Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 153/2001 du 28 novembre 2001 Numéros du rôle : 2037 et 2040 En cause : les questions préjudicielles concernant les articles 23, 24 et 37 de la loi du 21 décembre 1998 relative à la sécurité lors des matches de football, La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges L. François, (...)"
Extrait de l'arrêt n° 153/2001 du 28 novembre 2001 Numéros du rôle : 2037 et 2040 En cause : les questions préjudicielles concernant les articles 23, 24 et 37 de la loi du 21 décembre 1998 relative à la sécurité lors des matches de football, La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges L. François, (...) Uittreksel uit arrest nr. 153/2001 van 28 november 2001 Rolnummers 2037 en 2040 In zake : de prejudiciële vragen over de artikelen 23, 24 en 37 van de wet van 21 december 1998 betreffende de veiligheid bij voetbalwedstrijden, gesteld door de Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters L. Fran(...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Extrait de l'arrêt n° 153/2001 du 28 novembre 2001 Uittreksel uit arrest nr. 153/2001 van 28 november 2001
Numéros du rôle : 2037 et 2040 Rolnummers 2037 en 2040
En cause : les questions préjudicielles concernant les articles 23, 24 In zake : de prejudiciële vragen over de artikelen 23, 24 en 37 van de
et 37 de la loi du 21 décembre 1998 relative à la sécurité lors des wet van 21 december 1998 betreffende de veiligheid bij
matches de football, posées par le Tribunal de police de Tongres. voetbalwedstrijden, gesteld door de Politierechtbank te Tongeren.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges L. samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters
François, M. Bossuyt, A. Alen, J.-P. Moerman et E. Derycke, assistée L. François, M. Bossuyt, A. Alen, J.-P. Moerman en E. Derycke,
du greffier L. Potoms, présidée par le président A. Arts, bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des questions préjudicielles I. Onderwerp van de prejudiciële vragen
Par jugements du 25 septembre 2000 en cause de M. Naim et de R. Bij vonnissen van 25 september 2000 in zake M. Naim en R. Santoro
Santoro contre le ministère de l'Intérieur, dont les expéditions sont tegen het Ministerie van Binnenlandse Zaken, waarvan de expedities ter
parvenues au greffe de la Cour d'arbitrage les 2 et 3 octobre 2000, le griffie van het Arbitragehof zijn ingekomen op 2 en 3 oktober 2000,
Tribunal de police de Tongres a posé la question préjudicielle heeft de Politierechtbank te Tongeren de volgende prejudiciële vraag
suivante : gesteld :
« Les articles 23, 24 et 37 de la loi du 21 décembre 1998 [relative à « Schenden de artikelen 23, 24 en 37 van de wet van 21 december 1998
la sécurité lors des matches de football] violent-ils les articles 10 [betreffende de veiligheid bij voetbalwedstrijden] de artikelen 10 en
et 11 de la Constitution, lus en combinaison avec l'article 6 de la 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 6 van het
Convention européenne des droits de l'homme ainsi qu'avec les Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en met de algemene
principes généraux de droit, en tant que celui qui comparaît devant le rechtsbeginselen, in zoverre aan diegene die verschijnt voor de
tribunal de police pour cause d'infraction à l'article 23 ne peut se politierechtbank wegens inbreuk op artikel 23, geen boete kan worden
voir infliger une amende qui soit inférieure au minimum légal prévu opgelegd die kleiner is dan het wettelijk minimum waarin de artikelen
par les articles 24 et 37, cependant que celui qui comparaît devant le 24 en 37 voorzien, terwijl degene die voor de strafrechter verschijnt
juge pénal peut bénéficier de l'application de l'article 85 du Code de toepassing kan genieten van artikel 85 van het Strafwetboek, of van
pénal ou d'une autre mesure de faveur pénale découlant des lois een andere strafrechtelijke gunstmaatregel afgeleid uit de bijzondere
particulières ? » wetten ? »
(...) (...)
IV. En droit IV. In rechte
(...) (...)
