Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 156/2003 du 26 novembre 2003 Numéro du rôle : 2776 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 52, § 2, du Code wallon de l'aménagement du territoire, de l'urbanisme et du patrimoine, avant sa modif La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges R. Henneuse, (...)"
Extrait de l'arrêt n° 156/2003 du 26 novembre 2003 Numéro du rôle : 2776 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 52, § 2, du Code wallon de l'aménagement du territoire, de l'urbanisme et du patrimoine, avant sa modif La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges R. Henneuse, (...) Uittreksel uit arrest nr. 156/2003 van 26 november 2003 Rolnummer 2776 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 52, § 2, van het Waalse Wetboek van Ruimtelijke Ordening, Stedebouw en Patrimonium, vóór de wijziging ervan bij Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters R. Henn(...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Extrait de l'arrêt n° 156/2003 du 26 novembre 2003 Uittreksel uit arrest nr. 156/2003 van 26 november 2003
Numéro du rôle : 2776 Rolnummer 2776
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 52, § 2, du In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 52, § 2, van het
Code wallon de l'aménagement du territoire, de l'urbanisme et du
patrimoine, avant sa modification par le décret de la Région wallonne Waalse Wetboek van Ruimtelijke Ordening, Stedebouw en Patrimonium,
du 27 novembre 1997, posée par la présidente f.f. du Tribunal de vóór de wijziging ervan bij het decreet van het Waalse Gewest van 27
première instance de Nivelles. november 1997, gesteld door de wnd. voorzitster van de Rechtbank van
eerste aanleg te Nijvel.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges R. samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters
Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe et E. Derycke, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe en E. Derycke,
assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van
Melchior, voorzitter M. Melchior,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par ordonnance de référé du 8 août 2003 en cause de J.-M. Borsus et D. Bij beschikking in kort geding van 8 augustus 2003 in zake J.-M.
Dumont de Chassart contre I. Gryspeert, dont l'expédition est parvenue Borsus en D. Dumont de Chassart tegen I. Gryspeert, waarvan de
au greffe de la Cour d'arbitrage le 27 août 2003, la présidente f.f. expeditie ter griffie van het Arbitragehof is ingekomen op 27 augustus
du Tribunal de première instance de Nivelles a posé la question 2003, heeft de wnd. voorzitster van de Rechtbank van eerste aanleg te
préjudicielle suivante : Nijvel de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 52, § 2, du Code wallon de l'aménagement du territoire, de « Schendt artikel 52, § 2, van het Waalse Wetboek van Ruimtelijke
l'urbanisme et du patrimoine dans sa version antérieure à la réforme Ordening, Stedebouw en Patrimonium in de versie die voorafgaat aan de
apportée par le décret du 27 novembre 1997, bij het decreet van 27 november 1997 doorgevoerde hervorming,
1o viole-t-il l'article 23 de la Constitution en ce qu'il instaure un 1o artikel 23 van de Grondwet, in zoverre het een regeling van
régime de permis tacite qui ne permet pas aux autorités compétentes de stilzwijgende vergunning invoert waardoor de bevoegde overheden geen
prendre expressément une décision sur une demande de permis de bâtir uitdrukkelijke beslissing kunnen nemen in verband met een
afin de garantir la protection d'un environnement sain; bouwvergunningsaanvraag teneinde de bescherming van een gezond
leefmilieu te garanderen;
2o viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution combinés avec 2o de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in samenhang gelezen met
l'article 23, alinéa 4o [lire : article 23, alinéa 3, 4o] de la artikel 23, lid 4o [lees : artikel 23, derde lid, 4o] van de Grondwet
Constitution et aux articles 6 et 13 de la Convention de sauvegarde en met de artikelen 6 en 13 van het Europees Verdrag voor de Rechten
van de Mens, in zoverre het een regeling van stilzwijgende vergunning
des droits de l'homme et des libertés fondamentales en ce qu'il invoert waarvan de toetsing door de hoven en rechtbanken van de
instaure un régime de permis tacite dont le contrôle par les Cours et rechterlijke orde niet evenwaardig is met de jurisdictionele toetsing
Tribunaux de l'ordre judiciaire n'est pas équivalent au contrôle die wordt uitgeoefend ten aanzien van een stedenbouwkundige vergunning
juridictionnel exercé à l'encontre d'un permis d'urbanisme délivré die uitdrukkelijk wordt uitgereikt door een daartoe bevoegde overheid,
waarbij aldus belanghebbende derden die te maken krijgen met een '
expressément par une autorité compétente pour ce faire, discriminant stilzwijgende vergunning ' worden gediscrimineerd ten opzichte van
de la sorte des tiers intéressés confrontés à un 'permis tacite' par belanghebbende derden die te maken krijgen met een uitdrukkelijke
rapport aux tiers intéressés confrontés à un permis exprès à l'égard vergunning ten opzichte waarvan een jurisdictionele toetsing is
duquel un contrôle juridictionnel est garanti ? » gewaarborgd ? »
Le 24 septembre 2003, en application de l'article 72, alinéa 1er, de Op 24 september 2003 hebben de rechters-verslaggevers R. Henneuse en
E. Derycke, met toepassing van artikel 72, eerste lid, van de
la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, les bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, het Hof ervan
juges-rapporteurs R. Henneuse et E. Derycke ont informé la Cour qu'ils in kennis gesteld dat zij ertoe zouden kunnen worden gebracht voor te
pourraient être amenés à proposer de rendre un arrêt de réponse immédiate. stellen een arrest van onmiddellijk antwoord te wijzen.
