Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Koninklijk Besluit van 15/10/2015
← Terug naar "Ministeriële omzendbrief betreffende het koninklijk besluit van 21 februari 2014 tot bepaling van de activiteiten vermeld in artikel 21quinquies, § 1, a), b) en c). 2. Vanaf nu gaat het om artikel 46, § 1, 1°, 2° en 3° van de gecoördineerde wet van 10 mei 2015 betreffende de uitvoering van de gezondheidszorgberoepen van het koninklijk besluit nr. 78 van 10 november 1967 betreffende de uitoefening van de gezondheidszorgberoepen die de hulpverlener-ambulancier kan uitvoeren, en tot vaststelling van de nadere regels waaronder de hulpverlener-ambulancier deze handelingen kan stellen die verband houden met zijn functie, gericht aan de beheersorganen van de ziekenhuizen, de ambulancediensten, de hulpverlener-ambulanciers, de verpleegkundigen en de artsen "
Ministeriële omzendbrief betreffende het koninklijk besluit van 21 februari 2014 tot bepaling van de activiteiten vermeld in artikel 21quinquies, § 1, a), b) en c). 2. Vanaf nu gaat het om artikel 46, § 1, 1°, 2° en 3° van de gecoördineerde wet van 10 mei 2015 betreffende de uitvoering van de gezondheidszorgberoepen van het koninklijk besluit nr. 78 van 10 november 1967 betreffende de uitoefening van de gezondheidszorgberoepen die de hulpverlener-ambulancier kan uitvoeren, en tot vaststelling van de nadere regels waaronder de hulpverlener-ambulancier deze handelingen kan stellen die verband houden met zijn functie, gericht aan de beheersorganen van de ziekenhuizen, de ambulancediensten, de hulpverlener-ambulanciers, de verpleegkundigen en de artsen Ministeriële omzendbrief betreffende het koninklijk besluit van 21 februari 2014 tot bepaling van de activiteiten vermeld in artikel 21quinquies, § 1, a), b) en c). 2. Vanaf nu gaat het om artikel 46, § 1, 1°, 2° en 3° van de gecoördineerde wet van 10 mei 2015 betreffende de uitvoering van de gezondheidszorgberoepen van het koninklijk besluit nr. 78 van 10 november 1967 betreffende de uitoefening van de gezondheidszorgberoepen die de hulpverlener-ambulancier kan uitvoeren, en tot vaststelling van de nadere regels waaronder de hulpverlener-ambulancier deze handelingen kan stellen die verband houden met zijn functie, gericht aan de beheersorganen van de ziekenhuizen, de ambulancediensten, de hulpverlener-ambulanciers, de verpleegkundigen en de artsen
FEDERALE OVERHEIDSDIENST VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE FEDERALE OVERHEIDSDIENST VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE
VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU
15 OKTOBER 2015. - Ministeriële omzendbrief betreffende het koninklijk 15 OKTOBER 2015. - Ministeriële omzendbrief betreffende het koninklijk
besluit van 21 februari 2014 tot bepaling van de activiteiten vermeld besluit van 21 februari 2014 tot bepaling van de activiteiten vermeld
in artikel 21quinquies, § 1, a), b) en c). 2. Vanaf nu gaat het om in artikel 21quinquies, § 1, a), b) en c). 2. Vanaf nu gaat het om
artikel 46, § 1, 1°, 2° en 3° van de gecoördineerde wet van 10 mei artikel 46, § 1, 1°, 2° en 3° van de gecoördineerde wet van 10 mei
2015 betreffende de uitvoering van de gezondheidszorgberoepen van het 2015 betreffende de uitvoering van de gezondheidszorgberoepen van het
koninklijk besluit nr. 78 van 10 november 1967 betreffende de koninklijk besluit nr. 78 van 10 november 1967 betreffende de
uitoefening van de gezondheidszorgberoepen die de uitoefening van de gezondheidszorgberoepen die de
hulpverlener-ambulancier kan uitvoeren, en tot vaststelling van de hulpverlener-ambulancier kan uitvoeren, en tot vaststelling van de
nadere regels waaronder de hulpverlener-ambulancier deze handelingen nadere regels waaronder de hulpverlener-ambulancier deze handelingen
kan stellen die verband houden met zijn functie, gericht aan de kan stellen die verband houden met zijn functie, gericht aan de
beheersorganen van de ziekenhuizen, de ambulancediensten, de beheersorganen van de ziekenhuizen, de ambulancediensten, de
hulpverlener-ambulanciers, de verpleegkundigen en de artsen hulpverlener-ambulanciers, de verpleegkundigen en de artsen
Inleiding Inleiding
De lijst van activiteiten die een hulpverlener ambulancier mag De lijst van activiteiten die een hulpverlener ambulancier mag
uitvoeren en de voorwaarden voor uitvoering van deze activiteiten werd uitvoeren en de voorwaarden voor uitvoering van deze activiteiten werd
vastgelegd in het koninklijk besluit van 21 februari 2014 tot bepaling vastgelegd in het koninklijk besluit van 21 februari 2014 tot bepaling
van de activiteiten vermeld in artikel 21quinquies, § 1, a), b) en c), van de activiteiten vermeld in artikel 21quinquies, § 1, a), b) en c),
van het koninklijk besluit nr. 78 van 10 november 1967 betreffende de van het koninklijk besluit nr. 78 van 10 november 1967 betreffende de
uitoefening van de gezondheidszorgberoepen die de uitoefening van de gezondheidszorgberoepen die de
hulpverlener-ambulancier kan uitvoeren, en tot vaststelling van de hulpverlener-ambulancier kan uitvoeren, en tot vaststelling van de
nadere regels waaronder de hulpverlener-ambulancier deze handelingen nadere regels waaronder de hulpverlener-ambulancier deze handelingen
kan stellen die verband houden met zijn functie (hierna "K.B. van 21 kan stellen die verband houden met zijn functie (hierna "K.B. van 21
februari 2014"). februari 2014").
