Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Omzendbrief van --
← Terug naar "Omzendbrief betreffende de duurzame overheidsaankopen Aan de dames en heren Burgemeesters en Schepenen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Preambule 1. De burger is hoe langer hoe meer bereid zijn consumentengedrag te laten bepalen do 2. De overheden moeten het goede voorbeeld geven. Zo werden recentelijk verscheidene initiatieven g(...)"
Omzendbrief betreffende de duurzame overheidsaankopen Aan de dames en heren Burgemeesters en Schepenen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Preambule 1. De burger is hoe langer hoe meer bereid zijn consumentengedrag te laten bepalen do 2. De overheden moeten het goede voorbeeld geven. Zo werden recentelijk verscheidene initiatieven g(...) Circulaire relative aux achats publics durables dans les communes A Mesdames et Messieurs les Bourgmestres et Echevins de la Région de Bruxelles-Capitale Préambule 1. Les citoyens sont de plus en plus sensibles à traduire dans leur démar 2. Les autorités publiques se doivent de montrer l'exemple et diverses initiatives traduisant cet i(...)
MINISTERIE VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST Omzendbrief betreffende de duurzame overheidsaankopen Aan de dames en heren Burgemeesters en Schepenen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Preambule 1. De burger is hoe langer hoe meer bereid zijn consumentengedrag te laten bepalen door ethische en met duurzame ontwikkeling verband houdende bekommernissen. 2. De overheden moeten het goede voorbeeld geven. Zo werden recentelijk verscheidene initiatieven genomen waaruit duidelijk de publieke belangstelling voor een bevordering van een verantwoorde consumptie blijkt. De Resolutie over eerlijke handel en duurzame ontwikkeling die op 6 juli 2006 door het Europees Parlement werd goedgekeurd, verzoekt de lokale overheden in Europa om criteria inzake eerlijke handel op te nemen in hun beleid op het vlak van openbare mededinging en overheidsopdrachten en verzoekt de Europese Commissie deze inspanningen aan te moedigen door bijvoorbeeld richtlijnen op te stellen ten gunste van overheidsopdrachten die bijdragen tot eerlijke handel. Deze resolutie wijst er overigens op dat met name de territoriale publiekrechtelijke lichamen hoge investeringen in de goederenmarkt doen en verzoekt deze lichamen dan ook bij hun mededingingsprocedures bijzondere aandacht te schenken aan producten afkomstig van eerlijke handel. Omzendbrief P & O/DD/1 van 27 januari 2005 betreffende de implementatie van het duurzame ontwikkelingsbeleid bij overheidsopdrachten van leveringen uitgeschreven door aanbestedende overheden van de federale overheid die behoren tot de klassieke sectoren, voorziet in de verplichting om in de bestekken voor bepaalde producten (kantoorbenodigdheden en papier, voedingswaren, schoonmaakmiddelen, meubilair, enz.) de ecologische en ethische voorschriften die vermeld staan op de website www.gidsvoorduurzameaankopen.be toe te passen. MINISTERE DE LA REGION DE BRUXELLES-CAPITALE Circulaire relative aux achats publics durables dans les communes A Mesdames et Messieurs les Bourgmestres et Echevins de la Région de Bruxelles-Capitale Préambule 1. Les citoyens sont de plus en plus sensibles à traduire dans leur démarche de consommateur des préoccupations éthiques et de développement durable. 2. Les autorités publiques se doivent de montrer l'exemple et diverses initiatives traduisant cet intérêt public à favoriser la consommation responsable ont été récemment prises. La Résolution sur le commerce équitable et le développement adoptée le 6 juillet 2006 par le Parlement européen invite les collectivités locales d'Europe à incorporer des critères ressortissant au commerce équitable dans leurs politiques de mise en concurrence publique et de marchés publics, et invite la Commission européenne à promouvoir cette démarche en établissant, par exemple, des lignes directrices en faveur de marchés publics propices au commerce équitable. Cette résolution rappelle en outre que les collectivités publiques territoriales en particulier investissent largement sur le marché des produits et invite donc ces dernières à accorder, dans leurs procédures de mise en concurrence, une attention particulière aux articles issus du commerce équitable. La circulaire P & O/DD/1 du 27 janvier 2005 relative à la mise en oeuvre de la politique de développement durable lors des marchés publics de fournitures lancés par des pouvoirs adjudicateurs de l'autorité fédérale qui appartiennent aux secteurs classiques impose dans les cahiers spéciaux des charges l'application de prescriptions écologiques et éthiques mentionnées sur le site Internet http://www.guide desachatsdurables.be pour une série de produits (fournitures de bureau et de papier, produits alimentaires, produits de nettoyage, mobilier, etc.).