(...) (...)
II. En droit II. In rechte
(...) (...)
B.1.1. L'article 52 du Code wallon de l'aménagement du territoire, de B.1.1. Artikel 52 van het Waalse Wetboek van Ruimtelijke Ordening,
l'urbanisme et du patrimoine (CWATUP), dans sa version antérieure à la Stedebouw en Patrimonium (W.W.R.O.S.P.), in de versie die voorafgaat
réforme portée par le décret wallon du 27 novembre 1997, disposait en aan de bij het decreet van 27 november 1997 doorgevoerde hervorming,
ces termes : bepaalde :
«

Art. 52.§ 1er. Le demandeur peut, dans les trente jours de la

«

Art. 52.§ 1. De aanvragen [lees : aanvrager] kan binnen dertig

dagen na de ontvangst van de beslissing van het college van
réception de la décision du collège des bourgmestre et échevins ou de burgemeester en schepenen of van de weigeringsbeslissing van de
la décision de refus du fonctionnaire délégué visée à l'article 51, § gemachtigde ambtenaar bedoeld in artikel 51, § 1, tweede lid, van die
1er, alinéa 2, introduire un recours contre cette décision auprès de beslissing, in beroep komen bij de bestendige deputatie. Bij
la députation permanente. Il peut également introduire un recours, en ontstentenis van een beslissing kan hij eveneens in beroep komen
cas d'absence de décision, dans les trente jours de l'expiration du binnen dertig dagen na afloop van de in artikel 51, § 1, tweede lid,
délai visé à l'article 52, § 1er, alinéa 2. Copie du recours est bedoelde termijn. De bestendige deputatie zendt een afschrift van het
adressée par la députation permanente à la commune et au fonctionnaire beroepsschrift, binnen vijf dagen na de ontvangst, aan de gemeenten en
délégué, dans les cinq jours de la réception. aan de gemachtigde ambtenaar.
Le demandeur ou son conseil, le collège des bourgmestre et échevins ou De aanvrager of zijn raadsman, het college van burgemeester en
son délégué, ainsi que le fonctionnaire délégué sont, à leur demande, schepenen of zijn gemachtigde, alsook de gemachtigde ambtenaar,
entendus par la députation permanente. Lorsqu'une partie demande à worden, op hun verzoek, door de bestendige deputatie gehoord.
être entendue, les autres parties sont invitées à comparaître. Wanneer een partij vraagt te worden gehoord, worden ook de andere
La décision de la députation permanente est notifiée au demandeur, au partijen opgeroepen. Van de beslissing van de bestendige deputatie
collège et au fonctionnaire délégué, dans les soixante jours de la wordt aan de aanvrager, aan het college en aan de gemachtigde
date du dépôt à la poste de l'envoi recommandé concernant le recours. ambtenaar, kennis gegeven binnen zestig dagen na de datum van afgifte
bij de post van de aangetekende zending, die het beroep bevat. Ingeval
Lorsque les parties sont entendues, le délai est prolongé de quinze de partijen worden gehoord, wordt de termijn met vijftien dagen
jours. verlengd.
