Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 139/2007 du 14 novembre 2007 Numéro du rôle : 4124 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 29 du décret de la Région flamande du 11 mai 1999 « modifiant le décret du 23 janvier 1991 relatif à la prot La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P. Ma(...)"
Extrait de l'arrêt n° 139/2007 du 14 novembre 2007 Numéro du rôle : 4124 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 29 du décret de la Région flamande du 11 mai 1999 « modifiant le décret du 23 janvier 1991 relatif à la prot La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P. Ma(...) Uittreksel uit arrest nr. 139/2007 van 14 november 2007 Rolnummer 4124 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 29 van het decreet van het Vlaamse Gewest van 11 mei 1999 « tot wijziging van het decreet van 23 januari 1991 inzake Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, de rechters P(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 139/2007 du 14 novembre 2007 Uittreksel uit arrest nr. 139/2007 van 14 november 2007
Numéro du rôle : 4124 Rolnummer 4124
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 29 du décret In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 29 van het decreet
de la Région flamande du 11 mai 1999 « modifiant le décret du 23 van het Vlaamse Gewest van 11 mei 1999 « tot wijziging van het decreet
janvier 1991 relatif à la protection de l'environnement contre la van 23 januari 1991 inzake de bescherming van het leefmilieu tegen de
verontreiniging door meststoffen en tot wijziging van het decreet van
pollution due aux engrais et modifiant le décret du 28 juin 1985 28 juni 1985 betreffende de milieuvergunning », gesteld door de Raad
relatif à l'autorisation écologique », posée par le Conseil d'Etat. van State.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P. samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, de rechters
Martens, R. Henneuse, E. De Groot et A. Alen, et, conformément à P. Martens, R. Henneuse, E. De Groot en A. Alen, en, overeenkomstig
l'article 60bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989, du président artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989, emeritus
émérite A. Arts, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le voorzitter A. Arts, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder
président émérite A. Arts, voorzitterschap van emeritus voorzitter A. Arts,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par arrêt n° 166.211 du 21 décembre 2006 en cause de Josephus Bols Bij arrest nr. 166.211 van 21 december 2006 in zake Josephus Bols
contre la Région flamande, dont l'expédition est parvenue au greffe de tegen het Vlaamse Gewest, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof
la Cour le 16 janvier 2007, le Conseil d'Etat a posé la question is ingekomen op 16 januari 2007, heeft de Raad van State de volgende
préjudicielle suivante : prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 28 (lire 29) du décret du 11 mai 1999 modifiant le décret « Schendt artikel 28 (lees 29) van het decreet van 11 mei 1999 tot
du 23 janvier 1991 relatif à la protection de l'environnement contre wijziging van het decreet van 23 januari 1991 inzake de bescherming
van het leefmilieu tegen de verontreiniging door meststoffen [en] tot
la pollution due aux engrais et modifiant le décret du 28 juin 1985 wijziging van het decreet van 28 juni 1985 betreffende de
relatif à l'autorisation écologique viole-t-il les articles 10 et 11 milieuvergunning, de artikelen 10 en 11 van de gecoördineerde
de la Constitution coordonnée et l'article 6 de la Convention Grondwet, en artikel 6 van het Europees Verdrag van 4 november 1950
européenne du 4 novembre 1950 de sauvegarde des droits de l'homme et tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele
des libertés fondamentales, en tant qu'il abroge le régime transitoire vrijheden, inzoverre het de overgangsregeling zoals vervat in artikel
prévu par l'article 33 du décret du 23 janvier 1991 relatif à la 33 van het decreet van 23 januari 1991 inzake de bescherming van het
protection de l'environnement contre la pollution due aux engrais et leefmilieu tegen de verontreiniging door meststoffen en ingevoerd bij
inséré par l'article 26 du décret du 20 décembre 1995 modifiant le artikel 26 van het decreet van 20 december 1995 tot wijziging van het
décret du 23 janvier 1991 relatif à la protection de l'environnement decreet van 23 januari 1991 inzake de bescherming van het leefmilieu
contre la pollution due aux engrais, et tegen de verontreiniging door meststoffen opheft, en
(A) ce faisant, (1) crée une inégalité de traitement entre une (A) zodoende (1) een ongelijke behandeling invoert tussen een
décision administrative en matière de demandes de permis
d'environnement des classes 1 et 2 qui ont été déclarées recevables et administratieve beslissing omtrent milieuvergunningsaanvragen klasse 1
complètes avant le 1er janvier 1996, et contre laquelle aucun recours en 2 die ontvankelijk en volledig verklaard zijn vóór 1 januari 1996