Op 25 oktober 2002 hechtte het Brussels Hoofdstedelijk Parlement zijn Le 25 octobre 2002, le Parlement de la Région de Bruxelles-Capitale
goedkeuring aan een resolutie die ertoe strekt binnen alle Brusselse adoptait pour sa part une résolution visant à favoriser l'achat des
besturen de aankoop van producten en diensten afkomstig van eerlijke produits et services issus du commerce équitable dans l'ensemble des
handel te bevorderen en met alle passende middelen de gemeenten en administrations bruxelloises et à encourager, par tous moyens
alle paragewestelijke instellingen ertoe aan te zetten hetzelfde te adéquats, les communes et tous les organismes para-régionaux à adopter
doen. le même comportement.
Tot slot werd op 20 december 2007 bij het Brussels Hoofdstedelijk Enfin, le 20 décembre 2007 était déposée au Parlement de la Région de
Parlement een voorstel van resolutie ingediend betreffende de Bruxelles-Capitale une proposition de résolution relative à
verbetering van de milieu-, sociale en ethische prestaties van de l'amélioration des performances environnementales, sociales et
overheidsopdrachten aangegaan door de gewestelijke, paragewestelijke éthiques des marchés publics conclus par les administrations
en gemeentelijke besturen.
Deze omzendbrief sluit aan op dit algemene kader. régionales, pararégionales et communales.
Voor wat betreft de inachtneming van beschouwingen van La présente circulaire s'inscrit dans ce cadre général.
maatschappelijke en ethische aard in het raam van overheidsopdrachten Quant à la prise en compte de considération d'ordre social et éthique
en de aankoop van producten afkomstig van eerlijke handel dans les marchés publics et l'achat de produits issus du commerce
3. De resolutie van het Brussels Hoofdstedelijk Parlement van 25 équitable 3. La résolution du Parlement de la Région de Bruxelles-Capitale du 25
oktober 2002 benadrukt dat - bij de gunning van de gewestelijke en octobre 2002 insiste sur la priorité qu'il y a lieu d'accorder - lors
gemeentelijke overheidsopdrachten - prioritaire aandacht behoort uit de la passation des marchés publics régionaux et communaux - au
te gaan naar een versterkte inachtneming van de rechten van de mens en renforcement du respect des droits de l'homme et des conventions de
van de overeenkomsten van de Internationale Arbeidsorganisatie alsook l'Organisation internationale du Travail et à la nécessité de
naar de noodzaak om de voorkeur te geven aan producten en diensten die privilégier des produits ou services bénéficiant d'un label de qualité
een kwaliteitslabel dragen dat werd toegekend door een overheid of een octroyé par une autorité publique ou un organisme reconnu par elle,
door die overheid erkende instelling, teneinde een duurzame productie aux fins de garantir la durabilité des modes de production et de
en consumptie te waarborgen. consommation.
4. Aangezien de lokale besturen het beleidsniveau vormen dat het 4. Parce qu'elles constituent le niveau de pouvoir le plus proche des
dichtst bij de burger staat, moeten zij terzake het goede voorbeeld citoyens, les administrations locales se doivent de remplir une
fonction d'exemple en la matière. Des initiatives telles que les
geven. Initiatieven zoals de lokale Agenda's 21 en de gemeentelijke Agendas 21 locaux ou les plans communaux de développement durable
plannen voor duurzame ontwikkeling duiden erop hoezeer bepaalde témoignent combien le développement durable et le commerce équitable
Belgische gemeenten belang hechten aan duurzame ontwikkeling en sont au programme d'un certain nombre de communes belges.
eerlijke handel.
5. Om bij overheidsbestellingen overwegingen van maatschappelijke aard 5. L'introduction de préoccupations d'ordre social ou relatives au
of overwegingen die verband houden met eerlijke handel, in acht te commerce équitable dans le processus de la commande public doit
nemen, dient voorzien te worden in een zeer strikt regelgevend kader (1). toutefois s'inscrire dans un cadre réglementaire très strict (1).
Via de programmawet van 8 april 2003 werd in de wet van 24 december La loi programme du 8 avril 2003 a introduit dans la loi du 24
1993 betreffende de overheidsopdrachten en sommige opdrachten van décembre 1993 relative aux marchés publics et à certains marchés de
werken, leveringen en diensten het beginsel ingevoerd om bij de travaux, de fournitures et de services le principe de la prise en
gunning van de overheidsopdrachten rekening te houden met ethische compte de préoccupations éthiques lors de la passation des marchés
overwegingen. Dit beginsel wordt bevestigd door de wet van 15 juni publics. Ce principe est confirmé par la loi du 15 juin 2006 relative
2006 betreffende de overheidsopdrachten en bepaalde opdrachten voor aux marchés publics et à certains marchés de travaux, de fournitures
werken, leveringen en diensten die de omzetting vormt van richtlijn et de services qui transpose la directive 2004/18/CE du Parlement
2004/18/EG van het Europees Parlement en de Raad van 31 maart 2004 européen et du Conseil du 31 mars 2004 relative à la coordination des
betreffende de coördinatie van de procedures voor het plaatsen van procédures de passation des marchés publics de travaux, de fournitures
overheidsopdrachten voor werken, leveringen en diensten. et de services.
