Arrêt n° 107/98 du 21 octobre 1998 Numéros du rôle : 1182, 1183, 1184 et 1185 En cause : les recours en annulation de l'article 353bis du Code judiciaire tel qu'il a été remplacé par l'article 84 de la loi du 17 février 1997 modifiant certain La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et L. De Grève, et des juges H. Boel, L(...) | Arrest nr. 107/98 van 21 oktober 1998 Rolnummers 1182, 1183, 1184 en 1185 In zake : de beroepen tot vernietiging van artikel 353bis van het Gerechtelijk Wetboek, zoals het werd vervangen door artikel 84 van de wet van 17 februari 1997 tot wij Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en L. De Grève, en de rechters H. (...) |
---|---|
COUR D'ARBITRAGE | ARBITRAGEHOF |
Arrêt n° 107/98 du 21 octobre 1998 | Arrest nr. 107/98 van 21 oktober 1998 |
Numéros du rôle : 1182, 1183, 1184 et 1185 | Rolnummers 1182, 1183, 1184 en 1185 |
En cause : les recours en annulation de l'article 353bis du Code | In zake : de beroepen tot vernietiging van artikel 353bis van het |
judiciaire tel qu'il a été remplacé par l'article 84 de la loi du 17 | Gerechtelijk Wetboek, zoals het werd vervangen door artikel 84 van de |
février 1997 modifiant certaines dispositions du Code judiciaire en ce | wet van 17 februari 1997 tot wijziging van sommige bepalingen van het |
qui concerne le personnel des greffes et des parquets, introduits par | Gerechtelijk Wetboek met betrekking tot het personeel van de griffies |
C. Servaes et autres. | en parketten, ingesteld door C. Servaes en anderen. |
La Cour d'arbitrage, | Het Arbitragehof, |
composée des présidents M. Melchior et L. De Grève, et des juges H. | samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en L. De Grève, en de |
Boel, L. François, P. Martens, J. Delruelle, G. De Baets, E. Cerexhe, | rechters H. Boel, L. François, P. Martens, J. Delruelle, G. De Baets, |
H. Coremans, A. Arts, R. Henneuse et M. Bossuyt, assistée du greffier | E. Cerexhe, H. Coremans, A. Arts, R. Henneuse en M. Bossuyt, |
L. Potoms, présidée par le président M. Melchior, | bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet des recours | I. Onderwerp van de beroepen |
Par requêtes adressées à la Cour par lettres recommandées à la poste | Bij verzoekschriften die aan het Hof zijn toegezonden bij op 28 en 29 |
les 28 et 29 octobre 1997 et parvenues au greffe les 29 et 30 octobre | oktober 1997 ter post aangetekende brieven en ter griffie zijn |
1997, quatre recours en annulation ont été introduits contre l'article | ingekomen op 29 en 30 oktober 1997, zijn vier beroepen tot |
353bis du Code judiciaire, tel qu'il a été remplacé par l'article 84 | vernietiging ingesteld van artikel 353bis van het Gerechtelijk |
de la loi du 17 février 1997 modifiant certaines dispositions du Code | Wetboek, zoals het werd vervangen door artikel 84 van de wet van 17 |
februari 1997 tot wijziging van sommige bepalingen van het | |
judiciaire en ce qui concerne le personnel des greffes et des parquets | Gerechtelijk Wetboek met betrekking tot het personeel van de griffies |
(publiée au Moniteur belge du 30 avril 1997, deuxième édition), | en parketten (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 30 april |
respectivement par C. Servaes, demeurant à 4451 Voroux-lez-Liers, | 1997, tweede editie), door respectievelijk C. Servaes, wonende te 4451 |
chaussée de Tongres 89, A. Pépin, demeurant à 7387 Honnelles, Le | Voroux-lez-Liers, chaussée de Tongres 89, A. Pépin, wonende te 7387 |
Moulin d'Angre 3, P. Oter, demeurant à 4280 Hannut, rue de la Vallée | Honnelles, Le Moulin d'Angre 3, P. Oter, wonende te 4280 Hannuit, rue |
24, et F. Calcus, demeurant à 7950 Chièvres, Grand-Rue 81. | de la Vallée 24, en F. Calcus, wonende te 7950 Chièvres, Grand-Rue 81. |
II. La procédure | II. De rechtspleging |
Par ordonnances des 29 et 30 octobre 1997, le président en exercice a | Bij beschikkingen van 29 en 30 oktober 1997 heeft de voorzitter in |
désigné les juges des sièges conformément aux articles 58 et 59 de la | functie de rechters van de zetels aangewezen overeenkomstig de |
loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage. | artikelen 58 en 59 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het |
Les juges-rapporteurs ont estimé n'y avoir lieu de faire application | Arbitragehof. De rechters-verslaggevers hebben geoordeeld dat er geen aanleiding was |
des articles 71 ou 72 de la loi organique. | om artikel 71 of 72 van de organieke wet toe te passen. |
Par ordonnance du 19 novembre 1997, la Cour a joint les affaires. | Bij beschikking van 19 november 1997 heeft het Hof de zaken samengevoegd. |
Les recours ont été notifiés conformément à l'article 76 de la loi | Van de beroepen is kennisgegeven overeenkomstig artikel 76 van de |
organique, par lettres recommandées à la poste le 25 novembre 1997; | organieke wet bij op 25 november 1997 ter post aangetekende brieven; |
l'ordonnance de jonction a été notifiée aux parties par les mêmes | bij dezelfde brieven is aan de partijen kennisgegeven van de |
lettres. | beschikking tot samenvoeging. |
L'avis prescrit par l'article 74 de la loi organique a été publié au | Het bij artikel 74 van de organieke wet voorgeschreven bericht is |
Moniteur belge du 29 novembre 1997. | bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 29 november 1997. |
Le Conseil des ministres, rue de la Loi 16, 1000 Bruxelles, a | De Ministerraad, Wetstraat 16, 1000 Brussel, heeft een memorie |
introduit un mémoire dans chacune des affaires, par lettres | ingediend in ieder van de zaken bij op 9 januari 1998 ter post |
recommandées à la poste le 9 janvier 1998. | aangetekende brieven. |
Ces mémoires ont été notifiés conformément à l'article 89 de la loi | Van die memories is kennisgegeven overeenkomstig artikel 89 van de |
organique, par lettres recommandées à la poste le 22 janvier 1998. | organieke wet bij op 22 januari 1998 ter post aangetekende brieven. |
Des mémoires en réponse ont été introduits par : | Memories van antwoord zijn ingediend door : |
- F. Calcus, par lettre recommandée à la poste le 19 février 1998; | - F. Calcus, bij op 19 februari 1998 ter post aangetekende brief; |
- C. Servaes, par lettre recommandée à la poste le 20 février 1998; | - C. Servaes, bij op 20 februari 1998 ter post aangetekende brief; |
- A. Pépin, par lettre recommandée à la poste le 26 février 1998; | - A. Pépin, bij op 26 februari 1998 ter post aangetekende brief; |
- P. Oter, par lettre recommandée à la poste le 26 février 1998. | - P. Oter, bij op 26 februari 1998 ter post aangetekende brief. |
Par ordonnance du 25 mars 1998, la Cour a prorogé jusqu'au 28 octobre | Bij beschikking van 25 maart 1998 heeft het Hof de termijn waarbinnen |
1998 le délai dans lequel l'arrêt doit être rendu. | het arrest moet worden gewezen, verlengd tot 28 oktober 1998. |
Par ordonnance du 27 mai 1998, le président M. Melchior a soumis les | Bij beschikking van 27 mei 1998 heeft voorzitter M. Melchior de zaken |
affaires à la Cour réunie en séance plénière. | voorgelegd aan het Hof in voltallige zitting. |
Par ordonnance du même jour, la Cour a déclaré les affaires en état et | Bij beschikking van dezelfde dag heeft het Hof de zaken in gereedheid |
fixé l'audience au 24 juin 1998, après avoir invité les parties à | verklaard en de dag van de terechtzitting bepaald op 24 juni 1998, na |
répondre dans un mémoire complémentaire à introduire le 19 juin 1998 | de partijen te hebben uitgenodigd in een uiterlijk op 19 juni 1998 in |
au plus tard à la question suivante : | te dienen memorie te antwoorden op de volgende vraag : |
« Worden, met verwijzing naar het vierde middel aangevoerd door | |
« En référence au quatrième moyen invoqué par Mme C. Servaes, les | Mevrouw C. Servaes, de mandaten die voortvloeien uit aanwijzingen |
mandats résultant de désignations motivées par l'appartenance | gemotiveerd door de politieke aanhorigheid van de betrokkenen, met |
politique des intéressés, notamment au sein d'intercommunales ou | name in intercommunales of culturele organisaties beoogd in de wet van |
d'organismes culturels visés par la loi du 16 juillet 1973 | 16 juli 1973 waarbij de bescherming van de ideologische en |
garantissant la protection des tendances idéologiques et | filosofische strekkingen gewaarborgd wordt, beoogd in de begrippen |
philosophiques, sont-ils visés par les notions de 'mandat public | 'bij verkiezing verleend openbaar mandaat' of 'bezoldigde openbare |
conféré par élection' ou de 'fonction ou charge publique rémunérée, | functie of openbaar ambt van politieke of administratieve aard' vervat |
d'ordre politique ou administratif' contenues à l'article 293 du Code | in artikel 293 van het Gerechtelijk Wetboek, waarnaar de aangevochten |
judiciaire, auquel la disposition attaquée de l'article 353bis inséré | bepaling van artikel 353bis, ingevoegd bij artikel 84 van de wet van |
par l'article 84 de la loi du 17 février 1997 renvoie ? ». | 17 februari 1997, verwijst ? » |
Cette ordonnance a été notifiée aux parties ainsi qu'à leurs avocats | Van die beschikking is kennisgegeven aan de partijen en hun advocaten |
par lettres recommandées à la poste le 28 mai 1998. | bij op 28 mei 1998 ter post aangetekende brieven. |
Des mémoires complémentaires ont été introduits par : | Aanvullende memories zijn ingediend door : |
- A. Pépin, par lettre recommandée à la poste le 18 juin 1998; | - A. Pépin, bij op 18 juni 1998 ter post aangetekende brief; |
- C. Servaes, par lettre recommandée à la poste le 19 juin 1998; | - C. Servaes, bij op 19 juni 1998 ter post aangetekende brief; |
- le Conseil des ministres, par lettre recommandée à la poste le 19 | - de Ministerraad, bij op 19 juni 1998 ter post aangetekende brief. |
juin 1998. A l'audience publique du 24 juin 1998 : | Op de openbare terechtzitting van 24 juni 1998 : |
- ont comparu : | - zijn verschenen : |
. Me X. Drion loco Me X. Ghuysen, avocats au barreau de Liège, pour C. | . Mr. X. Drion loco Mr. X. Ghuysen, advocaten bij de balie te Luik, |
Servaes; | voor C. Servaes; |
. A. Pépin, en personne; | . A. Pépin, in eigen persoon; |
