Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt De La Cour Constitutionelle du --
← Retour vers "Arrêt n° 122/2000 du 29 novembre 2000 Numéro du rôle : 1778 En cause : le recours en annulation des articles 59 et 60 de la loi du 26 mars 1999 relative au plan d'action belge pour l'emploi 1998 et portant des dispositions diverses, introduit La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et G. De Baets, et des juges H. Boel, (...)"
Arrêt n° 122/2000 du 29 novembre 2000 Numéro du rôle : 1778 En cause : le recours en annulation des articles 59 et 60 de la loi du 26 mars 1999 relative au plan d'action belge pour l'emploi 1998 et portant des dispositions diverses, introduit La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et G. De Baets, et des juges H. Boel, (...) Arrest nr. 122/2000 van 29 november 2000 Rolnummer 1778 In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 59 en 60 van de wet van 26 maart 1999 betreffende het Belgisch actieplan voor de werkgelegenheid 1998 en houdende diverse bepalinge Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en G. De Baets, en de rechters H. (...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Arrêt n° 122/2000 du 29 novembre 2000 Arrest nr. 122/2000 van 29 november 2000
Numéro du rôle : 1778 Rolnummer 1778
En cause : le recours en annulation des articles 59 et 60 de la loi du In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 59 en 60 van de
26 mars 1999 relative au plan d'action belge pour l'emploi 1998 et wet van 26 maart 1999 betreffende het Belgisch actieplan voor de
portant des dispositions diverses, introduit par la Confédération werkgelegenheid 1998 en houdende diverse bepalingen, ingesteld door de
nationale de la construction. Nationale Confederatie van het Bouwbedrijf.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents M. Melchior et G. De Baets, et des juges H. samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en G. De Baets, en de
Boel, P. Martens, J. Delruelle, R. Henneuse et M. Bossuyt, assistée du rechters H. Boel, P. Martens, J. Delruelle, R. Henneuse en M. Bossuyt,
greffier L. Potoms, présidée par le président M. Melchior, bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet du recours I. Onderwerp van het beroep
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 1er Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 1 oktober
octobre 1999 et parvenue au greffe le 4 octobre 1999, un recours en 1999 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 4
oktober 1999, is beroep tot vernietiging ingesteld van de artikelen 59
annulation des articles 59 et 60 de la loi du 26 mars 1999 relative au en 60 van de wet van 26 maart 1999 betreffende het Belgisch actieplan
plan d'action belge pour l'emploi 1998 et portant des dispositions voor de werkgelegenheid 1998 en houdende diverse bepalingen
diverses (publiée au Moniteur belge du 1er avril 1999) a été introduit
par la Confédération nationale de la construction, dont le siège est (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 1 april 1999), door de
établi à 1000 Bruxelles, rue du Lombard 34-42. Nationale Confederatie van het Bouwbedrijf, met zetel te 1000 Brussel,
Lombardstraat 34-42.
II. La procédure II. De rechtspleging
Par ordonnance du 4 octobre 1999, le président en exercice a désigné Bij beschikking van 4 oktober 1999 heeft de voorzitter in functie de
les juges du siège conformément aux articles 58 et 59 de la loi rechters van de zetel aangewezen overeenkomstig de artikelen 58 en 59
spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage. van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof.
Les juges-rapporteurs ont estimé n'y avoir lieu de faire application De rechters-verslaggevers hebben geoordeeld dat er geen aanleiding was
des articles 71 ou 72 de la loi organique. om artikel 71 of 72 van de organieke wet toe te passen.
Le recours a été notifié conformément à l'article 76 de la loi Van het beroep is kennisgegeven overeenkomstig artikel 76 van de
organique, par lettres recommandées à la poste le 17 novembre 1999. organieke wet bij op 17 november 1999 ter post aangetekende brieven.
L'avis prescrit par l'article 74 de la loi organique a été publié au Het bij artikel 74 van de organieke wet voorgeschreven bericht is
Moniteur belge du 23 novembre 1999. bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 23 november 1999.
Des mémoires ont été introduits par : Memories zijn ingediend door :
- le Conseil des ministres, rue de la Loi 16, 1000 Bruxelles, par - de Ministerraad, Wetstraat 16, 1000 Brussel, bij op 3 januari 2000
lettre recommandée à la poste le 3 janvier 2000; ter post aangetekende brief;
- le Gouvernement wallon, rue Mazy 25-27, 5100 Namur, par lettre - de Waalse Regering, rue Mazy 25-27, 5100 Namen, bij op 3 januari
recommandée à la poste le 3 janvier 2000. 2000 ter post aangetekende brief.
Ces mémoires ont été notifiés conformément à l'article 89 de la loi Van die memories is kennisgegeven overeenkomstig artikel 89 van de
organique, par lettres recommandées à la poste le 3 février 2000. organieke wet bij op 3 februari 2000 ter post aangetekende brieven.
Des mémoires en réponse ont été introduits par : Memories van antwoord zijn ingediend door :
- le Conseil des ministres, par lettre recommandée à la poste le 14 - de Ministerraad, bij op 14 februari 2000 ter post aangetekende
février 2000; brief;
- la partie requérante, par lettre recommandée à la poste le 3 mars - de verzoekende partij, bij op 3 maart 2000 ter post aangetekende
2000. brief.
Par ordonnances du 30 mars 2000 et du 28 septembre 2000, la Cour a Bij beschikkingen van 30 maart 2000 en 28 september 2000 heeft het Hof
prorogé respectivement jusqu'aux 1er octobre 2000 et 1er avril 2001 le de termijn waarbinnen het arrest moet worden gewezen, verlengd tot
délai dans lequel l'arrêt doit être rendu. respectievelijk 1 oktober 2000 en 1 april 2001.
Par ordonnance du 12 juillet 2000, la Cour a déclaré l'affaire en état Bij beschikking van 12 juli 2000 heeft het Hof de zaak in gereedheid
et fixé l'audience au 26 septembre 2000. verklaard en de dag van de terechtzitting bepaald op 26 september
Cette ordonnance a été notifiée aux parties ainsi qu'à leurs avocats, 2000. Van die beschikking is kennisgegeven aan de partijen en hun advocaten
par lettres recommandées à la poste le 13 juillet 2000. bij op 13 juli 2000 ter post aangetekende brieven.
A l'audience publique du 26 septembre 2000 : Op de openbare terechtzitting van 26 september 2000 :
- ont comparu : - zijn verschenen :
. Me A. Delvaux et Me V. Bertrand, avocats au barreau de Liège, pour . Mr. A. Delvaux en Mr. V. Bertrand, advocaten bij de balie te Luik,
la partie requérante; voor de verzoekende partij;
. Me M. Jaspar loco Me E. Maron, avocats au barreau de Bruxelles, pour . Mr. M. Jaspar loco Mr. E. Maron, advocaten bij de balie te Brussel,
le Conseil des ministres; voor de Ministerraad;
. Me D. Wagner loco Me J. Clesse, avocats au barreau de Liège, pour le . Mr. D. Wagner loco Mr. J. Clesse, advocaten bij de balie te Luik,
Gouvernement wallon; voor de Waalse Regering;
- les juges-rapporteurs P. Martens et M. Bossuyt ont fait rapport; - hebben de rechters-verslaggevers P. Martens en M. Bossuyt verslag uitgebracht;
- les avocats précités ont été entendus; - zijn de voornoemde advocaten gehoord;
- l'affaire a été mise en délibéré. - is de zaak in beraad genomen.