6. Ofschoon artikel 101 van de programmawet van 8 april 2003 in 6. Si l'article 101 de la loi programme du 8 avril 2003 a introduit
artikel 16 van de wet van 24 december 1993 het beginsel heeft dans l'article 16 de la loi du 24 décembre 1993 le principe de la
ingevoegd om via gunningscriteria rekening te houden met eerlijke prise en compte du commerce équitable et du développement durable via
handel en duurzame ontwikkeling door een - niet beperkende - lijst aan des critères d'attribution en énonçant une liste - non limitative - de
te halen van mogelijke gunningscriteria waaronder de « sociale en critères d'attribution possibles parmi lesquels figurent les «
ethische overwegingen », wil ik benadrukken dat het praktisch gezien considérations d'ordre social et éthique », je me dois d'insister sur
onmogelijk is dergelijke overwegingen toe te passen als l'impossibilité pratique d'utiliser de telles préoccupations comme
gunningscriterium voor een overheidsopdracht. Zowel de Europese als de critère d'attribution d'un marché public. Tant la jurisprudence
Belgische jurisprudentie alsook de Europese Commissie wijzen er immers européenne que belge et également la Commission européenne rappellent
op dat een gunningscriterium rechtstreeks verband moet houden met het en effet qu'un critère d'attribution doit être directement lié à
voorwerp van de opdracht en een objectieve vergelijking op grond van l'objet du marché et permettre une comparaison objective sur la base
een waardeoordeel mogelijk moet maken, de aanbestedende overheid geen d'un jugement de valeur, ne peut conférer au pouvoir adjudicateur une
onbeperkte keuzevrijheid mag toekennen en moet voldoen aan de algemene liberté de choix illimité et doit respecter les principes généraux du
beginselen van het gemeenschapsrecht (vrij verkeer van goederen en droit communautaire (libre circulation des marchandises et des
diensten, vrijheid van vestiging, gelijke behandeling, services, liberté d'établissement, égalité de traitement,
ondiscriminatie, proportionaliteit en transparantie). Naar aanleiding non-discrimination, proportionnalité et transparence). Cette
van deze bepaling werd de federale wetgever overigens benaderd door de disposition fit par ailleurs l'objet d'une intervention de la
Europese Commissie, die van oordeel is dat het gemeenschapsrecht Commission européenne auprès du législateur fédéral pour qui les
ethische en sociale criteria niet als gunningscriteria voor de critères éthiques et sociaux ne peuvent être admis en droit
opdracht mag opnemen, aangezien deze veeleer betrekking hebben op het communautaire comme critère d'attribution du marché dans la mesure où
gedrag van de economische operator dan op het voorwerp van de ils visent le comportement de l'opérateur économique plutôt que
opdracht. De Belgische wetgever schrapte derhalve de ethische criteria l'objet même du marché. Le législateur belge a dès lors retiré les
van de lijst met gunningscriteria vervat in artikel 25 van de wet van critères éthiques de la liste des critères d'attribution figurant à
15 juni 2006. Een zuiver ethisch criterium (zoals bijvoorbeeld een l'article 25 de la loi du 15 juin 2006. Un critère purement éthique
product dat voldoet aan de eisen van eerlijke handel) kan dus niet (comme par exemple un produit répondant aux exigences du commerce
toegepast worden als gunningscriterium aangezien het in beginsel geen équitable) ne peut donc être utilisé en tant que critère d'attribution
enkel direct verband houdt met het eigenlijke voorwerp van de puisqu'il ne présente en principe pas de lien direct avec l'objet
opdracht. proprement dit du marché.
