← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 74/2002 du 23 avril 2002 Numéro du rôle : 2205 En cause : la
question préjudicielle concernant les articles 3 et 4 de la loi du 21 novembre 1989 relative à l'assurance
obligatoire de la responsabilité en matière de véhic La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior,
et des juges P. Martens, L.(...)"
| Extrait de l'arrêt n° 74/2002 du 23 avril 2002 Numéro du rôle : 2205 En cause : la question préjudicielle concernant les articles 3 et 4 de la loi du 21 novembre 1989 relative à l'assurance obligatoire de la responsabilité en matière de véhic La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P. Martens, L.(...) | Uittreksel uit arrest nr. 74/2002 van 23 april 2002 Rolnummer 2205 In zake : de prejudiciële vraag over de artikelen 3 en 4 van de wet van 21 november 1989 betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen, gelezen Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters P. Mart(...) |
|---|---|
| COUR D'ARBITRAGE | ARBITRAGEHOF |
| Extrait de l'arrêt n° 74/2002 du 23 avril 2002 | Uittreksel uit arrest nr. 74/2002 van 23 april 2002 |
| Numéro du rôle : 2205 | Rolnummer 2205 |
| En cause : la question préjudicielle concernant les articles 3 et 4 de | In zake : de prejudiciële vraag over de artikelen 3 en 4 van de wet |
| la loi du 21 novembre 1989 relative à l'assurance obligatoire de la | van 21 november 1989 betreffende de verplichte |
| responsabilité en matière de véhicules automoteurs, lus en combinaison | aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen, gelezen in |
| avec l'article 4, 1°, b , de l'annexe de l'arrêté royal du 14 décembre | samenhang met artikel 4, 1°, b , van de bijlage bij het koninklijk |
| 1992 relatif au contrat-type d'assurance obligatoire de la | besluit van 14 december 1992 betreffende de modelovereenkomst voor de |
| responsabilité en matière de véhicules automoteurs, posée par le | verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen, |
| Tribunal de première instance de Courtrai. | gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te Kortrijk. |
| La Cour d'arbitrage, | Het Arbitragehof, |
| composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P. | samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters |
| Martens, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Moerman et E. Derycke, assistée | P. Martens, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Moerman en E. Derycke, |
| du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Arts, | bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts, |
| après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
| I. Objet de la question préjudicielle | I. Onderwerp van de prejudiciële vraag |
| Par jugement du 22 juin 2001 en cause du ministère public et de C. | Bij vonnis van 22 juni 2001 in zake het openbaar ministerie en C. |
| Deckmyn contre H. Fraeyman et en cause de H. Fraeyman contre la s.a. « | Deckmyn tegen H. Fraeyman en in zake H. Fraeyman tegen de n.v. De |
| Les Assurances Populaires » et autres, dont l'expédition est parvenue | Volksverzekering en anderen, waarvan de expeditie ter griffie van het |
| au greffe de la Cour d'arbitrage le 27 juin 2001, le Tribunal de | Arbitragehof is ingekomen op 27 juni 2001, heeft de Rechtbank van |
| première instance de Courtrai a posé la question préjudicielle suivante : | eerste aanleg te Kortrijk de volgende prejudiciële vraag gesteld : |
| « Les articles 3 et 4 de la loi du 21 novembre 1989 relative à | « Schenden de artikelen 3 en 4 van de wet van 21 november 1989 |
| l'assurance obligatoire de la responsabilité en matière de véhicules | betreffende de verplichte verzekering voor de aansprakelijkheid van de |
| automoteurs, lus en combinaison avec l'article 4, 1°, b , de l'arrêté | motorvoertuigen, in samenlezing met het artikel 4, 1°, b , van het |
| royal du 14 décembre 1992 relatif au contrat-type d'assurance, | koninklijk besluit van 14 december 1992 betreffende de |
| violent-ils les articles 10 et 11 de la Constitution en tant qu'une | modelovereenkomst, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet voorzover een |
| distinction injustifiée serait faite et qu'une inégalité serait créée | niet te verantwoorden onderscheid wordt gemaakt en ongelijkheid wordt |
| entre : | gecreëerd tussen : |
| - la catégorie des personnes, passagères d'un véhicule, qui ont pris | - die categorie van personen, inzittende van een voertuig, die achter |
| place derrière le volant et qui mettent en mouvement ou manoeuvrent le | het stuur hebben plaatsgenomen en het voertuig doen bewegen of |
