← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 79/2003 du 11 juin 2003 Numéros du rôle : 2410 et 2440 En
cause : les recours en annulation totale ou partielle de la loi
du 22 mars 2002 portant modification de la loi du 21 mars 1991(...) La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et
A. Arts, et des juges P. Martens, R(...)"
Extrait de l'arrêt n° 79/2003 du 11 juin 2003 Numéros du rôle : 2410 et 2440 En cause : les recours en annulation totale ou partielle de la loi du 22 mars 2002 portant modification de la loi du 21 mars 1991(...) La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P. Martens, R(...) | Uittreksel uit arrest nr. 79/2003 van 11 juni 2003 Rolnummers 2410 en 2440 In zake : de beroepen tot gehele of gedeeltelijke vernietiging van de wet van 22 maart 2002 houdende wijziging van de wet van 21 ma(...) Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters P. Mar(...) |
---|---|
COUR D'ARBITRAGE | ARBITRAGEHOF |
Extrait de l'arrêt n° 79/2003 du 11 juin 2003 | Uittreksel uit arrest nr. 79/2003 van 11 juni 2003 |
Numéros du rôle : 2410 et 2440 | Rolnummers 2410 en 2440 |
En cause : les recours en annulation totale ou partielle (article 7, | In zake : de beroepen tot gehele of gedeeltelijke vernietiging |
§§ 5 et 7) de la loi du 22 mars 2002 portant modification de la loi du | (artikel 7, §§ 5 en 7) van de wet van 22 maart 2002 houdende wijziging |
21 mars 1991 portant réforme de certaines entreprises publiques | van de wet van 21 maart 1991 betreffende de hervorming van sommige |
économiques, introduits par la Centrale générale des services publics | economische overheidsbedrijven, ingesteld door de Algemene Centrale |
et l'Union nationale des services publics. | der Openbare Diensten en de Nationale Unie der Openbare Diensten. |
La Cour d'arbitrage, | Het Arbitragehof, |
composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P. | samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters |
Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, L. Lavrysen, J.-P. Snappe et E. | P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, L. Lavrysen, J.-P. Snappe en E. |
Derycke, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le | Derycke, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder |
président M. Melchior, | voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet des recours et procédure | I. Onderwerp van de beroepen en rechtspleging |
a) Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le | a) Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 9 april |
2002 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 10 | |
9 avril 2002 et parvenue au greffe le 10 avril 2002, la Centrale | april 2002, heeft de Algemene Centrale der Openbare Diensten, met |
générale des Services publics, dont le siège est établi à 1000 | kantoren te 1000 Brussel, Fontainasplein 9-11, een beroep tot |
Bruxelles, place Fontainas 9-11, a introduit un recours en annulation | vernietiging ingesteld van de wet van 22 maart 2002 houdende wijziging |
de la loi du 22 mars 2002 portant modification de la loi du 21 mars | van de wet van 21 maart 1991 betreffende de hervorming van sommige |
1991 portant réforme de certaines entreprises publiques économiques, | economische overheidsbedrijven, in het bijzonder van artikel 7, §§ 5 |
en particulier de l'article 7, §§ 5 et 7, de la loi du 22 mars 2002 | en 7, van voormelde wet van 22 maart 2002 (bekendgemaakt in het |
précitée (publiée au Moniteur belge du 26 mars 2002, troisième | Belgisch Staatsblad van 26 maart 2002, derde editie). |
édition). | De vordering tot schorsing van dezelfde wettelijke bepalingen, |
La demande de suspension des mêmes dispositions légales, introduite | ingediend door dezelfde verzoekende partij, is verworpen bij het |
par la même partie requérante, a été rejetée par l'arrêt no 123/2002 | arrest nr. 123/2002 van 3 juli 2002, bekendgemaakt in het Belgisch |
du 3 juillet 2002, publié au Moniteur belge du 17 septembre 2002. | Staatsblad van 17 september 2002. |
Cette affaire est inscrite sous le numéro 2410 du rôle de la Cour. | Die zaak is ingeschreven onder nummer 2410 van de rol van het Hof. |
b) Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le | b) Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 6 mei 2002 |
6 mai 2002 et parvenue au greffe le 7 mai 2002, l'Union nationale des | ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 7 mei 2002, |
Services publics, dont le siège est établi à 1000 Bruxelles, rue de la | heeft de Nationale Unie der Openbare Diensten, met zetel te 1000 |
Sablonnière 25, a introduit un recours en annulation de l'article 7, § | Brussel, Zavelputstraat 25, beroep tot vernietiging ingesteld van |
5, de la loi du 22 mars 2002 portant modification de la loi du 21 mars | artikel 7, § 5, van de wet van 22 maart 2002 houdende wijziging van de |
1991 portant réforme de certaines entreprises publiques économiques | wet van 21 maart 1991 betreffende de hervorming van sommige |
economische overheidsbedrijven (bekendgemaakt in het Belgisch | |
(publiée au Moniteur belge du 26 mars 2002). | Staatsblad van 26 maart 2002). |
Cette affaire est inscrite sous le numéro 2440 du rôle de la Cour. | Die zaak is ingeschreven onder nummer 2440 van de rol van het Hof. |
(...) | (...) |
II. En droit | II. In rechte |
(...) | (...) |
Les dispositions attaquées | De bestreden bepalingen |
B.1.1. Les recours en annulation concernent la loi du 22 mars 2002 | B.1.1. De beroepen tot vernietiging hebben betrekking op de wet van 22 |
portant modification de la loi du 21 mars 1991 portant réforme de | maart 2002 houdende wijziging van de wet van 21 maart 1991 betreffende |
certaines entreprises publiques économiques. | de hervorming van sommige economische overheidsbedrijven. |
B.1.2. L'article 7 de la loi du 22 mars 2002 insère dans la loi du 21 | B.1.2. Artikel 7 van de wet van 22 maart 2002 voegt in de wet van 21 |