7. De bepalingen van artikel 18bis, § 1, van de wet van 24 december 7. Les dispositions de l'article 18bis, § 1er, de la loi du 24
1993 hebben een toepassingsveld waarmee beter tegemoet gekomen kan décembre 1993 offre un champ d'application mieux à même de répondre à
worden aan het streven om bij overheidsbestellingen overwegingen la volonté de prendre en considération le commerce équitable dans le
omtrent eerlijke handel in acht te nemen. Deze bepalingen laten de cadre de la commande publique. Ces dispositions permettent en effet au
aanbestedende overheid immers toe in de uitvoeringsvoorwaarden van de pouvoir adjudicateur d'introduire dans les conditions d'exécution des
overheidsopdrachten technische clausules en specificaties op te nemen marchés publics des clauses et des spécifications techniques
waardoor de aankoop van producten en diensten die afkomstig zijn van privilégiant l'acquisition de produits et services issus du commerce
eerlijke handel, bevoorrecht wordt. Zodoende zal de inachtneming van deze elementen geen invloed hebben op de eigenlijke gunning van de opdracht (behalve indien een inschrijver voorbehoud maakt bij deze specificaties), maar zal de aanbestedende overheid beschikken over alle nodige waarborgen, aangezien het een minimale uitvoeringsvoorwaarde betreft. Dergelijke uitvoeringsvoorwaarden kunnen zowel boven als onder de Europese drempels toegepast worden op de opdrachten, maar zij moeten in overeenstemming zijn met het gemeenschapsrecht en mogen vooral geen rechtstreekse of onrechtstreekse discriminerende weerslag hebben op de niet-nationale inschrijvers. De tenuitvoerbrenging van deze voorwaarden moet équitable. De cette manière, la prise en compte de ces éléments n'aura pas d'influence sur l'attribution proprement dite du marché (sauf en raison d'une réserve émise par rapport à ces spécifications par un soumissionnaire), mais le pouvoir adjudicateur aura toutes les garanties nécessaires puisqu'il s'agit d'une condition minimale d'exécution. De telles conditions d'exécution peuvent être appliquées aux marchés tant au-dessus qu'en dessous des seuils européens, mais elles doivent respecter le droit communautaire, et en particulier ne pas avoir une incidence discriminatoire directe ou indirecte à l'égard des soumissionnaires non-nationaux. La mise en oeuvre de ces
geschieden in naleving van de procedureregels en inzonderheid van de conditions doit avoir lieu dans le respect des règles de procédures et
bekendmakingsregels. notamment des règles de publicité.
Het bestek kan dus vooropstellen dat de voorgestelde producten moeten Le cahier spécial des charges peut donc mentionner que les produits
beantwoorden aan bijzondere specificaties inzake eerlijke handel en proposés doivent répondre à des spécifications particulières en
kan daartoe onder meer verwijzen naar de overeenkomsten van de matière de commerce équitable et faire référence notamment pour ce
Internationale Arbeidsorganisatie, naar het sociaal label dat faire aux conventions de l'Organisation internationale du Travail, au
ingevoerd werd door de wet van 27 februari 2002 ter bevordering van label social institué par la loi du 27 février 2002 visant à
sociaal verantwoorde productie of naar een Europees of nationaal promouvoir la production socialement responsable ou à un label de
fair-trade label, dat toegekend werd hetzij door een commerce équitable européen ou national, attribué soit par un
overheidsinstelling, hetzij door een onafhankelijke en door de organisme public soit par un organisme indépendant et reconnu par les
overheid erkende instelling zoals de IFTA - de « International Fair pouvoirs publics tels que l'IFAT - « International Fair Trade
Trade Association », de EFTA - de « European Free Trade Association » Association », l'EFTA - « European Free Trade Association » - ou la
- of de FLO - de « Fairtrade Labelling Organizations » FLO - « Fairtrade Labelling Organizations » (organisation de
(keurmerkorganisatie die FLO-labels toekent, zoals Max Havelaar of labellisation au commerce équitable octroyant des labels FLO tels que
Fair Trade). Toch dient erop toegezien te worden dat de inschrijvers Max Havelaar ou Fair Trade). Il y a lieu toutefois de veiller à
door middel van ieder ander nuttig geacht middel kunnen aantonen dat permettre aux soumissionnaires de prouver que leurs produits répondent
hun producten beantwoorden aan de vereiste specificaties. Bij het aux spécifications exigées par tout autre moyen qu'ils jugeraient
opstellen van deze voorwaarden kan tevens nuttig worden verwezen naar utile. Lors de la rédaction de ces conditions, on pourra également
de ethische voorschriften die vermeld staan op de federale website utilement se référer aux prescriptions éthiques mentionnées sur le
http://www.gidsvoorduurzameaankopen.be. Het betreft een catalogus site web fédéral http://www.guidedesachatsdurables.be. Il s'agit d'un
gepubliceerd door de Staatssecretaris van Energie en Duurzame catalogue publié par le Secrétaire d'Etat à l'Energie et au
Ontwikkeling met het statuut van een ministeriële omzendbrief. Développement Durable qui a le statut d'une circulaire ministérielle.
