23 MAART 2025. - Ministerieel besluit betreffende de voorlopige opname van het schilderij "De likeurdrinksters" van Gustave Van de Woestyne uit 1923 in de lijst van het roerend cultureel erfgoed van de Vlaamse Gemeenschap

Cultuur, Jeugd, Sport en Media

Bij besluit van de Vlaamse minister van Welzijn en Armoedebestrijding, Cultuur en Gelijke Kansen van 23 maart 2025 betreffende de voorlopige opname van roerende goederen in de lijst van het roerend cultureel erfgoed van de Vlaamse Gemeenschap wordt bepaald: Enig artikel. Volgend schilderij wordt als voorlopige maatregel opgenomen in de lijst van het roerend cultureel erfgoed van de Vlaamse Gemeenschap in hoofdafdeling 1, individuele voorwerpen; afdeling 4, artistiek erfgoed:

a)

korte beschrijving:

De likeurdrinksters, vervaardiger: Gustave Van de Woestyne, datering: 1923, objecttype: schilderij, materiaal: canvas, olieverf, houtskool, techniek: schilderen, afmetingen: 110 x 100 cm;

b)

motivatie:

zeldzaam: in `De likeurdrinksters' uit 1923 ligt een zeldzame getuigenis besloten van de artistieke omwenteling die zich tijdens de eerste helft van de jaren 1920 in het schilderkunstig oeuvre van Gustave Van de Woestyne voltrok. Het werk is emblematisch voor een overgang die zich tijdens de jaren 1923-1924 binnen het oeuvre van Van de Woestyne voltrok en waarin Van de Woestyne zocht naar een omwenteling in stijl en sfeerschepping. De kunstenaar begon daarvoor te experimenteren met een strakkere vormgeving in combinatie met een harder kleurenpalet waarin hij een prominente plaats aan de zwarte kleur toekent. Die vernieuwingen kunnen in verband gebracht worden met het nieuwe realisme, met name met de strengere stroming van de Duitse Neue Sachlichkeit.

Onmisbaar: `De likeurdrinksters' uit 1923 vormt een belangrijke schakel binnen de picturale evolutie in Van de Woestynes oeuvre waarin hij een modernistische stijl combineert met een door de primitieven gevoede religieuze en allegorische kunst. Het schilderij bevat tevens de kiem van tal van voorstellingen die hij rond 1925 in zelfstandige werken en op hetzelfde grote formaat zou uitwerken (schakelfunctie).

Het schilderij getuigt tevens van een bijzondere artistieke waarde.

Startend vanuit het basisconcept van de voorstelling splitst Van de Woestyne in `De likeurdrinksters' (1923) de compositie op in twee compleet van elkaar gescheiden en tegengestelde partijen. Bovenaan, deels in kleur, de twee meisjes tegen een stedelijk aandoende achtergrond, in schril contrast met elkaar. Direct en haast meedogenloos scherp wordt de nadruk gelegd op de fysieke kenmerken van hun gelaat, in het bijzonder op hun priemende blik. Het voorplan bestaat uit een volledig monochrome, zwart uitgewerkte partij waarin de contouren van de aangevulde voorstelling in witte lijnen zijn aangebracht. Deze vernieuwende vormelijke en stilistische ingrepen versterken de sfeer van bevreemding en isolement, van spanning tussen realiteit en verbeelding en, bij uitbreiding, tussen de kunstenaar en zijn model(len). Maar deze verontrustende sfeer krijgt een bijkomende geladenheid en betekenis: van op een afstand kijkt de kunstenaar immers naar zijn eigen schilderij in wording, of meer nog, naar zijn eigen verbeelding. Zodoende brengt hij de principes van het onvoltooide en van het scheppend vermogen in beeld.

De manier waarop de kunstenaar in dit schilderij al zoekende deze bevreemdende benadering aanwendt en hij ondanks het schrille contrast één harmonieus en in zijn totaliteit leesbaar beeld realiseert, getuigt van een zeer groot artistiek kunnen, van subtiele beheersing van de beeldende middelen en een bijzonder sterk beeld-inzicht. De monochroom zwarte zone onderscheidt zich immers door een opvallende, deels open, deels gesloten witte lijnvoering. Zij refereert tegelijk naar de traditionele ondertekening als naar nieuwe vrije lineaire tendensen ontstaan in de vroege jaren van het surrealisme;

c)

bewaarplaats:

privé;

d)

eigendomssituatie:

privébezit.

Tegen dit besluit kan een beroep tot nietigverklaring of een verzoek tot schorsing van de tenuitvoerlegging worden ingediend bij de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Het verzoekschrift wordt ingediend, hetzij elektronisch via een beveiligde website van de Raad van State (http://eproadmin.raadvst-consetat.be/), of met een ter post aangetekende brief die wordt toegezonden aan de Raad van State (Wetenschapsstraat 33 te 1040 Brussel). Het verzoekschrift wordt ingediend binnen een termijn van zestig dagen nadat de beslissing werd betekend. Indien de beslissing niet betekend diende te worden, gaat de termijn in met de dag waarop de verzoeker er kennis van heeft gehad.