Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 39/2007 du 15 mars 2007 Numéro du rôle : 3960 En cause : le recours en annulation de la loi du 17 septembre 2005 « modifiant en ce qui concerne les catastrophes naturelles, la loi du 25 juin 1992 sur le contrat d'assur La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P. Martens, R.(...)"
Extrait de l'arrêt n° 39/2007 du 15 mars 2007 Numéro du rôle : 3960 En cause : le recours en annulation de la loi du 17 septembre 2005 « modifiant en ce qui concerne les catastrophes naturelles, la loi du 25 juin 1992 sur le contrat d'assur La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P. Martens, R.(...) Uittreksel uit arrest nr. 39/2007 van 15 maart 2007 Rolnummer 3960 In zake : het beroep tot vernietiging van de wet van 17 september 2005 « tot wijziging wat de verzekering tegen natuurrampen betreft, van de wet van 25 juni 1992 op de landv Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters P. Mart(...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Extrait de l'arrêt n° 39/2007 du 15 mars 2007 Uittreksel uit arrest nr. 39/2007 van 15 maart 2007
Numéro du rôle : 3960 Rolnummer 3960
En cause : le recours en annulation de la loi du 17 septembre 2005 « In zake : het beroep tot vernietiging van de wet van 17 september 2005
modifiant en ce qui concerne les catastrophes naturelles, la loi du 25 « tot wijziging wat de verzekering tegen natuurrampen betreft, van de
juin 1992 sur le contrat d'assurance terrestre et la loi du 12 juillet wet van 25 juni 1992 op de landverzekeringsovereenkomst en de wet van
1976 relative à la réparation de certains dommages causés à des biens 12 juli 1976 betreffende het herstel van zekere schade veroorzaakt aan
privés par des calamités naturelles », introduit par la SA « Generali private goederen door natuurrampen », ingesteld door de NV « Generali
Belgium » et autres. Belgium » en anderen.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P. samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters
Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A.
J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke et J. Spreutels, assistée du Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke en J. Spreutels,
greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Melchior, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet du recours et procédure I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 7 Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 7 april 2006
avril 2006 et parvenue au greffe le 10 avril 2006, un recours en ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 10 april
annulation de la loi du 17 septembre 2005 « modifiant en ce qui 2006, is beroep tot vernietiging van de wet van 17 september 2005 «
tot wijziging wat de verzekering tegen natuurrampen betreft, van de
concerne les catastrophes naturelles, la loi du 25 juin 1992 sur le wet van 25 juni 1992 op de landverzekeringsovereenkomst en de wet van
contrat d'assurance terrestre et la loi du 12 juillet 1976 relative à 12 juli 1976 betreffende het herstel van zekere schade veroorzaakt aan
la réparation de certains dommages causés à des biens privés par des private goederen door natuurrampen » (bekendgemaakt in het Belgisch
calamités naturelles » (publiée au Moniteur belge du 11 octobre 2005, Staatsblad van 11 oktober 2005, tweede editie), ingesteld door de NV «
deuxième édition) a été introduit par la SA « Generali Belgium », dont
le siège social est établi à 1050 Bruxelles, avenue Louise 149, la SC Generali Belgium », met maatschappelijke zetel te 1050 Brussel,
Louizalaan 149, de CV « De Federale Verzekeringen », met
« Les Assurances fédérales », dont le siège social est établi à 1000 maatschappelijke zetel te 1000 Brussel, Stoofstraat 12, de NV «
Bruxelles, rue de l'Etuve 12, la SA « Nationale Suisse Assurances »,
dont le siège social est établi à 1000 Bruxelles, rue des Deux Eglises Nationale Suisse Verzekeringen », met maatschappelijke zetel te 1000
Brussel, Tweekerkenstraat 14, de onderlinge verzekeringsmaatschappij «
14, l'association d'assurance mutuelle « Association Mutuelle Médicale Association Mutuelle Médicale d'Assurances », met maatschappelijke
d'Assurances », dont le siège social est établi à 1000 Bruxelles, zetel te 1000 Brussel, Renaissancelaan 12/1, de NV « Swiss Life
avenue de la Renaissance 12/1, la SA « Swiss Life Belgium » Belgium » (voorheen de NV « Zelia »), met maatschappelijke zetel te
(anciennement dénommée la SA « Zelia »), dont le siège social est
établi à 1060 Bruxelles, avenue Fonsny 38, la SA « Piette & Partners 1060 Brussel, Fonsnylaan 38, de NV « Piette & Partners
Verzekeringsmaatschappij », dont le siège social est établi à 8500 Verzekeringsmaatschappij », met maatschappelijke zetel te 8500
Courtrai, Casinoplein 6, la société de droit néerlandais « Avéro Kortrijk, Casinoplein 6, de vennootschap naar Nederlands recht « Avéro
Belgium Insurance », faisant élection de domicile à 1180 Bruxelles, Belgium Insurance », die keuze van woonplaats doet te 1180 Brussel,
avenue Winston Churchill 253, la SCRL « CDA », dont le siège social Winston Churchilllaan 253, de CVBA « CDA », met maatschappelijke zetel
est établi à 1080 Bruxelles, boulevard du Jubilé 86, et la SA « te 1080 Brussel, Jubelfeestlaan 86, en de NV « Continentale
Continentale Verzekeringen », dont le siège social est établi à 2000 Verzekeringen », met maatschappelijke zetel te 2000 Antwerpen, Lange
Anvers, Lange Nieuwstraat 17. Nieuwstraat 17.