en annulation n'a dû être formé devant le Conseil d'Etat, d'une part, waartegen geen beroep tot vernietiging diende te worden ingesteld voor
et une décision administrative en matière de demandes de permis de Raad van State, enerzijds, en een administratieve beslissing
d'environnement des classes 1 et 2 qui ont été déclarées recevables et omtrent milieuvergunningsaanvragen klasse 1 en 2 die ontvankelijk en
complètes avant le 1er janvier 1996, et contre laquelle un recours a volledig verklaard zijn vóór 1 januari 1996 waartegen wel een beroep
bel et bien été introduit auprès du Conseil d'Etat, d'autre part, et bij de Raad van State werd aanhangig gemaakt, anderzijds, en tevens
(2) crée également une inégalité de traitement entre une décision (2) een ongelijke behandeling invoert tussen een administratieve
administrative en matière de demandes de permis d'environnement des
classes 1 et 2 qui ont été déclarées complètes et recevables avant le beslissing omtrent milieuvergunningsaanvragen klasse 1 en 2 die
ontvankelijk en volledig verklaard zijn vóór 1 januari 1996 en waarvan
1er janvier 1996, et dont le Conseil d'Etat a ordonné l'annulation [de] Raad de vernietiging heeft bevolen vóór de inwerkingtreding van
avant l'entrée en vigueur de l'article 28 du décret du 11 mai 1999 artikel 28 van het decreet van 11 mei 1999 tot wijziging van het
modifiant le décret du 23 janvier 1991 relatif à la protection de decreet van 23 januari 1991 inzake de bescherming van het leefmilieu
l'environnement contre la pollution due aux engrais et modifiant le tegen de verontreiniging door meststoffen en tot wijziging van het
décret du 28 juin 1985 relatif à l'autorisation écologique, d'une decreet van 28 juni 1985 betreffende de milieuvergunning, enerzijds,
part, et une décision administrative en matière de demandes de permis en een administratieve beslissing omtrent milieuvergunningsaanvragen
d'environnement des classes 1 et 2 qui ont été déclarées recevables et klasse 1 en 2 die ontvankelijk en volledig verklaard zijn vóór 1
complètes avant le 1er janvier 1996, et dont le Conseil d'Etat a januari 1996 en waarvan [de] Raad de vernietiging heeft bevolen na de
ordonné l'annulation après l'entrée en vigueur de l'article 28 du inwerkingtreding van artikel 28 van het decreet van 11 mei 1999 tot
décret du 11 mai 1999 modifiant le décret du 23 janvier 1991 relatif à wijziging van het decreet van 23 januari 1991 inzake de bescherming
la protection de l'environnement contre la pollution due aux engrais van het leefmilieu tegen de verontreiniging door meststoffen en tot
et modifiant le décret du 28 juin 1985 relatif à l'autorisation wijziging van het decreet van 28 juni 1985 betreffende de
écologique, d'autre part, et milieuvergunning, anderzijds, en
(B) ce faisant, rend également impossible toute protection juridique (B) zodoende tevens elke effectieve rechtsbescherming door de Raad van
effective par le Conseil d'Etat contre un acte illicite de l'autorité, State tegen onwettig overheidshandelen onmogelijk maakt, zonder dat
sans qu'il existe pour ce faire une justification objective et raisonnable ? ». hiervoor en objectieve en redelijke verantwoording bestaat ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1. La question préjudicielle porte sur l'article 29 du décret de la B.1. De prejudiciële vraag betreft artikel 29 van het decreet van het
Région flamande du 11 mai 1999 « modifiant le décret du 23 janvier Vlaamse Gewest van 11 mei 1999 « tot wijziging van het decreet van 23
1991 relatif à la protection de l'environnement contre la pollution januari 1991 inzake de bescherming van het leefmilieu tegen de
verontreiniging door meststoffen en tot wijziging van het decreet van
due aux engrais et modifiant le décret du 28 juin 1985 relatif à 28 juni 1985 betreffende de milieuvergunning » (hierna : decreet van
l'autorisation écologique » (ci-après : le décret du 11 mai 1999), en 11 mei 1999), in zoverre die bepaling de overgangsregeling zoals
ce que cette disposition abroge le régime transitoire inscrit à
l'article 33 du décret du 23 janvier 1991 « relatif à la protection de vervat in artikel 33 van het decreet van 23 januari 1991 « inzake de
bescherming van het leefmilieu tegen de verontreiniging door
l'environnement contre la pollution due aux engrais » (ci-après : le meststoffen » (hierna : meststoffendecreet), in dat decreet ingevoegd
décret relatif aux engrais), inséré dans ce décret par l'article 26 du bij artikel 26 van het decreet van 20 december 1995 « tot wijziging
décret du 20 décembre 1995 « modifiant le décret du 23 janvier 1991 van het decreet van 23 januari 1991 inzake de bescherming van het
relatif à la protection de l'environnement contre la pollution due aux leefmilieu tegen de verontreiniging door meststoffen » (hierna :
engrais » (ci-après : le décret du 20 décembre 1995). decreet van 20 december 1995), opheft.
B.2. La disposition en cause a inséré un article 33bis et un article B.2. Met de in het geding zijnde bepaling werden een artikel 33bis en
33ter dans le décret relatif aux engrais. een artikel 33ter in het meststoffendecreet ingevoegd.