Tot slot wil ik nog verwijzen naar de initiatieven die de federale Je me dois enfin de rappeler les initiatives prises au niveau fédéral
overheid opgestart heeft ter bevordering van de aankoop van « sociaal visant à promouvoir l'achat de produits et de services « socialement
verantwoorde » producten en diensten. Het gaat daarbij om de responsables ». Il s'agit des dispositions de la loi du 27 février
bepalingen van de wet van 27 februari 2002 ter bevordering van sociaal 2002 visant à promouvoir la production socialement responsable (M.B.
verantwoorde productie (B.S. van 26 maart 2002) die voorzien in de du 26 mars 2002) qui portent création d'un label social sanctionnant
invoering van een sociaal label voor sociaal verantwoorde productie la production socialement responsable et certifiant que toutes les
dat waarborgt dat elke stap in het productieproces heeft
plaatsgevonden in overeenstemming met de toetsingscriteria van het étapes du processus de production répondent aux critères de
koninklijk besluit van 4 april 2003 houdende uitvoering van sommige conformité, de l'arrêté royal du 4 avril 2003 portant exécution de
bepalingen van de wet van 27 februari 2002 ter bevordering van sociaal certaines dispositions de la loi du 27 février 2002 visant à
verantwoorde productie (B.S. van 28 augustus 2003) en van het promouvoir la production socialement responsable (M.B. du 28 août
ministerieel besluit van 7 april 2003 houdende goedkeuring van het 2003) et de l'arrêté ministériel du 7 avril 2003 approuvant le cahier
lastenboek voor een sociaal verantwoorde productie (B.S. van 20 augustus 2003). spécial des charges pour une production socialement responsable (M.B. du 20 août 2003).
8. Zoals ik hierboven reeds heb vermeld, sluit iedere « sociale 8. Comme je l'ai rappelé ci-dessus, toute « considération sociale » a
overweging » meer aan op de uitvoeringsvoorwaarden van de davantage sa place dans les conditions d'exécution du marché public
overheidsopdracht, die de technische clausules van het bestek moeten que doivent préciser les clauses techniques du cahier spécial des
verduidelijken. Met het opnemen van sociale bepalingen kan aan charges. L'insertion de clauses sociales peut constituer un moyen de
dergelijke doelstellingen tegemoet gekomen worden en inzonderheid de rencontrer de tels objectifs et notamment la mise à l'emploi, à
tewerkstelling van laaggeschoolde doelgroepen bij de uitvoering van l'occasion de l'exécution de marchés publics, de publics moins
overheidsopdrachten. Een dergelijke aanpak wordt al bijna tien jaar qualifiés. Une telle approche est d'application depuis près de dix ans
gehanteerd in het kader van de toepassing van de bepalingen van het dans le cadre de l'application des dispositions de l'arrêté du
besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 22 april 1999 Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale du 22 avril 1999
houdende oplegging van sociale clausules bij de toewijzing van
overheidsopdrachten in het raam van de uitvoering van investeringen imposant des clauses sociales lors de la passation de marchés publics
van openbaar nut (B.S. van 9 september 1999). Deze maatregel heeft dans le cadre de la réalisation d'investissements publics (M.B. du 9
betrekking op alle werken van meer dan 750.000 euro (exclusief septembre 1999). Sont concernés par cette mesure tous les travaux de
belasting op de toegevoegde waarde) en waarvan de geplande duur plus de 750.000 EUR (hors taxe sur la valeur ajoutée) et dont la durée
minstens 60 dagen bedraagt, en die in toepassing van de ordonnantie prévue est d'au moins 60 jours, et qui sont subsidiés par la Région de
van 16 juli 1998 betreffende de toekenning van subsidies om Bruxelles-Capitale en application de l'ordonnance du 16 juillet 1998
investeringen van openbaar nut aan te moedigen gesubsidieerd worden relative à l'octroi de subsides destinés à encourager la réalisation
door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (B.S. van 20 augustus 1998). d'investissements d'intérêt public (M.B. du 20 août 1998).
De aanvraag tot subsidiëring is in dit kader slechts ontvankelijk op La demande de subsidiation des travaux ne sera dans ce cadre recevable
voorwaarde dat deze clausule volgens de regels vermeld wordt in de qu'à la condition que cette clause figure en bonne et due forme dans
documenten van de opdracht, de aankondiging van de opdracht, het les documents du marché, avis de marché, cahier spécial des charges et
bestek en het offerteformulier. Deze bepaling is uiteraard bedoeld om formulaire d'offres. Cette disposition vise bien entendu à garantir le
te waarborgen dat het beginsel van de gelijke behandeling wordt respect du principe d'égalité de traitement, étant entendu que seule
gerespecteerd aangezien enkel de vermelding in de aankondiging van de la mention dans l'avis de marché permet d'avertir les candidats ou
opdracht al volstaat om de kandidaten of mogelijke onderaannemers te soumissionnaires potentiels que le marché est soumis à l'application
informeren dat de opdracht aan de toepassing van deze clausule de cette clause.
onderworpen wordt.