§ 2. Le collège des bourgmestre et échevins ainsi que le fonctionnaire § 2. Het college van burgemeester en schepenen alsook de gemachtigde
délégué peuvent introduire un recours auprès de l'exécutif, dans les ambtenaar kunnen bij de Executieve in beroep komen binnen dertig dagen
trente jours qui suivent la réception de la décision de la députation na de ontvangst van de beslissing van de bestendige deputatie tot
permanente octroyant un permis. Ce recours, de même que le délai pour verlening van een vergunning. Dit beroep, evenals de termijn voor
former recours, est suspensif. Il est adressé en même temps au instelling van het beroep, schorst de vergunning. Het wordt terzelfder
demandeur et à l'exécutif. Lorsque le recours est introduit par le tijd ter kennis van de aanvrager en van de Executieve gebracht. Komt
fonctionnaire délégué, ce dernier avertit également le collège. de gemachtigde ambtenaar in beroep, dan geeft deze daarvan bovendien
kennis aan het college.
Le demandeur peut introduire un recours auprès de l'exécutif dans les De aanvrager kan bij de Executieve in beroep komen binnen dertig dagen
trente jours qui suivent la réception de la décision de la députation na de ontvangst van de beslissing van de bestendige deputatie of, bij
permanente ou à défaut de cette réception, l'expiration du délai dans gebreke van die ontvangst, na afloop van de termijn waarbinnen deze
lequel elle devait avoir lieu. Ce recours est envoyé, par lettre plaats moest hebben. Dit beroep wordt bij een ter post aangetekende
recommandée à la poste, à l'exécutif, qui en adresse copie au collège, brief gezonden aan de Executieve die een afschrift ervan aan het
dans les cinq jours de la réception. Le demandeur ou son conseil ainsi que le collège ou son délégué, sont, à leur demande, entendus par l'exécutif ou son délégué. Lorsqu'une partie demande à être entendue, les autres parties sont invitées à comparaître. La décision de l'exécutif est notifiée aux parties dans les soixante jours de la date du dépôt à la poste, de l'envoi recommandé contenant le recours. Lorsque les parties sont entendues, le délai est prolongé de quinze jours. A défaut, le demandeur peut, par lettre recommandée, adresser un rappel à l'exécutif. Si à l'expiration d'un nouveau délai de trente jours, prenant cours à la date du dépôt à la poste, de l'envoi recommandé contenant rappel, le demandeur n'a pas reçu de décision, il peut, sans autre formalité, passer à l'exécution des travaux ou accomplir les actes en se conformant aux indications du dossier qu'il a déposé, aux lois et règlements, notamment aux prescriptions des plans d'aménagement approuvés, ainsi qu'aux dispositions du permis de lotir; lorsque le recours a été introduit par le collège ou le fonctionnaire délégué, le demandeur peut passer à l'exécution des travaux ou accomplir les actes en se conformant à la décision de la députation permanente. college stuurt binnen vijf dagen na de ontvangst. De aanvrager of zijn raadsman, alsook het college of zijn gemachtigde worden op hun verzoek door de Executieve of haar gemachtigde gehoord. Wanneer een partij vraagt te worden gehoord, worden ook de andere partijen opgeroepen. Van de beslissing van de Executieve wordt aan de partijen kennis gegeven binnen zestig dagen na afgifte bij de post van de aangetekende zending, die het beroep bevat. Ingeval de partijen worden gehoord, wordt de termijn met vijftien dagen verlengd. Bij gebreke kan de aanvrager de zaak bij aangetekende brief aan de Executieve rappelleren. Heeft de aanvrager geen beslissing ontvangen bij het verstrijken van een nieuwe termijn van dertig dagen met ingang van de dag waarop de rappelbrief ter post is afgegeven, dan mag hij zonder verdere formaliteiten overgaan tot het uitvoeren van het werk of het verrichten van de handelingen, mits hij zich gedraagt naar de aanwijzingen van het dossier dat hij heeft ingediend, naar de wetten en verordeningen, met name naar de voorschriften van de goedgekeurde plannen van aanleg, alsmede naar de bepalingen van de verkavelingsvergunning; is het beroep door het college of de gemachtigde ambtenaar ingesteld, dan mag de aanvrager overgaan tot het uitvoeren van het werk of het verrichten van de handelingen, mits hij zich gedraagt naar de beslissing van de bestendige deputatie.
§ 3. Les décisions de la députation permanente et de l'exécutif sont § 3. De beslissingen van de bestendige deputatie en van de Executieve
motivées. worden met redenen omkleed.