(...) (...)
II. En droit II. In rechte
(...) (...)
Quant à la loi attaquée Ten aanzien van de bestreden wet
B.1.1. Le recours en annulation porte sur la loi du 17 septembre 2005 B.1.1. Het beroep tot vernietiging betreft de wet van 17 september
« modifiant, en ce qui concerne les catastrophes naturelles, la loi du 2005 « tot wijziging wat de verzekering tegen natuurrampen betreft,
25 juin 1992 sur le contrat d'assurance terrestre et la loi du 12 van de wet van 25 juni 1992 op de landverzekeringsovereenkomst en de
juillet 1976 relative à la réparation de certains dommages causés à wet van 12 juli 1976 betreffende het herstel van zekere schade
des biens privés par des calamités naturelles ». veroorzaakt aan private goederen door natuurrampen ».
B.1.2. La loi attaquée a pour objet d'adapter et d'améliorer la loi du B.1.2. De bestreden wet heeft tot doel de wet van 21 mei 2003 « tot
21 mai 2003 « modifiant la loi du 25 juin 1992 sur le contrat wijziging van de wet van 25 juni 1992 op de
d'assurance terrestre et la loi du 12 juillet 1976 relative à la landverzekeringsovereenkomst en de wet van 12 juli 1976 betreffende
réparation de certains dommages causés à des biens privés par des het herstel van zekere schade veroorzaakt aan private goederen door
[calamités] naturelles ». La loi du 21 mai 2003 prévoyait la natuurrampen » aan te passen en te verbeteren. De wet van 21 mei 2003
couverture obligatoire du seul risque d'inondation par les assureurs voorzag uitsluitend in de verplichte dekking van het
proposant une assurance contre l'incendie pour les biens assurés overstromingsrisico door de verzekeraars die een brandverzekering
situés dans une des « zones à risques » qui devaient être déterminées. aanbieden voor de verzekerde goederen gelegen in één van de af te
Cette loi n'est pas entrée en vigueur, car elle présentait un certain bakenen « risicozones ». Die wet is niet in werking getreden, daar zij
nombre d'inconvénients jugés « inéluctables » par le législateur (Doc. een aantal nadelen vertoonde die de wetgever « onoverkomelijk » achtte
parl., Chambre, 2004-2005, DOC 51-1732/001, pp. 4-8). (Parl. St., Kamer, 2004-2005, DOC 51-1732/001, pp. 4-8).
Afin de remédier à l'ensemble des problèmes inhérents à la loi du 21 Teneinde alle problemen die inherent waren aan de wet van 21 mei 2003
mai 2003, la loi attaquée étend la couverture obligatoire contre les op te lossen, breidt de bestreden wet de verplichte dekking tegen de
risques d'inondation à d'autres risques catastrophiques, à savoir les overstromingsrisico's uit tot andere catastroferisico's, namelijk de
tremblements de terre, les débordements ou refoulements des égouts aardbevingen, het overlopen of de opstuwing van de openbare riolen, de
publics, les glissements ou affaissements de terrain, et impose la aardverschuivingen of grondverzakkingen, en legt zij de verplichte
couverture obligatoire de tous ces risques au bénéfice de tous les dekking van al die risico's op ten gunste van alle verzekerden tegen
assurés contre l'incendie (article 4 de la loi du 17 septembre 2005 brand (artikel 4 van de wet van 17 september 2005 tot wijziging van
modifiant l'article 68-1, de la loi du 25 juin 1992 sur le contrat d'assurance terrestre). B.1.3. En imposant la prise en charge par les assureurs privés des dommages causés par les catastrophes naturelles, le législateur entend, d'une part, garantir une indemnisation des victimes dans les meilleures conditions et, d'autre part, décharger la Caisse nationale des calamités, qui ne devra plus intervenir que pour la part du dommage qui excéderait l'indemnisation par l'assurance ainsi que le révèlent les travaux préparatoires : « Le secteur des assurances prend en charge chaque catastrophe artikel 68-1 van de wet van 25 juni 1992 op de landverzekeringsovereenkomst). B.1.3. Door de privéverzekeraars ertoe te verplichten de schade ten laste te nemen die door natuurrampen wordt veroorzaakt, tracht de wetgever, enerzijds, een schadeloosstelling van de slachtoffers in de beste omstandigheden te waarborgen en, anderzijds, de Nationale Kas voor Rampenschade te ontlasten, die alleen nog zal moeten optreden voor het deel van de schade dat de schadeloosstelling door de verzekering overstijgt, zoals in de parlementaire voorbereiding te lezen staat : « De verzekeringssector neemt iedere natuurramp [...] ten laste ten
naturelle [...] à concurrence d'un montant global de 280 millions belope van een totaalbedrag van 280 miljoen euro, dat in geval van
d'euros, montant qui est porté à 700 millions d'euros en cas de aardbeving tot 700 miljoen euro wordt opgetrokken. Pas als die
tremblement de terre. La victime ne devra s'adresser à la Caisse
nationale des Calamités qu'en cas de dépassement de ces montants. La bedragen worden overschreden, zal een slachtoffer zich alsnog tot de
Belgique n'a connu à ce jour aucune catastrophe naturelle dont le coût Nationale Kas voor Rampenschade moeten wenden. Tot op heden heeft zich
a dépassé ces montants » (Doc. parl., Chambre, 2004-2005, DOC in België nooit een ramp voorgedaan die voormelde bedragen heeft
51-1732/004, p. 6). overschreden » (Parl. St., Kamer, 2004-2005, DOC 51-1732/004, p. 6).
