Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 142/2002 du 9 octobre 2002 Numéro du rôle : 2257 En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 32, 2°, 46 et 1253quater du Code judiciaire, combinés avec d'autres dispositions de ce Code, posées par l La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges L. François, (...)"
Extrait de l'arrêt n° 142/2002 du 9 octobre 2002 Numéro du rôle : 2257 En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 32, 2°, 46 et 1253quater du Code judiciaire, combinés avec d'autres dispositions de ce Code, posées par l La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges L. François, (...) Uittreksel uit arrest nr. 142/2002 van 9 oktober 2002 Rolnummer 2257 In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 32, 2°, 46 en 1253quater van het Gerechtelijk Wetboek, gelezen in samenhang met andere bepalingen van dat Wetbo Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters L. Fra(...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Extrait de l'arrêt n° 142/2002 du 9 octobre 2002 Uittreksel uit arrest nr. 142/2002 van 9 oktober 2002
Numéro du rôle : 2257 Rolnummer 2257
En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 32, 2°,
46 et 1253quater du Code judiciaire, combinés avec d'autres In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 32, 2°, 46
en 1253quater van het Gerechtelijk Wetboek, gelezen in samenhang met
dispositions de ce Code, posées par le Tribunal de première instance andere bepalingen van dat Wetboek, gesteld door de Rechtbank van
de Bruxelles. eerste aanleg te Brussel.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges L. samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters
François, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe et J.-P. Moerman, L. François, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe en J.-P. Moerman,
assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van
Melchior, voorzitter M. Melchior,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des questions préjudicielles I. Onderwerp van de prejudiciële vragen
Par jugement du 25 septembre 2001 en cause d'A. Benrahib contre A. Bij vonnis van 25 september 2001 in zake A. Benrahib tegen A. Khaliss,
Khaliss, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof is ingekomen op
d'arbitrage le 3 octobre 2001, le Tribunal de première instance de 3 oktober 2001, heeft de Rechtbank van eerste aanleg te Brussel de
Bruxelles a posé les questions préjudicielles suivantes : volgende prejudiciële vragen gesteld :
« 1. Les articles 32, 2°, 46 et 1253quater joints à l'article 1051 du « 1. Schenden de artikelen 32, 2°, 46 en 1253quater juncto artikel
Code judiciaire violent-ils les articles 10 et 11 de la Constitution 1051 van het Gerechtelijk Wetboek de artikelen 10 en 11 van de
dès lors qu'ils font une distinction dans la détermination de la prise Grondwet, doordat zij bij de bepaling van de aanvang van de
de cours du délai d'appel entre les contestations visées à l'article beroepstermijn een onderscheid maken tussen de in artikel 1253quater
1253quater du Code judiciaire, pour lesquelles la notification par pli van het Gerechtelijk Wetboek bedoelde geschillen, waarvoor de
judiciaire fait courir le délai d'appel, et les contestations pour kennisgeving bij gerechtsbrief de termijn van hoger beroep doet
lesquelles la règle de droit commun de la signification par exploit aanvangen, en de geschillen waarvoor de gemeenrechtelijke regel van de
d'huissier est applicable, dans l'hypothèse où le magistrat cantonal, betekening bij gerechtsdeurwaardersexploot toepasselijk is, in het
geval waarin de kantonrechter, hoewel de zaak bij hem middels een
quoique saisi par une requête fondée sur les articles 221 et 223 du verzoekschrift op grond van de artikelen 221 en 223 van het Burgerlijk
Code civil, statue comme si la demande avait été formée sur pied des Wetboek aanhangig werd gemaakt, recht doet alsof de vordering steunt
articles 203 et/ou 213 du Code civil ? op de artikelen 203 en/of 213 van het Burgerlijk Wetboek ?
2. Les articles 32, 2°, 46 et 1253quater joints à l'article 1051 du 2. Schenden de artikelen 32, 2°, 46 en 1253quater juncto artikel 1051
Code judiciaire violent-ils les articles 10 et 11 de la Constitution van het Gerechtelijk Wetboek de artikelen 10 en 11 van de Grondwet,
dès lors qu'ils font une distinction dans la détermination de la prise doordat zij bij de bepaling van de aanvang van de beroepstermijn een
de cours du délai d'appel entre les contestations visées à l'article onderscheid maken tussen de in artikel 1253quater van het Gerechtelijk
1253quater du Code judiciaire, pour lesquelles la notification par pli Wetboek bedoelde geschillen, waarvoor de kennisgeving bij
judiciaire fait courir le délai d'appel, et les contestations pour gerechtsbrief de termijn van hoger beroep doet aanvangen, en de
lesquelles la règle de droit commun de la signification par exploit geschillen waarvoor de gemeenrechtelijke regel van de betekening bij
d'huissier est applicable ? gerechtsdeurwaardersexploot toepasselijk is ?