La procédure s'est déroulée conformément aux articles 62 et suivants De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende
de la loi organique, relatifs à l'emploi des langues devant la Cour. van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de talen voor het Hof.
III. En droit III. In rechte
- A - - A -
Position de la partie requérante Standpunt van de verzoekende partij
A.1. La Confédération nationale de la construction demande A.1. De Nationale Confederatie van het Bouwbedrijf vordert de
l'annulation des articles 59 et 60 de la loi du 26 mars 1999 relative vernietiging van de artikelen 59 en 60 van de wet van 26 maart 1999
au plan d'action belge pour l'emploi 1998 et portant des dispositions betreffende het Belgisch actieplan voor de werkgelegenheid 1998 en
diverses. Elle fait valoir que ces articles ayant pour objet de houdende diverse bepalingen. Zij doet gelden dat, aangezien die
dispenser les entreprises dites « d'économie sociale d'insertion » de artikelen tot doel hebben de zogenaamde ondernemingen « voor sociale
l'inscription au registre de commerce pour l'obtention de l'agréation, inschakelingseconomie » vrij te stellen van de inschrijving in het
et permettant donc à ces entreprises de soumissionner, à des handelsregister teneinde de erkenning te verkrijgen, en het die
ondernemingen dus mogelijk maken tegen gunstigere voorwaarden in de
conditions plus avantageuses, aux mêmes marchés que ceux auxquels schrijven voor dezelfde opdrachten als die waarvoor haar leden zich
soumissionnent ses membres, elle a intérêt au recours. inschrijven, zij belang heeft bij het beroep.
A.2.1. La requérante prend un premier moyen de la violation de A.2.1. De verzoekster leidt een eerste middel af uit de schending van
l'article 6, § 1er, IX, 1° et 2°, de la loi spéciale du 8 août 1980 de artikel 6, § 1, IX, 1° en 2°, van de bijzondere wet van 8 augustus
1980 tot hervorming der instellingen. Uit dat artikel zou volgen dat
réformes institutionnelles. Il résulterait de cet article que l'objet het onderwerp van de aangevochten bepalingen rechtstreeks onder de
des dispositions attaquées relève directement de la compétence des bevoegdheid van de gewesten inzake werkgelegenheidsbeleid valt.
régions en matière de politique de l'emploi. A.2.2. Ze voegt daaraan toe dat mochten de artikelen 59 en 60 van de
A.2.2. Elle ajoute que si les articles 59 et 60 de la loi du 26 mars wet van 26 maart 1999 zo worden geanalyseerd dat ze onder de
1999 devaient s'analyser comme relevant de la compétence de l'Etat bevoegdheid vallen van de federale Staat, nog zou moeten worden
fédéral, encore faudrait-il constater que l'exercice de cette vastgesteld dat de uitoefening van die bevoegdheid op onevenredige
compétence a empiété de manière disproportionnée sur les compétences wijze afbreuk heeft gedaan aan de bevoegdheden van de gewesten.
des régions. A.3.1. La requérante prend un deuxième moyen de la violation des A.3.1. De verzoekster leidt een tweede middel af uit de schending van
articles 10 et 11 de la Constitution. Elle expose que l'objet des de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. Zij zet uiteen dat het doel van
dispositions attaquées est de dispenser les entreprises d'économie de bestreden bepalingen erin bestaat de ondernemingen voor sociale
sociale d'insertion de l'obligation d'inscription au registre de inschakelingseconomie vrij te stellen van de verplichting tot
commerce pour pouvoir obtenir une agréation comme entrepreneur, et que inschrijving in het handelsregister teneinde een erkenning te kunnen
par ailleurs, ces dispositions s'inscrivent dans le cadre de la verkrijgen als aannemer, en dat bovendien die bepalingen in het kader
législation sur les marchés publics où le principe d'égalité entre passen van de wetgeving op de overheidsopdrachten waar het
soumissionnaires prend un relief tout particulier. gelijkheidsbeginsel onder inschrijvers een heel bijzondere vorm
A.3.2. Dans la première branche du moyen, la requérante estime que les aanneemt. A.3.2. In het eerste onderdeel van het middel is de verzoekster van
articles 10 et 11 de la Constitution sont violés dans la mesure où, mening dat de artikelen 10 en 11 van de Grondwet zijn geschonden in
dans l'objectif déclaré de permettre aux associations sans but lucratif - qui n'ont pas la possibilité d'obtenir l'agréation, puisqu'elles ne peuvent être inscrites au registre de commerce - de soumissionner des marchés publics, ce sont toutes les sociétés d'économie sociale d'insertion qui sont dispensées de l'inscription au registre de commerce alors que la plupart d'entre elles, et notamment les sociétés à forme commerciale mais à finalité sociale, pourraient l'obtenir. Il en résulte que les moyens utilisés par le législateur sont disproportionnés par rapport au but poursuivi. A.3.3. Dans la seconde branche du moyen, la requérante fait valoir que zoverre, met de duidelijke bedoeling de verenigingen zonder winstoogmerk die niet de mogelijkheid hebben de erkenning te verkrijgen, vermits zij niet kunnen worden ingeschreven in het handelsregister - ertoe in staat te stellen in te schrijven voor overheidsopdrachten, het alle ondernemingen voor sociale inschakelingseconomie zijn die worden vrijgesteld van inschrijving in het handelsregister, terwijl de meeste onder hen, en met name de vennootschappen met een commerciële vorm maar met een sociaal oogmerk, ze zouden kunnen verkrijgen. Daaruit volgt dat de door de wetgever aangewende middelen onevenredig zijn ten aanzien van het nagestreefde doel. A.3.3. In het tweede onderdeel van het middel doet de verzoekster
les articles 10 et 11 de la Constitution sont violés dans la mesure où les associations sans but lucratif peuvent maintenant obtenir l'agréation alors qu'elles ne satisfont peut-être pas aux conditions de formation qui sont exigées des autres entreprises devant être inscrites au registre de commerce et qui sont particulièrement justifiées dans le cadre de l'attribution des marchés publics. Les associations sans but lucratif et les autres entreprises, en particulier celles du secteur marchand, sont donc traitées de manière identique alors qu'elles se trouvent dans des situations différentes. Position du Conseil des ministres et du Gouvernement wallon En ce qui concerne la recevabilité du recours A.4.1. Le Conseil des ministres et le Gouvernement wallon relèvent que la partie requérante n'a pas encore apporté la preuve de ce qu'elle a gelden dat de artikelen 10 en 11 van de Grondwet zijn geschonden, in zoverre de verenigingen zonder winstoogmerk nu de erkenning kunnen verkrijgen, terwijl zij misschien niet voldoen aan de opleidingsvoorwaarden die voor de andere ondernemingen die moeten zijn ingeschreven in het handelsregister vereist zijn en die in het bijzonder verantwoord zijn in het kader van het gunnen van overheidsopdrachten. De verenigingen zonder winstoogmerk en de andere ondernemingen, in het bijzonder die van de commerciële sector, worden dus op dezelfde wijze behandeld terwijl ze zich in verschillend situaties bevinden. Standpunt van de Ministerraad en van de Waalse Regering Wat betreft de ontvankelijkheid van het beroep A.4.1. De Ministerraad en de Waalse Regering doen opmerken dat de verzoekende partij nog niet het bewijs heeft geleverd van het feit dat zij de formaliteiten in acht heeft genomen die zijn vereist bij de wet
respecté les formalités requises par la loi du 27 juin 1921 accordant van 27 juni 1921 « waarbij aan de vereenigingen zonder winstgevend
la personnalité civile aux associations sans but lucratif et aux doel en aan de instellingen van openbaar nut rechtspersoonlijkheid
établissements d'utilité publique, afin d'agir en justice. A défaut wordt verleend », teneinde in rechte te treden. Wanneer dat bewijs
d'apporter cette preuve, le recours devrait être déclaré irrecevable. niet wordt geleverd, zou het beroep onontvankelijk moeten worden verklaard.