| véhicule en provoquant un dommage et une autre catégorie de personnes qui posent les mêmes actes sans avoir pris place derrière le volant mais sur le siège du passager et qui, de manière égale, ont la maîtrise et la responsabilité du véhicule, ce véhicule aussi bien que son contrôle par cette personne étant la cause du dommage et une couverture étant due, du fait de l'assurance obligatoire, pour la première catégorie de personnes mais pas pour la deuxième catégorie de personnes, par le simple fait que la première catégorie de personnes n'a pas conclu d'assurance légalement obligatoire; - la catégorie des personnes, passagères d'un véhicule, qui posent un acte dommageable déterminé consistant à manoeuvrer le véhicule, ou du moins, une partie de celui-ci et à générer le dommage, cette personne ayant la maîtrise et la responsabilité du véhicule, qui est la cause d'un fait dommageable, alors qu'aucune autre personne ne pose un acte de conduite, de mise en mouvement ou de manoeuvre à l'égard de ce véhicule, ce véhicule étant assuré valablement et légalement en responsabilité civile et la victime du fait dommageable précité pouvant recevoir une indemnité de l'assureur précité, et la catégorie des personnes, passagères d'un véhicule, qui posent un acte | manipuleren waardoor schade wordt veroorzaakt en een andere categorie van personen die diezelfde handelingen stellen doch die niet achter het stuur hebben plaatsgenomen, doch wel op de passagierszetel plaatsgenomen hebben, doch evenwel op een gelijke wijze de zelfstandigheid en de verantwoordelijkheid over het voertuig bezitten, waarbij zowel dit voertuig als de controle door deze persoon over het voertuig oorzaak is van de schade, waarbij de verplichte verzekering bij de eerste categorie van personen dekking verschuldigd is, doch bij de tweede categorie geen dekking verschuldigd is door het enkele feit dat de eerste categorie van personen geen wettelijk verplichte verzekering heeft afgesloten; - die categorie van personen, inzittende van een voertuig, die een welbepaalde schadeveroorzakende handeling stelt, bestaande uit het manipuleren van het voertuig, of althans een onderdeel ervan, waardoor de schade wordt gegenereerd, waarbij deze persoon de zelfstandigheid en verantwoordelijkheid over het voertuig bezit, dat oorzaak is van een schadeverwekkend feit, terwijl geen enkele andere persoon een handeling van sturen, bewegen of manipuleren ten aanzien van dit voertuig uitvoert, waarbij dit voertuig geldig en wettelijk verzekerd is in burgerrechtelijke aansprakelijkheid, en waarbij het slachtoffer van voormeld schadeverwekkend feit vergoeding kan ontvangen van voormelde verzekeraar, en die categorie van personen, inzittende van een voertuig, die een gelijke welbepaalde schadeveroorzakende |
| dommageable déterminé identique consistant à manoeuvrer le véhicule, | handeling stelt, bestaande uit het manipuleren van het voertuig, of |
| ou du moins une partie de celui-ci, et générant le dommage, cette | althans een onderdeel ervan, waardoor de schade wordt gegenereerd, |
| personne ayant la maîtrise et la responsabilité du véhicule, qui est | waarbij deze persoon de zelfstandigheid en verantwoordelijkheid over |
| la cause d'un fait dommageable, alors qu'aucune autre personne ne pose | het voertuig bezit, dat oorzaak is van een schadeverwekkend feit, |
| un acte de conduite, de mise en mouvement ou de manipulation à l'égard de ce véhicule, ce véhicule n'étant pas assuré valablement et légalement en responsabilité civile et la victime du fait dommageable précité ne pouvant recevoir une indemnité de l'assureur légal en responsabilité civile, ce qui crée donc une distinction injustifiée entre deux situations différentes, la victime pouvant, dans un cas, obtenir une indemnité et non dans l'autre cas, de la part d'un assureur en responsabilité civile légalement prévu, par le simple fait que le propriétaire du véhicule qui a causé le fait dommageable mais qui est conduit ou manoeuvré par une personne qui possède, elle, une assurance en responsabilité civile 'automobile ' légalement prévue, n'avait pas d'assurance en responsabilité civile 'automobile' légalement prévue, alors que la situation dommageable, l'auteur du dommage et le véhicule automoteur avec lequel le dommage a été causé sont identiques ? » | terwijl geen enkele andere persoon een handeling van sturen, bewegen of manipuleren ten aanzien van dit voertuig uitvoert, waarbij dit voertuig niet geldig en wettelijk verzekerd is in burgerrechtelijke aansprakelijkheid, en waarbij het slachtoffer van voormeld schadeverwekkend feit geen vergoeding kan ontvangen van de wettelijke verzekeraar burgerrechtelijke aansprakelijkheid, waardoor dus een niet te verantwoorden onderscheid wordt gecreëerd tussen twee verschillende situaties, waarbij het slachtoffer in het ene geval wel en in het andere geval geen vergoeding kan bekomen, vanwege een wettelijk voorziene verzekeraar burgerrechtelijke aansprakelijkheid, door het enkele geval dat de eigenaar van het voertuig, waarmee het schadeverwekkend feit werd veroorzaakt, doch bestuurd, dan wel gemanipuleerd door een persoon, die wel over een wettelijk voorziene verzekering burgerrechtelijke aansprakelijkheid auto beschikt, geen wettelijk voorziene verzekering burgerrechtelijke aansprakelijkheid auto had, terwijl de schadeverwekkende situatie, de schadeverwekkende persoon en het motorvoertuig waarmee de schade werd veroorzaakt identiek zijn ? » |