Le permis peut être refusé pour les motifs ou être assorti de De vergunning kan worden geweigerd om dezelfde redenen, worden
conditions ou consentir les dérogations prévues aux articles 42, verleend onder de voorwaarden of kan de afwijkingen toestaan, bedoeld
42bis, 43 et 48. » in de artikelen 42, 42bis, 43 en 48. »
B.1.2. Seul le deuxième paragraphe est soumis à la Cour. B.1.2. Enkel de tweede paragraaf wordt voorgelegd aan het Hof.
B.2. Les termes de l'article 52, § 2, sont identiques à ceux de B.2. De bewoordingen van artikel 52, § 2, zijn identiek met die van
l'article 137, alinéa 2, de l'ordonnance de la Région de artikel 137, tweede lid, van de ordonnantie van het Brusselse
Bruxelles-Capitale du 29 août 1991, organique de la planification et Hoofdstedelijke Gewest van 29 augustus 1991 houdende organisatie van
de l'urbanisme, disposition dont la constitutionnalité a déjà été de planning en de stedebouw, een bepaling waarvan de grondwettigheid
soumise au contrôle de la Cour à l'occasion de questions reeds ter toetsing aan het Hof is voorgelegd naar aanleiding van
préjudicielles, inscrites au rôle sous le numéro 1841. prejudiciële vragen ingeschreven onder het rolnummer 1841.
B.3. Dans cette affaire, la Cour, par son arrêt no 78/2001 du 7 juin B.3. In die zaak heeft het Hof, in zijn arrest nr. 78/2001 van 7 juni
2001, a décidé : 2001, beslist :
« L'article 137, alinéa 2, de l'ordonnance du Conseil de la Région de « Artikel 137, tweede lid, van de ordonnantie van de Brusselse
Bruxelles-Capitale du 29 août 1991 organique de la planification et de Hoofdstedelijke Raad van 29 augustus 1991 houdende organisatie van de
l'urbanisme viole les articles 10 et 11 de la Constitution. » planning en de stedebouw schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. »
Dans ses motifs, cet arrêt constate notamment : In de motieven van dat arrest wordt met name vastgesteld :
« B.3.2. Contrairement à ce que paraît suggérer la question « B.3.2. In tegenstelling met wat in de prejudiciële vraag lijkt te
préjudicielle, la disposition en cause ne prévoit pas l'octroi d'un worden gesuggereerd, voorziet de in het geding zijnde bepaling niet in
permis tacite par l'administration, mais bien l'autorisation, par de toekenning van een stilzwijgende vergunning door de administratie,
l'effet direct de l'ordonnance, de passer à l'exécution des travaux. maar wel in de toelating, door het rechtstreekse effect van de
Le silence de l'administration ne reçoit donc pas, aux termes de ordonnantie, om over te gaan tot de uitvoering van de werken. Naar
luid van de ordonnantie heeft het stilzitten van de administratie dus
l'ordonnance, la signification d'un acte administratif tacite de refus niet de betekenis van een stilzwijgende administratieve handeling tot
ou d'acceptation de la demande de l'administré. weigering of aanvaarding van de aanvraag van de bestuurde.
B.4. L'absence d'acte administratif dans le système législatif B.4. Het ontbreken van een administratieve handeling in het betrokken
considéré, rend impossible l'intervention du Conseil d'Etat, tant sur wetgevend stelsel maakt het optreden van de Raad van State onmogelijk,
la base de l'article 14, § 1er, des lois coordonnées que sur celle de zowel op grond van artikel 14, § 1, van de gecoördineerde wetten als
l'article 14, § 3, des mêmes lois. op grond van artikel 14, § 3, van dezelfde wetten.
Il y a toutefois lieu de constater que, en vertu de la disposition en Er moet evenwel worden vastgesteld dat, krachtens de in het geding
cause, l'exécution des travaux par le demandeur de permis peut être zijnde bepaling, de uitvoering van de werken door de aanvrager van de
contrôlée par le juge judiciaire quant à la conformité des travaux par vergunning, door de gewone rechter kan worden gecontroleerd inzake de
rapport ' aux indications du dossier qu'il a déposé, aux lois et overeenstemming van de werken met de ' aanwijzingen van het dossier
dat hij heeft ingediend, [met] de wetten en reglementen, met name
règlements, notamment aux prescriptions des plans approuvés, ainsi [met] de voorschriften van de goedgekeurde plannen, alsmede [met] de
qu'aux dispositions [de l'éventuel] permis de lotir '. bepalingen van de [eventuele] verkavelingsvergunning '.
