← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 146/2002 du 15 octobre 2002 Numéro du rôle : 2171 En cause
: la question préjudicielle concernant l'article 275, § 2, du Code des impôts sur les revenus
1992, l'article 88 et l'annexe III de l'arrêté royal du 27 a La Cour d'arbitrage,
composée des juges L. François et M. Bossuyt, faisant fonction de présiden(...)"
Extrait de l'arrêt n° 146/2002 du 15 octobre 2002 Numéro du rôle : 2171 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 275, § 2, du Code des impôts sur les revenus 1992, l'article 88 et l'annexe III de l'arrêté royal du 27 a La Cour d'arbitrage, composée des juges L. François et M. Bossuyt, faisant fonction de présiden(...) | Uittreksel uit arrest nr. 146/2002 van 15 oktober 2002 Rolnummer 2171 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 275, § 2, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, artikel 88 en bijlage III van het koninklijk besluit Het Arbitragehof, samengesteld uit de rechters L. François en M. Bossuyt, waarnemend voorzitter(...) |
---|---|
COUR D'ARBITRAGE | ARBITRAGEHOF |
Extrait de l'arrêt n° 146/2002 du 15 octobre 2002 | Uittreksel uit arrest nr. 146/2002 van 15 oktober 2002 |
Numéro du rôle : 2171 | Rolnummer 2171 |
En cause : la question préjudicielle concernant l'article 275, § 2, du | In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 275, § 2, van het |
Code des impôts sur les revenus 1992, l'article 88 et l'annexe III de | Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, artikel 88 en bijlage III |
l'arrêté royal du 27 août 1993 d'exécution du Code des impôts sur les | van het koninklijk besluit van 27 augustus 1993 tot uitvoering van het |
revenus 1992, posée par le Tribunal de première instance de Mons. | Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, gesteld door de Rechtbank |
van eerste aanleg te Bergen. | |
La Cour d'arbitrage, | Het Arbitragehof, |
composée des juges L. François et M. Bossuyt, faisant fonction de | samengesteld uit de rechters L. François en M. Bossuyt, waarnemend |
présidents, et des juges P. Martens, E. De Groot, A. Alen, J.-P. | voorzitters, en de rechters P. Martens, E. De Groot, A. Alen, J.-P. |
Snappe et E. Derycke, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée | Snappe en E. Derycke, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, |
par le juge L. François, | onder voorzitterschap van rechter L. François, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet de la question préjudicielle | I. Onderwerp van de prejudiciële vraag |
Par jugement du 5 avril 2001 en cause de la s.p.r.l. Baudouin Boudart | Bij vonnis van 5 april 2001 in zake de b.v.b.a. Baudouin Boudart tegen |
contre l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au greffe de la | de Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het |
Cour d'arbitrage le 8 mai 2001, le Tribunal de première instance de | Arbitragehof is ingekomen op 8 mei 2001, heeft de Rechtbank van eerste |
Mons a posé la question préjudicielle suivante : | aanleg te Bergen de volgende prejudiciële vraag gesteld : |
« Les dispositions de la loi fiscale (article 275, § 2, du C.I.R. 92; | « Schenden de bepalingen van de fiscale wet (artikel 275, § 2, W.I.B. |
article 88 et annexe III de l'arrêté royal du 27 août 1993 d'exécution | 92; artikel 88 en bijlage III van het koninklijk besluit van 27 |
du C.I.R. 92, dispositions réglementaires confirmées, en ce qui | augustus 1993 tot uitvoering van het W.I.B. 92, reglementaire |
concerne les revenus soumis au précompte professionnel en 1994, par la | bepalingen bekrachtigd wat de inkomsten betreft onderworpen aan de |
loi du 30 mars 1994, article 32; et annexe III du même arrêté | bedrijfsvoorheffing in 1994 bij de wet van 30 maart 1994, artikel 32; |
d'exécution, introduite en ce qui concerne les revenus professionnels | en bijlage III van hetzelfde uitvoeringsbesluit ingevoerd wat betreft |
soumis au précompte professionnel en 1995, dans l'arrêté royal/C.I.R. | de bedrijfsinkomsten onderworpen aan de bedrijfsvoorheffing in 1995 in |