Na de publicatie van het K.B. van 21 februari 2014 werd vastgesteld Na de publicatie van het K.B. van 21 februari 2014 werd vastgesteld
dat het werkveld nood heeft aan een bijkomende toelichting over de dat het werkveld nood heeft aan een bijkomende toelichting over de
interpretatie van dit besluit. interpretatie van dit besluit.
Deze omzendbrief biedt dus een verduidelijking bij het K.B. van 21 Deze omzendbrief biedt dus een verduidelijking bij het K.B. van 21
februari 2014 en is gebaseerd op advies 2014/02 van de Technische februari 2014 en is gebaseerd op advies 2014/02 van de Technische
Commissie voor Verpleegkunde. Commissie voor Verpleegkunde.
1. Toepassingsgebied 1. Toepassingsgebied
1.1. De Dringende Geneeskundige Hulpverlening 1.1. De Dringende Geneeskundige Hulpverlening
Hoofdstuk 6 van de wet betreffende de uitoefening van de Hoofdstuk 6 van de wet betreffende de uitoefening van de
gezondheidszorgberoepen, gecoördineerd op 10 mei 2015 (hierna gezondheidszorgberoepen, gecoördineerd op 10 mei 2015 (hierna
"gecoördineerde wet"), en het K.B. van 21 februari 2014 zijn van "gecoördineerde wet"), en het K.B. van 21 februari 2014 zijn van
toepassing op de hulpverleners-ambulanciers die optreden in het kader toepassing op de hulpverleners-ambulanciers die optreden in het kader
van de wet op de dringende geneeskundige hulpverlening (DGH), dus na van de wet op de dringende geneeskundige hulpverlening (DGH), dus na
opvordering door het Hulpcentrum 112. opvordering door het Hulpcentrum 112.
De handelingen in het K.B. van 21 februari 2014 mogen uitgevoerd De handelingen in het K.B. van 21 februari 2014 mogen uitgevoerd
worden door de hulpverleners-ambulanciers die rijden in opdracht van worden door de hulpverleners-ambulanciers die rijden in opdracht van
het Hulpcentrum 112. Dit geldt voor de normale interventies van de het Hulpcentrum 112. Dit geldt voor de normale interventies van de
ambulancediensten `112', tijdens de oproepen voor bijstand voor het ambulancediensten `112', tijdens de oproepen voor bijstand voor het
Medisch Interventieplan (MIP) en tijdens de inzet van geaccrediteerde Medisch Interventieplan (MIP) en tijdens de inzet van geaccrediteerde
ambulances bij massamanifestaties na goedkeuring door de provinciale ambulances bij massamanifestaties na goedkeuring door de provinciale
commissie voor dringende geneeskundige hulpverlening. commissie voor dringende geneeskundige hulpverlening.
Hulpverleners-ambulanciers die buiten het kader van de DGH werken, Hulpverleners-ambulanciers die buiten het kader van de DGH werken,
mogen deze handelingen niet uitvoeren. mogen deze handelingen niet uitvoeren.
Het is dus niet voldoende de badge DGH te hebben, de Het is dus niet voldoende de badge DGH te hebben, de
hulpverlener-ambulancier moet ook optreden in het kader van een hulpverlener-ambulancier moet ook optreden in het kader van een
112-opdracht. 112-opdracht.
Ambulanciers die rijden bij ambulancediensten buiten het 112-net zijn Ambulanciers die rijden bij ambulancediensten buiten het 112-net zijn
niet erkend door deze wetgeving. Het `Patiëntenvervoer' is erkend als niet erkend door deze wetgeving. Het `Patiëntenvervoer' is erkend als
paramedisch beroep in het kader van de gecoördineerde wet. De paramedisch beroep in het kader van de gecoördineerde wet. De
bevoegdheid van ambulanciers buiten de diensten 112 wordt daar bevoegdheid van ambulanciers buiten de diensten 112 wordt daar
geregeld. Tot nu toe is er echter geen uitvoering van dit deel van de geregeld. Tot nu toe is er echter geen uitvoering van dit deel van de
gecoördineerde wet zodat er geen handelingen of opleiding zijn gecoördineerde wet zodat er geen handelingen of opleiding zijn
vastgesteld. vastgesteld.
1.2. Verpleegkunde en eerste hulp 1.2. Verpleegkunde en eerste hulp
De hulpverlener-ambulancier werkt onder toezicht van een De hulpverlener-ambulancier werkt onder toezicht van een
verpleegkundige en/of een arts. verpleegkundige en/of een arts.
De handelingen die de hulpverlener-ambulancier mag uitvoeren, staan De handelingen die de hulpverlener-ambulancier mag uitvoeren, staan
ook op de lijst van de verpleegkundige handelingen. ook op de lijst van de verpleegkundige handelingen.
Handelingen die niet op de lijst van een erkend gezondheidszorgberoep Handelingen die niet op de lijst van een erkend gezondheidszorgberoep
staan, mogen door iedereen uitgevoerd worden. Reanimatie (hartmassage staan, mogen door iedereen uitgevoerd worden. Reanimatie (hartmassage
en mond-op-mond, basic life support) staat bijvoorbeeld niet op de en mond-op-mond, basic life support) staat bijvoorbeeld niet op de
lijst van hulpverleners-ambulanciers of verpleegkundigen omdat lijst van hulpverleners-ambulanciers of verpleegkundigen omdat
iedereen dit moet kunnen uitvoeren. Uiteraard wordt dit ook van iedereen dit moet kunnen uitvoeren. Uiteraard wordt dit ook van
professionals verwacht. Andersom, een handeling op een lijst mag enkel professionals verwacht. Andersom, een handeling op een lijst mag enkel
door de bevoegde beroepsbeoefenaars uitgevoerd worden. door de bevoegde beroepsbeoefenaars uitgevoerd worden.