| (...) | (...) |
| IV. En droit | IV. In rechte |
| (...) | (...) |
| B.1. Les deux parties de la question préjudicielle ont trait aux | B.1. De beide onderdelen van de prejudiciële vraag hebben betrekking |
| articles 3 et 4 de la loi du 21 novembre 1989 relative à l'assurance | op de artikelen 3 en 4 van de wet van 21 november 1989 betreffende de |
| obligatoire de la responsabilité en matière de véhicules automoteurs | verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen en op |
| et à l'article 4, 1°, b , de l'annexe de l'arrêté royal du 14 décembre | artikel 4, 1°, b , van de bijlage bij het koninklijk besluit van 14 |
| 1992 relatif au contrat-type d'assurance obligatoire de la | december 1992 betreffende de modelovereenkomst voor de verplichte |
| responsabilité en matière de véhicules automoteurs. | aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen. |
| Les articles 3 et 4 de la loi du 21 novembre 1989 sont libellés comme suit : | De artikelen 3 en 4 van de wet van 21 november 1989 luiden : |
| « Art. 3.§ 1er. L'assurance doit garantir l'indemnisation des |
« Art. 3.§ 1. De verzekering moet waarborgen dat benadeelden |
| personnes lésées chaque fois qu'est engagée la responsabilité civile | schadeloos worden gesteld in geval van burgerrechtelijke |
| du propriétaire, de tout détenteur et de tout conducteur du véhicule | aansprakelijkheid van de eigenaar, van iedere houder en van iedere |
| assuré, de toute personne transportée et de l'employeur des personnes | bestuurder van het verzekerde motorrijtuig, alsmede van degenen die |
| précitées lorsque celles-ci sont exonérées de toute responsabilité en | daarin worden vervoerd en van de werkgever van bovengenoemde personen, |
| wanneer dezen van alle aansprakelijkheid zijn ontheven krachtens | |
| vertu de l'article 18 de la loi du 3 juillet 1978 relative aux | artikel 18 van de wet van 3 juli 1978 betreffende de |
| contrats de travail, à l'exclusion de la responsabilité civile de ceux | arbeidsovereenkomsten, zulks met uitzondering van de burgerrechtelijke |
| qui se seraient rendus maîtres du véhicule par vol ou violence ou par | aansprakelijkheid van hen die zich door diefstal, geweldpleging of |
| suite de recel. | heling de macht over het motorrijtuig hebben verschaft. |
| L'assurance doit garantir, aux conditions que le Roi détermine, les | De verzekering moet, onder de voorwaarden die de Koning bepaalt, de |
| dommages causés aux personnes et aux biens par des faits survenus sur | schade omvatten welke aan personen en aan goederen wordt toegebracht |
| le territoire des Etats déterminés par le Roi. Elle doit garantir les | door feiten die voorgevallen zijn op het grondgebied van de Staten die |
| dommages causés aux personnes transportées à quelque titre que ce soit | de Koning bepaalt. Hierin is begrepen de schade toegebracht aan |
| personen die, onder welke titel ook, worden vervoerd door het | |
| par le véhicule assuré. | verzekerd motorrijtuig. |
| Toutefois, peuvent être exclus de l'assurance, les dommages : | Van de verzekering kan niettemin worden uitgesloten, de schade aan : |
| 1° au véhicule assuré; 2° aux biens transportés par ce véhicule à l'exception des vêtements et bagages personnels des personnes transportées; la garantie relative à ces vêtements et bagages personnels peut être limitée à cent mille francs par personne. L'assurance doit couvrir la responsabilité civile du chef des dommages causés par le véhicule automoteur telle qu'elle résulte de la loi applicable. L'assurance portant sur une remorque assimilée à un véhicule automoteur par l'article 1er, ne doit couvrir que les dommages causés par la remorque non attelée. § 2. La garantie doit être illimitée. En ce qui concerne les dommages matériels provoqués par un incendie ou une explosion, la garantie peut être limitée à une somme de cinquante millions de francs par sinistre. Pour les cas prévus à l'article 8, la couverture peut être limitée à cinq cents millions de francs par sinistre. | 1° het verzekerd voertuig; 2° de door dit voertuig vervoerde goederen