Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt De La Cour Constitutionelle du --
← Retour vers "Arrêt n° 96/99 du 15 juillet 1999 Numéro du rôle : 1691 En cause : le recours en annulation et la demande de suspension de la loi du 22 décembre 1998 contenant le budget des voies et moyens pour l'année budgétaire 1999, introduits par l'a.s.b La Cour d'arbitrage, chambre restreinte, composée du président L. De Grève et des juges-rapporte(...)"
Arrêt n° 96/99 du 15 juillet 1999 Numéro du rôle : 1691 En cause : le recours en annulation et la demande de suspension de la loi du 22 décembre 1998 contenant le budget des voies et moyens pour l'année budgétaire 1999, introduits par l'a.s.b La Cour d'arbitrage, chambre restreinte, composée du président L. De Grève et des juges-rapporte(...) Arrest nr. 96/99 van 15 juli 1999 Rolnummer 1691 In zake : het beroep tot vernietiging en de vordering tot schorsing van de wet van 22 december 1998 houdende de Rijksmiddelenbegroting voor het begrotingsjaar 1999, ingesteld door de v.z.w. Viv Het Arbitragehof, beperkte kamer, samengesteld uit voorzitter L. De Grève en de rechters-verslag(...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Arrêt n° 96/99 du 15 juillet 1999 Arrest nr. 96/99 van 15 juli 1999
Numéro du rôle : 1691 Rolnummer 1691
En cause : le recours en annulation et la demande de suspension de la In zake : het beroep tot vernietiging en de vordering tot schorsing
loi du 22 décembre 1998 contenant le budget des voies et moyens pour van de wet van 22 december 1998 houdende de Rijksmiddelenbegroting
l'année budgétaire 1999, introduits par l'a.s.b.l. Vivant. voor het begrotingsjaar 1999, ingesteld door de v.z.w. Vivant.
La Cour d'arbitrage, chambre restreinte, Het Arbitragehof, beperkte kamer,
composée du président L. De Grève et des juges-rapporteurs H. Coremans samengesteld uit voorzitter L. De Grève en de rechters-verslaggevers
et L. François, assistée du greffier L. Potoms, H. Coremans en L. François, bijgestaan door de griffier L. Potoms,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet du recours I. Onderwerp van het beroep
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 2 Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 2 juni 1999
ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 3 juni
juin 1999 et parvenue au greffe le 3 juin 1999, l'a.s.b.l. Vivant dont 1999, heeft de v.z.w. Vivant, waarvan de maatschappelijke zetel is
le siège social est établi à 1000 Bruxelles, boulevard du Midi 25-27, gevestigd te 1000 Brussel, Zuidlaan 25-27, beroep tot vernietiging en
a introduit un recours en annulation et une demande de suspension de
la loi du 22 décembre 1998 contenant le budget des voies et moyens een vordering tot schorsing ingesteld van de wet van 22 december 1998
pour l'année budgétaire 1999 (publiée au Moniteur belge du 31 décembre houdende de Rijksmiddelenbegroting voor het begrotingsjaar 1999
1998, troisième édition). (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 31 december 1998, derde editie).
II. La procédure II. De rechtspleging
Par ordonnance du 3 juin 1999, le président en exercice a désigné les Bij beschikking van 3 juni 1999 heeft de voorzitter in functie de
juges du siège conformément aux articles 58 et 59 de la loi spéciale rechters van de zetel aangewezen overeenkomstig de artikelen 58 en 59
du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage. van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof.
Le 10 juin 1999, les juges-rapporteurs H. Coremans et L. François ont Op 10 juni 1999 hebben de rechters-verslaggevers H. Coremans en L.