A.4.2. Le Conseil des ministres et le Gouvernement wallon estiment que A.4.2. De Ministerraad en de Waalse Regering zijn van mening dat de
la requérante n'a pas d'intérêt à demander l'annulation de l'article verzoekster geen belang heeft bij het vorderen van de vernietiging van
59 de la loi du 26 mars 1999. Cette disposition, qui n'a pas de portée artikel 59 van de wet van 26 maart 1999. Die bepaling, die geen
normative puisqu'elle ne fait qu'établir la définition des entreprises normerende draagwijdte heeft vermits zij enkel de definitie vaststelt
d'économie sociale d'insertion, n'affecte pas l'objet social de la van de ondernemingen voor sociale inschakelingseconomie, raakt niet
requérante. Etant donné que les articles 59 et 60 sont dissociables, het maatschappelijk doel van de verzoekster. Aangezien de artikelen 59
le recours doit être déclaré irrecevable en tant qu'il vise l'article en 60 los van elkaar kunnen worden gezien, moet het beroep
59. onontvankelijk worden verklaard in zoverre het artikel 59 beoogt.
A.4.3. Le Gouvernement wallon estime par ailleurs que la partie A.4.3. De Waalse Regering is bovendien van mening dat de verzoekende
requérante n'a pas non plus d'intérêt à demander l'annulation de partij evenmin belang heeft bij het vorderen van de vernietiging van
l'article 60. Cette disposition touche en effet à un domaine relevant artikel 60. Die bepaling raakt immers een domein dat tot de
de la défense des intérêts collectifs des entreprises de la verdediging van de collectieve belangen van de bouwondernemingen
construction. Les entreprises d'économie sociale d'insertion agréées behoort. De ondernemingen voor sociale inschakelingseconomie die als
comme entrepreneurs peuvent devenir membres de la Confédération aannemers worden erkend, kunnen lid worden van de verzoekende
requérante. En attaquant l'article 60, celle-ci agit à l'encontre de Confederatie. Doordat zij artikel 60 aanvecht, treedt zij tegen die
ces entreprises, ce qui paraît contraire à son objet social. ondernemingen op, wat in strijd lijkt te zijn met haar maatschappelijk doel.
Quant au moyen pris de la violation de l'article 6, § 1er, IX, 1° et Ten aanzien van het middel afgeleid uit de schending van artikel 6, §
2°, de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles 1, IX, 1° en 2°, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen
A.5. En ce qui concerne l'article 60, le Conseil des ministres et le A.5. Wat betreft artikel 60 zijn de Ministerraad en de Waalse Regering
Gouvernement wallon estiment que les régions ne jouissent pas d'une van mening dat de gewesten geen exclusieve bevoegdheid genieten die
compétence exclusive portant sur l'ensemble de la politique de betrekking heeft op het hele werkgelegenheidsbeleid. Zij citeren
l'emploi. Citant plusieurs arrêts de la Cour, ils rappellent que verscheidene arresten van het Hof en brengen in herinnering dat de
l'Etat fédéral est compétent en matière de politique de l'emploi et federale Staat bevoegd is inzake werkgelegenheidsbeleid en dat de
que les régions sont compétentes en matière de placement des chômeurs. gewesten bevoegd zijn inzake arbeidsbemiddeling voor werklozen.
Par ailleurs, ils relèvent que l'article 60 concerne les marchés Bovendien doen zij opmerken dat artikel 60 de overheidsopdrachten
publics, et plus précisément la réglementation en matière d'agréation betreft, en meer in het bijzonder de reglementering inzake de
des entrepreneurs, matière qui est, conformément à l'article 6, § 1er, erkenning van de aannemers, een aangelegenheid die, overeenkomstig
VI, de la loi spéciale du 8 août 1980, de la compétence du législateur fédéral. A.6. Quant à un éventuel empiétement disproportionné sur les compétences des régions, soutenu à titre subsidiaire par la requérante, le Conseil des ministres et le Gouvernement wallon relèvent que les dispositions attaquées n'empiètent pas sur les compétences régionales en matière de politique de l'emploi. Ils soulignent ensuite que l'argument est obscur, imprécis et non démontré, et qu'il doit, partant, être déclaré irrecevable. Ils signalent enfin que la Région wallonne a été associée à l'élaboration artikel 6, § 1, VI, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980, onder de bevoegdheid van de federale wetgever valt. A.6. Ten aanzien van een mogelijke onevenredige inbreuk op de bevoegdheden van de gewesten, die in ondergeschikte orde door de verzoekster wordt aangevoerd, doen de Ministerraad en de Waalse Regering opmerken dat de aangevochten bepalingen geen inbreuk maken op de gewestelijke bevoegdheden inzake werkgelegenheidsbeleid. Zij onderstrepen vervolgens dat het argument duister, vaag en niet bewezen is en dat het bijgevolg onontvankelijk moet worden verklaard. Zij wijzen er ten slotte op dat het Waalse Gewest betrokken is geweest bij
de la loi, et que les initiatives prises par l'autorité fédérale et de totstandkoming van de wet en dat de door de federale overheid en de
les régions sont destinées à se compléter. gewesten genomen initiatieven bestemd zijn om elkaar aan te vullen.