B.1. Le juge a quo demande à la Cour s'il n'est pas discriminatoire B.1. De verwijzende rechter vraagt het Hof of het niet discriminerend
qu'un juge de police, saisi par l'appel interjeté contre une amende is dat een politierechter voor wie hoger beroep werd ingesteld tegen
administrative et une interdiction administrative de stade encourues een administratieve geldboete en een administratief stadionverbod,
pour certains comportements troublant le déroulement d'un match de opgelegd wegens bepaalde gedragingen die het verloop van een
football (article 23 de la loi du 21 décembre 1998 relative à la voetbalwedstrijd verstoren (artikel 23 van de wet van 21 december 1998
sécurité lors des matches de football, dénommée ci-après « loi sur le betreffende de veiligheid bij voetbalwedstrijden, hierna « voetbalwet
football »), ne peut infliger une amende administrative inférieure au »), geen administratieve geldboete kan opleggen beneden het minimum
minimum fixé dans les articles 24 et 37 de cette même loi, alors que vastgesteld in de artikelen 24 en 37 van dezelfde wet, terwijl de
le juge pénal peut appliquer l'article 85 du Code pénal ou « une autre strafrechter artikel 85 van het Strafwetboek of « een andere
mesure de faveur pénale découlant des lois particulières ». strafrechtelijke gunstmaatregel afgeleid uit de bijzondere wetten »
Les dispositions en cause de la loi sur le football sont libellées comme suit : kan toepassen. De in het geding zijnde bepalingen van de voetbalwet luiden :
«

Art. 23.Pourra encourir une ou plusieurs sanctions prévues à

«

Art. 23.Eenieder die, alleen of in groep, door zijn gedrag het

l'article 24 quiconque, seul ou en groupe, trouble par son verloop van een nationale voetbalwedstrijd of van een internationale
comportement le déroulement d'un match national de football ou d'un voetbalwedstrijd verstoort door het aanzetten tot slagen en
match international de football, en incitant à porter des coups et verwondingen, haat of woede ten opzichte van een of meer personen die
blessures, à la haine ou à l'emportement à l'égard d'une ou plusieurs zich in het stadion bevinden, kan een of meer sancties oplopen als
personnes se trouvant dans le stade. » bepaald in artikel 24. »
«

Art. 24.Conformément à la procédure prévue au Titre IV, une amende

«

Art. 24.Overeenkomstig de procedure bepaald in Titel IV kan in

administrative de dix mille francs à deux cent mille francs et une geval van overtreding van de artikelen 20, 21, 22 of 23 een
interdiction de stade administrative d'une durée de trois mois à cinq administratieve geldboete van tienduizend tot tweehonderdduizend frank
ans ou une de ces deux sanctions peuvent être infligées en cas de en een administratief stadionverbod voor een duur van drie maanden tot
contravention aux articles 20, 21, 22 et 23. » vijf jaar worden opgelegd, of één van deze sancties alleen. »
«

Art. 37.S'il y a des circonstances atténuantes, les amendes

«

Art. 37.Indien er verzachtende omstandigheden zijn, kunnen de

administratives prévues aux articles 18 et 24 peuvent être diminuées administratieve geldboetes, bepaald in de artikelen 18 en 24 worden
jusqu'en-deçà de leur minimum, sans qu'elles ne puissent être verminderd tot beneden hun minimum, zonder dat zij ooit lager kunnen
inférieures à dix mille francs pour une sanction basée sur l'article zijn dan tienduizend frank voor een sanctie op basis van artikel 18,
18, ou inférieures à cinq mille francs pour une sanction basée sur of lager dan vijfduizend frank voor een sanctie op basis van artikel
l'article 24. » 24. »
B.2. L'article 37 de la loi sur le football - article unique du B.2. Artikel 37 van de voetbalwet - enig artikel van hoofdstuk VIII «
chapitre VIII « Circonstances atténuantes » du titre IV de cette loi - Verzachtende omstandigheden » van titel IV van die wet - bepaalt
