Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt De La Cour Constitutionelle du --
← Retour vers "Arrêt n° 6/98 du 21 janvier 1998 Numéro du rôle : 1163 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 25, § 2, de la loi du 13 juillet 1976 relative aux effectifs en officiers et aux statuts du personnel des forces armées et l La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et L. De Grève, et des juges L. Françoi(...)"
Arrêt n° 6/98 du 21 janvier 1998 Numéro du rôle : 1163 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 25, § 2, de la loi du 13 juillet 1976 relative aux effectifs en officiers et aux statuts du personnel des forces armées et l La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et L. De Grève, et des juges L. Françoi(...) Arrest nr. 6/98 van 21 januari 1998 Rolnummer 1163 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 25, § 2, van de wet van 13 juli 1976 betreffende de getalsterkte aan officieren en de statuten van het personeel van de krijgsmacht en artike Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en L. De Grève en de rechters L. F(...)
COUR D'ARBITRAGE ARBITRAGEHOF
Arrêt n° 6/98 du 21 janvier 1998 Arrest nr. 6/98 van 21 januari 1998
Numéro du rôle : 1163 Rolnummer 1163
En cause : la question préjudicielle concernant l'article 25, § 2, de In zake : de prejudiciële vraag over artikel 25, § 2, van de wet van
la loi du 13 juillet 1976 relative aux effectifs en officiers et aux 13 juli 1976 betreffende de getalsterkte aan officieren en de statuten
statuts du personnel des forces armées et l'article 61 de la loi du 21 van het personeel van de krijgsmacht en artikel 61 van de wet van 21
décembre 1990 portant statut des candidats militaires du cadre actif, december 1990 houdende statuut van de kandidaat-militairen van het
posée par le Conseil d'Etat. actief kader, gesteld door de Raad van State.
La Cour d'arbitrage, Het Arbitragehof,
composée des présidents M. Melchior et L. De Grève, et des juges L. samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en L. De Grève en de
François, P. Martens, J. Delruelle, H. Coremans et M. Bossuyt, rechters L. François, P. Martens, J. Delruelle, H. Coremans en M.
assistée du référendaire faisant fonction de greffier R. Moerenhout, Bossuyt, bijgestaan door referendaris R. Moerenhout, waarnemend
présidée par le président M. Melchior, griffier, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle I. Onderwerp van de prejudiciële vraag
Par arrêt n° 68.270 du 24 septembre 1997 en cause de Y. Devillers Bij arrest nr. 68.270 van 24 september 1997 in zake Y. Devillers tegen
contre l'Etat belge représenté par le ministre de la Défense de Belgische Staat, vertegenwoordigd door de Minister van
Landsverdediging, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is
nationale, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 15 ingekomen op 15 oktober 1997, heeft de Raad van State de volgende
octobre 1997, le Conseil d'Etat a posé la question préjudicielle suivante : prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 25, § 2, de la loi du 13 juillet 1976 relative aux « Schenden artikel 25, § 2, van de wet van 13 juli 1976 betreffende de
effectifs en officiers et aux statuts du personnel des forces armées getalsterkte aan officieren en de statuten van het personeel van de
et l'article 61 de la loi du 21 décembre 1990 portant statut des krijgsmacht en artikel 61 van de wet van 21 december 1990 houdende
statuut van de kandidaat-militairen van het actief kader de artikelen
candidats militaires du cadre actif violent-ils les articles 10 et 11 10 en 11 van de Grondwet, doordat zij tot gevolg hebben dat de
de la Constitution en ce qu'ils ont pour effet que les officiers et officieren en de onderofficieren van het tijdelijk kader die zijn
les sous-officiers du cadre temporaire admis dans le cadre de carrière opgenomen in het beroepskader niet in de onmiddellijk hogere graad
ne peuvent accéder au grade immédiatement supérieur qu'un an après les
militaires du cadre de carrière du même grade et de même ancienneté kunnen worden benoemd dan één jaar na de beroepsmilitairen met
dans ce grade ? » dezelfde graad en dezelfde anciënniteit in die graad ? »
II. La procédure devant la Cour II. De rechtspleging voor het Hof
Par ordonnance du 15 octobre 1997, le président en exercice a désigné Bij beschikking van 15 oktober 1997 heeft de voorzitter in functie de
les juges du siège conformément aux articles 58 et 59 de la loi rechters van de zetel aangewezen overeenkomstig de artikelen 58 en 59
spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage. van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof.
