← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 16/2002 du 17 janvier 2002 Numéros du rôle : 2251, 2252, 2253, 2254,
2255, 2256, 2258, 2259 et 2260. En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article
57, § 2, de la loi du 8 juillet 1976 organique des c La
Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P. Martens, R.(...)"
Extrait de l'arrêt n° 16/2002 du 17 janvier 2002 Numéros du rôle : 2251, 2252, 2253, 2254, 2255, 2256, 2258, 2259 et 2260. En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 57, § 2, de la loi du 8 juillet 1976 organique des c La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P. Martens, R.(...) | Uittreksel uit arrest nr. 16/2002 van 17 januari 2002 Rolnummers 2251, 2252, 2253, 2254, 2255, 2256, 2258, 2259 en 2260. In zake : de prejudiciële vragen over artikel 57, § 2, van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters P. Mart(...) |
---|---|
COUR D'ARBITRAGE | ARBITRAGEHOF |
Extrait de l'arrêt n° 16/2002 du 17 janvier 2002 | Uittreksel uit arrest nr. 16/2002 van 17 januari 2002 |
Numéros du rôle : 2251, 2252, 2253, 2254, 2255, 2256, 2258, 2259 et 2260. | Rolnummers 2251, 2252, 2253, 2254, 2255, 2256, 2258, 2259 en 2260. |
En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 57, § 2, | In zake : de prejudiciële vragen over artikel 57, § 2, van de |
de la loi du 8 juillet 1976 organique des centres publics d'aide | organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor |
sociale, tel qu'il a été modifié par l'article 65 de la loi du 15 | maatschappelijk welzijn, zoals gewijzigd bij artikel 65 van de wet van |
juillet 1996, posées par la Cour du travail de Mons. | 15 juli 1996, gesteld door het Arbeidshof te Bergen. |
La Cour d'arbitrage, | Het Arbitragehof, |
composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P. | samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters |
Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot et J.-P. Moerman, | P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot en J.-P. Moerman, |
assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. | bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van |
Melchior, | voorzitter M. Melchior, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet des questions préjudicielles | I. Onderwerp van de prejudiciële vragen |
Par neuf arrêts du 25 septembre 2001 en cause des centres publics | Bij negen arresten van 25 september 2001 in zake de openbare centra |
d'aide sociale de Charleroi, Gerpinnes, Ath, Mons et Fleurus contre | voor maatschappelijk welzijn van Charleroi, Gerpinnes, Aat, Bergen en |
différentes personnes de nationalité étrangère et en présence de | Fleurus tegen verschillende personen van vreemde nationaliteit en in |
l'Etat belge, dont les expéditions sont parvenues au greffe de la Cour | aanwezigheid van de Belgische Staat, waarvan de expedities ter griffie |
d'arbitrage les 3 et 4 octobre 2001, la Cour du travail de Mons a posé | van het Arbitragehof zijn ingekomen op 3 en 4 oktober 2001, heeft het |
des questions préjudicielles identiques, dont le libellé est le | Arbeidshof te Bergen identieke prejudiciële vragen gesteld die als |
suivant : | volgt luiden : |
« L'article 57, § 2, de la loi du 8 juillet 1976 organique des centres | « Schendt artikel 57, § 2, van de organieke wet van 8 juli 1976 |
publics d'aide sociale, modifié par l'article 65 de la loi du 15 | betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn, gewijzigd |
juillet 1996 et par les arrêts rendus par votre haute institution les | bij artikel 65 van de wet van 15 juli 1996 en bij de arresten van Uw |
22 avril 1998, 21 octobre 1998 et 30 juin 1999 viole-t-il ou non les | hoog rechtscollege van 22 april 1998, 21 oktober 1998 en 30 juni 1999, |
articles 10 et 11 de la Constitution, lus conjointement avec les | al dan niet de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang |
articles 23 et 191 de la Constitution, l'article 11.1 du Pacte | gelezen met de artikelen 23 en 191 van de Grondwet, artikel 11.1 van |
international de New York du 19 décembre 1996 [lire : 1966] relatif | het Internationaal Verdrag van New York van 19 december 1996 [lees : |
aux droits économiques, sociaux et culturels et l'article 3 de la | 1966] inzake economische, sociale en culturele rechten en artikel 3 |
Convention de Rome du 4 novembre 1950 de sauvegarde des droits de | van het Verdrag van Rome van 4 november 1950 tot bescherming van de |
l'homme et des libertés fondamentales, en ce qu'il traite de la même | rechten van de mens en de fundamentele vrijheden, in zoverre het twee |
manière deux catégories distinctes d'étrangers, soit avec une | afzonderlijke categorieën van vreemdelingen, hetzij met een voldoende |
suffisante justification raisonnable, soit sans une telle | en redelijke verantwoording, hetzij zonder een dergelijke |
justification, l'étranger qui séjourne illégalement dans le Royaume | verantwoording, op dezelfde wijze behandelt, namelijk de vreemdeling |
susceptible d'être amené à quitter le territoire sur ordre de | die illegaal in het Rijk verblijft en ertoe kan worden gebracht op |
