← Terug naar "Omzendbrief betreffende de tenuitvoerlegging van de hervorming van de adoptie "
| Omzendbrief betreffende de tenuitvoerlegging van de hervorming van de adoptie | Circulaire relative à la mise en oeuvre de la réforme de l'adoption |
|---|---|
| FEDERALE OVERHEIDSDIENST JUSTITIE | SERVICE PUBLIC FEDERAL JUSTICE |
| 24 AUGUSTUS 2005. - Omzendbrief betreffende de tenuitvoerlegging van de hervorming van de adoptie Aan de Dames en Heren Procureurs-generaal bij de Hoven van beroep; Aan de Dames en Heren ambtenaren van de burgerlijke stand van het Rijk, Op 1 september e.k. treedt de hervorming van de adoptie in werking. | 24 AOUT 2005. - Circulaire relative à la mise en oeuvre de la réforme de l'adoption A Mesdames et Messieurs les Procureurs généraux près les Cours d'appel; A Mesdames et Messieurs les Officiers de l'état civil du Royaume, Le 1er septembre prochain, l'ensemble de la réforme de l'adoption entrera en vigueur. |
| Het koninklijk besluit van 24 augustus 2005 tot vaststelling van | D'une part en effet, l'arrêté royal du 24 août 2005 fixant des mesures |
| maatregelen houdende uitvoering van de wet van 24 april 2003 tot | d'exécution de la loi du 24 avril 2003 réformant l'adoption, de la loi |
| hervorming van de adoptie, van de wet van 13 maart 2003 tot wijziging | du 13 mars 2003 modifiant le Code judiciaire en ce qui concerne |
| van het Gerechtelijk Wetboek wat de adoptie betreft en van de wet van | |
| 16 juli 2004 houdende het Wetboek van internationaal privaatrecht, | l'adoption et de la loi du 16 juillet 2004 portant le Code de droit |
| bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 29 augustus 2005, heeft | international, publié au le Moniteur belge du 29 août 2005, a pour |
| immers voornamelijk tot doel de terzake relevante Belgische wetteksten | principal objectif de faire entrer en vigueur les textes du droit |
| op 1 september 2005 in werking te laten treden. | belge pertinents en la matière à la date du 1er septembre 2005. |
| Anderzijds is de akte van bekrachtiging van het Verdrag van Den Haag | D'autre part l'instrument de ratification de la Convention de La Haye |
| van 29 mei 1993 inzake de internationale samenwerking en de | du 29 mai 1993 sur la protection des enfants et la coopération en |
| bescherming van kinderen op het gebied van de interlandelijke adoptie | matière d'adoption internationale, a été déposé le 26 mai 2005, la loi |
| neergelegd op 26 mei 2005 en werd de wet van 24 juni 2004 houdende | d'assentiment de cette Convention ayant pour sa part été publiée par |
| instemming met dit Verdrag bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad | |
| van 6 juni 2005. Overeenkomstig artikel 46 van het Verdrag treedt het | le Moniteur belge du 6 juin 2005. Conformément à l'article 46 de la |
| Verdrag ten aanzien van België in werking op 1 september 2005 (1) | Convention, celle-ci entrera en vigueur pour la Belgique le 1er septembre 2005 (1) |
| Daaruit volgt dat op 1 september 2005 alle teksten die relevant zijn | De ces éléments, il résulte que le 1er septembre 2005, c'est bien |
| inzake adoptie in werking treden, te weten : | l'ensemble des textes pertinents en matière d'adoption qui entreront |
| - voornoemd Verdrag van Den Haag, waardoor België vanaf dat tijdstip | en vigueur, à savoir - la Convention de La Haye précitée, qui liera dès ce moment la |
| gebonden is met de Staten (een zestigtal) die het reeds hebben | Belgique à la soixantaine d'Etats qui l'ont déjà ratifiée; |
| bekrachtigd; | |
| - de wet van 24 april 2003 tot hervorming van de adoptie; | - la loi du 24 avril 2003 réformant l'adoption; |
| - de wet van 13 maart 2003 tot wijziging van het Gerechtelijk Wetboek | - la loi du 13 mars 2003 modifiant le Code judiciaire en ce qui |
| wat de adoptie betreft; | concerne l'adoption; |
| - hoofdstuk V, afdeling 2, van de wet van 16 juli 2004 houdende het | - le chapitre V, section 2, de la loi du 16 juillet 2004 portant le |
| Wetboek van internationaal privaatrecht, met betrekking tot de | Code de droit international privé, relatif à la compétence |
| internationale bevoegdheid en het recht toepasselijk inzake adoptie, | internationale et le droit applicable en matière d'adoption, ainsi |
| en tot de erkenning van adopties vastgesteld in het buitenland; | qu'à la reconnaissance d'une adoption établie à l'étranger; |
| - artikel 131 van voornoemde wet van 16 juli 2004 dat het nieuwe | - l'article 131 de la loi du 16 juillet 2004 précitée, qui modifie |
| artikel 359-3 van het Burgerlijk Wetboek, ingevoegd bij de wet van 24 | l'article 359-3 nouveau du Code civil, y inséré par la loi du 24 avril |
| april 2003 tot hervorming van de adoptie, wijzigt; | 2003 réformant l'adoption; |
| - artikel 139, 5°, van dezelfde wet dat artikel 359-5 van het | - l'article 139, 5°, de la même loi qui abroge l'article 359-5 du Code |
| Burgerlijk Wetboek, ingevoegd bij de wet van 24 april 2003 tot | civil, y inséré par la loi du 24 avril 2003 réformant l'adoption; |
| hervorming van de adoptie, opheft; | |
| - artikel 139, 12°, van dezelfde wet dat artikel 24, § 1, van de wet | - l'article 139, 12°, de la même loi qui abroge l'article 24, § 1er, |
| van 24 april 2003 tot hervorming van de adoptie, opheft. | de la loi du 24 avril 2003 réformant l'adoption. |
| Overeenkomstig artikel 140 van de wet van 16 juli 2004 is hoofdstuk I | Par ailleurs, en application de l'article 140 de la loi du 16 juillet |
| van het Wetboek van internationaal privaatrecht vanaf 1 september 2005 | 2004, le chapitre Ier du Code de droit international privé |
| bovendien eveneens van toepassing op de adoptie. | s'appliquera également à la matière de l'adoption à partir du 1er |
| Tevens wordt erop gewezen : | septembre 2005. On notera également : |
| - dat de artikelen 343 en 353-14 van het Burgerlijk Wetboek, alsook de | - que les articles 343 et 353-14 du Code civil, ainsi que les articles |
| artikelen 1231-3, 1231-5 en 1231-41 van het Gerechtelijk Wetboek, | 1231-3, 1231-5 et 1231-41 du Code judiciaire, insérés par la loi du 24 |
| ingevoegd bij de wet van 24 april 2003 tot hervorming van de adoptie, | avril 2003 réformant l'adoption, ont été modifiés par les articles 241 |
| werden gewijzigd bij de artikelen 241 tot 246 van de programmawet van | à 246 de la loi-programme du 27 décembre 2004, publiée dans le |