3. Les articles 32, 2°, 46 et 1253quater du Code judiciaire 3. Schenden de artikelen 32, 2°, 46 en 1253quater van het Gerechtelijk
violent-ils les articles 10 et 11 de la Constitution dès lors qu'ils Wetboek de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, doordat zij in de
font une distinction dans les modalités de la notification entre les modaliteiten van de kennisgeving een onderscheid maken tussen de in
contestations visées à l'article 704, alinéa 1er, du Code judiciaire, artikel 704, eerste lid, van het Gerechtelijk Wetboek bedoelde
pour lesquelles la notification par pli judiciaire doit être réalisée, geschillen, waarvoor de kennisgeving bij gerechtsbrief moet gebeuren,
à peine de nullité, selon les modalités de l'article 792, alinéas 2 et op straffe van nietigheid, volgens de modaliteiten van artikel 792,
3, du Code judiciaire (à savoir faire mention des voies de recours, du tweede en derde lid, van het Gerechtelijk Wetboek (namelijk vermelding
délai dans lequel ce ou ces recours doivent être introduits ainsi que van de rechtsmiddelen, van de termijn binnen welke ze moeten worden
de la dénomination et de l'adresse de la juridiction compétente pour ingesteld, alsmede van de benaming en van het adres van de rechtsmacht
die bevoegd is om er kennis van te nemen) en de gemeenrechtelijke
en connaître) et les notifications de droit commun de l'article 46 du kennisgevingen van artikel 46 van het Gerechtelijk Wetboek, die niet,
Code judiciaire qui ne doivent pas, à peine de nullité, prévoir ces mentions ? » op straffe van nietigheid, die vermeldingen moeten bevatten ? »
(...) (...)
IV. En droit IV. In rechte
(...) (...)
B.1.1. Les questions préjudicielles concernent la compatibilité des B.1.1. De prejudiciële vragen betreffen de bestaanbaarheid van de
articles 32, 2°, 46 et 1253quater du Code judiciaire avec les articles artikelen 32, 2°, 46 en 1253quater van het Gerechtelijk Wetboek met de
10 et 11 de la Constitution, compte tenu de l'article 1051 et des artikelen 10 en 11 van de Grondwet, rekening houdend met artikel 1051
articles 704, alinéa 1er, et 792, alinéas 2 et 3, du Code judiciaire. en met de artikelen 704, eerste lid, en 792, tweede en derde lid, van
Il ressort des questions préjudicielles que seul le deuxième het Gerechtelijk Wetboek. Uit de prejudiciële vragen blijkt dat van
paragraphe de l'article 46 du Code judiciaire est en cause. artikel 46 van het Gerechtelijk Wetboek alleen paragraaf 2 in het geding is.
B.1.2. Les dispositions en cause énoncent : B.1.2. De in het geding zijnde bepalingen luiden :
«

Art. 32.Au sens du présent Code, il faut entendre :

«

Art. 32.In dit wetboek wordt verstaan :

1° par signification : la remise d'une copie de l'acte; elle a lieu 1° onder betekening : de afgifte van een afschrift van de akte; zij
par exploit d'huissier; geschiedt bij deurwaardersexploot;
2° par notification : l'envoi d'un acte de procédure en original ou en 2° onder kennisgeving : de toezending van een akte van rechtspleging
copie; elle a lieu par la poste, ou, dans les cas déterminés par la in origineel of in afschrift; zij geschiedt langs de post of, in de
loi, suivant les formes que celle-ci prescrit. » gevallen die de wet bepaalt, in de vormen die deze voorschrijft. »
«

Art. 46.[...]

«

Art. 46.[...]

§ 2. Dans les cas prévus par la loi, le greffier fait procéder à la § 2. In de gevallen die de wet bepaalt, zorgt de griffier ervoor dat
notification par pli judiciaire. de kennisgeving bij gerechtsbrief geschiedt.
