Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt De La Cour Constitutionelle du --
← Retour vers "Arrêt n° 79/2002 du 8 mai 2002 Numéro du rôle : 2137 En cause : le recours en annulation de l'article 175 de la loi du 12 août 2000 portant des dispositions sociales, budgétaires et(...) La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges L. François, (...)"
Arrêt n° 79/2002 du 8 mai 2002 Numéro du rôle : 2137 En cause : le recours en annulation de l'article 175 de la loi du 12 août 2000 portant des dispositions sociales, budgétaires et(...) La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges L. François, (...) Arrest nr. 79/2002 van 8 mei 2002 Rolnummer 2137 Inzake : het beroep tot vernietiging van artikel 175 van de wet van 12 augustus 2000 houdende sociale, budgettaire en andere be(...) Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters L. Fran(...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Arrêt n° 79/2002 du 8 mai 2002 Arrest nr. 79/2002 van 8 mei 2002
Numéro du rôle : 2137 Rolnummer 2137
En cause : le recours en annulation de l'article 175 (suppression du Inzake : het beroep tot vernietiging van artikel 175 (afschaffing van
système des chèques-services, ancien régime) de la loi du 12 août 2000 het systeem van de dienstencheques, oud stelsel) van de wet van 12
portant des dispositions sociales, budgétaires et diverses, introduit augustus 2000 houdende sociale, budgettaire en andere bepalingen,
par la s.p.r.l. Arte Fino et autres. ingesteld door de b.v.b.a. Arte Fino en anderen.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges L. samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters
François, M. Bossuyt, A. Alen, J.-P. Moerman et E. Derycke, assistée L. François, M. Bossuyt, A. Alen, J.-P. Moerman en E. Derycke,
du greffier L. Potoms, présidée par le président A. Arts, bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet du recours I. Onderwerp van het beroep
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 28 Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 28 februari
février 2001 et parvenue au greffe le 1er mars 2001, un recours en 2001 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 1
annulation de l'article 175 (suppression du système des maart 2001, is beroep tot vernietiging ingesteld van artikel 175
(afschaffing van het systeem van de dienstencheques, oud stelsel) van
chèques-services, ancien régime) de la loi du 12 août 2000 portant des de wet van 12 augustus 2000 houdende sociale, budgettaire en andere
dispositions sociales, budgétaires et diverses (publiée au Moniteur
belge du 31 août 2000) a été introduit par la s.p.r.l. Arte Fino, dont bepalingen (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 31 augustus
le siège social est établi à 2100 Deurne, Jan Romeostraat 41, A. 2000) door de b.v.b.a. Arte Fino, met maatschappelijke zetel te 2100
Beerts, demeurant à 2100 Deurne, Jan Romeostraat 41, R. Vande Deurne, Jan Romeostraat 41, A. Beerts, wonende te 2100 Deurne, Jan
Casteele, demeurant à 2900 Schoten, Klamperdreef 7, et P. Vande Romeostraat 41, R. Vande Casteele, wonende te 2900 Schoten,
Casteele, demeurant à 2900 Schoten, Klamperdreef 7. Klamperdreef 7, en P. Vande Casteele, wonende te 2900 Schoten,
Klamperdreef 7.
II. La procédure II. De rechtspleging
Par ordonnance du 1er mars 2001, le président en exercice a désigné Bij beschikking van 1 maart 2001 heeft de voorzitter in functie de
les juges du siège conformément aux articles 58 et 59 de la loi rechters van de zetel aangewezen overeenkomstig de artikelen 58 en 59
spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage. van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof.
Les juges-rapporteurs ont estimé qu'il n'y avait pas lieu de faire De rechters-verslaggevers hebben geoordeeld dat er geen aanleiding was
application des articles 71 ou 72 de la loi organique. om artikel 71 of 72 van de organieke wet toe te passen.
Le recours a été notifié conformément à l'article 76 de la loi Van het beroep is kennisgegeven overeenkomstig artikel 76 van de
organique, par lettres recommandées à la poste le 26 avril 2001. organieke wet bij op 26 april 2001 ter post aangetekende brieven.
L'avis prescrit par l'article 74 de la loi organique a été publié au Het bij artikel 74 van de organieke wet voorgeschreven bericht is
Moniteur belge du 1er mai 2001. bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 1 mei 2001.