| 27 december 2004, bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 31 | Moniteur belge du 31 décembre 2004; de même un article 367-3 a été |
| december 2004. Krachtens dezelfde programmawet is tevens een artikel | |
| 367-3 ingevoegd in het Burgerlijk Wetboek; | inséré dans le Code civil par la même loi-programme; |
| - dat krachtens de artikelen 259 tot 263 van dezelfde programmawet | - que les articles 259 à 263 de la même loi-programme ont apporté |
| diverse wijzigingen zijn aangebracht in de wet van 24 april 2003; | diverses modifications à la loi du 24 avril 2003; |
| - dat artikel 9 van de wet van 20 juli 2005 houdende diverse | - qu'entrera de même en vigueur le 1er septembre 2005 l'article 9 de |
| bepalingen, bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 29 juli 2005 | la loi du 20 juillet 2005 portant des dispositions diverses, publiée |
| dat artikel 24 van de wet van 24 april 2003 tot hervorming van de | dans le Moniteur belge du 29 juillet 2005, qui modifie l'article 24 de |
| adoptie wijzigt, eveneens op 1 september 2005 in werking treedt. | |
| De wijzigingen die de wet van 16 juli 2004 houdende het Wetboek van | |
| internationaal privaatrecht aanbrengt in de wet van 24 april 2003 | la loi du 24 avril 2003 réformant l'adoption. Les modifications apportées à la loi du 24 avril 2003 par la loi du 16 |
| volgen uit de noodzaak ervoor te zorgen dat de twee instrumenten | juillet 2004 portant le Code de droit international privé s'expliquent |
| par la nécessité d'assurer une totale compatibilité entre les deux | |
| volledig verenigbaar zijn. | instruments. |
| De wijzigingen aangebracht door de programmawet van 27 december 2004 | Les modifications apportées par la loi-programme du 27 décembre 2004 |
| en de wet van 20 juli 2005 houdende diverse bepalingen volgen | et la loi du 20 juillet 2005 portant des dispositions diverses |
| grotendeels uit de bekommernis om nieuwe overgangsbepalingen in te | s'expliquent en grande partie par le souci d'introduire de nouvelles |
| voeren ten gunste van personen voor wie thans adoptieprocedures aan de | dispositions transitoires en faveur des personnes ayant actuellement |
| gang zijn, zoals hierna wordt uitgelegd. | des procédures d'adoption en cours, comme on le verra ci-après. |
| Het is niet de bedoeling in deze omzendbrief de volledige hervorming | La présente circulaire n'a pas pour objectif d'apporter un commentaire |
| uitvoerig te bespreken, maar veeleer de aandacht van de dames en heren | détaillé de l'ensemble de la réforme mais bien d'attirer l'attention |
| ambtenaren van de burgerlijke stand te vestigen op de bepalingen die | de Mesdames et Messieurs les officiers de l'état civil sur les |
| een weerslag kunnen hebben op het vervullen van hun opdrachten. | dispositions qui peuvent avoir une incidence sur l'accomplissement de |
| leurs missions. | |
| I. Context van de hervorming | I. Le contexte de la réforme |
| De goedkeuring van de wet van 24 april 2003 tot hervorming van de | Le vote des lois du 24 avril 2003 réformant l'adoption et du 13 mars |
| adoptie en van de wet van 13 maart 2003 tot hervorming van het | 2003 modifiant le Code judiciaire en ce qui concerne l'adoption |
| Gerechtelijk Wetboek wat de adoptie betreft, beoogde twee | |
| doelstellingen. | répondait à un double objectif. |
| Enerzijds moest ons recht worden gewijzigd teneinde de bekrachtiging | D'une part, il s'agissait de modifier notre droit de façon à permettre |
| van het Verdrag van Den Haag van 29 mei 1993 inzake de internationale | la ratification de la Convention de La Haye du 29 mai 1993 sur la |
| samenwerking en de bescherming van kinderen op het gebied van de | protection des enfants et la coopération en matière d'adoption |
| interlandelijke adoptie mogelijk te maken. | internationale. |
| Anderzijds moesten bepaalde leemten in de huidige wetgeving worden | D'autre part, il s'agissait de remédier à certaines lacunes de la |
| weggewerkt en moest het adoptierecht worden gemoderniseerd door middel | législation actuelle et de moderniser le droit de l'adoption en y |
| van de invoering van bepaalde waarborgen, zoals een voorafgaande | introduisant certaines garanties telles que l'introduction de |
| evaluatie door de rechter van de bekwaamheid en de geschiktheid van de | l'évaluation préalable par le juge des qualifications et aptitudes des |
| personen die wensen te adopteren en de vereiste dat deze personen een | personnes désireuses d'adopter, ainsi que la nécessité pour ces |
| passende voorbereiding volgen. | personnes de suivre une préparation adaptée. |
| Het Verdrag van Den Haag van 29 mei 1993 voorziet in de oprichting van | La Convention de La Haye du 29 mai 1993 prévoit la mise en place d'une |
| een centrale autoriteit die een wezenlijke rol moet spelen bij de | autorité centrale destinée à jouer un rôle essentiel dans la |
| verwezenlijking van interlandelijke adopties. In het Verdrag is | réalisation des adoptions internationales. Elle prévoit toutefois que |
| evenwel bepaald dat in een federale Staat verscheidene centrale | dans un Etat fédéral, plusieurs autorités centrales pourront être |
| autoriteiten kunnen worden aangewezen. | désignées. |
| In ons land vormt het adoptierecht een gemengde bevoegdheid die deels | Dans notre pays, le droit de l'adoption est une compétence mixte qui |
| tot de bevoegdheid van de federale Staat en deels tot de bevoegdheid | entre pour partie dans les compétences de l'Etat fédéral et pour |
| van de Gemeenschappen behoort. | partie dans les compétences des Communautés. |
| Derhalve is krachtens de wet van 24 april 2003 een stelsel ingevoerd | La loi du 24 avril 2003 a dès lors mis en place un système visant à |
| dat beoogt rekening te houden met de bevoegdheden van elk, met de | respecter les compétences de chacun et la manière dont elles ont été |
| wijze waarop zij door de Grondwet en de wetten tot hervorming der | définies par la Constitution et les lois de réformes |
| instellingen zijn verdeeld en met de verplichtingen die voortvloeien | institutionnelles, tout en traduisant les exigences de la Convention. |
| uit het Verdrag. De federale centrale autoriteit maakt deel uit van de Federale | L'Autorité centrale fédérale fera partie du Service public fédéral |
| Overheidsdienst Justitie en moet twee soorten opdrachten vervullen : | Justice et sera chargée d'exercer deux types de tâches : |