. Me R. Ergec loco Me P. Peeters, avocats au barreau de Bruxelles, | . Mr. R. Ergec loco Mr. P. Peeters, advocaten bij de balie te Brussel, |
pour le Conseil des ministres; | voor de Ministerraad; |
- les juges-rapporteurs P. Martens et G. De Baets ont fait rapport; | - hebben de rechters-verslaggevers P. Martens en G. De Baets verslag |
- les parties précitées ont été entendues; | uitgebracht; - zijn de voornoemde partijen gehoord; |
- les affaires ont été mises en délibéré. | - zijn de zaken in beraad genomen. |
La procédure s'est déroulée conformément aux articles 62 et suivants | De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende |
de la loi organique, relatifs à l'emploi des langues devant la Cour. | van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de talen voor het Hof. |
III. Les éléments de droit - la loi attaquée | III. De rechtselementen - de aangevochten wet |
1. Les articles 292 à 304 du Code judiciaire énoncent un certain | 1. De artikelen 292 tot 304 van het Gerechtelijk Wetboek vermelden een |
nombre d'incompatibilités applicables aux fonctions de l'Ordre | aantal onverenigbaarheden die van toepassing zijn op de ambten van de |
judiciaire, aux membres des cours, tribunaux, parquets et greffes, | rechterlijke orde, op de leden van de hoven, rechtbanken, parketten en |
ainsi qu'aux juges suppléants. Postérieurement à l'adoption de la loi | griffies, alsmede op de plaatsvervangende rechters. Na de aanneming |
attaquée, ces incompatibilités ont été étendues aux référendaires près | van de aangevochten wet zijn die onverenigbaarheden uitgebreid tot de |
la Cour de cassation et aux conseillers suppléants à la cour d'appel. | referendarissen bij het Hof van Cassatie en de plaatsvervangende |
L'article 293 du Code judiciaire dispose : « Les fonctions de l'Ordre judiciaire sont incompatibles avec l'exercice d'un mandat public conféré par élection, avec toute fonction ou charge publique rémunérée, d'ordre politique ou administratif, avec les charges de notaire ou d'huissier de justice, avec la profession d'avocat, avec l'état militaire et avec l'état ecclésiastique. Ces fonctions sont également incompatibles, lorsqu'elles sont exercées dans une juridiction du travail, avec toute fonction dans une organisation représentative de travailleurs salariés, de travailleurs indépendants ou d'employeurs ou dans un organisme qui participe à l'exécution de la législation en matière de sécurité sociale. La règle énoncée à l'alinéa 2 n'est pas applicable aux fonctions exercées dans les organisations qui y sont prévues lorsque celles-ci ont exclusivement trait aux intérêts des personnes qui exercent des | raadsheren in het hof van beroep. Artikel 293 van het Gerechtelijk Wetboek bepaalt : « De ambten van de rechterlijke orde zijn onverenigbaar met de uitoefening van een bij verkiezing verleend openbaar mandaat, met enige bezoldigde openbare functie of openbaar ambt van politieke of administratieve aard, met het ambt van notaris of van gerechtsdeurwaarder, met het beroep van advokaat, met de militaire stand en met de geestelijke stand. Deze ambten zijn, wanneer ze worden uitgeoefend in een arbeidsgerecht, ook onverenigbaar met ieder ambt in een representatieve organisatie van werknemers, zelfstandigen of werkgevers of in een instelling die deelneemt aan de uitvoering van de wetgeving inzake maatschappelijke zekerheid. De regel van het tweede lid is niet toepasselijk op de ambten uitgeoefend in de aldaar bedoelde organisaties wanneer zij enkel verband houden met de belangen van de personen die gerechtelijke |
fonctions judiciaires. » | ambten bekleden. » |
L'article 4 de la loi du 10 octobre 1967 contenant le Code judiciaire, | Artikel 4 van de wet van 10 oktober 1967 houdende het Gerechtelijk |
qui contient des dispositions transitoires, prévoit notamment les | Wetboek, dat overgangsbepalingen bevat, voorziet onder meer in de |
disposition suivantes : | volgende bepalingen : |
Art. 9 : « L'application de la loi contenant le Code judiciaire ne | Art. 9 : « De toepassing van de wet houdende het Gerechtelijk Wetboek |
peut porter atteinte aux traitements, majorations et suppléments de | kan geen afbreuk doen aan de wedden, weddeverhoging, weddebijslag en |
traitement et pensions des membres des cours et tribunaux, greffiers | pensioenen van de leden van hoven en rechtbanken, griffiers en |
et personnel des greffes et des parquets en fonction. » | personeel van griffies en parketten die thans in functie zijn. » |
Art. 37 : « Les articles 293 et 300 du Code judiciaire ne sont pas | Art. 37 : « De artikelen 293 en 300 van het Gerechtelijk Wetboek zijn |
applicables aux membres des cours, tribunaux, parquets et greffes, y | niet van toepassing op de leden van hoven, rechtbanken, parketten en |
compris les juges et conseillers sociaux assesseurs et les juges | griffies, met inbegrip van de rechters- en raadsheren-assessoren in |
consulaires assesseurs qui, lors de l'entrée en vigueur dudit code, | sociale zaken en van de rechters-assessoren in handelszaken, die bij |
de inwerkingtreding van dit wetboek een openbaar bij verkiezing | |
exercent un mandat public conféré par élection. » | toegekend mandaat uitoefenen. » |
L'article 354 du Code judiciaire, tel qu'il a été modifié par | Artikel 354 van het Gerechtelijk Wetboek, gewijzigd bij artikel 23 van |
l'article 23 de la loi du 15 juillet 1970, disposait en son alinéa 1er | de wet van 15 juli 1970, bepaalde in het eerste lid : |
: « Le Roi détermine la prestation de serment, les incompatibilités, les | « De Koning regelt de eedaflegging, de onverenigbaarheden, de |
délégations, empêchements et remplacements, les absences, congés et | opdrachten, de verhindering en de vervanging, de afwezigheid, het |
vacances des secrétaires, secrétaires adjoints, commis-secrétaires des | verlof en de vakantie van de secretarissen, de adjunct-secretarissen, |
parquets et traducteurs, ainsi que des rédacteurs, employés et | de klerken-secretarissen en de vertalers, alsmede van de opstellers, |
messagers de greffe et de parquet et des attachés au service de la | de beambten en de boden van de griffies en parketten en van de |
documentation et de la concordance des textes auprès de la Cour de | attachés in de dienst voor documentatie en overeenstemming der teksten |
cassation. » | bij het Hof van Cassatie. » |
2. En exécution de l'article 354 du Code judiciaire, l'article 52 de | 2. Ter uitvoering van artikel 354 van het Gerechtelijk Wetboek bepaalt |
l'arrêté royal du 30 mai 1970 relatif au statut des greffiers de | artikel 52 van het koninklijk besluit van 30 mei 1970 betreffende het |
l'Ordre judiciaire, du personnel des greffes de l'Ordre judiciaire, du | statuut van de griffiers der rechterlijke orde, van het personeel der |
personnel des greffes des Cours et tribunaux et du personnel des parquets dispose : | griffies van hoven en rechtbanken en van het personeel der parketten : |
« Outre les incompatibilités établies par les dispositions des | |
articles 297, 298 et 299 du Code judiciaire, les secrétaires, | « Afgezien van de in artikels 297, 298 en 299 van het Gerechtelijk |
secrétaires adjoints, commis-secrétaires et traducteurs de parquet, | Wetboek bepaalde onverenigbaarheden, mogen de secretarissen, |
adjunct-secretarissen, klerken-secretarissen en vertalers bij het | |
rédacteurs, employés et messagers de greffe et de parquet ne peuvent : | parket, en de opstellers, beambten en boden bij de griffie of het parket niet : |
1° exercer les fonctions que l'article 293 du Code judiciaire déclare | 1° de ambten uitoefenen die artikel 293 van het Gerechtelijk Wetboek |
incompatibles avec celles de l'Ordre judiciaire; | onverenigbaar verklaart met die van de Rechterlijke Orde; |
2° soit personnellement, soit par personne interposée, être agent | 2° hetzij persoonlijk, hetzij door een tussenpersoon, als |
d'assurances. » | verzekeringsagent optreden. » |
3. Plusieurs arrêts du Conseil d'Etat ont déclaré cet article 52 | 3. In verschillende arresten van de Raad van State is dat artikel 52 |
illégal. Selon l'arrêt Pépin (n° 53.318, 17 mai 1995, J.T., 1995, p. | onwettig verklaard. Volgens het arrest Pépin (nr. 53.318, 17 mei 1995, |
810), cette illégalité se fonde sur la motivation suivante : | J.T., 1995, p. 810), is die onwettigheid gegrond op de volgende |
« En permettant au Roi de déterminer les incompatibilités applicables | motivering : |
notamment aux secrétaires des parquets, l'article 354 du Code | « Wanneer artikel 354 van het Gerechtelijk Wetboek de Koning toelaat |
om de onverenigbaarheden te bepalen die met name op de | |
parketsecretarissen van toepassing zijn, kan het niet de bedoeling | |
zijn geweest de Koning een bevoegdheid te verlenen die krachtens de | |
judiciaire n'a pu Lui conférer un pouvoir que les articles 8 et 162 de | artikelen 8 en 162 van de Grondwet voorbehouden is aan de wet zelf. » |
la Constitution réservent à la loi elle-même ». | |
4. La loi du 26 mars 1996 portant insertion d'un article 353bis au | 4. De wet van 26 maart 1996 tot invoeging van een artikel 353bis in |
Code judiciaire et modification de l'article 354 du même Code | het Gerechtelijk Wetboek en tot wijziging van artikel 354 van |
(Moniteur belge, 23 juillet 1996) contient les dispositions suivantes | hetzelfde Wetboek (Belgisch Staatsblad, 23 juli 1996) bevat de volgende bepalingen : |
: | « Artikel 1.Deze wet regelt een aangelegenheid als bedoeld in artikel |
« Article 1er.La présente loi règle une matière visée à l'article 77 |
77 van de Grondwet. |
de la Constitution. | |
Art. 2.Un article 353bis, rédigé comme suit, est inséré dans le |
Art. 2.In hoofdstuk VIII van titel II van boek II van het |
chapitre VIII du titre II du livre II du Code judiciaire : | Gerechtelijk Wetboek wordt een artikel 353bis ingevoegd, luidende : |
` Art. 353bis.De regels inzake onverenigbaarheid bepaald in artikel |
|
' Art. 353bis.Les règles d'incompatibilité déterminées à l'article 293 |
293 zijn van toepassing op het personeel van de griffies en parketten, |