Le pli judiciaire est remis par les services de la poste à la personne De gerechtsbrief wordt door de postdienst ter hand gesteld aan de
du destinataire ou à son domicile ainsi qu'il est prévu aux articles geadresseerde in persoon of aan diens woonplaats zoals bepaald in de
33, 35 et 39. La personne à qui le pli est remis signe l'accusé de artikelen 33, 35 en 39. De persoon aan wie de brief wordt ter hand
réception, qui est renvoyé par la poste à l'expéditeur; le refus de signer est relaté par le préposé de la poste au bas de l'accusé de réception. Lorsque le pli judiciaire ne peut être remis à la personne du destinataire ou à son domicile, le préposé de la poste laisse un avis de passage. Le pli est tenu en dépôt au bureau des postes pendant huit jours. Il peut être retiré pendant ce délai par le destinataire en personne ou par le porteur d'une procuration écrite. Toutefois, lorsque le destinataire du pli judiciaire a demandé la réexpédition de sa correspondance ou lorsqu'il en a demandé la conservation au bureau des postes, le pli est, pendant la période couverte par la demande, renvoyé ou conservé à l'adresse que le destinataire a désignée. Le pli adressé à un failli est remis au curateur. Le Roi règle les modalités d'application des alinéas 3 à 5. gesteld, tekent het ontvangstbewijs, dat door de post aan de afzender wordt teruggezonden. Weigert die persoon te tekenen, dan maakt de postbeambte van die weigering melding onderaan op het ontvangstbewijs. Ingeval de gerechtsbrief noch aan de geadresseerde in persoon noch aan diens woonplaats ter hand kan worden gesteld, laat de postbeambte een bericht achter dat hij is langsgekomen. De brief wordt gedurende acht dagen op het postkantoor in bewaring gehouden. Hij kan tijdens die termijn afgehaald worden door de geadresseerde in persoon of door de houder van een schriftelijke volmacht. Wanneer evenwel de geadresseerde van de gerechtsbrief om de terugzending van zijn briefwisseling heeft verzocht of hij de bewaring ervan op het postkantoor heeft gevraagd, wordt de brief tijdens de periode die door het verzoek wordt gedekt, terug gezonden naar of bewaard op het adres dat de geadresseerde heeft aangewezen. De aan een gefailleerde geadresseerde brief wordt aan de curator ter hand gesteld. De Koning regelt de wijze waarop de leden 3 tot 5 worden toegepast.
[...] » [...] »
« Art. 1253quater . Lorsque les demandes sont fondées sur les articles « Art. 1253quater . Wanneer de vorderingen gegrond zijn op de
214, 215, 216, 221, 223, 1420, 1421, 1426, 1442, 1463 et 1469 du Code artikelen 214, 215, 216, 221, 223, 1420, 1421, 1426, 1442, 1463 en
civil : 1469 van het Burgerlijk Wetboek :
a) le juge fait convoquer les parties en chambre du conseil et tente a) doet de rechter de partijen oproepen in raadkamer en poogt ze te
de les concilier; verzoenen;
b) l'ordonnance est rendue dans les quinze jours du dépôt de la b) wordt de beschikking gewezen binnen 15 dagen na de indiening van
requête; elle est notifiée aux deux époux par le greffier; het verzoek; de griffier geeft ervan kennis aan beide echtgenoten;
c) si l'ordonnance est rendue par défaut, le défaillant peut dans le c) kan, indien de beschikking bij verstek is gewezen, de partij die
mois de la notification former opposition par requête déposée au niet verschenen is, binnen een maand na de kennisgeving verzet doen
greffe du tribunal; bij verzoekschrift ingediend ter griffie van de rechtbank;
d) l'ordonnance est susceptible d'appel quel que soit le montant de la d) is de beschikking vatbaar voor hoger beroep ongeacht het bedrag van
demande : l'appel est interjeté dans le mois de la notification; de eis : hoger beroep wordt ingesteld binnen een maand na de kennisgeving;
e) chacun des époux peut à tout moment demander, dans les mêmes e) kan elk der echtgenoten te allen tijde in dezelfde vorm wijziging
formes, la modification ou la rétractation de l'ordonnance ou de of intrekking vorderen van de beschikking of het arrest. »
l'arrêt. » B.2. Le juge a quo demande à la Cour si les dispositions précitées B.2. De verwijzende rechter vraagt het Hof of de voormelde bepalingen
jointes à l'article 1051 du Code judiciaire violent le principe juncto artikel 1051 van het Gerechtelijk Wetboek het grondwettelijk
constitutionnel d'égalité et de non-discrimination dès lors que, d'une gelijkheids- en niet-discriminatiebeginsel schenden, doordat,
part, elles font une distinction dans la détermination de la prise de enerzijds, zij bij de bepaling van de aanvang van de termijn van hoger
