Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 93/2006 du 7 juin 2006 Numéro du rôle : 3787 En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 29bis de la loi du 21 novembre 1989 relative à l'assurance obligatoire de la responsabilité en matière de véhic La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P. Martens, M.(...)"
Extrait de l'arrêt n° 93/2006 du 7 juin 2006 Numéro du rôle : 3787 En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 29bis de la loi du 21 novembre 1989 relative à l'assurance obligatoire de la responsabilité en matière de véhic La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P. Martens, M.(...) Uittreksel uit arrest nr. 93/2006 van 7 juni 2006 Rolnummer 3787 In zake : de prejudiciële vragen over artikel 29bis van de wet van 21 november 1989 betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen, zoals gewij Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters P. Mart(...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Extrait de l'arrêt n° 93/2006 du 7 juin 2006 Uittreksel uit arrest nr. 93/2006 van 7 juni 2006
Numéro du rôle : 3787 Rolnummer 3787
En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 29bis de In zake : de prejudiciële vragen over artikel 29bis van de wet van 21
la loi du 21 novembre 1989 relative à l'assurance obligatoire de la november 1989 betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering
responsabilité en matière de véhicules automoteurs, tel qu'il a été
modifié par la loi du 19 janvier 2001, posées par la Cour d'appel de inzake motorrijtuigen, zoals gewijzigd bij de wet van 19 januari 2001,
Mons. gesteld door het Hof van Beroep te Bergen.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P. samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters
Martens, M. Bossuyt, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. P. Martens, M. Bossuyt, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P.
Moerman, E. Derycke et J. Spreutels, assistée du greffier P.-Y. Moerman, E. Derycke en J. Spreutels, bijgestaan door de griffier P.-Y.
Dutilleux, présidée par le président M. Melchior, Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des questions préjudicielles et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging
Par arrêt du 4 octobre 2005 en cause de S. Moury et autres contre la Bij arrest van 4 oktober 2005 in zake S. Moury en anderen tegen de NV
SA « S.N.C.B. Holding », dont l'expédition est parvenue au greffe de « N.M.B.S. Holding », waarvan de expeditie ter griffie van het
la Cour d'arbitrage le 11 octobre 2005, la Cour d'appel de Mons a posé Arbitragehof is ingekomen op 11 oktober 2005, heeft het Hof van Beroep
les questions préjudicielles suivantes : te Bergen de volgende prejudiciële vragen gesteld :
- « L'article 29bis nouveau de la loi du 21 novembre 1989 relative à - « Is het nieuwe artikel 29bis van de wet van 21 november 1989
betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering strijdig met
l'assurance obligatoire n'est-il pas contraire aux articles 10 et 11 de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre het de
schadevergoeding voor de personen die betrokken zijn bij een ongeval
de la Constitution en ce qu'il traite de manière différente dat zich voordoet op een eigen bedding van de N.M.B.S., en die voor de
l'indemnisation des personnes impliquées dans un accident se déroulant personen die betrokken zijn bij een ongeval dat zich voordoet op
sur un site propre de la S.N.C.B., et les personnes impliquées dans un plaatsen die toegankelijk zijn voor het verkeer, namelijk de openbare
accident se déroulant sur les lieux accessibles à la circulation, à weg, en de niet publieke terreinen die echter toegankelijk zijn voor
savoir la voie publique, et les terrains non publics mais ouverts à un een aantal personen, verschillend behandelt, rekening houdend met de
certain nombre de personnes, compte tenu de l'extension du champ uitbreiding van de toepassingssfeer van artikel 29bis tot de
d'application de l'article 29bis aux véhicules liés à une voie ferrée voertuigen die aan spoorstaven gebonden zijn ? »;
? »; - « L'article 29bis, § 1er, alinéa 2, de la loi du 21 novembre 1989, - « Schendt artikel 29bis, § 1, tweede lid, van de wet van 21 november
telle que modifiée par la loi du 19 janvier 2001, viole-t-il les 1989, zoals gewijzigd bij de wet van 19 januari 2001, de artikelen 10
articles 10 et 11 de la Constitution s'il est interprété comme en 11 van de Grondwet, indien het zo wordt geïnterpreteerd dat het de
excluant du régime d'indemnisation des usagers faibles de la route, treinen, wanneer zij aan een overweg de openbare weg kruisen, uitsluit
les trains lorsqu'ils croisent la voie publique à un passage à niveau van de regeling van de schadevergoeding voor de zwakke weggebruikers ?
? ». ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
Quant à la disposition en cause T en aanzien van de in het geding zijnde bepaling
B.1. L'article 29bis, § 1er, de la loi du 21 novembre 1989 « relative B.1. Artikel 29bis, § 1, van de wet van 21 november 1989 « betreffende
à l'assurance obligatoire de responsabilité en matière de véhicules de verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen »,
automoteurs », tel qu'il a été modifié par la loi du 19 janvier 2001, zoals gewijzigd bij de wet van 19 januari 2001, bepaalt :
dispose : « En cas d'accident de la circulation impliquant un ou plusieurs « Bij een verkeersongeval waarbij een of meer motorrijtuigen betrokken
véhicules automoteurs, aux endroits visés à l'article 2, § 1er, et à l'exception des dégâts matériels et des dommages subis par le conducteur de chaque véhicule automoteur impliqué, tous les dommages subis par les victimes et leurs ayants droit et résultant de lésions corporelles ou du décès, y compris les dégâts aux vêtements, sont réparés solidairement par les assureurs qui, conformément à la présente loi, couvrent la responsabilité du propriétaire, du conducteur ou du détenteur des véhicules automoteurs. La présente disposition s'applique également si les dommages ont été causés volontairement par le conducteur. En cas d'accident de la circulation impliquant un véhicule automoteur zijn, op de plaatsen bedoeld in artikel 2, § 1, wordt, met uitzondering van de stoffelijke schade en de schade geleden door de bestuurder van elk van de betrokken motorrijtuigen, alle schade geleden door de slachtoffers en hun rechthebbenden en voortvloeiend uit lichamelijke letsels of het overlijden, met inbegrip van de kledijschade, hoofdelijk vergoed door de verzekeraars die de aansprakelijkheid van de eigenaar, de bestuurder of de houder van de motorrijtuigen overeenkomstig deze wet dekken. Deze bepaling is ook van toepassing indien de schade opzettelijk werd veroorzaakt door de bestuurder. Bij een verkeersongeval waarbij een motorrijtuig is betrokken dat aan
lié à une voie ferrée, l'obligation de réparer les dommages prévue à spoorstaven is gebonden, rust de verplichting tot schadevergoeding die
l'alinéa précédent incombe au propriétaire de ce véhicule. in het voorgaande lid is bepaald, op de eigenaar van het motorrijtuig.
[...] ». [...] ».
Quant au fond Ten gronde
B.2.1. La Cour est saisie par le juge a quo de deux questions B.2.1. De verwijzende rechter stelt aan het Hof twee prejudiciële
préjudicielles. vragen.
La première porte sur le point de savoir si la disposition en cause De eerste daarvan heeft betrekking op de vraag of de in het geding
n'est pas contraire aux articles 10 et 11 de la Constitution, en ce zijnde bepaling strijdig is met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet,
qu'elle limiterait le régime d'indemnisation qu'elle prévoit aux seuls in zoverre zij de schadevergoedingsregeling waarin zij voorziet zou
accidents survenus sur un lieu accessible à la circulation, au sens de beperken tot enkel de ongevallen die zich voordoen op een plaats die
l'article 2, § 1er, de la loi du 21 novembre 1989 précitée, à savoir la voie publique, les terrains ouverts au public et les terrains non publics mais ouverts à un certain nombre de personnes ayant le droit de les fréquenter, à l'exclusion des accidents qui se sont produits sur un site propre de la S.N.C.B. La seconde question préjudicielle interroge la Cour sur la différence de traitement créée par la disposition en cause si celle-ci est interprétée comme excluant, du régime d'indemnisation qu'elle instaure, les accidents de circulation impliquant un train croisant la toegankelijk is voor het verkeer, in de zin van artikel 2, § 1, van de voormelde wet van 21 november 1989, namelijk de openbare weg, terreinen die toegankelijk zijn voor het publiek en terreinen die slechts toegankelijk zijn voor een zeker aantal personen die het recht hebben om er te komen, met uitsluiting van de ongevallen die zich voordoen op een eigen bedding van de N.M.B.S. In de tweede prejudiciële vraag wordt het Hof gevraagd naar het verschil in behandeling dat door de in het geding zijnde bepaling in het leven wordt geroepen indien die bepaling zo wordt geïnterpreteerd dat zij de verkeersongevallen waarbij een trein betrokken is wanneer die een openbare weg kruist, niet uitsluit van de erbij ingevoerde
voie publique à un passage à niveau. schadevergoedingsregeling.
B.2.2. Il ressort des faits de la cause et de la décision de renvoi B.2.2. Uit de feiten van de zaak en uit de verwijzingsbeslissing
que l'accident concerne un enfant happé par un train alors qu'il blijkt dat het ongeval betrekking heeft op een kind dat door een trein
traversait à pied un passage à niveau aux barrières fermées et aux werd gegrepen, terwijl het te voet een overweg overstak waarvan de
signaux lumineux en phase rouge. slagbomen gesloten waren en de seinlichten op rood stonden.