l'autorité publique et l'étranger, également démuni de titre de séjour | bevel van de overheid het grondgebied te verlaten, en de vreemdeling |
mais demandeur en régularisation dans le cadre de la loi du 22 | die evenmin een verblijfsvergunning bezit, maar in het kader van de |
décembre 1999 et qui ne peut être éloigné du territoire en application | wet van 22 december 1999 een regularisatieaanvraag heeft ingediend en |
de l'article 14 de cette même loi ? » | die met toepassing van artikel 14 van diezelfde wet niet van het |
grondgebied kan worden verwijderd ? » | |
(...) | (...) |
IV. En droit | IV. In rechte |
(...) | (...) |
Quant au respect des droits de la défense | Ten aanzien van de naleving van de rechten van de verdediging |
B.1.1. Le premier intimé devant la Cour du travail de Mons (affaire n° | B.1.1. De eerste geïntimeerde voor het Arbeidshof te Bergen (zaak nr. |
2251) demande à développer ses moyens devant la Cour (A.3.6). | 2251) vraagt om zijn middelen voor het Hof uiteen te zetten (A.3.6). |
B.1.2. Le législateur spécial a permis à toute personne physique ou | B.1.2. De bijzondere wetgever heeft het iedere natuurlijke of |
morale justifiant d'un intérêt de saisir la Cour d'arbitrage d'un | rechtspersoon die van een belang doet blijken mogelijk gemaakt een |
beroep tot vernietiging in te stellen bij het Arbitragehof (artikel 2, | |
recours en annulation (article 2, 2°, de la loi spéciale du 6 janvier | 2°, van de bijzondere wet van 6 januari 1989). Hij heeft elk |
1989). Il a fait obligation à toute juridiction d'interroger la Cour à | rechtscollege de verplichting opgelegd aan het Hof een prejudiciële |
titre préjudiciel, sauf dans les hypothèses mentionnées à l'article | vraag te stellen, behoudens in de in artikel 26, § 2, tweede en derde |
26, § 2, alinéas 2 et 3, de la loi spéciale du 6 janvier 1989, cette | lid, van de bijzondere wet van 6 januari 1989 bedoelde gevallen, |
obligation étant particulièrement contraignante à l'égard des | waarbij die verplichting in het bijzonder dwingend is ten aanzien van |
juridictions dont les décisions ne sont pas susceptibles d'appel. Il n'a posé aucune exigence quant à l'assistance d'un avocat et il a rendu la procédure entièrement gratuite. En raison de ce large accès à la Cour, le législateur spécial a entendu éviter que celle-ci, qui risquait d'être saisie de nombreuses procédures dont certaines n'auraient aucune chance sérieuse d'aboutir, ne se trouve dans l'impossibilité de les traiter dans un délai raisonnable en devant, pour chacune d'elles, observer les règles formulées aux articles 85 à 90 de la loi spéciale du 6 janvier 1989. | de rechtscolleges wier beslissingen niet vatbaar zijn voor hoger beroep. Hij heeft geen enkele eis gesteld ten aanzien van de bijstand door een advocaat en heeft de procedure volledig kosteloos gemaakt. Vanwege die grote toegankelijkheid tot het Hof, heeft de bijzondere wetgever willen vermijden dat het Hof, waarbij talrijke procedures dreigden aanhangig te worden gemaakt waarvan sommige geen enkele ernstige kans op resultaat zouden hebben, zich in de onmogelijkheid bevindt ze binnen een redelijke termijn te behandelen, doordat het voor elk van die procedures de in de artikelen 85 tot 90 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 geformuleerde regels in acht moet nemen. |
B.1.3. Il résulte des travaux préparatoires de la loi spéciale du 6 | B.1.3. Uit de parlementaire voorbereiding van de bijzondere wet van 6 |
janvier 1989 que le législateur a entendu assurer le respect des | januari 1989 volgt dat de wetgever de naleving van de rechten van de |
verdediging van de betrokken partijen heeft willen verzekeren door de | |
droits de la défense des parties concernées par la notification des | kennisgeving van de conclusies van de rechters-verslaggevers en door |
conclusions des juges-rapporteurs et la possibilité d'introduire un | de mogelijkheid een memorie met verantwoording in te dienen in plaats |
mémoire justificatif plutôt que par la possibilité d'être entendu par | van door de mogelijkheid om door het Hof gehoord te worden (Parl. St., |
la Cour (Doc. parl., Sénat, 1988-1989, n° 483/2, pp. 16, 54, 86 et | Senaat, 1988-1989, nr. 483/2, pp. 16, 54, 86 en 87). |
87). La Cour ne doit pas donner suite à la demande d'audition. | Het Hof dient geen gevolg te geven aan het verzoek om te worden gehoord. |
Les dispositions en cause | De in het geding zijnde bepalingen |
B.2.1. Aux termes de l'article 57, § 1er, de la loi du 8 juillet 1976 | B.2.1. Volgens artikel 57, § 1, van de organieke wet van 8 juli 1976 |
organique des centres publics d'aide sociale (ci-après : loi sur les | betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn (hierna : |
C.P.A.S.), le centre public d'aide sociale a pour mission d'assurer | de O.C.M.W.-wet) heeft het openbaar centrum voor maatschappelijk |
aux personnes et aux familles l'aide due par la collectivité. Cette | welzijn tot taak aan personen en gezinnen de dienstverlening te |
aide n'est pas nécessairement financière, mais peut être matérielle, | verzekeren waartoe de gemeenschap gehouden is. De dienstverlening is |
sociale, médicale, médico-sociale ou psychologique. | niet noodzakelijk geldelijk, doch kan van materiële, sociale, |