mars 1991 un article 161ter , lequel institue au sein du conseil | maart 1991 een artikel 161ter in, dat binnen de raad van bestuur van |
d'administration de la S.N.C.B. plusieurs comités, dont il précise la | de N.M.B.S. verschillende comités opricht, waarvan het de |
composition, les tâches et les modalités de fonctionnement. | samenstelling, de taken en werkingsmodaliteiten preciseert. |
Parmi ces comités figure le comité stratégique, dont les requérants | Een van die comités is het strategisch comité, waarvan de verzoekende |
partijen naargelang van het geval bepaalde modaliteiten betwisten met | |
contestent, selon le cas, certaines modalités de composition, de | betrekking tot de samenstelling, oprichting en werking, die worden |
constitution et de fonctionnement, que règlent les paragraphes 5 et 7 | geregeld bij de paragrafen 5 en 7 van artikel 7, waartoe de beroepen, |
in hun geheel beschouwd, beperkt zijn. | |
de l'article 7, auxquels, considérés dans leur ensemble, se limitent les recours. | Met betrekking tot het strategisch comité, bepaalt het nieuwe artikel |
S'agissant du comité stratégique, le nouvel article 161ter dispose : | 161ter : |
« § 1er. Le conseil d'administration constitue en son sein un comité | « § 1. De raad van bestuur richt een auditcomité, een benoemings- en |
d'audit, un comité de nominations et de rémunération et un comité | bezoldigingscomité en een strategisch comité op. |
stratégique. | |
[...] | [...] |
§ 5. Le comité stratégique est composé : | § 5. Het strategisch comité bestaat uit : |
1o des membres du conseil d'administration; | 1o de leden van de raad van bestuur; |
2o de six membres représentant les organisations représentatives des travailleurs affiliées à une interprofessionnelle siégeant au Conseil national du travail. L'attribution du nombre de sièges à ces organisations représentatives des travailleurs est faite en fonction de leur représentation respective au sein de la S.N.C.B. Chacune des trois organisations représentatives des travailleurs aura au minimum un représentant. Lorsqu'une organisation représentative des travailleurs a plus d'un représentant, chaque rôle linguistique est représenté. Ces membres sont nommés par le Roi, par arrêté délibéré en Conseil des Ministres, sur la proposition du ministre ayant les Chemins de Fer dans ses attributions. Les représentants des organisations représentatives des travailleurs sont nommés pour un terme renouvelable de six ans. Ils sont révoqués par le Roi par arrêté délibéré en Conseil des Ministres. Le comité stratégique est composé d'autant de membres d'expression française que de membres d'expression néerlandaise. | 2o zes leden die de vakorganisaties vertegenwoordigen die zijn aangesloten bij een interprofessionele organisatie die zetelt in de Nationale arbeidsraad. De zetels worden aan deze vakorganisaties toegewezen overeenkomstig hun respectieve vertegenwoordiging binnen de N.M.B.S. Elk van de drie vakorganisaties heeft ten minste één vertegenwoordiger. Indien een vakorganisatie meer dan één vertegenwoordiger heeft, wordt elke taalrol vertegenwoordigd. Deze leden worden benoemd door de Koning bij een besluit vastgesteld na overleg in de Ministerraad, op voorstel van de Minister die bevoegd is voor de Spoorwegen. De vertegenwoordigers van de vakorganisaties worden benoemd voor een hernieuwbare termijn van zes jaar. Zij worden afgezet door de Koning, bij een besluit vastgesteld na overleg in de Ministerraad. Het strategisch comité telt evenveel Franstaligen als Nederlandstaligen. |
§ 6. Sans préjudice des compétences conférées au conseil | § 6. Onverminderd de bevoegdheden die worden toegekend aan de raad van |
d'administration et au comité de direction, le comité stratégique est | bestuur en aan het directiecomité, is het strategisch comité bevoegd |
compétent pour : | voor : |
1o l'élaboration, la négociation et le suivi de l'exécution du plan | 1o de uitwerking, de onderhandeling en de opvolging van de uitvoering |
pluriannuel d'investissements de la S.N.C.B. en concertation avec le | van het meerjarige investeringsplan van de N.M.B.S., in overleg met |
comité d'orientation; | het oriënteringscomité; |
2o la négociation et le suivi de l'exécution du contrat de gestion, | 2o de onderhandeling en de opvolging van de uitvoering van het |
dans le cadre fixé par les articles 3 à 5 de la présente loi, en | beheerscontract, in het kader bepaald door de artikelen 3 tot 5 van |
concertation avec le comité d'orientation; | deze wet, in overleg met het oriënteringscomité; |
3o rendre un avis préalable aux décisions du conseil d'administration | 3o het uitbrengen van een voorafgaand advies aangaande de beslissingen |
sur toutes les mesures susceptibles d'influencer l'emploi à moyen et à | van de raad van bestuur over alle maatregelen die de tewerkstelling op |
long terme; | middellange en lange termijn kunnen beïnvloeden; |
4o rendre un avis préalable aux décisions du conseil d'administration | 4o het uitbrengen van een voorafgaand advies aangaande de beslissingen |
en matière de stratégie générale de l'entreprise, de filiales, de | van de raad van bestuur inzake algemene bedrijfsstrategie, |
processus de fusions et acquisitions, de politique générale de | dochterondernemingen, processen van fusies en overnames, algemeen |
personnel et des investissements, du plan d'entreprise, de l'évolution | personeels- en investeringsbeleid, het bedrijfsplan, de ontwikkeling |
des finances et des budgets annuels, et de la défense de la position | van jaarlijkse financiën en budgetten en de verdediging van de |
concurrentielle. | concurrentiepositie. |
Dans le cadre de l'exercice de ses compétences, le comité stratégique | Bij de uitoefening van zijn bevoegdheden beschikt het strategisch |