La Cour, qui doit déterminer la portée des questions préjudicielles en Het Hof, dat de draagwijdte van de prejudiciële vragen moet
fonction des éléments contenus dans la décision de renvoi, limitera vaststellen op grond van de elementen vervat in de
son examen à cette situation. verwijzingsbeslissing, zal zijn onderzoek tot die situatie beperken.
Il s'ensuit que l'examen de la première question préjudicielle se Daaruit volgt dat het onderzoek van de eerste prejudiciële vraag
confond avec celui de la seconde. samenvalt met dat van de tweede vraag.
B.3. L'article 29bis, § 1er, alinéa 2, de la loi en cause, tel qu'il a B.3. Artikel 29bis, § 1, tweede lid, van de in het geding zijnde wet,
été inséré par la loi du 19 janvier 2001, instaure expressément une obligation d'indemnisation dans le chef du propriétaire du véhicule automoteur lié à une voie ferrée et impliqué dans un accident de la circulation. B.4. Le juge a quo interprète cette disposition en ce sens qu'elle exclut du régime d'indemnisation qu'elle prévoit les accidents de circulation impliquant un train qui croise la voie publique à un passage à niveau. Lors du passage d'un train, le passage à niveau serait en effet soustrait à la voie publique pour constituer un terrain privé. Or, la disposition en cause ne serait applicable qu'aux endroits visés à zoals het is ingevoegd bij de wet van 19 januari 2001, voert uitdrukkelijk een verplichting tot schadevergoeding in ten aanzien van de eigenaar van een motorrijtuig dat aan spoorstaven is gebonden en bij een verkeersongeval betrokken is. B.4. De verwijzende rechter interpreteert die bepaling in die zin dat zij de verkeersongevallen waarbij een trein betrokken is wanneer die een openbare weg kruist, uitsluit van de erbij ingevoerde schadevergoedingsregeling. Bij het voorbijrijden van een trein zou de overweg immers onttrokken zijn aan de openbare weg en een privaat terrein vormen. De in het geding zijnde bepaling zou echter enkel van toepassing zijn op de
l'article 2, § 1er. plaatsen bedoeld in artikel 2, § 1.
C'est dans cette interprétation que la Cour examine la disposition en Het Hof onderzoekt de in het geding zijnde bepaling in die
cause. interpretatie.
B.5. Dans les motifs de l'arrêt n° 158/2003, la Cour a considéré que : B.5. In de motieven van het arrest nr. 158/2003 heeft het Hof gesteld :
« La circonstance que les trains roulent en site propre peut certes « Het gegeven dat treinen in een eigen bedding rijden kan weliswaar
justifier que ces véhicules sur rails n'entrent, en règle générale, pas dans le champ d'application du règlement général sur la police de la circulation routière, mais ce constat n'est pas de nature à démontrer à suffisance que les véhicules sur rails, lorsqu'ils font usage de la voie publique ou croisent entièrement ou partiellement la voie publique, impliquent un risque moindre à un point tel qu'il se justifierait de prévoir un régime de réparation des dommages fondamentalement différent ». La Cour en a conclu qu'en tant qu'il excluait les trains du régime d'indemnisation qu'il prévoyait lorsqu'ils faisaient usage de la voie publique ou la croisaient partiellement ou entièrement, l'article verantwoorden dat die spoorvoertuigen in de regel niet onder de toepassing van het algemeen reglement van de politie op het wegverkeer vallen maar die vaststelling is niet van die aard dat op voldoende wijze kan worden aangetoond dat spoorvoertuigen, wanneer zij van de openbare weg gebruik maken of de openbare weg geheel of gedeeltelijk kruisen, een risico met zich meebrengen dat zodanig kleiner zou zijn dat het instellen van een fundamenteel verschillende schadevergoedingsregeling zou kunnen worden verantwoord ». Het Hof heeft daaruit besloten dat, in zoverre artikel 29bis van de
29bis de la loi du 21 novembre 1989 relative à l'assurance obligatoire wet van 21 november 1989 betreffende de verplichte
de la responsabilité en matière de véhicules automoteurs, avant sa aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen, vóór de wijziging
modification par la loi du 19 janvier 2001, violait les articles 10 et ervan bij de wet van 19 januari 2001, de treinen uitsloot van de
schadevergoedingsregeling waarin het voorzag wanneer zij van de
openbare weg gebruik maken of de openbare weg geheel of gedeeltelijk
11 de la Constitution. kruisen, het de artikelen 10 en 11 van de Grondwet schond.