Quant au moyen pris de la violation des articles 10 et 11 de la Ten aanzien van het middel afgeleid uit de schending van artikelen 10
Constitution en 11 van de Grondwet
A.7. Le Conseil des ministres et le Gouvernement wallon précisent que A.7. De Ministerraad en de Waalse Regering preciseren dat de bedoeling
le but des auteurs de l'article 60 attaqué est de permettre l'accès van de auteurs van het aangevochten artikel 60 erin bestaat de toegang
aux marchés publics des entreprises d'économie sociale d'insertion, y tot de overheidsopdrachten mogelijk te maken voor de ondernemingen
compris lorsque la forme juridique qu'elles ont adoptée ne leur permet voor sociale inschakelingseconomie, ook wanneer de rechtsvorm die zij
pas d'être immatriculées au registre de commerce. Il en va notamment hebben aangenomen hen niet in staat stelt te worden ingeschreven in
ainsi des associations sans but lucratif. Ils font remarquer que la het handelsregister. Dat geldt met name aldus voor de verenigingen
dérogation introduite par l'article 60 est strictement limitée à la zonder winstoogmerk. Zij doen opmerken dat de bij artikel 60
condition relative à l'inscription au registre de commerce. Pour être ingevoerde afwijking strikt beperkt is tot de voorwaarden in verband
agréées en qualité d'entrepreneur de travaux, les entreprises met de inschrijving in het handelsregister. Om als aannemer van werken
d'économie sociale d'insertion doivent, par contre, satisfaire à te worden erkend, moeten de ondernemingen voor sociale
l'ensemble des autres conditions posées par l'article 4, § 1er, de la inschakelingseconomie daarentegen voldoen aan alle andere voorwaarden
loi du 20 mars 1991. die worden gesteld in artikel 4, § 1, van de wet van 20 maart 1991.
A.8. Le Conseil des ministres et le Gouvernement wallon réfutent le A.8. De Ministerraad en de Waalse Regering weerleggen het eerste
onderdeel van het middel dat is afgeleid uit de te ruime
moyen, en sa première branche, déduit du champ d'application trop toepassingsfeer van het aangevochten artikel 60. Ze zijn van mening
large de l'article 60 attaqué. Ils considèrent que cette disposition dat die bepaling redelijkerwijze moet worden geïnterpreteerd, met name
doit être interprétée raisonnablement, en tenant compte notamment des rekening houdend met de verplichtingen die bovendien worden opgelegd
obligations imposées par ailleurs, par les lois coordonnées du 20 bij de op 20 juli 1964 gecoördineerde wetten betreffende het
juillet 1964 relatives au registre de commerce. La portée de la handelsregister. De draagwijdte van de afwijking moet worden beperkt
dérogation doit être limitée aux entreprises d'économie sociale tot de ondernemingen voor sociale inschakelingseconomie waarvan de
d'insertion dont la forme juridique ne permet pas l'immatriculation au rechtsvorm niet de inschrijving in het handelsregister mogelijk maakt.
registre de commerce. La circonstance qu'il ne sera pas vérifié si une De omstandigheid dat niet zal worden onderzocht of een onderneming
entreprise d'économie sociale d'insertion est immatriculée au registre voor sociale inschakelingseconomie is ingeschreven in het
de commerce pour lui accorder l'agréation comme entrepreneur de handelsregister om haar de erkenning als aannemer van werken toe te
travaux ne libère pas cette entreprise des obligations résultant des kennen, stelt die onderneming niet vrij van de verplichtingen die
lois coordonnées du 20 juillet 1964. Interprétée de cette façon, la voortvloeien uit de op 20 juli 1964 gecoördineerde wetten. Op die
disposition entreprise n'est pas disproportionnée. wijze geïnterpreteerd is de bestreden bepaling niet onevenredig.
A.9.1. Quant à la seconde branche du moyen, le Conseil des ministres et le Gouvernement wallon soutiennent que les entreprises d'économie sociale d'insertion revêtant une forme juridique qui ne leur permet pas d'être immatriculées au registre de commerce et les autres entreprises sont dans des situations fondamentalement différentes et ne sont dès lors pas comparables. A.9.2. Le but poursuivi par le législateur est assurément légitime. En vue de stimuler la création d'emplois, il a entendu favoriser l'économie sociale. Afin d'atteindre cet objectif, la participation des entreprises d'économie sociale d'insertion aux marchés publics, A.9.1. Ten aanzien van het tweede onderdeel van het middel betogen de Ministerraad en de Waalse Regering dat de ondernemingen voor sociale inschakelingseconomie die een bijzondere rechtsvorm aannemen die het hun niet mogelijk maakt te worden ingeschreven in het handelsregister en de andere bedrijven zich in fundamenteel verschillende situaties bevinden en bijgevolg niet vergelijkbaar zijn. A.9.2. Het door de wetgever nagestreefde doel is zeker wettig. Teneinde het scheppen van arbeidsplaatsen te stimuleren heeft hij de sociale economie willen bevorderen. Om die doelstelling te bereiken, was de deelname van de ondernemingen voor sociale inschakelingseconomie aan de overheidsopdrachten, die een groot deel
qui constituent un grand pan de l'économie belge, était indispensable. van de Belgische economie vertegenwoordigen, onontbeerlijk. De
La dérogation établie est strictement nécessaire à cet objectif, et vastgestelde afwijking is strikt noodzakelijk voor die doelstelling en
n'apparaît pas disproportionnée. Les entreprises dispensées de blijkt niet onevenredig. De ondernemingen die zijn vrijgesteld van de
l'inscription au registre de commerce doivent, pour le surplus, inschrijving in het handelsregister moeten, voor het overige, voldoen
satisfaire à l'ensemble des conditions qui leur sont applicables eu aan alle voorwaarden die op hen van toepassing zijn ten aanzien van de
égard à la forme juridique qu'elles ont empruntée, ainsi qu'aux autres rechtsvorm die zij hebben aangenomen, alsmede aan de andere
conditions fixées par l'article 4, § 1er, de la loi du 20 mars 1991 voorwaarden vastgesteld in artikel 4, § 1, van de wet van 20 maart
et, notamment, disposer des capacités techniques, financières et 1991, en met name over voldoende technische bekwaamheid en voldoende
économiques suffisantes. financiële en economische draagkracht beschikken.
Mémoire en réponse de la requérante Memorie van antwoord van de verzoekster
A.10. Quant à la recevabilité du recours, la requérante joint à son A.10. Ten aanzien van de ontvankelijkheid van het beroep voegt de
verzoekster bij haar memorie van antwoord het bewijs van de
mémoire en réponse la preuve de la publication de ses statuts aux bekendmaking van haar statuten in de bijlagen tot het Belgisch
annexes du Moniteur belge, ainsi que la preuve du dépôt de la liste de ses membres au greffe du Tribunal de première instance de Bruxelles. Quant à son intérêt, la requérante soutient que les articles 59 et 60 de la loi du 26 mars 1999 sont indissociables. A.11. En ce qui concerne le premier moyen, la requérante répond que l'objet des dispositions entreprises est bien de favoriser l'insertion sociale et professionnelle des demandeurs d'emploi difficiles à placer, et qu'elles doivent donc s'analyser comme la base d'une Staatsblad, alsmede het bewijs van de neerlegging van de lijst van haar leden ter griffie van de Rechtbank van eerste aanleg te Brussel. Ten aanzien van haar belang betoogt de verzoekster dat de artikelen 59 en 60 van de wet van 26 maart 1999 onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. A.11. Wat betreft het eerste middel antwoordt de verzoekster dat het doel van de bestreden bepalingen wel degelijk erin bestaat de maatschappelijke intergratie en de inschakeling in het arbeidsproces van werkzoekenden die moeilijk aan werk kunnen worden geholpen te bevorderen en dat zij moeten worden beschouwd als de basis voor een beleid van arbeidsbemiddeling voor werklozen. Het aangevochten artikel
politique de placement des chômeurs. L'article 60 attaqué a pour 60 heeft tot enige doelstelling de ondernemingen voor sociale
objectif unique de favoriser les entreprises d'économie sociale inschakelingseconomie te bevorderen en valt dus niet onder de
d'insertion et ne ressortit donc pas à la réglementation des marchés reglementering van de overheidsopdrachten maar onder het beleid van de
publics, mais à la politique des régions. gewesten.