sont applicables au personnel des greffes et des parquets, aux | |
attachés au service de la documentation et de la concordance des | op de attachés bij de dienst documentatie en overeenstemming der |
textes auprès de la Cour de cassation ainsi qu'aux membres du | teksten bij het Hof van Cassatie alsook op de personeelsleden die een |
personnel titulaires d'un grade de qualification particulière, créé | bijzondere graad bekleden ingesteld door de Koning overeenkomstig |
par le Roi, conformément à l'article 185.' | artikel 185.' |
Art. 3.A l'article 354 du même Code, les mots 'les incompatibilités' |
Art. 3.In artikel 354 van hetzelfde Wetboek worden de woorden 'de |
sont supprimés. | onverenigbaarheden' weggelaten. |
Art. 4.Disposition transitoire. |
Art. 4.Overgangsbepaling. |
Les membres du personnel visés à l'article 353bis du Code judiciaire | De in artikel 353bis van het Gerechtelijk Wetboek bedoelde |
qui exercent actuellement un mandat public conféré par élection sont | personeelsleden die thans een bij verkiezing verleend openbaar mandaat |
autorisés à terminer ce mandat jusqu'aux prochaines élections. | uitoefenen, zijn gemachtigd dit mandaat te voltooien tot de volgende |
Cette disposition est également applicable à leurs suppléants. | verkiezingen. Deze regeling geldt eveneens voor hun opvolgers. |
Art. 5.La présente loi entre en vigueur le jour de sa publication au |
Art. 5.Deze wet treedt in werking de dag waarop zij in het Belgisch |
Moniteur belge. » | Staatsblad wordt bekendgemaakt. » |
5. A. Pépin a introduit un recours en annulation de cette loi devant | 5. A. Pépin heeft bij het Hof een beroep tot vernietiging van die wet |
la Cour, inscrit au rôle sous le numéro 1036. | ingesteld, dat is ingeschreven onder het rolnummer 1036. |
6. Postérieurement à l'introduction du recours, l'article 353bis du | 6. Na de indiening van het beroep is artikel 353bis van het |
Code judiciaire a été remplacé par l'article 84 de la loi du 17 | Gerechtelijk Wetboek vervangen door artikel 84 van de wet van 17 |
février 1997 modifiant certaines dispositions du Code judiciaire en ce | februari 1997 tot wijziging van sommige bepalingen van het |
qui concerne le personnel des greffes et des parquets, (Moniteur | Gerechtelijk Wetboek met betrekking tot het personeel van de griffies |
belge, 30 avril 1997, deuxième édition, errata, Moniteur belge, 6 mai | en parketten (Belgisch Staatsblad, 30 april 1997, tweede editie; |
1997), dans les termes suivants : | erratum, Belgisch Staatsblad, 6 mei 1997), in de volgende bewoordingen |
« L'article 353bis du même Code est remplacé par les dispositions | : « Artikel 353bis van hetzelfde Wetboek wordt vervangen door de |
suivantes : | volgende bepalingen : |
' Art. 353bis.De regels inzake onverenigbaarheid bepaald in artikel |
|
' Art. 353bis.Les règles d'incompatibilité déterminées à l'article 293 |
293 zijn van toepassing op de bemiddelingsadviseurs en -assistenten, |
sont applicables aux conseillers en médiation et aux assistants de | op de leden van het parketsecretariaat, op het personeel van de |
médiation, aux membres du secrétariat du parquet, au personnel des | |
greffes et des secrétariats des parquets, aux attachés au service de | griffies en van de parketsecretariaten, op de attachés in de dienst |
la documentation et de la concordance des textes auprès de la Cour de | voor documentatie en overeenstemming der teksten bij het Hof van |
cassation ainsi qu'aux membres du personnel titulaires d'un grade de | Cassatie alsook op de personeelsleden die een bijzondere graad |
qualification particulière, créé par le Roi, conformément à l'article | bekleden ingesteld door de Koning overeenkomstig artikel 185, eerste |
185, alinéa 1er.' » | lid.' » |
L'article 84 entre en vigueur le premier jour du troisième mois qui | Artikel 84 treedt in werking de eerste dag van de derde maand volgend |
suit celui au cours duquel la loi a été publiée, soit le 1er juillet | op die waarin de wet is bekendgemaakt, namelijk op 1 juli 1997 |
1997 (article 97 de la loi du 17 février 1997 précitée). | (artikel 97 van de voormelde wet van 17 februari 1997). |
C'est cet article 84 de la loi du 17 février 1997 qui fait l'objet des | Het is tegen dat artikel 84 van de wet van 17 februari 1997 dat |
présents recours en annulation. | onderhavige beroepen tot vernietiging zijn gericht. |
L'article 85 de la même loi remplace par un texte nouveau l'article | Artikel 85 van dezelfde wet vervangt, door een nieuwe tekst, artikel |
354, alinéas 1er et 2, du Code judiciaire, tel qu'il avait été adapté | 354, eerste en tweede lid, van het Gerechtelijk Wetboek, zoals het was |
par l'article 3 de la loi du 26 mars 1996. La nouvelle disposition | aangepast bij artikel 3 van de wet van 26 maart 1996. De nieuwe |
confirme que le Roi n'est plus habilité à déterminer les | bepaling bevestigt dat de Koning niet meer gemachtigd is om de |
incompatibilités du personnel visé. | onverenigbaarheden van het bedoelde personeel vast te stellen. |
7. A la suite de l'adoption de cette loi du 17 février 1997, A. Pépin | 7. Ingevolge de aanneming van die wet van 17 februari 1997 heeft A. |
se désista de son précédent recours, portant le numéro 1036 du rôle. | Pépin afstand gedaan van zijn vorig beroep, met rolnummer 1036. Bij |
Par son arrêt n° 57/97, du 9 octobre 1997, la Cour a décrété le | zijn arrest nr. 57/97 van 9 oktober 1997 heeft het Hof de afstand |
désistement. | toegewezen. |
VI. En droit | IV. In rechte |
- A - | - A - |
La recevabilité | De ontvankelijkheid |
A.1.1. C. Servaes, requérante dans l'affaire portant le numéro 1182 du | A.1.1. C. Servaes, verzoekster in de zaak met rolnummer 1182, oefent |
rôle, exerce les fonctions d'employée à titre provisoire à l'auditorat | |
général près la Cour du travail de Liège. Elle est conseillère | de functie van tijdelijke bediende bij het auditoraat-generaal bij het |
communale, échevin et bourgmestre faisant fonction de la commune de | Arbeidshof te Luik uit. Zij is gemeenteraadslid, schepen en waarnemend |
Juprelle. | burgemeester van de gemeente Juprelle. |
A. Pépin, requérant dans l'affaire portant le numéro 1183 du rôle, | A. Pépin, verzoeker in de zaak met rolnummer 1183, oefent de functie |
exerce les fonctions de secrétaire en chef du parquet près le Tribunal | uit van hoofdsecretaris bij het parket bij de Rechtbank van eerste |
de première instance de Mons. Membre du conseil de l'aide sociale | aanleg te Bergen. Sedert 16 oktober 1984 is hij lid van de raad voor |
depuis le 16 octobre 1984, il est actuellement conseiller communal à Honnelles. | maatschappelijk welzijn en thans is hij gemeenteraadslid te Honnelles. |
P. Oter, requérant dans l'affaire portant le numéro 1184 du rôle, | P. Oter, verzoeker in de zaak met rolnummer 1184, oefent de functie |
exerce les fonctions de secrétaire-adjoint au parquet près le Tribunal | uit van adjunct-secretaris bij het parket bij de Rechtbank van eerste |
de première instance de Liège. Il est membre du conseil de l'aide | aanleg te Luik. Hij is lid van de raad voor maatschappelijk welzijn |
sociale de Hannut. | van Hannuit. |
F. Calcus, requérant dans l'affaire portant le numéro 1185 du rôle, | F. Calcus, verzoeker in de zaak met rolnummer 1185, oefent de functie |
exerce les fonctions d'employé sous contrat au greffe du Tribunal de | uit van contractueel bediende bij de griffie van de Rechtbank van |
première instance de Mons. Il est membre du conseil de l'aide sociale | eerste aanleg te Bergen. Hij is lid van de raad voor maatschappelijk |
de Chièvres. | welzijn van Chièvres. |
Les requérants fondent leur intérêt sur la circonstance qu'en raison | De verzoekers gronden hun belang op de omstandigheid dat zij, wegens |
de l'incompatibilité instaurée par la disposition attaquée, ils se | de door de aangevochten bepaling ingevoerde onverenigbaarheid, niet de |
verraient privés de la possibilité de prétendre à un nouveau mandat | mogelijkheid zouden hebben aanspraak te maken op een nieuw mandaat bij |
lors d'une élection ultérieure au sein d'un conseil communal ou d'un | een latere verkiezing in een gemeenteraad of in een raad voor |
conseil de l'aide sociale. | maatschappelijk welzijn. |
A.1.2.1. Selon le Conseil des ministres, les requérants n'auraient | A.1.2.1. Volgens de Ministerraad zouden de verzoekers geen enkel |
aucun intérêt à demander l'annulation de la disposition attaquée, qui | belang hebben bij de vernietiging van de aangevochten bepaling, die |
aurait pour conséquence de faire renaître l'article 353bis du Code | tot gevolg zou hebben dat artikel 353bis van het Gerechtelijk Wetboek |
judiciaire dans sa version antérieure. | opnieuw in zijn vroegere versie van kracht zou worden. |
A.1.2.2. Le Conseil des ministres soutient aussi que les requérants | A.1.2.2. De Ministerraad beweert ook dat de verzoekers slechts een |
n'ont intérêt à l'annulation de la loi attaquée qu'en tant qu'elle | belang bij de vernietiging van de aangevochten wet hebben in zoverre |
instaure une incompatibilité entre leurs fonctions et l'exercice d'un mandat de conseiller communal ou de membre d'un conseil de l'aide sociale. A.1.3. En réplique, les requérants invoquent la jurisprudence de la Cour (arrêt n° 11/86) selon laquelle l'intérêt d'un requérant n'est pas énervé par la circonstance selon laquelle une annulation ferait revivre une norme précédente. Le législateur serait tenu de tenir compte des motifs de l'arrêt d'annulation. C'est en sa qualité de Belge que l'un des requérant agit, le droit fondamental à l'éligibilité étant ici en cause. L'arrêt d'annulation pourrait avoir pour portée de se limiter à l'article 353bis du Code judiciaire, mais laisserait intacte la loi attaquée en tant qu'elle abroge implicitement la disposition | die wet een onverenigbaarheid instelt tussen hun functies en de uitoefening van een mandaat van gemeenteraadslid of lid van een raad voor maatschappelijk welzijn. A.1.3. In hun repliek voeren de verzoekers de rechtspraak van het Hof aan (arrest nr. 11/86) volgens welke het belang van een verzoeker niet wordt ontkracht door de omstandigheid dat een vernietiging een vroegere norm zou doen herleven. De wetgever zou gehouden zijn rekening te houden met de motieven van het vernietigingsarrest. Eén van de verzoekers treedt in rechte in zijn hoedanigheid van Belg, vermits het fundamentele recht op verkiesbaarheid hier in het geding is. Het vernietigingsarrest zou als draagwijdte kunnen hebben zich te beperken tot artikel 353bis van het Gerechtelijk Wetboek, maar zou de aangevochten wet, in zoverre zij impliciet de vroegere bepaling |