Par ordonnances des 20 mars 2001, 22 mai 2001 et 26 septembre 2001, la Bij beschikkingen van 20 maart 2001, 22 mei 2001 en 26 september 2001
Cour a complété le siège respectivement par les juges A. Alen, J.-P. heeft het Hof de zetel aangevuld respectievelijk met de rechters A.
Moerman et E. Derycke. Alen, J.-P. Moerman en E. Derycke.
Le Conseil des ministres, rue de la Loi 16, 1000 Bruxelles, a De Ministerraad, Wetstraat 16, 1000 Brussel, heeft een memorie
introduit un mémoire par lettre recommandée à la poste le 8 juin 2001. ingediend bij op 8 juni 2001 ter post aangetekende brief.
Ce mémoire a été notifié conformément à l'article 89 de la loi Van die memorie is kennisgegeven overeenkomstig artikel 89 van de
organique, par lettre recommandée à la poste le 22 juin 2001. organieke wet bij op 22 juni 2001 ter post aangetekende brief.
Les parties requérantes ont introduit un mémoire en réponse par lettre De verzoekende partijen hebben een memorie van antwoord ingediend bij
recommandée à la poste le 19 juillet 2001. op 19 juli 2001 ter post aangetekende brief.
Par ordonnances des 28 juin 2001 et 30 janvier 2002, la Cour a prorogé Bij beschikkingen van 28 juni 2001 en 30 januari 2002 heeft het Hof de
termijn waarbinnen het arrest moet worden gewezen, verlengd tot
respectivement jusqu'aux 28 février 2002 et 28 août 2002 le délai dans respectievelijk 28 februari 2002 en 28 augustus 2002.
lequel l'arrêt doit être rendu.
Par ordonnance du 23 janvier 2002, la Cour a déclaré l'affaire en état Bij beschikking van 23 januari 2002 heeft het Hof de zaak in
et fixé l'audience au 13 février 2002. gereedheid verklaard en de dag van de terechtzitting bepaald op 13
februari 2002.
Cette ordonnance a été notifiée aux parties ainsi qu'à leurs avocats, Van die beschikking is kennisgegeven aan de partijen en hun advocaten
par lettres recommandées à la poste le 24 janvier 2002. bij op 24 januari 2002 ter post aangetekende brieven.
A l'audience publique du 13 février 2002 : Op de openbare terechtzitting van 13 februari 2002 :
- ont comparu : - zijn verschenen :
. Me G. Van Grieken, qui comparaissait également loco Me M. Forges, . Mr. G. Van Grieken, tevens loco Mr. M. Forges, advocaten bij de
avocats au barreau de Bruxelles, pour les parties requérantes; balie te Brussel, voor de verzoekende partijen;
. Me N. Weinstock, avocat au barreau de Bruxelles, pour le Conseil des . Mr. N. Weinstock, advocaat bij de balie te Brussel, voor de
ministres; Ministerraad;
- les juges-rapporteurs E. Derycke et J.-P. Moerman ont fait rapport; - hebben de rechters-verslaggevers E. Derycke en J.-P. Moerman verslag uitgebracht;
- les avocats précités ont été entendus; - zijn de voornoemde advocaten gehoord;
- l'affaire a été mise en délibéré. - is de zaak in beraad genomen.
Par ordonnance du 28 février 2002, la Cour a rouvert les débats et Bij beschikking van 28 februari 2002 heeft het Hof de debatten
fixé l'audience au 26 mars 2002, après avoir dit que le juge E. De heropend en de dag van de terechtzitting bepaald op 26 maart 2002, na
Groot, légitimement empêché, est remplacé par le juge M. Bossuyt. te hebben gezegd dat rechter E. De Groot, wettig verhinderd, wordt vervangen door rechter M. Bossuyt.
Cette ordonnance a été notifiée aux parties ainsi qu'à leurs avocats Van die beschikking is kennisgegeven aan de partijen en hun advocaten
par lettres recommandées à la poste le 5 mars 2002. bij op 5 maart 2002 ter post aangetekende brieven.
A l'audience publique du 26 mars 2002 : Op de openbare terechtzitting van 26 maart 2002 :
- a comparu Me E. Jacubowitz loco Me N. Weinstock, avocats au barreau - is verschenen : Mr. E. Jacubowitz loco Mr. N. Weinstock, advocaten
de Bruxelles, pour le Conseil des ministres; bij de balie te Brussel, voor de Ministerraad;
- les juges-rapporteurs E. Derycke et J.-P. Moerman ont fait rapport; - hebben de rechters-verslaggevers E. Derycke en J.-P. Moerman verslag uitgebracht;
- l'avocat précité a été entendu; - is de voornoemde advocaat gehoord;
- l'affaire a été mise en délibéré. - is de zaak in beraad genomen.
