← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 213/2004 du 21 décembre 2004 Numéro du rôle : 2835 En cause
: la question préjudicielle concernant l'article 56 du décret de la Région wallonne du 27 juin 1996
relatif aux déchets, posée par la Cour d'appel de Liège."
Extrait de l'arrêt n° 213/2004 du 21 décembre 2004 Numéro du rôle : 2835 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 56 du décret de la Région wallonne du 27 juin 1996 relatif aux déchets, posée par la Cour d'appel de Liège. | Uittreksel uit arrest nr. 213/2004 van 21 december 2004 Rolnummer 2835 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 56 van het decreet van het Waalse Gewest van 27 juni 1996 betreffende de afvalstoffen, gesteld door het Hof van Beroep te Lu Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters A. Alen(...) |
---|---|
COUR D'ARBITRAGE | ARBITRAGEHOF |
Extrait de l'arrêt n° 213/2004 du 21 décembre 2004 | Uittreksel uit arrest nr. 213/2004 van 21 december 2004 |
Numéro du rôle : 2835 | Rolnummer 2835 |
En cause : la question préjudicielle concernant l'article 56 du décret | In zake : de prejudiciële vraag over artikel 56 van het decreet van |
de la Région wallonne du 27 juin 1996 relatif aux déchets, posée par | het Waalse Gewest van 27 juni 1996 betreffende de afvalstoffen, |
la Cour d'appel de Liège. | gesteld door het Hof van Beroep te Luik. |
La Cour d'arbitrage, | Het Arbitragehof, |
composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges A. Alen, | samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters |
J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke et J. Spreutels, assistée du | A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke en J. Spreutels, |
greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Melchior, | bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet de la question préjudicielle et procédure | I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging |
Par arrêt du 4 novembre 2003 en cause du ministère public et de la | Bij arrest van 4 november 2003 in zake het openbaar ministerie en het |
Région wallonne contre A.V., dont l'expédition est parvenue au greffe | Waalse Gewest tegen A.V., waarvan de expeditie ter griffie van het |
de la Cour d'arbitrage le 14 novembre 2003, la Cour d'appel de Liège a | Arbitragehof is ingekomen op 14 november 2003, heeft het Hof van |
posé la question préjudicielle suivante : | Beroep te Luik de volgende prejudiciële vraag gesteld : |
« En ce qu'elles établissent un mode de récidive spécifique, les | |
dispositions contenues dans l'article 56 du décret du Conseil régional | « Schenden de bepalingen vervat in artikel 56 van het decreet van de |
wallon du 27 juin 1996 relatif aux déchets ne violent-elles pas les | Waalse Gewestraad van 27 juni 1996 betreffende de afvalstoffen, de |
regels die door of krachtens de Grondwet zijn vastgesteld voor het | |
règles qui sont établies par la Constitution ou en vertu de celle-ci | bepalen van de onderscheiden bevoegdheid van de Staat, de |
pour déterminer les compétences respectives de l'Etat, des Communautés | gemeenschappen en de gewesten, in zoverre zij een stelsel van |
ou des Régions ? » | bijzondere herhaling vaststellen ? » |
(...) | (...) |
III. En droit | III. In rechte |
(...) | (...) |
B.1. La juridiction a quo soumet au contrôle de la Cour l'article 56 | B.1. Het verwijzende rechtscollege legt artikel 56 van het decreet van |
du décret de la Région wallonne du 27 juin 1996 relatif aux déchets, | het Waalse Gewest van 27 juni 1996 betreffende de afvalstoffen, |
dont la deuxième phrase a été remplacée par l'article 162 du décret de | waarvan de tweede zin werd vervangen bij artikel 162 van het decreet |
la Région wallonne du 11 mars 1999. Cet article dispose : « En cas de récidive dans les cinq ans qui suivent une condamnation définitive pour infraction au présent décret, la peine d'emprisonnement et l'amende peuvent être portées au double du maximum. En outre, le juge peut ordonner au condamné la cessation temporaire ou définitive des activités soumises à permis d'environnement, déclaration ou agrément en vertu du décret du 11 mars 1999 relatif au permis d'environnement ou en vertu du présent décret. » B.2. Il ressort de la question préjudicielle que la Cour est interrogée sur le respect par le législateur décrétal des règles répartitrices de compétences, en ce que la disposition en cause établirait un mode de récidive spécifique dérogatoire au régime de droit commun établi à l'article 56, alinéa 2, du Code pénal. | van