geneeskundige, sociaal-geneeskundige of psychologische aard zijn. | |
B.2.2. L'article 57, § 2, de la loi sur les C.P.A.S., remplacé par | B.2.2. Artikel 57, § 2, van de O.C.M.W.-wet, vervangen bij artikel 65 |
l'article 65 de la loi du 15 juillet 1996 « modifiant la loi du 15 | van de wet van 15 juli 1996 « tot wijziging van de wet van 15 december |
décembre 1980 sur l'accès au territoire, le séjour, l'établissement et | 1980 betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de |
vestiging en de verwijdering van vreemdelingen en van de organieke wet | |
l'éloignement des étrangers et la loi du 8 juillet 1976 organique des | van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk |
centres publics d'aide sociale » et partiellement annulé par l'arrêt | welzijn », en gedeeltelijk vernietigd door het Hof in het arrest nr. |
de la Cour n° 43/98 du 22 avril 1998, dispose : | 43/98 van 22 april 1998, bepaalt : |
« § 2. Par dérogation aux autres dispositions de la présente loi, la mission du centre public d'aide sociale se limite à l'octroi de l'aide médicale urgente, à l'égard d'un étranger qui séjourne illégalement dans le Royaume. Le Roi peut déterminer ce qu'il y a lieu d'entendre par aide médicale urgente. Un étranger qui s'est déclaré réfugié et a demandé à être reconnu comme tel, séjourne illégalement dans le Royaume lorsque la demande d'asile a été rejetée et qu'un ordre de quitter le territoire a été notifié à l'étranger concerné. L'aide sociale accordée à un étranger qui était en fait bénéficiaire au moment où un ordre de quitter le territoire lui a été notifié, est arrêtée, à l'exception de l'aide médicale urgente, le jour où l'étranger quitte effectivement le territoire et, au plus tard, le jour de l'expiration du délai de l'ordre de quitter le territoire. Il est dérogé aux dispositions de l'alinéa précédent pendant le délai strictement nécessaire pour permettre à l'étranger de quitter le territoire, pour autant qu'il ait signé une déclaration attestant son intention explicite de quitter le plus vite possible le territoire, sans que ce délai ne puisse en aucun cas excéder un mois. La déclaration d'intention précitée ne peut être signée qu'une seule fois. Le centre informe sans retard le Ministre qui a l'accès au territoire, le séjour, l'établissement et l'éloignement des étrangers | « § 2. In afwijking van de andere bepalingen van deze wet, is de taak van het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn beperkt tot het verlenen van dringende medische hulp, wanneer het gaat om een vreemdeling die illegaal in het Rijk verblijft. De Koning kan bepalen wat onder dringende medische hulp begrepen moet worden. Een vreemdeling die zich vluchteling heeft verklaard en heeft gevraagd om als dusdanig te worden erkend, verblijft illegaal in het Rijk wanneer de asielaanvraag is geweigerd en aan de betrokken vreemdeling een bevel om het grondgebied te verlaten is betekend. De maatschappelijke dienstverlening aan een vreemdeling die werkelijk steuntrekkende was op het ogenblik dat hem een bevel om het grondgebied te verlaten werd betekend, wordt, met uitzondering van de dringende medische hulpverlening, stopgezet de dag dat de vreemdeling daadwerkelijk het grondgebied verlaat, en ten laatste de dag van het verstrijken van de termijn van het bevel om het grondgebied te verlaten. Van het bepaalde in het voorgaande lid wordt afgeweken gedurende de termijn die strikt noodzakelijk is om de vreemdeling in staat te stellen het grondgebied te verlaten, voor zover hij een verklaring heeft ondertekend die zijn uitdrukkelijke intentie het grondgebied zo snel mogelijk te willen verlaten, weergeeft; deze termijn mag in geen geval een maand overschrijden. De hierboven vermelde intentieverklaring kan slechts eenmaal worden ondertekend. Het centrum verwittigt zonder verwijl de Minister die bevoegd is voor de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de |
dans ses compétences, ainsi que la commune concernée, de la signature | vestiging en de verwijdering van vreemdelingen, evenals de betrokken |
de la déclaration d'intention. » | gemeente, van de ondertekening van de intentieverklaring. » |
B.2.3. Les questions préjudicielles portent toutes sur la | B.2.3. De prejudiciële vragen hebben alle betrekking op de |
compatibilité avec les articles 10 et 11 de la Constitution, de la | bestaanbaarheid met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet van de in |
disposition en cause interprétée comme s'appliquant aux personnes qui | het geding zijnde bepaling geïnterpreteerd als zijnde van toepassing |
ont introduit une demande de régularisation conformément à la loi du | op personen die een aanvraag tot regularisatie hebben ingediend op |
22 décembre 1999 relative à la régularisation de séjour de certaines | grond van de wet van 22 december 1999 betreffende de regularisatie van |
catégories d'étrangers séjournant sur le territoire du Royaume. | het verblijf van bepaalde categorieën van vreemdelingen verblijvend op |
het grondgebied van het Rijk. | |
B.2.4. L'article 2 de cette loi dispose : | B.2.4. Artikel 2 van die wet bepaalt : |