met uitzondering van de persoonlijke kleding en bagage van de vervoerde personen, de garantie met betrekking tot de persoonlijke kleding en bagage kan beperkt worden tot honderdduizend frank per persoon. De verzekering moet de burgerrechtelijke aansprakelijkheid dekken voor de schade die het motorrijtuig heeft veroorzaakt, zoals die aansprakelijkheid voortvloeit uit de toepasselijke wet. De verzekering met betrekking tot een bij artikel 1 met een motorrijtuig gelijkgestelde aanhangwagen moet alleen de schade dekken die door de niet gekoppelde aanhangwagen wordt veroorzaakt. § 2. De dekking moet onbeperkt zijn. Voor stoffelijke schade, veroorzaakt door brand of ontploffing kan de dekking tot vijftig miljoen frank per schadegeval beperkt worden. In de gevallen bedoeld in artikel 8, kan de dekking worden beperkt tot vijfhonderd miljoen frank per schadegeval. |
| § 3. Le présent article n'est pas applicable aux dommages dont la | § 3. Dit artikel vindt geen toepassing op schade te vergoeden |
| réparation est organisée par la législation relative à la | overeenkomstig de wetgeving betreffende de aansprakelijkheid op het |
| responsabilité civile dans le domaine de l'énergie nucléaire. | gebied van de kernenergie. |
| En ce qui concerne les dommages matériels non couverts par cette | Voor de stoffelijke schade die niet door deze wetgeving gedekt is en |
| législation et résultant des effets d'un accident nucléaire, au sens | voortkomt uit of het gevolg is van een kernongeval in de zin van |
| de l'article 1er, a) , i), de la Convention de Paris du 29 juillet | artikel 1, a) , i), van het Verdrag van Parijs van 29 juli 1960, kan |
| 1960, la garantie peut être limitée à une somme de cinquante millions | de dekking worden beperkt tot vijftig miljoen frank per schadegeval. |
| de francs par sinistre. | |
| § 4. Le Roi peut adapter le 1er janvier de chaque année les montants | § 4. De Koning kan op 1 januari van elk jaar de in de voorgaande |
| visés aux paragraphes précédents en fonction de l'évolution de | paragrafen bedoelde bedragen aanpassen volgens de ontwikkeling van het |
| l'indice des prix à la consommation du Royaume en prenant comme base | indexcijfer der consumptieprijzen van het Rijk, met als basis het |
| l'indice au 1er janvier 1983. | indexcijfer van 1 januari 1983. |
Art. 4.§ 1er. Nul ne peut être exclu du bénéfice de l'indemnisation |
Art. 4.§ 1. Niemand kan van het voordeel van de vergoeding |
| en raison de sa qualité d'assuré, à l'exception de celui qui est | uitgesloten worden om reden van zijn hoedanigheid van verzekerde, met |
| exonéré de toute responsabilité en vertu de l'article 18 de la loi du | uitzondering van diegene die van alle aansprakelijkheid ontheven is |
| 3 juillet 1978 relative aux contrats de travail. | krachtens artikel 18 van de wet van 3 juli 1978 betreffende de |
| arbeidsovereenkomsten. | |
| Peuvent toutefois être exclus du bénéfice de l'indemnisation | Van het voordeel van de vergoeding kunnen nochtans worden uitgesloten, |
| lorsqu'ils n'ont pas subi de lésions corporelles : | wanneer ze geen lichamelijke letsels hebben opgelopen : |
| - le conducteur du véhicule; | - de bestuurder van het motorrijtuig; |
| - le preneur d'assurance; | - de verzekeringnemer; |
| - le propriétaire et le détenteur du véhicule assuré; | - de eigenaar en de houder van het verzekerd motorrijtuig; |
| - le conjoint du conducteur, du preneur d'assurance, du propriétaire | - de echtgenoot van de bestuurder, van de verzekeringnemer, van de |
| ou du détenteur de ce véhicule; | eigenaar of van de houder van dat motorrijtuig; |
| - pour autant qu'ils habitent sous son toit et soient entretenus de | - de bloed- of aanverwanten in rechte lijn van een van de voornoemde |
| ses deniers, les parents ou alliés en ligne directe de l'une des personnes précitées. | personen, wanneer deze bij hem inwonen en door hem onderhouden worden. |
| § 2. Peuvent être exclus de l'assurance, les dommages qui découlent de | § 2. Van de verzekering kan worden uitgesloten de schade die |
| la participation du véhicule à des courses ou concours de vitesse, de | voortvloeit uit het deelnemen van het motorrijtuig aan snelheids-, |
| regelmatigheids- of behendigheidsritten of -wedstrijden, waartoe van | |
| régularité ou d'adresse autorisés conformément à l'article 8. » | overheidswege verlof is verleend overeenkomstig artikel 8. » |
| L'article 4, 1°, b , de l'annexe de l'arrêté royal du 14 décembre 1992 | Artikel 4, 1°, b , van de bijlage van het koninklijk besluit van 14 |
| est libellé comme suit : | december 1992 luidt : |
| « 1° La garantie du présent contrat s'étend, sans qu'une déclaration | « 1° De dekking van deze overeenkomst strekt zich uit, zonder dat |