Le 12 novembre 1997, les juges-rapporteurs L. François et H. Coremans Op 12 november 1997 hebben de rechters-verslaggevers L. François en H.
ont informé la Cour, en application de l'article 72, alinéa 1er, de la Coremans, met toepassing van artikel 72, eerste lid, van de organieke
loi organique, qu'ils pourraient être amenés à proposer à la Cour de wet, het Hof ervan in kennis gesteld dat zij ertoe zouden kunnen
rendre un arrêt de réponse immédiate. worden gebracht voor te stellen de zaak af te doen met een arrest van
onmiddellijk antwoord.
Les conclusions des juges-rapporteurs ont été notifiées aux parties Overeenkomstig artikel 72, tweede lid, van de organieke wet is van de
dans l'instance principale conformément à l'article 72, alinéa 2, de conclusies van de rechters-verslaggevers aan de partijen in het
la loi organique, par lettres recommandées à la poste le 13 novembre bodemgeschil kennisgegeven bij op 13 november 1997 ter post
1997. aangetekende brieven.
Y. Devillers, chemin des Haies 4, 4900 Spa, a introduit un mémoire Y. Devillers, chemin des Haies 4, 4900 Spa, heeft een memorie met
justificatif, par lettre recommandée à la poste le 24 novembre 1997. verantwoording ingediend bij op 24 november 1997 ter post aangetekende
La procédure s'est déroulée conformément aux articles 62 et suivants brief. De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende
de la loi organique, relatifs à l'emploi des langues devant la Cour. van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de talen voor het Hof.
III. En droit III. In rechte
- A - - A -
Mémoire justificatif du requérant devant le Conseil d'Etat Memorie met verantwoording van de verzoeker voor de Raad van State
A.1. De rechters-verslaggevers verwijzen naar het arrest nr. 3/96 van
A.1. Les juges-rapporteurs se réfèrent à l'arrêt n° 3/96 du 9 janvier 9 januari 1996, dat werd gewezen op prejudiciële vragen gesteld door
1996 rendu sur des questions préjudicielles posées par le Conseil
d'Etat et formulées en des termes identiques à ceux de la question en de Raad van State en geformuleerd in dezelfde bewoordingen als de
cause. Leur analyse, selon laquelle un arrêt de réponse immédiate vraag in deze zaak. Hun analyse, volgens welke een arrest van
pourrait être rendu - alors que le Conseil d'Etat, pourtant dispensé onmiddellijk antwoord zou kunnen worden gewezen - terwijl de Raad van
de l'obligation de poser une question préjudicielle identique, a fort State, nochtans vrijgesteld van de verplichting om een identieke
justement estimé être obligé de poser la question dans les mêmes prejudiciële vraag te stellen, heel terecht heeft geoordeeld de vraag
termes -, ne peut être partagée. in dezelfde bewoordingen te moeten stellen -, kan niet worden gedeeld.
A.2. D'une part, parce que les éléments concrets du présent dossier et A.2. Enerzijds, omdat de concrete elementen van dit dossier en de
les éléments de plaidoirie ne sont pas identiques à ceux qui furent elementen van de pleidooien niet identiek zijn met die welke werden
exposés par les parties en cause dans l'arrêt n° 3/96; les éléments de uiteengezet door de in het geding zijnde partijen in het arrest nr.
comparaison, retenus dans les deux causes et à l'origine des deux 3/96; de vergelijkingselementen die in de twee zaken in aanmerking
arrêts de renvoi, divergent fondamentalement. werden genomen en aan de oorsprong liggen van de twee
verwijzingsarresten, lopen fundamenteel uiteen.