antérieure (en ce sens : Conseil d'Etat, Picard, 29 janvier 1993, n° | opheft, intact laten (in die zin : Raad van State, Picard, 29 januari |
41.825). | 1993, nr. 41.825). |
Premier moyen (premier moyen invoqué par C. Servaes, A. Pépin et F. | Eerste middel (eerste middel aangevoerd door C. Servaes, A. Pepin en |
Calcus) | F. Calcus) |
A.2.1. Le premier moyen est pris de la violation des articles 10 et 11 | A.2.1. Het eerste middel is afgeleid uit de schending van de artikelen |
de la Constitution mis en relation avec l'article 23 de la | 10 en 11 van de Grondwet, in verband gebracht met artikel 23 van de |
Constitution, en tant qu'il garantit le droit de consultation et de | Grondwet, in zoverre het het recht op overleg en collectief |
négociation collective, et l'article 8.3 du Pacte international du 19 | onderhandelen waarborgt, en artikel 8.3 van het Internationaal Verdrag |
décembre 1966 relatif aux droits économiques, sociaux et culturels. | van 19 december 1966 inzake economische, sociale en culturele rechten. |
Aux termes de l'arrêté royal du 29 août 1985, les incompatibilités | Naar luid van het koninklijk besluit van 29 augustus 1985 zijn de |
sont des réglementations de base soumises à la négociation prévue par | onverenigbaarheden basisreglementeringen die zijn onderworpen aan de |
la loi du 19 décembre 1974 organisant les relations entre les | onderhandeling die is voorgeschreven bij de wet van 19 december 1974 |
autorités publiques et les syndicats relevant de ces autorités, le personnel des greffes et des parquets étant visés, à la différence des membres de l'Ordre judiciaire, par cette législation. En ce que la loi attaquée n'a pas été soumise à la négociation syndicale, elle crée une discrimination entre les destinataires d'une loi qui, devant être soumise à la concertation syndicale, ne l'a pas été et ceux vis-à-vis desquels une pareille formalité a été observée. A.2.2. Le Conseil des ministres, sans contester l'absence de négociation syndicale, répond que cette formalité n'est pas énoncée | tot regeling van de betrekkingen tussen de overheid en de vakbonden van haar personeel; het personeel van de griffies en parketten wordt, anders dan de leden van de rechterlijke orde, door die wetgeving beoogd. Doordat de aangevochten wet niet aan vakbondsonderhandeling werd onderworpen, brengt zij een discriminatie teweeg tussen de adressaten van een wet die aan het vakbondsoverleg moest worden onderworpen en het niet is geweest, en degenen ten aanzien van wie een dergelijke formaliteit wel in acht is genomen. A.2.2. De Ministerraad antwoordt, zonder de ontstentenis van vakbondsonderhandeling te betwisten, dat die formaliteit niet is |
parmi celles qui, aux termes de l'article 124bis de la loi spéciale du | vermeld bij die welke, volgens artikel 124bis van de bijzondere wet |
6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, relèvent de la compétence de | van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, onder de bevoegdheid van het |
la Cour (arrêt n° 45/92). | Hof vallen (arrest nr. 45/92). |
A.2.3. Il est répliqué à cette argumentation que l'arrêt n° 45/92 a | A.2.3. Op die argumentatie wordt gerepliceerd dat het arrest nr. 45/92 |
été rendu antérieurement au 31 janvier 1994, date d'adoption de | is gewezen vóór 31 januari 1994, datum waarop artikel 23 van de |
l'article 23 de la Constitution, et qu'il rejetait un moyen pris de | Grondwet is aangenomen, en dat het een middel verwierp dat was |
l'absence de consultation syndicale au motif qu'il s'agissait d'une | afgeleid uit de ontstentenis van vakbondsoverleg om reden dat het ging |
exigence portée par une loi non encore en vigueur. | om een vereiste opgelegd door een wet die nog niet van kracht was. |
En outre, c'est le principe d'égalité qui est ici invoqué, et non le | Bovendien wordt hier het gelijkheidsbeginsel aangevoerd en niet de |
non-respect d'une règle de procédure. L'article 23 nouveau de la | niet-inachtneming van een procedureregel. Het nieuwe artikel 23 van de |
Constitution interdit au législateur de rétrograder quant à cette | Grondwet verbiedt de wetgever achteruit te gaan ten aanzien van die |
obligation de concertation syndicale. | verplichting van vakbondsoverleg. |
Deuxième moyen (deuxième moyen invoqué par C. Servaes, A. Pépin et F. | Tweede middel (tweede middel aangevoerd door C. Servaes, A. Pépin en |
Calcus et premier moyen invoqué par P. Oter) | F. Calcus en eerste middel aangevoerd door P. Oter) |
A.3.1. Le deuxième moyen est pris de la violation des articles 10 et | A.3.1. Het tweede middel is afgeleid uit de schending van de artikelen |
11 de la Constitution combinés avec l'article 8 de la Constitution et | 10 en 11 van de Grondwet, gelezen in samenhang met artikel 8 van de |
l'article 25 du Pacte international du 19 décembre 1966 relatif aux | Grondwet en artikel 25 van het Internationaal Verdrag van 19 december |
droits civils et politiques, aucune justification n'étant donnée à la | 1966 inzake burgerrechten en politieke rechten, aangezien geen enkele |
restriction apportée par la disposition attaquée au droit de prendre | verantwoording is gegeven voor de beperking die de aangevochten |
part à la direction des affaires publiques. Il n'existe aucun rapport | bepaling stelt aan het recht om deel te nemen aan de behandeling van |
de proportionnalité entre l'objectif poursuivi par la disposition | openbare aangelegenheden. Er is geen enkel verband van evenredigheid |
attaquée de renforcer la confiance à l'égard de la Justice et | tussen het door de aangevochten bepaling nagestreefde doel dat erin |
l'incompatibilité générale instaurée, celle-ci frappant en outre des | bestaat het vertrouwen in het gerecht te versterken, en de ingevoerde |
personnes n'appartenant pas à l'Ordre judiciaire, mais au personnel | algemene onverenigbaarheid, die bovendien personen treft die niet tot |
administratif. A.3.2. La mesure attaquée, selon le Conseil des ministres, vise à | de rechterlijke orde behoren, maar tot het administratief personeel. |
assurer une confiance dans la neutralité et l'objectivité des | A.3.2. Volgens de Ministerraad beoogt de aangevochten maatregel een |
personnes qui exercent les fonctions visées et à tenir compte du fait | vertrouwen te verzekeren in de neutraliteit en de objectiviteit van de |
qu'il est difficile pour le justiciable de distinguer entre le | personen die de bedoelde functies uitoefenen en rekening te houden met |
personnel administratif et les membres de l'Ordre judiciaire. Elle | het feit dat het voor de rechtzoekende moeilijk is een onderscheid te |
tend aussi à écarter toute mesure susceptible de nuire aux efforts | maken tussen het administratief personeel en de leden van de |
consentis pour résorber l'arriéré judiciaire. Elle traite d'ailleurs | rechterlijke orde. Hij strekt er ook toe elke maatregel te weren die |
le personnel concerné de la même manière que celui du greffe du | schade kan berokkenen aan de inspanningen om de gerechtelijke |
achterstand weg te werken. Hij behandelt het betrokken personeel | |
Conseil d'Etat et le personnel administratif de la Cour d'arbitrage | trouwens op dezelfde manier als het personeel van de griffie van de |
Raad van State en het administratief personeel van het Arbitragehof | |
(art. 110 des lois coordonnnées sur le Conseil d'Etat; art. 48 de la | (artikel 110 van de gecoördineerde wetten op de Raad van State; |
loi spéciale du 6 janvier 1989). | artikel 48 van de bijzondere wet van 6 januari 1989). |
A.3.3. Le statut des membres du personnel du Conseil d'Etat et de la | A.3.3. Het statuut van de leden van het personeel van de Raad van |
Cour d'arbitrage ne peut porter préjudice à la requérante, selon C. | State en het Arbitragehof mag, volgens C. Servaes, geen nadeel |
Servaes. La possibilité de contester ces dispositions législatives est | berokkenen aan de verzoekster. De mogelijkheid om die wetsbepalingen |
trop récente pour permettre d'en tirer des conclusions. A. Pépin | te betwisten is te recent om er conclusies uit te kunnen trekken. A. |
attire l'attention sur le fait que le statut de ce personnel autorise | Pépin vestigt de aandacht op het feit dat het statuut van dat |
personeel afwijkingen toestaat, overeenkomstig het algemeen statuut | |
des dérogations, conformément au statut général de la fonction | van het overheidspersoneel dat op hen van toepassing is, en dat de |
publique qui leur est applicable, et que l'Etat a souscrit à une | Staat een standstill-verplichting heeft onderschreven door het Verdrag |
obligation de standstill en ratifiant le Pacte relatif aux droits | inzake burgerrechten en politieke rechten te ratificeren. Hij wijst er |
civils et politiques. Il indique aussi que de nombreux parlementaires | ook op dat talrijke parlementsleden zich tegen de aangevochten wet |
se sont opposés à la loi attaquée au motif qu'elle comporte des | hebben verzet om reden dat zij overdreven inbreuken op de uitoefening |
atteintes excessives à l'exercice des droits politiques. | van de politieke rechten bevat. |
Troisième moyen (troisième moyen invoqué par C. Servaes et deuxième | Derde middel (derde middel aangevoerd door C. Servaes en tweede middel |
moyen invoqué par P. Oter) | aangevoerd door P. Oter) |
A.4.1. Le troisième moyen, pris de la violation des article 10 et 11 | A.4.1. Het derde middel, afgeleid uit de schending van de artikelen 10 |
de la Constitution, reproche à la loi attaquée de traiter différemment | en 11 van de Grondwet, verwijt de aangevochten wet dat zij de houders |
