétées en ce sens que les personnes qui ont Daaruit volgt dat de in het geding zijnde bepalingen, geïnterpreteerd
in die zin dat personen die, wegens feiten die vóór de
commis des faits avant l'entrée en vigueur de la loi-programme du 27 inwerkingtreding van de programmawet van 27 december 2005 werden
décembre 2005 sont condamnées, après l'entrée en vigueur de cette loi, begaan, na de inwerkingtreding van die wet worden veroordeeld tot
au paiement des cotisations, majorations de cotisations et intérêts de betaling van de bijdragen, bijdrageopslagen en verwijlintresten die
retard qui n'ont pas été versés sans que le montant des cotisations à niet werden gestort, zonder dat het bedrag van de te betalen bijdragen
payer puisse être inférieur à 2 500 euros par personne occupée, et ce lager mag zijn dan 2 500 euro per tewerkgestelde persoon, en dit per
par mois ou par fraction de mois, les dispositions en cause sont
incompatibles avec les articles 10 et 11 de la Constitution combinés maand of fractie ervan, niet bestaanbaar zijn met de artikelen 10 en
avec l'article 7 de la Convention européenne des droits de l'homme et 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 7 van het
avec l'article 15 du Pacte international relatif aux droits civils et Europees Verdrag voor de rechten van de mens en met artikel 15 van het
politiques. Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten.
B.8. Dans cette interprétation, la question préjudicielle appelle une B.8. In die interpretatie dient de prejudiciële vraag bevestigend te
réponse positive. worden beantwoord.
B.9. Toutefois, interprétées en ce sens qu'elles ne s'appliquent pas à B.9. In die zin geïnterpreteerd dat zij niet van toepassing zijn op
des faits commis avant l'entrée en vigueur de la loi-programme du 27 feiten die vóór de inwerkingtreding van de programmawet van 27
décembre 2005, les dispositions en cause, ne déterminant pas leur december 2005 werden begaan, zijn de in het geding zijnde bepalingen,
application dans le temps, ne sont pas incompatibles avec les articles die geen toepassing in de tijd hebben bepaald, evenwel niet
10 et 11 de la Constitution combinés avec l'article 7 de la Convention onbestaanbaar met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang
gelezen met artikel 7 van het Europees Verdrag voor de rechten van de
européenne des droits de l'homme et avec l'article 15 du Pacte mens en met artikel 15 van het Internationaal Verdrag inzake
international relatif aux droits civils et politiques. burgerrechten en politieke rechten.
B.10. Dans cette interprétation, la question préjudicielle appelle une B.10. In die interpretatie dient de prejudiciële vraag ontkennend te
réponse négative. worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
- Interprétés comme s'appliquant à des faits commis avant l'entrée en - In die zin geïnterpreteerd dat zij van toepassing zijn op feiten die
vigueur de la loi-programme du 27 décembre 2005, l'article 35, § 1er, vóór de inwerkingtreding van de programmawet van 27 december 2005
werden begaan, schenden artikel 35, § 1, derde lid, en artikel 35, §
alinéa 3, et l'article 35, § 3, de la loi du 27 juin 1969 révisant 3, van de wet van 27 juni 1969 tot herziening van de besluitwet van 28
l'arrêté-loi du 28 décembre 1944 concernant la sécurité sociale des december 1944 betreffende de maatschappelijke zekerheid der arbeiders,
travailleurs, tel qu'il a été remplacé par l'article 84 de la zoals vervangen bij artikel 84 van de programmawet van 27 december
loi-programme du 27 décembre 2005, violent les articles 10 et 11 de la 2005, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met
Constitution, combinés avec l'article 7 de la Convention européenne artikel 7 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en met
des droits de l'homme et avec l'article 15 du Pacte international artikel 15 van het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en
relatif aux droits civils et politiques. politieke rechten.
- Interprétées comme ne s'appliquant pas à des faits commis avant - In die zin geïnterpreteerd dat zij niet van toepassing zijn op
l'entrée en vigueur de la loi-programme du 27 décembre 2005, les mêmes feiten die vóór de inwerkingtreding van de programmawet van 27
dispositions ne violent pas les articles 10 et 11 de la Constitution, december 2005 werden begaan, schenden dezelfde bepalingen niet de
combinés avec l'article 7 de la Convention européenne des droits de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 7
l'homme et avec l'article 15 du Pacte international relatif aux droits van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en met artikel 15
van het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke
civils et politiques. rechten.
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989, à artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op de openbare
l'audience publique du 19 décembre 2007. terechtzitting van 19 december 2007.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De voorzitter,
M. Melchior. M. Melchior.
^