A.12.1. Quant à la première branche du second moyen, la requérante A.12.1. Ten aanzien van het eerste onderdeel van het tweede middel
soutient que l'article 60 dispense toutes les entreprises d'économie sociale d'insertion d'une inscription au registre de commerce, et que cette rédaction trop large ne se justifie pas par l'objectif du législateur. La mesure est donc disproportionnée, et la discrimination ne saurait être résorbée par la voie de l'interprétation. A.12.2. Quant à la seconde branche du second moyen, la requérante souligne que les entreprises à finalité commerciale ou sociale d'une part et les associations sans but lucratif d'autre part se trouvent dans des situations radicalement différentes et qu'elles ne peuvent être traitées de la même façon, c'est-à-dire accéder aux marchés publics. A.12.3. La requérante fait encore valoir qu'en vertu de l'arrêté royal betoogt de verzoekster dat artikel 60 alle ondernemingen voor sociale inschakelingseconomie vrijstelt van inschrijving in het handelsregister, en dat die te ruime formulering niet wordt verantwoord door de doelstelling van de wetgever. De maatregel is dus onevenredig en de discriminatie zou niet kunnen worden weggewerkt bij wege van interpretatie. A.12.2. Ten aanzien van het tweede onderdeel van het tweede middel, onderstreept de verzoekster dat de ondernemingen met een commercieel of sociaal oogmerk, enerzijds, en de verenigingen zonder winstoogmerk, anderzijds, zich in volkomen verschillende situaties bevinden en dat zij dus niet op dezelfde wijze kunnen worden behandeld, dit wil zeggen toegang hebben tot de overheidsopdrachten. A.12.3. De verzoekster doet nog gelden dat krachtens het koninklijk
du 26 septembre 1991, pour l'agréation en classe I (marchés publics de besluit van 26 september 1991, voor de erkenning in klasse I
moins de 5.500.000 francs), les capacités technique, financière et (overheidsopdrachten van minder dan 5.500.000 frank), de technische
économique de l'entrepreneur ne sont pas vérifiées. Cette absence de bekwaamheid en de financiële en economische draagkracht van de
vérification est compensée, pour les sociétés commerciales, par le aannemer niet worden onderzocht. Die ontstentenis van onderzoek wordt,
contrôle de l'accès à la profession, ainsi que par la constitution voor de handelsvennootschappen, gecompenseerd door de controle op de
d'un capital lors de la création de la société. Ce garde-fou ne toegang tot het beroep, alsmede door de kapitaalvorming bij de
saurait jouer pour les associations sans but lucratif, qui ne sont pas oprichting van de vennootschap. Dat veiligheidssysteem kan niet worden
soumises à ces réglementations. ingebouwd voor de verenigingen zonder winstoogmerk, die niet aan die
A.13. La requérante ajoute encore que les dispositions attaquées ont reglementeringen zijn onderworpen.
pour effet de créer une concurrence déloyale entre les associations A.13. De verzoekster voegt daaraan nog toe dat de aangevochten
sans but lucratif et les autres entreprises, ce qui est contraire aux bepalingen tot gevolg hebben dat zij een oneerlijke mededinging in het
règles de base en matière de marchés publics. leven roepen tussen de verenigingen zonder winstoogmerk en de andere
ondernemingen, wat strijdig is met de basisregels inzake
overheidsopdrachten.
- B - - B -
Quant à la recevabilité du recours Ten aanzien van de ontvankelijkheid van het beroep
B.1. La requérante, qui est une association sans but lucratif, a fait B.1. De verzoekster, die een vereniging zonder winstoogmerk is, heeft
parvenir à la Cour, en annexe à son mémoire en réponse, la preuve de het Hof, als bijlage bij haar memorie van antwoord, het bewijs doen
la publication de ses statuts aux annexes du Moniteur belge ainsi que toekomen van de bekendmaking van haar statuten in de bijlagen tot het
la preuve du dépôt de la liste de ses membres au greffe du Tribunal de Belgisch Staatsblad alsmede het bewijs van de neerlegging van de lijst
van haar leden ter griffie van de Rechtbank van eerste aanleg te
première instance de Bruxelles. Elle a ainsi satisfait à l'exigence Brussel. Zij heeft aldus voldaan aan de vereiste gesteld in artikel 7,
posée par l'article 7, alinéa 3, de la loi spéciale du 6 janvier 1989. derde lid, van de bijzondere wet van 6 januari 1989.
B.2.1. Le Conseil des ministres et le Gouvernement wallon contestent B.2.1. De Ministerraad en de Waalse Regering betwisten het belang van
l'intérêt de la partie requérante à demander l'annulation de l'article de verzoekende partij bij het vorderen van de vernietiging van artikel
59 de la loi du 26 mars 1999 relative au plan d'action belge pour 59 van de wet van 26 maart 1999 betreffende het Belgisch actieplan
l'emploi 1998 et portant des dispositions diverses. voor de werkgelegenheid 1998 en houdende diverse bepalingen.
B.2.2. L'article 59 de la loi du 26 mars 1999 s'énonce comme suit : B.2.2. Artikel 59 van de wet van 26 maart 1999 luidt :
« Par économie sociale d'insertion, on entend : les initiatives dont « Onder sociale inschakelingseconomie wordt verstaan : de initiatieven
l'objet social est l'insertion sociale et professionnelle de waarvan het sociale doel bestaat in de socio-professionele
demandeurs d'emploi particulièrement difficiles à placer, par le biais inschakeling van bijzonder moeilijk te plaatsen werkzoekenden, via een
d'une activité productrice de biens ou de services, et qui répondent activiteit van productie van goederen of diensten, en die aan volgende
aux conditions générales suivantes : algemene voorwaarden voldoen :
- après la phase de démarrage, le public visé doit être occupé ou en
formation à concurrence d'au moins 50 % de l'effectif total; - de doelgroep moet na de startfase ten belope van ten minste 50 % van
de totale bezetting aan het werk of in opleiding zijn;
- au moins 10 % du personnel d'encadrement du public visé doit être - ten minste 10 % van het omkaderingspersoneel van de doelgroep moet
constitué de personnel apte à conduire et développer des programmes de uit personeel bestaan dat bekwaam is om sociale vormings- en
formation et de guidance sociale; begeleidingsprogramma's te leiden en te ontwikkelen;
- avoir adopté la forme juridique d'association sans but lucratif, de - de juridische vorm van een vereniging zonder winstoogmerk,
société coopérative, de société à finalité sociale ou d'autres formes coöperatieve vennootschap of vennootschap met sociaal oogmerk of
juridiques à condition que les objectifs et finalités soient d'ordre andere rechtsvormen, mits de doeleinden en de finaliteiten sociaal en
social et collectif; collectief zijn, hebben aangenomen;
- ne pas avoir une majorité des membres des organes de gestion qui - geen meerderheid hebben van de leden van de bestuursorganen die
relèvent du secteur public; behoren tot de overheidssector;
- et être agréées par l'autorité compétente. - en erkend zijn door de bevoegde overheid.