dispose des rapports du comité d'audit concernant l'examen des comptes | comité over de verslagen van het auditcomité betreffende het onderzoek |
de la société. | van de rekeningen van de onderneming. |
En ce qui concerne le suivi de l'exécution du plan pluriannuel | Inzake de opvolging van de uitvoering van het meerjarige |
d'investissements et l'exécution du contrat de gestion, le comité | investeringsplan en de uitvoering van het beheerscontract overhandigt |
stratégique rend un rapport d'évaluation annuel au ministre ayant les | het strategisch comité een jaarlijks evaluatieverslag aan de minister |
chemins de fer dans ses attributions. | die bevoegd is voor de spoorwegen. |
Le comité stratégique peut inviter à ses réunions des membres du | Het strategisch comité kan op zijn vergaderingen leden van het |
comité de direction qui siègent avec voix consultative. | directiecomité uitnodigen, die met raadgevende stem zetelen. |
Les avis préalables formulés par le comité stratégique dans le cadre | De voorafgaande adviezen van het strategisch comité in het kader van |
de ses compétences revêtent un caractère contraignant, sous réserve de | zijn bevoegdheden zijn bindend, onder voorbehoud van de hierna |
la procédure détaillée ci-après. | bepaalde procedure. |
En cas de désaccord du conseil d'administration, celui-ci introduit un | Wanneer de raad van bestuur niet akkoord gaat, dient die een nieuw |
nouveau projet de décision auprès du comité stratégique qui dispose | ontwerp van beslissing in bij het strategisch comité dat dan binnen |
alors de la faculté de formuler un nouvel avis dans un délai de dix | een termijn van tien dagen een nieuw advies kan uitbrengen. Indien de |
jours. Lorsque le désaccord persiste, le conseil d'administration peut | raad van bestuur met dit advies evenmin kan instemmen, kan hij ervan |
déroger à l'avis à la condition qu'il motive son refus. | afwijken mits hij zijn weigering motiveert. |
Le Roi règle, par arrêté délibéré en Conseil des Ministres, la | De Koning regelt, bij een besluit vastgesteld na overleg in de |
procédure d'information et de communication au comité stratégique des | Ministerraad, de wijze waarop de ontwerpen van beslissing die een |
projets de décision requérant un avis préalable. | voorafgaand advies vergen, worden ter kennis gebracht en meegedeeld |
§ 7. Les membres du comité stratégique forment un collège. Ils peuvent | aan het strategisch comité. § 7. De leden van het strategisch comité vormen een college. Zij |
se répartir les tâches. | kunnen hun taken onder elkaar verdelen. |
Pour être valablement constitué, le comité stratégique doit compter au | Om geldig samengesteld te zijn, moet het strategisch comité ten minste |
moins dix membres nommés. | tien benoemde leden tellen. |
En outre, pour valablement tenir séance, le comité stratégique doit | Om geldig zitting te houden, moet het strategisch comité bovendien een |
réunir un quorum minimum de dix membres. | quorum van ten minste tien leden hebben. |
Le comité stratégique est présidé par le président du conseil | Het strategisch comité wordt voorgezeten door de voorzitter van de |
d'administration. | raad van bestuur. |
En cas de partage des voix au sein du comité stratégique, la voix du | Bij staking van stemmen in het strategisch comité is de stem van de |
président est prépondérante. ' » | voorzitter beslissend. » |
B.1.3. L'article 497 de la loi-programme du 24 décembre 2002, publiée | B.1.3. Bij artikel 497 van de programmawet van 24 december 2002, die |
au Moniteur belge du 31 décembre 2002 (première édition), a modifié | is bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 31 december 2002 |
comme suit les paragraphes 5 et 7 de l'article 161ter de la loi du 21 | (eerste editie), zijn de paragrafen 5 en 7 van artikel 161ter van de |
mars 1991 : | wet van 21 maart 1991 als volgt gewijzigd : |
« Art. 497.A l'article 161ter de la même loi sont apportées les |
« Art. 497.In artikel 161ter van dezelfde wet worden de volgende |
modifications suivantes : | wijzigingen aangebracht : |
[...] | [...] |
3o au § 5, l'alinéa 1er est remplacé par la disposition suivante : | 3o in § 5 wordt het eerste lid vervangen door de volgende bepaling : |
' Le comité stratégique est composé : | ' Het strategisch comité bestaat uit : |
1o des dix membres du conseil d'administration; | 1o de tien leden van de raad van bestuur; |
2o de quatre membres du comité de direction, en ce non compris | 2o vier leden van het directiecomité, bij wie de gedelegeerd |
l'administrateur délégué de la S.N.C.B.; | bestuurder van de N.M.B.S. niet is inbegrepen; |
3o de six membres représentant les organisations représentatives des | 3o zes leden die de vakorganisaties vertegenwoordigen die zijn |
travailleurs affiliées à une organisation interprofessionnelle | aangesloten bij een interprofessionele organisatie die zetelt in de |
siégeant au Conseil national du travail '; | |
4o au 5e alinéa du § 5, les mots ' sur la proposition du ministre | Nationale Arbeidsraad ' |
ayant les Chemins de Fer dans ses attributions ' sont remplacés par | 4o in § 5, vijfde lid, worden de woorden ' op voorstel van de minister |
les mots ' sur la proposition des organisations représentatives des | die bevoegd is voor de Spoorwegen ' vervangen door de woorden ' op |
travailleurs. '; | voorstel van de representatieve vakorganisaties '; |
5o au § 7, les mots ' présidé par le président du conseil | 5o in § 7 worden de woorden ' voorgezeten door de voorzitter van de |
d'administration ' sont remplacés par les mots ' présidé par | raad van bestuur ' vervangen door de woorden ' voorgezeten door de |
l'administrateur délégué '. » | gedelegeerd bestuurder '. » |
Quant à l'exception soulevée par le Conseil des ministres | Wat de door de Ministerraad opgeworpen exceptie betreft |
B.2.1. Le Conseil des Ministres conteste la recevabilité du recours en | B.2.1. De Ministerraad betwist de ontvankelijkheid van het beroep tot |