cours du délai d'appel entre les contestations visées à l'article beroep een onderscheid maken tussen de in artikel 1253quater van het
1253quater du Code judiciaire pour lesquelles la notification par pli Gerechtelijk Wetboek bedoelde geschillen, waarvoor de kennisgeving bij
judiciaire fait courir le délai d'appel et les contestations pour gerechtsbrief de termijn van hoger beroep doet lopen, en de geschillen
lesquelles la règle de droit commun de la signification par exploit waarvoor de gemeenrechtelijke regel van de betekening bij
d'huissier est applicable (première et deuxième questions) et dès lors gerechtsdeurwaardersexploot toepasselijk is (eerste en tweede vraag),
que, d'autre part, elles font une distinction dans les modalités de la en, anderzijds, zij in de modaliteiten van de kennisgeving van een
notification d'une décision judiciaire entre les contestations visées rechterlijke beslissing een onderscheid maken tussen de in artikel
à l'article 704, alinéa 1er, du Code judiciaire - pour lesquelles la 704, eerste lid, van het Gerechtelijk Wetboek bedoelde geschillen -
notification conformément à l'article 792, alinéa 3, du Code waarvoor de kennisgeving, overeenkomstig artikel 792, derde lid, van
judiciaire doit mentionner à peine de nullité les voies de recours, le het Gerechtelijk Wetboek op straffe van nietigheid melding moet maken
délai dans lequel le recours doit être introduit ainsi que la van de rechtsmiddelen, van de termijn binnen welke het rechtsmiddel
dénomination et l'adresse de la juridiction compétente pour en moet worden ingesteld, alsmede van de benaming en van het adres van de
connaître - et les notifications de droit commun visées à l'article rechtsmacht die bevoegd is om er kennis van te nemen - en de
46, § 2, du Code judiciaire qui ne doivent pas prévoir ces mentions gemeenrechtelijke kennisgevingen bedoeld in artikel 46, § 2, van het
(troisième question). La première question préjudicielle se réfère en Gerechtelijk Wetboek, die niet die vermeldingen moeten bevatten (derde
particulier à l'hypothèse où le juge de paix, quoique saisi par une vraag). De eerste prejudiciële vraag gaat inzonderheid uit van de
veronderstelling dat de vrederechter, hoewel de zaak bij hem middels
requête fondée sur les articles 221 et 223 du Code civil, modifie een verzoekschrift op grond van de artikelen 221 en 223 van het
d'office la cause de la demande, l'articulant sur les articles 203 Burgerlijk Wetboek aanhangig werd gemaakt, ambtshalve de oorzaak van
et/ou 213 du Code civil. de vordering wijzigt door de vordering op de artikelen 203 en/of 213
B.3. Contrairement à ce que soutient le Conseil des ministres, la Cour van het Burgerlijk Wetboek te doen steunen.
est compétente pour répondre à la première question préjudicielle, B.3. In tegenstelling tot wat de Ministerraad beweert, is het Hof
telle qu'elle est libellée par le juge a quo , puisque ce dernier bevoegd te antwoorden op de eerste prejudiciële vraag, zoals die door
soumet à la Cour des questions de constitutionnalité fondées sur une de verwijzende rechter is verwoord, omdat die laatste aan het Hof
interprétation aux termes de laquelle il considère qu'il doit grondwettigheidsvragen voorlegt op basis van een interpretatie volgens
appliquer au litige en cours l'article 1253quater du Code judiciaire. B.4. Il appartient au législateur de déterminer de quelle manière est réglée la communication des actes de procédure. Comme il ne peut être dérogé à la signification par exploit d'huissier - qui est la règle générale en droit judiciaire privé - que dans les cas prévus par la loi, il est possible, en principe, de déterminer objectivement quel mode de communication doit être utilisé. Il n'appartient pas à la Cour d'examiner chacun de ces cas, dès lors qu'elle n'est pas interrogée à ce sujet. Il suffit d'observer que le welke hij naar zijn mening artikel 1253quater van het Gerechtelijk Wetboek op het hangende geschil moet toepassen. B.4. Het behoort tot de beleidskeuze van de wetgever om te bepalen op welke wijze het meedelen van akten van rechtspleging wordt geregeld. Aangezien enkel kan worden afgeweken van de betekening bij deurwaardersexploot - die de algemene regel is in het gerechtelijk privaatrecht - in de gevallen die de wet bepaalt, is in beginsel objectief vast te stellen welke wijze van meedelen moet worden aangewend. Het staat niet aan het Hof om elk van die gevallen te onderzoeken, nu het Hof daarover niet wordt ondervraagd. Men kan ermee volstaan op te
choix du pli judiciaire en ce qui concerne les demandes fondées sur merken dat de keuze voor de gerechtsbrief, wat betreft de vorderingen