het Waalse Gewest van 11 maart 1999, aan het Hof ter toetsing voor. Dat artikel luidt : « In geval van herhaling binnen vijf jaar na de definitieve veroordeling wegens overtreding van dit decreet kunnen de gevangenisstraf en de geldboete het dubbel van het maximum bedragen. Bovendien kan de rechter de veroordeelde verplichten zijn krachtens het decreet van 11 maart 1999 betreffende de milieuvergunningen of krachtens dit decreet aan erkenning onderworpen activiteiten tijdelijk of definitief stop te zetten. » B.2. Uit de prejudiciële vraag blijkt dat het Hof wordt ondervraagd over de inachtneming van de bevoegdheidverdelende regels door de decreetgever, in zoverre de in het geding zijnde bepaling een bijzonder stelsel van herhaling zou vaststellen dat afwijkt van het stelsel van gemeen recht waarin artikel 56, tweede lid, van het Strafwetboek voorziet. |
B.3.1. L'article 6, § 1er, II, 2°, de la loi spéciale du 8 août 1980 | B.3.1. Krachtens artikel 6, § 1, II, 2°, van de bijzondere wet van 8 |
augustus 1980 tot hervorming der instellingen, zoals vervangen bij de | |
de réformes institutionnelles, remplacé par la loi spéciale du 16 | bijzondere wet van 16 juli 1993, zijn de gewesten bevoegd voor « het |
juillet 1993, confère aux régions la compétence à l'égard de « la | afvalstoffenbeleid », onder voorbehoud van de in het tweede lid |
politique des déchets », sous réserve des exceptions prévues à | |
l'alinéa 2. | bepaalde uitzonderingen. |
Par ailleurs, l'article 11 de la même loi spéciale, remplacé par la | Artikel 11 van dezelfde bijzondere wet, zoals vervangen bij de |
loi spéciale du 16 juillet 1993, dispose : « Dans les limites des compétences des Communautés et des Régions, les décrets peuvent ériger en infraction les manquements à leurs dispositions et établir les peines punissant ces manquements; les dispositions du livre Ier du Code pénal s'y appliquent, sauf les exceptions qui peuvent être prévues par décret pour des infractions particulières. L'avis conforme du Conseil des ministres est requis pour toute délibération au sein du Gouvernement de Communauté ou de Région sur un avant-projet de décret reprenant une peine ou une pénalisation non prévue au livre Ier du Code pénal. Dans les limites visées à l'alinéa 1er, les décrets peuvent : | bijzondere wet van 16 juli 1993, bepaalt : « Binnen de grenzen van de bevoegdheden van de Gemeenschappen en de Gewesten kunnen de decreten de niet-naleving van hun bepalingen strafbaar stellen en de straffen wegens die niet-naleving bepalen; de bepalingen van Boek I van het Strafwetboek zijn hierop van toepassing, behoudens de uitzonderingen die voor bijzondere inbreuken door een decreet kunnen worden gesteld. Het eensluidend advies van de Ministerraad is vereist voor iedere beraadslaging in de Gemeenschaps- of Gewestregering over een voorontwerp van decreet waarin een straf of een strafbaarstelling is opgenomen waarin Boek I van het Strafwetboek niet voorziet. Binnen de grenzen vermeld in het eerste lid, kunnen de decreten : |
1° accorder la qualité d'agent ou d'officier de police judiciaire aux | 1° de hoedanigheid van agent of officier van gerechtelijke politie |
agents assermentés du Gouvernement de Communauté ou de Région ou | toekennen aan de beëdigde ambtenaren van de Gemeenschaps- of |
d'organismes ressortissant à l'autorité ou au contrôle du Gouvernement | Gewestregering of van instellingen die onder het gezag of het toezicht |
de Communauté ou de Région; | van de Gemeenschaps- of Gewestregering ressorteren; |
2° régler la force probante des procès-verbaux; 3° fixer les cas pouvant donner lieu à une perquisition. » B.3.2. Le Constituant et le législateur spécial, dans la mesure où ils ne disposent pas autrement, ont attribué aux communautés et aux régions toute la compétence d'édicter les règles propres aux matières qui leur ont été transférées. Sauf dispositions contraires, le législateur spécial a transféré aux communautés et aux régions l'ensemble de la politique relative aux matières qu'il a attribuées. B.4. La disposition en cause déroge doublement au livre Ier du Code pénal. Tout d'abord, sa première phrase modifie les modalités de la récidive, | 2° de bewijskracht regelen van processen-verbaal; 3° de gevallen bepalen waarin een huiszoeking kan plaatshebben. » B.3.2. Voor zover zij er niet anders over hebben beschikt, hebben de Grondwetgever en de bijzondere wetgever aan de gemeenschappen en de gewesten de volledige bevoegdheid toegekend tot het uitvaardigen van de regels die eigen zijn aan de hun toegewezen aangelegenheden. Behoudens andersluidende bepalingen heeft de bijzondere wetgever het gehele beleid inzake de door hem toegewezen aangelegenheden aan de gemeenschappen en de gewesten overgedragen. B.4. De in het geding zijnde bepaling wijkt op tweevoudige wijze af van boek I van het Strafwetboek. Allereerst wijzigt de eerste zin ervan de modaliteiten van de |