Een aantal basistechnieken in de Eerste Hulp (EHBO) mag en moet ook Een aantal basistechnieken in de Eerste Hulp (EHBO) mag en moet ook
door andere hulpverleners kunnen uitgevoerd worden. Het is niet door andere hulpverleners kunnen uitgevoerd worden. Het is niet
efficiënt of wenselijk dat enkel verpleegkundigen een `dagdagelijks' efficiënt of wenselijk dat enkel verpleegkundigen een `dagdagelijks'
wondje mogen verzorgen. Bepaalde personen hebben hiervoor een wondje mogen verzorgen. Bepaalde personen hebben hiervoor een
opleiding, bijv. vrijwilligers bij het Rode Kruis, opleiding, bijv. vrijwilligers bij het Rode Kruis,
bedrijfshulpverleners, leiders bij de jeugdbeweging... bedrijfshulpverleners, leiders bij de jeugdbeweging...
Stelpen van bloedingen en leggen van een drukverband op bloedingen, Stelpen van bloedingen en leggen van een drukverband op bloedingen,
spoelen en afdekken van wonden, ontsmetting ter plaatse, spoelen en afdekken van wonden, ontsmetting ter plaatse,
spoelen/koelen van brandwonden, spoelen van een oog met fysiologische spoelen/koelen van brandwonden, spoelen van een oog met fysiologische
zoutoplossing voor verwijderen van een eenvoudig vuiltje behoren tot zoutoplossing voor verwijderen van een eenvoudig vuiltje behoren tot
de algemene eerste hulp en mogen door iedereen uitgevoerd worden. de algemene eerste hulp en mogen door iedereen uitgevoerd worden.
Hetzelfde geldt voor immobilisatie: het spalken van (eventuele) Hetzelfde geldt voor immobilisatie: het spalken van (eventuele)
fracturen en gebruik van essentiële hulpmiddelen als halskraag, fracturen en gebruik van essentiële hulpmiddelen als halskraag,
schepbrancard, vacuümmatras of wervelplank behoren tot de eerste hulp schepbrancard, vacuümmatras of wervelplank behoren tot de eerste hulp
en zijn geen voorbehouden medische handelingen. en zijn geen voorbehouden medische handelingen.
Uiteraard wordt verwacht dat personen die deze handelingen stellen, Uiteraard wordt verwacht dat personen die deze handelingen stellen,
daarvoor voldoende opleiding en ervaring hebben. Zo niet, kunnen ze daarvoor voldoende opleiding en ervaring hebben. Zo niet, kunnen ze
aansprakelijk gesteld worden als het slachtoffer schade zou aansprakelijk gesteld worden als het slachtoffer schade zou
ondervinden. ondervinden.
1.3. Preventieve hulpdiensten 1.3. Preventieve hulpdiensten
Een aantal verenigingen en organisaties verzorgt preventieve bijstand Een aantal verenigingen en organisaties verzorgt preventieve bijstand
voor Eerste Hulp bij uiteenlopende manifestaties. Deze preventieve voor Eerste Hulp bij uiteenlopende manifestaties. Deze preventieve
diensten vallen niet onder de wetgeving voor DGH. diensten vallen niet onder de wetgeving voor DGH.
De hulpverleners mogen Eerste Hulp verlenen zoals hierboven vermeld, De hulpverleners mogen Eerste Hulp verlenen zoals hierboven vermeld,
maar geen handelingen van hulpverleners-ambulanciers of maar geen handelingen van hulpverleners-ambulanciers of
verpleegkundigen uitvoeren (tenzij ze arts of verpleegkundige zijn). verpleegkundigen uitvoeren (tenzij ze arts of verpleegkundige zijn).
Hulpverleners-ambulanciers die bij deze hulpdiensten aanwezig zijn, Hulpverleners-ambulanciers die bij deze hulpdiensten aanwezig zijn,
mogen de handelingen van het K.B. van 21 februari 2014 niet toepassen mogen de handelingen van het K.B. van 21 februari 2014 niet toepassen
omdat ze op dat ogenblik niet in dienst zijn voor het hulpnet 112. omdat ze op dat ogenblik niet in dienst zijn voor het hulpnet 112.
Wanneer beroep gedaan wordt op het Hulpcentrum 112 voor hulpverlening Wanneer beroep gedaan wordt op het Hulpcentrum 112 voor hulpverlening
of afvoer van een slachtoffer, geldt het K.B. van 21 februari 2014 van of afvoer van een slachtoffer, geldt het K.B. van 21 februari 2014 van
bij de aankomst van de ambulance 112. bij de aankomst van de ambulance 112.
Bij grote evenementen worden soms ambulance(s) of Mobiele Urgentie Bij grote evenementen worden soms ambulance(s) of Mobiele Urgentie
Groep(en) (MUG) vooraf erkend door de provinciale commissie dringende Groep(en) (MUG) vooraf erkend door de provinciale commissie dringende
geneeskundige hulpverlening en/of de federale Gezondheidsinspectie en geneeskundige hulpverlening en/of de federale Gezondheidsinspectie en
geaccrediteerd door het Hulpcentrum 112. Zij zijn dan in opdracht van geaccrediteerd door het Hulpcentrum 112. Zij zijn dan in opdracht van
het Hulpcentrum 112 en vallen wel onder de wet DGH. het Hulpcentrum 112 en vallen wel onder de wet DGH.