In een vademecum dat in 1999 door de Brusselse Hoofdstedelijke Un vade-mecum édité en 1999 par le Gouvernement de la Région de
Regering is uitgegeven, geeft een overzicht van alle verplichtingen Bruxelles-Capitale expose par le menu l'ensemble des obligations à
waaraan zowel de aanbestedende overheden als de inschrijvende charge tant des pouvoirs adjudicateurs que des entreprises
ondernemingen moeten voldoen bij de gunning en de uitvoering van in adjudicatrices lors de la passation et de l'exécution des marchés de
aanmerking komende overheidsopdrachten. travaux ainsi concernés.
Bovendien verdient het vermelding dat bovenop de gevallen waarin de Il convient par ailleurs de relever qu'au-delà des cas où l'insertion
gemeenten verplicht zijn sociale clausules in te voegen, zij op des clauses sociales constitue une obligation pour les communes, ces
vrijwillige basis hetzelfde soort uitvoeringsvoorwaarden kunnen dernières peuvent, sur base volontaire cette fois, appliquer le même
opleggen aan niet-gesubsidieerde opdrachten of bij bedragen die lager type de conditions d'exécution à des marchés non subsidiés ou pour des
zijn dan deze waarvoor de invoeging van dergelijke clausules verplicht montants inférieurs à ceux qui imposent l'insertion de telles
is. conditions.
9. Een andere manier om te beantwoorden aan het streven naar opleiding 9. Une autre manière de répondre aux préoccupations de formation et de
en tewerkstelling van laaggeschoolden in het kader van de gunning van mise à l'emploi de personnes infrascolarisées dans le cadre de la
overheidsopdrachten bestaat erin de toegang tot een aantal hiervan passation de marchés publics consiste à en réserver l'accès de
voor te behouden. Deze vorm van positieve discriminatie wordt certains d'entre eux. Cette forme de régime de discrimination positive
georganiseerd door de bepalingen van § 2 van artikel 18bis van de wet est organisée par les dispositions du § 2 de l'article 18bis de la loi
van 24 december 1993 ten gunste van twee categorieën van ondernemingen du 24 décembre 1993 au profit de deux catégories d'entreprises
die België actief zijn op sociaal vlak, beschutte werkplaatsen en impliquées en Belgique sur le plan social, les entreprises de travail
sociale inschakelingsondernemingen in de zin van artikel 59 van de wet adapté et les entreprises d'économie sociale d'insertion au sens de
van 26 maart betreffende het Belgisch actieplan voor de l'article 59 de la loi du 26 mars 1999 relative au plan d'action belge
werkgelegenheid 1998. De aandacht van de aanbestedende overheden dient pour l'emploi 1998. Il convient toutefois d'attirer l'attention des
evenwel gevestigd op het feit dat dit bijzonder stelsel : pouvoirs adjudicateurs sur le fait que ce régime particulier :
? momenteel enkel kan worden toegepast op overheidsopdrachten die niet - ne peut être appliqué actuellement qu'aux marchés publics ne
ressorteren onder het toepassingsgebied van de Europese richtlijnen, relevant pas du champ d'application des directives européennes,
d.w.z. Alle opdrachten waarvan het geraamd bedrag lager is dan de c'est-à-dire, tous les marchés dont les montants estimés sont
drempel voor de Europese bekendmaking; inférieurs aux seuils de la publicité européenne;
? moet aansluiten bij de naleving van de regels van het EU-Akkoord en - doit s'inscrire dans le respect des règles du Traité CE et ne peut
niet als gevolg mag hebben dat enige rechtstreekse of onrechtstreekse avoir pour conséquence d'introduire une quelconque discrimination
discriminatie wordt ingevoerd tussen kandidaten of inschrijvers directe ou indirecte entre les candidats ou les soumissionnaires (les
onderling (de betrokken onderneming moet bijvoorbeeld beantwoorden aan entreprises concernées devront par exemple répondre aux exigences en
de vereisten inzake de erkenning van aannemers voor werken en inzake matière d'agréation des entrepreneurs de travaux ou de capacités
de economische, financiële en technische bekwaamheden gesteld door de économique, financière et technique fixées par le pouvoir
aanbestedende overheid), noch ongerechtvaardigde beperkingen bij de adjudicateur) ou de restrictions injustifiées aux échanges, ou de
gegevensuitwisseling en evenmin dat de beginselen van gelijke violer les principes d'égalité de traitement et de transparence.
behandeling en transparantie worden geschonden.