définie à l'article 56 du Code pénal, qui énonce : « Quiconque, après une condamnation à une peine criminelle, aura commis un délit, pourra être condamné à une peine double du maximum porté par la loi contre le délit. La même peine pourra être prononcée, en cas de condamnation antérieure à un emprisonnement d'un an au moins, si le condamné a commis le nouveau délit avant l'expiration de cinq ans depuis qu'il a subi ou prescrit sa peine. » Pour que la disposition en cause concernant la récidive puisse être | herhaling, zoals omschreven in artikel 56 van het Strafwetboek, dat bepaalt : « Hij die, na tot een criminele straf te zijn veroordeeld, een wanbedrijf pleegt, kan worden veroordeeld tot het dubbele van het maximum van de straf, bij de wet op het wanbedrijf gesteld. Dezelfde straf kan worden uitgesproken in geval van een vroegere veroordeling tot gevangenisstraf van ten minste een jaar, indien de veroordeelde het nieuwe wanbedrijf pleegt voordat vijf jaren zijn verlopen sinds hij zijn straf heeft ondergaan of sinds zijn straf verjaard is. » |
appliquée, il n'est plus requis, à la différence de ce que prévoit | Opdat de in het geding zijnde bepaling betreffende de herhaling kan |
l'article 56 du Code pénal, que l'auteur ait été condamné précédemment | worden toegepast is, anders dan in artikel 56 van het Strafwetboek, |
niet langer vereist dat de dader vroeger was veroordeeld tot een | |
à un emprisonnement d'au moins un an. | gevangenisstraf van ten minste één jaar. |
Par ailleurs, la deuxième phrase de la disposition en cause prévoit la | Bovendien voorziet de tweede zin van de in het geding zijnde bepaling, |
possibilité pour le juge, en cas de récidive, d'obliger | in geval van herhaling, in de mogelijkheid voor de rechter om de |
veroordeelde bijkomend te verplichten zijn daarin bedoelde | |
subsidiairement le condamné à cesser temporairement ou définitivement | activiteiten tijdelijk of definitief stop te zetten. Vóór de |
les activités qu'elle vise. Avant son remplacement par l'article 162 | vervanging ervan door artikel 162 van het decreet van het Waalse |
du décret de la Région wallonne du 11 mars 1999, la deuxième phrase | Gewest van 11 maart 1999 luidde de tweede zin als volgt : |
était libellée comme suit : | |
« En outre, le juge peut ordonner au condamné la cessation temporaire | « Bovendien kan de rechter de veroordeelde verplichten zijn krachtens |
ou définitive des activités soumises à autorisation, enregistrement ou | dit decreet aan vergunning, registratie of erkenning onderworpen |
agrément en vertu du décret. » | activiteiten tijdelijk of definitief stop te zetten. » |
B.5. Sur la base de l'article 11, alinéa 1er, de la loi spéciale du 8 | B.5. Op grond van artikel 11, eerste lid, van de bijzondere wet van 8 |
août 1980 de réformes institutionnelles, le législateur décrétal peut | augustus 1980 tot hervorming der instellingen vermag de decreetgever |
instaurer un régime spécial de récidive dérogatoire au droit commun | een bijzonder stelsel van herhaling vast te stellen dat van het gemeen |
dans une matière pour laquelle il est compétent, afin de sanctionner | recht afwijkt in een aangelegenheid met betrekking tot welke hij |
le non-respect de la politique dont il est chargé, en l'occurrence la | bevoegd is om de niet-naleving van het beleid waarmee hij is belast, |
politique des déchets. | in casu het afvalstoffenbeleid, te bestraffen. |
En ne maintenant plus à l'article 56, première phrase, du décret du 27 | Door in artikel 56, eerste zin, van het decreet van 27 juni 1996 het |
juin 1996 l'exigence d'une condamnation préalable à un emprisonnement | vereiste van een voorafgaande veroordeling tot een gevangenisstraf van |
d'au moins un an et en la remplaçant par une condamnation du chef | ten minste één jaar niet langer te handhaven, en die te vervangen door |
d'infraction au même décret, le législateur décrétal n'a fait que | een veroordeling wegens overtreding van hetzelfde decreet, heeft de |
modifier une modalité de la réglementation relative à la récidive | decreetgever slechts een modaliteit gewijzigd van de regeling |
contenue à l'article 56 du Code pénal. Cette modalité n'est pas de | betreffende de herhaling in artikel 56 van het Strafwetboek. Die |