B.6. La circonstance que la circulation sur la chaussée soit B.6. De omstandigheid dat het wegverkeer tijdelijk verboden wordt door
temporairement interdite, par l'abaissement des barrières de sécurité, het neerlaten van de veiligheidsbarrières, wat tot gevolg zou hebben
ce qui aurait pour effet de disqualifier le tronçon de la chaussée dat het betrokken stuk steenweg een gewoon privé-terrein zou worden,
concernée en un terrain privé, n'est pas de nature à isoler is niet van die aard dat het spoorverkeer daardoor volkomen wordt
complètement la circulation sur la voie ferrée de celle sur la voirie afgezonderd van het verkeer op de openbare weg. Die omstandigheid
publique. Cette circonstance n'engendre donc pas un risque moindre que brengt dus niet minder risico teweeg dan het normale wegverkeer, in
la circulation routière normale, spécialement à l'approche d'un het bijzonder bij het naderen van een kruispunt, ongeacht of dat
carrefour, que celui-ci soit ou non muni de feux de signalisation. kruispunt al dan niet is uitgerust met verkeerslichten.
B.7. Il s'ensuit qu'interprétée comme excluant du régime B.7. Daaruit volgt dat de in het geding zijnde bepaling, in die zin
d'indemnisation qu'elle prévoit les accidents de circulation geïnterpreteerd dat ze de verkeersongevallen waarbij een trein
impliquant un train qui croise la voie publique à un passage à niveau, betrokken is wanneer die een openbare weg kruist, uitsluit van de
la disposition en cause viole les articles 10 et 11 de la erbij ingevoerde schadevergoedingsregeling, de artikelen 10 en 11 van
Constitution. de Grondwet schendt.
B.8. Comme le relève le juge a quo, une autre interprétation de B.8. Zoals de verwijzende rechter opmerkt, kan evenwel een andere
l'article 29bis, § 1er, alinéa 2, de la loi du 21 novembre 1989 est interpretatie van artikel 29bis, § 1, tweede lid, van de wet van 21
november 1989 worden overwogen, volgens welke het de
toutefois envisageable, selon laquelle cette disposition n'exclurait verkeersongevallen waarbij een trein betrokken is wanneer die een
pas, du régime d'indemnisation qu'elle établit, les accidents de openbare weg kruist, niet zou uitsluiten van de erbij ingevoerde
schadevergoedingsregeling.
circulation impliquant un train croisant la voie publique à un passage à niveau. Zonder dat het Hof zich dient uit te spreken over de vraag of het stuk
Sans avoir à se prononcer sur le point de savoir si le tronçon de steenweg dat wordt doorkruist door de spoorweg al dan niet een
chaussée, traversé par les rails, constitue ou non une voie publique, openbare weg is, stelt het vast dat, in tegenstelling tot artikel
la Cour constate que, à la différence de l'article 29bis, § 1er, 29bis, § 1, eerste lid, het tweede lid van die bepaling de erbij
alinéa 1er, l'alinéa 2 de cette disposition ne limite pas le régime ingevoerde schadevergoedingsregeling niet beperkt tot de plaatsen
d'indemnisation aux seuls endroits visés à l'article 2, § 1er. bedoeld in artikel 2, § 1.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
- Interprété en ce sens qu'il exclut les accidents de la circulation
impliquant un train du régime d'indemnisation qu'il prévoit lorsque ce
train croise une voie publique, l'article 29bis, § 1er, alinéa 2, de
la loi du 21 novembre 1989 relative à l'assurance obligatoire de la - Artikel 29bis, § 1, tweede lid, van de wet van 21 november 1989
responsabilité en matière de véhicules automoteurs, inséré par la loi betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake
du 19 janvier 2001, viole les articles 10 et 11 de la Constitution. motorrijtuigen, ingevoegd bij de wet van 19 januari 2001, in die zin
- Interprété en ce sens qu'il n'exclut pas les accidents de la geïnterpreteerd dat het de verkeersongevallen waarbij een trein
circulation impliquant un train du régime d'indemnisation qu'il betrokken is wanneer die een openbare weg kruist, uitsluit van de
prévoit lorsque ce train croise une voie publique, l'article 29bis, § erbij ingevoerde schadevergoedingsregeling, schendt de artikelen 10 en
1er, alinéa 2, de la loi du 21 novembre 1989 relative à l'assurance 11 van de Grondwet. - Artikel 29bis, § 1, tweede lid, van de wet van 21 november 1989
obligatoire de la responsabilité en matière de véhicules automoteurs, betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake
inséré par la loi du 19 janvier 2001, ne viole pas les articles 10 et motorrijtuigen, ingevoegd bij de wet van 19 januari 2001, in die zin
geïnterpreteerd dat het de verkeersongevallen waarbij een trein
betrokken is wanneer die een openbare weg kruist, niet uitsluit van de
erbij ingevoerde schadevergoedingsregeling, schendt de artikelen 10 en
11 de la Constitution. 11 van de Grondwet niet.
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 7 juin 2006. Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 7 juni 2006.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De voorzitter,
M. Melchior. M. Melchior.
^