| 1. de opdrachten van centrale autoriteit bepaald in het Verdrag en | 1. les fonctions d'autorité centrale que prévoit la Convention et que |
| haar toegekend krachtens de wet. Het gaat vooral om informatie | lui attribue la loi. Il s'agit essentiellement de fonctions |
| (overzending van informatie over de Belgische wetgeving en van | d'information (transmission aux autorités centrales étrangères |
| statistieken aan de buitenlandse centrale autoriteiten, ontvangst van | d'informations sur la législation belge et de statistiques, réception |
| informatie van die autoriteiten en doorsturen ervan aan de bevoegde | d'informations en provenance de ces autorités et transmission aux |
| autoriteiten in België,...) en coördinatie (op nationaal en | autorités compétentes en Belgique,...) et de coordination (au plan |
| internationaal vlak); | national et au plan international); |
| 2. andere opdrachten haar toegekend krachtens de wet - welke in het | 2. d'autres fonctions - étrangères à la Convention - qui lui sont |
| Verdrag niet voorkomen. Het gaat in casu hoofdzakelijk om de erkenning | attribuées par la loi. On vise principalement ici la reconnaissance |
| van de adopties die in het buitenland zijn tot stand gekomen (nagaan | des adoptions établies à l'étranger (contrôle de la conformité à |
| of de krachtens het Verdrag tot stand gekomen adopties niet strijdig | l'ordre public des adoptions conventionnelles et contrôle au fond des |
| zijn met de openbare orde en controle ten gronde van adopties die | adoptions non conventionnelles) et leur enregistrement. |
| buiten het Verdrag tot stand zijn gekomen) en de registratie ervan. | |
| II. Recht toepasselijk op de adoptie | II. Le droit applicable à l'adoption |
| Het recht toepasselijk op de adoptie is bepaald in de artikelen 67 tot | Le droit applicable à l'adoption est déterminé par les articles 67 à |
| 71 van de wet van 16 juli 2004 houdende het Wetboek van internationaal | 71 de la loi du 16 juillet 2004 portant le Code de droit international |
| privaatrecht, waarnaar ik verwijs. | privé auxquels je vous renvoie. |
| III. Belgische adoptierecht | III. Le droit belge de l'adoption |
| Met betrekking tot het Belgisch materieel adoptierecht wordt | |
| onderstreept dat adoptie voortaan is opengesteld voor een enkele | En ce qui concerne le droit matériel belge de l'adoption, on notera |
| persoon, twee echtgenoten van verschillend geslacht of samenwonenden | que l'adoption sera désormais ouverte à une seule personne, deux époux |
| van verschillend geslacht. Het begrip « samenwonenden » in de context | de sexe différent ou des cohabitants de sexe différent. La notion de |
| van adoptie is opgenomen in het nieuwe artikel 343, § 1, b), van het | cohabitants dans le contexte de l'adoption figure à l'article 343, § 1er, |
| Burgerlijk Wetboek, zoals vervangen bij de programmawet van 27 | b) nouveau du Code civil, tel que remplacé par la loi-programme du 27 |
| december 2004. Voortaan gaat het om twee personen van ongelijk | décembre 2004. Il s'agit désormais de deux personnes de sexe différent |
| geslacht die een verklaring van wettelijke samenwoning hebben afgelegd | ayant fait une déclaration de cohabitation légale ou de deux personnes |
| of om twee personen van ongelijk geslacht die op een permanente en | de sexe différent qui vivent ensemble de façon permanente et affective |
| affectieve wijze samenwonen sedert ten minste drie jaar op het | |
| tijdstip van de indiening van het verzoek om adoptie, voor zover zij | depuis au moins trois ans au moment de l'introduction de la demande en |
| niet door een band van bloedverwantschap of aanverwantschap zijn | adoption, pour autant qu'elles ne soient pas unies par un lien de |
| verbonden die leidt tot een huwelijksverbod waarvoor de Koning geen | parenté ou d'alliance entraînant une prohibition de mariage dont elles |
| ontheffing kan verlenen. | ne peuvent être dispensées par le Roi. |
| De twee soorten adoptie - gewone adoptie en volle adoptie - blijven | Les deux types d'adoption - adoption simple et adoption plénière - |
| bestaan. In bepaalde omstandigheden wordt het mogelijk een gewone | subsistent. Il sera possible, dans certaines circonstances, de |
| adoptie om te zetten in een volle adoptie (artikel 347-3 van het | convertir une adoption simple en adoption plénière (article 347-3 du |
| Burgerlijk Wetboek). | Code civil). |
| De herziening van de adoptie is mogelijk onder de voorwaarden bepaald | La révision de l'adoption est possible dans les conditions définies à |
| in artikel 351 van het Burgerlijk Wetboek, zowel bij gewone adoptie | l'article 351 du Code civil aussi bien dans le cas de l'adoption |
| als bij volle adoptie (artikel 356-4 van het Burgerlijk Wetboek). | simple que dans le cas de l'adoption plénière (l'article 356- 4 du |
| De herroeping van een gewone adoptie is mogelijk (artikel 354-1 tot | Code civil). La révocation d'une adoption simple est possible (article 354-1 à |
| 354-3 van het Burgerlijk Wetboek). Een volle adoptie (artikel 356-4 | 354-3 du Code civil) mais pas celle d'une adoption plénière (article |
| van het Burgerlijk Wetboek) kan evenwel niet worden herroepen. | 356-4 du Code civil). |
| De nietigheid van een adoptie kan nooit worden uitgesproken in België | La nullité d'une adoption ne peut jamais être prononcée en Belgique |
| (artikelen 349-3 en 359-6 van het Burgerlijk Wetboek). | (articles 349-3 et 359-6 du Code civil). |
| In sommige gevallen, zowel bij een gewone als bij een volle adoptie, | Dans certains cas, aussi bien pour l'adoption simple que pour |
| kan de reeds geadopteerde persoon nogmaals worden geadopteerd (zie de | l'adoption plénière, la personne déjà adoptée peut faire l'objet d'une |