| ne soit requise, à la responsabilité civile du preneur d'assurance | hiervoor een mededeling vereist is, tot de burgerrechtelijke |
| ainsi que de ses conjoint et enfants, s'ils habitent avec lui et ont | aansprakelijkheid van de verzekeringsnemer alsmede van diens |
| atteint l'âge légal de conduire, en leur qualité de conducteur ou de | echtgenoot en kinderen, indien deze bij hem inwonen en de wettelijke |
| leeftijd om een motorrijtuig te besturen bereikt hebben, in hun | |
| civilement responsable du conducteur : | hoedanigheid van bestuurder of van burgerrechtelijk aansprakelijke voor de bestuurder : |
| [...] b) d'un véhicule automoteur appartenant à un tiers, conduit occasionnellement, alors même que le véhicule désigné serait en usage. Lorsque le preneur d'assurance est une personne morale, la garantie est acquise au conducteur du véhicule désigné, dont l'identité est reprise aux conditions particulières, ainsi qu'à ses conjoint et enfants, s'ils habitent avec lui et ont atteint l'âge légal de conduire, en leur qualité de conducteur ou de civilement responsable du conducteur. On entend par 'tiers ' au sens du présent article, toute personne autre que : - le preneur d'assurance du présent contrat et, si le preneur d'assurance est une personne morale, le conducteur visé en a) ou b) ; | [...] b) van een aan derden toebehorend motorrijtuig, dat zij toevallig zouden besturen, zelfs terwijl het omschreven rijtuig in gebruik is. Wanneer de verzekeringsnemer een rechtspersoon is, is de dekking verworven voor de bestuurder van het omschreven rijtuig waarvan de identiteit in de bijzondere voorwaarden vermeld is, alsook voor zijn echtgenoot en kinderen, indien deze bij hem inwonen en de wettelijke leeftijd om een motorrijtuig te besturen bereikt hebben, in hun hoedanigheid van bestuurder of in hun hoedanigheid van burgerrechtelijk aansprakelijke voor de bestuurder. Onder derden ' in de zin van dit artikel wordt verstaan, elke andere persoon dan : - de verzekeringnemer van deze overeenkomst en, indien de verzekeringnemer een rechtspersoon is, de bestuurder bedoeld in a) of b) ; |
| - son conjoint; | - zijn echtgenoot; |
| - ses enfants habitant avec lui; | - zijn bij hem inwonende kinderen; |
| - le propriétaire ou le détenteur du véhicule désigné lui-même. | - de eigenaar of de houder van het omschreven rijtuig zelf. |
| [...] » | [...] » |
| B.2. La première partie de la question préjudicielle invite à comparer | B.2. Het eerste onderdeel van de prejudiciële vraag noopt tot |
| une catégorie de personnes, celles « qui ont pris place derrière le | vergelijking van een categorie van personen, die « achter het stuur |
| volant » et qui, alors que le véhicule automoteur est à l'arrêt, | hebben plaatsgenomen » en die, terwijl het motorrijtuig stilstaat, een |
| commettent un acte dommageable, avec la catégorie des personnes qui, | schadeverwekkende handeling stellen, met een categorie van personen |
| en qualité de passager du véhicule automoteur, ont, dans les mêmes | die in de hoedanigheid van passagier van het motorrijtuig in dezelfde |
| circonstances et de la même manière, causé un dommage. Selon les | omstandigheden en op dezelfde wijze schade hebben veroorzaakt. Volgens |
| termes de la question, l'assurance obligatoire de la responsabilité | de bewoordingen van de vraag zou de verplichte verzekering de |
| civile de la première catégorie de personnes couvrirait le dommage | burgerrechtelijke aansprakelijkheid van de eerste categorie van |
| causé, tandis qu'aucune « couverture [n'est] due [...] pour la | personen dekken voor de schade die is veroorzaakt, terwijl « bij de |
| deuxième catégorie de personnes, par le simple fait que la première | tweede categorie geen dekking verschuldigd is door het enkele feit dat |
| catégorie de personnes n'a pas conclu d'assurance légalement | de eerste categorie van personen geen wettelijk verplichte verzekering |
| obligatoire ». | heeft afgesloten ». |
| B.3.1. La Cour constate que si le véhicule automoteur est assuré | B.3.1. Het Hof stelt vast dat, indien het motorrijtuig overeenkomstig |
| conformément à l'obligation imposée par l'article 2 de la loi du 21 | de verplichting opgelegd in artikel 2 van de wet van 21 november 1989 |
| novembre 1989, il n'existe aucune différence de traitement entre les | verzekerd is, er geen verschil in behandeling bestaat tussen de in het |
| catégories de personnes mentionnées dans la première partie de la | eerste onderdeel van de vraag aangehaalde categorieën van personen, |
| question, étant donné que tant la responsabilité civile du conducteur | daar zowel de burgerlijke aansprakelijkheid van de bestuurder als van |