informé le président, en application de l'article 71, alinéa 1er, de la loi organique, qu'ils pourraient être amenés à proposer à la Cour, siégeant en chambre restreinte, de prononcer un arrêt constatant que le recours en suspension et en annulation est manifestement irrecevable. Les conclusions des juges-rapporteurs ont été notifiées à la partie requérante conformément à l'article 71, alinéa 2, de la loi organique, par lettre recommandée à la poste le 10 juin 1999. La partie requérante a introduit un mémoire justificatif par lettre recommandée à la poste le 24 juin 1999. François, met toepassing van artikel 71, eerste lid, van de organieke wet, de voorzitter ervan in kennis gesteld dat zij ertoe zouden kunnen worden gebracht aan het Hof, zitting houdende in beperkte kamer, voor te stellen een arrest te wijzen waarbij wordt vastgesteld dat het beroep waarbij de schorsing en vernietiging worden gevraagd klaarblijkelijk onontvankelijk is. Overeenkomstig artikel 71, tweede lid, van de organieke wet is van de conclusies van de rechters-verslaggevers aan de verzoekende partij kennisgegeven bij op 10 juni 1999 ter post aangetekende brief. De verzoekende partij heeft bij op 24 juni 1999 ter post aangetekende brief een memorie met verantwoording ingediend.
La procédure s'est déroulée conformément aux articles 62 et suivants De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende
de la loi organique, relatifs à l'emploi des langues devant la Cour. van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de talen voor het Hof.
III. En droit III. In rechte
- A - Conclusions des juges-rapporteurs A.1. Dans leurs conclusions, les juges-rapporteurs ont relevé qu'ils pourraient être amenés, en application de l'article 71 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à proposer à la Cour, siégeant en chambre restreinte, de rendre un arrêt décidant de déclarer le recours en annulation manifestement irrecevable. Ils ont précisé que des problèmes se posaient concernant la capacité d'agir du signataire de la requête, concernant l'intérêt de la partie - A - Conclusies van de rechters-verslaggevers A.1. In hun conclusies hebben de rechters-verslaggevers doen opmerken dat zij ertoe zouden kunnen worden gebracht om, met toepassing van artikel 71 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, aan het Hof voor te stellen in beperkte kamer een arrest te wijzen waarin wordt beslist dat het beroep tot vernietiging klaarblijkelijk niet ontvankelijk is. Zij hebben gesteld dat er vragen rezen betreffende de procesbevoegdheid van de ondertekenaar van het verzoekschrift, betreffende het belang van de verzoekende partij bij de vernietiging
requérante à l'annulation de la loi entreprise, concernant l'exposé van de bestreden wet, betreffende de uiteenzetting van de middelen en
des moyens et concernant le délai d'introduction de la requête. betreffende de termijn voor het indienen van het verzoekschrift.
Mémoire justificatif de la partie requérante Memorie met verantwoording van de verzoekende partij
A.2. Pour ce qui est de la capacité d'agir, la partie requérante A.2. Wat de procesbevoegdheid betreft, merkt de verzoekende partij op
observe qu'il ressort de la décision du conseil d'administration dat uit de inmiddels aan het Hof voorgelegde beslissing van de raad
d'introduire le recours, qui a été produite à la Cour dans van bestuur tot het instellen van het beroep blijkt dat R. Duchâtelet
l'intervalle, que R. Duchâtelet dispose de la capacité d'agir au nom over de procesbevoegdheid beschikt om namens de v.z.w. Vivant in
de l'a.s.b.l. Vivant. rechte te treden.
A.3. En ce qui concerne l'intérêt, la partie requérante remarque que A.3. Wat het belang betreft, wijst de verzoekende partij erop dat de
la modification statutaire du 30 mars 1999 avait déjà été envoyée au statutenwijziging van 30 maart 1999 reeds op 15 april 1999 ter
Moniteur belge le 15 avril 1999 pour publication. Etant donné qu'il publicatie naar het Belgisch Staatsblad werd doorgestuurd. Aangezien
est démontré que la publication a été demandée, la partie requérante werd aangetoond dat de bekendmaking werd aangevraagd, is zij van
estime que la modification des statuts est opposable en l'état actuel oordeel dat de statutenwijziging in de huidige stand van zaken
de la situation. La modification statutaire en cause ne saurait selon tegenstelbaar is. De bedoelde statutenwijziging kan volgens haar,
elle, eu égard aux « dispositions très spécifiques », être considérée gelet op de « zeer specifieke bepalingen » niet als ruim omschreven
comme largement définie. worden beschouwd.