Le débat tranché par le B.4, alinéa 2, de l'arrêt n° 3/96 (selon Het debat beslecht in B.4, tweede alinea, van het arrest nr. 3/96
lequel les termes des questions préjudicielles posées par le Conseil (naar luid waarvan uit de bewoordingen van de door de Raad van State
d'Etat ainsi que leurs motifs établissent que l'article 61 de la loi gestelde prejudiciële vragen alsook de motieven ervan blijkt dat
du 21 décembre 1990 est interprété par le juge a quo comme incluant la artikel 61 van de wet van 21 december 1990 door de verwijzende rechter
zo wordt geïnterpreteerd dat het de verwijzing naar artikel 25, § 2,
référence à l'article 25, § 2, de la loi du 13 juillet 1976 et selon van de wet van 13 juli 1976 insluit en naar luid waarvan noch de
lequel ni les termes de l'article 61 précité, ni les travaux bewoordingen van het voormelde artikel 61, noch de parlementaire
préparatoires de cette disposition ne permettent d'interpréter la voorbereiding van die bepaling het mogelijk maken de verwijzing naar
référence à la loi du 13 juillet 1976, faite par l'article 61 de la de wet van 13 juli 1976 in artikel 61 van de wet van 21 december 1990
loi du 21 décembre 1990, comme n'incluant pas cet article 25, § 2) zo te interpreteren dat zij dit artikel 25, § 2, niet insluit) is
n'est en effet pas clos, le Conseil d'Etat estimant que l'article 25, immers niet afgerond, vermits de Raad van State van mening is dat
§ 2, a été effectivement abrogé pour certains officiers issus du cadre artikel 25, § 2, inderdaad is afgeschaft voor sommige officieren uit
temporaire; dans un rapport portant sur un autre recours en annulation het tijdelijk kader; in een verslag over een ander beroep tot
- jugé ensuite irrecevable par le Conseil d'Etat - l'auditeur a vernietiging - dat nadien door de Raad van State onontvankelijk is
considéré qu'aucune disposition transitoire ne prévoit le maintien de geoordeeld - was de auditeur van mening dat geen enkele
l'application de cette disposition. overgangsbepaling voorziet in het behoud van de toepassing van die
A.3. D'autre part, parce que l'arrêt n° 3/96 est antérieur à la bepaling. A.3. Anderzijds, omdat het arrest nr. 3/96 voorafgaat aan de
jurisprudence de l'arrêt n° 23/96, qui permet de sanctionner la rechtspraak van het arrest nr. 23/96, dat toestaat de schending van de
méconnaissance des articles 10 et 11 combinés avec l'article 182 de la artikelen 10 en 11, in samenhang met artikel 182 van de Grondwet, af
Constitution. Or, le législateur a décidé d'abroger l'article 25 de la te keuren. Nu heeft de wetgever beslist artikel 25 van de wet van 13
loi du 13 juillet 1976 (article 59, 5°, de la loi du 21 décembre 1990) juli 1976 (artikel 59, 5°, van de wet van 21 december 1990) op te
en ce qui concerne certains officiers issus du cadre temporaire; il a heffen voor sommige officieren uit het tijdelijk kader; hij heeft aan
laissé au Roi le soin de déterminer quels officiers de carrière, issus de Koning de zorg overgelaten om te bepalen welke beroepsofficieren,
afkomstig uit dat kader, nog zouden worden onderworpen aan de
de ce cadre, seraient encore soumis au retard à l'avancement lors des vertraging van de bevordering bij de anciënniteitspromoties die hebben
promotions à l'ancienneté ayant lieu en 1993 et 1994 (article 61, plaatsgehad in 1993 en 1994 (artikel 61, vierde lid, van de wet van 21
alinéa 4, de la loi du 21 décembre 1990). Un traitement différent, qui december 1990). Tussen die officieren wordt dus een verschil in
behandeling ingesteld, dat voortvloeit uit het koninklijk besluit van
résulte de l'arrêté royal du 18 février 1991 mettant en vigueur 18 februari 1991 tot inwerkingstelling van sommige bepalingen van de
certaines dispositions de la loi du 21 décembre 1990, est donc établi wet van 21 december 1990. De wetgever heeft aldus aan sommige
entre ces officiers. Le législateur a ainsi privé certains officiers
de la garantie constitutionnelle visée à l'article 182 de la officieren de grondwettelijke waarborg ontzegd die is bedoeld in
Constitution, combiné avec les articles 10 et 11 de la Constitution. artikel 182 van de Grondwet, in samenhang met de artikelen 10 en 11
Le moyen, dont l'analyse touche de surcroît à l'ordre public, est van de Grondwet. Het middel, waarvan de analyse bovendien de openbare
fondé. orde raakt, is gegrond.
A.4. Une différence de traitement est également faite entre officiers A.4. Een verschil in behandeling wordt ook gemaakt tussen tijdelijke
temporaires passés dans le cadre de carrière suivant que ce passage officieren die naar het beroepskader zijn overgegaan naargelang die
s'est produit avant ou après la suppression du cadre temporaire. overgang vóór of na de afschaffing van het tijdelijk kader is gebeurd.
- B - - B -
B.1.1. La question préjudicielle est identique à celles auxquelles la B.1.1. De prejudiciële vraag is identiek met de vragen waarop het Hof
Cour a répondu par l'arrêt n° 3/96 du 9 janvier 1996. heeft geantwoord in het arrest nr. 3/96 van 9 januari 1996.
B.1.2. Dès lors que le contrôle exercé par la Cour relève d'un B.1.2. Vermits de door het Hof uitgeoefende toetsing tot de objectieve
contentieux objectif, la simple circonstance que les éléments concrets geschillenbeslechting behoort, is het loutere feit dat de concrete
de l'espèce donnant lieu à la question préjudicielle faisant l'objet elementen van de zaak die aanleiding geeft tot de prejudiciële vraag
du présent arrêt seraient, selon le mémoire justificatif, différents die het onderwerp van dit arrest vormt, volgens de memorie met
de ceux de l'espèce ayant donné lieu à l'arrêt n° 3/96 ne suffit pas à verantwoording verschillend zouden zijn van die van de zaak die
justifier qu'une réponse différente soit apportée à cette question. aanleiding heeft gegeven tot het arrest nr. 3/96, niet voldoende om te
verantwoorden dat een verschillend antwoord op die vraag zou worden gegeven.