annulation formé dans l'affaire no 2410, en ce que la Centrale | vernietiging dat in de zaak nr. 2410 is ingesteld, doordat de |
générale des Services publics (en abrégé C.G.S.P.), requérante, serait | verzoekende partij, de Algemene Centrale der Openbare Diensten |
représentée par J. Damilot en qualité de « Président de son secteur ' | (afgekort A.C.O.D.), vertegenwoordigd is door J. Damilot in de |
Cheminots ' ». | hoedanigheid van « voorzitter van haar sector ' Spoor ' ». |
B.2.2. Aux termes de l'article 20, e, des statuts de la C.G.S.P., il | B.2.2. Volgens artikel 20, e, van de statuten van de A.C.O.D. is het |
appartient à son bureau exécutif fédéral de « désigner les personnes | de taak van het federaal uitvoerend bureau « de personen aan te wijzen |
appelées à représenter la C.G.S.P. comme demandeur, comme défendeur ou | die de A.C.O.D. moeten vertegenwoordigen als eisende, verwerende of |
comme partie intervenante dans les procédures juridictionnelles ». | tussenkomende partij in de gerechtelijke procedures ». |
En sa séance du 13 juin 1994 (point 1.1 du procès-verbal), cet organe | Tijdens zijn vergadering van 13 juni 1994 (punt 1.1 van het verslag) |
a décidé que la personne amenée à représenter la C.G.S.P. ou l'un de | heeft dat orgaan beslist dat de persoon die de A.C.O.D. of één van |
ses secteurs agissant en justice doit avoir été préalablement mandatée | haar sectoren die in rechte treedt moet vertegenwoordigen, vooraf |
par le « Bureau exécutif de la Centrale ou du secteur, selon le cas ». | gemandateerd moet zijn door het « Uitvoerend Bureau van de Centrale of |
van de Sector, naargelang van het geval ». | |
De verzoekende partij heeft bij haar beroep een uittreksel gevoegd uit | |
La partie requérante a joint à son recours un extrait du procès-verbal | het verslag van de vergadering van het uitvoerend bureau van de sector |
de la réunion du bureau exécutif du secteur cheminots du 7 mars 2002, | « spoor » van 7 maart 2002, waaruit blijkt dat de voorzitter van die |
dont il résulte que son président, J. Damilot, a été mandaté pour | sector, J. Damilot, gemandateerd werd om de A.C.O.D. te |
représenter la C.G.S.P. dans le recours en annulation dirigé, dans | vertegenwoordigen in de procedure van het beroep tot vernietiging dat |
l'affaire no 2410, contre l'article 7, §§ 5 et 7, de la loi du 22 mars | in de zaak nr. 2410 gericht is tegen artikel 7, §§ 5 en 7, van de wet |
2002. | van 22 maart 2002. |
B.2.3. Dès lors que les dispositions en cause ont trait à la S.N.C.B. | B.2.3. Aangezien de in het geding zijnde bepalingen betrekking hebben |
et qu'elles relèvent, par leur objet, du domaine de compétence | op de N.M.B.S. en zij, door het onderwerp ervan, tot de specifieke |
particulier du secteur « cheminots » de la C.G.S.P., c'est en | bevoegdheid behoren van de sector « spoor » van de A.C.O.D., is het in |
conformité avec les statuts de la C.G.S.P., et avec les mesures prises | overeenstemming met de statuten van de A.C.O.D. en met de maatregelen |
en exécution desdits statuts, que J. Damilot a été mandaté par le | die op grond van die statuten zijn genomen dat J. Damilot door het |
bureau exécutif du secteur « cheminots » pour représenter la C.G.S.P. | uitvoerend bureau van de sector « spoor » gemandateerd werd om de |
dans les procédures en cause, dont, en l'espèce, le recours en | A.C.O.D. te vertegenwoordigen in de in het geding zijnde procedures, |
annulation. | waaronder, te dezen, het beroep tot vernietiging. |
B.2.4. L'exception d'irrecevabilité soulevée par le Conseil des | B.2.4. De exceptie van niet-ontvankelijkheid die de Ministerraad heeft |
Ministres ne peut être accueillie. | opgeworpen, kan niet worden aangenomen. |
Quant au fond | Ten gronde |
Sur le premier moyen dans l'affaire no 2410 | Wat betreft het eerste middel aangevoerd in de zaak nr. 2410 |
B.3.1. Ce moyen est dirigé contre le paragraphe 5, alinéa 5, de | B.3.1. Dat middel is gericht tegen paragraaf 5, vijfde lid, van |
l'article 161ter de la loi du 21 mars 1991, inséré par l'article 7 de | artikel 161ter van de wet van 21 maart 1991, zoals ingevoegd bij |
la loi du 22 mars 2002; il critique le fait que cette disposition ne | artikel 7 van de wet van 22 maart 2002; het bekritiseert het feit dat |
réserve pas aux organisations syndicales concernées le droit de | die bepaling aan de betrokken vakorganisaties niet het recht |
proposer au Roi les candidatures aux fonctions visées à l'alinéa 1er, | voorbehoudt aan de Koning de kandidaturen voor te dragen voor de |
3o, de ce même paragraphe. | mandaten bedoeld in het eerste lid, 3o, van diezelfde paragraaf. |
B.3.2. L'article 497, 4o, de la loi-programme du 24 décembre 2002, | B.3.2. Artikel 497, 4o, van de programmawet van 24 december 2002, |
cité en B.1.3, a modifié l'article 161ter , § 5, alinéa 5, en | geciteerd in B.1.3, heeft artikel 161ter , § 5, vijfde lid, gewijzigd |
prévoyant, de façon expresse, que, en lieu et place du ministre ayant | door uitdrukkelijk te bepalen dat het voortaan, in plaats van de |
les Chemins de Fer dans ses attributions, ce sont désormais les | minister die bevoegd is voor de Spoorwegen, de representatieve |
organisations représentatives des travailleurs qui proposent au Roi | vakorganisaties zijn die aan de Koning de kandidaturen voorstellen |
les candidatures à la désignation des membres visés à l'article 7, § | voor de aanwijzing van de leden bedoeld in artikel 7, § 5, eerste lid, |
5, alinéa 1er, 3o. | 3o. |
B.3.3. Il s'ensuit que le premier moyen ne doit plus être examiné, | B.3.3. Daaruit volgt dat het eerste middel niet meer moet worden |
faute d'objet. | onderzocht, bij gebrek aan voorwerp. |
Toutefois, un recours pouvant encore être introduit contre l'article | Aangezien echter nog beroep kan worden ingesteld tegen artikel 497, 4o, |