« Sans préjudice de l'application de l'article 9 de la loi du 15 | « Onverminderd de toepassing van artikel 9 van de wet van 15 december |
décembre 1980 sur l'accès au territoire, le séjour, l'établissement et | 1980 betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de |
l'éloignement des étrangers, la présente loi s'applique aux demandes | vestiging en de verwijdering van vreemdelingen, is deze wet van |
de régularisation de séjour introduites par des étrangers qui | toepassing op de aanvragen tot regularisatie van verblijf die |
séjournaient déjà effectivement en Belgique au 1er octobre 1999 et | ingediend worden door vreemdelingen die reeds daadwerkelijk in België |
qui, au moment de la demande : | verbleven op 1 oktober 1999 en die op het ogenblik van de aanvraag : |
1° soit ont demandé la reconnaissance de la qualité de réfugié sans | 1° hetzij de erkenning van de hoedanigheid van vluchteling hebben |
avoir reçu de décision exécutoire dans un délai de quatre ans, ce | aangevraagd zonder een uitvoerbare beslissing te hebben ontvangen |
binnen een termijn van vier jaar; deze termijn wordt teruggebracht tot | |
délai étant ramené à trois ans pour les familles avec des enfants | drie jaar voor de gezinnen met minderjarige kinderen die in België |
mineurs séjournant en Belgique au 1er octobre 1999 et en âge d'aller à | verbleven op 1 oktober 1999 en die de leeftijd hebben om naar school |
l'école; | te gaan; |
2° soit ne peuvent, pour des raisons indépendantes de leur volonté, | 2° hetzij om redenen onafhankelijk van hun wil niet kunnen terugkeren |
retourner ni dans le ou les pays où ils ont séjourné habituellement | naar het land of de landen waar ze vóór hun aankomst in België |
avant leur arrivée en Belgique, ni dans leur pays d'origine, ni dans | gewoonlijk verbleven hebben, noch naar hun land van herkomst, noch |
le pays dont ils ont la nationalité; | naar het land waarvan ze de nationaliteit hebben; |
3° soit sont gravement malades; | 3° hetzij ernstig ziek zijn; |
4° soit peuvent faire valoir des circonstances humanitaires et ont | 4° hetzij humanitaire redenen kunnen laten gelden en duurzame sociale |
développé des attaches sociales durables dans le pays. » | bindingen in het land hebben ontwikkeld. » |
B.2.5. L'article 14 de la loi du 22 décembre 1999 est libellé comme | B.2.5. Artikel 14 van de wet van 22 december 1999 luidt : |
suit : « Hormis les mesures d'éloignement motivées par l'ordre public ou la | « Behalve voor maatregelen tot verwijdering die gemotiveerd zijn door |
sécurité nationale, ou à moins que la demande ne réponde manifestement | de openbare orde of de nationale veiligheid, of tenzij de aanvraag |
pas aux conditions de l'article 9, il ne sera pas procédé | kennelijk niet beantwoordt aan de voorwaarden bepaald in artikel 9, |
matériellement à un éloignement entre l'introduction de la demande et | zal er niet feitelijk worden overgegaan tot verwijdering tussen de |
le jour où une décision négative a été prise en application de | indiening van de aanvraag en de dag waarop een negatieve beslissing |
l'article 12. » | wordt genomen met toepassing van artikel 12. » |
Quant au fond | Ten gronde |
B.3.1. L'article 57 de la loi sur les C.P.A.S. fait une distinction, | B.3.1. Artikel 57 van de O.C.M.W.-wet maakt inzake maatschappelijke |
en matière d'aide sociale, entre les étrangers, selon que ceux-ci | |
séjournent légalement ou illégalement sur le territoire. Depuis la loi | dienstverlening een onderscheid tussen vreemdelingen naargelang zij al |
du 30 décembre 1992, l'article 57, § 2, précise que l'aide sociale accordée aux étrangers séjournant illégalement sur le territoire est limitée à l'aide médicale urgente. Cette mesure tend à harmoniser la législation relative au statut de séjour des étrangers et celle relative à l'aide sociale. B.3.2. C'est au législateur qu'il appartient de mener une politique concernant l'accès au territoire, le séjour, l'établissement et l'éloignement des étrangers et de prévoir à cet égard, dans le respect du principe d'égalité et de non-discrimination, les mesures nécessaires qui peuvent notamment porter sur la fixation des | dan niet legaal op het grondgebied verblijven. Sinds de wet van 30 december 1992 verduidelijkt artikel 57, § 2, dat de maatschappelijke dienstverlening aan illegaal op het grondgebied verblijvende vreemdelingen wordt beperkt tot dringende medische hulp. Die maatregel strekt ertoe de wetgeving betreffende het verblijfsstatuut van de vreemdelingen en diegene betreffende de maatschappelijke dienstverlening beter op elkaar af te stemmen. B.3.2. Het komt de wetgever toe een beleid betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen te voeren en daaromtrent, met inachtneming van het gelijkheids- en niet-discriminatiebeginsel, in de nodige maatregelen te voorzien die betrekking kunnen hebben op onder meer het vaststellen |
conditions auxquelles le séjour d'un étranger en Belgique est légal ou | van de voorwaarden volgens welke het verblijf van een vreemdeling in |
non. Le fait qu'il en découle une différence de traitement entre | België al dan niet wettig is. Dat daaruit een verschil in behandeling |
