Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 137/2003 du 22 octobre 2003 Numéro du rôle : 2591 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 4, § 1 er ter, de l'ordonnance de la Région de Bruxelles-Capitale du 23 juillet 1992 relative à La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges R. Henneuse, E(...)"
Extrait de l'arrêt n° 137/2003 du 22 octobre 2003 Numéro du rôle : 2591 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 4, § 1 er ter, de l'ordonnance de la Région de Bruxelles-Capitale du 23 juillet 1992 relative à La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges R. Henneuse, E(...) Uittreksel uit arrest nr. 137/2003 van 22 oktober 2003 Rolnummer 2591 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 4, § 1ter, van de ordonnantie van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest van 23 juli 1992 betreffende de gewestbelasting Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters R. Henn(...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Extrait de l'arrêt n° 137/2003 du 22 octobre 2003 Uittreksel uit arrest nr. 137/2003 van 22 oktober 2003
Numéro du rôle : 2591 Rolnummer 2591
En cause : la question préjudicielle concernant l'article 4, § 1erter, In zake : de prejudiciële vraag over artikel 4, § 1ter, van de
de l'ordonnance de la Région de Bruxelles-Capitale du 23 juillet 1992 ordonnantie van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest van 23 juli 1992
relative à la taxe régionale à charge des occupants d'immeubles bâtis betreffende de gewestbelasting ten laste van bezetters van bebouwde
et de titulaires de droits réels sur certains immeubles, tel qu'il a eigendommen en houders van een zakelijk recht op sommige onroerende
été inséré par l'ordonnance du 21 février 2002 portant réforme des goederen, zoals ingevoegd bij de ordonnantie van 21 februari 2002 tot
taxes régionales, posée par le Tribunal de première instance de hervorming van de gewestelijke belastingen, gesteld door de Rechtbank
Bruxelles. van eerste aanleg te Brussel.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges R. samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters
Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe et E. Derycke, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe en E. Derycke,
assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van
Melchior, voorzitter M. Melchior,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par jugement du 19 décembre 2002 en cause de J.-M. Brocorens contre la Bij vonnis van 19 december 2002 in zake J.-M. Brocorens tegen het
Région de Bruxelles-Capitale, dont l'expédition est parvenue au greffe Brusselse Hoofdstedelijke Gewest, waarvan de expeditie ter griffie van
de la Cour d'arbitrage le 26 décembre 2002, le Tribunal de première het Arbitragehof is ingekomen op 26 december 2002, heeft de Rechtbank
instance de Bruxelles a posé la question préjudicielle suivante : van eerste aanleg te Brussel de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 4, § 1erter, de l'ordonnance du Conseil de la Région de « Schendt paragraaf 1ter van artikel 4 van de ordonnantie van de
Bruxelles-Capitale du 23 juillet 1992 relative à la taxe régionale à Brusselse Hoofdstedelijke Raad van 23 juli 1992 betreffende de
charge des occupants d'immeubles bâtis et des titulaires de droits gewestbelasting ten laste van bezetters van bebouwde eigendommen en
houders van een zakelijk recht op sommige onroerende goederen, die aan
réels sur certains immeubles, ajouté à cet article par l'article 3, § dat artikel is toegevoegd bij artikel 3, § 1, van de ordonnantie van
1er, de l'ordonnance du même Conseil du 21 février 2002 portant dezelfde Raad van 21 februari 2002 tot hervorming van de gewestelijke
réforme des taxes régionales, qui exonère de la taxe ' les chefs de belastingen en waarbij ' de gezinshoofden van de gezinnen met minstens
ménage dont le ménage est composé d'au moins quatre enfants âgés de vier kinderen die maximum de leeftijd van 21 jaar hebben ' van de
maximum 21 ans ', viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution belasting worden vrijgesteld, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet,
en tant que ce critère ne permet pas de prendre en considération les doordat dat criterium het niet mogelijk maakt rekening te houden met
enfants de plus de 21 ans composant le ménage, qui, poursuivant des de kinderen ouder dan 21 jaar die deel uitmaken van het gezin en die,
études, demeurent à la charge du ' chef de ménage ' ? » aangezien zij verder studeren, ten laste blijven van het ' gezinshoofd ' ? »
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
La disposition en cause De in het geding zijnde bepaling
B.1. La question préjudicielle porte sur l'article 4, § 1erter, de B.1. De prejudiciële vraag betreft artikel 4, § 1ter, van de
l'ordonnance de la Région de Bruxelles-Capitale du 23 juillet 1992 ordonnantie van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest van 23 juli 1992
relative à la taxe régionale à charge des occupants d'immeubles bâtis betreffende de gewestbelasting ten laste van bezitters van bebouwde
eigendommen en houders van een zakelijk recht op sommige onroerende
et de titulaires de droits réels sur certains immeubles, disposition goederen, bepaling die werd ingevoegd bij artikel 3 van de ordonnantie
insérée par l'article 3 de l'ordonnance du 21 février 2002. van 21 februari 2002.