les titulaires des fonctions administratives visées, représentés par | van de bedoelde administratieve functies, die door de Minister van |
le ministre de la Justice, des titulaires de mêmes fonctions | Justitie worden vertegenwoordigd, anders behandelt dan de houders van |
administratives, mais représentés par tout autre ministre. Il n'y a | administratieve functies die dezelfde zijn maar die door elke andere |
pas de justification à traiter ainsi différemment ces deux catégories | Minister worden vertegenwoordigd. Er is geen verantwoording om die |
de membres de la fonction publique fédérale. Les personnes visées, | twee categorieën van leden van de federale openbare dienst aldus |
accomplissant des tâches administratives, ne peuvent mettre en péril | verschillend te behandelen. De bedoelde personen, die administratieve |
l'impartialité des membres de l'Ordre judiciaire, auxquels on ne peut | taken vervullen, kunnen de onpartijdigheid van de leden van de |
rechterlijke orde, met wie zij niet kunnen worden gelijkgesteld, niet | |
les assimiler. | in gevaar brengen. |
A.4.2. Le Conseil des ministres se réfère à sa réponse au deuxième | A.4.2. De Ministerraad verwijst met betrekking tot de verantwoording |
moyen en ce qui concerne la justification de la mesure prise. | van de genomen maatregel naar zijn antwoord op het tweede middel. |
Quatrième moyen (quatrième moyen invoqué par C. Servaes) | Vierde middel (vierde middel aangevoerd door C. Servaes) |
A.5.1. In het vierde middel, afgeleid uit de schending van de | |
A.5.1. Le quatrième moyen, pris de la violation des articles 10 et 11 | artikelen 10 en 11 van de Grondwet, wordt aangevoerd dat de |
de la Constitution, fait grief à la loi attaquée de discriminer les | aangevochten wet de houders van de bedoelde betrekkingen discrimineert |
titulaires des emplois visés selon qu'ils exercent un mandat public | naargelang zij een al dan niet bij verkiezing verleend openbaar |
conféré ou non par élection. Des mandats conférés par désignation, | mandaat uitoefenen. Mandaten die door aanwijzing worden verleend, |
comme ceux qui sont exercés au sein des intercommunales ou dans les | zoals die welke in intercommunales of in de organen die zijn bedoeld |
organismes visés par la loi dite du Pacte culturel, sont, comme les | in de zogeheten cultuurpactwet worden uitgeoefend, zijn, zoals de |
mandats électoraux, identifiés politiquement, mais ils ne sont pas | electorale mandaten, politiek geïdentificeerd, maar zij zijn niet aan |
soumis à l'incompatibilité critiquée. | de betwiste onverenigbaarheid onderworpen. |
A.5.2. Le Conseil des ministres observe que les membres des | A.5.2. De Ministerraad merkt op dat de leden van de intercommunales |
intercommunales sont également visés par la disposition attaquée, | ook in de aangevochten bepaling worden bedoeld, aangezien zij |
étant nécessairement membres d'un conseil communal ou d'un conseil de | noodzakelijkerwijze lid zijn van een gemeenteraad of een raad voor |
l'aide sociale, ce que conteste C. Servaes. En outre, seuls les | maatschappelijk welzijn, wat C. Servaes betwist. Overigens hebben |
mandats conférés par élection ont un caractère politique. | enkel de bij verkiezing verleende mandaten een politiek karakter. |
Cinquième moyen (troisième moyen invoqué par A. Pépin) | Vijfde middel (derde middel aangevoerd door A. Pépin) |
A.6.1. Le requérant invoque un cinquième moyen pris de la violation de | A.6.1. De verzoeker voert een vijfde middel aan dat is afgeleid uit de |
l'article 9 des dispositions transitoires prévues à l'article 4 de la | schending van artikel 9 van de overgangsbepalingen die zijn vervat in |
loi du 10 octobre 1967 contenant le Code judiciaire, selon lequel le | artikel 4 van de wet van 10 oktober 1967 houdende het Gerechtelijk |
législateur n'a jamais eu l'intention de frapper d'inéligibilité le | Wetboek, volgens hetwelk de wetgever nooit de bedoeling heeft gehad te |
personnel administratif des greffes et des parquets et ajoute que, | stellen dat het administratief personeel van de griffies en parketten |
selon l'article 9 précité, des dispositions transitoires ont même | onverkiesbaar is, en voegt eraan toe dat, volgens het voormelde |
permis aux membres de l'Ordre judiciaire concernés de continuer à | artikel 9, overgangsbepalingen de betrokken leden van de rechterlijke |
orde zelfs hebben toegestaan een bij verkiezing verleend openbaar | |
exercer un mandat public conféré par élection. De même, l'article 9 de | mandaat te blijven uitoefenen. Op dezelfde wijze voorziet noch artikel |
la loi du 8 juillet 1976 organique des centres publics d'aide sociale | 9 van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra |
et la nouvelle loi communale n'ont pas prévu de régime aussi rigoureux | voor maatschappelijk welzijn, noch de nieuwe gemeentewet in een |
que celui instauré par la loi attaquée. Celle-ci peut conduire le | regeling die zo streng is als de regeling die bij de aangevochten wet |
requérant à devoir abandonner ses fonctions publiques; cette | is ingevoerd. Die kan ertoe leiden dat de verzoeker zijn openbare |
situation, par la privation d'avantages pécuniaires qu'elle | functie dient op te geven; die situatie zou, door het daarmee gepaard |
comporterait, violerait l'article 6 du Pacte international relatif aux | gaande ontnemen van geldelijk voordeel, artikel 6 van het |
Internationaal Verdrag inzake economische, sociale en culturele | |
droits économiques, sociaux et culturels, garantissant le droit au | rechten, dat het recht op arbeid waarborgt, schenden. De verzoeker |
travail. Le requérant se trouve ainsi contraint de choisir entre | wordt aldus verplicht te kiezen tussen de uitoefening van zijn |
l'exercice de ses droits patrimoniaux acquis et l'exercice de ses | verkregen vermogensrechten en de uitoefening van zijn politieke |
droits politiques. | rechten. |
A.6.2. Selon le Conseil des ministres, le moyen ne relève pas de la | A.6.2. Volgens de Ministerraad valt het middel niet onder de |
compétence de la Cour. | bevoegdheid van het Hof. |
Quant au fond, les articles 10 et 11 de la Constitution ne requièrent | Ten gronde vereisen de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet dat een |
pas qu'une disposition transitoire maintienne inchangée une situation | overgangsbepaling een vroegere situatie onveranderd handhaaft, noch |
antérieure ni que le législateur ne puisse revenir sur ses objectifs | dat de wetgever zou kunnen terugkomen van zijn doelstellingen om er |
pour en poursuivre d'autres. Dès l'arrêté royal du 30 mai 1970, | andere na te streven. Reeds bij het koninklijk besluit van 30 mei 1970 |
l'incompatibilité critiquée était prévue, même si elle avait été | was in de betwiste onverenigbaarheid voorzien, zelfs al was zij |
instaurée par une autorité incompétente. La mesure transitoire | ingevoerd door een onbevoegde overheid. De overgangsmaatregel die de |
permettant aux titulaires des fonctions publiques visées de poursuivre | houders van de bedoelde openbare ambten ertoe in staat stelde hun |
leur mandat jusqu'aux prochaines élections, qui se justifie par la | mandaat voort te zetten tot de volgende verkiezingen en die is |
nécessité de respecter le choix des électeurs, résulte, non de la loi | verantwoord door de noodzaak de keuze van de kiezers in acht te nemen, |
attaquée, mais de la loi du 26 mars 1996. Prévoir une disposition | vloeit niet voort uit de aangevochten wet, maar uit de wet van 26 |
transitoire plus ample serait injuste à l'égard des titulaires de | maart 1996. Voorzien in een ruimere overgangsbepaling zou |
fonctions au sein des greffes et des secrétariats de parquet qui ont, | onrechtvaardig zijn ten aanzien van de houders van functies in de |
quant à eux, respecté les incompatibilités prévues par l'article 52 de | griffies en parketsecretariaten die van hun kant de bij artikel 52 van |
l'arrêté royal du 30 mai 1970. Si l'absence de disposition transitoire | het koninklijk besluit van 30 mei 1970 voorgeschreven |
est déclarée discriminatoire, le principe de l'incompatibilité | onverenigbaarheden in acht hebben genomen. Als de ontstentenis van |
overgangsbepaling discriminerend wordt verklaard, dan zou het beginsel | |
elle-même n'en serait pas affecté. | van de onverenigbaarheid daardoor niet worden aangetast. |
En outre, la disposition transitoire de la loi du 10 octobre 1967 ne | Bovendien bindt de overgangsbepaling van de wet van 10 oktober 1967 de |
lie pas le législateur ultérieur. En tout état de cause, la | |
disposition transitoire de 1967 visait la sauvegarde, notamment, du | latere wetgever niet. Hoe dan ook, de overgangsbepaling van 1967 |
statut pécuniaire des intéressés, qui peut être modifié ultérieurement | beoogde onder meer de vrijwaring van het geldelijk statuut van de |
et qui, en toute hypothèse, n'est pas en cause dans la loi attaquée | betrokkenen, dat later kan worden gewijzigd en dat in elk geval niet |
dans la présente affaire. Il n'y a donc pas atteinte au droit au | in het geding is in de te dezen aangevochten wet. Er is dus geen |
travail. | aantasting van het recht op arbeid. |
Sixième moyen (quatrième moyen invoqué par A. Pépin) | Zesde middel (vierde middel aangevoerd door A. Pépin) |
A.7.1. Le requérant invoque un sixième moyen pris de la violation des | A.7.1. De verzoeker voert een zesde middel aan, afgeleid uit de |
articles 10 et 11 de la Constitution, en ce qu'il s'est vu privé du | schending van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, doordat hem het |
droit de faire trancher par la Cour le recours en annulation qu'il | recht werd ontzegd om het beroep tot vernietiging dat hij tegen de wet |
avait dirigé contre la loi du 26 mars 1996, étant ainsi privé par le | van 26 maart 1996 had ingesteld, door het Hof te laten beslechten, en |
pouvoir exécutif d'une garantie juridictionnelle essentielle. La loi | hem aldus door de uitvoerende macht een essentiële jurisdictionele |