B.1.3. La loi spéciale du 6 janvier 1989 ne donne pas aux parties le B.1.3. De bijzondere wet van 6 januari 1989 verleent aan de partijen
droit de modifier les questions posées à la Cour. niet het recht om de aan het Hof gestelde vragen te wijzigen.
Le Conseil d'Etat interroge la Cour sur une différence de traitement De Raad van State stelt aan het Hof een vraag over een verschil in
entre sous-officiers ou officiers de carrière de même grade et de même behandeling tussen beroepsonderofficieren of -officieren, met dezelfde
ancienneté de grade, suivant qu'ils sont ou non issus du cadre graad en dezelfde anciënniteit in die graad, naargelang zij al dan
temporaire. Les différences de traitement qui existeraient, ainsi que niet uit het tijdelijk kader komen. De verschillen in behandeling die,
le soutient dans son mémoire justificatif la partie requérante devant zoals zij door de verzoeker voor de Raad van State in zijn memorie met
le Conseil d'Etat, entre officiers de carrière issus du cadre verantwoording zijn aangevoerd, tussen beroepsofficieren komende uit
temporaire en ce que le législateur aurait, en violation de l'article het tijdelijk kader zouden bestaan doordat de wetgever, met schending
182 de la Constitution, permis au Roi d'abroger pour certains d'entre van artikel 182 van de Grondwet, de Koning zou hebben toegestaan voor
eux la règle qui fait l'objet de la question préjudicielle ou suivant sommigen onder hen de regel op te heffen die het onderwerp van de
la date de leur passage dans le cadre des officiers de carrière ne prejudiciële vraag vormt of naar gelang van de datum van hun overgang
sont pas comprises dans la question préjudicielle. naar het kader van de beroepsofficieren, zijn niet vervat in de
prejudiciële vraag.
B.1.4 La Cour estime qu'il y a lieu de répondre à la présente question B.1.4. Het Hof is van oordeel dat op de thans voorliggende vraag dient
comme il a été répondu à celles qui ont fait l'objet de l'arrêt n° te worden geantwoord zoals is geantwoord op de vragen die het voorwerp
3/96. uitmaakten van het arrest nr. 3/96.
La question préjudicielle et les dispositions en cause De prejudiciële vraag en de bepalingen in het geding
B.2. La question préjudicielle posée par le Conseil d'Etat est B.2. De door de Raad van State gestelde prejudiciële vraag luidt :
formulée comme suit : « L'article 25, § 2, de la loi du 13 juillet 1976 relative aux « Schenden artikel 25, § 2, van de wet van 13 juli 1976 betreffende de
effectifs en officiers et aux statuts du personnel des forces armées getalsterkte aan officieren en de statuten van het personeel van de
et l'article 61 de la loi du 21 décembre 1990 portant statut des krijgsmacht en artikel 61 van de wet van 21 december 1990 houdende
statuut van de kandidaat-militairen van het actief kader de artikelen
candidats militaires du cadre actif violent-ils les articles 10 et 11 10 en 11 van de Grondwet, doordat zij tot gevolg hebben dat de
de la Constitution en ce qu'ils ont pour effet que les officiers et officieren en de onderofficieren van het tijdelijk kader die zijn
les sous-officiers du cadre temporaire admis dans le cadre de carrière opgenomen in het beroepskader niet in de onmiddellijk hogere graad
ne peuvent accéder au grade immédiatement supérieur qu'un an après les
militaires du cadre de carrière du même grade et de même ancienneté kunnen worden benoemd dan één jaar na de beroepsmilitairen met
dans ce grade ? » dezelfde graad en dezelfde anciënniteit in die graad ? »
B.3.1. L'article 25 de la loi du 13 juillet 1976 relative aux B.3.1. Artikel 25 van de wet van 13 juli 1976 betreffende de
effectifs en officiers et aux statuts du personnel des forces armées - getalsterkte aan officieren en de statuten van het personeel van de
dont seul le paragraphe 2 est en cause - dispose : krijgsmacht - waarvan enkel paragraaf 2 in het geding is -, bepaalt :
« § 1er. Les membres du personnel militaire du cadre temporaire sont « § 1. De leden van het militaire personeel van het tijdelijke kader
admis dans le cadre du personnel militaire de carrière avec leur grade worden in het kader van het militaire beroepspersoneel opgenomen met
et leur ancienneté dans ce grade; ils sont classés à la suite des hun graad en hun anciënniteit in die graad; zij worden gerangschikt na
militaires de carrière de même grade et de même ancienneté dans ce de beroepsmilitairen met dezelfde graad en dezelfde anciënniteit in
grade. die graad.