A.4. S'agissant de l'exposé des moyens, la partie requérante considère A.4. Wat de uiteenzetting van de middelen betreft, is de verzoekende
que la requête satisfait aux exigences de l'article 6 de la loi partij van oordeel dat het verzoekschrift voldoet aan de vereisten van
spéciale du 6 janvier 1989. Elle fait valoir que « les conditions artikel 6 van de bijzondere wet van 6 januari 1989. Zij voert aan dat
posées par les juges-rapporteurs sont issues de leur lecture « de voorgestelde voorwaarden van de rechters-verslaggevers aan hun
personnelle du droit et ne trouvent aucun appui dans la loi ni dans la eigen rechtsvinding ontspruiten die geen steun vinden in de wet, noch
jurisprudence de la Cour ». in de rechtspraak van het Hof ».
A.5. En ce qui concerne le délai d'introduction de la requête, la A.5. Wat de termijn voor het indienen van het verzoekschrift betreft,
partie requérante souligne que l'impôt sur les revenus reste lettre wijst de verzoekende partij erop dat de inkomstenbelasting dode letter
morte sans adoption de la loi entreprise ou en cas d'annulation de blijft zonder goedkeuring van de bestreden wet of bij vernietiging
celle-ci. L'impôt sur les revenus ne peut être perçu sans l'adoption ervan. De inkomstenbelasting kan zonder goedkeuring van de bestreden
de la loi entreprise. Sur le plan économique, l'effet annihilateur wet niet worden geïnd. Op economisch vlak ontstaat het
d'emplois produit par l'impôt sur les revenus ne se fait ressentir que arbeidsvernietigend effect van de inkomstenbelasting pas bij de
lors de sa perception effective, donc après l'adoption de la loi daadwerkelijke inning ervan, dus na de goedkeuring van de bestreden
entreprise, et cet effet disparaît en cas d'annulation de la loi. wet, en verdwijnt het bij de vernietiging van die wet.
- B - - B -
Quant à la capacité d'agir Ten aanzien van de procesbevoegdheid
B.1. L'article 7, alinéa 3, de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur B.1. Artikel 7, derde lid, van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op
la Cour d'arbitrage énonce : het Arbitragehof bepaalt :
« Si le recours est introduit ou l'intervention est faite par une « Indien een rechtspersoon het beroep instelt of in het geding
personne morale, cette partie produit, à la première demande, la tussenkomt, legt deze partij, op het eerste verzoek, het bewijs voor,
preuve, selon le cas, de la publication de ses statuts aux annexes du al naar het geval, van de publikatie van haar statuten in de bijlagen
Moniteur belge, ou de la décision d'intenter ou de poursuivre le bij het Belgisch Staatsblad of van de beslissing om het beroep in te
recours ou d'intervenir. » stellen dan wel voort te zetten of om in het geding tussen te komen. »
Dès lors que les pièces produites à la Cour font apparaître que la Nu uit de aan het Hof voorgelegde stukken blijkt dat de beslissing om
décision d'introduire le recours émane de l'organe compétent, à savoir het beroep in te stellen door het bevoegde orgaan, zijnde de raad van
le conseil d'administration, de l'association sans but lucratif et que bestuur, van de vereniging zonder winstoogmerk is genomen en dat de
le président a en outre été régulièrement habilité à représenter voorzitter bovendien op regelmatige wijze is gemachtigd om de
l'association en justice, le recours n'est pas, sur ce point, vereniging in rechte te vertegenwoordigen, is het beroep op dit punt
manifestement irrecevable. klaarblijkelijk niet onontvankelijk.
Concernant l'intérêt, l'exposé des moyens et le respect du délai Ten aanzien van het belang, de uiteenzetting van de middelen en de
d'introduction de la requête naleving van de termijn voor het indienen van het verzoekschrift
B.2. La Constitution et la loi spéciale précitée imposent à toute personne physique ou morale qui introduit un recours en annulation de justifier d'un intérêt. Ne justifient de l'intérêt requis que les personnes dont la situation pourrait être affectée directement et défavorablement par la norme entreprise; il s'ensuit que l'action populaire n'est pas admissible. Lorsqu'une association sans but lucratif se prévaut d'un intérêt collectif, il est requis que son objet social soit d'une nature particulière et, dès lors, distinct de l'intérêt général; que cet intérêt ne soit pas limité aux intérêts individuels des membres; que la norme entreprise soit susceptible d'affecter l'objet social. B.2. De Grondwet en de voormelde bijzondere wet vereisen dat elke natuurlijke persoon of rechtspersoon die een beroep tot vernietiging instelt doet blijken van een belang. Van het vereiste belang doen slechts blijken de personen wier situatie door de bestreden norm rechtstreeks en ongunstig zou kunnen worden geraakt. Bijgevolg is de actio popularis niet toelaatbaar. Wanneer een vereniging zonder winstoogmerk zich op een collectief belang beroept, is vereist dat haar maatschappelijk doel van bijzondere aard is en, derhalve, onderscheiden van het algemeen belang; dat dit belang niet tot de individuele belangen van de leden is beperkt; dat het maatschappelijk doel door de bestreden norm kan worden geraakt.