Les faits du litige pendant devant le juge a quo et la motivation de Uit de feiten van het voor de verwijzende rechter hangende geschil en
l'arrêt de renvoi font apparaître que la question préjudicielle porte uit de motivering van het verwijzingsarrest blijkt dat de prejudiciële
sur l'article 33ter, § 1er, 1°, c), inséré dans le décret relatif aux vraag betrekking heeft op het in het meststoffendecreet ingevoegde
engrais, qui énonce : artikel 33ter, § 1, 1°, c), dat luidt als volgt :
« Pour ce qui concerne l'exploitation d'élevages de bétail, les règles « Met betrekking tot de exploitatie van veeteeltinrichtingen gelden de
suivantes sont d'application : volgende regels :
1° au cours de la période du 1er janvier 1999 jusqu'au 31 décembre 1° gedurende de periode van l januari 1999 tot en met 31 december 2004
2004 inclus : :
[...] [...]
c) pour ce qui concerne les espèces animales visées à l'article 5, c) kan met betrekking tot de diersoorten, bedoeld in artikel 5, geen
aucune autorisation écologique telle que visée dans le décret du 28 milieuvergunning als bedoeld in het decreet van 28 juni 1985
juin 1985 relatif à l'autorisation écologique ne peut être délivrée betreffende de milieuvergunning worden verleend voor nieuwe
pour de nouveaux élevages de bétail, ni pour des modifications veeteeltinrichtingen, noch voor veranderingen van bestaande
d'élevages existants qui engendrent une augmentation de la production veeteeltinrichtingen die een verhoging van de vergunde mestproductie
d'engrais autorisée pour l'élevage existant, à moins qu'il ne s'agisse van de bestaande veeteeltinrichting tot gevolg hebben, behoudens
d'une relocalisation d'un élevage de bétail existant découlant de wanneer het gaat om een herlocalisatie van een bestaande
remembrements, d'aménagement du territoire, d'aménagement de la nature veeteeltinrichting voortvloeiende uit ruilverkavelingen,
et/ou d'expropriations d'utilité publique et que la production landinrichting, natuurinrichting en/of onteigeningen om openbaar nut
d'engrais nouvelle ou complémentaire ne dépasse pas celle de l'élevage en de nieuwe of bijkomende mestproductie niet hoger is dan deze van de
définitivement cessé; definitief stopgezette bestaande veeteeltinrichting;
[...] ». [...] ».
B.3.1. L'article 33, § 1er, du décret relatif aux engrais, qui a été B.3.1. Artikel 33, § 1, van het meststoffendecreet, vervangen bij
remplacé par l'article 26 du décret du 20 décembre 1995, énonçait artikel 26 van het decreet van 20 december 1995, luidde vóór de
avant son remplacement par le décret du 11 mai 1999 : vervanging ervan bij het decreet van 11 mei 1999 :
« Les productions d'anhydride phosphorique et d'azote en Région « De difosforpentoxydeproduktie en de stikstofproduktie in het Vlaamse
flamande, calculées sur la base du cheptel entier, multipliées par les Gewest, berekend op basis van de volledige veestapel vermenigvuldigd
quantités produites par animal et par an conformément à l'article 5, met de produktiehoeveelheden per dier en per jaar overeenkomstig artikel 5, mogen niet groter zijn of worden dan de
ne peuvent pas dépasser les productions d'anhydride phosphorique et difosforpentoxydeproduktie en de stikstofproduktie van de veestapel
d'azote du cheptel, telles que connues sur la base des données du zoals deze gekend waren op basis van de gegevens van de land- en
recensement agricole et horticole du 15 mai 1992. La production tuinbouwtelling van 15 mei 1992. Deze difosforpentoxydeproduktie en
d'anhydride phosphorique et la production d'azote sont fixées
respectivement à 75 millions de kg d'anhydride phosphorique et 169 stikstofproduktie worden respectievelijk vastgesteld op 75 miljoen kg
millions de kg d'azote. difosforpentoxyde en 169 miljoen kg stikstof.
Le Gouvernement flamand constate que l'un des deux maximums fixés De Vlaamse Regering stelt vast dat één van de twee van de hierboven
ci-dessus, seront atteints ou dépassés. Les demandes d'autorisation, à vastgestelde maxima bereikt of overschreden zullen worden.
l'exception des demandes de renouvellement et de relocalisation prévus Vergunningsaanvragen, met uitzondering van hernieuwing van vergunning
à l'article 34, § 3, 1° et 2°, présentées en application du décret du en volledige verplaatsing zoals voorzien in art. 34, § 3, 1° en 2°,
28 juin 1985 relatif à l'autorisation écologique après la date de ingediend in toepassing van het decreet van 28 juni 1985 betreffende
publication de cette constatation, ne peuvent plus être accordées. de milieuvergunning na de datum van publikatie van deze vaststelling
mogen niet meer verleend worden.
[...] ». [...] ».
B.3.2. Aux termes de l'article 33 du décret du 20 décembre 1995, B.3.2. Luidens artikel 33 van het decreet van 20 december 1995 is
l'article 26 de ce décret est entré en vigueur le 1er janvier 1996. artikel 26 van dat decreet in werking getreden op 1 januari 1996.
B.4.1. La question préjudicielle comporte deux branches. B.4.1. De prejudiciële vraag bevat twee onderdelen.