prévoit expressément que s'il y a des circonstances atténuantes, les uitdrukkelijk dat, indien er verzachtende omstandigheden zijn, de
amendes administratives, prévues notamment à l'article 24, peuvent administratieve geldboeten, bepaald in onder meer artikel 24, kunnen
être diminuées au-dessous de leur minimum. Les questions worden verminderd tot beneden hun minimum. Bijgevolg moeten de
préjudicielles doivent par conséquent être interprétées en ce sens prejudiciële vragen aldus worden begrepen dat zij betrekking hebben,
qu'elles visent, non pas la possibilité de diminuer l'amende niet op de mogelijkheid om, indien er verzachtende omstandigheden
administrative au-dessous du minimum légal en cas de circonstances zijn, de administratieve geldboete tot beneden het wettelijke minimum
te verminderen, maar enkel op de onmogelijkheid om, indien er
atténuantes, mais seulement l'impossibilité de réduire l'amende verzachtende omstandigheden zijn, de administratieve geldboete te
administrative, en pareil cas, à un montant « inférieur à cinq mille verminderen tot een bedrag « lager dan vijfduizend frank voor een
francs pour une sanction basée sur l'article 24 », alors que le juge sanctie op basis van artikel 24 », terwijl de strafrechter met
pénal peut imposer, en application de l'article 85 du Code pénal, une toepassing van artikel 85 van het Strafwetboek een nog lagere
amende encore inférieure ou faire application de la loi du 29 juin geldboete kan opleggen of de wet van 29 juni 1964 betreffende de
1964 concernant la suspension, le sursis et la probation. opschorting, het uitstel en de probatie kan toepassen.
B.3.1. Dans leur mémoire, les appelants dans l'instance principale B.3.1. De appellanten in het bodemgeschil voeren in hun memorie aan
font valoir qu'il résulte de l'application de la loi sur le football dat uit de toepassing van de voetbalwet volgt dat wie zich schuldig
que celui qui se rend coupable de faits punissables en troublant le maakt aan strafbare feiten door het verloop van een voetbalwedstrijd
déroulement d'un match de football peut être sanctionné autrement que te verstoren, anders kan worden bestraft dan wie een andere
celui qui assiste à une autre rencontre sportive. De plus, selon ces sportwedstrijd volgt. Bovendien wordt volgens die partijen een
parties, un justiciable est jugé différemment pour les mêmes faits, rechtsonderhorige anders berecht voor dezelfde feiten naargelang hij
selon qu'il assiste, d'une part, à un match de football national - une een nationale voetbalwedstrijd - een wedstrijd waaraan ten minste één
rencontre à laquelle participe au moins un club de première ou de
deuxième division nationale - ou à un match de football international club uit een van de hoogste twee nationale afdelingen deelneemt - of
ou, d'autre part, à un autre match « officiel » de football. Les een internationale voetbalwedstrijd bijwoont, dan wel een andere «
parties susdites estiment que ces distinctions ne sont pas officiële » voetbalwedstrijd. Die onderscheiden zijn volgens die
raisonnablement justifiées. partijen niet redelijk verantwoord.
B.3.2. Les parties devant la Cour ne peuvent pas modifier ou faire B.3.2. De partijen voor het Hof vermogen niet de inhoud van de
modifier le contenu des questions préjudicielles. La Cour ne peut prejudiciële vragen te wijzigen of te doen wijzigen. Het Hof kan zijn
étendre son contrôle à des différences de traitement au sujet toetsing niet uitbreiden tot verschillen in behandeling waarover de
desquelles le juge a quo ne l'a pas interrogée. verwijzende rechter het Hof niet heeft ondervraagd.
La Cour limite par conséquent son examen à la différence de traitement Bijgevolg beperkt het Hof zijn toetsing tot het verschil in
mentionnée dans les questions préjudicielles, telle qu'elle est behandeling dat in de prejudiciële vragen is aangebracht, zoals nader
décrite au B.2. omschreven in B.2.