Quant à l'objet et à l'étendue du recours Ten aanzien van het onderwerp en de omvang van het beroep
B.2. La Cour détermine l'étendue du recours sur la base du contenu de B.2. Het Hof bepaalt de omvang van het beroep op basis van de inhoud
la requête. Les parties requérantes demandent l'annulation de la loi van het verzoekschrift. De verzoekende partijen vorderen de
du 17 septembre 2005 dans son ensemble. Elles indiquent toutefois dans vernietiging van de wet van 17 september 2005 in haar geheel. In hun
leur requête qu'elles ne critiquent ni l'extension obligatoire de la verzoekschrift wijzen zij evenwel erop dat zij noch de verplichte
couverture incendie aux risques de catastrophes naturelles, ni la uitbreiding van de branddekking tot de catastroferisico's
répartition du montant global de l'indemnisation des victimes d'une bekritiseren, noch de verdeling van het totaalbedrag van de
catastrophe naturelle entre le secteur privé et la Caisse nationale des calamités. schadeloosstelling van de slachtoffers van een natuurramp tussen de
Il ressort de l'exposé du moyen unique que les parties requérantes privésector en de Nationale Kas voor Rampenschade.
font grief à la loi attaquée de prévoir, pour déterminer le montant Uit de uiteenzetting van het enig middel blijkt dat de verzoekende
maximal global des indemnités qu'un assureur devra payer à ses assurés partijen de bestreden wet verwijten dat zij, om het totale
lors de la survenance d'une catastrophe naturelle, deux formules maximumbedrag te bepalen van de schadevergoedingen die een verzekeraar
mathématiques alternatives comprenant, l'une et l'autre, un montant bij een natuurramp aan zijn verzekerden zal moeten uitkeren, voorziet
in twee alternatieve wiskundige formules die beide een forfaitair
forfaitaire qu'elles jugent trop élevé. bedrag bevatten dat zij te hoog achten.
Ces formules sont établies par l'article 68-8, § 2, de la loi du 25 Die formules worden vastgesteld in artikel 68-8, § 2, van de wet van
juin 1992 sur le contrat d'assurance terrestre, inséré par la loi du 25 juni 1992 op de landverzekeringsovereenkomst, ingevoegd bij de wet
21 mai 2003 et modifié par l'article 11, 2° à 4°, de la loi attaquée. van 21 mei 2003 en gewijzigd bij artikel 11, 2° tot 4°, van de bestreden wet.
La Cour limite dès lors son examen à cette disposition. Het Hof beperkt zijn onderzoek bijgevolg tot die bepaling.
Quant à la recevabilité du recours Ten aanzien van de ontvankelijkheid van het beroep
B.3. Les parties requérantes sont des compagnies d'assurance dont la B.3. De verzoekende partijen zijn verzekeringsmaatschappijen waarvan
situation pourrait être directement et défavorablement affectée par de situatie rechtstreeks en ongunstig zou kunnen worden geraakt door
les dispositions d'une loi qui leur impose d'indemniser, dans le cadre de bepalingen van een wet die hen ertoe verplicht in het kader van al
de tous leurs contrats portant sur le risque incendie, les dommages hun overeenkomsten betreffende het brandrisico de schade te vergoeden
résultant d'une catastrophe naturelle. Elles justifient dès lors d'un die voortvloeit uit een natuurramp. Zij doen derhalve blijken van een
intérêt suffisant à leur recours. toereikend belang bij hun beroep.
B.4. Les parties requérantes ont fait parvenir au greffe de la Cour B.4. De verzoekende partijen hebben de kopieën van hun in het Belgisch
les copies de leurs statuts publiés au Moniteur belge et les preuves Staatsblad bekendgemaakte statuten en de bewijzen van de beslissingen
des décisions d'intenter le recours, de sorte qu'il est satisfait à om het beroep in te stellen, aan de griffie van het Hof doen toekomen
l'article 7, alinéa 3, de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la zodat is voldaan aan artikel 7, derde lid, van de bijzondere wet van 6
Cour d'arbitrage. januari 1989 op het Arbitragehof.