attaquée, qui reprend pour les membres des secrétariats des parquets | waarborg werd ontnomen. De aangevochten wet, die voor de leden van de |
le texte de la loi du 26 mars 1996, a en effet été sanctionnée, le 17 | parketsecretariaten de tekst van de wet van 26 maart 1996 overneemt, |
février 1997, après la notification au Conseil des ministres, le 5 | is immers op 17 februari 1997 bekrachtigd, dus na de kennisgeving op 5 |
février 1997, de ce recours en annulation. L'adoption de la nouvelle loi a conduit le requérant à se désister de son recours. A.7.2. Le Conseil des ministres indique que c'est le requérant lui-même qui s'est désisté de son recours précédent. Ce n'est pas une initiative du pouvoir exécutif qui est à l'origine de l'arrêt constatant ce désistement. En outre, le requérant a pu déposer un recours en annulation de la loi attaquée dans la présente cause. A.7.3. Le requérant réplique que son désistement n'a fait qu'anticiper un arrêt d'irrecevabilité due à un défaut d'objet, provoqué par la loi nouvelle ici attaquée. Si l'action du pouvoir exécutif est ici critiquée, c'est en raison du rôle post-parlementaire qu'il a joué dans l'adoption de la loi nouvelle en soumettant le projet à la sanction royale. | februari 1997 van dat beroep tot vernietiging aan de Ministerraad. De aanneming van de nieuwe wet heeft de verzoeker ertoe gebracht van zijn beroep afstand te doen. A.7.2. De Ministerraad wijst erop dat het de verzoeker zelf is die van zijn vorig beroep afstand heeft gedaan. Het is niet een initiatief van de uitvoerende macht dat aan de basis ligt van het arrest waarin die afstand werd vastgesteld. Bovendien heeft de verzoeker in onderhavige zaak een beroep tot vernietiging van de aangevochten wet kunnen neerleggen. A.7.3. De verzoeker repliceert dat hij met zijn afstand enkel heeft geanticipeerd op een arrest van onontvankelijkheid wegens gebrek aan voorwerp, veroorzaakt door de nieuwe wet die hier wordt aangevochten. Het optreden van de uitvoerende macht wordt hier bekritiseerd wegens de post-parlementaire rol die zij heeft gespeeld bij de aanneming van de nieuwe wet door het ontwerp aan de koninklijke bekrachtiging te onderwerpen. |
- B - | - B - |
Quant à la recevabilité | Ten aanzien van de ontvankelijkheid |
B.1.1. Selon le Conseil des ministres, les requérants n'auraient aucun | B.1.1. Volgens de Ministerraad zouden de verzoekers geen enkel belang |
intérêt à demander l'annulation de la disposition attaquée, qui aurait | hebben bij de vernietiging van de aangevochten bepaling, die tot |
pour conséquence de faire renaître l'article 353bis du Code judiciaire | gevolg zou hebben dat artikel 353bis van het Gerechtelijk Wetboek |
dans sa version antérieure. | opnieuw in zijn vroegere versie van kracht zou worden. |
B.1.2. La Constitution et la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la | B.1.2. De Grondwet en de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het |
Cour d'arbitrage imposent à toute personne physique ou morale qui | Arbitragehof vereisen dat elke natuurlijke persoon of rechtspersoon |
introduit un recours en annulation de justifier d'un intérêt. Ne | die een beroep tot vernietiging instelt doet blijken van een belang. |
justifient de l'intérêt requis que les personnes dont la situation | Van het vereiste belang doen slechts blijken de personen wier situatie |
pourrait être affectée directement et défavorablement par la norme | door de bestreden norm rechtstreeks en ongunstig zou kunnen worden |
entreprise. | geraakt. |
B.1.3. Lorsque, dans une législation nouvelle, le législateur reprend | B.1.3. Wanneer, in een nieuwe wetgeving, de wetgever een vroegere |
une disposition ancienne, cette circonstance, en principe, ne fait pas | bepaling overneemt, verhindert die omstandigheid in beginsel niet dat |
obstacle à ce qu'un recours puisse être introduit contre la | tegen de overgenomen bepaling een beroep kan worden ingesteld binnen |
disposition reprise, dans les six mois de sa publication, puisque le | zes maanden na de bekendmaking ervan, vermits de wetgever aldus zijn |
législateur manifeste ainsi sa volonté de légiférer en la matière. | wil te kennen geeft om ter zake wetgevend op te treden. |
La circonstance que la disposition attaquée reproduit partiellement | Te dezen ontneemt de omstandigheid dat de bestreden bepaling een |
une disposition identique de la législation antérieure ne prive pas, | identieke bepaling van de vroegere wetgeving gedeeltelijk overneemt, |
en l'espèce, le requérant de son intérêt au recours. | de verzoeker niet diens belang bij het beroep. |
La remise en vigueur de l'article 353bis ancien, qui serait la | Het opnieuw in werking stellen van het vroegere artikel 353bis, dat |
conséquence de l'annulation de l'article 353bis nouveau, fût-il, pour | het gevolg zou zijn van de vernietiging van het nieuwe artikel 353bis, |
l'essentiel, identique à la disposition annulée, n'a pas d'incidence sur l'intérêt à l'annulation de la disposition attaquée. En effet, si l'article 353bis ancien ne peut plus faire l'objet d'un recours en annulation, sa constitutionnalité pourrait encore être contestée en faisant l'objet d'une question préjudicielle. B.2.1. Le Conseil des ministres soutient aussi que les requérants n'ont intérêt à l'annulation de la loi attaquée qu'en tant qu'elle instaure une incompatibilité entre leurs fonctions et l'exercice d'un mandat de conseiller communal ou de membre d'un conseil de l'aide sociale. B.2.2. Les requérants, respectivement employée au parquet, secrétaire en chef de parquet, secrétaire-adjoint de parquet et employé de greffe, exercent des mandats publics conférés par élection. Ils justifient de l'intérêt requis pour demander l'annulation de la disposition attaquée dans la mesure où elle interdit aux catégories de personnes auxquelles ils appartiennent d'exercer en même temps un mandat public électif. La Cour limite son examen aux incompatibilités qui concernent ces seules catégories de personnes. Quant au premier moyen B.3.1. Aux termes du premier moyen, l'omission, lors de l'élaboration | zelfs al was het in wezen identiek met de vernietigde bepaling, heeft geen weerslag op het belang bij de vernietiging van de aangevochten bepaling. Kan het vroegere artikel 353bis weliswaar niet meer het voorwerp zijn van een beroep tot vernietiging, toch zou de grondwettigheid ervan immers nog kunnen worden betwist middels een prejudiciële vraag. B.2.1. De Ministerraad beweert ook dat de verzoekers slechts een belang bij de vernietiging van de aangevochten wet hebben in zoverre die wet een onverenigbaarheid instelt tussen hun functies en de uitoefening van een mandaat van gemeenteraadslid of lid van een raad voor maatschappelijk welzijn. B.2.2. De verzoekers, respectievelijk bediende bij het parket, hoofdsecretaris bij het parket, adjunct-secretaris bij het parket en bediende bij de griffie, oefenen een bij verkiezing verleend openbaar mandaat uit. Zij doen blijken van het vereiste belang om de vernietiging van de aangevochten bepaling te vorderen in zoverre zij aan de categorieën van personen waartoe zij behoren verbiedt terzelfder tijd een bij verkiezing verleend openbaar mandaat uit te oefenen. Het Hof beperkt zijn onderzoek tot de onverenigbaarheden die op die enkele categorieën van personen betrekking hebben. Ten aanzien van het eerste middel B.3.1. Het niet in acht nemen, bij de totstandkoming van de |
de la loi attaquée, de la formalité substantielle que constitue la | aangevochten wet, van de substantiële vormvereiste van |
négociation syndicale, prévue par la loi du 19 décembre 1974 | vakbondsonderhandeling die is voorgeschreven bij de wet van 19 |
organisant les relations entre les autorités publiques et les | december 1974 tot regeling van de betrekkingen tussen de overheid en |
syndicats des agents relevant de ces autorités, crée, parmi les agents | de vakbonden van haar personeel, brengt, volgens het eerste middel, |
soumis à cette loi, une différence de traitement contraire aux | onder de personeelsleden die aan die wet zijn onderworpen, een |
articles 10 et 11 de la Constitution, en ce que les agents soumis à la | verschil in behandeling teweeg dat in strijd is met de artikelen 10 en |
disposition attaquée n'ont pas bénéficié de la garantie que | 11 van de Grondwet, in zoverre de aan de aangevochten bepaling |
onderworpen personeelsleden niet de waarborg hebben genoten die de | |
constituerait l'application de la loi de 1974 précitée. | toepassing van de voormelde wet van 1974 zou inhouden. |
B.3.2. La Cour est compétente pour contrôler la constitutionnalité de | B.3.2. Het Hof is bevoegd om de grondwettigheid van wetsbepalingen na |
dispositions législatives, non quant à leur processus d'élaboration | te gaan, niet ten aanzien van de wijze van totstandkoming ervan (onder |
(sous réserve de l'article 124bis de la loi spéciale du 6 janvier | voorbehoud van artikel 124bis van de bijzondere wet van 6 januari |
1989), mais seulement quant à leur contenu. | 1989), doch enkel ten aanzien van de inhoud ervan. |
La Cour n'est pas compétente pour connaître du moyen. | Het Hof is niet bevoegd om van het middel kennis te nemen. |
Quant au deuxième moyen | Ten aanzien van het tweede middel |
B.4.1. Le deuxième moyen est pris de la violation des articles 10 et | B.4.1.Het tweede middel is afgeleid uit de schending van de artikelen |
11 de la Constitution combinés avec l'article 8 de la Constitution et | 10 en 11 van de Grondwet, gelezen in samenhang met artikel 8 van de |
l'article 25 du Pacte international relatif aux droits civils et | Grondwet en artikel 25 van het Internationaal Verdrag inzake |
politiques, aucune justification n'étant donnée à la restriction, | burgerrechten en politieke rechten, aangezien geen enkele |
apportée par la disposition attaquée, au droit de prendre part à la | verantwoording is gegeven voor de beperking die de aangevochten |
direction des affaires publiques. Il n'existe, selon les requérants, | bepaling stelt aan het recht om deel te nemen aan de behandeling van |
aucun rapport de proportionnalité entre l'objectif poursuivi par la | openbare aangelegenheden. Er is volgens de verzoekers geen enkel |