La procédure s'est déroulée conformément aux articles 62 et suivants De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende
de la loi organique, relatifs à l'emploi des langues devant la Cour. van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de talen voor het Hof.
III. En droit III. In rechte
- A - - A -
A.1.1. Après avoir rappelé la genèse de la législation entreprise, les A.1.1. Na de wordingsgeschiedenis van de bestreden wetgeving in
parties requérantes invoquent les éléments suivants à l'appui de leur herinnering te hebben gebracht, voeren de verzoekende partijen ter
intérêt au recours. staving van hun belang bij het beroep volgende elementen aan.
A. Beerts est peintre indépendant et a envoyé en avril 1999 un A. Beerts is zelfstandig schilder en stuurt in april 1999 een folder
prospectus concernant les chèques-services aux clients potentiels. En over de dienstencheques naar potentiële klanten. Met het oog op het
vue de se constituer une clientèle susceptible de faire usage de ces werven van klanten die van die cheques gebruik zouden maken, richt hij
chèques, il crée en outre la s.p.r.l. Arte Fino, qui effectue des tevens de b.v.b.a. Arte Fino op, die schilder- en plafondwerken
travaux de peinture et de plafonnage. Ces parties requérantes estiment uitvoert. Die verzoekende partijen zijn van oordeel dat er een verlies
qu'il y a une perte de crédibilité et une perte de volume de travail van geloofwaardigheid is en een verlies van arbeidsvolume voor alle
pour toutes les prestations non effectuées, mais qui auraient pu prestaties die niet zijn verricht, maar het hadden kunnen zijn indien
l'être si le système avait été maintenu. het systeem niet was afgeschaft.
Les troisième et quatrième parties requérantes, R. et P. Vande De derde en vierde verzoekende partij, R. en P. Vande Casteele, zijn
Casteele, sont des particuliers qui ont commandé des travaux auprès particulieren die aan eerstvermelde partijen opdracht hebben gegeven
des parties citées en premier lieu. Le 2 août 1999, l'agence locale tot het uitvoeren van werken. Op 2 augustus 1999 meldt het plaatselijk
pour l'emploi (ci-après : A.L.E.) fait savoir qu'ils sont werkgelegenheidsagentschap (hierna : P.W.A.) dat zij geldig zijn
régulièrement inscrits en tant qu'utilisateur du système des
chèques-services. Le 19 août 1999, cette A.L.E. leur fait savoir que ingeschreven als gebruiker van het dienstenchequesysteem. Op 19
augustus 1999 deelt dat P.W.A. mee dat voormelde inschrijving werd
cette inscription a été annulée à la demande de l'administration geannuleerd in opdracht van het hoofdbestuur van de Rijksdienst voor
centrale de l'Office national de l'emploi. Le système des Arbeidsvoorziening. Het systeem van de dienstencheques liep immers
chèques-services n'était, en effet, prévu que jusqu'au 30 juillet maar tot en met 30 juli 1999. Aangezien het P.W.A. daarvan niet tijdig
1999. Etant donné que l'A.L.E. n'en avait pas été avertie à temps, les
troisième et quatrième parties requérantes ont encore été inscrites le werd verwittigd, werden de derde en de vierde verzoekende partijen nog
2 août 1999. Ces parties affirment subir une perte financière à op 2 augustus 1999 ingeschreven. Die partijen betogen dat er een
concurrence de la valeur d'un chèque-service, au remboursement duquel financieel verlies is ter waarde van een dienstencheque, op de
ils pouvaient prétendre dès leur inscription auprès de l'A.L.E. terugbetaling waarvan ze aanspraak konden maken vanaf hun inschrijving
A.1.2. Les parties requérantes articulent un moyen unique, fondé sur bij het P.W.A. A.1.2. De verzoekende partijen voeren een enig middel aan, afgeleid
la violation des articles 10 et 11 de la Constitution, pris isolément uit de schending van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, zowel
et combinés avec l'article 190 de la Constitution, avec l'article 16 afzonderlijk beschouwd als in samenhang met artikel 190 van de
de la Constitution et avec l'article 1er du Premier Protocole Grondwet, met artikel 16 van de Grondwet en met artikel 1 van het
additionnel à la Convention européenne des droits de l'homme, avec les Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag voor de Rechten
principes généraux de la confiance légitime, de la sécurité juridique van de Mens, met de algemene beginselen van het gewettigd vertrouwen,
et de la bonne foi et avec le principe général d'interdiction de la de rechtszekerheid en de goede trouw en met het algemene beginsel van
rétroactivité. de niet-retroactiviteit.