1.4. Verzorgingsinstellingen 1.4. Verzorgingsinstellingen
De regelgeving voor hulpverleners-ambulanciers geldt volgens de De regelgeving voor hulpverleners-ambulanciers geldt volgens de
gecoördineerde wet voor opdrachten in de DGH. Ze is niet van gecoördineerde wet voor opdrachten in de DGH. Ze is niet van
toepassing voor hulpverleners-ambulanciers die tewerkgesteld zijn in toepassing voor hulpverleners-ambulanciers die tewerkgesteld zijn in
ziekenhuizen, woon- en zorgcentra, instellingen voor personen met een ziekenhuizen, woon- en zorgcentra, instellingen voor personen met een
handicap e.d. Die zijn op dat ogenblik niet in dienst voor het systeem handicap e.d. Die zijn op dat ogenblik niet in dienst voor het systeem
112 en mogen de handelingen dus wettelijk niet uitvoeren. 112 en mogen de handelingen dus wettelijk niet uitvoeren.
2. De handelingen van de hulpverlener-ambulancier 2. De handelingen van de hulpverlener-ambulancier
Het K.B. van 21 februari 2014 geeft de lijst van handelingen weer Het K.B. van 21 februari 2014 geeft de lijst van handelingen weer
waarvoor de hulpverlener-ambulancier bevoegd is bij de 112 opdrachten. waarvoor de hulpverlener-ambulancier bevoegd is bij de 112 opdrachten.
Deze lijst wordt hierna weergegeven en waar nodig verduidelijkt. De Deze lijst wordt hierna weergegeven en waar nodig verduidelijkt. De
verduidelijkingen worden telkens cursief weergegeven. verduidelijkingen worden telkens cursief weergegeven.
2.1. Behandelingen 2.1. Behandelingen
a) Ademhalingsstelsel: a) Ademhalingsstelsel:
- aspiratie van de bovenste luchtwegen; - aspiratie van de bovenste luchtwegen;
- aspiratie van de luchtwegen bij patiënten met een kunstmatige - aspiratie van de luchtwegen bij patiënten met een kunstmatige
luchtweg in aanwezigheid van een arts of verpleegkundige; luchtweg in aanwezigheid van een arts of verpleegkundige;
Als kunstmatige luchtweg wordt beschouwd: een larynxmasker, een Als kunstmatige luchtweg wordt beschouwd: een larynxmasker, een
endotracheale tube of een tracheotomiecanule. Aspiratie gebeurt hier endotracheale tube of een tracheotomiecanule. Aspiratie gebeurt hier
voorbij de larynx dus moet volledig steriel gebeuren. voorbij de larynx dus moet volledig steriel gebeuren.
- toezicht op patiënten met een kunstmatige luchtweg; - toezicht op patiënten met een kunstmatige luchtweg;
- toezicht op de patiënt met een geassisteerde of gecontroleerde - toezicht op de patiënt met een geassisteerde of gecontroleerde
beademing, in aanwezigheid van een arts of verpleegkundige; beademing, in aanwezigheid van een arts of verpleegkundige;
De hulpverlener-ambulancier vervoert een patiënt met beademingstoestel De hulpverlener-ambulancier vervoert een patiënt met beademingstoestel
niet zelfstandig, maar kan wel tijdelijk een beademde patiënt niet zelfstandig, maar kan wel tijdelijk een beademde patiënt
observeren terwijl de arts of de verpleegkundige met andere patiënten observeren terwijl de arts of de verpleegkundige met andere patiënten
of zorgen bezig zijn, in afwachting van het vervoer. of zorgen bezig zijn, in afwachting van het vervoer.
- cardiopulmonaire resuscitatie (CRP) met niet-invasieve middelen; - cardiopulmonaire resuscitatie (CRP) met niet-invasieve middelen;
Dit omvat: gebruik van een zakmasker, gebruik van een mayo- of Dit omvat: gebruik van een zakmasker, gebruik van een mayo- of
geudelcanule, gebruik van een beademingsballon. geudelcanule, gebruik van een beademingsballon.
- zuurstoftoediening; - zuurstoftoediening;
De hoeveelheid zuurstof die toegediend wordt bij welke patiënt, en met De hoeveelheid zuurstof die toegediend wordt bij welke patiënt, en met
welk middel, moet vooraf beschreven zijn in het staand order. Hierbij welk middel, moet vooraf beschreven zijn in het staand order. Hierbij
wordt in eerste instantie uitgegaan van de gemeten zuurstofsaturatie. wordt in eerste instantie uitgegaan van de gemeten zuurstofsaturatie.
- hulp bij de cardiopulmonaire resuscitatie met invasieve middelen. - hulp bij de cardiopulmonaire resuscitatie met invasieve middelen.
Binnen deze lijst van handelingen betekent "hulp" dat de Binnen deze lijst van handelingen betekent "hulp" dat de
hulpverlener-ambulancier de arts en/of verpleegkundige helpt bij het hulpverlener-ambulancier de arts en/of verpleegkundige helpt bij het
uitvoeren van de handeling, waarbij er direct verbaal en visueel uitvoeren van de handeling, waarbij er direct verbaal en visueel
contact tussen hen bestaat. De hulpverlener-ambulancier voert de contact tussen hen bestaat. De hulpverlener-ambulancier voert de
techniek niet zelf uit, dit blijft de bevoegdheid van de arts of techniek niet zelf uit, dit blijft de bevoegdheid van de arts of
verpleegkundige. Dit betekent bijv. dat de hulpverlener-ambulancier verpleegkundige. Dit betekent bijv. dat de hulpverlener-ambulancier
het nodige materiaal klaarneemt, voorbereidt en aangeeft, de patiënt het nodige materiaal klaarneemt, voorbereidt en aangeeft, de patiënt
zo nodig in een goede houding houdt, waar nodig de richtlijnen van het zo nodig in een goede houding houdt, waar nodig de richtlijnen van het
MUG-team uitvoert, ingebrachte materialen fixeert of helpt fixeren, MUG-team uitvoert, ingebrachte materialen fixeert of helpt fixeren,
afval verwijdert, het materiaal opbergt en dergelijke. afval verwijdert, het materiaal opbergt en dergelijke.