92 du 27 août 1993, par l'arrêté royal du 21 décembre 1994, | het K.B./W.I.B. 92 van 27 augustus 1993 bij koninklijk besluit van 21 |
dispositions réglementaires confirmées par la loi du 4 avril 1995, | december 1994, reglementaire bepalingen bekrachtigd bij de wet van 4 |
article 15; et les barèmes I et III de l'annexe III précitée, dont il | april 1995, artikel 15; en de schalen I en III van de voormelde |
a été fait application en l'espèce soumise au tribunal) qui | bijlage III, waarvan toepassing is gemaakt in het aan de rechtbank |
déterminent forfaitairement le montant du précompte professionnel à | voorgelegde geschil) die het bedrag van de aan de Schatkist te storten |
verser au Trésor, c'est-à-dire sans qu'il puisse être tenu compte de | bedrijfsvoorheffing forfaitair bepalen, dat wil zeggen zonder dat |
rekening kan worden gehouden met verschillende fiscale maatregelen die | |
diverses mesures fiscales réduisant l'impôt global du redevable en | de globale belasting van de belastingschuldige verminderen vanwege de |
raison des particularités concrètes et durables de sa situation | concrete en duurzame kenmerken eigen aan zijn fiscale situatie, de |
fiscale, violent-elles les articles 10 et 11 de la Constitution, eu | artikelen 10 en 11 van de Grondwet, rekening houdend met het feit dat |
égard au fait que les redevables du même impôt appartenant à une autre | diegenen die dezelfde belasting verschuldigd zijn en behoren tot een |
catégorie de contribuables peuvent, quant à eux, dans la détermination | andere categorie van belastingplichtigen bij het bepalen van de |
des versements anticipés qu'ils effectuent, prendre en considération | voorafbetalingen die zij verrichten rekening kunnen houden met alle |
l'ensemble des spécificités liées à leur situation fiscale | specifieke kenmerken verbonden met hun persoonlijke fiscale situatie, |
personnelle, spécificités qui fondent des réductions d'impôt dans leur | die voor hen leiden tot een belastingvermindering, en aldus geen |
chef, et ne verser ainsi anticipativement aucune somme qui excède | bedrag vooraf hoeven te betalen dat de belasting die volgens de |
l'impôt qui sera réellement dû aux termes de l'enrôlement? » | inkohiering effectief verschuldigd zal zijn overschrijdt ? » |
(...) | (...) |
IV. En droit | IV. In rechte |
(...) | (...) |
B.1. La question préjudicielle porte sur l'article 275, § 2, du Code | B.1. De prejudiciële vraag betreft artikel 275, § 2, van het Wetboek |
des impôts sur les revenus 1992 (en abrégé « C.I.R. 1992 »), sur | van de inkomstenbelastingen 1992 (afgekort « W.I.B. 1992 »), artikel |
l'article 88 de l'arrêté royal du 27 août 1993 d'exécution de ce Code, | 88 van het koninklijk besluit van 27 augustus 1993 tot uitvoering van |
confirmé, en ce qui concerne les revenus soumis au précompte | dat Wetboek, bekrachtigd wat de inkomsten onderworpen aan de |
professionnel, par la loi du 30 mars 1994, ainsi que sur l'annexe III | bedrijfsvoorheffing betreft, bij de wet van 30 maart 1994, alsmede |
à cet arrêté. | bijlage III van voormeld besluit. |
L'article 275 du C.I.R. 1992, dont seul le paragraphe 2 est en cause, | Artikel 275 van het W.I.B. 1992, waarvan enkel paragraaf 2 in het |
dispose : | geding is, bepaalt : |
« § 1er. Le précompte professionnel est déterminé suivant les | « § 1. De bedrijfsvoorheffing wordt vastgesteld volgens de |
indications des barèmes établis par le Roi. | aanduidingen van de schalen opgesteld door de Koning. |
§ 2. Le Roi peut distinguer diverses catégories de contribuables. Pour | § 2. De Koning kan verschillende categorieën van belastingplichtigen |
chaque catégorie, les barèmes sont forfaitaires. | onderscheiden. Voor elke categorie zijn de schalen forfaitair. |
§ 3. Le Roi saisira les Chambres législatives, immédiatement si elles | § 3. De Koning zal bij de Wetgevende Kamers, onmiddellijk indien ze in |
sont réunies, sinon dès l'ouverture de leur plus prochaine session, | zitting zijn, zoniet bij de opening van de eerstvolgende zitting, een |