disposition attaquée de renforcer la confiance à l'égard de la Justice | verband van evenredigheid tussen het door de aangevochten bepaling |
nagestreefde doel dat erin bestaat het vertrouwen in het gerecht te | |
et l'incompatibilité générale instaurée, celle-ci frappant en outre | versterken, en de ingevoerde algemene onverenigbaarheid, die bovendien |
des personnes n'appartenant pas à l'Ordre judiciaire, mais au | personen treft die niet tot de rechterlijke orde behoren, maar tot het |
personnel administratif. | administratief personeel. |
B.4.2. Il ressort des travaux préparatoires de la loi du 26 mars 1996, | B.4.2. Uit de parlementaire voorbereiding van de wet van 26 maart |
qui a inséré la première version de l'article 353bis du Code | 1996, waarbij de eerste versie van artikel 353bis van het Gerechtelijk |
judiciaire, que le législateur a entendu à la fois garantir la | Wetboek is ingevoerd, blijkt dat de wetgever tegelijkertijd de |
neutraliteit en de objectiviteit heeft willen waarborgen van de | |
neutralité et l'objectivité des personnes qui participent à l'exercice | personen die aan de uitoefening van de gerechtelijke ambten deelnemen, |
des fonctions judiciaires, même celles qui ne relèvent pas de l'Ordre | zelfs degenen die niet tot de rechterlijke orde behoren, en iedere |
judiciaire, et écarter toute mesure susceptible de nuire aux efforts | maatregel heeft willen uitsluiten die mogelijkerwijze de geleverde |
consentis pour résorber l'arriéré judiciaire (Doc. parl., Chambre, | inspanningen om de gerechtelijke achterstand weg te werken zou schaden |
1995-1996, n° 234/1, pp. 2 et 4). Les travaux préparatoires de | (Gedr. St., Kamer, 1995-1996, nr. 234/1, pp. 2 en 4). Uit de |
l'article 84 de la loi du 17 février 1997, qui a remplacé l'article 353bis par une nouvelle disposition en cause dans la présente affaire, n'indiquent pas que des objectifs différents aient été poursuivis. B.4.3. Si le régime attaqué n'a pas pour objet les conditions d'exercice d'un mandat politique, il a cependant pour conséquence qu'il n'est pas possible d'exercer en même temps les fonctions qu'il vise, ce qui peut dissuader les titulaires de ces fonctions de postuler un mandat politique puisque l'exercice de ce mandat entraînerait la perte de leur emploi. B.4.4. Si l'éligibilité est un droit fondamental dans une société démocratique, l'indépendance et l'impartialité du pouvoir judiciaire sont également des exigences qui tiennent aux valeurs fondamentales de la démocratie. L'exercice d'un mandat politique électif impliquant que son titulaire s'engage publiquement en faveur de ses options politiques et cherche à s'attacher la confiance des électeurs, le législateur a pu raisonnablement considérer que des limitations au | parlementaire voorbereiding van artikel 84 van de wet van 17 februari 1997, waarbij artikel 353bis door een nieuwe bepaling is vervangen, die te dezen in het geding is, blijkt niet dat verschillende doelstellingen werden nagestreefd. B.4.3. Heeft de bestreden regeling weliswaar niet de voorwaarden tot uitoefening van een politiek mandaat als onderwerp, zij heeft echter wel tot gevolg dat het niet mogelijk is de ambten die zij beoogt gelijktijdig uit te oefenen, wat de houders van die ambten ertoe kan brengen een politiek mandaat niet na te streven omdat de uitoefening ervan zou kunnen leiden tot het verlies van hun betrekking. B.4.4. Is de verkiesbaarheid in een democratische samenleving weliswaar een fundamenteel recht, dan zijn de onafhankelijkheid en de onpartijdigheid van de rechterlijke macht eveneens vereisten die met de fundamentele waarden van de democratie verbonden zijn. Aangezien de uitoefening van een bij verkiezing verleend openbaar mandaat inhoudt dat de houder ervan zich in het openbaar voor zijn politieke keuzes inzet en het vertrouwen van de kiezers wil behouden, vermocht de wetgever redelijkerwijze ervan uit te gaan dat beperkingen op het recht een dergelijk mandaat uit te oefenen onontbeerlijk waren voor de |
droit d'exercer un tel mandat étaient indispensables à l'exercice de | uitoefening van gerechtelijke ambten. Hij vermocht ook van mening te |
fonctions judiciaires. Il a également pu estimer que, afin de garantir | zijn dat, teneinde de onpartijdige werking van het gerecht te |
le fonctionnement impartial de la justice aux yeux d'un public qui | waarborgen in de ogen van een publiek dat mogelijkerwijze onvoldoende |
peut être insuffisamment informé de la répartition des tâches au sein | is geïnformeerd over de verdeling van de taken binnen het gerechtelijk |
de l'institution judiciaire, les incompatibilités devaient s'étendre à | apparaat, de onverenigbaarheden dienden te gelden voor al degenen die, |
tous ceux qui, fût-ce pour y accomplir des tâches administratives, | zij het voor het volbrengen van administratieve taken, in de griffies |
travaillent au sein des greffes et des parquets. | en parketten werken. |
B.4.5. Sans doute le législateur pourrait-il permettre des | B.4.5. De wetgever zou wellicht afwijkingen kunnen toestaan, zoals hij |
dérogations, ainsi qu'il l'a fait en faveur du personnel administratif | heeft gedaan ten voordele van het administratief personeel van de Raad |
du Conseil d'Etat et de la Cour d'arbitrage (article 110 des lois | van State en van het Arbitragehof (artikel 110 van de gecoördineerde |
coordonnées sur le Conseil d'Etat; article 48 de la loi spéciale du 6 | wetten op de Raad van State; artikel 48 van de bijzondere wet van 6 |
janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage). | januari 1989 op het Arbitragehof). |
Mais la seule constatation qu'aucune dérogation n'est actuellement | Maar de enkele vaststelling dat thans geen afwijking is toegestaan, is |
permise ne suffit pas à établir le caractère discriminatoire de la | niet voldoende om het discriminerend karakter van de betwiste |
mesure critiquée. | maatregel aan te tonen. |
B.4.6. Il est vrai qu'en permettant aux personnes atteintes par la | B.4.6. Weliswaar heeft de wetgever, door de personen die door de |
disposition nouvelle de terminer leur mandat en cours mais non de se présenter aux prochaines élections, le législateur a prévu une mesure transitoire moins favorable que celles qui figurent à l'article 4 de la loi du 10 octobre 1967 contenant le Code judiciaire. Mais c'est au législateur qu'il appartient d'apprécier dans quelle mesure il convient de retarder l'application d'un régime nouveau d'incompatibilité afin de ménager une transition raisonnable avec le régime antérieur. La seule circonstance qu'il ait pris, en 1997, une mesure différente de celle qu'il avait adoptée en 1967, n'établit aucune discrimination. Quant au troisième moyen | nieuwe bepaling worden geraakt toe te staan hun lopend mandaat te voltooien maar niet zich voor de volgende verkiezingen kandidaat te stellen, in een overgangsbepaling voorzien die minder gunstig is dan die welke voorkomen in artikel 4 van de wet van 10 oktober 1967 houdende het Gerechtelijk Wetboek. Maar het staat aan de wetgever te oordelen in welke mate de toepassing van een nieuwe regeling inzake onverenigbaarheden moet worden uitgesteld teneinde een redelijke overgang vanuit het vroegere stelsel tot stand te brengen. De enkele omstandigheid dat hij in 1997 een maatregel heeft genomen die verschilt van die welke hij in 1967 had aangenomen, houdt geen discriminatie in. Ten aanzien van het derde middel |
B.5.1. Le troisième moyen, pris de la violation des article 10 et 11 | B.5.1. Het derde middel, afgeleid uit de schending van de artikelen 10 |
de la Constitution, reproche à la loi attaquée de traiter différemment | en 11 van de Grondwet, verwijt de aangevochten wet dat zij de houders |
les titulaires des fonctions administratives visées, qui dépendent du | van de bedoelde administratieve functies die van het Ministerie van |
ministère de la Justice, des titulaires de mêmes fonctions | Justitie afhangen, anders behandelt dan de houders van dezelfde |
administratives, mais qui dépendent d'autres ministères. Il n'y aurait | administratieve functies, die echter van andere ministeries afhangen. |
Er zou geen verantwoording zijn om die twee categorieën van leden van | |
pas de justification à traiter différemment ces deux catégories de | de federale openbare dienst verschillend te behandelen, vermits de |
membres de la fonction publique fédérale, les personnes visées, qui | bedoelde personen, die administratieve taken vervullen, de |
accomplissent des tâches administratives, ne pouvant mettre en péril | onpartijdigheid van de leden van de rechterlijke orde, met wie zij |
l'impartialité des membres de l'Ordre judiciaire, auxquels on ne peut | niet kunnen worden gelijkgesteld, niet in gevaar kunnen brengen. |
les assimiler. B.5.2. Il existe entre les membres du personnel des greffes et du | B.5.2. Er bestaat tussen de personeelsleden van de griffies en de |
secrétariat des parquets, d'une part, et les autres agents de la fonction publique, d'autre part, une différence fondée sur des critères objectifs : les premiers participent, fût-ce indirectement, aux services liés au fonctionnement du ministère public ou des cours et tribunaux de l'Ordre judiciaire; les seconds n'y participent pas. Pour les motifs indiqués en B.4.4, cette différence justifie que seuls les premiers soient soumis aux incompatibilités critiquées. Le moyen n'est pas fondé. Quant au quatrième moyen | parketsecretariaten, enerzijds, en de andere personeelsleden in openbare dienst, anderzijds, een verschil dat op objectieve criteria berust : de eerstgenoemden nemen, zij het zelfs indirect, deel aan de diensten verbonden met de werking van het openbaar ministerie of van de hoven en rechtbanken van de rechterlijke orde; de laatstgenoemden nemen daaraan niet deel. Om de in B.4.4 vermelde motieven, verantwoordt dat verschil dat enkel de eerstgenoemden aan de betwiste onverenigbaarheden worden onderworpen. Het middel is niet gegrond. Ten aanzien van het vierde middel B.6.1. In het vierde middel, afgeleid uit de schending van de |