Bij de cardiopulmonaire resuscitatie met invasieve middelen helpt de Bij de cardiopulmonaire resuscitatie met invasieve middelen helpt de
hulpverlener-ambulancier de arts/verpleegkundige bij het uitvoeren van hulpverlener-ambulancier de arts/verpleegkundige bij het uitvoeren van
o.a. volgende technieken: plaatsen van een endotracheale tube, o.a. volgende technieken: plaatsen van een endotracheale tube,
plaatsen van een larynxmasker, gebruik van een manuele defibrillator, plaatsen van een larynxmasker, gebruik van een manuele defibrillator,
toepassing van niet-invasieve mechanische beademingstechieken (bijv. toepassing van niet-invasieve mechanische beademingstechieken (bijv.
CPAP, BiPAP, Boussignac) en pleurale punctie bij CPAP, BiPAP, Boussignac) en pleurale punctie bij
spanningspneumothorax. spanningspneumothorax.
Het gebruik van de Automatische Externe Defibrillator (AED) is geen Het gebruik van de Automatische Externe Defibrillator (AED) is geen
medische/verpleegkundige handeling maar is vrij toepasbaar voor elke medische/verpleegkundige handeling maar is vrij toepasbaar voor elke
helper, vrijwillig of beroeps. Iedereen mag de AED gebruiken. helper, vrijwillig of beroeps. Iedereen mag de AED gebruiken.
b) Bloedsomloopstelsel: b) Bloedsomloopstelsel:
- hulp bij het plaatsen van intraveneuze katheters in een perifere - hulp bij het plaatsen van intraveneuze katheters in een perifere
vene, een subcutaan poortsysteem of een intra-osseuse katheter, en vene, een subcutaan poortsysteem of een intra-osseuse katheter, en
bloedafneming; bloedafneming;
- hulp bij een perifeer infuus: voorbereiding van een infuus zonder - hulp bij een perifeer infuus: voorbereiding van een infuus zonder
toegevoegde medicatie; toegevoegde medicatie;
Voorbereiding van een infuus houdt in het klaarnemen en aangeven van Voorbereiding van een infuus houdt in het klaarnemen en aangeven van
het materiaal, steriel aankoppelen, purgeren en aangeven van de het materiaal, steriel aankoppelen, purgeren en aangeven van de
trousse en (hulp bij) het vastkleven van het infuus. trousse en (hulp bij) het vastkleven van het infuus.
- toezicht op de patiënt met perifere intraveneuze perfusies, voor - toezicht op de patiënt met perifere intraveneuze perfusies, voor
zover het gaat om perfusies zonder toegevoegde medicatie, dat de zover het gaat om perfusies zonder toegevoegde medicatie, dat de
perfusie gebeurt zonder bijkomende technische middelen en tijdens het perfusie gebeurt zonder bijkomende technische middelen en tijdens het
vervoer van de patiënt. vervoer van de patiënt.
Onder technische hulpmiddelen worden spuitpompen, infuuspompen, Onder technische hulpmiddelen worden spuitpompen, infuuspompen,
apparaten voor elektronisch toezicht of regeling verstaan. apparaten voor elektronisch toezicht of regeling verstaan.
c) Medicamenteuze toedieningen: c) Medicamenteuze toedieningen:
- voorbereiding van enkelvoudige inspuitbare geneesmiddelen, niet - voorbereiding van enkelvoudige inspuitbare geneesmiddelen, niet
behorend tot de verdovende middelen, zonder verdunning en met het behorend tot de verdovende middelen, zonder verdunning en met het
volledig volume, voor toediening door de arts of de verpleegkundige; volledig volume, voor toediening door de arts of de verpleegkundige;
- toediening van geneesmiddelen langs orale weg of door inhalatie, in - toediening van geneesmiddelen langs orale weg of door inhalatie, in
aanwezigheid van een arts of een verpleegkundige houder van de aanwezigheid van een arts of een verpleegkundige houder van de
bijzondere beroepstitel van verpleegkundige gespecialiseerd in de bijzondere beroepstitel van verpleegkundige gespecialiseerd in de
intensieve zorg en spoedgevallenzorg, of een verpleegkundige houder intensieve zorg en spoedgevallenzorg, of een verpleegkundige houder
van een geldig brevet van hulpverlener-ambulancier; van een geldig brevet van hulpverlener-ambulancier;
- toediening van geneesmiddelen langs orale weg of inhalatie, op - toediening van geneesmiddelen langs orale weg of inhalatie, op
mondeling voorschrift van de arts van de MUG die door het eenvormig mondeling voorschrift van de arts van de MUG die door het eenvormig
oproepstelsel is uitgezonden om de patiënt te behandelen. oproepstelsel is uitgezonden om de patiënt te behandelen.
Het K.B. van 18 juni 1990 met de lijst van verpleegkundige handelingen Het K.B. van 18 juni 1990 met de lijst van verpleegkundige handelingen
definieert een mondeling medisch voorschrift als "eventueel definieert een mondeling medisch voorschrift als "eventueel
telefonisch, radiofonisch of via webcam meegedeeld", wat voldoende is telefonisch, radiofonisch of via webcam meegedeeld", wat voldoende is
voor toepassing in de DGH. In aanwezigheid van de arts herhaalt de voor toepassing in de DGH. In aanwezigheid van de arts herhaalt de
uitvoerder het mondeling voorschrift en verwittigt hij wanneer hij het uitvoerder het mondeling voorschrift en verwittigt hij wanneer hij het
uitvoert. uitvoert.