Pour l'application de l'alinéa précédent, on entend par demandeurs Voor de toepassing van het vorige lid wordt verstaan onder bijzonder
d'emploi particulièrement difficiles à placer : les demandeurs moeilijk te plaatsen werkzoekenden : werkzoekenden die, op het
d'emploi qui, au moment de leur engagement ou du début de leur stage ogenblik van hun indienstneming of van het begin van hun
de formation, sont soit handicapés soit inoccupés depuis au moins opleidingsstage, gehandicapt of sedert twaalf maanden werkloos zijn,
douze mois, ont obtenu au plus un certificat de l'enseignement maximum een getuigschrift van het lager secundair onderwijs of
secondaire inférieur ou équivalent et éprouvent des difficultés gelijkgesteld hebben behaald en met sociale moeilijkheden kampen. »
sociales. » B.2.3. En vertu de l'article 4 de ses statuts, l'a.s.b.l. B.2.3. Krachtens artikel 4 van haar statuten heeft de v.z.w. Nationale
Confédération nationale de la construction a principalement pour objet Confederatie van het Bouwbedrijf voornamelijk tot doel « de
de « réaliser, dans un large esprit de collaboration, l'organisation bedrijfsorganisatie van al de aannemers die tot het bouwbedrijf
professionnelle de tous les entrepreneurs relevant de l'industrie de behooren in een breeden geest van samenwerking te verwezenlijken » en
la construction » et de défendre les intérêts de la profession. Elle de beroepsbelangen te verdedigen. Zij kan, wat haar maatschappelijk
n'est pas susceptible d'être affectée directement et défavorablement doel betreft, niet rechtstreeks en ongunstig worden geraakt door de
dans son objet social par la disposition précitée, qui se borne à voormelde bepaling, die zich beperkt tot een definitie van het begrip
définir le concept « d'économie sociale d'insertion », sans avoir de « sociale inschakelingseconomie » en geen normatieve inhoud heeft.
contenu normatif.
B.2.4. Le recours est irrecevable en tant qu'il vise l'article 59 de B.2.4. Het beroep is onontvankelijk in zoverre het artikel 59 van de
la loi du 26 mars 1999. wet van 26 maart 1999 beoogt.
B.2.5. La circonstance que des entreprises d'économie sociale B.2.5. De omstandigheid dat ondernemingen voor sociale
d'insertion pourraient devenir membres de la Confédération requérante inschakelingseconomie lid zouden kunnen worden van de verzoekende
n'est pas de nature à affecter l'intérêt que celle-ci estime avoir à Confederatie is niet van dien aard dat ze het belang raakt dat zij
demander l'annulation de l'article 60 de la loi. meent te hebben bij het vorderen van de vernietiging van artikel 60
Le recours est recevable en ce qu'il est dirigé contre cet article. van de wet. Het beroep is ontvankelijk in zoverre het tegen dat artikel is gericht.
Quant au fond Ten gronde
B.3. L'article 60 de la loi du 26 mars 1999 dispose : B.3. Artikel 60 van de wet van 26 maart 1999 bepaalt :
« A l'article 4 de la loi du 20 mars 1991 organisant l'agréation « In artikel 4 van de wet van 20 maart 1991 houdende regeling van de
d'entrepreneurs de travaux, il est ajouté un § 4, rédigé comme suit : erkenning van aannemers van werken, wordt een § 4 ingevoegd, luidend
' § 4. Les entreprises d'économie sociale d'insertion visées à als volgt : ' § 4. De ondernemingen voor sociale inschakelingseconomie als bedoeld
l'article 59 de la loi du 26 mars 1999 relative au Plan d'action belge in artikel 59 van de wet van 26 maart 1999 betreffende het Belgische
pour l'emploi 1998 et portant des dispositions diverses, qui satisfont actieplan voor de werkgelegenheid 1998 en houdende diverse bepalingen,
aux conditions fixées au § 1er, 1° et 3° à 7°, peuvent obtenir une die voldoen aan de voorwaarden bepaald in § 1, 1° en 3° tot 7°, kunnen
agréation comme entrepreneur. ' » een erkenning verkrijgen als aannemer. ' »
Quant au moyen pris de la violation de l'article 6, § 1er, IX, 1° et Ten aanzien van het middel afgeleid uit de schending van artikel 6, §
2°, de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles 1, IX, 1° en 2°, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen
B.4. A l'appui du premier moyen, la requérante fait valoir que la B.4. Ter staving van het eerste middel doet de verzoekster gelden dat
disposition en cause relèverait directement de la compétence des de in het geding zijnde bepaling rechtstreeks onder de bevoegdheid van
régions, étant donné qu'elle a pour objectif de favoriser l'insertion de gewesten zou vallen, aangezien zij tot doel heeft de
sociale et professionnelle des demandeurs d'emploi particulièrement maatschappelijke integratie en de inschakeling in het arbeidsproces te
difficiles à placer. Il s'agirait dès lors d'une mesure s'inscrivant bevorderen ten aanzien van moeilijk te plaatsen werkzoekenden. Het zou
dans la politique de placement des travailleurs ou de programmes de bijgevolg gaan om een maatregel die in het kader past van het beleid
remise au travail des chômeurs complets indemnisés. inzake arbeidsbemiddeling of inzake programma's voor
wedertewerkstelling van de uitkeringsgerechtigde volledig werklozen.