nature à instaurer une nouvelle peine ou une nouvelle pénalisation, | modaliteit is niet van dien aard dat een nieuwe straf of een nieuwe |
pour lesquelles l'avis conforme du Conseil des ministres serait | strafbaarstelling wordt ingevoerd, waarvoor het eensluidend advies van |
requis. | de Ministerraad zou zijn vereist. |
B.6. A l'article 56, deuxième phrase, du décret du 27 juin 1996, qui | B.6. In artikel 56, tweede zin, van het decreet van 27 juni 1996, dat |
donne au juge la possibilité d'obliger subsidiairement le condamné, en | de rechter de mogelijkheid verleent de veroordeelde in geval van |
cas de récidive, à cesser temporairement ou définitivement les | herhaling bijkomend te verplichten zijn daarin bedoelde activiteiten |
activités visées, le législateur décrétal a toutefois fixé, en cas de | tijdelijk of definitief stop te zetten, heeft de decreetgever evenwel |
récidive, une peine complémentaire, que ne prévoyait pas le livre Ier | een bijkomende straf bepaald in geval van herhaling, waarin boek I van |
du Code pénal lors de l'adoption de ce décret. Etant donné qu'il | het Strafwetboek, op het ogenblik van de aanneming van dat decreet, |
s'agissait d'une nouvelle peine, l'avis conforme du Conseil des | |
Ministres était requis en vertu de l'article 11, alinéa 2, de la loi | niet voorzag. Aangezien het ging om een nieuwe straf, was, krachtens |
spéciale du 8 août 1980. | artikel 11, tweede lid, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980, het |
eensluidend advies van de Ministerraad vereist. | |
La Cour constate, sur la base des pièces soumises, que l'avis conforme | Het Hof stelt op basis van de overgelegde stukken vast dat het |
relatif au texte originaire de la deuxième phrase de la disposition en | eensluidend advies met betrekking tot de oorspronkelijke tekst van de |
cause a été donné par arrêté du Conseil des ministres, envoyé le 16 | tweede zin van de in het geding zijnde bepaling, werd verleend bij |
février 1995 à la Région wallonne, en sorte qu'il est satisfait à la | besluit van de Ministerraad dat op 16 februari 1995 werd toegezonden |
aan het Waalse Gewest, zodat aan de voormelde voorwaarde van artikel | |
condition précitée de l'article 11, alinéa 2, de la loi spéciale du 8 | 11, tweede lid, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 is voldaan. |
août 1980. Les pièces auxquelles la Cour peut avoir égard ne font pas apparaître | Uit de stukken waarop het Hof vermag acht te slaan, blijkt niet dat |
que l'avis conforme ait été à nouveau demandé en vue de remplacer la | het eensluidend advies opnieuw werd gevraagd met het oog op de |
deuxième phrase de la disposition en cause par l'article 162 du décret | vervanging van de tweede zin van de in het geding zijnde bepaling bij |
du 11 mars 1999. La modification apportée à cet égard au texte | artikel 162 van het decreet van 11 maart 1999. De wijziging die |
originaire ne concernait toutefois plus le principe de l'instauration | hierbij werd aangebracht in de oorspronkelijke tekst betrof evenwel |
d'une nouvelle peine, mais les modalités purement formelles et | niet langer het principe van de invoering van een nieuwe straf, maar |
techniques de la sanction subsidiaire, en sorte que l'avis conforme du | de louter vormelijke en technische modaliteiten van de bijkomende |
Conseil des Ministres n'était pas à nouveau requis. | sanctie, zodat het eensluidend advies van de Ministerraad niet opnieuw was vereist. |
B.7. La question préjudicielle appelle une réponse négative. | B.7. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
dit pour droit : | zegt voor recht : |
L'article 56 du décret de la Région wallonne du 27 juin 1996 relatif | Artikel 56 van het decreet van het Waalse Gewest van 27 juni 1996 |
aux déchets ne viole pas les règles qui déterminent les compétences | betreffende de afvalstoffen schendt niet de regels die de |
respectives de l'Etat, des communautés et des régions. | onderscheiden bevoegdheden van de Staat, de gemeenschappen en de |
gewesten bepalen. | |
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, | Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig |
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het |
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 21 décembre 2004. | Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 21 december 2004. |
Le greffier, | De griffier, |
P.-Y. Dutilleux. | P.-Y. Dutilleux. |
Le président, | De voorzitter, |
M. Melchior. | M. Melchior. |