B.4. Les règles constitutionnelles de l'égalité et de la non-discrimination n'excluent pas qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et qu'elle soit raisonnablement justifiée. L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la nature des principes en cause; le principe d'égalité est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés et le but visé. B.5. Lorsque le législateur estime que certains manquements à des B.4. De grondwettelijke regels van de gelijkheid en de niet-discriminatie sluiten niet uit dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust en het redelijk verantwoord is. Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het gelijkheidsbeginsel is geschonden wanneer vaststaat dat er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende middelen en het beoogde doel. B.5. Wanneer de wetgever oordeelt dat sommige tekortkomingen in
obligations légales doivent faire l'objet d'une répression, il relève wettelijke verplichtingen moeten worden bestraft, dan behoort het tot
de son pouvoir d'appréciation de décider s'il est opportun d'opter zijn beoordelingsbevoegdheid te beslissen of het opportuun is om voor
pour des sanctions pénales sensu stricto ou pour des sanctions strafsancties sensu stricto of voor administratieve sancties te
administratives. Le choix de l'une ou l'autre catégorie de sanctions opteren. De keuze van de ene of de andere categorie van sancties kan
ne peut être considéré comme établissant, en soi, une discrimination. niet worden geacht op zich een discriminatie in te voeren. Niettemin
Néanmoins, la différence de traitement qui pourrait en résulter est is het verschil in behandeling dat daaruit zou kunnen voortvloeien
discriminatoire si elle n'est pas raisonnablement justifiée. discriminerend indien het niet in redelijkheid is verantwoord.
B.6. La possibilité de recourir à des sanctions administratives pour B.6. De mogelijkheid een beroep te doen op administratieve sancties om
réprimer certaines « infractions » à la loi sur le football répond aux sommige « inbreuken » op de voetbalwet te bestraffen, beantwoordt aan
objectifs préventifs et répressifs poursuivis par le législateur.
Il ressort en effet des travaux préparatoires de la loi sur le de door de wetgever nagestreefde preventieve en repressieve
football que : doelstellingen.
Uit de parlementaire voorbereiding van de voetbalwet blijkt immers :
« En ce qui concerne les sanctions à l'égard des [...] personnes « Voor wat betreft de sancties ten aanzien van [...] de in het stadion
aanwezige personen, werd gekozen voor een administratief systeem,
présentes dans le stade, il a été opté pour un système administratif teneinde de zaken op een snelle wijze af te handelen en ook aangezien
afin de traiter les affaires de manière rapide et aussi parce qu'un een dergelijk systeem minder repressief is voor de betrokken personen
tel système est moins pénalisant pour les personnes concernées qu'une dan een strafrechtelijke aanpak (geen enkele vrijheidsberovende
approche pénale (aucune mesure privative de liberté n'est prévue - or maatregel wordt voorzien - welnu, dergelijke maatregelen bedoeld door
de telles mesures, visées à l'article 7 du Code pénal, sont plus artikel 7 van het Strafwetboek zijn zwaarder dan een geldboete, de
graves qu'une amende -, les sanctions administratives ne seront pas administratieve sancties worden niet opgenomen in het strafregister
reprises au casier judiciaire de l'intéressé, ...). van de betrokkene,...).
Ce faisant, les dispositions de la loi veillent au respect des Tegelijkertijd wil de wet ook erop toezien dat de op de wet
exigences posées par les articles 6 et 7 de la Convention de toepasselijke vereisten van de artikelen 6 en 7 van het Europees
sauvegarde des droits de l'homme et des libertés fondamentales en Verdrag ter bescherming van de rechten van de mens worden nageleefd.