B.5.1. Le Conseil des ministres et le Gouvernement wallon estiment que B.5.1. De Ministerraad en de Waalse Regering zijn van mening dat het
le recours est tardif, parce que les formules mathématiques permettant beroep te laat is ingediend, omdat de wiskundige formules voor de
de calculer la limite au-delà de laquelle les assureurs ne devront pas berekening van de limiet waarboven de verzekeraars bij het voorvallen
payer les indemnités lors de la survenance d'une catastrophe naturelle van een natuurramp geen schadevergoedingen zullen moeten uitkeren,
étaient déjà établies par la loi du 21 mai 2003, dont les requérants reeds waren vastgesteld bij de wet van 21 mei 2003, waarvan de
n'ont pas demandé l'annulation en temps utile. verzoekende partijen de vernietiging niet te gelegener tijd hebben
B.5.2. L'article 68-8, § 2, de la loi du 25 juin 1992 sur le contrat gevorderd. B.5.2. Artikel 68-8, § 2, van de wet van 25 juni 1992 op de
d'assurance terrestre, inséré par la loi du 21 mai 2003, prévoyait, landverzekeringsovereenkomst, ingevoegd bij de wet van 21 mei 2003,
avant sa modification par la loi attaquée, la possibilité pour voorzag, vóór de wijziging ervan bij de bestreden wet, in de
l'assureur de limiter le total des indemnités qu'il devrait payer lors mogelijkheid voor de verzekeraar om het totaalbedrag van de
schadevergoedingen die hij zou moeten uitkeren bij het voorvallen van
de la survenance d'une inondation au montant le moins élevé de ceux een overstroming, te beperken tot het laagste bedrag van die welke
obtenus en appliquant l'une des deux formules mathématiques qu'il worden verkregen door een van beide daarin vastgestelde wiskundige
établissait. formules toe te passen.
L'article 11, 2° à 4°, de la loi du 17 septembre 2005 dispose : Artikel 11, 2° tot 4°, van de wet van 17 september 2005 bepaalt :
« A l'article 68-8 de la même loi, inséré par la loi du 21 mai 2003, « In artikel 68-8 van dezelfde wet, ingevoegd bij de wet van 21 mei
sont apportées les modifications suivantes : 2003, worden de volgende wijzigingen aangebracht :
[...] [...]
2° au § 2 le mot ' inondation ' est remplacé par les mots ' une 2° in § 2 worden de woorden ' een onvoorziene overstroming ' vervangen
catastrophe naturelle '; door de woorden ' een natuurramp ';
3° au § 2, deuxième tiret, le mot ' inondation ' est remplacé par les 3° in § 2, in het tweede streepje, worden de woorden ' een
mots ' catastrophe naturelle autre qu'un tremblement de terre '; overstroming ' vervangen door de woorden ' een natuurramp anders dan
een aardbeving ';
4° le § 2 est complété par l'alinéa suivant : 4° § 2 wordt aangevuld met het volgende lid :
' Dans le cas d'un tremblement de terre, le coefficient de 0,35 et le ' In het geval van een aardbeving worden de coëfficiënt 0,35 en het
montant de 3.000.000 EUR sont respectivement remplacés par 0,84 et bedrag van 3.000.000 EUR vervangen door respectievelijk 0,84 en
8.000.000 EUR '. 8.000.000 EUR. ';
[...] ». [...] ».
Le 2° et le 3° de cette disposition étendent donc l'application du De punten 2° en 3° van die bepaling breiden de toepassing van de
calcul établi par la loi du 21 mai 2003 à la limitation des indemnités berekening die is vastgesteld bij de wet van 21 mei 2003 dus uit tot
qu'un assureur devra payer lors de la survenance d'une catastrophe de beperking van de schadevergoedingen die een verzekeraar zal moeten
naturelle visée à l'article 68-1 de la loi du 25 juin 1992, modifié uitkeren bij een natuurramp die wordt beoogd in artikel 68-1 van de
par l'article 4 de la loi du 17 septembre 2005. Le 4° de cette wet van 25 juni 1992, gewijzigd bij artikel 4 van de wet van 17
disposition augmente les montants et coefficients forfaitaires september 2005. Punt 4° van die bepaling verhoogt de forfaitaire
intervenant dans les formules applicables lors de la survenance d'un bedragen en coëfficiënten in de formules die van toepassing zijn bij
tremblement de terre. een aardbeving.
B.5.3. En étendant l'application d'une mesure adoptée antérieurement à B.5.3. Door de toepassing van een eerder aangenomen maatregel uit te
des catastrophes naturelles qui n'étaient pas visées jusque-là ainsi breiden tot natuurrampen die vroeger niet werden beoogd, en door die
qu'en adaptant cette mesure au cas de la survenance d'un tremblement maatregel aan te passen voor de aardbevingen heeft de wetgever een
de terre, le législateur a pris une nouvelle disposition dont nieuwe bepaling aangenomen waarvan de vernietiging kan worden
l'annulation peut être demandée dans le délai établi par l'article 3, gevorderd binnen de termijn die is vastgesteld in artikel 3, § 1, van
§ 1er, de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage. de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof.
En ce qu'il vise l'article 11, 2° à 4°, de la loi du 17 septembre Het beroep is niet te laat ingediend in zoverre het artikel 11, 2° tot
2005, c'est-à-dire en ce qu'il concerne les formules permettant de 4°, van de wet van 17 september 2005 beoogt, met andere woorden in
déterminer la limitation que les assureurs peuvent appliquer au zoverre het betrekking heeft op de formules die het mogelijk maken de
paiement des indemnités dont ils sont redevables en cas de survenance limiet te bepalen die de verzekeraars kunnen toepassen op de betaling
d'une catastrophe naturelle autre qu'une inondation, le recours n'est van de schadevergoedingen die zij verschuldigd zijn bij een andere
pas tardif. natuurramp dan een overstroming.