Dans une première branche, le juge a quo demande si la disposition en In een eerste onderdeel vraagt de verwijzende rechter of de in het
cause, en ce qu'elle abroge le régime transitoire contenu dans geding zijnde bepaling, in zoverre ze de overgangsregeling zoals
l'article 33, § 1er, alinéa 2, du décret relatif aux engrais, cité en vervat in het tweede lid van het in B.3.1 aangehaalde artikel 33, § 1,
B.3.1, est compatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution, van het meststoffendecreet opheft, bestaanbaar is met de artikelen 10
en ce qu'elle établit une différence de traitement entre : en 11 van de Grondwet, doordat een verschil in behandeling in het
leven wordt geroepen tussen :
- les personnes qui, à l'occasion d'une demande de permis - personen die, naar aanleiding van een vóór 1 januari 1996
ontvankelijk en volledig verklaarde aanvraag tot het verkrijgen van
d'environnement de classe 1 ou 2, déclarée recevable et complète avant een milieuvergunning klasse 1 of 2, een administratieve beslissing
le 1er janvier 1996, ont obtenu une décision administrative concernant over die aanvraag hebben verkregen, naargelang tegen die beslissing al
cette demande, selon que cette décision a ou non fait l'objet d'un dan niet een beroep tot nietigverklaring werd ingesteld bij de Raad van State;
recours en annulation auprès du Conseil d'Etat; - personen die, naar aanleiding van een vóór 1 januari 1996
- les personnes qui, à l'occasion d'une demande de permis ontvankelijk en volledig verklaarde aanvraag tot het verkrijgen van
d'environnement de classe 1 ou 2, déclarée recevable et complète avant een milieuvergunning klasse 1 of 2, een administratieve beslissing
le 1er janvier 1996, ont obtenu une décision administrative concernant over die aanvraag hebben verkregen, naargelang die beslissing door de
cette demande, selon que le Conseil d'Etat a annulé cette décision Raad van State nietig werd verklaard vóór of na de inwerkingtreding
avant ou après l'entrée en vigueur de la disposition en cause. van de in het geding zijnde bepaling.
Dans une deuxième branche, le juge a quo demande si la disposition en In een tweede onderdeel vraagt de verwijzende rechter of de in het
cause, en ce qu'elle abroge le régime transitoire inscrit à l'article geding zijnde bepaling, in zoverre ze de overgangsregeling zoals
33, § 1er, alinéa 2, du décret relatif aux engrais, cité en B.3.1, est vervat in het tweede lid van het in B.3.1 aangehaalde artikel 33, § 1,
compatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution, combinés ou van het meststoffendecreet opheft, bestaanbaar is met de artikelen 10
non avec l'article 6 de la Convention européenne des droits de en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met artikel 6
l'homme, en ce que toute protection juridique effective par le Conseil van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, doordat elke
d'Etat contre les actes illicites de l'autorité est rendue impossible. effectieve rechtsbescherming door de Raad van State tegen onwettige
B.4.2. La Cour détermine l'étendue de la question préjudicielle compte overheidshandelingen onmogelijk wordt gemaakt.
tenu de l'objet du litige pendant devant le juge a quo et de la B.4.2. Het Hof bepaalt de omvang van de prejudiciële vraag, rekening
motivation de l'arrêt de renvoi. houdend met het onderwerp van het voor de verwijzende rechter hangende
B.4.3. Les faits du litige pendant devant le juge a quo et la geschil en met de motivering van het verwijzingsarrest.
motivation de l'arrêt de renvoi font apparaître que la première B.4.3. Uit de feiten van het voor de verwijzende rechter hangende
branche de la question préjudicielle vise la situation des personnes geschil en uit de motivering van het verwijzingsarrest blijkt dat het
qui ont, avant le 1er janvier 1996 (date de l'entrée en vigueur de l'article 33 du décret relatif aux engrais, remplacé par l'article 26 du décret du 20 décembre 1995), introduit une demande de permis d'environnement sur laquelle, par suite d'un recours en annulation auprès du Conseil d'Etat contre la décision relative à cette demande, il n'a pu être statué définitivement qu'après l'entrée en vigueur de la disposition en cause. La deuxième branche vise la situation des personnes qui, à l'occasion d'une demande de permis d'environnement introduite avant le 1er janvier 1996, ont obtenu une décision administrative de rejet qui a été annulée par le Conseil d'Etat et qui, après l'entrée en vigueur de la disposition en cause, ont à nouveau obtenu une décision administrative de rejet. Dans cette branche, il est, en substance, demandé à la Cour si la disposition en cause est incompatible avec les normes constitutionnelles et conventionnelles citées dans la question eerste onderdeel van de prejudiciële vraag de situatie beoogt van personen die vóór 1 januari 1996 (datum van inwerkingtreding van het bij artikel 26 van het decreet van 20 december 1995 vervangen artikel 33 van het meststoffendecreet) een aanvraag hebben ingediend tot het verkrijgen van een milieuvergunning, waarover, ten gevolge van een annulatieberoep bij de Raad van State tegen de beslissing over die aanvraag, pas definitief uitspraak kon worden gedaan na de inwerkingtreding van de in het geding zijnde bepaling. Het tweede onderdeel beoogt de situatie van personen die, naar aanleiding van een vóór 1 januari 1996 ingediende milieuvergunningsaanvraag, een afwijzende administratieve beslissing hebben verkregen die door de Raad van State nietig werd verklaard, en die, na de inwerkingtreding van de in het geding zijnde bepaling, opnieuw een afwijzende administratieve beslissing hebben verkregen. In dat onderdeel wordt het Hof in essentie gevraagd of de in het geding zijnde bepaling onbestaanbaar is met de in de prejudiciële vraag
préjudicielle, en ce qu'elle porterait atteinte à l'autorité de chose aangehaalde grondwets- en verdragsbepalingen, in zoverre ze afbreuk
jugée des arrêts du Conseil d'Etat qui ont été rendus avant l'entrée zou doen aan het gezag van gewijsde van arresten van de Raad van State
en vigueur de cette disposition. die vóór de inwerkingtreding van die bepaling werden uitgesproken.