| artikelen 347-1 en 347-2 van het Burgerlijk Wetboek). De adoptieprocedure in België is grondig gewijzigd. De procedure is enigszins verschillend naargelang het gaat om een adoptie die de interlandelijke overbrenging van een kind onderstelt (interlandelijke adoptie genaamd), zoals omschreven in artikel 360-2 van het Burgerlijk Wetboek, of om een adoptie die de interlandelijke overbrenging van een kind niet onderstelt. De totstandkoming van een adoptie in België wordt beheerst door het Belgische recht. Hierin is onder meer bepaald (artikel 346-1 van het Burgerlijk Wetboek) dat de adoptant of de adoptanten die een kind wensen te adopteren bekwaam en geschikt moeten zijn om te adopteren, en dat deze geschiktheid wordt beoordeeld door de jeugdrechtbank op grond van een maatschappelijk onderzoek. De beoordeling van deze geschiktheid onderstelt dat de kandidaat-adoptanten vooraf de voorbereiding hebben gevolgd die door de bevoegde Gemeenschap wordt verstrekt. Dit heeft tot gevolg dat, als het gaat om de adoptie van een kind, in België geen enkele adoptie nog tot stand kan komen zonder voorafgaand contact met de overheden van de Gemeenschappen. Ingeval de adoptieprocedure in het buitenland moet worden geconcretiseerd, is normaliter de buitenlandse procedure van toepassing. In geval van een adoptie die de interlandelijke overbrenging van een kind onderstelt (interlandelijke adoptie), met andere woorden in de meeste gevallen waarin de adoptie in het buitenland wordt uitgesproken, zijn soortgelijke bepalingen van toepassing, te weten de verplichting voor de kandidaat-adoptant om door de rechtbank erkend te worden als geschikt om te adopteren. De geschiktheid wordt beoordeeld door de jeugdrechtbank op grond van een maatschappelijk onderzoek, nadat de kandidaat-adoptanten eerst de voorbereiding hebben gevolgd die de bevoegde Gemeenschap organiseert (artikel 361-1 van het Burgerlijk Wetboek). Daaruit volgt dus dat de grote meerderheid van de adopties, ongeacht of zij worden uitgesproken in België of in het buitenland na een procedure door Belgische ingezetenen, niet langer kunnen plaatsvinden zonder begeleiding door de diensten van de Gemeenschappen, wat sommigen ertoe heeft aangezet te stellen dat de mogelijkheid tot « vrije adoptie » is afgeschaft. De procedure bij endofamiliale adopties kan enigszins eenvoudiger zijn | nouvelle adoption (voir les articles 347-1 et 347-2 du Code civil); La procédure de l'adoption en Belgique est profondément modifiée. Elle est quelque peu différente selon qu'il s'agit d'une adoption impliquant le déplacement international d'un enfant (dénommée adoption internationale), telle que définie à l'article 360-2 du Code civil, ou une adoption n'impliquant pas le déplacement international d'un enfant L'établissement d'une adoption en Belgique est régi par le droit belge. Celui-ci dispose notamment (article 346-1 du Code civil) que l'adoptant ou les adoptants qui désirent adopter un enfant doivent être qualifiés et aptes à adopter, et que cette aptitude est appréciée par le tribunal de la jeunesse sur la base d'une enquête sociale; l'appréciation de cette aptitude implique que les candidats à l'adoption aient préalablement suivi la préparation organisée par la Communauté compétente, ce qui aura pour conséquence que lorsqu'il s'agit de l'adoption d'un enfant aucune adoption menée en Belgique ne pourra plus être menée sans contact préalable avec les autorités communautaires. Si la procédure d'adoption doit être concrétisée à l'étranger, c'est normalement la procédure étrangère qui sera applicable. Toutefois, dans le cas d'une adoption impliquant le déplacement international d'un enfant (adoption internationale), c'est-à-dire dans la grande majorité des cas où l'adoption est prononcée à l'étranger, des dispositions similaires, à savoir l'obligation pour le candidat-adoptant d'être reconnu comme apte à adopter par le tribunal, l'aptitude étant appréciée par le tribunal de la jeunesse sur la base d'une enquête sociale, après que les candidats à l'adoption aient préalablement suivi la préparation organisée par la Communauté compétente, seront applicables (article 361-1 du Code civil). Il en résulte donc que la grande majorité des adoptions, qu'elles soient prononcées en Belgique ou prononcées à l'étranger à l'issue d'une procédure menée par des résidents belges, ne pourront plus avoir lieu sans encadrement par les services communautaires, ce qui a permis à d'aucuns de faire état de la suppression de la possibilité d'adoption en "filière libre". Dans le cas des adoptions endo-familiales, la procédure peut être |
| (krachtens artikel 346-2, derde lid, van het Burgerlijk Wetboek, kan | quelque peu simplifiée (en vertu de l'article 346-2, alinéa 3, du Code |
| de jeugdrechtbank zonder voorafgaandelijk maatschappelijk onderzoek | civil, le tribunal de la jeunesse peut apprécier l'aptitude à adopter |
| uitspraak doen over de geschiktheid om te adopteren). | sans enquête sociale préalable). |
| Er moet op worden gewezen dat de geschiktheidsvoorwaarde, zoals | On notera que la condition relative à l'aptitude, telle que reprise à |
| genoemd in artikel 346-1 van het Burgerlijk Wetboek, de adoptie van | l'article 346-1 du Code civil, concerne les adoptions d'enfants et non |
| kinderen betreft en niet die van personen van achttien jaar of ouder. | pas celle de personnes âgées de 18 ans ou plus. |
| Enkele bepalingen van het materieel recht die de aandacht van de | Parmi les dispositions du droit matériel devant retenir l'attention de |
| ambtenaar van de burgerlijke stand vereisen : | l'officier de l'état civil, on citera |
| A. Artikel 353-12 van het Burgerlijk Wetboek, waarin is bepaald dat de | A. L'article 353-12 du Code civil, selon lequel le lien de parenté |
| band van verwantschap die uit de adoptie ontstaat zich uitstrekt tot de afstammelingen van de geadopteerde. | résultant de l'adoption simple s'étend aux descendants de l'adopté. |
| B. Artikel 353-13 van het Burgerlijk Wetboek, waarin de gevallen van | B. L'article 353-13 du Code civil qui énumère les cas d'empêchement à |
| huwelijksbeletsel worden opgesomd bij gewone adoptie. Het huwelijk is verboden : | mariage lorsqu'il y a eu adoption simple, le mariage étant prohibé : |
| 1° tussen de adoptant en de geadopteerde of zijn afstammelingen; | 1° entre l'adoptant et l'adopté ou ses descendants; |
| 2° tussen de geadopteerde en de vorige echtgenoot van de adoptant; | 2° entre l'adopté et l'ancien conjoint de l'adoptant; |
| 3° tussen de geadopteerde en de persoon met wie de adoptant heeft | 3° entre l'adopté et l'ancien ou actuel cohabitant de l'adoptant; |
| samengewoond of samenwoont; | |
| 4° tussen de adoptant en de vorige echtgenoot van de geadopteerde; | 4° entre l'adoptant et l'ancien conjoint de l'adopté; |
| 5° tussen de adoptant en de persoon met wie de geadopteerde heeft | 5° entre l'adoptant et l'ancien ou actuel cohabitant de l'adopté; |
| samengewoond of samenwoont; | |
| 6° tussen de adoptieve kinderen van een zelfde adoptant; | 6° entre les enfants adoptifs d'un même adoptant; |