B.6.1. Le quatrième moyen, pris de la violation des articles 10 et 11 | artikelen 10 en 11 van de Grondwet, wordt aangevoerd dat de |
de la Constitution, fait grief à la loi attaquée de discriminer les | aangevochten wet de houders van de bedoelde betrekkingen discrimineert |
titulaires des emplois visés selon qu'ils exercent un mandat public | naargelang zij een al dan niet bij verkiezing verleend openbaar |
conféré ou non par élection. Des mandats conférés par désignation, | mandaat uitoefenen. Mandaten die door aanwijzing worden verleend, |
comme ceux qui sont exercés au sein des intercommunales ou dans les | zoals die welke worden uitgeoefend in intercommunales of in de organen |
organismes visés par la loi dite du Pacte culturel, sont, comme les | die zijn bedoeld in de zogeheten cultuurpactwet, zijn, zoals de |
mandats électoraux, identifiés politiquement, mais ils ne sont pas | electorale mandaten, politiek geïdentificeerd, maar zij zijn niet aan |
soumis à l'incompatibilité critiquée. | de betwiste onverenigbaarheid onderworpen. |
B.6.2. Il ressort de déclarations faites par le ministre de la Justice | B.6.2. Uit de verklaringen van de Minister van Justitie tijdens de |
au cours des travaux préparatoires - et ce point de vue est confirmé | parlementaire voorbereiding - en dat standpunt wordt in de aanvullende |
dans le mémoire complémentaire du Conseil des ministres - que les | |
incompatibilités critiquées visent les titulaires de mandats | memorie van de Ministerraad bevestigd - blijkt dat de betwiste |
politiques conférés « par voie d'élection, qu'il s'agisse d'une | onverenigbaarheden de houders beogen van politieke mandaten « die bij |
élection directe (conseillers communaux), d'une élection indirecte | verkiezing worden verleend. Dit kan bij rechtstreekse verkiezing zijn |
(échevins, membres du conseil de l'aide sociale) ou d'une désignation | (gemeenteraadsleden), eerder onrechtstreeks (schepenen, leden van de |
(nomination comme bourgmestre) » (Doc. parl., Chambre, 1995-1996, n° | raad voor maatschappelijk welzijn) of bij aanwijzing (benoeming als |
234/4, p. 7). | burgemeester) » (Gedr. St., Kamer, 1995-1996, nr. 234/4, p. 7). |
Par contre, interrogé au sujet des désignations dans des | Ondervraagd over de aanwijzingen in intercommunales of in culturele |
intercommunales ou dans des organismes culturels, le ministre a | organisaties heeft de Minister daarentegen geantwoord dat het verbod |
répondu que l'interdiction n'était pas applicable à ces mandats « | niet van toepassing was op die « afgeleide » mandaten (Gedr. St., |
dérivés » (Doc. parl., Sénat, 1995-1996, n° 1-245/2, pp. 5 et 6). | Senaat, 1995-1996, nr. 1-245/2, pp. 5 en 6). |
B.6.3. Lorsque le législateur apporte des limitations à l'exercice d'un droit fondamental, il ne peut le faire que dans la mesure indispensable à l'objectif qu'il poursuit. Il n'est pas déraisonnable de considérer que l'indépendance et l'impartialité du pouvoir judiciaire risquent d'être mises en péril, non par tous ceux qui exercent un mandat « identifié politiquement », mais par ceux qui exercent un mandat politique et qui se sont soumis au suffrage des électeurs. En limitant les incompatibilités à cette catégorie de personnes, le législateur n'a pas pris une mesure discriminatoire. Le moyen n'est pas fondé. Quant au cinquième moyen | B.6.3. Wanneer de wetgever beperkingen stelt aan de uitoefening van een fundamenteel recht, kan hij zulks slechts doen in zoverre het onontbeerlijk is voor de doelstelling die hij nastreeft. Het is niet onredelijk ervan uit te gaan dat de onafhankelijkheid en de onpartijdigheid van de rechterlijke macht het risico lopen in gevaar te worden gebracht, niet door degenen die een « politiek geïdentificeerd » mandaat uitoefenen, maar door degenen die een politiek mandaat uitoefenen en die zich aan de stem van de kiezers hebben onderworpen. Door de onverenigbaarheden tot die categorie van personen te beperken heeft de wetgever geen discriminerende maatregel genomen. Het middel is niet gegrond. Ten aanzien van het vijfde middel |
B.7.1. Le cinquième moyen est pris de la violation de l'article 9 des | B.7.1. Het vijfde middel is afgeleid uit de schending van artikel 9 |
dispositions transitoires prévues à l'article 4 de la loi du 10 | van de overgangsbepalingen die zijn vervat in artikel 4 van de wet van |
octobre 1967 contenant le Code judiciaire, en ce que le législateur | 10 oktober 1967 houdende het Gerechtelijk Wetboek, doordat de wetgever |
n'a jamais eu l'intention de frapper d'inéligibilité le personnel | nooit de bedoeling heeft gehad te stellen dat het administratief |
administratif des greffes et des parquets et que, selon l'article 9 | personeel van de griffies en parketten onverkiesbaar is en dat, |
précité, des dispositions transitoires ont même permis aux membres de | volgens het voormelde artikel 9, overgangsbepalingen de betrokken |
l'Ordre judiciaire concernés de continuer à exercer un mandat public | leden van de rechterlijke orde zelfs hebben toegestaan een bij |
verkiezing verleend openbaar mandaat te blijven uitoefenen. Op | |
conféré par élection. De même, l'article 9 de la loi du 8 juillet 1976 | dezelfde wijze voorziet noch artikel 9 van de organieke wet van 8 juli |
1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn, noch | |
organique des centres publics d'aide sociale et la nouvelle loi | de nieuwe gemeentewet in een regeling die zo streng is als de regeling |
communale n'ont pas prévu de régime aussi rigoureux que celui instauré | die bij de aangevochten wet is ingevoerd. Die kan ertoe leiden dat de |
par la loi attaquée. Celle-ci peut conduire le requérant à devoir | verzoeker zijn openbare functie dient op te geven; die situatie zou, |
abandonner ses fonctions publiques; cette situation, par la privation | door het daarmee gepaard gaande ontnemen van geldelijk voordeel, |
qu'elle comporterait d'avantages pécuniaires, violerait l'article 6 du Pacte international relatif aux droits économiques, sociaux et culturels, garantissant le droit au travail. Le requérant se trouve ainsi contraint de choisir entre l'exercice de ses droits patrimoniaux acquis et l'exercice de ses droits politiques. B.7.2. Se fondant exclusivement sur la violation de normes qui ne sont pas de celles dont la Cour contrôle le respect, le moyen ne peut être accueilli. Quant au sixième moyen | artikel 6 van het Internationaal Verdrag inzake economische, sociale en culturele rechten, dat het recht op arbeid waarborgt, schenden. De verzoeker wordt aldus verplicht te kiezen tussen de uitoefening van zijn verkregen vermogensrechten en de uitoefening van zijn politieke rechten. B.7.2. Aangezien het middel uitsluitend gegrond is op de schending van normen die niet behoren tot die waaraan het Hof kan toetsen, kan het niet worden aangenomen. Ten aanzien van het zesde middel B.8.1. Het zesde middel is afgeleid uit de schending van de artikelen |
B.8.1. Le sixième moyen est pris de la violation des articles 10 et 11 | 10 en 11 van de Grondwet, doordat de verzoeker A. Pépin het beroep tot |
de la Constitution, en ce que le requérant A. Pépin n'a pas pu faire | vernietiging dat hij tegen de wet van 26 maart 1996 had ingesteld, |
trancher par la Cour le recours en annulation qu'il avait dirigé | niet door het Hof heeft kunnen laten beslechten, en hem aldus door de |
contre la loi du 26 mars 1996, étant ainsi privé par le pouvoir | uitvoerende macht een essentiële jurisdictionele waarborg werd |
exécutif d'une garantie juridictionnelle essentielle. Le requérant | ontnomen. De verzoeker voegt eraan toe dat de aangevochten wet, die |
ajoute que la loi attaquée, qui reprend pour les membres des | |
secrétariats des parquets le texte de la loi du 26 mars 1996, a en | voor de leden van de parketsecretariaten de tekst van de wet van 26 |
effet été sanctionnée, le 17 février 1997, après la notification au | maart 1996 overneemt, immers op 17 februari 1997 is bekrachtigd, dus |
Conseil des ministres, le 5 février 1997, de ce recours en annulation. | na de kennisgeving op 5 februari 1997 van dat beroep tot vernietiging |
Le requérant affirme que l'adoption de la nouvelle loi l'a conduit à | aan de Ministerraad. De verzoeker verduidelijkt dat de aanneming van |
se désister de son recours. | de nieuwe wet hem ertoe bracht van zijn beroep afstand te doen. |
B.8.2. La circonstance qu'une loi fait l'objet d'un recours en | B.8.2. Het feit dat tegen een wet een beroep tot vernietiging wordt |
annulation ne prive pas le législateur de ses prérogatives | ingesteld, ontneemt de wetgever niet zijn grondwettelijke |
constitutionnelles, même si, en les exerçant, il remplace une loi en | prerogatieven, zelfs indien hij, door ze uit te oefenen, de wet die |
discussion devant la Cour. L'adoption de pareille disposition | voor het Hof ter discussie staat vervangt. Het aannemen van een |
législative nouvelle n'oblige pas un requérant à se désister du | dergelijke nieuwe wetsbepaling verplicht een verzoeker niet afstand te |
recours qu'il a introduit contre la loi ancienne et elle ne prive pas | doen van het beroep dat hij had ingesteld tegen de oude wet en |
les institutions et les personnes visées à l'article 2 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage de leur droit d'introduire contre celle-ci un recours nouveau. Le moyen n'est pas fondé. Par ces motifs, la Cour rejette les recours. Ainsi prononcé en langue française, en langue néerlandaise et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 21 octobre 1998. Le greffier, L. Potoms. Le président, | ontneemt de instellingen en de personen bedoeld in artikel 2 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof niet hun recht om tegen die bepaling een nieuw beroep voor het Hof in te stellen. Het middel is niet gegrond. Om die redenen, het Hof verwerpt de beroepen. Aldus uitgesproken in het Frans, het Nederlands en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 21 oktober 1998. De griffier, L. Potoms. De voorzitter, |
M. Melchior. | M. Melchior. |