Les parties requérantes soulignent que la loi du 26 mars 1999, qui a De verzoekende partijen wijzen erop dat de wet van 26 maart 1999,
instauré le système des chèques-services, prévoyait expressément une waarbij het systeem van de dienstencheques werd ingevoerd,
durée minimale de deux ans, sur laquelle les entreprises et les uitdrukkelijk voorzag in een minimumduur van twee jaar, waarop
utilisateurs pouvaient compter à partir du 1er avril 1999. Elles ondernemingen en gebruikers konden rekenen vanaf 1 april 1999. Zij
soutiennent que le Roi pouvait uniquement prolonger ce système, sans betogen dat de Koning dat systeem enkel kon verlengen, doch niet
possibilité d'y mettre fin anticipativement et certainement pas suite vervroegd kon beëindigen en zeker niet bij wege van een beslissing van
à une décision de l'administration. de administratie.
Il est dès lors excessif, à leurs yeux, que la loi du 12 août 2000
couvre de telles irrégularités, commises par des autorités Het is volgens hen dan ook buitensporig dat de wet van 12 augustus
subordonnées incompétentes, par le biais d'une politique du fait 2000 zulke onregelmatigheden, begaan door onbevoegde ondergeschikte
accompli. Cela est d'autant plus excessif que le système des overheden, dekt middels een beleid van voldongen feiten. Dat geldt des
chèques-services a été abrogé avec effet rétroactif. te meer, nu het systeem van de dienstencheques retroactief werd
A.2.1. Le Conseil des ministres retrace lui aussi la genèse de la afgeschaft. A.2.1. De Ministerraad wijst eveneens op de wordingsgeschiedenis van
législation entreprise. Selon lui, il s'est avéré très rapidement que de bestreden wetgeving. Volgens hem bleek al zeer snel dat het systeem
le système des chèques-services avait des conséquences imprévues et van de dienstencheques onverwacht grote gevolgen had voor de federale
considérables pour le budget fédéral, sans toutefois pouvoir générer begroting, zonder evenwel de verhoopte gunstige gevolgen voor de
les effets favorables escomptés pour l'emploi. C'est pourquoi il a été werkgelegenheid te genereren. Bijgevolg werd aan de P.W.A.'s middels
communiqué aux A.L.E., par une circulaire administrative, qu'à partir een administratief rondschrijven meegedeeld dat vanaf 1 augustus 1999
du 1er août 1999, aucune nouvelle inscription ne pouvait encore être geen nieuwe inschrijvingen meer mochten gebeuren. Op 15 juni 2000
acceptée. Le 15 juin 2000, le Gouvernement a déposé un projet de loi heeft de Regering dan een wetsontwerp houdende sociale, budgettaire en
portant des dispositions sociales, budgétaires et diverses, abrogeant andere bepalingen neergelegd waarbij onder meer het systeem van de
notamment le système des chèques-services pour les raisons précitées. dienstencheques om voormelde redenen werd afgeschaft.
A.2.2. Selon le Conseil des ministres, le recours est irrecevable, A.2.2. Volgens de Ministerraad is het beroep niet ontvankelijk,
étant donné qu'aucune des parties requérantes ne justifie d'un aangezien geen van de verzoekende partijen van een belang doet
intérêt. blijken.
Pour ce qui est des deux premières parties requérantes, le Conseil des Wat de eerste twee verzoekende partijen betreft, meent de Ministerraad
ministres estime que les éléments produits - qualité de peintre dat uit de aangebrachte gegevens - hoedanigheid van zelfstandig
indépendant, envoi d'un dépliant aux clients potentiels, perte de schilder, versturen van een folder aan mogelijke klanten, verlies van
crédibilité et de prestations de travail - ne permettent pas de geloofwaardigheid en van arbeidsprestaties - niet kan worden afgeleid
déduire que la disposition entreprise est de nature à affecter dat de bestreden bepaling van die aard is dat zij hen rechtstreeks en
directement et défavorablement leur situation. ongunstig in hun situatie zou kunnen raken.