matière de droits de la défense, d'égalité, de légalité et de In het bijzonder werd rekening gehouden met de rechten van verdediging
proportionnalité. Il est particulièrement tenu compte des droits de la (zie de administratieve procedure in Titel III), met het
défense (voir la procédure administrative dans le chapitre III), du legaliteitsbeginsel (zoals dit blijkt uit de rechtspraak van het
principe de la légalité (tel que l'indique la jurisprudence de la Cour Europees Hof voor [...] de rechten van de mens), het
européenne [...] des droits de l'homme), du principe d'égalité (tel gelijkheidsbeginsel (zoals dit blijkt uit de rechtspraak van het
que l'indique la jurisprudence de la Cour d'arbitrage, plus Arbitragehof, onder meer specifiek met betrekking tot de
spécifiquement pour ce qui concerne les sanctions administratives, administratieve sancties; zie artikel 37), en met het
voir article 37) et [du] principe de proportionnalité (article 29, proportionaliteitsbeginsel (artikel 29, lid 2). » (Parl. St., Kamer,
alinéa 2). » (Doc. parl., Chambre, 1997-1998, n° 1572/1, pp. 1-2) 1997-1998, nr. 1572/1, pp. 1-2)
L'application de sanctions administratives en vue de combattre la De toepassing van administratieve sancties ter bestrijding van het
violence liée au football a été justifiée comme suit par le ministre voetbalgeweld werd door de Minister van Binnenlandse Zaken als volgt
de l'Intérieur : verantwoord :
« [Les sanctions administratives] parachèvent le droit pénal sans le « [De administratieve sancties] vervolledigen het strafrecht zonder
remplacer en introduisant un système régissant le concours des het te vervangen via de introductie van een systeem dat de samenloop
poursuites pénales et administratives [...]. Elles simplifient le van strafrechtelijke en administratieve vervolgingen regelt [...]. Zij
brengen een eenvoudiger systeem voor de bewijslast met zich hetgeen
système en ce qui concerne la charge de la preuve, ce qui constitue un een aanzienlijk voordeel in vergelijking met de bestaande
avantage considérable en comparaison des dispositions pénales strafrechtelijke bepalingen betekent [...]. Zij verzekeren een
existantes. [...] Elles assurent une réaction sociale efficace, rapide efficiënte, vlugge en slagvaardige maatschappelijke reactie aangezien
et pertinente, étant donné que les sanctions administratives prévues de voorgeschreven administratieve sancties eigen zijn aan de
sont propres aux faits visés. [...] Elles constituent la réponse à geviseerde feiten [...]. Zij vormen het antwoord op het gebrek aan
l'absence de réaction sociale en raison de l'encombrement des maatschappelijke reactie wegens de overbelasting van de rechtbanken en
tribunaux et du classement sans suite par les parquets, étant donné de seponeringen door de parketten, omdat de administratieve procedure
que la procédure administrative sera menée par des fonctionnaires ` gevoerd zal worden door ambtenaren ' gespecialiseerd ' in het voetbal
spécialisés ' en football. [...] Enfin, elles ont un effet préventif [...]. Uiteindelijk hebben ze een preventief effect wegens de '
dû à la ` menace ' de sanctions lourdes. [...] On peut donc partir de dreiging ' wegens zware sancties [...]. Er mag dus van uitgegaan
l'hypothèse qu'elles auront un effet préventif général beaucoup plus worden dat zij een veel grotere algemeen preventieve werking zullen
important que ce n'est le cas dans l'état actuel de la législation. » hebben dan het geval is bij de huidige stand van de wetgeving. »
(Doc. parl., Sénat, 1998-1999, n° 1-1060/3, pp. 5-7) (Parl. St., Senaat, 1998-1999, nr. 1-1060/3, pp. 5-7)