| 7° tussen de geadopteerde en de kinderen van de adoptant. | 7° entre l'adopté et les enfants de l'adoptant. |
| In artikel 353-13 is voorts bepaald dat de Koning om wettige redenen | L'article 353-13 dispose encore que ces deux derniers empêchements à |
| ontheffing kan verlenen van de laatste twee verbodsbepalingen. | mariage peuvent être levés par le Roi pour des motifs légitimes. |
| In de context van dit artikel moet erop worden gewezen dat het begrip | On notera que dans le contexte de cet article, la notion de |
| « samenwonende » moet worden verstaan in de zin van de in artikel 343 | "cohabitant" doit s'entendre au sens de la définition donnée par |
| gegeven definitie. | l'article 343. |
| Bij volle adoptie gelden de huwelijksbeletsels bedoeld in de artikelen | Lorsqu'il s'agit d'une adoption plénière, les empêchements à mariage |
| 161 tot 164 van het Burgerlijk Wetboek, zowel ten aanzien van de | seront ceux qui sont visés aux articles 161 à 164 du Code civil, aussi |
| adoptiefamilie als ten aanzien van de oorspronkelijke familie van de | bien à l'égard de la famille adoptive que dans la famille d'origine de |
| geadopteerde (artikel 356-1, eerste en tweede lid, van het Burgerlijk Wetboek). | l'adopté (article 356-1, alinéas 1er et 2, du Code civil). |
| C. Artikel 350 van het Burgerlijk Wetboek met betrekking tot de | C. L'article 350 du Code civil relatif à l'établissement de la |
| vaststelling van de afstamming van de geadopteerde na de adoptie. | filiation de l'adopté postérieurement à l'adoption. |
| Er moet een onderscheid worden gemaakt tussen twee gevallen : | Deux hypothèses sont à distinguer : |
| - het eerste geval betreft de vaststelling van de afstamming van de | - la première est celle de l'établissement de la filiation de l'adopté |
| geadopteerde ten aanzien van de adoptant. | à l'égard de l'adoptant. |
| In tegenstelling tot de vorige wet (de vroegere artikelen 362 en 370, § 4, van het Burgerlijk Wetboek) is in artikel 350, eerste lid, bepaald dat de gewone of de volle adoptie een einde neemt bij de vaststelling van de afstamming van de geadopteerde ten aanzien van de adoptant. - het tweede geval betreft de vaststelling van de afstamming van de geadopteerde ten aanzien van een derde. Een dergelijke situatie maakt geen einde aan de adoptie. Ingeval de adoptie een gewone adoptie was, heeft de afstamming, zoals thans reeds het geval is, slechts gevolgen voorzover zij niet strijdig zijn met die van de adoptie. Ingeval de adoptie een volle adoptie was, heeft de afstamming geen andere gevolgen dan de huwelijksbeletsels bedoeld in de artikelen 161 tot 164 van het Burgerlijk Wetboek. IV. Erkenning van in het buitenland uitgesproken adopties | L'alinéa 1er de l'article 350 prévoit en ce cas, contrairement à la loi précédente (articles 362 et 370, § 4, anciens du Code civil), que l'adoption simple ou plénière disparaît lorsque la filiation est établie à l'égard de l'adoptant. - la seconde est celle de l'établissement de la filiation de l'adopté à l'égard d'un tiers. Une telle situation ne met pas fin à l'adoption. Si l'adoption était une adoption simple, la filiation ne produit ses effets, comme c'est déjà actuellement le cas, que pour autant qu'ils ne s'opposent pas à ceux de l'adoption. Si l'adoption était une adoption plénière, la filiation n'aura d'autre effet que les empêchements à mariage des articles 161 à 164 du Code civil. IV. La reconnaissance des adoptions prononcées à l'étranger |
| De nieuwe wetgeving heeft de procedure voor de erkenning van de in het | La nouvelle législation modifie profondément la procédure de |
| buitenland uitgesproken adopties grondig gewijzigd. De gevolgen voor | reconnaissance des adoptions prononcées à l'étranger et c'est sans |
| de rol van de ambtenaar van de burgerlijke stand zijn wellicht het | doute sur cette question que les incidences quant au rôle de |
| belangrijkst op dit vlak. | l'officier de l'état civil seront les plus importantes. |
| Artikel 72 van de wet van 16 juli 2004 houdende het Wetboek van | L'article 72 de la loi du 16 juillet 2004 portant le Code de droit |
| internationaal privaatrecht bepaalt immers : « In afwijking van de | international privé dispose en effet que "Par dérogation aux |
| bepalingen van deze wet wordt een buitenlandse rechterlijke beslissing | dispositions de la présente loi, une décision judiciaire ou un acte |
| of authentieke akte houdende totstandkoming, omzetting, herroeping, | authentique étranger portant établissement, conversion, révocation, |
| herziening of vernietiging van een adoptie niet erkend in België | révision ou annulation d'une adoption n'est pas reconnu en Belgique si |
| ingeval de bepalingen van de artikelen 365-1 tot 366-3 van het Burgerlijk Wetboek niet werden in acht genomen en een beslissing bedoeld in artikel 367-1 van hetzelfde Wetboek niet is geregistreerd overeenkomstig artikel 367-2 van dat Wetboek ». Wat de nietigverklaring betreft, is in artikel 366-3 van het Burgerlijk Wetboek evenwel bepaald dat een vreemde beslissing tot nietigverklaring van een adoptie in België geen gevolgen heeft. De nietigheid van een adoptie is dus onmogelijk. Deze bepaling slaat evenwel op de nietigverklaring in de strikte zin. De federale centrale autoriteit behoudt een beoordelingsbevoegdheid en is niet gebonden | les dispositions des articles 365-1 à 366-3 du Code civil n'ont pas été respectées et tant qu'une décision visée à l'article 367-1 du même Code n'a pas été enregistrée conformément à l'article 367-2 de ce Code". S'agissant de l'annulation, on notera cependant que l'article 366-3 du Code civil dispose qu'une décision étrangère annulant une adoption ne peut produire d'effet en Belgique. La nullité d'une adoption n'est donc pas admise. Toutefois, cette disposition vise la nullité au sens strict. L'autorité centrale fédérale garde un pouvoir d'appréciation |
| door de omschrijving ervan. De erkenning is dus niet uitgesloten | et n'est pas liée par la qualification de celle-ci. La reconnaissance |
| ingeval de beslissing tot « nietigverklaring » eigenlijk een | n'est donc pas exclue si la décision d' "annulation" s'analyse en fait |
| herroeping of een herziening blijkt te zijn. | comme une révocation ou une révision. |
| In de wet van 24 april 2003 is overigens bepaald dat de buitenlandse | Par ailleurs, la loi du 24 avril 2003 prévoit qu'il appartiendra |