L'article 4, § 1erter, dispose : Artikel 4, § 1ter bepaalt :
« La taxe dont question à l'article 5a n'est pas due par les chefs de « De in artikel 5a bedoelde belasting is niet verschuldigd door de
ménage dont le ménage est composé d'au moins quatre enfants âgés de gezinshoofden van de gezinnen met minstens vier kinderen die maximum
maximum 21 ans. Le Gouvernement détermine les modalités pour de leeftijd van 21 jaar hebben. De Regering bepaalt de modaliteiten
l'attribution de cette exonération. » voor het toekennen van deze vrijstelling. »
Quant au fond Ten gronde
B.2. La différence de traitement soumise à la Cour est celle qui est B.2. Het aan het Hof voorgelegde verschil in behandeling betreft het
faite, dans le bénéfice de l'exonération de la taxe régionale en verschil dat ten aanzien van de vrijstelling van de in het geding
cause, entre les contribuables - chefs de famille - dont le ménage est zijnde gewestbelasting wordt gemaakt tussen de belastingplichtigen -
composé d'au moins quatre enfants selon que ces enfants sont âgés ou gezinshoofden - van wie het gezin minstens vier kinderen telt,
non de plus de 21 ans, dès lors que ne peuvent être pris en naargelang die kinderen al dan niet ouder zijn dan 21 jaar, waarbij
considération « les enfants de plus de 21 ans composant le ménage qui, geen rekening wordt gehouden met « de kinderen ouder dan 21 jaar die
poursuivant des études, demeurent à la charge du ' chef de ménage ' ». deel uitmaken van het gezin en die, aangezien zij verder studeren, ten laste blijven van het ' gezinshoofd ' ».
B.3. L'objectif poursuivi par le législateur régional, en prévoyant B.3. De door de gewestwetgever beoogde doelstelling bij het invoeren
l'exonération en cause, a été exposé comme suit : van de in het geding zijnde vrijstelling werd als volgt uiteengezet :
« Par ailleurs, une exonération supplémentaire est prévue pour les « Verder wordt [...] in [een] bijkomende vrijstelling voorzien voor de
ménages ayant une charge de famille considérable, afin de limiter la gezinnen met een aanzienlijke kinderlast, dit om de fiscale druk op de
charge fiscale des familles nombreuses dans la Région de grote gezinnen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest te beperken. Het
Bruxelles-Capitale. Le but consiste à exonérer les chefs de ménage is de bedoeling dat de gezinshoofden in de zin van de ordonnantie van
dans le sens de l'ordonnance du 23 juillet 1992 ayant minimum quatre 23 juli 1992 met minstens vier kinderen vrijgesteld worden. Deze
vrijstelling geldt alleen voor de kinderen met een leeftijd van
enfants. Cette exonération n'est valable que jusqu'à l'âge de 21 ans maximum 21 jaar die onder hetzelfde dak als het gezinshoofd wonen. De
et uniquement pour les enfants vivant sous le même toit que le chef de
ménage. Les modalités d'exécution pour obtenir cette exonération sont uitvoeringsmodaliteiten voor het bekomen van deze vrijstelling worden
élaborées par arrêté du Gouvernement de la Région de
Bruxelles-Capitale. » (Doc., Conseil de la Région de door de Brusselse Hoofdstedelijke Regering bij besluit bepaald. »
Bruxelles-Capitale, A-257/1, p. 4) (Parl. St., Brusselse Hoofdstedelijke Raad, A-257/1, p. 4)
Il a été également relevé : Er werd eveneens opgemerkt :
« Cette exonération complémentaire exécute la résolution du « Deze bijkomende vrijstelling geeft uitvoering aan het voornemen van
gouvernement à promouvoir une région attractive pour enfants. C'est de regering om de kindvriendelijkheid van het gewest te stimuleren.
une mesure sociale visant à exécuter une résolution figurant déjà dans Het is een sociale maatregel om een voornemen, dat ook reeds werd
le Plan Régional de Développement (PRD) adopté par le gouvernement. » [...] opgenomen in het door de regering goedgekeurde Gewestelijk
(ibid., A-257/2, p. 7) Ontwikkelingsplan, gestalte te geven. » (ibid., A-257/2, p. 7)
B.4. En exonérant de la taxe instituée par l'ordonnance du 23 juillet B.4. Door de gezinshoofden van wie het gezin minstens vier kinderen
1992 les chefs de ménage dont le ménage comprend au moins quatre telt, van de bij de ordonnantie van 23 juli 1992 ingevoerde belasting
enfants, le législateur régional a pris une mesure fondée sur un vrij te stellen, heeft de gewestwetgever een maatregel genomen die
critère objectif et pertinent par rapport au but qu'il poursuivait. berust op een objectief criterium dat pertinent is ten aanzien van het
door hem nagestreefde doel.