Par contre, le recours introduit contre la loi du 17 septembre 2005 ne Het beroep dat is ingesteld tegen de wet van 17 september 2005 zou
saurait concerner la réglementation relative à la limitation du daarentegen geen betrekking kunnen hebben op de reglementering inzake
paiement des indemnités dues en cas de réalisation du risque de beperking van de betaling van de schadevergoedingen die
verschuldigd zijn bij een overstromingsrisico, daar die reglementering
d'inondation, cette réglementation figurant dans la loi du 21 mai was opgenomen in de wet van 21 mei 2003, die, wat dat risico betreft,
2003, qui n'est pas, en ce qui concerne ce risque, modifiée par la loi niet is gewijzigd door de bestreden wet.
attaquée. B.6.1. Le Conseil des ministres estime enfin que les parties B.6.1. De Ministerraad is ten slotte van mening dat de verzoekende
requérantes seraient sans intérêt à agir étant donné qu'une annulation partijen geen belang erbij zouden hebben in rechte te treden, daar een
de l'article 11 de la loi du 17 septembre 2005 aurait pour unique vernietiging van artikel 11 van de wet van 17 september 2005 alleen
effet d'empêcher les assureurs de limiter le total des indemnités qu'ils devraient rembourser en cas de sinistre et qu'ils seraient en conséquence tenus d'indemniser l'intégralité des dommages. B.6.2. Pour que les parties requérantes justifient de l'intérêt requis, il n'est pas nécessaire qu'une éventuelle annulation leur procure un avantage direct. La circonstance qu'elles obtiennent une nouvelle chance de voir leur situation réglée plus favorablement à la suite de l'annulation de la disposition attaquée suffit à justifier leur intérêt à attaquer cette disposition. tot gevolg zou hebben dat de verzekeraars het totaalbedrag van de schadevergoedingen die zij zouden moeten uitkeren bij een schadegeval niet zouden kunnen beperken en dat zij bijgevolg ertoe zouden zijn gehouden de schade integraal te vergoeden. B.6.2. Opdat de verzoekende partijen van het vereiste belang doen blijken, is niet vereist dat een eventuele vernietiging hun een onmiddellijk voordeel zou opleveren. De omstandigheid dat zij, als gevolg van de vernietiging van de bestreden bepaling, opnieuw een kans zouden krijgen dat hun situatie in gunstigere zin wordt geregeld, volstaat om hun belang bij het bestrijden van die bepaling te verantwoorden.
B.7. Le recours est recevable. B.7. Het beroep is ontvankelijk.
Quant au fond Ten gronde
B.8. L'article 68-8, § 2, de la loi du 25 juin 1992 sur le contrat B.8. Artikel 68-8, § 2, van de wet van 25 juni 1992 op de
d'assurance terrestre, modifié par l'article 11, 2° à 4°, de la loi landverzekeringsovereenkomst, gewijzigd bij artikel 11, 2° tot 4°, van
attaquée, cité en B.5.2, dispose : de bestreden wet, geciteerd in B.5.2, bepaalt :
« L'assureur peut limiter le total des indemnités qu'il devra payer « De verzekeraar mag de vergoedingen die hij zal moeten betalen bij
lors de la survenance d'une catastrophe naturelle au montant le moins een natuurramp, beperken tot het laagste bedrag van die welke door
élevé de ceux obtenus en appliquant les formules suivantes : toepassing van de volgende formules worden verkregen :
a) 3.000.000 EUR + 0,35 x P + 0,05 x S a) 3.000.000 EUR + 0,35 x P + 0,05 x S
b) 1,05 x (3.000.000 EUR + 0,35 x P) b) 1,05 x (3.000.000 EUR + 0,35 x P)
où : waar :
- P est l'encaissement des primes et accessoires, hors frais - P is het incasso van de premies en bijzaken, buiten de
verwervingskosten, voor de waarborgen brand, elektriciteit en de
d'acquisition, pour les garanties incendies, électricité et les périls risico's die verbonden zijn aan de eenvoudige risico's, bedoeld in
connexes des risques simples visés à l'article 67, § 2, encaissement artikel 67, § 2, incasso dat door de verzekeraar gerealiseerd werd
réalisé par l'assureur au cours de l'exercice comptable précédant le gedurende het boekjaar voorafgaand aan het schadegeval,
sinistre, - S est le montant des indemnités dues par l'assureur pour une - S is het bedrag van de vergoedingen te betalen door de verzekeraar
catastrophe naturelle autre qu'un tremblement de terre excédant voor een natuurramp anders dan een aardbeving die 3.000.000 EUR + 0,35
3.000.000 EUR + 0,35 x P. x P overschrijdt.
Dans le cas d'un tremblement de terre, le coefficient de 0,35 et le In het geval van een aardbeving worden de coëfficiënt 0,35 en het
montant de 3.000.000 EUR sont respectivement remplacés par 0,84 et bedrag van 3.000.000 EUR vervangen door respectievelijk 0,84 en