| adopties voortaan moeten worden erkend door de federale centrale | désormais à l'autorité centrale fédérale de reconnaître les adoptions |
| autoriteit, ongeacht of het gaat om interlandelijke (adopties die de | étrangères, qu'elles soient internationales (adoptions impliquant le |
| interlandelijke overbrenging van een kind onderstellen) of andere | déplacement international d'un enfant) ou autres (adoptions étrangères |
| adopties (louter interne buitenlandse adopties of adopties die de | purement internes ou n'impliquant pas le déplacement international |
| interlandelijke overbrenging van een kind niet onderstellen). | d'un enfant). Si l'adoption est une adoption "conventionnelle" (régie par la |
| Ingeval het gaat om een adoptie « volgens het Verdrag » (beheerst door | |
| het Verdrag van Den Haag van 29 mei 1993 inzake de internationale | Convention de La Haye du 29 mai 1993 sur la protection des enfants et |
| samenwerking en de bescherming van kinderen op het gebied van de | la coopération en matière d'adoption internationale) l'autorité |
| interlandelijke adoptie), kan de centrale autoriteit de erkenning | centrale ne pourra refuser la reconnaissance que si l'adoption est |
| alleen weigeren als de adoptie kennelijk strijdig is met de openbare orde, rekening houdend met het hoger belang van het kind en de fundamentele rechten die het op grond van het internationaal recht toekomen. Wanneer het niet gaat om een adoptie « volgens het Verdrag », worden de voorwaarden voor erkenning bepaald door de artikelen 365-1 en 365-2 van het Burgerlijk Wetboek. Iedere beslissing van de federale centrale autoriteit inzake een verzoek om erkenning in België van een buitenlandse beslissing inzake adoptie wordt gemotiveerd en overhandigd of betekend aan de verzoekers. Een positieve beslissing wordt geconcretiseerd door een bewijs van registratie opgesteld overeenkomstig een model bepaald door het koninklijk besluit van 24 augustus 2005 tot vaststelling van | manifestement contraire à l'ordre public, compte tenu de l'intérêt supérieur de l'enfant et des droits fondamentaux qui lui sont reconnus en vertu du droit international. Si l'adoption n'est pas une adoption "conventionnelle", les conditions de reconnaissance sont déterminées par les articles 365-1 et 365-2 du Code civil. Toute décision de l'autorité centrale fédérale relative à une demande portant sur la reconnaissance en Belgique d'une décision étrangère en matière d'adoption sera motivée et remise ou notifiée aux requérants, et en cas de décision positive, sera concrétisée par une attestation d'enregistrement établie conformément à un modèle établi par l'arrêté |
| maatregelen houdende uitvoering van de wet van 24 april 2003 tot | royal du 24 août 2005 fixant des mesures d'exécution de la loi du 24 |
| hervorming van de adoptie en van de wet van 13 maart 2003 tot | avril 2003 réformant l'adoption, de la loi du 13 mars 2003 modifiant |
| wijziging van het Gerechtelijk Wetboek wat de adoptie betreft en van | le Code judiciaire en ce qui concerne l'adoption et de la loi du 16 |
| de wet van 16 juli 2004 houdende het Wetboek van internationaal | juillet 2004 portant le code de droit international privé, attestation |
| privaatrecht. Dit bewijs wordt overhandigd of betekend aan de | qui sera remise ou notifiée aux requérants. |
| verzoekers. Uit al deze bepalingen volgt dat de ambtenaar van de burgerlijke stand | Il résulte de l'ensemble de ces dispositions que l'officier de l'état |
| die een verzoek om erkenning van een in het buitenland uitgesproken | civil qui serait confronté à une demande de reconnaissance d'une |
| adoptie moet behandelen, de verzoeker moet verwijzen naar de federale | adoption prononcée à l'étranger devra diriger le requérant vers |
| centrale autoriteit (zie gegevens infra) alvorens er conclusies inzake | l'autorité centrale fédérale (voir coordonnées infra) avant d'en tirer |
| de staat van de betrokkene uit te trekken. | les conséquences en ce qui concerne l'état de la personne concernée. |
| V. Formaliteiten inzake burgerlijke stand | V. Les formalités d'état civil |
| Deze aangelegenheid komt voornamelijk aan bod in artikel 368-1 van het | La matière est essentiellement traitée à l'article 368-1 du Code |
| Burgerlijk Wetboek. | civil. |
| Krachtens deze bepaling is de ambtenaar van de burgerlijke stand van | Selon cette disposition, l'officier de l'état civil compétent pour |
| de gewone verblijfplaats in België van de adoptant, van de adoptanten | effectuer une transcription sur ses registres sera celui de la |
| of van een van hen, of bij gebreke daarvan, van de geadopteerde, | résidence habituelle en Belgique de l'adoptant ou des adoptants ou de |
| bevoegd om over te gaan tot een overschrijving in zijn registers. | l'un d'eux, ou, à défaut de l'adopté. Si aucune des parties à |
| Ingeval geen van de bij de adoptie betrokken partijen haar gewone verblijfplaats in België heeft, is de ambtenaar van de burgerlijke stand te Brussel bevoegd. De ambtenaar van de burgerlijke stand moet in zijn registers overschrijven : 1° het beschikkend gedeelte van iedere in België gewezen beslissing houdende uitspraak, omzetting, herroeping of herziening van een adoptie. Geval 1 : uitspraak van een adoptie Zulks zou geen moeilijkheden mogen veroorzaken. Met betrekking tot een in België uitgesproken adoptie is in het nieuwe | l'adoption ne réside habituellement en Belgique, l'officier de l'état civil de Bruxelles est compétent. L'officier de l'état civil compétent devra transcrire sur ses registres : 1° le dispositif de toute décision rendue en Belgique qui prononce, convertit, révoque ou révise une adoption. 1re hypothèse : le prononcé d'une adoption Cette hypothèse ne devrait pas susciter de difficultés. |
| artikel 1231-19 van het Gerechtelijk Wetboek bepaald dat het | S'agissant d'une adoption prononcée en Belgique, l'article 1231-19 |
| beschikkend gedeelte van de beslissing door de griffier wordt | nouveau du Code judiciaire dispose que le dispositif de la décision |
| toegezonden aan de bevoegde ambtenaar van de burgerlijke stand. De | sera transmis à l'officier de l'état civil compétent par le greffier. |
| ambtenaar van de burgerlijke stand schrijft het beschikkend gedeelte | L'officier de l'état civil transcrira immédiatement le dispositif sur |
| onmiddellijk over in zijn registers en zendt een afschrift van de akte | ses registres et transmettra une copie de l'acte de transcription au |