étrangers est la conséquence logique de la mise en oeuvre de ladite politique. | voortvloeit tussen vreemdelingen is het logische gevolg van de |
B.3.3. Les questions préjudicielles concernent la situation | inwerkingstelling van voormeld beleid. |
particulière des demandeurs d'une régularisation de séjour fondée sur | B.3.3. De prejudiciële vragen hebben betrekking op de bijzondere |
la loi du 22 décembre 1999. | situatie van aanvragers tot regularisatie overeenkomstig de wet van 22 |
Lors de l'adoption de cette loi, il a été souligné à plusieurs | december 1999. Bij de totstandkoming van die wet werd in de parlementaire |
reprises dans les travaux préparatoires que la demande de | voorbereiding meermaals beklemtoond dat een aanvraag tot regularisatie |
régularisation ne modifiait pas le statut juridique du séjour des | niet de juridische verblijfsstatus van de betrokkenen wijzigt en als |
intéressés et n'ouvrait pas, en tant que telle, un droit à l'aide | dusdanig geen recht op maatschappelijke dienstverlening doet ontstaan. |
sociale. C'est la raison pour laquelle l'article 57, § 2, de la loi | Artikel 57, § 2, van de O.C.M.W.-wet werd daarom ongewijzigd behouden |
sur les C.P.A.S. a été maintenu inchangé (Doc. parl., Chambre, | |
1999-2000, Doc. 50 0234/001, p. 5, et 0234/005, p. 60; Ann., Chambre, | (Parl. St., Kamer, 1999-2000, Doc. 50 0234/001, p. 5, en 0234/005, p. |
1999-2000, 24 novembre 1999, HA 50 plen. 017, pp. 7, 8, 18, 31 et 32; | 60; Hand., Kamer, 1999-2000, 24 november 1999, HA 50 plen. 017, pp. 7, |
Doc. parl., Sénat, 1999-2000, n° 2-202/3, p. 23). | 8, 18, 31 en 32, Parl. St., Senaat, 1999-2000, nr. 2-202/3, p. 23). |
Il ne résulte pas de ce qui précède que le droit à l'aide sociale de | Uit het bovenstaande volgt niet dat het recht op maatschappelijke |
toutes les personnes qui ont introduit une demande de régularisation | dienstverlening van alle personen die een aanvraag tot regularisatie |
de séjour serait limité à l'aide médicale urgente durant l'examen de | hebben ingediend tijdens het onderzoek van hun aanvraag beperkt is tot |
cette demande. Les personnes qui bénéficient de l'aide sociale sur | dringende medische hulp. Wie op andere juridische gronden |
d'autres bases juridiques, conformément à l'article 57, § 1er, de la | maatschappelijke dienstverlening geniet overeenkomstig artikel 57, § |
loi sur les C.P.A.S., conservent ce droit durant la procédure de | 1, van de O.C.M.W.-wet, behoudt dat recht tijdens de |
régularisation. | regularisatieprocedure. |
B.3.4. C'est au juge qui pose une question préjudicielle qu'il | B.3.4. Het staat aan de rechter die een prejudiciële vraag stelt |
appartient de statuer sur l'applicabilité d'une norme à l'affaire dont | uitspraak te doen over de toepasselijkheid van een norm op de zaak die |
il est saisi. | aan hem is voorgelegd. |
Les questions préjudicielles se rapportent aux demandeurs de | De prejudiciële vragen hebben betrekking op de aanvragers tot |
régularisation de séjour auxquels s'applique, selon les juges a quo, | regularisatie die volgens de verwijzende rechters onder de toepassing |
l'article 57, § 2, de la loi sur les C.P.A.S. : elles sont fondées sur | vallen van artikel 57, § 2, van de O.C.M.W.-wet : zij steunen op de |
l'interprétation selon laquelle le statut de séjour de l'étranger | interpretatie dat de verblijfsstatus van de betrokken vreemdeling |
concerné est illégal au sens de cette disposition. | illegaal is in de zin van die bepaling. |
B.4.1. Dans les questions préjudicielles, il est demandé à la Cour si | B.4.1. In de prejudiciële vragen wordt het Hof gevraagd of artikel 57, |
l'article 57, § 2, de la loi sur les C.P.A.S. viole les articles 10 et | § 2, van de O.C.M.W.-wet de artikelen 10 en 11 van de Grondwet |
11 de la Constitution, lus conjointement ou non avec les articles 23 | schendt, al dan niet in samenhang gelezen met de artikelen 23 en 191 |
et 191 de celle-ci, avec l'article 11.1 du Pacte international relatif | van de Grondwet, met artikel 11.1 van het Internationaal Verdrag |
aux droits économiques, sociaux et culturels et avec l'article 3 de la | inzake economische, sociale en culturele rechten en met artikel 3 van |
Convention européenne des droits de l'homme, en ce qu'il n'est pas | het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, doordat binnen de |
categorie van illegale vreemdelingen geen onderscheid wordt gemaakt | |
fait de distinction, au sein de la catégorie des étrangers en séjour | tussen de vreemdelingen die van het grondgebied kunnen worden |
illégal, entre ceux qui peuvent être éloignés du territoire et ceux | verwijderd en hen die niet feitelijk kunnen worden verwijderd |
qui ne le peuvent matériellement pas, en vertu de l'article 14 de la | ingevolge artikel 14 van de wet van 22 december 1999. |
loi du 22 décembre 1999. B.4.2. Il ressort des travaux préparatoires de la loi du 22 décembre | B.4.2. Uit de parlementaire voorbereiding van de wet van 22 december |
1999 qu'un équilibre a été recherché entre, d'une part, le souci de | 1999 blijkt dat gestreefd werd naar een evenwicht tussen, enerzijds, |
trouver une solution humaine et définitive pour un grand nombre | de bekommernis om een humane en definitieve oplossing te vinden voor |