S'agissant des deux dernières parties requérantes, le Conseil des
ministres observe que même avant l'abrogation du système par la Wat de laatste twee verzoekende partijen betreft, merkt de
disposition entreprise, ces parties ne pouvaient prétendre au système Ministerraad op dat ook vóór de afschaffing van het systeem door de
des chèques-services. En effet, leur inscription a été annulée en date bestreden bepaling, die partijen geen aanspraak konden maken op
du 19 août 1999 par suite d'une décision de l'A.L.E. Cette décision a dienstencheques. Hun inschrijving werd immers op 19 augustus 1999
été prise sur la base d'une circulaire administrative et non sur la ingevolge een beslissing van het P.W.A. vernietigd. Die beslissing
werd op basis van een administratief rondschrijven genomen en niet op
base de la disposition entreprise. Le Conseil des ministres souligne basis van de bestreden bepaling. De Ministerraad wijst erop dat uit
qu'il ne ressort d'aucun élément du dossier que les parties geen enkel element van het dossier blijkt dat de verzoekende partijen
requérantes auraient, d'une façon ou d'une autre, attaqué cette die beslissing of dat rondschrijven op enigerlei wijze zouden hebben
décision ou cette circulaire. bestreden.
A.2.3. En ce qui concerne la s.p.r.l. Arte Fino, le Conseil des A.2.3. Wat de b.v.b.a. Arte Fino betreft, merkt de Ministerraad op dat
ministres observe que la décision de l'organe compétent d'introduire geen beslissing van het bevoegde orgaan tot het indienen van het
le recours en annulation n'a pas été produite. beroep tot vernietiging wordt voorgelegd.
A.2.4. Quant au fond, le Conseil des ministres fait valoir que le A.2.4. Ten gronde betoogt de Ministerraad dat het aangevoerde middel
moyen invoqué n'est pas fondé. Dès lors que l'exposé y relatif paraît, niet gegrond is. Nu de uiteenzetting daaromtrent volgens hem bijzonder
aux yeux du Conseil des ministres, particulièrement imprécis, il onduidelijk is, is het wenselijk een onderscheid te maken tussen de
convient d'établir une distinction entre la rétroactivité au sens retroactiviteit sensu stricto en de onmiddellijke toepassing van de
strict et l'application immédiate de la disposition entreprise. Bien bestreden bepaling. Hoewel de verzoekende partijen de terugwerkende
que les parties requérantes critiquent l'effet rétroactif de cette kracht van die bepaling bekritiseren, blijkt in feite de onmiddellijke
disposition, il apparaît en fait qu'elles font grief de l'application toepassing ervan voor hen griefhoudend te zijn. Het is volgens de
immédiate. Selon le Conseil des ministres, ce n'est qu'à l'avenir que Ministerraad pas in de toekomst dat de eerste twee verzoekende
les deux premières parties requérantes souhaitent établir des factures partijen facturen wensen op te stellen die aanleiding zouden geven tot
qui donneraient lieu à l'application du système et que les deux de toepassing van het systeem en dat de laatste twee verzoekende
dernières parties requérantes souhaitent se procurer des
chèques-services, initiative qu'ils n'ont jamais prise avant la partijen zich dienstencheques wensen aan te schaffen, waartoe zij vóór
publication de la disposition législative entreprise. de publicatie van de bestreden wetsbepaling nooit het initiatief
hebben genomen.
Selon le Conseil des ministres, l'effet rétroactif de la disposition Volgens de Ministerraad wordt de terugwerkende kracht van de bestreden
litigieuse à partir du 1er août 1999 se justifie par la circonstance bepaling vanaf 1 augustus 1999 verantwoord door de omstandigheid dat
que le système a été suspendu de facto à partir de cette date par voie het systeem de facto vanaf die datum bij administratief rondschrijven
de circulaire administrative. Les parties requérantes n'ont jamais, werd opgeschort. De verzoekende partijen hebben nooit enig beroep
que ce soit auprès du Conseil d'Etat ou auprès des juridictions ingesteld tegen dat rondschrijven of tegen de beslissing van het
ordinaires, introduit le moindre recours contre cette circulaire ou P.W.A. om de inschrijving van de laatste twee verzoekende partijen te
contre la décision de l'A.L.E. d'annuler l'inscription des deux annuleren, hetzij bij de Raad van State, hetzij bij de gewone
dernières parties requérantes. rechtscolleges.