B.5. La disposition en cause a été commentée comme suit au cours des B.5. De in het geding zijnde bepaling werd tijdens de parlementaire
travaux préparatoires du décret du 11 mai 1999 : voorbereiding van het decreet van 11 mei 1999 toegelicht als volgt :
« Les dispositions prévues pour réaliser le standstill durant une « De bepalingen om de stand-still gedurende een overgangstermijn te
période transitoire sont rendues plus efficaces. bewerkstelligen, worden efficiënter gemaakt.
Les dispositions actuelles relatives à un standstill au niveau de la De huidige bepalingen met betrekking tot een stand-still op het niveau
Région flamande sont maintenues inchangées. Il est prévu que le van het Vlaamse Gewest worden onverminderd gehandhaafd. Voorzien is
Gouvernement flamand devra décider au plus tard le 31 octobre 2004 dat de Vlaamse Regering ten laatste op 31 oktober 2004 moet beslissen
s'il abroge ce standstill sur la base du rapport d'avancement visé à over een opheffing van deze stand-still op basis van het
l'article 34 (le nouvel article 33, § 2). voortgangsrapport bedoeld in artikel 34 (het nieuwe artikel 33, § 2).
En outre, il est prévu aussi un standstill au niveau des élevages de Aanvullend wordt ook een stand-still op niveau van de
bétail. Partant du fait que la production d'engrais animal veeteeltinrichtingen voorzien. Vertrekkend van het gegeven dat de
d'exploitation est proportionnelle à l'occupation animale moyenne par bedrijfsmatige dierlijke mestproductie evenredig is met de over een
année civile et non au nombre d'animaux autorisés, on introduit la kalenderjaar gemiddelde dierenbezetting en niet met het vergunde
notion nouvelle de « teneur en éléments nutritionnels » (le nouvel aantal dieren, wordt met name het nieuwe begrip ' nutriëntenhalte '
article 33bis ). L'on évite ainsi qu'un exploitant optimise ingevoerd (het nieuwe artikel 33bis ). Aldus kan worden belet dat een
l'occupation moyenne de bétail pour arriver au nombre maximum autorisé exploitant de gemiddelde veebezetting zou optimaliseren tot het
d'animaux et l'on obtient un standstill effectif. vergunde maximum aantal dieren en wordt een daadwerkelijke stand-still bekomen.
La teneur en éléments nutritionnels visée correspond à la production Bedoelde nutriëntenhalte stemt overeen met de hoogste productie van de
la plus élevée des années 1995, 1996 ou 1997 (le nouvel article 33bis, jaren 1995, 1996 of 1997 (het nieuwe artikel 33bis, § 1). Deze drie
§ 1er). Ces trois années sont prévues pour éliminer les éventuelles jaren worden voorzien om eventuele tijdelijke onderbezettingen (b.v.
sous-occupations temporaires (par exemple à la suite de la peste
porcine). Cette « teneur en éléments nutritionnels » est applicable ingevolge varkenspest) te elimineren. Deze ' nutriëntenhalte ' geldt
jusqu'au 31 décembre 2004 et est liée à l'exploitation agricole et/ou tot en met 31 december 2004 en is gekoppeld aan de landbouwinrichting
à l'élevage de bétail autorisé ou à une partie de ceux-ci (le nouvel en/of de vergunde veeteeltinrichting of deel hiervan (het nieuwe
article 33bis, § 5). artikel 33bis, § 5).
Ensuite, des restrictions concrètes sont apportées en ce qui concerne
la possibilité d'autoriser de nouvelles entreprises d'élevage de Verder worden concrete beperkingen vastgesteld met betrekking tot de
bétail et la modification d'entreprises d'élevage de bétail existantes mogelijkheid om nieuwe veeteeltinrichtingen toe te laten alsook de
(le nouvel article 33ter) » (Doc. parl., Parlement flamand, 1998-1999, verandering van bestaande veeteeltinrichtingen (het nieuwe artikel
n° 1317/1, p. 7). 33ter ) » (Parl. St., Vlaams Parlement, 1998-1999, nr. 1317/1, p. 7).