B.5. En soi, la différence de traitement entre les justiciables selon B.5. Het verschil in behandeling tussen de rechtzoekenden naargelang
que des recours peuvent être introduits devant les juridictions beroepen voor de gewone rechtscolleges of voor de Raad van State
judiciaires ou devant le Conseil d'Etat n'est pas discriminatoire. kunnen worden ingesteld, is op zich niet discriminerend. Het wordt
Elle ne le devient que lorsque les garanties offertes par l'une des slechts discriminerend wanneer de waarborgen geboden door het ene
voies de recours sont sensiblement inférieures à celles qu'offre rechtsmiddel aanzienlijk minder zouden zijn dan die welke door het
l'autre. andere rechtsmiddel worden geboden.
B.6.1. La différence de traitement qui résulte de l'application de B.6.1. Het verschil in behandeling dat voortvloeit uit de toepassing
l'article 137, alinéa 2, de l'ordonnance bruxelloise repose sur un van artikel 137, tweede lid, van de Brusselse ordonnantie berust op
critère objectif : l'absence d'acte administratif susceptible d'un een objectief criterium : de ontstentenis van een administratieve akte
recours au Conseil d'Etat. waartegen een beroep voor de Raad van State kan worden ingesteld.
B.6.2. Cette disposition reprend le contenu de l'article 55, § 2, de B.6.2. Die bepaling neemt de inhoud over van artikel 55, § 2, van de
la loi du 29 mars 1962 organique de l'aménagement du territoire et de wet van 29 maart 1962 houdende organisatie van de ruimtelijke ordening
l'urbanisme, modifié par l'article 12 de la loi du 22 décembre 1970. en van de stedebouw, gewijzigd bij artikel 12 van de wet van 22
Il ressort des travaux préparatoires de la loi du 29 mars 1962 (Doc. december 1970. Uit de parlementaire voorbereiding van de wet van 29
parl., Sénat, 1959-1960, no 275, p. 67) ainsi que des travaux maart 1962 (Parl. St., Senaat, 1969-1970, nr. 275, p. 67), alsmede uit
préparatoires de la loi du 22 décembre 1970 (Doc. parl., Sénat, de parlementaire voorbereiding van de wet van 22 december 1970 (Parl.
1969-1970, no 525, pp. 69-70) que l'objectif poursuivi par le St., Senaat, 1969-1970, nr. 525, pp. 69-70) blijkt dat de wetgever met
législateur en instituant une telle procédure était de ne pas de invoering van een dergelijke procedure tot doel had de bestuurde
pénaliser l'administré pour la passivité, voire l'incurie ou la niet te bestraffen voor de passiviteit, of zelfs de zorgeloosheid of
mauvaise volonté, de l'administration. slechte wil, van het bestuur.
B.6.3. Le moyen employé par l'ordonnance bruxelloise pour atteindre ce B.6.3. Het in de Brusselse ordonnantie aangewende middel om dat doel
but est pertinent : la possibilité de passer à l'exécution des travaux te bereiken is pertinent : de mogelijkheid om over te gaan tot de
moyennant l'accomplissement de certaines formalités préalables et uitvoering van de werken, mits bepaalde voorafgaande formaliteiten
l'écoulement d'un certain délai permet, en effet, au demandeur de permis d'obtenir satisfaction en cas de carence de l'administration. B.6.4. Il reste toutefois à vérifier si le moyen employé par l'ordonnance pour atteindre l'objectif poursuivi par le législateur bruxellois ne porte pas une atteinte disproportionnée aux droits des tiers, malgré la possibilité qui existe pour eux de saisir le juge judiciaire. B.7. En matière d'urbanisme, il est, de façon générale, essentiel, tant pour le demandeur du permis que pour les tiers intéressés, qu'ils ne soient pas privés du service qu'une administration spécialisée peut rendre en appréciant leur situation in concreto et que puisse être examinée par le juge la question de savoir si l'administration n'a pas commis une erreur manifeste d'appréciation en estimant que la demande est ou non conforme au bon aménagement des lieux ou en accordant une dérogation aux dispositions planologiques en vigueur. Ce contrôle peut être exercé par le Conseil d'Etat lorsqu'une décision administrative a été prise ou est réputée, en cas de silence de l'administration, avoir été prise. En présence d'une telle décision worden vervuld en een zekere termijn verstrijkt, stelt de aanvrager van de vergunning immers ertoe in staat voldoening te krijgen ingeval de administratie in gebreke blijft. B.6.4. Toch moet nog worden nagegaan of het door de ordonnantie aangewende middel