§ 2. Les officiers et les sous-officiers temporaires admis dans le § 2. De tijdelijke officieren en onderofficieren die in het
cadre de carrière ne peuvent accéder au grade immédiatement supérieur beroepskader worden opgenomen kunnen niet in de onmiddellijk hogere
qu'un an après les militaires de carrière de même grade et de même graad worden benoemd dan een jaar na de beroepsmilitairen met dezelfde
ancienneté dans ce grade. » graad en dezelfde anciënniteit in die graad. »
B.3.2. Cet article 25 a été abrogé, entre autres dispositions de la B.3.2. Dat artikel 25 werd, zoals andere bepalingen van de wet van 13
loi du 13 juillet 1976, par l'article 59 de la loi du 21 décembre 1990 juli 1976, opgeheven bij artikel 59 van de wet van 21 december 1990
portant statut des candidats militaires du cadre actif. houdende statuut van de kandidaat-militairen van het actief kader.
L'article 61 de cette loi, figurant à son chapitre IX intitulé « Artikel 61 van die wet, dat voorkomt in hoofdstuk IX ervan, getiteld «
Dispositions transitoires et finales », prévoit cependant que : Overgangs- en slotbepalingen », bepaalt echter :
« Les militaires du cadre temporaire en service qui ont au moins « De militairen van het tijdelijk kader die in dienst zijn en op de
quatre ans de service dans leur catégorie du cadre temporaire à la dag waarop deze wet in werking treedt minstens vier jaar dienst hebben
date de la mise en vigueur de la présente loi terminent leur in hun categorie van het tijdelijk kader, beëindigen de termijn van
engagement ou rengagement. hun dienstneming of wederdienstneming.
Ils sont cependant autorisés à contracter un rengagement pour le Zij mogen nochtans een wederdienstneming aangaan voor de termijn,
terme, exprimé en années complètes, nécessaire afin de leur donner uitgedrukt in volle jaren, nodig om hen de gelegenheid te geven in
l'occasion de poser en 1991 et 1992 leur candidature pour un passage 1991 en 1992 zich kandidaat te stellen voor een overgang zonder dat
sans pour autant pouvoir dépasser la durée maximum de dix ans de zij evenwel de maximale duur van tien jaar dienst in hun
service dans leur catégorie de personnel. personeelscategorie mogen overschrijden.
Les passages des militaires visés dans cet article s'effectuent De overgangen van de militairen die in dit artikel bedoeld zijn,
suivant les règles et la procédure fixées par la loi du 13 juillet gebeuren volgens de regels en de procedure vastgesteld in de wet van
1976 relative aux effectifs en officiers et aux statuts du personnel 13 juli 1976 betreffende de getalsterkte aan officieren en de statuten
des forces armées et ses arrêtés d'exécution sans que les militaires van het personeel van de krijgsmacht en de uitvoeringsbesluiten ervan
temporaires concernés ne doivent satisfaire aux conditions zonder dat de betrokken tijdelijke militairen moeten voldoen aan de
d'ancienneté de service fixées aux articles 22, 1°, 23, 1°, 24, 1°, voorwaarden van dienstanciënniteit zoals bepaald in de artikelen 22,
27, 1°, et 28, 1°, de la loi du 13 juillet 1976 et sans qu'il soit 1°, 23, 1°, 24, 1°, 27, 1°, en 28, 1°, van de wet van 13 juli 1976 en
tenu compte de l'ancienneté de service des candidats pour les classer. zonder dat er voor de rangschikking van de kandidaten rekening
gehouden wordt met hun dienstanciënniteit.