Il y a lieu toutefois d'examiner si la condition selon laquelle ces Er dient evenwel te worden onderzocht of de voorwaarde volgens welke
enfants doivent être âgés, au plus, de 21 ans est raisonnablement die kinderen maximum 21 jaar mogen zijn, redelijk verantwoord is ten
justifiée au regard de l'objectif poursuivi. aanzien van het beoogde doel.
B.5.1. Le législateur régional, en adoptant l'exonération en cause, B.5.1. De gewestwetgever wilde bij het aannemen van de in het geding
entendait rencontrer la situation particulière des ménages ayant une zijnde vrijstelling tegemoet komen aan de bijzondere situatie van de
charge de famille considérable et, en limitant la charge fiscale de gezinnen met een aanzienlijke kinderlast en wilde, door de fiscale
ces familles nombreuses, rendre la Région de Bruxelles-Capitale druk op die grote gezinnen te beperken, het Brusselse Hoofdstedelijke
attractive pour de telles familles. Gewest aantrekkelijk maken voor dergelijke gezinnen.
B.5.2. La spécificité de telles familles réside dans le fait que les B.5.2. Het specifieke karakter van dergelijke gezinnen bestaat erin
charges à supporter par un ménage augmentent avec la taille de dat de door een gezin te dragen lasten toenemen met de omvang ervan,
celui-ci, en particulier en ce qui concerne les frais d'entretien et meer bepaald wat betreft de kosten van onderhoud en opvoeding van de
d'éducation des enfants. En prenant en considération ces frais, le kinderen. Door die kosten in overweging te nemen heeft de
législateur régional a nécessairement entendu tenir compte de gewestwetgever noodzakelijkerwijze rekening willen houden met het
l'ensemble des dépenses liées aux enfants qui sont à la charge d'un geheel van de uitgaven voor de kinderen die ten laste zijn van een
ménage. gezin.
B.5.3. Toutefois, le critère tiré de l'âge de l'enfant ne permet pas B.5.3. Het criterium dat is afgeleid uit de leeftijd van het kind
de déterminer, de façon adéquate, si celui-ci est toujours ou non à maakt het echter niet mogelijk op adequate wijze te bepalen of het
charge d'un ménage. kind nog steeds of niet langer ten laste is van een gezin.
D'une part, certains enfants peuvent, avant l'âge de 21 ans, ne plus Enerzijds, kunnen sommige kinderen vóór de leeftijd van 21 jaar niet
être à la charge de leurs parents, s'ils perçoivent des revenus dont langer ten laste zijn van hun ouders, indien zij een inkomen ontvangen
le montant ne leur permet pas de conserver ce statut. waarvan het bedrag het hen niet mogelijk maakt dat statuut te
D'autre part - et à l'inverse -, des enfants âgés de plus de 21 ans behouden. Anderzijds - en omgekeerd -, kunnen kinderen die ouder zijn dan 21
peuvent, dans certaines hypothèses, conserver le statut d'enfant à charge. jaar in bepaalde gevallen het statuut van kind ten laste behouden.
B.5.4. Il s'ensuit que, en liant le bénéfice de l'exonération qu'il B.5.4. Daaruit volgt dat artikel 4, § 1ter, van de ordonnantie van 23
prévoit au fait que les enfants qui composent le ménage ne peuvent juli 1992, doordat het het voordeel van de vrijstelling waarin het
voorziet, koppelt aan het feit dat de kinderen in het gezin niet ouder
être âgés de plus de 21 ans, l'article 4, § 1erter, de l'ordonnance du mogen zijn dan 21 jaar, derhalve een verschil in behandeling instelt
23 juillet 1992 opère de ce fait une différence de traitement qui
n'est pas raisonnablement justifiée. dat niet redelijk is verantwoord.
B.6. La question préjudicielle appelle une réponse positive. B.6. De prejudiciële vraag dient bevestigend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 4, § 1erter, de l'ordonnance de la Région de Artikel 4, § 1ter, van de ordonnantie van het Brusselse
Bruxelles-Capitale du 23 juillet 1992 relative à la taxe régionale à Hoofdstedelijke Gewest van 23 juli 1992 betreffende de gewestbelasting
charge des occupants d'immeubles bâtis et de titulaires de droits ten laste van bezitters van bebouwde eigendommen en houders van een
réels sur certains immeubles viole les articles 10 et 11 de la zakelijk recht op sommige onroerende goederen schendt de artikelen 10
Constitution en ce qu'il requiert que les enfants composant le ménage en 11 van de Grondwet doordat het vereist dat de kinderen in het gezin
soient « âgés de maximum 21 ans ». « maximum de leeftijd van 21 jaar hebben ».
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 22 octobre 2003. Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 22 oktober 2003.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De voorzitter,
M. Melchior. M. Melchior.
^