Toepassing van milieucriteria bij de toewijzing en de uitvoering van Quant à la prise en compte de critères environnementaux lors de
overheidsopdrachten l'attribution et l'exécution des marchés publics
10. Het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen achtte het 10. La Cour de Justice des Communautés européennes a jugé admissible
toelaatbaar dat een aanbestedende overheid milieucriteria in qu'un pouvoir adjudicateur puisse prendre en considération des
aanmerking zou nemen voor de toekenning van een overheidsopdracht aan critères environnementaux pour attribuer un marché public au
een inschrijver die de economisch meest voordelige offerte heeft soumissionnaire ayant présenté l'offre économiquement la plus
ingediend, voor zover deze criteria een band hebben met het voorwerp avantageuse pour autant toutefois que ces critères soient liés à
van de opdracht, de aanbestedende overheid geen onvoorwaardelijke l'objet du marché, ne confèrent pas au pouvoir adjudicateur une
keuzevrijheid verlenen, vermeld zijn in het bestek of in de liberté inconditionnelle de choix, soient mentionnés dans le cahier
aankondiging van de opdracht en de basisbeginselen naleven van het spécial des charges ou dans l'avis de marché et respectent les
communautair recht (zoals het niet-discriminatiebeginsel) (3). Een principes fondamentaux du droit communautaire (tels que le principe de
overheidsopdracht mag dus worden toegekend op grond van een nondiscrimination) (2) Un marché public peut donc être attribué sur
milieucriterium op voorwaarde dat dit verband houdt met de opdracht, base d'un critère environnemental à condition que celui-ci soit lié à
een effectieve vergelijking tussen de offertes op grond van een l'objet du marché et permette une comparaison effective des offres sur
waardeoordeel mogelijk maakt, en aan de aanbestedende overheid een la base d'un jugement de valeur, procure au pouvoir adjudicateur un
economisch voordeel biedt. Daarom moet dit soort criterium - zoals avantage économique. Pour ce faire, un tel critère doit dès lors -
ieder toekenningscriterium - betrekking hebben op de aard van de comme tout critère d'attribution - porter sur la nature des
prestaties of op de wijze waarop deze verstrekt zullen worden bij de prestations ou sur la manière dont elles seront réalisées lors de
uitvoering van de opdracht (2). 11. Milieuoverwegingen mogen ook worden opgenomen in de uitvoeringsbepalingen van overheidsopdrachten (3). Het bestek voor deze opdrachten dient aldus in zijn technische voorwaarden melding te maken van de milieuvereisten die aan de basis moeten liggen van de uitvoering van de beoogde prestaties, zoals bijvoorbeeld een minimale ecoscore voor schone voertuigen, een percentage groene elektriciteit, een minimumgehalte aan zwavel voor verwarmingsstookolie of ook voedingsmiddelen afkomstig van biologische landbouw. Deze technische bepalingen mogen verwijzen naar (Europese, plurinationale of nationale) eco-labels, voor zover evenwel het gebruik van deze l'exécution du marché (2). 11. La prise en compte de préoccupations environnementales peut également trouver sa place dans les conditions d'exécution des marchés publics (3). Le cahier spécial des charges de ces marchés doit dans ce cas stipuler dans ses clauses techniques les exigences environnementales qui devront présider à l'exécution des prestations visées tels par exemple un écoscore minimum pour les véhicules propres, un pourcentage d'électricité verte, un niveau minimum de contenance en souffre pour le mazout de chauffage ou des produits alimentaires issus de l'agriculture biologique. Ces spécifications techniques peuvent renvoyer à des éco-labels (européens, plurinationaux ou nationaux...) pour peu toutefois que le recours à ces éco-labels s'inscrive ici également dans le strict respect des
eco-labels ook hier aansluit bij de strikte naleving van de beginselen principes de non-discrimination et d'égalité de traitement, soit
van niet-discriminatie en gelijke behandeling. Concreet gesproken, mag
de opdracht dus niet gesloten worden voor mededinging. Met andere concrètement de ne pas fermer le marché à la concurrence. En d'autres
woorden, het label moet bij wet erkend zijn, of minstens omschreven op termes, il faut que ce label soit sinon légalement reconnu, du moins
grond van wetenschappelijke informatie die vrij toegankelijk is. Het défini sur base d'une information scientifique accessible. Il ne peut
mag evenmin ingaan tegen de bepalingen van artikel 85 van het également contrevenir aux dispositions de l'article 85 de l'arrêté
koninklijk besluit van 8 januari 1996 betreffende de royal du 8 janvier 1996 relatif aux marchés publics de travaux, de
overheidsopdrachten voor aanneming van werken, leveringen en diensten en de concessies voor openbare werken. fournitures et de services et aux concessions de travaux publics.