497, 4o, de la loi-programme du 24 décembre 2002 (publiée au Moniteur | van de programmawet van 24 december 2002 (bekendgemaakt in het |
belge du 31 décembre 2002), jusqu'au 30 juin 2003, l'examen du présent | Belgisch Staatsblad van 31 december 2002), en zulks tot 30 juni 2003, |
moyen sera poursuivi si un tel recours, à la fois, était introduit | zal dat middel verder worden onderzocht, indien zulk een beroep voor |
devant la Cour et accueilli par elle. | het Hof zou worden ingesteld en ontvankelijk zou worden verklaard. |
Omgekeerd, indien zulk een beroep niet vóór de voormelde datum wordt | |
A l'inverse, en l'absence d'un tel recours à la date précitée, ou en | ingesteld, of in geval van verwerping van een ingesteld beroep, zal |
cas de rejet d'un recours introduit, la partie du recours dans | het gedeelte van het beroep in de zaak nr. 2410 waarop het eerste |
l'affaire no 2410, visée par le premier moyen allégué dans cette | middel dat in die zaak is aangevoerd, betrekking heeft, van de rol van |
affaire, sera rayée du rôle de la Cour. | het Hof worden geschrapt. |
Sur le deuxième moyen dans l'affaire no 2410 et sur le moyen unique | Wat betreft het tweede middel in de zaak nr. 2410 en het enige middel |
dans l'affaire no 2440 | in de zaak nr. 2440 |
B.4.1. Ces moyens, tous deux dirigés contre l'article 161ter , § 5, | B.4.1. In die middelen, die beide gericht zijn tegen artikel 161ter , |
alinéas 1er à 3, allèguent le caractère discriminatoire de ces | § 5, eerste tot derde lid, wordt gewezen op de discriminerende aard |
dispositions, et ce à deux égards. | van die bepalingen, en dat in twee opzichten. |
D'une part, en ce qu'elles ont pour effet de réserver au Syndicat | Enerzijds, doordat zij tot gevolg hebben dat aan het Vrij Syndicaat |
libre de la Fonction publique (en abrégé : S.L.F.P.) un siège au sein | van het Openbaar Ambt (afgekort V.S.O.A.) een zetel wordt voorbehouden |
du comité stratégique, elles traiteraient à tort cette organisation | in het strategisch comité, zouden zij die vakorganisatie ten onrechte |
syndicale de la même manière que les autres organisations | op dezelfde wijze behandelen als de andere representatieve |
représentatives des travailleurs affiliées à une interprofessionnelle | vakorganisaties die zijn aangesloten bij een interprofessionele |
siégeant au Conseil national du travail, alors même que, à l'inverse | organisatie die zitting heeft in de Nationale Arbeidsraad, terwijl |
des secondes, elle ne justifie « d'aucune représentativité du | zij, in tegenstelling tot de tweede categorie, « niet representatief |
personnel de la S.N.C.B. » (affaire no 2410). | is voor het N.M.B.S.-personeel » (zaak nr. 2410). |
D'autre part, en imposant comme condition - pour pouvoir siéger au | Anderzijds, door als voorwaarde - om in het strategisch comité zitting |
comité stratégique - d'être une organisation représentative des | te mogen hebben - op te leggen dat men een representatieve |
travailleurs affiliée à une interprofessionnelle siégeant au Conseil | vakorganisatie moet zijn die is aangesloten bij een interprofessionele |
national du travail, les dispositions précitées auraient pour effet | organisatie die zitting heeft in de Nationale Arbeidsraad, zouden de |
voormelde bepalingen tot gevolg hebben dat de Onafhankelijke Vakbond | |
d'exclure dudit comité le Syndicat indépendant des cheminots (en | van het Spoorwegpersoneel (afgekort O.V.S.) uit dat comité wordt |
abrégé S.I.C.), et donc de lui porter préjudice ainsi qu'à ses | uitgesloten, en zouden zij bijgevolg die vakbond en de leden ervan |
affiliés; cette condition serait discriminatoire en ce qu'elle a pour | nadeel toebrengen; die voorwaarde zou discriminerend zijn doordat ze |
effet de traiter différemment cette organisation syndicale par rapport | leidt tot een verschillende behandeling van die vakorganisatie ten |
au S.L.F.P., alors même que la représentativité de ces deux | opzichte van het V.S.O.A., terwijl de representativiteit van die twee |
organisations syndicales au sein de la S.N.C.B. est « quasi identique | vakorganisaties binnen de N.M.B.S. « nagenoeg identiek » is (zaak nr. |
» (affaire no 2440). | 2440). |
B.4.2. Vu leur connexité, la Cour examine ensemble ces deux moyens. | B.4.2. Gelet op de samenhang ervan, onderzoekt het Hof beide middelen samen. |
B.5. L'objectif et la justification de la mesure attaquée ont été | B.5. De doelstelling en de verantwoording van de bestreden bepaling |
décrits comme suit lors des travaux préparatoires : | zijn tijdens de parlementaire voorbereiding als volgt omschreven : |
« En ce qui concerne le comité stratégique, l'objectif poursuivi par | « Wat betreft het strategisch comité stelt de Regering zich tot doel |
le Gouvernement est d'impliquer les représentants des travailleurs de | de personeelsvertegenwoordigers van de onderneming te betrekken bij de |
l'entreprise à l'élaboration pour la S.N.C.B., la négociation et le | uitwerking voor de N.M.B.S., de onderhandeling en de opvolging van de |
suivi de l'exécution du plan pluriannuel d'investissements et à la | uitvoering van het meerjarige investeringsplan en bij de |
négociation et le suivi de l'exécution de son contrat de gestion. La | onderhandeling en de opvolging van de uitvoering van het |
création d'un comité stratégique composé des membres du conseil | beheerscontract. De oprichting van een strategisch comité, bestaande |
d'administration et de 6 membres représentant les organisations des | uit de leden van de raad van bestuur en zes leden die de |
travailleurs de l'entreprise qui appartiennent à une organisation | vakorganisaties vertegenwoordigen die zijn aangesloten bij een |
représentée au sein du conseil national du travail répond à cette | organisatie die zetelt in de Nationale Arbeidsraad, beantwoordt aan |
préoccupation. | deze doelstelling. |