En vertu de l'article 3 de ses statuts, publiés dans les annexes du De v.z.w. Vivant heeft luidens artikel 3 van haar statuten,
Moniteur belge du 22 août 1996, l'a.s.b.l. Vivant a pour objet « de bekendgemaakt in de bijlagen tot het Belgisch Staatsblad van 22
promouvoir et de diffuser les idées politiques du parti Vivant, par augustus 1996, tot doel « het bevorderen en het verspreiden van het
tous les moyens techniques possibles. Elle peut également entreprendre politiek gedachtengoed van de partij Vivant, met alle mogelijke
toutes les activités susceptibles de favoriser cet objectif. Dans ce technische middelen. Zij mag eveneens alle activiteiten ondernemen die
sens, elle peut également poser des actes commerciaux, mais seulement dit doel kunnen bevorderen. Zij kan in die zin ook, doch slechts op
de manière accessoire et pour autant que le bénéfice réalisé soit bijkomstige wijze, handelsdaden stellen, enkel voor zover de opbrengst
exclusivement affecté à l'objectif pour lequel elle a été créée ». hiervan besteed wordt aan het doel waarvoor zij werd opgericht ». Door
Suite à la modification statutaire du 30 mars 1999, il y est ajouté : de statutenwijziging van 30 maart 1999 is daaraan toegevoegd : « De
« Le parti Vivant s'engage à respecter les droits et libertés de
l'homme, garantis par la Convention de sauvegarde des droits de partij Vivant verbindt zich ertoe de rechten en vrijheden van de mens
l'homme et des libertés fondamentales du 4 novembre 1950, confirmée
par la loi du 13 mai 1995 [lire : 1955], ainsi que par les protocoles na te leven zoals gewaarborgd door het bij de wet van 13 mei 1995
[lees : 1955] bekrachtigde Verdrag tot bescherming van de rechten van
de mens en de fundamentele vrijheden van 4 november 1950 en door de in
België van kracht zijnde aanvullende protocollen bij dit Verdrag, in
additionnels à cette Convention en vigueur en Belgique, et à les faire acht te nemen en door haar diverse geledingen en verkozen
respecter par ses diverses composantes et par ses mandataires élus ». mandatarissen te doen in acht nemen ».
Rien ne fait apparaître quel serait l'intérêt de l'a.s.b.l. Vivant, en Er blijkt niet welk belang de v.z.w. Vivant als vereniging zou hebben
tant qu'association, à l'annulation de la loi attaquée, ni quelles bij de vernietiging van de aangevochten wet, noch welke bepalingen van
dispositions de cette loi affecteraient directement son objet social. die wet het maatschappelijk doel van de vereniging rechtstreeks zouden
B.3. Pour satisfaire aux exigences de l'article 6 de la loi spéciale raken. B.3. Om te voldoen aan de vereisten van artikel 6 van de bijzondere
sur la Cour d'arbitrage, les moyens de la requête doivent faire wet op het Arbitragehof, moeten de middelen van het verzoekschrift te
connaître, parmi les règles dont la Cour garantit le respect, celles kennen geven welke van de regels waarvan het Hof de naleving
qui seraient violées ainsi que les dispositions qui violeraient ces waarborgt, zouden geschonden zijn, alsook welke de bepalingen zijn die
règles et exposer en quoi ces règles auraient été transgressées par deze regels zouden schenden, en uiteenzetten in welk opzicht die
ces dispositions.