B.5. L'article 60 de la loi du 26 mars 1999 a pour objet de modifier, B.5. Artikel 60 van de wet van 26 maart 1999 heeft tot doel, voor een
pour une catégorie déterminée d'entreprises, les conditions à remplir bepaalde categorie van bedrijven, de voorwaarden te wijzigen waaraan
pour l'obtention d'une agréation comme entrepreneur. L'objectif moet worden voldaan om een erkenning als aannemer te verkrijgen. De
poursuivi par l'ensemble des dispositions de cette section intitulée « doelstelling die door alle bepalingen van die afdeling, met als
économie sociale » est, in fine, de faciliter la mise au travail d'une opschrift « sociale economie », wordt nagestreefd, bestaat, in fine,
catégorie de demandeurs d'emploi. On ne saurait toutefois en déduire erin de tewerkstelling van een bepaalde categorie werkzoekenden te
que la mesure critiquée revêt la portée que lui donne la requérante. vergemakkelijken. Daaruit zou men echter niet kunnen afleiden dat de
bekritiseerde maatregel de draagwijdte heeft die de verzoekster eraan
B.6. La disposition mise en cause s'analyse comme une mesure en toeschrijft. B.6. De in het geding zijnde bepaling wordt beschouwd als een
matière de conditions d'agréation d'entrepreneurs de travaux, maatregel inzake de voorwaarden van de erkenning voor aannemers van
agréation qui leur permet de soumissionner des marchés publics. En werken, een erkenning die het hun mogelijk maakt in te schrijven voor
vertu de l'article 6, § 1er, VI, alinéa 4, de la loi spéciale du 8 overheidsopdrachten. Krachtens artikel 6, § 1, VI, vierde lid, van de
août 1980, l'autorité fédérale est compétente pour « fixer les règles bijzondere wet van 8 augustus 1980 is de federale overheid bevoegd om
générales en matière de marchés publics ». Cette compétence inclut « algemene regels vast te stellen inzake de overheidsopdrachten ». Die
notamment celle de déterminer les conditions d'agréation. Il en bevoegdheid omvat met name de bevoegdheid om de voorwaarden van de
résulte que le législateur fédéral était compétent pour adopter la erkenning vast te stellen. Daaruit volgt dat de federale wetgever
disposition attaquée. bevoegd was om de aangevochten bepaling aan te nemen.
B.7. La requérante soutient, à titre subsidiaire, que même si B.7. De verzoekster betoogt in ondergeschikte orde dat zelfs mocht
l'article 60 devait s'analyser comme relevant de la compétence de artikel 60 in die zin worden geanalyseerd dat het onder de bevoegdheid
l'Etat, il faudrait néanmoins constater que l'exercice de cette van de Staat valt, niettemin zou dienen te worden vastgesteld dat de
compétence empiète de manière disproportionnée sur les compétences uitoefening van die bevoegdheid op onevenredige wijze afbreuk doet aan
régionales. de gewestelijke bevoegdheden.
B.8. La disposition attaquée n'a pas pour effet d'empêcher les régions d'exercer leurs compétences en matière de placement des travailleurs ni de rendre l'exercice de ces compétences exagérément difficile. Au contraire, en levant un obstacle à l'obtention de l'agréation par certaines entreprises d'économie sociale d'insertion dans le but de leur permettre d'accéder aux marchés publics, elle en favorise le développement. Le législateur fédéral apporte ainsi son concours, dans la limite de ses compétences, à la politique de placement des chômeurs mise en oeuvre par les régions. B.8. De aangevochten bepaling heeft niet tot gevolg de gewesten te verhinderen hun bevoegdheden uit te oefenen inzake arbeidsbemiddeling noch de uitoefening van die bevoegdheden op overdreven wijze te bemoeilijken. Integendeel, doordat de bepaling ten aanzien van sommige ondernemingen voor sociale inschakelingseconomie een hindernis wegwerkt om de erkenning te verkrijgen, opdat zij toegang kunnen hebben tot overheidsopdrachten, bevordert zij de ontwikkeling ervan. De federale wetgever draagt aldus, binnen de perken van zijn bevoegdheden, bij tot het door de gewesten gevoerde beleid inzake tewerkstelling van werklozen. Ten aanzien van het middel afgeleid uit de schending van de artikelen
Quant au moyen pris de la violation des articles 10 et 11 de la Constitution B.9. Dans la première branche du second moyen, la requérante établit une comparaison entre les entreprises du secteur marchand et les entreprises d'économie sociale d'insertion. La mesure, qui dispense les secondes de l'inscription au registre de commerce pour l'obtention d'une agréation, serait disproportionnée par rapport à l'objectif poursuivi. B.10.1. En permettant aux entreprises d'économie sociale d'insertion d'obtenir une agréation comme entrepreneur en satisfaisant aux 10 en 11 van de Grondwet B.9. In het eerste onderdeel van het tweede middel maakt de verzoekster een vergelijking tussen de ondernemingen van de commerciële sector en de ondernemingen voor sociale inschakelingseconomie. De maatregel, die laatstgenoemde vrijstelt van de inschrijving in het handelsregister om een erkenning te verkrijgen, zou onevenredig zijn ten aanzien van het nagestreefde doel. B.10.1. Doordat de wetgever het de ondernemingen voor sociale inschakelingseconomie mogelijk maakt een erkenning te verkrijgen als aannemer wanneer zij voldoen aan de voorwaarden vastgesteld in artikel
conditions établies par l'article 4 de la loi du 20 mars 1991 4 van de wet van 20 maart 1991 houdende regeling van de erkenning van
organisant l'agréation d'entrepreneurs de travaux, à l'exception de la aannemers van werken, met uitzondering van de voorwaarde van
condition d'être inscrit au registre de commerce, le législateur inschrijving in het handelsregister, heeft hij hun de toegang tot de
entend leur faciliter l'accès aux marchés publics (Doc. parl., overheidsopdrachten willen vergemakkelijken (Parl. St., Kamer,
Chambre, 1998-1999, n° 1912/1, p. 10), compte tenu du fait que 1998-1999, nr. 1912/1, p. 10), rekening houdend met het feit dat het
l'inscription est impossible à obtenir pour certaines des entreprises voor sommige van de beoogde ondernemingen onmogelijk is de
visées, vu leur statut juridique (ibid., p. 33). Cette mesure inschrijving te verkrijgen, gezien hun juridisch statuut (ibid., p.
s'inscrit dans un ensemble de dispositions relatives à l'économie 33). Die maatregel past in een geheel van bepalingen in verband met de
sociale qui vise à « stimuler par ce biais la création d'emplois » sociale economie dat ertoe strekt « via dit middel de creatie van
(ibid., p. 10). werkgelegenheid te stimuleren » (ibid., p. 10).
B.10.2. La disposition établit une différence de traitement entre les B.10.2. De bepaling roept een verschil in behandeling in het leven
entreprises d'économie sociale d'insertion et les autres entreprises. tussen de ondernemingen voor sociale inschakelingseconomie en de
andere ondernemingen. Zij berust op een objectief criterium. Bovendien
Elle repose sur un critère objectif. Par ailleurs, l'article 59 de la preciseert artikel 59 van de wet van 26 maart 1999 dat de
loi du 26 mars 1999 précise que les entreprises d'économie sociale ondernemingen voor sociale inschakelingseconomie de juridische vorm
d'insertion doivent avoir adopté la forme juridique d'association sans van een vereniging zonder winstoogmerk, coöperatieve vennootschap of
but lucratif, de société coopérative, de société à finalité sociale ou vennootschap met sociaal oogmerk of andere rechtsvormen moet hebben
d'autres formes juridiques. Parmi ces formes de personnalité aangenomen. Onder die vormen van rechtspersoonlijkheid maken sommige
juridique, certaines ne permettent pas l'inscription au registre de de inschrijving in het handelsregister niet mogelijk. Doordat de
commerce. En permettant à ces entreprises d'obtenir l'agréation comme wetgever die ondernemingen toestaat de erkenning als aannemer van
entrepreneur de travaux en vue de leur ouvrir l'accès aux marchés werken te verkrijgen teneinde hun toegang tot de overheidsopdrachten
publics, le législateur a pris une mesure pertinente par rapport à te verlenen, heeft hij een maatregel genomen die relevant is ten
l'objectif qu'il poursuivait. aanzien van de door hem nagestreefde doelstelling.