B.7. Il reste cependant à examiner si le choix du législateur n'a pas d'effets discriminatoires en ce qu'il conduit aux différences de traitement dénoncées dans les questions préjudicielles concernant l'individualisation des peines. Le législateur a opté à diverses reprises pour l'individualisation des peines, en laissant au juge un choix quant à la sévérité de la peine, en lui permettant de tenir compte de circonstances atténuantes et en l'autorisant à accorder des mesures de sursis et de suspension du prononcé. B.7. Niettemin moet nog worden onderzocht of de keuze van de wetgever geen discriminerende gevolgen heeft in zoverre die keuze leidt tot de verschillen in behandeling die in de prejudiciële vragen zijn aangeklaagd op het vlak van de individualisering van de straffen. De wetgever heeft meermaals geopteerd voor de individualisering van straffen, door de rechter de keuze te laten wat de strengheid van de straf betreft, door het hem mogelijk te maken rekening te houden met verzachtende omstandigheden en door hem toe te staan maatregelen tot uitstel en tot opschorting van de uitspraak toe te kennen. De individualisering van de straffen is evenwel een vorm van
Cependant, l'individualisation des peines est une politique répressive repressief beleid die werd gekozen uit meerdere mogelijke vormen
choisie parmi plusieurs concevables, plutôt qu'un principe général de ervan, dan wel een algemeen rechtsbeginsel dat aan de wetgever wordt
droit s'imposant au législateur. Sous la réserve qu'il ne peut prendre opgelegd. Onder voorbehoud dat hij geen maatregel mag nemen die
une mesure manifestement déraisonnable, le législateur kennelijk onredelijk is, vermag de democratisch verkozen wetgever het
démocratiquement élu peut vouloir déterminer lui-même la politique repressieve beleid zelf vast te stellen en aldus de
répressive et exclure ainsi le pouvoir d'appréciation du juge. beoordelingsvrijheid van de rechter uit te sluiten.
B.8.1. L'article 37 de la loi sur le football permet, lorsqu'il existe B.8.1. Artikel 37 van de voetbalwet staat toe, indien er verzachtende
des circonstances atténuantes, de diminuer les amendes administratives omstandigheden zijn, de administratieve geldboetes, bepaald in artikel
prévues à l'article 24 au-dessous de leur minimum, mais limite cette 24, te verminderen tot beneden hun minimum, doch beperkt die
diminution à un montant qui ne peut être inférieur à cinq mille francs vermindering tot een bedrag dat niet lager mag zijn dan vijfduizend
pour une sanction basée sur l'article 24. frank voor een sanctie op basis van artikel 24.
B.8.2. Selon les travaux préparatoires, le régime des circonstances B.8.2. De regeling van verzachtende omstandigheden werd volgens de
atténuantes a été introduit dans l'article 37 de la loi sur le parlementaire voorbereiding om volgende redenen in artikel 37 van de
football pour les motifs suivants : voetbalwet ingevoerd :
« Afin de prévenir toute violation du principe d'égalité par « Teneinde een mogelijke schending van het gelijkheidsbeginsel te
comparaison au droit pénal (article 85 du Code pénal), [l']article [37 voorkomen in vergelijking met het strafrecht (artikel 85 van het
de la loi sur le football] prévoit la réglementation des ` Strafwetboek), voorziet [...] artikel [37 van de voetbalwet] de
circonstances atténuantes administratives ', dont le fonctionnaire regeling van ' administratieve verzachtende omstandigheden ', waarmee
visé à l'article 26 ou le tribunal de police en cas d'appel peuvent de in artikel 26 vermelde ambtenaar of de politierechtbank in geval
tenir compte pour adapter le cas échéant la hauteur de l'amende à van hoger beroep rekening kan houden om de grootte van de op te leggen
imposer à la situation concrète » (Doc. parl., Chambre, 1997-1998, n° geldboete desgewenst aan te passen aan de concrete situatie. » (Parl.
1572/1, pp. 24-25). St., Kamer, 1997-1998, nr. 1572/1, pp. 24-25)
B.8.3. Le seuil de cinq mille francs sous lequel il n'est pas possible B.8.3. De drempel van vijfduizend frank waaronder men ook bij
de descendre, même en cas de circonstances atténuantes, a été instauré verzachtende omstandigheden niet kan dalen, is ingevoerd om de
afin de conserver aux amendes administratives un caractère administratieve geldboeten een voldoende ontradend karakter te laten
suffisamment dissuasif. behouden.