L'article 7, § 5 fixe la composition du comité stratégique. | Artikel 7, § 5 regelt de samenstelling van het strategisch comité. |
Le Gouvernement fédéral est d'avis que la composition du comité | De federale Regering is daarbij van oordeel dat zij de samenstelling |
stratégique doit rester dans des limites strictes et que seul un | van het strategisch comité binnen strikte grenzen moet houden en dat |
nombre restreint d'organisations représentatives des travailleurs peut | slechts een beperkt aantal vakorganisaties toegang mag hebben, meer in |
y avoir accès, plus particulièrement celles dont on peut attendre une | het bijzonder die waarvan mag worden verwacht dat zij volledig begrip |
pleine compréhension : | opbrengen : |
1o non seulement des problèmes liés au service public de la Société | 1o niet alleen voor de problemen van de openbare dienst van de |
nationale des Chemins de Fer belges et/ou aux problématiques du | Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen en/of van de |
personnel de l'entreprise; | personeelsproblematiek van de Maatschappij zelf; |
2o mais également de l'impact des prescriptions générales pour le | 2o maar ook voor de impact van de algemene voorschriften voor het |
personnel de la société nationale des chemins de fer belges en ce qui | personeel van de Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen op de |
concerne les services que la société fournit aux autres services | diensten die de Maatschappij levert aan andere openbare diensten, aan |
publics, aux entreprises du secteur privé et à leur personnel | ondernemingen van de privé-sector en aan het respectieve personeel |
respectif. | ervan. |
Il est par conséquent pertinent de ne faire siéger dans le comité | Bijgevolg is het relevant om in het strategisch comité van de |
stratégique de la société nationale des chemins de fer belges que les | Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen alleen vakorganisaties |
associations représentatives des travailleurs qui soient pleinement en | te laten zetelen die rekening kunnen houden met de belangen van zowel |
mesure de tenir compte des intérêts tant de l'ensemble des services | het geheel van de openbare diensten als van de privé-sector. De |
publics que du secteur privé. Les associations représentatives des | vakorganisaties die aangesloten zijn bij een interprofessionele |
travailleurs affiliées à une interprofessionnelle siégeant au Conseil | organisatie die zetelt in de Nationale Arbeidsraad, zijn daartoe het |
national du travail sont donc les plus appropriées. » (Doc. parl. , Chambre, 2000-2001, DOC 50 1422/001, pp. 9 et 10) | best geschikt. » (Parl. St. , Kamer, 2000-2001, DOC 50 1422/001, pp. 9 tot 10) |
B.6.1. Il n'est pas déraisonnable d'admettre au sein du comité | B.6.1. Het is niet onredelijk in het strategisch comité de |
stratégique les organisations syndicales qui sont actives au niveau | vakorganisaties toe te laten die op federaal vlak werkzaam zijn of die |
fédéral ou qui, à tout le moins, font partie d'une organisation | op zijn minst deel uitmaken van een op dat niveau samengestelde |
syndicale constituée à ce niveau et qui défendent également les | vakorganisatie, omdat zij de belangen van alle categorieën van het |
intérêts de toutes les catégories du personnel. Une telle exigence est | personeel verdedigen. Een dergelijke vereiste is immers van die aard |
en effet de nature à garantir que, lors de l'adoption de décisions | dat zij waarborgt dat bij het nemen van strategische beslissingen |
stratégiques, doivent être pris en compte non seulement les intérêts | rekening wordt gehouden met de belangen van de verschillende |
des différentes catégories du personnel de la S.N.C.B. mais aussi les | categorieën van werknemers van de N.M.B.S., maar ook met de belangen |
intérêts des travailleurs en général. | van de werknemers in het algemeen. |
B.6.2. Il résulte de ce qui précède que la condition selon laquelle | B.6.2. Uit wat voorafgaat volgt dat de voorwaarde volgens welke een |
une organisation syndicale - pour pouvoir siéger au sein du comité | vakorganisatie - om in het strategisch comité zitting te mogen hebben |
stratégique - doit être affiliée à une organisation | - aangesloten moeten zijn bij een interprofessionele organisatie die |
interprofessionnelle siégeant au Conseil national du travail ne viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution. | zitting heeft in de Nationale Arbeidsraad, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet schendt. |
B.7.1. Il y a lieu toutefois de vérifier, si en considération des | B.7.1. Er dient echter te worden nagegaan of, rekening houdend met de |
autres conditions et modalités retenues par cette même disposition, il | andere voorwaarden en modaliteiten die zijn vastgelegd bij diezelfde |
est satisfait à l'exigence selon laquelle doit être garantie une | bepaling, voldaan is aan de vereiste volgens welke een voldoende |
représentation suffisante des organisations syndicales auxquelles | vertegenwoordiging moet worden gewaarborgd van de vakorganisaties |
sont, en fait, affiliés tout ou partie des travailleurs de | waarbij het geheel of een gedeelte van de werknemers van de |
l'entreprise, en l'espèce la S.N.C.B. - ce qui n'implique cependant | onderneming, te dezen de N.M.B.S., in feite is aangesloten - wat |
pas que toutes les organisations syndicales disposant d'affiliés parmi | echter niet impliceert dat daarom alle vakorganisaties met leden onder |
le personnel de la S.N.C.B. doivent nécessairement être représentées. | het N.M.B.S.-personeel moeten worden vertegenwoordigd. |
B.7.2. L'article 161ter , § 5, alinéas 2 et 3, prévoit que les six | B.7.2. Artikel 161ter , § 5, tweede en derde lid, bepaalt dat de zes |
sièges réservés aux organisations représentatives des travailleurs | zetels die zijn voorbehouden aan de representatieve vakorganisaties |