De arts houdt uiteraard de volledige verantwoordelijkheid voor de De arts houdt uiteraard de volledige verantwoordelijkheid voor de
keuze van de medicatie en de opdracht voor de toediening. Gezien de keuze van de medicatie en de opdracht voor de toediening. Gezien de
hulpverlener-ambulancier geen opleiding krijgt in geneesmiddelenleer hulpverlener-ambulancier geen opleiding krijgt in geneesmiddelenleer
(incl. contra-indicaties, nevenwerkingen en interacties van (incl. contra-indicaties, nevenwerkingen en interacties van
geneesmiddelen) is hierbij grote voorzichtigheid aangewezen. geneesmiddelen) is hierbij grote voorzichtigheid aangewezen.
2.2. Bijzondere technieken 2.2. Bijzondere technieken
a) Mobiliteit en vervoer: a) Mobiliteit en vervoer:
- de patiënt in een functionele houding brengen met technische - de patiënt in een functionele houding brengen met technische
hulpmiddelen en het toezicht hierop; hulpmiddelen en het toezicht hierop;
- het vervoer van de patiënten bedoeld in de wet van 8 juli 1964 op de - het vervoer van de patiënten bedoeld in de wet van 8 juli 1964 op de
dringende geneeskundige hulpverlening. dringende geneeskundige hulpverlening.
"Vervoer van patiënten die een bestendig toezicht nodig hebben" blijft "Vervoer van patiënten die een bestendig toezicht nodig hebben" blijft
volgens het K.B. van 18 juni 1990 de bevoegdheid van de volgens het K.B. van 18 juni 1990 de bevoegdheid van de
verpleegkundige en mag niet uitgevoerd worden door de verpleegkundige en mag niet uitgevoerd worden door de
hulpverlener-ambulancier. Dit is het vervoer van patiënten met hulpverlener-ambulancier. Dit is het vervoer van patiënten met
monitoring, beademing, patiënten met kans op acute ernstige monitoring, beademing, patiënten met kans op acute ernstige
verwikkelingen (bijv. bij vervoer naar een cath-lab), patiënten die verwikkelingen (bijv. bij vervoer naar een cath-lab), patiënten die
omwille van hun pathologie nauw toezicht nodig hebben enzovoort. omwille van hun pathologie nauw toezicht nodig hebben enzovoort.
Belangrijk is hier dat de persoon die toezicht uitoefent ook moet Belangrijk is hier dat de persoon die toezicht uitoefent ook moet
kunnen optreden wanneer zich acute problemen of complicaties voordoen. kunnen optreden wanneer zich acute problemen of complicaties voordoen.
Op dit ogenblik hebben de verpleegkundigen hiervoor de nodige Op dit ogenblik hebben de verpleegkundigen hiervoor de nodige
opleiding en training. opleiding en training.
b) Fysische beveiliging: b) Fysische beveiliging:
- maatregelen ter voorkoming van lichamelijke letsels: - maatregelen ter voorkoming van lichamelijke letsels:
fixatiemiddelen, isolatie, beveiliging, toezicht; fixatiemiddelen, isolatie, beveiliging, toezicht;
Het vervoer van psychiatrische patiënten, al dan niet voor gedwongen Het vervoer van psychiatrische patiënten, al dan niet voor gedwongen
opname, valt onder gebruik van "fixatiemiddelen, isolatie, beveiliging opname, valt onder gebruik van "fixatiemiddelen, isolatie, beveiliging
en toezicht". en toezicht".
- maatregelen ter preventie van infecties. - maatregelen ter preventie van infecties.
c) Activiteiten die verband houden met het stellen van de diagnose en c) Activiteiten die verband houden met het stellen van de diagnose en
de behandeling: de behandeling:
- niet-invasieve meting en gestructureerd doorzenden van de parameters - niet-invasieve meting en gestructureerd doorzenden van de parameters
behorende tot de verschillende biologische functiestelsels; behorende tot de verschillende biologische functiestelsels;
Dit betreft niet-invasieve metingen, met inbegrip van het gebruik van Dit betreft niet-invasieve metingen, met inbegrip van het gebruik van
(elektronische) bloeddrukmeter en de pulse-oxymeter. (elektronische) bloeddrukmeter en de pulse-oxymeter.
- hulp bij het gebruik van apparaten voor observatie van de - hulp bij het gebruik van apparaten voor observatie van de
verschillende functiestelsels; verschillende functiestelsels;
Gebruik van overige apparaten in de DGH zoals multi-parameter Gebruik van overige apparaten in de DGH zoals multi-parameter
monitoring en het nemen van ECG valt onder "gebruik van apparaten voor monitoring en het nemen van ECG valt onder "gebruik van apparaten voor
observatie en behandeling" en is een verpleegkundige handeling. De observatie en behandeling" en is een verpleegkundige handeling. De
ambulancier kan de arts of verpleegkundige helpen bij de voorbereiding ambulancier kan de arts of verpleegkundige helpen bij de voorbereiding
en uitvoering. en uitvoering.
- Meting van de glycemie door capillaire bloedname. - Meting van de glycemie door capillaire bloedname.
2.3. Zwangerschap, de bevalling en het postpartum 2.3. Zwangerschap, de bevalling en het postpartum
Het uitvoeren van alle hoger beschreven handelingen tijdens de Het uitvoeren van alle hoger beschreven handelingen tijdens de
zwangerschap, de bevalling en het postpartum, in het kader van de wet zwangerschap, de bevalling en het postpartum, in het kader van de wet
van 8 juli 1964 betreffende de dringende geneeskundige hulpverlening. van 8 juli 1964 betreffende de dringende geneeskundige hulpverlening.