8.000.000 EUR ». 8.000.000 EUR ».
Cette disposition permet aux assureurs de limiter leur intervention Die bepaling maakt het de verzekeraars mogelijk het totaalbedrag van
globale en cas de survenance d'un sinistre à la somme la moins élevée hun schadevergoedingen bij een schadegeval te beperken tot het minst
de celles qui sont obtenues par application de ces formules, le hoge bedrag van die welke worden verkregen door die formules toe te
montant excédentaire étant pris en charge par la Caisse nationale des passen, waarbij het resterende bedrag ten laste wordt genomen door de
calamités conformément aux articles 34-2, 1°, et 34-3 de la loi du 12 Nationale Kas voor Rampenschade, overeenkomstig de artikelen 34-2, 1°,
juillet 1976 relative à la réparation de certains dommages causés à en 34-3 van de wet van 12 juli 1976 betreffende het herstel van zekere
des biens privés par des calamités naturelles. schade veroorzaakt aan private goederen door natuurrampen.
B.9. Les parties requérantes reprochent aux formules mathématiques B.9. De verzoekende partijen verwijten de voormelde wiskundige
précitées d'avoir un effet discriminatoire à l'égard des petites et formules dat zij discriminerende gevolgen hebben voor de kleine en
moyennes compagnies d'assurances. Ces compagnies seraient exposées, en middelgrote verzekeringsmaatschappijen. Die maatschappijen zouden, bij
cas de survenance d'une catastrophe naturelle d'une ampleur telle een natuurramp met een omvang die hen ertoe zou verplichten die
qu'elles devraient faire application de ces formules afin de limiter formules toe te passen teneinde het totaalbedrag van hun
leur intervention globale, à un risque d'insolvabilité, parce que les schadevergoedingen te beperken, worden blootgesteld aan een risico van
formules produiraient des résultats trop élevés par rapport à leur insolvabiliteit, omdat de formules zouden leiden tot te hoge
encaissement de primes dans la branche incendie. Plus précisément, la resultaten in verhouding tot hun premie-incasso in de tak « brand ».
disposition en cause aurait un effet disproportionné à l'égard d'une Meer bepaald zou de in het geding zijnde bepaling een onevenredige
partie des compagnies d'assurances concernées en ce qu'elle fait weerslag hebben ten aanzien van een deel van de betrokken
intervenir, dans les formules dont elle impose l'usage, des montants forfaitaires trop élevés par rapport à l'encaissement des primes réalisé par les petites et moyennes compagnies du marché. B.10.1. Les parties requérantes estiment que les articles 10 et 11 de la Constitution sont violés par la disposition en cause parce que, traitant de manière identique des catégories différentes d'assureurs, à savoir, d'une part, les compagnies importantes, et d'autre part, les petites et moyennes compagnies, elle a à l'égard d'une de ces catégories des conséquences disproportionnées. B.10.2. La comparaison suggérée par les parties requérantes ne peut se faire, comme l'a fait observer le Conseil des ministres, entre « verzekeringsmaatschappijen, in zoverre zij in de formules die zij oplegt forfaitaire bedragen opneemt die te hoog zijn in verhouding tot het door de kleine en middelgrote maatschappijen van de markt gerealiseerde premie-incasso. B.10.1 De verzoekende partijen zijn van mening dat de artikelen 10 en 11 van de Grondwet worden geschonden door de in het geding zijnde bepaling, omdat zij, door verschillende categorieën van verzekeraars, namelijk, enerzijds, de grote maatschappijen, en, anderzijds, de kleine en middelgrote maatschappijen, op identieke wijze te behandelen, ten aanzien van een van die categorieën onevenredige gevolgen heeft. B.10.2. De door de verzoekende partijen gesuggereerde vergelijking kan, zoals de Ministerraad heeft opgemerkt, niet worden gemaakt tussen
grosses » et « petites ou moyennes » compagnies. Il ressort toutefois « grote » en « kleine of middelgrote » maatschappijen. Uit de
des développements de la requête que les parties requérantes font une uiteenzetting van het verzoekschrift blijkt evenwel dat de verzoekende
comparaison entre assureurs, non en fonction de leur taille mais en partijen een vergelijking maken tussen verzekeraars, niet op grond van
fonction de ce que représente pour chacune d'elles le volume du hun omvang, maar op grond van wat het volume van de tak « brand » voor
secteur incendie. elk van hen vertegenwoordigt.
Il est demandé à la Cour de constater que la mesure critiquée pourrait Het Hof wordt gevraagd vast te stellen dat de bekritiseerde maatregel
avoir des effets disproportionnés pour une partie de ses onevenredige gevolgen zou kunnen hebben voor een deel van zijn
destinataires, qui se distinguent des autres par le montant de leur adressaten, die zich onderscheiden van de andere door het bedrag van
encaissement de primes dans le secteur de l'assurance incendie. Si la hun premie-incasso in de sector van de brandverzekering. Indien de in
mesure en cause, bien qu'identique pour toutes les catégories, peut het geding zijnde maatregel, die weliswaar identiek is voor alle
provoquer de graves difficultés de solvabilité pour certains assureurs categorieën, voor sommige verzekeraars ernstige
et non pour d'autres, elle est de nature à entraîner des conséquences solvabiliteitsproblemen kan veroorzaken, en niet voor andere, kan hij
qui pourraient n'être pas compatibles avec les articles 10 et 11 de la gevolgen hebben die mogelijk niet bestaanbaar zijn met de artikelen 10
Constitution. S'il est vrai que les assureurs pourraient, en fonction en 11 van de Grondwet. Al zouden de verzekeraars, volgens de
de l'évolution du marché, passer d'une catégorie à l'autre, ou que la ontwikkeling van de markt, kunnen overgaan van de ene categorie naar
distinction entre ces deux catégories serait fluctuante, il reste
qu'il s'agit de catégories différentes qui ne peuvent être traitées de de andere, of zou het onderscheid tussen die twee categorieën niet
la même manière sans justification raisonnable. vaststaan, toch betreft het verschillende categorieën die niet zonder
B.11.1. Les parties requérantes ont déposé des tableaux dans lesquels redelijke verantwoording op dezelfde wijze kunnen worden behandeld.