d'étrangers qui séjournaient illégalement sur le territoire et, | een grote groep vreemdelingen die illegaal op het grondgebied |
d'autre part, le souci de veiller à ce que les demandes puissent être | verbleven en, anderzijds, de bekommernis te waken over de |
gérées, en vue de la réussite de cette opération d'envergure (Doc. | beheersbaarheid van de aanvragen met het oog op het welslagen van die |
parl., Chambre, 1999-2000, Doc. 50 0234/001, pp. 3-10, et 0234/005, | grootschalige operatie (Parl. St., Kamer, 1999-2000, Doc. 50 0234/001, |
pp. 5-16). | pp. 3-10, en 0234/005, pp. 5-16). |
B.4.3. Le législateur n'a pas opté pour une régularisation | B.4.3. De wetgever heeft niet gekozen voor een automatische |
automatique, mais bien pour une procédure dans laquelle il est | regularisatie, doch wel voor een procedure waarbij van geval tot geval |
examiné, cas par cas, si les conditions fixées par la loi sont | wordt onderzocht of aan de door de wet gestelde vereisten is voldaan. |
remplies. En ne prévoyant pas que l'introduction d'une demande de | Door er niet in te voorzien dat het indienen van een |
régularisation ouvrirait, par elle-même, un droit à l'aide sociale, il | regularisatieaanvraag een recht op maatschappelijke dienstverlening |
a entendu éviter l'attrait financier de la demande de régularisation, | zou doen ontstaan, heeft hij de financiële aantrekkingskracht van de |
afin d'écarter les demandes abusives introduites uniquement dans le | regularisatieaanvraag willen voorkomen om onterechte aanvragen, |
but d'obtenir l'aide sociale et afin de combattre une immigration | ingediend met de enkele bedoeling maatschappelijke dienstverlening te |
verkrijgen, te weren en om bijkomende illegale immigratie tegen te | |
illégale supplémentaire (voy. Doc. parl., Chambre, 1999-2000, Doc. 50 | gaan (zie Parl. St., Kamer, 1999-2000, Doc. 50 0234/001, p. 10, en |
0234/001, p. 10, et 0234/005, p. 13, p. 60 et p. 65; Ann., Chambre, | 0234/005, p. 13, p. 60 en p. 65; Hand., Kamer, 1999-2000, 24 november |
1999-2000, 24 novembre 1999, HA 50 plen. 017, pp. 31 et 32; Doc. | 1999, HA 50 plen. 017, pp. 31 en 32; Parl. St., Senaat, 1999-2000, nr. |
parl., Sénat, 1999-2000, n° 2-202/3, pp. 4 et 6). | 2-202/3, pp. 4 en 6). |
B.4.4. Le législateur peut adopter des mesures visant à combattre les | B.4.4. De wetgever vermag maatregelen te nemen om misbruik van |
abus de procédure et peut également être amené à faire certains choix | procedure tegen te gaan en kan ook om budgettaire redenen tot bepaalde |
politiques pour des raisons budgétaires. La Cour doit toutefois | beleidskeuzes worden verplicht. Het Hof dient evenwel na te gaan of |
vérifier si le choix du législateur n'entraîne aucune discrimination. | uit de keuze van de wetgever geen discriminatie voortspruit. |
B.4.5. C'est uniquement pour ceux qui se trouvaient en séjour illégal | B.4.5. Enkel voor degenen die zich bij de totstandkoming van de wet |
sur le territoire lors de l'adoption de la loi du 22 décembre 1999, | van 22 december 1999 op illegale wijze op het grondgebied bevonden, |
soit parce qu'ils y avaient accédé sans autorisation et étaient | hetzij doordat zij zich zonder toestemming toegang tot het grondgebied |
demeurés dans la clandestinité soit parce qu'ils séjournaient sur le | hadden verschaft en in de clandestiniteit waren gebleven, hetzij |
territoire après l'expiration de la période pour laquelle ils avaient | doordat zij op het grondgebied verblijven na het verstrijken van de |
obtenu l'autorisation requise ou parce qu'ils ont été déboutés de leur | periode waarvoor zij de vereiste toestemming hadden verkregen, hetzij |
doordat zij, na een asielaanvraag te hebben ingediend, uitgeprocedeerd | |
demande d'asile et n'ont pas donné suite à l'ordre de quitter le | waren en geen gevolg hebben gegeven aan een bevel het grondgebied te |
territoire, que le droit à l'aide sociale des demandeurs de | verlaten, is het recht van de regularisatieaanvragers op |
régularisation est limité à l'aide médicale urgente. | maatschappelijke dienstverlening beperkt tot dringende medische hulp. |
Il a été dit à plusieurs reprises au cours des travaux préparatoires | In de parlementaire voorbereiding werd meermaals aangegeven dat de |
que la demande de régularisation n'affectait pas le statut juridique | aanvraag tot regularisatie niet de juridische verblijfsstatus van de |
du séjour des intéressés (Doc. parl., Chambre, 1999-2000, Doc. 50 | betrokkenen wijzigt (Parl. St., Kamer, 1999-2000, Doc. 50 0234/005, p. |
0234/005, p. 60, et Doc. parl., Sénat, 1999-2000, n° 2-202/3, pp. 36 | 60, en Parl. St., Senaat, 1999-2000, nr. 2-202/3, pp. 36 en 58). Dat |
et 58). Le fait qu'il ne soit pas procédé « matériellement » à | niet « feitelijk » zal worden overgegaan tot hun verwijdering van het |
l'éloignement de ceux-ci pendant l'examen de leur demande de | grondgebied tijdens het onderzoek van hun aanvraag tot regularisatie, |
régularisation signifie simplement qu'ils sont tolérés sur le | houdt enkel in dat ze, in afwachting van een beslissing, op het |
territoire, dans l'attente d'une décision, et n'empêche pas qu'ils se | grondgebied worden gedoogd en neemt niet weg dat ze zich door hun |