La requête se limite à attaquer de manière générale la loi du 22 regels door de bedoelde bepalingen zouden zijn geschonden.
décembre 1998 contenant le budget des voies et moyens pour l'année Het verzoekschrift beperkt zich ertoe de wet van 22 december 1998
budgétaire 1999, qui comporte seize articles de contenu différent. houdende de Rijksmiddelenbegroting voor het begrotingsjaar 1999, die
zestien artikelen met diverse inhoud bevat, in het algemeen aan te
Elle n'indique pas en quoi telle ou telle disposition de cette loi vechten. Het geeft niet aan in welk opzicht deze of gene van de
violerait les articles 10 et 11 de la Constitution. bepalingen van die wet de artikelen 10 en 11 van de Grondwet zou
B.4. En tant qu'il pourrait se déduire de la requête que la partie schenden. B.4. In zoverre uit het verzoekschrift zou kunnen worden afgeleid dat
requérante juge l'existence d'un impôt sur les revenus contraire aux de verzoekende partij het bestaan van inkomstenbelastingen strijdig
articles constitutionnels précités, le recours serait en réalité acht met de voormelde grondwetsartikelen, zou het beroep in
dirigé contre les dispositions qui instaurent cet impôt sur les werkelijkheid gericht zijn tegen de bepalingen die de
revenus. L'article 171 de la Constitution implique que le pouvoir inkomstenbelastingen invoeren. Artikel 171 van de Grondwet houdt in
exécutif ne peut percevoir les impositions réglées par une loi ou en
vertu de celle-ci qu'après y avoir été habilité par le pouvoir dat de uitvoerende macht tot het innen van de door of krachtens een
législatif, dans une loi budgétaire ou une loi de financement. wet geregelde belastingen niet kan overgaan dan nadat zij daartoe van
L'habilitation, qui vaut pour un seul exercice fiscal et doit dès lors de wetgevende macht, in de begrotingswet of de financiewet, machtiging
être renouvelée chaque année, porte donc uniquement sur le caractère heeft verkregen. De machtiging, die geldt voor één belastingjaar en
exécutoire à conférer à un règlement élaboré à un autre niveau. La loi derhalve jaarlijks moet worden hernieuwd, betreft aldus enkel de
entreprise, plus précisément son article 5, ne fait que conférer une uitvoerbaarstelling van een elders uitgewerkte regeling. De bestreden
habilitation pour le recouvrement des « impôts directs et indirects, [ wet, meer bepaald artikel 5, reikt niet verder dan de machtiging om «
. ] existant au 31 décembre 1998 [ . ] d'après les lois, arrêtés et de op 31 december 1998 bestaande directe en indirecte belastingen » in
te vorderen « volgens de wetten, besluiten en tarieven waarbij de
tarifs qui en règlent l'assiette et la perception ». L'objet réel du zetting en invordering ervan worden geregeld ». Het werkelijke
recours ne serait donc pas la loi du 22 décembre 1998 contenant le onderwerp van het beroep zou dan niet de wet van 22 december 1998
budget des voies et moyens pour l'année budgétaire 1999 mais le Code des impôts sur les revenus 1992. En vertu de l'article 3, § 1er, de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, les recours tendant à l'annulation d'une loi ne sont recevables que s'ils sont introduits dans un délai de six mois suivant la publication de la loi attaquée au Moniteur belge. B.5. Il résulte de ce qui précède que le recours en annulation et la demande de suspension sont manifestement irrecevables. Par ces motifs, la Cour, chambre restreinte, statuant à l'unanimité, déclare le recours en annulation et la demande de suspension irrecevables. Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 15 juillet 1999. Le greffier, L. Potoms. Le président, houdende de Rijksmiddelenbegroting voor het begrotingsjaar 1999 zijn, maar het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992. Naar luid van artikel 3, § 1, van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, zijn de beroepen strekkende tot vernietiging van een wet slechts ontvankelijk indien zij worden ingesteld binnen een termijn van zes maanden na de bekendmaking van de bestreden bepaling in het Belgisch Staatsblad. B.5. Uit wat voorafgaat blijkt dat het beroep tot vernietiging en de vordering tot schorsing klaarblijkelijk niet ontvankelijk zijn. Om die redenen, het Hof, beperkte kamer, met eenparigheid uitspraak doende, verklaart het beroep tot vernietiging en de vordering tot schorsing niet-ontvankelijk. Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 15 juli 1999. De griffier, L. Potoms. De voorzitter,
L. De Grève. L. De Grève.
^