De zorgen bij zwangerschap, bevalling en de periode erna zijn De zorgen bij zwangerschap, bevalling en de periode erna zijn
wettelijk voorbehouden aan artsen en vroedvrouwen. Door deze wettelijk voorbehouden aan artsen en vroedvrouwen. Door deze
juridische bepaling zijn de hulpverleners-ambulanciers bevoegd bij juridische bepaling zijn de hulpverleners-ambulanciers bevoegd bij
zwangere vrouwen en kraamvrouwen de zorgen uit te voeren die hun zwangere vrouwen en kraamvrouwen de zorgen uit te voeren die hun
functie vereist. functie vereist.
3. De voorwaarden voor uitvoering 3. De voorwaarden voor uitvoering
3.1. Onder toezicht 3.1. Onder toezicht
De hulpverlener-ambulancier staat de arts of verpleegkundige bij of De hulpverlener-ambulancier staat de arts of verpleegkundige bij of
staat onder hun toezicht in voor het vervoer van de personen bedoeld staat onder hun toezicht in voor het vervoer van de personen bedoeld
in de wet van 8 juli 1964 betreffende de dringende geneeskundige in de wet van 8 juli 1964 betreffende de dringende geneeskundige
hulpverlening (gecoördineerde wet, art. 66). hulpverlening (gecoördineerde wet, art. 66).
Ook wanneer hij daarvoor wettelijk bevoegd is, mag de Ook wanneer hij daarvoor wettelijk bevoegd is, mag de
hulpverlener-ambulancier de handelingen slechts uitvoeren indien hij hulpverlener-ambulancier de handelingen slechts uitvoeren indien hij
de vereiste opleiding, bekwaamheid en ervaring heeft om ze correct en de vereiste opleiding, bekwaamheid en ervaring heeft om ze correct en
veilig uit te voeren bij de patiënt. veilig uit te voeren bij de patiënt.
3.2. Staand order 3.2. Staand order
De hulpverlener-ambulancier voert zijn handelingen uit op basis van De hulpverlener-ambulancier voert zijn handelingen uit op basis van
een staand order; dit wordt opgesteld door een verpleegkundige houder een staand order; dit wordt opgesteld door een verpleegkundige houder
van de bijzondere beroepstitel van verpleegkundige gespecialiseerd in van de bijzondere beroepstitel van verpleegkundige gespecialiseerd in
de intensieve zorg en spoedgevallenzorg, vast verbonden aan de de intensieve zorg en spoedgevallenzorg, vast verbonden aan de
ambulancedienst, onder supervisie en in samenwerking met de ambulancedienst, onder supervisie en in samenwerking met de
geneesheer-diensthoofd van een gespecialiseerde functie geneesheer-diensthoofd van een gespecialiseerde functie
spoedgevallenzorg, gelegen in de normale werkzone van de spoedgevallenzorg, gelegen in de normale werkzone van de
ambulancedienst. ambulancedienst.
Een staand order is een door de arts vooraf vastgesteld schriftelijk Een staand order is een door de arts vooraf vastgesteld schriftelijk
behandelingsschema, waarin desgevallend verwezen wordt naar behandelingsschema, waarin desgevallend verwezen wordt naar
procedures. De arts vermeldt in het staand order de voorwaarden waarin procedures. De arts vermeldt in het staand order de voorwaarden waarin
de hulpverlener-ambulancier deze handelingen kan toepassen. De de hulpverlener-ambulancier deze handelingen kan toepassen. De
hulpverlener-ambulancier beoordeelt of deze voorwaarden vervuld zijn hulpverlener-ambulancier beoordeelt of deze voorwaarden vervuld zijn
en enkel in dat geval voert hij de voorgeschreven handelingen uit. en enkel in dat geval voert hij de voorgeschreven handelingen uit.
De hulpverlener-ambulancier is doorgaans sneller bij de patiënt dan de De hulpverlener-ambulancier is doorgaans sneller bij de patiënt dan de
arts. In de DGH kan de arts de patiënt niet vooraf bij naam aanduiden; arts. In de DGH kan de arts de patiënt niet vooraf bij naam aanduiden;
bovendien gaat het hier per definitie om dringende omstandigheden die bovendien gaat het hier per definitie om dringende omstandigheden die
verantwoorden dat het staand order uitgevoerd wordt zonder verantwoorden dat het staand order uitgevoerd wordt zonder
voorafgaande individualisering. voorafgaande individualisering.
Een "verpleegkundige, vast verbonden aan de ambulancedienst" betekent Een "verpleegkundige, vast verbonden aan de ambulancedienst" betekent
niet dat de verpleegkundige fulltime werkt op de dienst, wel dat elke niet dat de verpleegkundige fulltime werkt op de dienst, wel dat elke
dienst over een verpleegkundige beschikt die de staande orders en de dienst over een verpleegkundige beschikt die de staande orders en de
opleiding van de hulpverlener-ambulanciers met een zekere stabiliteit opleiding van de hulpverlener-ambulanciers met een zekere stabiliteit
opvolgt en die zowel voor de hulpverlener-ambulanciers als voor opvolgt en die zowel voor de hulpverlener-ambulanciers als voor
beheerstaken aanspreekbaar is. beheerstaken aanspreekbaar is.
De geneesheer-diensthoofd van een erkende spoedgevallendienst vangt De geneesheer-diensthoofd van een erkende spoedgevallendienst vangt
met zijn medisch en verpleegkundig team de patiënten op die vervoerd met zijn medisch en verpleegkundig team de patiënten op die vervoerd
worden door de hulpverlener-ambulanciers. Zij hebben daarom een worden door de hulpverlener-ambulanciers. Zij hebben daarom een
overzicht van de uitvoering van de staande orders en de resultaten. overzicht van de uitvoering van de staande orders en de resultaten.