B.6. L'extrait précité des travaux préparatoires fait apparaître que, B.6. Uit het aangehaalde uittreksel uit de parlementaire voorbereiding
par la disposition en cause, le législateur décrétal a voulu compléter blijkt dat de decreetgever met de in het geding zijnde bepaling het
temporairement le principe, déjà contenu dans le décret relatif aux reeds in het meststoffendecreet vervatte beginsel van de « standstill
engrais, du « standstill au niveau de la Région flamande » en ce qui op het niveau van het Vlaamse Gewest », wat de dierlijke mestproductie
concerne la production d'engrais animal (article 33) par un principe betreft (artikel 33), tijdelijk heeft willen aanvullen met een
de « standstill au niveau des entreprises d'élevage de bétail » beginsel van « standstill op het niveau van de veeteeltinrichtingen »
(articles 33bis et 33ter ). (artikelen 33bis en 33ter ).
B.7. Le principe du « standstill au niveau de la Région flamande »,
inscrit à l'article 33 du décret relatif aux engrais, a été inséré B.7. Het in artikel 33 van het meststoffendecreet vervatte beginsel
van de « standstill op het niveau van het Vlaamse Gewest » werd in dat
dans ce décret par l'article 26 du décret du 20 décembre 1995. decreet ingevoegd bij artikel 26 van het decreet van 20 december 1995.
Avant le remplacement de l'article 33 précité par le décret du 11 mai Vóór de vervanging van het voormelde artikel 33 bij het decreet van 11
1999, le paragraphe 1er de cet article disposait que la production mei 1999, bepaalde paragraaf 1 van dat artikel dat de
d'anhydride phosphorique et la production d'azote en Région flamande difosforpentoxydeproductie en de stikstofproductie in het Vlaamse
ne pouvaient pas dépasser les niveaux de production connus sur la base Gewest niet groter mocht zijn of worden dan de productie zoals bekend
des éléments du recensement agricole et horticole du 15 mai 1992, le op basis van de gegevens van de land- en tuinbouwtelling van 15 mei
Gouvernement flamand étant habilité à constater que les maxima sont 1992, waarbij de Vlaamse Regering werd gemachtigd om vast te stellen
atteints ou dépassés. L'alinéa 2 du paragraphe 1er de cet article dat de maxima zullen worden bereikt of overschreden. Het tweede lid
van paragraaf 1 van dat artikel bepaalde dat
disposait que les demandes de permis d'environnement introduites après milieuvergunningsaanvragen die werden ingediend na de publicatie van
la publication par le Gouvernement flamand du « constat » précité ne de voormelde « vaststelling » door de Vlaamse Regering, in beginsel
pouvaient en principe plus être accueillies. niet meer mochten worden ingewilligd.
L'alinéa 2 de l'article 33, § 1er, prévoyait par conséquent une règle Het tweede lid van artikel 33, § 1, voorzag bijgevolg in een
transitoire pour les demandes de permis d'environnement introduites overgangsregeling voor milieuvergunningsaanvragen die vóór de
avant la publication de ce « constat ». publicatie van die « vaststelling » waren ingediend.
B.8. Bien que la disposition en cause porte sur le principe du « B.8. Ofschoon de in het geding zijnde bepaling betrekking heeft op het
standstill au niveau des entreprises d'élevage de bétail » et non, par beginsel van de « standstill op het niveau van de veeteeltinrichtingen
conséquent, sur le principe du « standstill au niveau de la Région » en bijgevolg niet op het beginsel van de « standstill op het niveau
flamande » et sur le régime transitoire - qui existait auparavant - van het Vlaamse Gewest » en de daaraan verbonden - voorheen bestaande
rattaché à ce principe, la question préjudicielle doit être - overgangsregeling, dient de prejudiciële vraag in die zin te worden
interprétée en ce sens qu'il est demandé à la Cour si cette geïnterpreteerd dat het Hof wordt gevraagd of die bepaling bestaanbaar
disposition est compatible avec les normes invoquées dans la question, is met de in die vraag aangehaalde normen, in zoverre ze niet voorziet
en ce qu'elle ne prévoit pas de régime transitoire ayant la même in een overgangsregeling met dezelfde draagwijdte als de voorheen in
portée que la règle inscrite auparavant à l'article 33, § 1er, alinéa artikel 33, § 1, tweede lid, van het meststoffendecreet vervatte regeling.
2, du décret relatif aux engrais. B.9. De in het geding zijnde bepaling is in werking getreden op 30
B.9. La disposition en cause est entrée en vigueur le 30 mars 2000 et maart 2000 en bevat geen overgangsmaatregelen met betrekking tot de
ne contient pas de mesures transitoires en ce qui concerne les reeds vóór de inwerkingtreding ervan ingediende
demandes de permis d'environnement introduites avant son entrée en milieuvergunningsaanvragen en is derhalve overeenkomstig de algemene
vigueur et est dès lors, conformément aux principes généraux qui principes die de werking van rechtsnormen in de tijd beheersen van
régissent l'effet des normes juridiques dans le temps, d'application
immédiate. onmiddellijke toepassing.