| van overschrijving toe aan de griffier en aan de federale centrale | greffier ainsi qu'à l'autorité centrale fédérale. |
| autoriteit. De overschrijving moet worden vermeld in de kant van de akten van de | Mention de la transcription est faite en marge des actes concernant |
| burgerlijke stand van de geadopteerde en van zijn afstammelingen. | l'état civil de l'adopté et de ses descendants. |
| Overeenkomstig artikel 1231-15 van het Gerechtelijk Wetboek vermeldt | On notera que conformément à l'article 1231-15 du Code judiciaire, le |
| het beschikkend gedeelte van het vonnis inzake adoptie inzonderheid : | dispositif du jugement d'adoption mentionnera notamment : |
| - de naam en de voornamen die de geadopteerde bij de adoptie droeg en | - le nom et les prénoms que l'adopté porte lors de l'adoption et, en |
| ingeval zij ingevolge de adoptie zijn gewijzigd, de naam en de | cas de changement de ceux-ci en raison de l'adoption, le nom et les |
| voornamen die hij voortaan zal dragen; | prénoms qu'il portera désormais; |
| - indien nodig, de naam en de voornamen die de afstammelingen van de | - s'il y a lieu, le nom et les prénoms que les descendants de l'adopté |
| geadopteerde niettegenstaande de adoptie behouden. | conservent malgré l'adoption. |
| Op grond van artikel 353-6 van het Burgerlijk Wetboek geldt de | S'agissant des descendants de l'adopté, si le dispositif du jugement |
| naamsverandering ingevolge de adoptie eveneens voor de afstammelingen | ne contient pas la mention du nom qu'ils conservent, le changement de |
| van de geadopteerde indien in het beschikkend gedeelte van het vonnis | nom résultant de l'adoption leur sera également applicable, sur base |
| de naam die zij behouden niet is vermeld. | de l'article 353-6 du Code civil. |
| Overeenkomstig artikel 349-1 van het Burgerlijk Wetboek heeft de | Conformément à l'article 349-1 du Code civil, l'adoption, une fois |
| adoptie, zodra zij is overgeschreven, gevolgen vanaf de neerlegging van het verzoekschrift Geval 2 : omzetting van een gewone adoptie in een volle adoptie Dit geval behoeft geen commentaar (zie artikel 1231-23 van het Gerechtelijk Wetboek). Gevallen 3 en 4 : herroeping of herziening van een adoptie Overeenkomstig artikel 1231-50 van het Gerechtelijk Wetboek vermeldt het beschikkend gedeelte van het vonnis de naam en de voornamen die de persoon die geadopteerd was, zal dragen, alsook die welke zijn afstammelingen, van wie de naam ingevolge de adoptie was gewijzigd, zullen dragen. Voor het overige eindigen de gevolgen van de adoptie vanaf de | transcrite, produira ses effets à partir du dépôt de la requête. 2e hypothèse : la conversion d'une adoption simple en adoption plénière Cette hypothèse n'appelle pas de commentaire (voir article 1231-23 du Code judiciaire). 3e et 4e hypothèses : la révocation ou la révision d'une adoption. Conformément à l'article 1231-50 du Code judiciaire, le dispositif du jugement mentionnera le nom et les prénoms que portera celui qui était adopté, ainsi que celui que porteront ses descendants dont le nom avait été modifié par l'adoption. Pour le surplus, tant pour la révocation que pour la révision, les |
| overschrijving in de registers van de burgerlijke stand (artikelen | effets de l'adoption cesseront à partir de la transcription sur les |
| 354-3 en 351 van het Burgerlijk Wetboek), zowel wat de herroeping als | registres de l'état civil (articles 354-3 et 351 du Code civil). |
| wat de herziening betreft. | |
| Behalve in het geval waarin het kind overeenkomstig artikel 354-2 van | Par ailleurs, sauf dans l'hypothèse où l'enfant a été replacé sous |
| het Burgerlijk Wetboek opnieuw onder het ouderlijk gezag van de vader | l'autorité parentale des père et mère ou de l'un d'eux conformément à |
| of moeder of van een van hen wordt geplaatst, moet de ambtenaar van de | |
| burgerlijke stand bovendien de bevoegde vrederechter onmiddellijk in | l'article 354-2 du Code civil, l'officier de l'état civil doit |
| kennis stellen van de overschrijving van het vonnis waarbij de | informer immédiatement le juge de paix compétent de la transcription |
| herroeping wordt uitgesproken. | du jugement prononçant la révocation. |
| 2° het beschikkend gedeelte van iedere in België erkende en | 2° le dispositif de toute décision étrangère en matière d'adoption, |
| geregistreerde vreemde beslissing inzake adoptie | reconnue et enregistrée en Belgique |
| In punt IV werd reeds vermeld dat de erkenning van buitenlandse | Il a déjà été mentionné sous le point IV que la reconnaissance des |
| adopties voortaan wordt toevertrouwd aan de federale centrale | adoptions étrangères serait dorénavant confiée à l'autorité centrale |
| autoriteit. In geval van erkenning wordt aan de verzoekers een | fédérale qui en cas de reconnaissance, remettrait ou notifierait aux |
| beslissing van erkenning overhandigd of betekend, en wordt hen een | requérants une décision de reconnaissance, et leur délivrerait une |
| bewijs van registratie afgegeven. | attestation d'enregistrement. |
| Bijgevolg zijn de ambtenaren van de burgerlijke stand niet langer | Les officiers de l'état civil ne seront dès lors plus autorisés à |
| gemachtigd om buitenlandse beslissingen over te schrijven waarvan de | transcrire des décisions étrangères dont l'enregistrement par |
| registratie door de federale centrale autoriteit niet is bewezen. | l'autorité centrale fédérale ne serait pas établi. |
| Gelet op artikel 367-2, derde lid, van het Burgerlijk Wetboek, dat | Eu égard à l'article 367-2, alinéa 3, du Code civil, selon lequel |
| bepaalt dat iedere op grond van het eerste lid geregistreerde | toute décision enregistrée conformément à l'alinéa premier est |
| beslissing, op eenvoudig vertoon van het bewijs van registratie wordt | reconnue par toute autorité ou juridiction, ainsi que par toute autre |
| erkend door iedere overheid of rechtsmacht, alsook door ieder ander | personne, sur simple présentation de l'attestation d'enregistrement, |
| persoon, moet de ambtenaar van de burgerlijke stand niet langer de | l'officier de l'état civil mis en présence de cette attestation ne |
| geldigheid van de akte onderzoeken zoals bepaald in artikel 31 van de | devra plus procéder au contrôle de validité de l'acte tel que prévu à |