d'un projet de loi de confirmation des arrêtés pris en exécution du | ontwerp van wet indienen tot bekrachtiging van de ter uitvoering van |
présent article. » | dit artikel genomen besluiten. » |
L'article 88 de l'arrêté royal d'exécution du C.I.R. 1992, confirmé | Artikel 88 van het koninklijk besluit tot uitvoering van het W.I.B. |
par la loi du 30 mars 1994, dispose : | 1992, bekrachtigd bij de wet van 30 maart 1994, bepaalt : |
« Le montant du précompte professionnel dû à la source est déterminé | « Het bedrag van de aan de bron verschuldigde bedrijfsvoorheffing |
conformément aux indications des barèmes et des règles d'application y | wordt vastgesteld volgens de schalen en de erbij horende regels |
relatives, qui figurent à l'annexe III. » | vermeld in bijlage III. » |
L'annexe III à laquelle se réfère cet article 88 est celle jointe | Bijlage III, waarnaar artikel 88 verwijst, is respectievelijk gevoegd |
respectivement, pour les revenus payés ou attribués en 1994, à | - voor de inkomsten die zijn uitbetaald of toegekend in 1994 û bij het |
l'arrêté royal du 30 décembre 1993 (confirmé par la loi précitée du 30 | koninklijk besluit van 30 december 1993 (bekrachtigd bij de voormelde |
mars 1994) et, pour les revenus de 1995, l'annexe jointe à l'arrêté | wet van 30 maart 1994) en - voor de inkomsten 1995 - bij het |
royal du 21 décembre 1994 (confirmé par la loi du 4 avril 1995), | koninklijk besluit van 21 december 1994 (bekrachtigd bij de wet van 4 |
lesquels arrêtés modifient tous deux « en matière de précompte | april 1995); beide besluiten wijzigen « het KB/WIB 92, op het stuk van |
professionnel, l'AR/CIR 92 ». | de bedrijfsvoorheffing ». |
B.2. La différence de traitement soumise à la Cour est celle faite, | B.2. Het aan Hof voorgelegde verschil in behandeling is het verschil |
par les dispositions en cause, entre les contribuables, selon qu'ils | dat de in het geding zijnde bepalingen maken tussen de |
sont soumis au régime du précompte professionnel ou à celui des | belastingplichtigen, naargelang zij zijn onderworpen aan het stelsel |
versements anticipés : alors que les premiers, en raison du caractère | van de bedrijfsvoorheffing of aan dat van de voorafbetalingen : |
forfaitaire du précompte professionnel, ne peuvent voir prises en | terwijl voor de eerstgenoemden, vanwege het forfaitaire karakter van |
compte, dans le cadre de ce précompte, les particularités de leur | de bedrijfsvoorheffing, geen rekening kan worden gehouden, in het |
situation fiscale qui sont de nature à réduire l'impôt global qu'ils devront, les contribuables soumis au régime des versements anticipés peuvent déterminer le montant de ceux-ci en fonction des particularités de leur situation fiscale. B.3. Les règles constitutionnelles de l'égalité et de la non-discrimination n'excluent pas qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et qu'elle soit raisonnablement justifiée. L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la nature des principes en cause; le principe d'égalité est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés et le but visé. | kader van die voorheffing, met de specifieke kenmerken van hun fiscale situatie, die van dien aard zijn dat zij de globale belasting die zij verschuldigd zullen zijn kunnen verminderen, kunnen daarentegen de belastingplichtigen die zijn onderworpen aan het stelsel van de voorafbetalingen het bedrag ervan bepalen op grond van de specifieke kenmerken van hun fiscale situatie. B.3. De grondwettelijke regels van de gelijkheid en de niet-discriminatie sluiten niet uit dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust en het redelijk verantwoord is. Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het gelijkheidsbeginsel is geschonden wanneer vaststaat dat er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende middelen en het beoogde doel. |