B.10. Puisqu'aucun régime transitoire n'est prévu pour les demandes de B.10. Aangezien niet is voorzien in een overgangsregeling voor de vóór
permis d'environnement introduites avant le 1er janvier 1996, il 1 januari 1996 ingediende milieuvergunningsaanvragen ontstaat een
existe une différence de traitement au sein de la catégorie des verschil in behandeling binnen de categorie van personen die vóór die
personnes qui avaient introduit une demande de permis avant cette datum een vergunningsaanvraag hadden ingediend, doordat één groep nog
date, dès lors qu'un groupe, et non l'autre, a encore pu bénéficier wel en de andere niet meer de voorheen in het meststoffendecreet
des dispositions qui figuraient auparavant dans le décret relatif aux opgenomen bepalingen kon genieten, waaronder het vroegere - in B.3.1
engrais, parmi lesquelles l'ancien article 33, § 1er, - cité en B.3.1 aangehaalde - artikel 33, § 1, die voor de vergunningsaanvragers
- qui était plus favorable aux demandeurs de permis que les gunstiger waren dan de bepalingen die later in dat decreet werden
dispositions qui ont été insérées plus tard dans ce décret, selon opgenomen, naargelang bij de Raad van State al dan niet een
qu'un recours en annulation a ou non été introduit au Conseil d'Etat annulatieberoep werd ingesteld tegen de beslissing over de
contre la décision relative à la demande de permis et selon le moment vergunningsaanvraag en naar gelang van het tijdstip waarop de Raad
où le Conseil d'Etat a statué sur ce recours. over dat beroep uitspraak heeft gedaan.
B.11. Il appartient au législateur décrétal d'apprécier dans quelle B.11. Het komt de decreetgever toe te beoordelen in hoeverre het
mesure il est nécessaire et éventuellement urgent de prendre des noodzakelijk en eventueel ook dringend is om maatregelen te nemen met
dispositions en vue de protéger l'environnement. het oog op de bescherming van het leefmilieu.
B.12. Si le législateur décrétal estime qu'un changement de politique B.12. Indien de decreetgever een beleidswijziging dringend
s'impose d'urgence, il peut décider que ce changement de politique noodzakelijk acht, vermag hij te oordelen dat die beleidswijziging met
doit être réalisé avec effet immédiat et il n'est en principe pas onmiddellijke ingang moet worden doorgevoerd en is hij in beginsel
obligé de prévoir un régime transitoire. niet verplicht in een overgangsregeling te voorzien.
B.13. C'est le propre d'une nouvelle règle d'établir une distinction B.13. Het is inherent aan een nieuwe regeling dat een onderscheid
entre les personnes qui sont concernées par des situations juridiques wordt gemaakt tussen personen die zijn betrokken bij rechtstoestanden
qui entraient dans le champ d'application de la règle antérieure et die onder het toepassingsgebied van de vroegere regeling vallen en
les personnes qui sont concernées par des situations juridiques qui personen die zijn betrokken bij rechtstoestanden die onder het
entrent dans le champ d'application de la nouvelle règle. Semblable toepassingsgebied van de nieuwe regeling vallen. Een dergelijk
distinction ne viole pas en soi les articles 10 et 11 de la onderscheid maakt op zich geen schending van de artikelen 10 en 11 van
Constitution. A peine de rendre impossible toute modification de la de Grondwet uit. Elke wetswijziging zou immers onmogelijk worden
loi, il ne peut être soutenu qu'une disposition nouvelle violerait ces indien zou worden aangenomen dat een nieuwe bepaling die
dispositions constitutionnelles par cela seul qu'elle modifie les grondwetsartikelen zou schenden om de enkele reden dat zij de
conditions d'application de la législation ancienne. toepassingsvoorwaarden van de vroegere regeling wijzigt.
B.14.1. La circonstance qu'une règle antérieure prévoyait une mesure B.14.1. De omstandigheid dat een vroegere regeling voorzag in een
transitoire n'oblige pas en principe le législateur décrétal a prévoir overgangsmaatregel, verplicht de decreetgever in beginsel niet om in
également une telle mesure dans la nouvelle réglementation. Il en est een nieuwe regeling eveneens in een dergelijke maatregel te voorzien.
d'autant plus ainsi si cette mesure devait substantiellement porter Dit geldt des te meer indien die maatregel in substantiële mate
atteinte aux objectifs poursuivis par la nouvelle règle. afbreuk zou doen aan de met de nieuwe regeling nagestreefde
doelstellingen.
B.14.2. En l'espèce, le législateur décrétal entendait réaliser un B.14.2. Te dezen beoogde de decreetgever te komen tot een tijdelijke «
standstill temporaire « au niveau des entreprises d'élevage de bétail standstill op het niveau van de veeteeltinrichtingen », wat de
», en ce qui concerne la production d'engrais. mestproductie betreft.
A la lumière de cet objectif, le choix du législateur décrétal de ne In het licht van die doelstelling kan de keuze van de decreetgever om
pas prévoir de mesure transitoire pour les demandes de permis niet te voorzien in een overgangsregeling voor de vóór de
d'environnement introduites avant l'entrée en vigueur de la inwerkingtreding van de in het geding zijnde bepaling ingediende
disposition en cause ne peut être considéré comme manifestement milieuvergunningsaanvragen, niet worden beschouwd als zijnde kennelijk
déraisonnable. En effet, une telle mesure transitoire impliquerait que onredelijk. Een dergelijke overgangsmaatregel zou immers met zich
certaines entreprises d'élevage de bétail puissent, après l'entrée en meebrengen dat bepaalde veeteeltbedrijven, na de inwerkingtreding van
vigueur de la disposition en cause, obtenir un permis qui autoriserait de in het geding zijnde bepaling, een vergunning zouden kunnen
une augmentation de la production d'engrais. verkrijgen die een verhoging van de mestproductie toestaat.