affiliés à une interprofessionnelle siégeant au Conseil national du | die zijn aangesloten bij een interprofessionele organisatie die |
travail sont répartis en fonction de leur poids respectif au sein de | zitting heeft in de Nationale Arbeidsraad, verdeeld worden op basis |
la S.N.C.B., chaque organisation ayant toutefois droit à un représentant au moins. | van hun respectieve gewicht binnen de N.M.B.S., waarbij echter elke |
La Cour observe qu'il n'est pas allégué que l'application de ces | vakorganisatie recht heeft op ten minste één vertegenwoordiger. |
modalités aboutissent à ce qu'une partie substantielle des | Het Hof merkt op dat niet wordt aangevoerd dat de toepassing van die |
travailleurs de la S.N.C.B. affiliés, en fait, à une organisation | modaliteiten ertoe leidt dat een aanzienlijke groep van de werknemers |
syndicale active au sein de la S.N.C.B. ne seraient pas, par le biais | van de N.M.B.S. die effectief lid zijn van een vakorganisatie die |
de leur(s) représentant(s), représentés au comité stratégique; au | werkzaam is binnen de N.M.B.S., niet in het strategisch comité zou |
contraire, il apparaît du dossier que trois des quatre organisations | zijn vertegenwoordigd via hun vertegenwoordiger(s); uit het dossier |
syndicales - et, indirectement, leurs affiliés - sont représentées au | blijkt integendeel dat drie van de vier vakorganisaties - en, |
comité stratégique, dont les deux organisations comptant le plus grand | onrechtstreeks, de leden ervan - vertegenwoordigd zijn in het |
nombre d'affiliés. En outre, l'application de la règle de répartition | strategisch comité, waaronder de twee vakorganisaties met het grootste |
proportionnelle prévue par l'alinéa 2 aboutit à ce que, au delà du | ledenaantal. Bovendien volgt uit de toepassing van de regel van |
siège dévolu de droit à chaque organisation syndicale concernée, il | evenredige verdeling waarin het tweede lid voorziet dat, naast de |
est tenu compte du poids respectif de chacune. | zetel die rechtens aan iedere betrokken vakorganisatie wordt |
toegewezen, rekening wordt gehouden met het respectieve gewicht van | |
elke vakorganisatie. | |
B.7.3. Il résulte de ce qui précède que les droits des travailleurs | B.7.3. Uit wat voorafgaat volgt dat de rechten van de werknemers van |
syndiqués de la S.N.C.B. ne peuvent être considérés comme étant | de N.M.B.S. die lid zijn van een vakbond, niet kunnen worden geacht op |
affectés de façon disproportionnée par les critères d'attribution des | onevenredige wijze te worden geraakt door de criteria voor toewijzing |
six sièges visés à l'article 161ter , § 5, alinéa 1er, 3o, de la loi | van de zes zetels bedoeld in artikel 161ter , § 5, eerste lid, 3o, van |
du 22 mars 2002. | de wet van 22 maart 2002. |
B.8. Le deuxième moyen dans l'affaire no 2410 et le moyen unique dans | B.8. Het tweede middel in de zaak nr. 2410 en het enige middel in de |
l'affaire no 2440 ne sont pas fondés. | zaak nr. 2440 zijn niet gegrond. |
Sur le troisième moyen dans l'affaire no 2410 | Wat betreft het derde middel in de zaak nr. 2410 |
B.9. Dans ce moyen, la requérante critique les équilibres | B.9. In dat middel heeft de verzoekende partij kritiek op de |
linguistiques imposés par les alinéas 4 et 8 de l'article 161ter , § | taalevenwichten die worden opgelegd bij het vierde en het achtste lid |
5, de la loi du 21 mars 1991 : ces contraintes affecteraient le libre | van artikel 161ter , § 5, van de wet van 21 maart 1991 : die |
verplichtingen zouden een vrije keuze van haar vertegenwoordigers in | |
choix, par elle, de ses représentants au comité stratégique, a | het strategisch comité verhinderen, a fortiori wanneer de zetel die |
fortiori si est pris en considération le siège réservé de droit au | rechtens aan het V.S.O.A. is voorbehouden, in aanmerking wordt |
S.L.F.P. | genomen. |
B.10.1. Un moyen pris de la violation du principe constitutionnel | B.10. Een middel waarin de schending van het grondwettelijk |
gelijkheidsbeginsel wordt aangeklaagd, maar waarin niet wordt | |
d'égalité mais dans lequel il n'est pas exposé quelles sont les deux | uiteengezet welke twee categorieën van personen met elkaar moeten |
catégories de personnes qui doivent être comparées ni en quoi les | worden vergeleken en in welk opzicht de in dat middel aangevochten |
dispositions attaquées dans ce moyen entraîneraient une différence de | bepalingen een verschil in behandeling zouden teweegbrengen dat |
traitement qui serait discriminatoire, est irrecevable. | discriminerend zou zijn, is onontvankelijk. |
B.10.2. La requête ne permet pas à la Cour de déterminer les | B.10.2. Op grond van het verzoekschrift kan het Hof de categorieën van |
catégories de personnes à l'égard desquelles existerait une | personen die zouden worden gediscrimineerd niet onderscheiden. Het |
discrimination. Le moyen est irrecevable. | middel is niet ontvankelijk. |
Sur le quatrième moyen dans l'affaire no 2410 | Wat betreft het vierde middel in de zaak nr. 2410 |
B.11. Ce moyen, dirigé contre l'article 161ter , § 7, nouveau de la | B.11. In dat middel, dat gericht is tegen het nieuwe artikel 161ter , |
loi du 21 mars 1991, invoque une discrimination entre les membres du | § 7, van de wet van 21 maart 1991, wordt een discriminatie aangevoerd |
comité stratégique, selon qu'ils y siègent en qualité de membres du | tussen de leden van het strategisch comité naargelang zij erin zitting |
conseil d'administration ou de représentants d'organisations | nemen als leden van de raad van bestuur of als vertegenwoordigers van |
représentatives des travailleurs. En effet, dès lors qu'il est prévu | representatieve vakorganisaties. Aangezien immers bepaald is dat het |
que le comité stratégique est valablement constitué lorsque 10 membres | strategisch comité geldig is samengesteld wanneer tien leden benoemd |