Le Roi arrête les mesures transitoires nécessaires à l'application de De Koning bepaalt de overgangsmaatregelen die voor de toepassing van
ces dispositions. » deze bepalingen zijn vereist. »
B.3.3. De même l'article 89 de la loi du 20 mai 1994 relative aux B.3.3. Op dezelfde wijze behoudt artikel 89 van de wet van 20 mei 1994
statuts du personnel militaire, qui remplace avec effet au 1er janvier inzake de rechtstoestanden van het militair personeel, dat met ingang
1991 l'article 61 précité, maintient-il, en son paragraphe 3, la van 1 januari 1991 het voormelde artikel 61 vervangt, in zijn
référence à la loi du 13 juillet 1976; cet article 89 dispose : paragraaf 3 de verwijzing naar de wet van 13 juli 1976; dat artikel 89
§ 3. Les passages des militaires visés dans cet article s'effectuent bepaalt : § 3. De overgangen van de militairen die in dit artikel bedoeld zijn,
suivant les règles et la procédure fixées par la loi du 13 juillet gebeuren volgens de regels en de procedure vastgelegd in de wet van 13
1976 relative aux effectifs en officiers et aux statuts du personnel juli 1976 betreffende de getalsterkte aan officieren en de statuten
des forces armées et ses arrêtés d'exécution sans que les militaires van het personeel van de krijgsmacht en de uitvoeringsbesluiten ervan,
temporaires concernés ne doivent satisfaire aux conditions zonder dat de betrokken tijdelijke militairen moeten voldoen aan de
d'ancienneté de service fixées aux articles 22, 1°, 23, 1°, 24, 1°, voorwaarden van dienstanciënniteit zoals bepaald in de artikelen 22,
27, 1°, et 28, 1°, de la loi du 13 juillet 1976 et sans qu'il soit 1°, 23, 1°, 24, 1°, 27, 1°, en 28, 1°, van de wet van 13 juli 1976 en
tenu compte de l'ancienneté de service des candidats pour les classer. zonder dat er voor de rangschikking van de kandidaten rekening
gehouden wordt met hun dienstanciënniteit.
Quant à l'interprétation de l'article 61 de la loi du 21 décembre 1990 Ten aanzien van de interpretatie van artikel 61 van de wet van 21 december 1990
B.4. Les termes de la question préjudicielle ainsi que ses motifs B.4. Uit de bewoordingen van de prejudiciële vraag en de motieven
établissent que l'article 61 de la loi du 21 décembre 1990 est ervan blijkt dat artikel 61 van de wet van 21 december 1990 door de
interprété par le juge a quo comme incluant la référence à l'article verwijzende rechter zo wordt geïnterpreteerd dat het de verwijzing
25, § 2, de la loi du 13 juillet 1976. Les considérations développées naar artikel 25, § 2, van de wet van 13 juli 1976 insluit. De door de
par le requérant devant le Conseil d'Etat dans son mémoire verzoeker voor de Raad van State in zijn memorie met verantwoording
justificatif - selon lesquelles l'auditeur, dans un rapport portant uiteengezette overwegingen - volgens welke de auditeur in een verslag
sur une autre requête en annulation que celle ayant donné lieu à la over een ander verzoekschrift tot vernietiging dan datgene dat
question préjudicielle examinée ici, aurait estimé que l'article 25, § aanleiding heeft gegeven tot de hier onderzochte prejudiciële vraag,
2, de la loi du 13 juillet 1976 serait abrogé pour certains officiers zou hebben geoordeeld dat artikel 25, § 2, van de wet van 13 juli 1976
issus du cadre temporaire - sont sans pertinence : la décision par zou zijn afgeschaft voor sommige officieren uit het tijdelijk kader -
zijn zonder pertinentie : de beslissing op grond waarvan aan het Hof
laquelle la Cour est interrogée énonce en effet que « si cette de vraag wordt gesteld, vermeldt immers dat « hoewel die bepaling bij
disposition a été abrogée par l'article 59, 5°, de la loi du 21 artikel 59, 5°, van de wet van 21 december 1990 houdende statuut van
de kandidaat-militairen van het actief kader is opgeheven, zij
décembre 1990 portant statut des candidats militaires du cadre actif, niettemin op de verzoeker toepasselijk blijft door het effect van
elle est restée applicable au requérant par l'effet de l'article 61 de artikel 61 van die wet ».
cette loi ». Ten gronde
Quant au fond B.5. La différence de traitement, dont il est demandé à la Cour B.5. Het verschil in behandeling, waarvan aan het Hof wordt gevraagd
d'apprécier la conformité aux articles 10 et 11 de la Constitution, consiste en ce que, parmi les sous-officiers et officiers de carrière de même grade et de même ancienneté dans le grade, ceux issus du cadre temporaire ne peuvent accéder au grade immédiatement supérieur qu'avec un retard d'une année par rapport à ceux ayant accédé directement au cadre de carrière. B.6. Les règles constitutionnelles de l'égalité et de la non-discrimination n'excluent pas qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et qu'elle soit raisonnablement justifiée. L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant de overeenstemming met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet te beoordelen, bestaat erin dat onder de beroepsonderofficieren en -officieren met dezelfde graad en dezelfde anciënniteit in die graad, diegenen uit het tijdelijk kader niet in de onmiddellijk hogere graad kunnen worden benoemd dan met een vertraging van één jaar vergeleken met hen die rechtstreeks in het beroepskader zijn benoemd. B.6. De grondwettelijke regels van de gelijkheid en de niet-discriminatie sluiten niet uit dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust en het redelijk verantwoord is. Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel
compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het
nature des principes en cause; le principe d'égalité est violé gelijkheidsbeginsel is geschonden wanneer vaststaat dat er geen
lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas de rapport raisonnable de redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende
proportionnalité entre les moyens employés et le but visé. middelen en het beoogde doel.