B.4. Le traitement différent des deux catégories de contribuables repose sur un critère objectif. Le précompte professionnel est une avance sur l'impôt, retenue à la source, perçue durant l'année même au cours de laquelle les revenus sont recueillis et calculée sur des revenus qui présentent une certaine stabilité. Le versement du précompte professionnel est obligatoire et est à charge de l'employeur du contribuable. A l'inverse, les versements anticipés sont effectués, le plus souvent, par les contribuables qui perçoivent des revenus présentant un caractère aléatoire. Par ailleurs, ces versements anticipés sont facultatifs, même si ces contribuables sont incités à les faire pour échapper à la majoration d'impôt attachée au non-paiement, ou au paiement insuffisant, de ces versements. B.5. En considération de ces caractéristiques différentes, il est | B.4. De verschillende behandeling van de twee categorieën van belastingplichtigen berust op een objectief criterium. De bedrijfsvoorheffing is een voorschot op de belasting, ingehouden bij de bron, geïnd gedurende het jaar zelf tijdens hetwelk de inkomsten worden ontvangen en berekend op inkomsten die een zekere stabiliteit vertonen. Het storten van de bedrijfsvoorheffing is verplicht en komt ten laste van de werkgever van de belastingplichtige. Voorafbetalingen worden daarentegen meestal verricht door de belastingplichtigen die inkomsten ontvangen die een wisselend karakter vertonen. Die voorafbetalingen zijn overigens niet verplicht, hoewel die belastingplichtigen tot het voorafbetalen worden aangezet om te ontsnappen aan de belastingvermeerdering als gevolg van het niet of onvoldoende verrichten van die betalingen. B.5. Rekening houdend met die verschillende kenmerken is het relevant |
pertinent de donner au précompte professionnel un caractère | om aan de bedrijfsvoorheffing een forfaitair karakter toe te kennen |
forfaitaire qui ne prend pas en considération la situation fiscale | dat geen rekening houdt met de bijzondere fiscale situatie van de |
particulière du contribuable alors que le contribuable qui décide de | belastingplichtige, terwijl de belastingplichtige die beslist |
faire des versements anticipés peut les calculer en tenant compte de | voorafbetalingen te doen ze kan berekenen rekening houdend met zijn |
sa situation personnelle. | persoonlijke situatie. |
Ce caractère forfaitaire trouve une justification supplémentaire dans | Dat forfaitaire karakter kan bijkomend worden verantwoord door het |
le fait que, le précompte professionnel étant payé par l'employeur du | feit dat, aangezien de bedrijfsvoorheffing wordt betaald door de |
contribuable et non par le contribuable lui-même, une éventuelle | werkgever van de belastingplichtige en niet door de belastingplichtige |
modulation du précompte professionnel en fonction des particularités | zelf, een eventuele aanpassing van de bedrijfsvoorheffing aan de |
de la situation fiscale des contribuables impliquerait la | specifieke kenmerken van de fiscale situatie van de |
communication par ceux-ci, à leur employeur, d'éléments relevant du domaine de la vie privée. B.6. Il y a lieu toutefois de vérifier si, par son caractère forfaitaire, la mesure n'a pas des effets disproportionnés et, en particulier, si les règles de calcul du précompte ne sont pas telles qu'elles aboutiraient à la perception d'un précompte qui serait manifestement supérieur à l'impôt dû, alors que les règles de calcul du premier doivent être le plus proches possible des règles de calcul du second. La Cour observe à cet égard que les annexes III jointes aux arrêtés | belastingplichtigen zou inhouden dat die belastingplichtigen hun werkgevers gegevens dienen mee te delen die tot de persoonlijke levenssfeer behoren. B.6. Er dient echter te worden nagegaan of die maatregel door het forfaitaire karakter ervan geen onevenredige gevolgen heeft, en met name of de berekening van de voorheffing niet voorziet in regels die ertoe zouden leiden dat een voorheffing wordt ingehouden die duidelijk hoger ligt dan de verschuldigde belasting, terwijl de regels voor de berekening van de voorheffing zo dicht mogelijk de regels voor de berekening van de belasting dienen te benaderen. Het Hof merkt in dit opzicht op dat de bijlagen III bij de in B.1 in |