sont nommés et que ce même nombre représente le quorum de présence | zijn en dat ditzelfde aantal overeenkomt met het vereiste quorum, kan |
requis, le comité stratégique peut fonctionner sans que n'y aient été | het strategisch comité functioneren zonder de vertegenwoordigers van |
nommés les représentants des organisations syndicales. | de vakorganisaties te benoemen. |
B.12.1. Selon les travaux préparatoires, l'article 161ter , § 7, | B.12.1. Volgens de parlementaire voorbereiding is artikel 161ter , § |
alinéas 2 et 3, a été justifié comme suit : | 7, tweede en derde lid, als volgt verantwoord : |
« 4o En ce qui concerne le quorum de 10 membres qui doit être réuni au | « 4o Over het quorum van 10 leden in het strategisch comité krachtens |
sein du Comité stratégique et en vertu duquel les membres du conseil | hetwelk de leden van de raad van bestuur als strategisch comité zouden |
d'administration pourraient siéger en tant que Comité stratégique sans | |
les syndicats : cette disposition vise à éviter tout blocage au sein | kunnen zetelen zonder de vakbonden : derwijze wordt blokkering van dit |
de ce Comité [...]. » (Doc. parl. , Chambre, 2001-2002, DOC 50 | comité vermeden [...]. » (Parl. St. , Kamer, 2001-2002, DOC 50 |
1422/004, p. 61) | 1422/004, p. 61) |
« La ministre répond que cette disposition vise à éviter tout blocage | « De minister antwoordt dat deze bepaling ertoe strekt blokkeringen in |
het comité te voorkomen. Zij doet overigens een beroep op de | |
au sein de ce comité. D'ailleurs, elle fait appel à la responsabilité | verantwoordelijkheidszin van eenieder en onder meer op de |
de chacun et, entre autres, à la responsabilité des représentants des | verantwoordelijkheidszin van de vakbondsafgevaardigden die de posten |
syndicats d'occuper les postes qui leur sont attribués pour que les | die hun zijn toegekend, moeten bekleden zodat zij hun opdrachten |
organisations syndicales puissent légalement exercer leurs missions. » | overeenkomstig de wet kunnen uitoefenen. » (Parl. St. , Senaat, |
(Doc. parl. , Sénat, 2001-2002, no 2-934/4, p. 62) | 2001-2002, nr. 2-934/4, p. 62) |
B.12.2. Il résulte de ces travaux préparatoires que le législateur, | B.12.2. Uit die parlementaire voorbereiding volgt dat de wetgever, |
par l'adoption des dispositions visées au moyen, a entendu parer à une | door de goedkeuring van de in het middel beoogde bepalingen, een |
éventuelle obstruction de la part d'organisations syndicales face à la | eventuele obstructie heeft willen voorkomen vanwege vakorganisaties |
mise en place de nouvelles structures au sein de la S.N.C.B. Compte | met betrekking tot de invoering van nieuwe structuren binnen de |
tenu de ces circonstances et du souci légitime d'assurer le bon | N.M.B.S. Rekening houdend met die omstandigheden en met de legitieme |
fonctionnement des structures dont il décidait la mise en place, les | bekommernis de goede werking van de structuren te waarborgen die hij |
dispositions de l'article 161ter , § 7, alinéas 2 et 3, sont | had ingevoerd, zijn de bepalingen van artikel 161ter , § 7, tweede en |
justifiées. | derde lid, verantwoord. |
En outre, il n'est pas déraisonnable que le législateur ait prévu, à | Bovendien is het niet onredelijk dat de wetgever tegelijkertijd heeft |
la fois, que le comité stratégique était valablement constitué avec la | bepaald dat het strategisch comité geldig was samengesteld met de |
nomination de 10 membres et que ce même nombre constituait le quorum | benoeming van tien leden en dat ditzelfde aantal overeenkwam met het |
de présence, dès lors qu'une éventuelle obstruction de la part de ou | quorum, aangezien een eventuele obstructie door (de) vakorganisaties |
des organisations syndicales était susceptible de prendre la forme | de vorm kon aannemen van hetzij een weigering kandidaten voor te |
soit d'un refus de présenter des candidats à la nomination au comité | dragen voor de benoeming in het strategisch comité, hetzij, na de |
stratégique, soit, après la nomination de leurs candidats, d'un refus | benoeming van hun kandidaten, een weigering om in het strategisch |
de siéger dans le comité stratégique. | comité zitting te nemen. |
B.12.3. Le quatrième moyen dans l'affaire no 2440 n'est pas fondé. | B.12.3. Het vierde middel in de zaak nr. 2440 is niet gegrond. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
- décide que l'examen du premier moyen soulevé dans l'affaire no 2410 | - beslist dat het eerste middel dat in de zaak nr. 2410 is aangevoerd, |
sera poursuivi au cas où un recours est introduit devant la Cour à | verder zal worden onderzocht ingeval bij het Hof beroep wordt |
l'encontre de l'article 497, 4o, de la loi-programme du 24 décembre | ingesteld tegen artikel 497, 4o, van de programmawet van 24 december |
2002 et donne lieu à un arrêt d'annulation; | 2002 en dat beroep aanleiding geeft tot een vernietigingsarrest; |
- décide que, si cette hypothèse ne se réalise pas, cette partie du | - beslist dat, indien dat geval zich niet voordoet, dat gedeelte van |
recours formé dans l'affaire no 2410 sera rayée du rôle de la Cour; | het beroep dat in de zaak nr. 2410 is ingesteld, van de rol van het |
Hof zal worden geschrapt; | |
- rejette les recours pour le surplus. | - verwerpt de beroepen voor het overige. |
Ainsi prononcé en langue française, en langue néerlandaise et en | Aldus uitgesproken in het Frans, het Nederlands en het Duits, |
langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 | overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op |
janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 11 juin 2003. | het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 11 juni 2003. |
Le greffier, | De griffier, |
P.-Y. Dutilleux. | P.-Y. Dutilleux. |
Le président, | De voorzitter, |
M. Melchior. | M. Melchior. |