B.7.1. Il ressort des travaux préparatoires de la loi du 13 juillet B.7.1. Uit de parlementaire voorbereiding van de wet van 13 juli 1976
1976 que, par l'article 25, § 2, le législateur entendait privilégier blijkt dat de wetgever met artikel 25, § 2, voorrang wilde verlenen
le recrutement direct pour l'accès au cadre de carrière : » aan de rechtstreekse werving voor de benoeming in het beroepskader : «
Dorénavant, les officiers temporaires bénéficieront du même rythme Voortaan zullen de tijdelijke officieren even snel bevorderd kunnen
d'avancement que leurs collègues du cadre de carrière. Il importe worden als hun collega's van het beroepskader. Nochtans mag de
cependant de ne pas favoriser l'accès au cadre de carrière par la voie overgang naar het beroepskader via het tijdelijk kader niet al te zeer
du temporariat, car cela se ferait au détriment du recrutement direct worden begunstigd, want dat zou ten koste gaan van de rechtstreekse
à ce cadre » (Doc. parl., Sénat, 1975-1976, n° 822-2, p. 32). werving voor dit kader » (Gedr. St., Senaat, 1975-1976, nr. 822-2, p. 32).
B.7.2. Dès lors que le législateur pouvait, légitimement, entendre B.7.2. Aangezien het verantwoord is dat de wetgever de bedoeling had
privilégier l'accès direct des militaires au cadre de carrière, la om voorrang te verlenen aan de rechtstreekse benoeming van de
mesure consistant à retarder d'une année la promotion des militairen in het beroepskader, komt de maatregel die erin bestaat de
sous-officiers et officiers venant du cadre temporaire apparaît comme bevordering van de onderofficieren en officieren uit het tijdelijk
une mesure pertinente. kader met één jaar te vertragen, als een pertinente maatregel voor.
B.8.1. Il a toutefois été soutenu que cet objectif est dépassé - et ne B.8.1. Er is evenwel beweerd dat die doelstelling achterhaald is - en
peut donc justifier l'article 61 de la loi du 21 décembre 1990, artikel 61 van de wet van 21 december 1990, in samenhang met artikel
combiné avec l'article 25 de la loi du 13 juillet 1976 -, dès lors que 25 van de wet van 13 juli 1976, dus niet kan verantwoorden -,
la loi du 21 décembre 1990 a, notamment, pour objet de supprimer le aangezien de wet van 21 december 1990 met name tot doel heeft het
cadre temporaire et qu'a ainsi disparu le risque de concurrence entre tijdelijk kader af te schaffen en het risico van concurrentie tussen
les deux modes de nomination dans le cadre de carrière. beide modaliteiten van benoeming in het beroepskader aldus is
B.8.2. S'il est vrai que la loi du 21 décembre 1990 a, verdwenen. B.8.2. De wet van 21 december 1990 heeft weliswaar met name tot doel
notamment, pour objet de supprimer, pour l'avenir, le cadre temporaire voor de toekomst het tijdelijk kader af te schaffen - bij artikel 59,
- l'article 59, 5°, en abroge en effet la base légale -, il n'en reste 5°, werd immers de wettelijke grondslag ervan opgeheven -, maar dat
pas moins que le législateur a réglé le sort du personnel militaire neemt niet weg dat de wetgever het lot van het tijdelijk militair
temporaire encore en fonction lors de l'entrée en vigueur de la loi personeel dat nog in dienst was bij de inwerkingtreding van de
précitée; ainsi les articles 61 et 62 de la loi du 21 décembre 1990 voormelde wet heeft geregeld; aldus wordt bij de artikelen 61 en 62
autorisent-ils le passage de ce personnel temporaire, selon le cas, van de wet van 21 december 1990 de overgang van dat tijdelijk
personeel, naargelang van het geval, naar het beroepskader of het
vers le cadre de carrière ou de complément. aanvullingskader toegestaan.