trouvent, de leur propre fait, dans une situation de séjour illégale. | eigen toedoen in een onwettige verblijfssituatie bevinden. |
Leur situation diffère objectivement de celle des personnes qui, avant | Hun situatie is objectief verschillend van de situatie van degenen |
l'adoption de la loi du 22 décembre 1999, avaient obtenu un statut | die, vóór de totstandkoming van de wet van 22 december 1999, op grond |
légal de séjour, sur la base des procédures prévues à cet effet, ou | van de daartoe geëigende procedures, een wettige verblijfsstatus |
dont la demande d'asile était encore pendante devant les instances | hadden verkregen of voor de bevoegde instanties nog een asielaanvraag |
compétentes. | hangende hadden. |
B.4.6. La régularisation offre aux étrangers concernés une chance | B.4.6. De regularisatie biedt de betrokken vreemdelingen een kans om, |
d'obtenir un statut de séjour légal, malgré leur séjour clandestin ou | ondanks hun clandestien verblijf of de uitputting van de voorheen |
le fait que les procédures existant auparavant ont été épuisées, et | bestaande procedures, alsnog een legaal verblijfsstatuut te |
donc aussi d'obtenir le droit à l'aide sociale, conformément à | verkrijgen, en aldus ook recht op maatschappelijke dienstverlening |
l'article 57, § 1er, de la loi sur les C.P.A.S. En attendant, l'aide | overeenkomstig artikel 57, § 1, van de O.C.M.W.-wet te verwerven. |
médicale urgente leur est garantie. Sur la base de la circulaire du 6 | Ondertussen is hen dringende medische hulp gewaarborgd. Zij kunnen |
avril 2000 concernant les autorisations provisoires d'occupation pour | bovendien, op grond van de omzendbrief van 6 april 2000 betreffende de |
les ressortissants étrangers ayant introduit une demande de | voorlopige arbeidsvergunningen voor de buitenlandse onderdanen die een |
aanvraag tot regularisatie van het verblijf hebben ingediend, zoals | |
régularisation de séjour, modifiée par la circulaire du 6 février | gewijzigd bij omzendbrief van 6 februari 2001, een tijdelijke |
2001, ils peuvent en outre obtenir une autorisation provisoire | arbeidsvergunning verkrijgen en aldus in hun onderhoud voorzien. |
d'occupation et pourvoir ainsi à leur subsistance. | |
B.4.7. L'article 14 de la loi du 22 décembre 1999 a pour effet que les | B.4.7. Artikel 14 van de wet van 22 december 1999 heeft tot gevolg dat |
étrangers qui ont introduit une demande de régularisation de séjour | de vreemdelingen die een aanvraag tot regularisatie hebben ingediend, |
sont tolérés sur le territoire durant le déroulement de cette | gedurende die procedure op het grondgebied worden gedoogd, zonder aan |
procédure, sans que soit accordée à ceux d'entre eux qui séjournent | diegenen onder hen die illegaal op het grondgebied verblijven een |
illégalement sur le territoire un titre de séjour. Lorsqu'un ordre de | verblijfsvergunning te verlenen. Indien voorheen aan de betrokkenen |
quitter le territoire a été donné précédemment à l'intéressé, celui-ci | het bevel was gegeven het grondgebied te verlaten, blijft dat bevel |
subsiste, même s'il n'est pas procédé effectivement à son exécution | gelden, ook al wordt niet effectief tot gedwongen uitvoering |
forcée (Doc. parl., Chambre, 1999-2000, Doc. 50 0234/001, p. 18). | overgegaan (Parl. St., Kamer, 1999-2000, Doc. 50 0234/001, p. 18). |
B.4.8. Il n'aurait pas été raisonnable d'inviter les étrangers | B.4.8. Het ware niet redelijk geweest illegaal op het grondgebied |
séjournant illégalement sur le territoire et dont le séjour est | verblijvende vreemdelingen, die vaak clandestien op het grondgebied |
souvent clandestin à se faire connaître en introduisant une demande de | verblijven, uit te nodigen om zich bekend te maken door een |
régularisation de séjour, sans leur donner la garantie qu'ils ne | regularisatieaanvraag in te dienen, zonder hen de waarborg te geven |
seront « matériellement » pas éloignés. Il ne serait pas davantage | dat zij « feitelijk » niet zouden worden verwijderd. Het is echter al |
raisonnable d'affirmer qu'il n'est constitutionnellement possible de leur accorder cette garantie que si elle est accompagnée de l'octroi du droit à l'aide sociale, même s'il n'est pas établi qu'ils remplissent les conditions pour obtenir la régularisation. Les demandeurs de la régularisation de séjour dont l'aide sociale est limitée à l'aide médicale urgente sont des étrangers qui n'ont pas agi conformément à la réglementation existante en matière de séjour, soit parce qu'ils n'ont pas donné suite à un ordre de quitter le territoire, soit parce qu'ils n'ont pas obtenu l'autorisation de séjour requise ou parce qu'ils ne l'avaient pas demandée. | evenmin redelijk te stellen dat het verlenen van die waarborg grondwettelijk slechts mogelijk zou zijn, indien het gepaard zou gaan met het verlenen van een recht op maatschappelijke dienstverlening, ook al is niet uitgemaakt dat zij aan de voorwaarden voor regularisatie voldoen. De regularisatieaanvragers wier dienstverlening beperkt is tot dringende medische hulp, zijn vreemdelingen die zich niet hebben gedragen overeenkomstig de bestaande verblijfsreglementering, doordat ze geen gevolg hebben gegeven aan een bevel het grondgebied te verlaten of de vereiste toelating tot verblijf op het grondgebied niet hebben verkregen of niet hadden gevraagd. |