Lors des travaux préparatoires, le ministre de l'Intérieur a souligné Bij de parlementaire voorbereiding wees de Minister van Binnenlandse
que « les dispositions [citées] du Code pénal [...] n'ont pratiquement Zaken erop dat de « aangehaalde overtredingen uit het Strafwetboek
aucun effet dissuasif, étant donné que la peine maximale prévue ne [...] quasi geen afschrikwekkend effect [bevatten], gezien hun
dépasse pas 25 francs x 200 = 5 000 francs et ce, sans tenir compte de absoluut maximum de 25 frank x 200, dat wil zeggen 5 000 frank niet
overschrijdt, dan nog zonder rekening te houden met de mogelijke
l'application éventuelle de circonstances atténuantes, qui peut toepassing van verzachtende omstandigheden, waardoor de boete kan
ramener l'amende à 200 francs (1 franc x 200) » (Doc. parl., Chambre, zakken tot 200 frank (1 frank x 200) » (Parl. St., Kamer, 1997-1998,
1997-1998, n° 1572/5, p. 8). nr. 1572/5, p. 8).
En outre, ce seuil minimal n'atteint pas un montant tel qu'il puisse Bovendien bereikt die minimumdrempel niet een dergelijke omvang dat
être considéré comme disproportionné par rapport à la gravité des hij als onevenredig zou kunnen worden aangemerkt ten opzichte van de
faits et par rapport aux buts répressif et préventif poursuivis par le ernst van de feiten en ten opzichte van de repressieve en preventieve
législateur. doelstellingen die de wetgever nastreefde.
B.9. Le fait que le juge de police saisi d'un recours contre une B.9. Dat de politierechter naar aanleiding van een beroep tegen de
amende administrative fixée à l'article 24 de la loi sur le football administratieve geldboete, vastgesteld in artikel 24 van de
ne puisse appliquer « aucune autre mesure de faveur pénale découlant voetbalwet, geen « andere strafrechtelijke gunstmaatregel afgeleid uit
des lois particulières » - sont manifestement visées ici les mesures de bijzondere wetten » kan opleggen - blijkbaar worden de maatregelen
prévues par la loi du 29 juin 1964 concernant la suspension, le sursis beoogd waarin de wet van 29 juni 1964 betreffende de opschorting, het
et la probation - résulte de la circonstance que ces mesures sont uitstel en de probatie voorziet -, vloeit voort uit de omstandigheid
étroitement liées aux sanctions pénales. Il s'agit de « permettre au dat die maatregelen nauw verband houden met de strafsancties. De
juge de mettre l'auteur d'une infraction à l'épreuve pendant un bedoeling bestaat erin de rechter de mogelijkheid te verschaffen de
certain temps, à la suite duquel, si son comportement est dader van een misdrijf op proef te stellen gedurende een bepaalde
satisfaisant, aucune condamnation n'est prononcée, ni aucune peine periode, na afloop waarvan, indien zijn gedrag bevredigend is, geen
veroordeling wordt uitgesproken, noch een gevangenisstraf wordt
d'emprisonnement subie » (Ann., Sénat, 1963-1964, n° 5, séance du 26 opgelegd (Hand., Senaat, 1963-1964, nr. 5, zitting van 26 november
novembre 1963, p. 80). Ces mesures ont été prévues dans le but 1963, p. 80). In die maatregelen werd voorzien om de onterende
d'éliminer ou d'atténuer les effets infamants qui s'attachent à une gevolgen die aan een strafrechtelijke veroordeling kleven, weg te
condamnation pénale. werken of af te zwakken.