les articles 221 et 223 du Code civil se justifie par le souci de op grond van de artikelen 221 en 223 van het Burgerlijk Wetboek,
réduire les frais de la procédure ou d'accélérer le déroulement de verantwoord is door de zorg om de kosten van de rechtspleging te
celle-ci, parce qu'il s'agit de demandes d'époux en situation de crise. B.5.1. Les dispositions des articles 32, 2°, et 46, § 2, du Code judiciaire offrent en principe au destinataire d'un pli judiciaire des garanties suffisantes pour prendre connaissance, à bref délai et sans efforts démesurés, des pièces qui lui sont adressées, si elles ne lui sont pas remises personnellement. En soi, cette réglementation n'est pas discriminatoire par rapport à celle qui s'applique au destinataire d'une signification par exploit d'huissier. B.5.2. La Cour constate qu'en l'espèce, la demanderesse originaire a choisi d'opter pour la procédure fondée sur les articles 221 et 223 du Code civil qui permet au juge de paix de prendre sans délai des drukken of om de vooruitgang ervan te bespoedigen, nu het gaat om vorderingen van echtgenoten die in een crisissituatie verkeren. B.5.1. De regeling van de artikelen 32, 2°, en 46, § 2, van het Gerechtelijk Wetboek biedt aan de geadresseerde van een gerechtsbrief in beginsel afdoende waarborgen om op korte termijn en zonder buitengewone inspanningen kennis te nemen van de stukken die hem worden toegezonden, indien zij hem niet persoonlijk zijn overhandigd. Op zich genomen is die regeling niet discriminatoir ten opzichte van die welke geldt voor de geadresseerde van een betekening bij deurwaardersexploot. B.5.2. Het Hof stelt vast dat de oorspronkelijke eiseres te dezen heeft gekozen voor de rechtspleging op grond van de artikelen 221 en 223 van het Burgerlijk Wetboek op basis waarvan de vrederechter onverwijld maatregelen kan nemen ten aanzien van echtgenoten die in
mesures à l'égard d'époux en situation de crise. Le législateur a pu een crisissituatie verkeren. De wetgever heeft de modaliteiten
valablement fixer les modalités attachées à la procédure que les verbonden met de rechtspleging die de partijen hebben kunnen kiezen,
parties ont pu choisir, comme il a été rappelé en B.4. La circonstance geldig kunnen vastleggen, zoals in B.4 in herinnering is gebracht. De
que le premier juge a décidé de modifier la cause de la demande, sur omstandigheid dat de eerste rechter heeft beslist de oorzaak van de
laquelle il n'appartient pas à la Cour de se prononcer, a pour vordering te wijzigen, waarover het Hof niet vermag zich uit te
conséquence que les deux premières questions préjudicielles ont en spreken, heeft tot gevolg dat de eerste twee prejudiciële vragen in
réalité le même objet. werkelijkheid hetzelfde onderwerp hebben.
B.6. Enfin, en ce qui concerne la comparaison faite avec l'article B.6. Wat ten slotte de vergelijking met artikel 704, eerste lid, van
704, alinéa 1er, du Code judiciaire, la Cour observe que les het Gerechtelijk Wetboek betreft, merkt het Hof op dat de in die
procédures visées par cette disposition sont relatives au droit social bepaling bedoelde rechtsplegingen betrekking hebben op het sociaal
et relèvent de la compétence exclusive du tribunal du travail. Le recht en tot de exclusieve bevoegdheid van de arbeidsrechtbank
législateur a pu prévoir dans ces matières particulières des règles behoren. In die bijzondere aangelegenheden heeft de wetgever kunnen
procédurales spécifiques. voorzien in specifieke procedurele regels.
B.7. Les questions préjudicielles appellent une réponse négative. B.7. De prejudiciële vragen dienen ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
Les articles 32, 2°, 46 et 1253quater du Code judiciaire ne violent De artikelen 32, 2°, 46 en 1253quater van het Gerechtelijk Wetboek
pas les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'ils font une schenden de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet, doordat zij bij
distinction dans la détermination de la prise de cours du délai de bepaling van de aanvang van de beroepstermijn een onderscheid maken
d'appel entre les contestations visées à l'article 1253quater du Code tussen de in artikel 1253quater van het Gerechtelijk Wetboek bedoelde
judiciaire et les contestations pour lesquelles la règle de droit geschillen en de geschillen waarvoor de gemeenrechtelijke regel van
commun est applicable. toepassing is.
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 9 octobre 2002. Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 9 oktober 2002.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
Le président, De voorzitter,
M. Melchior M. Melchior
^