royaux des 30 décembre 1993 et 21 décembre 1994, visés en B.1 in fine | fine beoogde koninklijke besluiten van 30 december 1993 en 21 december |
1994, in hun hoofdstuk I, afdeling 2, voorzien in verminderingen van | |
, prévoient, en leur chapitre Ier, section 2, des réductions de | de bedrijfsvoorheffing, met name op grond van de gezinstoestand, de |
précompte professionnel en fonction, en particulier, de la situation | gezinslast en de aanwezigheid van gehandicapte personen of het bestaan |
de famille, des charges de famille, de la présence de personnes | van een groepsverzekering. De wetgever heeft aldus voor de berekening |
handicapées ou de l'existence d'une assurance-groupe. Le législateur a | van de bedrijfsvoorheffing rekening gehouden met een aantal specifieke |
ainsi pris en considération, dans le calcul du précompte | kenmerken die tegelijk blijk geven van een zekere stabiliteit en een |
professionnel, un certain nombre de spécificités qui, à la fois, | beslissende weerslag hebben op het bedrag van de uiteindelijk |
présentent une certaine stabilité et ont une incidence déterminante | |
sur le montant de l'impôt finalement dû. Les règles de calcul du | verschuldigde belasting. De regels voor de berekening van de |
précompte professionnel ne peuvent être considérées comme ayant des | bedrijfsvoorheffing kunnen niet worden beschouwd als regels die |
effets disproportionnés, le législateur fiscal devant pouvoir faire | onevenredige gevolgen hebben, waarbij de fiscale wetgever gebruik moet |
usage, sous réserve d'une erreur manifeste d'appréciation qui n'est | kunnen maken - onder voorbehoud van een klaarblijkelijke |
pas démontrée en l'espèce, de catégories qui, nécessairement, | beoordelingsfout, die te dezen niet is aangetoond - van categorieën |
n'appréhendent la diversité des situations qu'avec un certain degré | die, noodzakelijkerwijs, de verscheidenheid van toestanden slechts met |
d'approximation. | een zekere graad van benadering opvangen. |
B.7. Il découle de ce qui précède que la question préjudicielle | B.7. Uit wat voorafgaat volgt dat de prejudiciële vraag ontkennend |
appelle une réponse négative. | dient te worden beantwoord. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
dit pour droit : | zegt voor recht : |
L'article 275, § 2, du Code des impôts sur les revenus 1992, l'article | Artikel 275, § 2, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, |
88 de l'arrêté royal du 27 août 1993, confirmé par la loi du 30 mars | artikel 88 van het koninklijk besluit van 27 augustus 1993, |
bekrachtigd bij de wet van 30 maart 1994 tot uitvoering van het | |
1994 portant exécution du plan global en matière de fiscalité et, en | globaal plan op het stuk van de fiscaliteit en, doordat ze het bedrag |
ce qu'elle fixe forfaitairement le montant du précompte professionnel | van de aan de Schatkist te storten bedrijfsvoorheffing forfaitair |
à verser au Trésor, l'annexe III, jointe à l'arrêté royal du 30 | bepaalt, bijlage III, gevoegd bij het koninklijk besluit van 30 |
décembre 1993, confirmé par la loi précitée du 30 mars 1994, et à | december 1993, bekrachtigd bij de voormelde wet van 30 maart 1994, en |
l'arrêté royal du 21 décembre 1994, confirmé par la loi du 4 avril | bij het koninklijk besluit van 21 december 1994, bekrachtigd bij de |
1995 portant des dispositions fiscales et financières, ne violent pas | wet van 4 april 1995 houdende fiscale en financiële bepalingen, |
les articles 10 et 11 de la Constitution. | schenden de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. |
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, | Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig |
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het |
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 15 octobre 2002. | Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 15 oktober 2002. |
Le greffier, | De griffier, |
P.-Y. Dutilleux | P.-Y. Dutilleux |
Le président f.f., | De wnd. voorzitter, |
L. François | L. François |