Wat het tijdelijk personeel betreft met een dienstanciënniteit van ten
En ce qui concerne le personnel temporaire ayant au moins quatre ans minste vier jaar in zijn categorie van het tijdelijk kader, bepaalt
de service dans sa catégorie du cadre temporaire, l'article 61 prévoit artikel 61 dat de eventuele overgang gebeurt volgens de regels en de
que le passage éventuel s'effectue suivant les règles et la procédure procedure die bij de wet van 13 juli 1976 zijn vastgesteld. Aangezien
fixées par la loi du 13 juillet 1976. S'agissant de régler le sort het erom gaat het lot te regelen van een personeelscategorie die onder
d'une catégorie de personnel relevant d'un statut supprimé pour een voor de toekomst afgeschaft statuut ressorteert, lijkt het in
l'avenir, il n'apparaît pas déraisonnable, en principe, de maintenir beginsel niet onredelijk de voorheen bestaande overgangsregels te
les règles de passage préexistantes, et ce tant au bénéfice du behouden, en zulks ten voordele van zowel het betrokken personeel als
personnel concerné que des autres militaires. van de andere militairen.
B.8.3. Il y a toutefois lieu de vérifier si, compte tenu de la B.8.3. Er dient echter te worden nagegaan of, rekening houdend met de
suppression du cadre temporaire, le maintien de la différence de afschaffing van het tijdelijk kader, het behoud van het bij artikel
traitement instaurée par l'article 25, § 2, de la loi du 13 juillet 25, § 2, van de wet van 13 juli 1976 ingestelde verschil in
1976 est raisonnablement justifié. behandeling in redelijkheid verantwoord is.
S'il est exact que l'objectif principal initial poursuivi par cette Hoewel het juist is dat de hoofddoelstelling die oorspronkelijk met
mesure a disparu et qu'il ne peut donc plus en lui-même justifier die maatregel werd nagestreefd, verdwenen is en zij dus op zichzelf
cette différence de traitement, il n'en demeure pas moins que celle-ci dat verschil in behandeling niet langer kan verantwoorden, blijft het
continue à trouver une justification. weliswaar verantwoord.
Dans le cadre d'une mesure transitoire, il n'apparaît pas In het kader van een overgangsmaatregel lijkt het niet onredelijk voor
déraisonnable de continuer à assurer aux officiers de carrière un de beroepsofficieren een voordeel te blijven waarborgen dat zij
avantage qu'ils étaient en droit de considérer comme constituant un terecht konden beschouwen als zijnde een aspect van hun statuut.
aspect de leur statut. Par ailleurs, il apparaît que les officiers Overigens blijkt dat de tijdelijke officieren, die de bij de wet
temporaires, qui vont bénéficier des mesures transitoires prévues par voorgeschreven overgangsmaatregelen zullen genieten, niet in die zin
la loi, ne peuvent être considérés comme ayant été trompés dans leurs kunnen worden aangezien dat hun te kort is gedaan in hun legitieme
espérances légitimes par le maintien d'une mesure qui leur a toujours verwachtingen door het behoud van een maatregel die altijd op hen van
été applicable et qui constituait un élément de leur statut. Enfin, le toepassing is geweest en een element van hun statuut was. Ten slotte
maintien de la mesure contenue dans l'article 25, § 2, précité, a pour heeft het behoud van de in voormeld artikel 25, § 2, vervatte
effet de ne pas entraîner la différence de traitement, difficilement maatregel tot gevolg niet het moeilijk te verantwoorden verschil in
justifiable, que sa suppression eût engendrée entre les officiers behandeling te doen ontstaan, dat de afschaffing ervan teweeg zou
temporaires passés dans le cadre de carrière selon que ce passage se hebben gebracht tussen de naar het beroepskader overgegane tijdelijke
serait effectué avant ou après la suppression du cadre temporaire. officieren, naargelang die overgang vóór of na de afschaffing van het
B.8.4. Le maintien de la différence de traitement instaurée par tijdelijk kader zou hebben plaatsgevonden.
l'article 25, § 2, précité, ne peut donc être considéré comme B.8.4. Het behoud van het bij het voormelde artikel 25, § 2,
ingestelde verschil in behandeling kan dus niet als klaarblijkelijk
manifestement déraisonnable. onredelijk worden beschouwd.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 25, § 2, de la loi du 13 juillet 1976 relative aux effectifs Artikel 25, § 2, van de wet van 13 juli 1976 betreffende de
en officiers et aux statuts du personnel des forces armées et getalsterkte aan officieren en de statuten van het personeel van de
l'article 61 de la loi du 21 décembre 1990 portant statut des krijgsmacht en artikel 61 van de wet van 21 december 1990 houdende
candidats militaires du cadre actif ne violent pas les articles 10 et statuut van de kandidaat-militairen van het actief kader schenden de
11 de la Constitution. artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet.
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 21 janvier 1998. Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 21 januari 1998.
Le greffier f.f., De wnd. griffier,
R. Moerenhout. R. Moerenhout.
Le président, De voorzitter,
M. Melchior. M. Melchior.
^