12. Als ten slotte de aard van de werken of van de diensten 12. Enfin, lorsque la nature des travaux ou des services justifie que
verantwoordt dat maatregelen of beheerssystemen voor het leefmilieu des mesures ou des systèmes de gestion environnementale soient
zouden worden toegepast bij de uitvoering van de opdracht maken de appliqués lors de l'exécution du marché, les articles 20ter et 73ter
artikelen 20ter en 73ter van het voormelde koninklijk besluit van 8 de l'arrêté royal du 8 janvier 1996 susmentionné, introduits par
januari 1996, ingediend bij het koninklijk besluit van 23 november l'arrêté royal du 23 novembre 2007 permettent au pouvoir adjudicateur
2007 het de aanbestedende overheid mogelijk van de kandidaten of d'exiger des candidats ou les soumissionnaires la production de
inschrijvers te vereisen dat zij door onafhankelijke instellingen certificats établis par des organismes indépendants, attestant que
uitgereikte attesten voorleggen waaruit blijkt dat de aannemer of de l'entrepreneur ou le prestataire de services se conforme à certaines
dienstverstrekker voldoet aan bepaalde milieubeheersnormen. Hij normes de gestion environnementale. Il se reporte pour ce faire au
verwijst hiervoor naar het communautair milieubeheer- en système communautaire de management environnemental et d'audit dit
milieuauditsysteem EMAS (krachtens de verordening (EG) nr. 761/2001) EMAS (en vertu du règlement (CE) n° 761/2001) ou aux normes de gestion
of naar de milieubeheersnormen die steunen op de Europese of environnementale fondées sur les normes européennes ou internationales
internationale normen ter zake die gecertificeerd zijn door en la matière et certifiées par des organismes conformes à la
instellingen die voldoen aan de communautaire wetgeving of aan de législation communautaire ou aux normes européennes ou internationales
Europese of internationale certificeringsnormen. Informatie over EMAS concernant la certification. Des informations sur l'EMAS sont
is beschikbaar op de website van de Europese Commissie notamment disponibles sur le site Internet de la Commission européenne
(http://ec.europa.eu). Ik vestig evenwel uw aandacht op het feit dat (http://ec.europa.eu). J'attire toutefois votre attention sur le fait
een omschrijving van de door de aannemer of dienstverstrekker qu'une description des mesures appliquées par l'entrepreneur ou le
toegepaste maatregelen met het oog op een gelijke graad van prestataire de services pour assurer le même niveau de protection de
milieubescherming aanvaard dient te worden als alternatief l'environnement doit être acceptée comme moyen de preuve alternatif
verantwoordingsmiddel voor de geregistreerde milieubeheersystemen. aux systèmes de gestion environnementaux enregistrés.
13. Mijn bestuur, en meer bepaald de Directie Overheidsopdrachten van 13. Mon administration et plus particulièrement la Direction des
de Plaatselijke Besturen, staat ter beschikking voor bijkomende marchés publics des Pouvoirs locaux se tient à votre disposition pour
informatie. toute information complémentaire.
De Minister-President, Le Ministre-Président,
Ch. PICQUE Ch. PICQUE
_______ _______
Nota's Notes
(1) Interpretatieve mededeling van de Europese Commissie van 15 (1) Communication interprétative de la Commission européenne du 15
oktober 2001 betreffende het gemeenschapsrecht van toepassing op octobre 2001 sur le droit communautaire applicable aux marchés publics
overheidsopdrachten en de mogelijkheden om sociale aspecten hierin te et les possibilités d'intégrer des aspects sociaux dans lesdits
integreren (COM/2001/0566 def.), PB, nr. C 333 van 23 november 2001, marchés (COM/2001/0566 final), JOUE, n° C 333 du 23 novembre 2001, pp.
pp. 27-41. 27-41.
(2) HJEG, zaak C-513/99 van 17 september 2002 (Concordia Bus Finland). (2) CJCE, affaire C-513/99 du 17 septembre 2002 (Concordia Bus Finland).
(3) Interpretatieve mededeling van de Commissie op 4 juli 2001 (3) Communication interprétative de la Commission du 4 juillet 2001
betreffende het Gemeenschapsrecht van toepassing op sur le droit communautaire applicable aux marchés publics et les
overheidsopdrachten en de mogelijkheden om milieuoverwegingen hierin possibilités d'intégrer des considérations environnementales dans
te integreren, COM(2001) 274 def, PBEU, nr. C 333 van 28 november lesdits marchés, (COM/2001/274 final), JOUE, n° C 333 du 28 novembre
2001, blz. 12-26. 2001, pp. 12-26.
(4) Europese Commissie, Groen kopen! Een handboek inzake (4) Commission européenne, Achetez vert! Un manuel sur les marchés
milieuvriendelijke overheidsopdrachten, 2007. publics écologiques, 2007.
^