| que celle du passager sont assurées. Une telle distinction n'existe | de passagier wordt verzekerd. Een dergelijk onderscheid bestaat |
| pas non plus lorsque le véhicule automoteur n'est pas assuré et que le | evenmin indien het motorrijtuig niet is verzekerd en de eigenaar, op |
| propriétaire, à qui incombe l'obligation de contracter une assurance | wie de verplichting tot het sluiten van een verzekering overeenkomstig |
| conformément à l'article 2, alinéa 2, de la loi du 21 novembre 1989, | artikel 2, tweede lid, van de wet van 21 november 1989 rust, die |
| n'a pas respecté cette obligation : dans cette hypothèse, ni la | verplichting niet is nagekomen : in een dergelijke hypothese wordt |
| responsabilité civile du propriétaire ni celle du passager ne sont | noch de burgerlijke aansprakelijkheid van de eigenaar, noch die van de |
| couvertes. | passagier gedekt. |
| B.3.2. La différence de traitement décrite dans la première partie de | B.3.2. Aangezien het in het eerste onderdeel van de prejudiciële vraag |
| la question préjudicielle étant inexistante, cette partie de la | beschreven verschil in behandeling niet bestaat, dient dat onderdeel |
| question n'appelle pas de réponse. | van de prejudiciële vraag niet te worden beantwoord. |
| B.4. Selon les termes de la deuxième partie de la question préjudicielle, une catégorie de personnes, à savoir les occupants d'un véhicule automoteur assuré responsables du dommage causé à une victime, est comparée à celle des occupants d'un véhicule automoteur non assuré responsables du dommage causé à une victime. Le traitement inégal résulterait du fait que la victime, dans le premier cas, sera indemnisée et, dans le second cas, ne sera pas indemnisée par l'assureur légal de la responsabilité civile. En réalité, la question dénonce la différence de traitement entre les victimes d'un acte dommageable commis par l'occupant d'un véhicule automoteur assuré et les victimes d'un acte dommageable commis par l'occupant d'un véhicule automoteur non assuré. Dans le premier cas, l'assureur du propriétaire du véhicule automoteur indemnisera la | B.4. Volgens de bewoordingen van het tweede onderdeel van de prejudiciële vraag wordt een categorie van personen, inzittenden van een verzekerd motorrijtuig en aansprakelijk voor de schade toegebracht aan een slachtoffer, vergeleken met de categorie van personen, inzittenden van een niet-verzekerd motorrijtuig en aansprakelijk voor de schade toegebracht aan een slachtoffer. De ongelijke behandeling zou voortvloeien uit het feit dat het slachtoffer in het ene geval wel en in het andere geval niet zal worden vergoed door de wettelijke verzekeraar burgerlijke aansprakelijkheid. In werkelijkheid klaagt de vraag het verschil in behandeling aan tussen de slachtoffers van een schadeverwekkende handeling gesteld door een inzittende van een verzekerd motorrijtuig en de slachtoffers van een schadeverwekkende handeling gesteld door een inzittende van een niet-verzekerd motorrijtuig. In het eerste geval zal de verzekeraar van de eigenaar van het motorrijtuig overeenkomstig |
| victime, conformément à l'article 3 de la loi du 21 novembre 1989, | artikel 3 van de wet van 21 november 1989 het slachtoffer schadeloos |
| sans avoir égard au fait que la faute incombe au conducteur ou au | stellen, ongeacht of de fout te wijten is aan de bestuurder dan wel |
| passager du véhicule automoteur assuré. Dans le second cas, cet | aan de passagier van het verzekerde motorrijtuig. In het tweede geval |
| zal die verzekeraar die schade niet dekken. Uit het verwijzingsvonnis | |
| assureur ne couvrira pas le dommage. Il ressort aussi du jugement de | blijkt tevens dat de eigen verzekeraar burgerlijke aansprakelijkheid |
| renvoi que l'assureur de la responsabilité civile de l'occupant | van de inzittende slechts tegemoet komt indien is voldaan aan de |
| intervient seulement si les conditions formulées à l'article 4, 1°, b | voorwaarden van artikel 4, 1°, b , van de bijlage bij het koninklijk |
| , de l'annexe de l'arrêté royal du 14 décembre 1992 relatif au | besluit van 14 december 1992 betreffende de modelovereenkomst voor de |
| contrat-type d'assurance obligatoire de la responsabilité en matière | verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen, met |
| de véhicules automoteurs sont remplies, en d'autres termes, si cet | andere woorden indien die inzittende de schadeverwekkende handeling |
| occupant commet l'acte dommageable en sa qualité de conducteur | stelt in zijn hoedanigheid van toevallige bestuurder van andermans |
| occasionnel d'un véhicule automoteur appartenant à un tiers. | motorrijtuig. |
| B.5. Avec la loi du 21 novembre 1989, le législateur a voulu | B.5. Met de wet van 21 november 1989 heeft de wetgever verder willen |