Citant la jurisprudence de la Cour, le Conseil des ministres observe Met verwijzing naar de rechtspraak van het Hof merkt de Ministerraad
qu'il appartient au législateur de modifier, le cas échéant, la op dat het aan de wetgever staat om desgewenst de vigerende wetgeving
législation en vigueur. En instaurant un régime déterminé, le te wijzigen. Door een bepaalde regelgeving in te voeren verplicht de
législateur ne s'oblige nullement à le maintenir pour une durée wetgever zich geenszins om die voor onbepaalde tijd te handhaven. Te
indéterminée. En l'espèce, le caractère expérimental de la mesure dezen geldt overigens het experimenteel karakter van de maatregel als
indique par ailleurs que le législateur n'a pas entendu instaurer le een aanwijzing dat de wetgever het systeem van de dienstencheques niet
système des chèques-services en tant que mesure permanente. als een bestendige regeling heeft willen invoeren.
A.3.1. Le mémoire en réponse annonce le décès, le 17 avril 2001, de la A.3.1. In de memorie van antwoord wordt meegedeeld dat de derde
troisième partie requérante, R. Vande Casteele. verzoekende partij, R. Vande Casteele, op 17 april 2001 overleden is.
A.3.2. Se référant aux statuts de la société requérante, lesquels sont A.3.2. Met verwijzing naar de statuten van de verzoekende
vennootschap, die als bijlage bij het verzoekschrift zijn gevoegd,
annexés à la requête, le mémoire en réponse soutient que le gérant A. stelt de memorie van antwoord dat zaakvoerder A. Beerts gemachtigd is
Beerts est habilité à agir seul en justice pour le compte de la om alleen in rechte op te treden namens de vennootschap.
société. A.3.3. Dans ce mémoire, les parties requérantes soutiennent avoir A.3.3. In die memorie betogen de verzoekende partijen dat zij wel
effectivement intérêt à l'annulation de la disposition entreprise. degelijk belang hebben bij de vernietiging van de bestreden bepaling.
Quant au fond, elles réitèrent en substance les arguments exposés dans Ten gronde nemen zij in essentie over hetgeen zij in hun
leur requête. verzoekschrift hadden uiteengezet.
- B - - B -
B.1. Les parties requérantes demandent l'annulation de l'article 175 B.1. De verzoekende partijen vorderen de vernietiging van artikel 175
de la loi du 12 août 2000 portant des dispositions sociales, van de wet van 12 augustus 2000 houdende sociale, budgettaire en
budgétaires et diverses, qui énonce : andere bepalingen, luidend :
« Les articles 50, 51, 52, 53 et 54 de la loi du 26 mars 1999 relative « De artikelen 50, 51, 52, 53 en 54 van de wet van 26 maart 1999
au plan d'action belge pour l'emploi 1998 et portant des dispositions betreffende het Belgische actieplan voor de werkgelegenheid 1998 en
diverses sont abrogés à partir du 1er août 1999. houdende diverse bepalingen, worden opgeheven met ingang van 1 augustus 1999.
L'alinéa précédent ne porte aucun préjudice à la possibilité pour les Het voorgaande lid doet geen afbreuk aan de mogelijkheid voor de vóór
utilisateurs inscrits avant le 1er août 1999 d'utiliser un seul 1 augustus 1999 ingeschreven gebruikers om één enkele dienstencheque
chèque-service, à condition qu'il ait été acquis avant le 15 juin 2000 te gebruiken, op voorwaarde dat hij voor 15 juni 2000 werd
aangeschaft, en aan de mogelijkheid voor de geregistreerde
et pour les entreprises enregistrées d'en obtenir le remboursement ondernemingen om de terugbetaling ervan bij de uitgever te bekomen op
chez l'éditeur à condition d'en respecter la durée de validité. » voorwaarde dat zijn geldigheidsduur gerespecteerd wordt. »
B.2.1. La loi du 26 mars 1999 relative au plan d'action belge pour B.2.1. De wet van 26 maart 1999 betreffende het Belgisch actieplan
l'emploi 1998 et portant des dispositions diverses (Moniteur belge , 1er voor de werkgelegenheid 1998 en houdende diverse bepalingen (Belgisch
Staatsblad , 1 april 1999) voorzag in afdeling VIII van hoofdstuk II
avril 1999) a prévu, dans la section VIII du chapitre II (articles 50 (artikelen 50 tot en met 54) in een systeem van dienstencheques.