Le législateur peut, sans méconnaître le principe d'égalité, estimer De wetgever vermag, zonder het gelijkheidsbeginsel te miskennen, te
qu'une mesure de suspension, de sursis ou de probation n'est pas oordelen dat de maatregel van opschorting, uitstel of probatie niet
applicable aux amendes administratives. Celles-ci sont des mesures toepasselijk is op de administratieve geldboeten. Die geldboeten zijn
exclusivement pécuniaires, n'ont pas le caractère infamant qui maatregelen met een exclusief pecuniair karakter, hebben niet het
s'attache aux condamnations pénales sensu stricto, ne sont pas onterende karakter dat aan de strafrechtelijke veroordelingen sensu
inscrites au casier judiciaire et ne sont pas de nature à compromettre stricto kleeft, worden niet op het strafblad ingeschreven en zijn niet
la réintégration de celui auquel elles sont infligées. van die aard dat zij de reïntegratie in het gedrang brengen van
diegene aan wie zij worden opgelegd.
B.10. L'article 37 de la loi sur le football n'est pas incompatible B.10. Artikel 37 van de voetbalwet is niet onverenigbaar met de
avec les articles 10 et 11 de la Constitution en ce que cette artikelen 10 en 11 van de Grondwet, doordat die bepaling niet toestaat
disposition ne permet pas que le justiciable comparaissant devant le dat degene die voor de politierechtbank verschijnt naar aanleiding van
tribunal de police en raison de l'appel interjeté contre une amende een beroep tegen een administratieve geldboete, opgelegd wegens
administrative infligée pour infraction à l'article 23 de la loi sur overtreding van artikel 23 van de voetbalwet, enerzijds, een
le football, d'une part, se voie imposer une amende administrative
inférieure à cinq mille francs pour une sanction basée sur l'article administratieve geldboete wordt opgelegd die lager is dan vijfduizend
24 de cette même loi et, d'autre part, puisse bénéficier d'une mesure frank voor een sanctie op basis van artikel 24 van dezelfde wet en,
de suspension, de sursis ou de probation. anderzijds, de maatregel van opschorting, uitstel of probatie geniet.
B.11. Le juge a quo demande à la Cour d'examiner la violation B.11. De verwijzende rechter verzoekt het Hof de vermeende schending
prétendue des articles 10 et 11 de la Constitution en combinaison van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet te onderzoeken in samenhang
avec, d'une part, l'article 6 de la Convention européenne des droits met, enerzijds, artikel 6 van het Europees Verdrag voor de Rechten van
de l'homme et, d'autre part, les principes généraux de droit. de Mens en, anderzijds, de algemene rechtsbeginselen.
En tant qu'est invoquée cette combinaison avec la disposition In zoverre die samenhang met voormelde verdragsbepaling wordt
conventionnelle précitée, il y a lieu de relever qu'elle ne conduit aangevoerd, moet worden opgemerkt dat hij tot geen ander besluit
pas à une autre conclusion, le juge disposant à l'égard de l'amende leidt, aangezien de rechter ten aanzien van de administratieve
administrative de la compétence de pleine juridiction inhérente au geldboete beschikt over de volle rechtsmacht, inherent aan het eerlijk
procès équitable en matière pénale (voy. notamment Cour eur. D.H., 23 proces in strafzaken (zie onder meer E.H.R.M., 23 oktober 1995,
octobre 1995, Gradinger c. Autriche). Gradinger t. Oostenrijk).
En tant qu'est invoquée la combinaison avec « les principes généraux In zoverre de samenhang met « de algemene rechtsbeginselen » wordt
de droit », la Cour constate que le juge a quo n'indique pas quel aangevoerd, stelt het Hof vast dat de verwijzende rechter niet
principe général de droit serait en cause. aangeeft welk algemeen rechtsbeginsel te dezen in het geding zou zijn.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 37 de la loi du 21 décembre 1998 relative à la sécurité lors Artikel 37 van de wet van 21 december 1998 betreffende de veiligheid
des matches de football ne viole pas les articles 10 et 11 de la bij voetbalwedstrijden schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet,
Constitution, lus en combinaison avec l'article 6 de la Convention gelezen in samenhang met artikel 6 van het Europees Verdrag voor de
européenne des droits de l'homme. Rechten van de Mens, niet.
Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 28 novembre 2001. Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 28 november 2001.
Le greffier, Le président, De griffier, De voorzitter,
L. Potoms. A. Arts. L. Potoms, A. Arts.
^