| poursuivre sur la lancée de la loi du 1er juillet 1956, qui visait à | bouwen op de doelstellingen van de wet van 1 juli 1956, namelijk de |
| protéger les victimes d'accidents de la circulation impliquant des | slachtoffers van verkeersongevallen waarin motorrijtuigen betrokken |
| véhicules automoteurs et à leur procurer une réparation certaine et | zijn beschermen en hen een zekere en snelle schadeloosstelling |
| rapide en la personne de l'assureur responsabilité civile (Doc. parl., | verschaffen in de persoon van de aansprakelijkheidsverzekeraar (Parl. |
| Sénat, 1988-1989, n° 696/2, pp. 6 et 7; Doc. parl., Chambre, | St., Senaat, 1988-1989, nr. 696/2, pp. 6 en 7; Parl. St., Kamer, |
| 1954-1955, n° 351/4, pp. 2 et 3), et il a aussi voulu actualiser cette loi. B.6. La différence de traitement contestée repose sur un critère objectif, à savoir le fait que le véhicule automoteur est assuré ou non, et est pertinente par rapport à l'objectif de la loi. Compte tenu des risques qu'entraîne la mise en circulation d'un véhicule automoteur pour les autres usagers de la route, il est adéquat de poser que les véhicules automoteurs ne sont admis à la circulation sur la voie publique que si la responsabilité civile à laquelle ils donnent lieu est couverte par un contrat d'assurance et de faire peser | 1954-1955, nr. 351/4, pp. 2 en 3), en heeft hij tevens die wet willen actualiseren. B.6. Het betwiste onderscheid in behandeling berust op een objectief criterium, namelijk het al dan niet verzekerd zijn van het motorrijtuig, en is pertinent ten opzichte van het doel van de wet. Gelet op de risico's die het in het verkeer brengen van een motorrijtuig met zich meebrengt voor andere weggebruikers, is het adequaat te stellen dat motorrijtuigen alleen tot het verkeer op de openbare weg worden toegelaten indien de burgerrechtelijke aansprakelijkheid waartoe zij aanleiding geven, gedekt is door een verzekeringsovereenkomst en waarbij de verplichting die verzekering |
| en principe sur le propriétaire du véhicule automoteur l'obligation de | aan te gaan principieel ten laste wordt gelegd van de eigenaar van het |
| souscrire cette assurance. Ainsi, du fait que ne circulent en principe | motorrijtuig. Doordat aldus in principe alleen verzekerde |
| que des véhicules automoteurs assurés, les victimes d'un accident de | motorrijtuigen aan het verkeer deelnemen, krijgen de slachtoffers van |
| la circulation obtiennent la garantie d'être indemnisées dans la | een verkeersongeval de waarborg dat zij in de meeste gevallen voor hun |
| plupart des cas pour le dommage subi, par un assureur, sur la base | schade zullen worden vergoed door een verzekeraar, op grond van een |
| d'un contrat d'assurance qui répond aux dispositions de la loi du 21 novembre 1989. | verzekeringsovereenkomst die voldoet aan de bepalingen van de wet van 21 november 1989. |
| B.7. Un tel mécanisme d'assurance, qui est basé sur l'obligation de | B.7. Een dergelijk verzekeringsmechanisme, dat gebaseerd is op de |
| contracter une assurance, ne saurait être considéré comme injustifié. | verplichting tot het sluiten van een verzekering, kan niet als |
| Eu égard à la définition extensive des personnes assurées contenue | onverantwoord worden beschouwd. Gelet op de ruime omschrijving van de |
| dans les articles 3 et 4 de la loi, à la règle en vertu de laquelle | verzekerde personen in de artikelen 3 en 4 van de wet, op de regel dat |
| l'immatriculation d'un véhicule automoteur est subordonnée à la | geen motorrijtuig mag worden ingeschreven als het niet gedekt is tegen |
| couverture de la responsabilité civile (articles 6 et suivants) et aux | de burgerrechtelijke aansprakelijkheid (artikelen 6 en volgende) en op |
| dispositions pénales fixées au chapitre V de la loi du 21 novembre | de strafbepalingen bepaald in hoofdstuk V van de wet van 21 november |
| 1989, le législateur a pris suffisamment de mesures afin de garantir | 1989, heeft de wetgever voldoende maatregelen genomen teneinde te |
| waarborgen dat, in principe, enkel verzekerde motorrijtuigen in het | |
| que seuls des véhicules automoteurs assurés soient en principe mis en | verkeer worden gebracht en dat verkeersslachtoffers aldus voor hun |
| circulation et que les victimes d'accidents de la circulation puissent | schade zullen worden vergoed. Daarenboven heeft de wetgever voorzien |
| ainsi être indemnisées de leur dommage. Le législateur a prévu en | in de oprichting van een Gemeenschappelijk Waarborgfonds, dat tegemoet |
| outre la création d'un Fonds commun de garantie qui indemnise les | komt in de schadeloosstelling van slachtoffers die, niettegenstaande |