à 54), un système de chèques-services.
B.2.2. L'arrêté royal du 26 mars 1999 relatif aux chèques-services B.2.2. Het koninklijk besluit van 26 maart 1999 betreffende de
(Moniteur belge , 1er avril 1999) a donné exécution aux dispositions dienstencheques (Belgisch Staatsblad , 1 april 1999) heeft uitvoering
légales précitées. gegeven aan voormelde wetsbepalingen.
B.2.3. Par lettre du 3 août 1999, le ministre de l'Emploi et du B.2.3. Bij brief van 3 augustus 1999 verzocht de Minister van
Travail a demandé à l'Office national de l'emploi, eu égard à la Tewerkstelling en Arbeid de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening, gelet
situation budgétaire, de suspendre provisoirement, dans l'attente des op de budgettaire toestand, om als bewarende maatregel de mogelijkheid
résultats d'une première évaluation de la mesure en septembre, la zich als gebruiker van een dienstencheque bij een plaatselijk
possibilité de s'inscrire auprès d'une agence locale pour l'emploi werkgelegenheidsagentschap (P.W.A.) in te schrijven voorlopig te
(A.L.E.) en tant qu'utilisateur d'un chèque-service, et ce à titre de schorsen in afwachting van de resultaten van een eerste evaluatie van
mesure conservatoire. de maatregel in september.
L'Office national de l'emploi a informé de cette décision les De Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening heeft met een rondschrijven van
coordinateurs A.L.E. concernés, par circulaire du 4 août 1999. 4 augustus 1999 de betrokken P.W.A.-coördinatoren van die beslissing
op de hoogte gebracht.
B.2.4. L'article 175 entrepris de la loi du 12 août 2000 portant des B.2.4. Het bestreden artikel 175 van de wet van 12 augustus 2000
dispositions sociales, budgétaires et diverses abroge le système des houdende sociale, budgettaire en andere bepalingen heft het systeem
chèques-services au 1er août 1999. L'alinéa 2 de cette disposition van de dienstencheques op met ingang van 1 augustus 1999. Het tweede
prévoit en outre des mesures transitoires. lid van die bepaling voorziet tevens in overgangsmaatregelen.
B.3.1. Le Conseil des ministres observe que la s.p.r.l. Arte Fino n'a B.3.1. De Ministerraad merkt op dat de b.v.b.a. Arte Fino geen
pas produit la décision de l'organe compétent de la société beslissing van het bevoegde orgaan van de vennootschap tot het
d'introduire le recours. indienen van het beroep heeft overgelegd.
Se référant aux statuts de la société requérante, le mémoire en Met verwijzing naar de statuten van de verzoekende vennootschap stelt
réponse des parties requérantes indique que le gérant A. Beerts est de memorie van antwoord van de verzoekende partijen dat zaakvoerder A.
habilité à ester seul en justice au nom de la société. Beerts gemachtigd is om alleen in rechte op te treden namens de
vennootschap.
B.3.2. L'article 10 des statuts de la société requérante, lesquels B.3.2. Artikel 10 van de statuten van de verzoekende vennootschap, die
sont joints à la requête, dispose : als bijlage bij het verzoekschrift zijn gevoegd, bepaalt :
« [...] « [...]
Le gérant dispose des pouvoirs les plus étendus pour agir en toutes De zaakvoerder heeft de meest uitgebreide machten om in alle
circonstances au nom de la société et pour accomplir tous les actes de omstandigheden namens de vennootschap op te treden en alle daden van
gestion et de disposition ayant trait à l'objet statutaire, sauf ceux beheer en beschikking te stellen die betrekking hebben op het doel,
pour lesquels seule l'assemblée générale est compétente en vertu de la behoudens die waarvoor, volgens de wet, alleen de algemene vergadering
loi. bevoegd is.
Il représente la société vis-à-vis des tiers et en justice. Hij vertegenwoordigt de vennootschap tegenover derden als in rechte.
[...] [...]