B.10.3. L'article 60 attaqué n'a ni pour objet ni pour conséquence de B.10.3. Het aangevochten artikel 60 heeft noch tot doel noch tot
dispenser des obligations établies par les lois coordonnées du 20 gevolg dat het de ondernemingen bedoeld in de op 20 juli 1974
juillet 1964 relatives au registre de commerce les entreprises qui gecoördineerde wetten betreffende het handelsregister vrijstelt van de
sont visées par celles-ci. La circonstance que l'inscription au daarin vastgestelde verplichtingen. De omstandigheid dat de
registre de commerce ne sera pas exigée de certaines entreprises inschrijving in het handelsregister niet zal worden vereist van
d'économie sociale d'insertion en vue de leur agréation comme bepaalde ondernemingen voor sociale inschakelingseconomie met het oog
entrepreneurs ne dispense pas celles de ces entreprises ayant une forme juridique qui le permet de satisfaire aux dispositions contraignantes relatives au registre de commerce. Ces entreprises n'échappent pas aux sanctions qui frappent celles qui n'y auraient pas satisfait. Il en résulte que la mesure n'est pas disproportionnée à l'objectif poursuivi. B.11. Dans la seconde branche du moyen, la requérante soutient que les entreprises du secteur marchand seraient discriminées par rapport aux entreprises d'économie sociale d'insertion dans la mesure où les secondes pourraient obtenir l'agréation comme entrepreneurs sans satisfaire aux conditions exigées des premières pour leur inscription au registre de commerce, et notamment aux conditions résultant de la réglementation en matière d'accès à la profession. Il en résulterait une concurrence déloyale. op hun erkenning als aannemer, stelt de ondernemingen met een rechtsvorm die het mogelijk maakt te voldoen aan de dwingende bepalingen in verband met het handelsregister daarvan niet vrij. Die ondernemingen zullen niet ontsnappen aan de sancties die worden opgelegd aan de ondernemingen die daaraan niet zouden hebben voldaan. Daaruit volgt dat de maatregel niet onevenredig is ten aanzien van het nagestreefde doel. B.11. In het tweede onderdeel van het middel betoogt de verzoekster dat de ondernemingen van de commerciële sector gediscrimineerd zouden zijn in vergelijking met de ondernemingen voor sociale inschakelingseconomie, in zoverre laatstgenoemde de erkenning zouden kunnen verkrijgen als aannemer zonder te voldoen aan de voorwaarden die ten aanzien van eerstgenoemde worden gesteld in verband met hun inschrijving in het handelsregister, en met name aan de voorwaarden die voortvloeien uit de reglementering inzake de toegang tot het beroep. Daaruit zou een oneerlijke concurrentie voortvloeien.
B.12. L'article 60 de la loi du 26 mars 1999 a une portée limitée. Il B.12. Artikel 60 van de wet van 26 maart 1999 heeft een beperkte
dispense les entreprises d'économie sociale d'insertion qui souhaitent draagwijdte. Het stelt de ondernemingen voor sociale
obtenir une agréation comme entrepreneurs de la condition selon inschakelingseconomie die een erkenning wensen te verkrijgen als
laquelle elles doivent être inscrites au registre de commerce. Ces aannemer vrij van de voorwaarde volgens welke zij in het
entreprises doivent, pour le surplus, répondre aux autres conditions handelsregister moeten zijn ingeschreven. Die ondernemingen moeten,
énumérées par l'article 4 de la loi du 20 mars 1991 organisant voor het overige, voldoen aan de voorwaarden opgesomd in artikel 4 van
l'agréation d'entrepreneurs de travaux, et notamment disposer de de wet van 20 maart 1991 houdende regeling van de erkenning van
aannemers van werken, en met name over voldoende technische
capacités techniques suffisantes, avoir une capacité financière et bekwaamheid beschikken, voldoende financiële en economische
économique suffisante et avoir satisfait à ses obligations sociales et draagkracht hebben en aan zijn sociale en fiscale verplichtingen
fiscales (article 4, § 1er, 5°, 6° et 7°). La circonstance que, comme voldaan hebben (artikel 4, § 1, 5°, 6° en 7°). De omstandigheid dat,
l'indique la partie requérante dans son mémoire en réponse, pour zoals de verzoekende partij in haar memorie van antwoord aangeeft,
l'agréation en classe I, les capacités technique, économique et voor de erkenning in klasse I, de technische bekwaamheid en de
financière de l'entrepreneur ne sont pas vérifiées résulte non de la economische en financiële draagkracht van de aannemer niet worden
disposition entreprise, mais des articles 10 et 11 de l'arrêté royal onderzocht, vloeit niet voort uit de bestreden bepaling, maar uit de
du 26 septembre 1991 fixant certaines mesures d'application de la loi artikelen 10 en 11 van het koninklijk besluit van 26 september 1991
du 20 mars 1991. B.13. Par ailleurs, l'agréation fait présumer que l'entrepreneur agréé répond à un niveau minimal de qualification. Rien n'empêche que le pouvoir adjudicateur renverse cette présomption ou impose des conditions particulières de capacité en vue de satisfaire aux exigences concrètes spécifiques au marché. La possibilité pour des associations sans but lucratif d'être agréées ne leur permet dès lors pas de soumissionner des marchés publics dans des conditions qui fausseraient la concurrence. B.14. Il résulte de ce qui précède que la disposition attaquée n'est pas disproportionnée à l'objectif poursuivi par le législateur. Par ces motifs, la Cour rejette le recours. Ainsi prononcé en langue française, en langue néerlandaise et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 29 novembre 2000. Le greffier, L. Potoms. Le président, tot vaststelling van bepaalde toepassingsmaatregelen van de wet van 20 maart 1991. B.13. Bovendien laat de erkenning vermoeden dat de erkende aannemer beantwoordt aan een minimaal kwalificatieniveau. Niets verhindert dat de opdrachtgevende overheid dat vermoeden omkeert of bijzondere bekwaamheidsvoorwaarden oplegt teneinde te voldoen aan de specifieke concrete vereisten van de opdracht. De mogelijkheid tot erkenning voor verenigingen zonder winstoogmerk stelt hen bijgevolg niet in staat om in te schrijven voor overheidsopdrachten in omstandigheden die de concurrentie zouden vervalsen. B.14. Uit wat voorafgaat volgt dat de aangevochten bepaling niet onevenredig is met de door de wetgever nagestreefde doelstelling. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep. Aldus uitgesproken in het Frans, het Nederlands en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 29 november 2000. De griffier, L. Potoms. De voorzitter,
M. Melchior. M. Melchior.
^