| victimes qui, nonobstant l'assurance obligatoire de la responsabilité | de verplichte aansprakelijkheidsverzekering voor motorrijtuigen, |
| pour les véhicules automoteurs, ne peuvent être indemnisées parce | onvergoed blijven omdat er geen tegemoetkoming is van enige |
| qu'aucune entreprise d'assurances n'est obligée à ladite réparation, | verzekeringsmaatschappij wegens de niet-naleving van de |
| du fait que l'obligation d'assurance n'a pas été respectée (article 80 | verzekeringsplicht (artikel 80 van de wet van 9 juli 1975 betreffende |
| de la loi du 9 juillet 1975 relative au contrôle des entreprises | de controle der verzekeringsondernemingen). |
| d'assurances). B.8. La différence de traitement dénoncée dans le mémoire de | B.8. Het in de memorie van de appellant voor de verwijzende rechter |
| aangeklaagde verschil in behandeling ten opzichte van zijn eigen | |
| l'appelant devant le juge a quo à l'égard de son propre assureur | verzekeraar burgerlijke aansprakelijkheid naargelang de verzekerde |
| responsabilité civile, selon que la personne assurée cause un dommage | persoon schade veroorzaakt in de hoedanigheid van bestuurder van een |
| en sa qualité de conducteur du véhicule automoteur appartenant à un | aan een ander toebehorend motorrijtuig dan wel van passagier van een |
| tiers ou de passager d'un tel véhicule automoteur, se rapporte à | dergelijk motorrijtuig, houdt verband met artikel 4, 1°, b, van de |
| l'article 4, 1°, b , de l'annexe de l'arrêté royal du 14 décembre 1992 | bijlage bij het koninklijk besluit van 14 december 1992 betreffende de |
| relatif au contrat-type d'assurance obligatoire de la responsabilité | modelovereenkomst voor de verplichte aansprakelijkheidsverzekering |
| en matière de véhicules automoteurs. | inzake motorrijtuigen. |
| Ni l'article 26, § 1er, de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la | Noch artikel 26, § 1, van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het |
| Cour d'arbitrage, adoptée en exécution de l'article 142 de la | Arbitragehof, aangenomen ter uitvoering van artikel 142 van de |
| Constitution, ni aucune autre disposition constitutionnelle ou | Grondwet, noch enige andere grondwets- of wetsbepaling verlenen aan |
| législative ne confèrent à la Cour le pouvoir de statuer, à titre | het Hof de bevoegdheid om bij wijze van prejudiciële beslissing |
| préjudiciel, sur la question de savoir si les dispositions d'une | uitspraak te doen over de vraag of de bepalingen van een bijlage bij |
| annexe d'un arrêté royal sont compatibles ou non avec les articles 10 | een koninklijk besluit al dan niet bestaanbaar zijn met de artikelen |
| et 11 de la Constitution. En tant qu'elle vise aussi la différence de | 10 en 11 van de Grondwet. In zoverre de prejudiciële vraag ook het |
| traitement qui en résulte, la question préjudicielle ne relève | onderscheid in behandeling dat eruit voortvloeit aan het Hof had |
| manifestement pas de la compétence de la Cour. | willen voorliggen, valt zij kennelijk niet onder de bevoegdheid van |
| B.9. La deuxième partie de la question préjudicielle appelle une | het Hof. B.9. Het tweede onderdeel van de prejudiciële vraag dient ontkennend |
| réponse négative. | te worden beantwoord. |
| Par ces motifs, | Om die redenen, |
| la Cour | het Hof |
| dit pour droit : | zegt voor recht : |
| - La première partie de la question préjudicielle n'appelle pas de | - Het eerste onderdeel van de prejudiciële vraag behoeft geen |
| réponse. | antwoord. |
| - En ce qui concerne la deuxième partie de la question préjudicielle : | - Wat betreft het tweede onderdeel van de prejudiciële vraag : |
| Les articles 3 et 4 de la loi du 21 novembre 1989 relative à | De artikelen 3 en 4 van de wet van 21 november 1989 betreffende de |
| l'assurance obligatoire de la responsabilité en matière de véhicules | verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen |
| automoteurs ne violent pas les articles 10 et 11 de la Constitution en | schenden niet de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, doordat zij enkel |
| tant qu'ils prévoient l'indemnisation des personnes lésées uniquement | in het geval dat het motorrijtuig verzekerd is in de |
| dans le cas où le véhicule automoteur est assuré. | schadeloosstelling van de benadeelden voorzien. |
| Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, | Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig |
| conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het |
| la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 23 avril 2002. | Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 23 april 2002. |
| Le greffier, Le président, | De griffier, De voorzitter, |
| P.-Y. Dutilleux A. Arts | P.-Y. Dutilleux A. Arts |