Si plusieurs gérants sont désignés, tous sont autorisés à agir Indien er verschillende zaakvoerders zouden worden aangesteld, hebben
séparément pour tous les actes, sauf disposition contraire lors de zij het vermogen om ieder afzonderlijk op te treden voor alle
leur désignation. handelingen, tenzij bij hun aanstelling anders wordt besloten.
[...] » Il ressort en outre des statuts que trois gérants ont été nommés, parmi lesquels A. Beerts. B.3.3. A. Beerts était habilité à ester devant la Cour au nom de la société. B.4.1. Selon le Conseil des ministres, le recours est irrecevable, aucune des parties requérantes ne justifiant d'un intérêt. B.4.2. La Constitution et la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage imposent à toute personne physique ou morale qui introduit un recours en annulation de justifier d'un intérêt. Ne justifient de l'intérêt requis que les personnes dont la situation pourrait être affectée directement et défavorablement par la norme entreprise. B.4.3. Il n'apparaît d'aucun élément du dossier qu'une des parties requérantes se soit pourvue en justice contre la circulaire administrative qui a suspendu le système des chèques-services ou aurait contesté en droit les éventuels effets préjudiciables de cette suspension sur leur situation personnelle. Les éléments avancés par les deux premières parties requérantes à l'appui de leur intérêt - la perte de prestations de travail qui auraient pu être effectuées en cas de maintien du système et la perte de crédibilité suite à la diffusion d'un dépliant destiné aux clients potentiels - sont trop hypothétiques pour pouvoir en déduire que la disposition entreprise puisse avoir une incidence directe et défavorable sur la situation de ces parties. En outre, les éléments du dossier révèlent que les deux dernières parties requérantes, même avant l'abrogation du système des chèques-services par la disposition entreprise, ne pouvaient pas prétendre à l'application de ce système. En effet, par suite d'une décision de l'A.L.E., l'inscription de la troisième partie requérante a été annulée, cependant que la quatrième partie requérante n'avait même pas demandé son inscription auprès de l'A.L.E. B.4.4. L'exception soulevée par le Conseil des ministres, tirée du défaut d'intérêt dans le chef des parties requérantes, est fondée. Par ces motifs, la Cour rejette le recours. Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 8 mai 2002. Le greffier, Le président, [...] » Uit de statuten blijkt tevens dat drie zaakvoerders, onder wie A. Beerts, werden benoemd. B.3.3. A. Beerts was gemachtigd om voor het Hof in rechte te treden namens de vennootschap. B.4.1. Volgens de Ministerraad is het beroep niet ontvankelijk, aangezien geen van de verzoekende partijen van een belang doet blijken. B.4.2. De Grondwet en de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof vereisen dat elke natuurlijke persoon of rechtspersoon die een beroep tot vernietiging instelt, doet blijken van een belang. Van het vereiste belang doen slechts blijken de personen wier situatie door de bestreden norm rechtstreeks en ongunstig zou kunnen worden geraakt. B.4.3. Uit geen enkel element van het dossier blijkt dat één van de verzoekende partijen in rechte zou zijn opgekomen tegen het administratief rondschrijven waarbij het systeem van de dienstencheques werd opgeschort of dat zij de eventuele nadelige gevolgen van die opschorting op hun persoonlijke situatie in rechte zou hebben aangeklaagd. De elementen die door de eerste twee verzoekende partijen ter staving van hun belang worden aangevoerd - een verlies van arbeidsprestaties die hadden kunnen zijn verricht in geval van behoud van het systeem en een verlies van geloofwaardigheid als gevolg van het verspreiden van een folder aan mogelijke klanten - zijn te hypothetisch om daaruit een rechtstreekse en ongunstige weerslag van de bestreden bepaling op de situatie van die partijen te kunnen afleiden. Uit de gegevens van het dossier blijkt bovendien dat de laatste twee verzoekende partijen, ook vóór de opheffing van het systeem van de dienstencheques door de bestreden bepaling, daarop geen aanspraak konden maken. De inschrijving van de derde verzoekende partij werd immers ingevolge een beslissing van het P.W.A. vernietigd, terwijl de vierde verzoekende partij zelfs niet om een inschrijving bij het P.W.A. had verzocht. B.4.4. De exceptie van de Ministerraad, afgeleid uit het ontbreken van een belang van de verzoekende partijen, is gegrond. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep. Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 8 mei 2002. De griffier, De voorzitter,
L. Potoms. A. Arts. L. Potoms. A. Arts.
^