B.15. La question préjudicielle en sa première branche appelle une B.15. Het eerste onderdeel van de prejudiciële vraag dient ontkennend
réponse négative. te worden beantwoord.
B.16. Ainsi qu'il est exposé en B.4.3, la deuxième branche de la B.16. Zoals uiteengezet in B.4.3, beoogt het tweede onderdeel van de
question préjudicielle demande à la Cour si la disposition en cause prejudiciële vraag van het Hof te vernemen of de in het geding zijnde
est compatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution, combinés bepaling bestaanbaar is met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al
ou non avec l'article 6 de la Convention européenne des droits de dan niet in samenhang gelezen met artikel 6 van het Europees Verdrag
voor de rechten van de mens, in zoverre die bepaling, door niet te
l'homme, en ce que cette disposition, en ne prévoyant aucune mesure voorzien in een overgangsregeling, afbreuk zou doen aan het gezag van
transitoire, porterait atteinte à l'autorité de la chose jugée des gewijsde van arresten van de Raad van State die vóór de
arrêts du Conseil d'Etat qui ont été rendus avant l'entrée en vigueur inwerkingtreding van die bepaling werden uitgesproken en waarbij een
de cette disposition et qui annulent une décision administrative de afwijzende administratieve beslissing over een
rejet concernant une demande de permis d'environnement. milieuvergunningsaanvraag nietig werd verklaard.
B.17.1. L'autorité de chose jugée d'un arrêt du Conseil d'Etat annulant une décision administrative de refus d'un permis oblige l'autorité à se prononcer à nouveau sur la demande de permis, en prenant en considération, non seulement le motif de l'annulation, mais aussi les règles de droit applicables à ce moment. Un droit à l'obtention d'un permis ne saurait en soi être déduit d'un tel arrêt. B.17.2. En n'assortissant pas la disposition litigieuse d'une mesure transitoire, il n'est pas porté atteinte à l'autorité de chose jugée des arrêts du Conseil d'Etat qui ont été rendus avant l'entrée en vigueur de cette disposition et qui ont annulé une décision administrative de rejet d'une demande de permis d'environnement. B.18. La disposition en cause ne porte en outre aucunement atteinte, à l'égard de la catégorie des personnes visées dans la question préjudicielle, aux garanties juridictionnelles fondamentales B.17.1. Het gezag van gewijsde van een arrest van de Raad van State waarbij een administratieve beslissing tot weigering van een vergunning nietig wordt verklaard, verplicht de overheid om zich opnieuw uit te spreken over de vergunningsaanvraag, daarbij rekening houdend niet enkel met het motief van de nietigverklaring maar eveneens met de op dat ogenblik geldende rechtsregels. Uit een dergelijk arrest kan op zich geen recht op het verkrijgen van een vergunning worden afgeleid. B.17.2. Door niet te voorzien in een overgangsmaatregel bij de in het geding zijnde bepaling, wordt geen afbreuk gedaan aan het gezag van gewijsde van arresten van de Raad van State die vóór de inwerkingtreding van die bepaling werden gewezen en waarbij een afwijzende administratieve beslissing over een milieuvergunningsaanvraag nietig werd verklaard. B.18. De in het geding zijnde bepaling doet bovendien, ten aanzien van de in de prejudiciële vraag beoogde categorie van personen, op geen enkele wijze afbreuk aan de voor ieder geldende fundamentele
applicables à tous. En effet, cette disposition n'empêche pas cette jurisdictionele waarborgen. Die bepaling verhindert die categorie van
catégorie de personnes d'attaquer au Conseil d'Etat les décisions personen immers niet om de naar aanleiding van hun
administratives relatives à leurs demandes de permis d'environnement. milieuvergunningsaanvragen genomen administratieve beslissingen te bestrijden bij de Raad van State.
B.19. La question préjudicielle, en sa seconde branche, appelle une B.19. Het tweede onderdeel van de prejudiciële vraag dient ontkennend
réponse négative. te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 29 du décret de la Région flamande du 11 mai 1999 « Artikel 29 van het decreet van het Vlaamse Gewest van 11 mei 1999 «
modifiant le décret du 23 janvier 1991 relatif à la protection de tot wijziging van het decreet van 23 januari 1991 inzake de
l'environnement contre la pollution due aux engrais et modifiant le bescherming van het leefmilieu tegen de verontreiniging door
décret du 28 juin 1985 relatif à l'autorisation écologique » ne viole meststoffen en tot wijziging van het decreet van 28 juni 1985
pas les articles 10 et 11 de la Constitution. betreffende de milieuvergunning » schendt de artikelen 10 en 11 van de
Grondwet niet.
Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989, à artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op de openbare
l'audience publique du 14 novembre 2007, par le président M. Bossuyt terechtzitting van 14 november 2007, door voorzitter M. Bossuyt ter
en remplacement du président émérite A. Arts, légitimement empêché. vervanging van emeritus voorzitter A. Arts, wettig verhinderd.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De voorzitter,
M. Bossuyt. M. Bossuyt.
^