38 compagnies sont classées avec l'indication du montant des primes B.11.1. De verzoekende partijen hebben tabellen voorgelegd waarin 38
maatschappijen staan geklasseerd met vermelding van het bedrag van de
qu'elles ont encaissées en 2003 et de l'effet que pourrait avoir premies die zij in 2003 hebben geïnd en van de gevolgen van de
l'application des formules critiquées. toepassing van de bekritiseerde formules.
Il apparaît des chiffres figurant dans ces tableaux que l'application Uit de cijfers die in die tabellen zijn opgenomen, blijkt dat de
des formules imposées par l'article 68-8, § 2, de la loi du 25 juin toepassing van de bij artikel 68-8, § 2, van de wet van 25 juni 1992
1992 a pour résultat que la limite d'intervention applicable par les opgelegde formules ertoe leidt dat, wat de andere natuurrampen dan de
aardbevingen betreft, de grens van de vergoeding die door de
compagnies dépasse 100 p.c. de l'encaissement des primes pour les maatschappijen kan worden toegepast hoger ligt dan 100 pct. van het
20ème à 38ème compagnies du marché, en ce qui concerne les premie-incasso voor de 20ste tot 38ste maatschappij van de markt en
catastrophes naturelles autres que les tremblements de terre, et que dat, wat de aardbevingen betreft, die grens die de maatschappijen
cette limite dépasse 300 p.c. de l'encaissement des primes pour les kunnen toepassen, hoger ligt dan 300 pct. van het premie-incasso voor
mêmes compagnies en ce qui concerne les tremblements de terre. Ces dezelfde maatschappijen. Die gegevens worden niet betwist door de
données ne sont contestées ni par le Conseil des ministres, ni par le Ministerraad, noch door de Waalse Regering.
Gouvernement wallon.
B.11.2. En cas de réalisation du risque de catastrophe naturelle ou de B.11.2. Bij de realisatie van de risico's natuurrampen of
tremblement de terre, l'application de la formule critiquée, et plus aardbevingen, leidt de toepassing van de bekritiseerde formule, en
précisément l'application du montant forfaitaire de, respectivement, 3 meer bepaald de toepassing van het forfaitaire bedrag van
et 8 millions d'euros, donne lieu à des différences substantielles respectievelijk 3 miljoen en 8 miljoen euro, tot zeer grote
entre les compagnies d'assurances en ce qui concerne le rapport entre verschillen tussen de verzekeringsmaatschappijen onderling, wat
les primes encaissées pour les risques en question et le montant de la betreft de verhouding tussen de incasso's voor de bedoelde risico's en
limitation visée à l'article 68-8, § 2, de la loi attaquée. Pour les het bedrag van de beperking bedoeld in artikel 68-8, § 2, van de
compagnies réalisant un plus petit chiffre d'affaires dans cette bestreden wet. Voor de ondernemingen met een kleinere omzet in die
branche, ces montants peuvent peser sur leurs résultats et sur leur verzekeringstak kunnen die bedragen zwaarder dan voor de ondernemingen
solvabilité plus lourdement que pour les compagnies réalisant un plus met een grotere omzet in die verzekeringstak, wegen op hun resultaten
grand chiffre d'affaires dans cette branche. en op hun solvabiliteit.