En attendant que la procédure de régularisation soit clôturée, leur | In afwachting van de afronding van de regularisatieprocedure, |
situation de séjour ne diffère pas, sur le plan juridique, de celle | verschilt hun verblijfssituatie juridisch niet van die van de andere |
des autres étrangers qui séjournent illégalement sur le territoire, de | vreemdelingen die illegaal op het grondgebied verblijven, zodat het |
sorte qu'il n'est pas déraisonnable qu'ils soient traités de la même | niet onredelijk is dat zij inzake maatschappelijke dienstverlening |
manière en ce qui concerne l'aide sociale. La loi du 22 décembre 1999 | gelijk worden behandeld. De wet van 22 december 1999 biedt de |
accorde aux intéressés une chance d'obtenir l'autorisation de séjour | betrokkenen een kans om de vereiste verblijfsvergunning te verkrijgen, |
exigée, même s'ils ont éventuellement épuisé sans résultat les | ook al hebben ze mogelijkerwijs de voorheen bestaande procedures |
procédures qui existaient antérieurement. | zonder resultaat uitgeput. |
Il résulte de ce qui précède qu'il n'est pas manifestement | Uit hetgeen voorafgaat volgt dat het niet kennelijk onredelijk is dat, |
déraisonnable qu'en attendant la clôture de la procédure de | in afwachting van de afronding van de regularisatieprocedure, en |
régularisation, soit aussi longtemps qu'il n'est pas établi que les | zolang derhalve niet vaststaat dat aan de voorwaarden voor |
conditions pour obtenir la régularisation sont remplies, l'aide | regularisatie is voldaan, de aan de aanvragers gewaarborgde |
sociale garantie aux demandeurs soit ainsi limitée. | maatschappelijke dienstverlening aldus beperkt blijft. |
B.5. Aux termes des questions préjudicielles, il est également demandé | B.5. Volgens de bewoordingen van de prejudiciële vragen wordt eveneens |
à la Cour de contrôler la disposition en cause au regard des articles | aan het Hof gevraagd de in het geding zijnde bepaling te toetsen aan |
10 et 11 de la Constitution, lus en combinaison avec les articles 23 | de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met de |
et 191 de la Constitution, avec l'article 11.1 du Pacte international | artikelen 23 en 191 van de Grondwet, met artikel 11.1 van het |
relatif aux droits économiques, sociaux et culturels ainsi qu'avec | Internationaal Verdrag inzake economische, sociale en culturele |
l'article 3 de la Convention européenne des droits de l'homme. Ce | rechten en met artikel 3 van het Europees Verdrag voor de Rechten van |
contrôle aboutit à la même conclusion en raison des considérations qui | de Mens. Die toetsing leidt tot dezelfde conclusie vanwege de |
précèdent. | overwegingen die voorafgaan. |
B.6. Les questions préjudicielles appellent une réponse négative. | B.6. De prejudiciële vragen dienen ontkennend te worden beantwoord. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
dit pour droit : | zegt voor recht : |
L'article 57, § 2, de la loi du 8 juillet 1976 organique des centres | Artikel 57, § 2, van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de |
publics d'aide sociale, modifié par les lois des 30 décembre 1992 et | openbare centra voor maatschappelijk welzijn, gewijzigd bij de wetten |
15 juillet 1996, interprété en ce sens que le droit à l'aide sociale | van 30 december 1992 en 15 juli 1996, schendt niet de artikelen 10 en |
de l'étranger séjournant illégalement sur le territoire et qui a | |
introduit une demande de régularisation de séjour sur la base de la | |
loi du 22 décembre 1999 est limité à l'aide médicale urgente aussi | |
longtemps que son séjour n'est pas régularisé, ne viole pas les | |
articles 10 et 11 de la Constitution, lus isolément ou combinés avec | 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met de artikelen |
les articles 23 et 191 de la Constitution, avec l'article 11.1 du | 23 en 191 van de Grondwet, met artikel 11.1 van het Internationaal |
Pacte international relatif aux droits économiques, sociaux et | Verdrag inzake economische, sociale en culturele rechten en met |
culturels et avec l'article 3 de la Convention européenne des droits | artikel 3 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, in de |
interpretatie dat het recht op maatschappelijke dienstverlening | |
beperkt wordt tot dringende medische hulp voor de illegaal op het | |
grondgebied verblijvende vreemdeling die een aanvraag tot | |
de l'homme. | regularisatie heeft ingediend op grond van de wet van 22 december |
1999, zolang zijn verblijf niet is geregulariseerd. | |
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, | Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig |
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het |
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 17 janvier 2002. | Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 17 januari 2002. |
Le greffier, | De griffier, |
P.-Y. Dutilleux. | P.-Y. Dutilleux. |
Le président, | De voorzitter, |
M. Melchior. | M. Melchior. |