Zij kunnen bijsturing voorstellen aan staande orders of aan de Zij kunnen bijsturing voorstellen aan staande orders of aan de
opleiding van de hulpverlener-ambulanciers via de vast aan de opleiding van de hulpverlener-ambulanciers via de vast aan de
ambulancedienst verbonden verpleegkundige. ambulancedienst verbonden verpleegkundige.
3.3. Procedure 3.3. Procedure
De handelingen die de hulpverlener-ambulancier stelt, worden De handelingen die de hulpverlener-ambulancier stelt, worden
uitgevoerd aan de hand van procedures. Een procedure beschrijft de uitgevoerd aan de hand van procedures. Een procedure beschrijft de
uitvoering van een techniek door de hulpverlener-ambulanciers van een uitvoering van een techniek door de hulpverlener-ambulanciers van een
bepaalde dienst. bepaalde dienst.
De procedures moeten opgesteld worden in samenwerking met of met De procedures moeten opgesteld worden in samenwerking met of met
goedkeuring van de verpleegkundige en de geneesheer-diensthoofd die goedkeuring van de verpleegkundige en de geneesheer-diensthoofd die
bevoegd zijn voor de staande orders en moeten opgesteld zijn binnen de bevoegd zijn voor de staande orders en moeten opgesteld zijn binnen de
2 jaar na de inwerkintreding van deze regelgeving, dus tegen uiterlijk 2 jaar na de inwerkintreding van deze regelgeving, dus tegen uiterlijk
18 april 2016. 18 april 2016.
Een procedure is de beschrijving van de wijze waarop een handeling Een procedure is de beschrijving van de wijze waarop een handeling
correct en veilig wordt uitgevoerd door alle correct en veilig wordt uitgevoerd door alle
hulpverleners-ambulanciers van een bepaalde dienst. hulpverleners-ambulanciers van een bepaalde dienst.
Een procedure moet bevatten: de naam van de procedure, omschrijving Een procedure moet bevatten: de naam van de procedure, omschrijving
van de handeling, waar geldig, indicaties, contra-indicaties, van de handeling, waar geldig, indicaties, contra-indicaties,
benodigdheden, werkwijze, aandachtspunten, observatie en frequentie. benodigdheden, werkwijze, aandachtspunten, observatie en frequentie.
Voor gebruik van apparaten worden bovendien de installatie, Voor gebruik van apparaten worden bovendien de installatie,
werking/gebruik, reiniging en onderhoud, storingen (probleem, oorzaak, werking/gebruik, reiniging en onderhoud, storingen (probleem, oorzaak,
oplossing) en technische gegevens toegevoegd. oplossing) en technische gegevens toegevoegd.
Het staand order geeft dus aan wat de hulpverlener-ambulancier mag Het staand order geeft dus aan wat de hulpverlener-ambulancier mag
doen, de procedure hoe hij dit moet doen. doen, de procedure hoe hij dit moet doen.
3.4. Uitwerking en uniformiteit 3.4. Uitwerking en uniformiteit
Op vraag van de FOD Volksgezondheid zal de Nationale Raad voor de Op vraag van de FOD Volksgezondheid zal de Nationale Raad voor de
Dringende Geneeskundige Hulpverlening, waarin alle sectoren en actoren Dringende Geneeskundige Hulpverlening, waarin alle sectoren en actoren
vertegenwoordigd zijn, een nationaal stramien voor staande orders vertegenwoordigd zijn, een nationaal stramien voor staande orders
opstellen, en voorbeelden van procedures uitwerken en aanbieden. opstellen, en voorbeelden van procedures uitwerken en aanbieden.
Het is dus niet nodig dat alle diensten nu zelf beginnen met het Het is dus niet nodig dat alle diensten nu zelf beginnen met het
ontwikkelen van deze teksten. ontwikkelen van deze teksten.
Het wordt aanbevolen dat de ambulancediensten, verpleegkundigen en Het wordt aanbevolen dat de ambulancediensten, verpleegkundigen en
artsen wachten op het nationaal ontwerp van staande orders om deze artsen wachten op het nationaal ontwerp van staande orders om deze
indien nodig eventueel aan te passen aan hun lokale situatie. indien nodig eventueel aan te passen aan hun lokale situatie.
De ontwerpprocedures zullen ontwikkeld worden in samenwerking met de De ontwerpprocedures zullen ontwikkeld worden in samenwerking met de
provinciale opleidingscentra voor ambulanciers. Het is vanzelfsprekend provinciale opleidingscentra voor ambulanciers. Het is vanzelfsprekend
dat dit de manier is waarop de hulpverlener-ambulanciers in de dat dit de manier is waarop de hulpverlener-ambulanciers in de
toekomst hun taken en technieken zullen aanleren en uitvoeren. toekomst hun taken en technieken zullen aanleren en uitvoeren.
4. Tot slot 4. Tot slot
Deze wetgeving is een belangrijke stap in de erkenning van het beroep Deze wetgeving is een belangrijke stap in de erkenning van het beroep
van de hulpverlener-ambulancier. van de hulpverlener-ambulancier.
Uiteraard is dit geen eindpunt maar kan en moet het beroep zich verder Uiteraard is dit geen eindpunt maar kan en moet het beroep zich verder
ontwikkelen en verdiepen. ontwikkelen en verdiepen.
Met vragen en opmerking kan u terecht bij de FOD Volksgezondheid die Met vragen en opmerking kan u terecht bij de FOD Volksgezondheid die
ze zal doorgeven aan de betrokken commissies en administraties ze zal doorgeven aan de betrokken commissies en administraties
(www.health.belgium.be). (www.health.belgium.be).
Brussel, 15 oktober 2015. Brussel, 15 oktober 2015.
De Minister van Volksgezondheid, De Minister van Volksgezondheid,
Mevr. M. DE BLOCK Mevr. M. DE BLOCK
^