om het door de Brusselse wetgever nagestreefde doel te bereiken geen onevenredige inbreuk maakt op de rechten van derden, niettegenstaande de mogelijkheid die voor hen bestaat om de zaak bij de gewone rechter aanhangig te maken. B.7. Inzake stedenbouw is het doorgaans van essentieel belang, zowel voor de aanvrager van de vergunning als voor de betrokken derden, dat hun niet de dienst zou worden ontzegd die een gespecialiseerde overheid kan bieden door hun situatie in concreto te beoordelen en dat door de rechter kan worden onderzocht of de administratie geen kennelijke beoordelingsfout heeft gemaakt door van mening te zijn dat de aanvraag al dan niet in overeenstemming is met de goede ruimtelijke ordening of door een afwijking van de van kracht zijnde planologische bepalingen toe te kennen. Die controle kan door de Raad van State worden uitgeoefend wanneer een administratieve beslissing is genomen of, in geval van stilzwijgen van de administratie, wordt geacht te zijn genomen. In geval van een dergelijke administratieve beslissing zou de gewone rechter, krachtens
administrative, le juge judiciaire pourrait, en vertu de l'article 159 artikel 159 van de Grondwet, een vergelijkbare controle kunnen uitoefenen.
de la Constitution, exercer un contrôle comparable. In de situatie die door de in het geding zijnde bepaling wordt
Dans la situation créée par la disposition en cause, toutefois, le gecreëerd, beschikt de gewone rechter evenwel niet over een
juge judiciaire n'est pas en présence d'une décision administrative administratieve beslissing waarop hij controle zou kunnen uitoefenen.
dont il puisse exercer le contrôle. Par ailleurs, charger le juge In dergelijke omstandigheden de gewone rechter ermee belasten zijn
judiciaire, dans de telles circonstances, de substituer son beoordeling in de plaats te stellen van de discretionaire
appréciation au pouvoir discrétionnaire d'appréciation de beoordelingsbevoegdheid van de administratie zou er overigens op
l'administration reviendrait à lui reconnaître une compétence neerkomen hem een bevoegdheid toe te kennen die onverenigbaar is met
incompatible avec les principes qui régissent les rapports entre de beginselen die de verhoudingen regelen tussen de administratie en
l'administration et les juridictions. de rechtscolleges.
B.8. Il en résulte une atteinte disproportionnée aux droits des tiers B.8. Hieruit dient te worden afgeleid dat op onevenredige wijze
intéressés, ce qui discrimine cette catégorie de personnes par rapport afbreuk wordt gedaan aan de rechten van de belanghebbende derden,
waardoor die categorie van personen gediscrimineerd wordt ten opzichte
à celles auxquelles un contrôle juridictionnel est garanti. » van personen die de waarborgen van een jurisdictionele toetsing
B.4. Comme il a été relevé en B.2, les termes de l'article 52, § 2, du genieten. » B.4. Zoals is opgemerkt in B.2 zijn de bewoordingen van artikel 52, §
CWATUP ancien sont identiques à ceux de l'article 137, alinéa 2, de 2, van het W.W.R.O.S.P. identiek met die van artikel 137, tweede lid,
l'ordonnance du 29 août 1991, déclaré inconstitutionnel par la Cour van de ordonnantie van 29 augustus 1991, dat door het Hof in zijn
dans son arrêt précité no 78/2001. voormeld arrest nr. 78/2001 ongrondwettig is verklaard.
Par identité de motifs, l'article 52, § 2, du CWATUP ancien viole les Wegens dezelfde motieven schendt artikel 52, § 2, van het W.W.R.O.S.P.
articles 10 et 11 de la Constitution. de artikelen 10 en 11 van de Grondwet.
B.5. La question préjudicielle appelle une réponse positive. B.5. De prejudiciële vraag dient bevestigend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 52, § 2, du Code wallon de l'aménagement du territoire, de Artikel 52, § 2, van het Waalse Wetboek van Ruimtelijke Ordening,
l'urbanisme et du patrimoine, dans sa version antérieure au décret du Stedebouw en Patrimonium, in de versie die voorafgaat aan het decreet
27 novembre 1997, viole les articles 10 et 11 de la Constitution. van 27 november 1997, schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet.
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 26 novembre 2003. Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 26 november 2003.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De voorzitter,
M. Melchior. M. Melchior.
^