B.13. Afin d'apprécier la justification des montants forfaitaires B.13. Teneinde te oordelen over de verantwoording van de bekritiseerde
forfaitaire bedragen heeft het Hof de partijen verzocht uitleg te
critiqués, la Cour a invité les parties à s'expliquer sur l'argument geven bij het argument dat de Waalse Regering in haar memorie aanvoert
invoqué dans son mémoire par le Gouvernement wallon, selon lequel le en volgens hetwelk het bedrag van 3.000.000 euro objectief zou zijn,
montant de 3.000.000 serait objectif parce qu'il a été établi « sur la omdat het is vastgesteld op basis van de zogenaamde « retours sur
base de retours sur sinistres provenant de tables classiques dans le secteur de l'assurance ». Les réponses données, tant par écrit qu'à l'audience, ont éclairé la Cour sur le sens de ces expressions mais elles n'ont pas permis d'établir un lien entre les définitions qui en sont données et les formules qu'elles auraient inspirées, le Conseil des ministres affirmant au contraire l'inexistence d'un tel lien. B.14. Le Conseil des ministres relève, avec pertinence, que la Cour n'est pas compétente pour substituer son appréciation à celle du législateur. Elle ne pourrait dire si la formule suggérée par les parties requérantes est préférable à celle utilisée dans la loi attaquée. Toutefois, lorsque l'application d'une formule mathématique utilisée par le législateur est de nature à avoir de graves conséquences économiques pour une catégorie d'assureurs, que la réalité de ces conséquences possibles n'est pas contredite, que le choix des montants forfaitaires critiqués n'est pas justifié de façon pertinente et qu'il est allégué avec vraisemblance qu'il existerait d'autres formules qui, tout en permettant d'atteindre l'objectif poursuivi, n'auraient pas les mêmes effets discriminatoires, la Cour ne peut que constater sinistres » afkomstig uit gebruikelijke tafels in de verzekeringssector. De gegeven antwoorden, zowel schriftelijk als op de terechtzitting, hebben het Hof meer duidelijkheid gegeven over de betekenis van die uitdrukkingen, maar hebben het niet mogelijk gemaakt een verband te leggen tussen de definities die daarvan worden gegeven en de formules die zij zouden hebben geïnspireerd, waarbij de Ministerraad integendeel verklaart dat een dergelijk verband niet bestaat. B.14. De Ministerraad merkt terecht op dat het Hof niet bevoegd is om zijn oordeel in de plaats te stellen van dat van de wetgever. Het zou niet kunnen besluiten dat de door de verzoekende partijen gesuggereerde formule te verkiezen is boven die welke in de bestreden wet wordt gehanteerd. Echter, wanneer de toepassing van een door de wetgever gehanteerde wiskundige formule voor een categorie van verzekeraars ernstige economische gevolgen kan hebben, de werkelijkheid van die mogelijke gevolgen niet wordt tegengesproken, de keuze van de bekritiseerde forfaitaire bedragen niet op pertinente wijze wordt verantwoord en op geloofwaardige wijze wordt aangevoerd dat andere formules zouden bestaan die niet dezelfde discriminerende gevolgen zouden hebben maar het toch mogelijk zouden maken het nagestreefde doel te bereiken, kan het Hof alleen vaststellen dat het over geen enkel element beschikt op
qu'elle ne dispose d'aucun élément qui lui permettrait de conclure que grond waarvan het zou kunnen besluiten dat de bestreden maatregel
la mesure attaquée est raisonnablement justifiée. redelijk is verantwoord.
Par ailleurs, aucun passage des travaux préparatoires de la norme In de parlementaire voorbereiding van de bestreden norm wordt
attaquée ne fait état d'une intention du législateur de provoquer une overigens nergens gewag gemaakt van een voornemen van de wetgever om
restructuration du secteur de l'assurance incendie en incitant les een herstructurering van de sector van de brandverzekering te
compagnies d'assurance ayant un faible chiffre d'affaires dans ce veroorzaken door de verzekeringsmaatschappijen met een geringe omzet
secteur à l'abandonner. in die sector ertoe aan te zetten die sector te verlaten.
B.15. Le moyen est fondé. B.15. Het middel is gegrond.
B.16. Afin d'éviter que l'annulation des dispositions en cause n'ait B.16. Teneinde te voorkomen dat de vernietiging van de in het geding
pour effet, en cas de survenance d'un sinistre avant que le zijnde bepalingen bij een schadegeval alvorens de wetgever de
gelegenheid heeft gehad ze te vervangen, ertoe leidt dat alle
législateur ait eu l'occasion de les remplacer, d'empêcher toutes les verzekeringsmaatschappijen worden belet het totaalbedrag van de aan
compagnies d'assurances de limiter leur intervention dans hun verzekerden uit te keren schadevergoedingen te beperken, dienen de
l'indemnisation de leurs assurés, il s'impose de maintenir les effets gevolgen van de vernietigde bepalingen te worden gehandhaafd tot
des dispositions annulées jusqu'au 30 juin 2008 au plus tard. uiterlijk 30 juni 2008.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour Het Hof
- annule l'article 11, 2°, 3° et 4°, de la loi du 17 septembre 2005 « - vernietigt artikel 11, 2°, 3° en 4°, van de wet van 17 september
modifiant en ce qui concerne les catastrophes naturelles, la loi du 25 2005 « tot wijziging wat de verzekering tegen natuurrampen betreft,
juin 1992 sur le contrat d'assurance terrestre et la loi du 12 juillet van de wet van 25 juni 1992 op de landverzekeringsovereenkomst en de
1976 relative à la réparation de certains dommages causés à des biens wet van 12 juli 1976 betreffende het herstel van zekere schade
privés par des calamités naturelles »; veroorzaakt aan private goederen door natuurrampen »;
- maintient les effets des dispositions annulées jusqu'à l'entrée en - handhaaft de gevolgen van de vernietigde bepalingen tot de
vigueur de nouvelles dispositions et au plus tard jusqu'au 30 juin 2008; inwerkingtreding van nieuwe bepalingen en uiterlijk tot 30 juni 2008;
- rejette le recours pour le surplus. - verwerpt het beroep voor het overige.
Ainsi prononcé en langue française, en langue néerlandaise et en Aldus uitgesproken in het Frans, het Nederlands en het Duits,
langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op
janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 15 mars 2007. het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 15 maart 2007.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De voorzitter,
M. Melchior. M. Melchior.
^