| wet van 16 juli 2004 houdende het Wetboek van internationaal | l'article 31 de la loi du 16 juillet 2004 portant le code de droit |
| privaatrecht. | international privé. |
| Er moet worden opgemerkt dat geen enkele bepaling van de wet een betrokkene die de erkenning en de registratie van een buitenlandse beslissing inzake adoptie heeft verkregen, de verplichting oplegt de overschrijving ervan te vragen aan de bevoegde ambtenaar van de burgerlijke stand. De bevoegde ambtenaar van de burgerlijke stand moet vragen dat hem het bewijs van registratie, dat is afgegeven door de federale centrale overheid, wordt voorgelegd indien hij gevolgen moet verlenen aan de adoptie, inzake nationaliteit of naam bijvoorbeeld. Terzake moet worden onderstreept dat de naam van de geadopteerde na de adoptie wordt vermeld in het bewijs van registratie van een adoptie. | Il est à noter qu'aucune disposition de la loi n'oblige une personne intéressée ayant obtenu la reconnaissance et l'enregistrement d'une décision étrangère en matière d'adoption à en demander la transcription à l'officier de l'état civil compétent. L'officier de l'état civil compétent devra demander que lui soit présentée l'attestation d'enregistrement délivrée par l'autorité centrale fédérale, lorsqu'il y aura lieu, pour lui, d'appliquer les effets de l'adoption, en matière de nationalité ou de nom, par exemple. On notera à cet égard que l'attestation d'enregistrement d'une adoption contiendra le nom de l'adopté après l'adoption. Il s'agira du |
| Het gaat om de naam bepaald op grond van de artikelen 37 tot 39 van de | nom déterminé conformément aux articles 37 à 39 de la loi du 16 |
| wet van 16 juli 2004 houdende het Wetboek van internationaal | juillet 2004 portant le Code de droit international privé. Ce nom |
| privaatrecht. In sommige gevallen is het dus mogelijk dat dit niet de | pourrait donc, dans certains cas, ne pas être celui qui lui aurait été |
| hem krachtens de adoptieakte toegekende naam is. | attribué par l'acte d'adoption. |
| 3° de geboorteakte van de geadopteerde wanneer de adoptie in België is | 3° l'acte de naissance de l'adopté lorsque l'adoption est prononcée ou |
| uitgesproken of erkend. | reconnue en Belgique. |
| Deze bepaling moet worden getoetst aan die bedoeld in artikel 48 van | Cette disposition doit être confrontée à celle de l'article 48 du Code |
| het Burgerlijk Wetboek, voorzover deze tevens kan gelden voor een Belg | civil, dans la mesure où celui-ci peut également s'appliquer à un |
| die werd geadopteerd. | Belge ayant été l'objet d'une adoption. |
| Ik ben van oordeel dat artikel 368-1, eerste lid, 3°, van het | Il me paraît que l'article 368-1, alinéa 1er, 3° du Code civil doit |
| Burgerlijk Wetboek moet worden uitgelegd als een aanvulling op artikel | s'interpréter comme complétant l'article 48. Il devrait donc |
| 48. Het moet dus voornamelijk van nut zijn voor de personen van wie de | essentiellement bénéficier aux personnes dont l'adoption est prononcée |
| adoptie in België is uitgesproken of erkend en die de Belgische | ou reconnue en Belgique qui n'ont pas la nationalité belge. |
| nationaliteit niet bezitten. | Lorsque la personne adoptée est Belge, elle tire en toute hypothèse de |
| Ingeval de geadopteerde persoon Belg is, volgt uit artikel 48 hoe dan | l'article 48 un droit à faire transcrire son acte de naissance en |
| ook een recht om zijn geboorteakte in België te doen overschrijven, | |
| ongeacht of de op hem betrekking hebbende adoptie al dan niet erkend | Belgique, indépendamment de la reconnaissance ou non de l'adoption |
| werd. Het is zelfs mogelijk dat de ambtenaar van de burgerlijke stand | dont elle a fait l'objet. Il se pourrait même que l'officier de l'état |
| niet weet dat de persoon die hem vraagt zijn geboorteakte over te | civil ignore que la personne qui lui demande de transcrire son acte de |
| schrijven ooit geadopteerd werd. | naissance a un jour été l'objet d'une adoption. |
| Een bijzondere moeilijkheid kan zich voordoen ingeval uit de | Une difficulté particulière pourrait se présenter lorsque de l'acte de |
| geboorteakte van deze persoon blijkt dat hij werd geadopteerd, maar | naissance de cette personne, il ressort qu'elle a été adoptée, alors |
| dat deze adoptie niet in België werd erkend. | que cette adoption n'a pas été reconnue en Belgique. |
| Teneinde enig misbruik te voorkomen van het door de nieuwe wetgeving | Dans une telle hypothèse, afin d'éviter tout détournement du système |
| ingevoerde stelsel, is het wenselijk de verzoeker in een dergelijk | mis en place par la nouvelle législation, il y a lieu d'inviter le |
| geval te vragen vooraf contact op te nemen met de federale centrale | requérant à contacter préalablement l'autorité centrale fédérale afin |
| autoriteit teneinde de erkenning van deze adoptie te verkrijgen. De geboorteakte wordt niet overgeschreven zolang deze erkenning niet is bewezen. Telkens als een overschrijving wordt verricht op grond van artikel 368-1, stelt de ambtenaar van de burgerlijke stand die deze heeft verricht, of die op de kant van een akte of een beslissing opgenomen in zijn registers een melding heeft gedaan van een akte of beslissing betreffende een adoptie, de federale centrale autoriteit daarvan onverwijld in kennis. VI. Rechtsmiddelen Krachtens artikel 367-3 van het Burgerlijk Wetboek, ingevoegd op grond | d'obtenir la reconnaissance de cette adoption. Aussi longtemps que celle-ci n'est pas établie, l'acte de naissance ne sera pas transcrit. Dans tous les cas de transcription effectuée sur base de l'article 368-1, l'officier de l'état civil qui l'a effectuée ou qui a porté, en marge d'un acte ou d'une décision figurant dans ses registres, la mention d'un acte ou d'une décision relatif à une adoption, en informe sans délai l'autorité centrale fédérale. VI. Les recours |
| van de programmawet van 27 december 2004, kunnen de verzoekers beroep | L'article 367-3 du Code civil, y inséré par la loi-programme du 27 |
| instellen bij de rechtbank van eerste aanleg te Brussel binnen zestig | décembre 2004, prévoit qu'un recours devant le tribunal de première |
| dagen te rekenen vanaf de overhandiging of de betekening van de | instance est ouvert aux requérants dans les soixante jours de la |
| beslissing van de federale centrale autoriteit. Het beroep kan gericht zijn tegen een beslissing tot niet-erkenning van de federale centrale autoriteit of tegen een beslissing tot erkenning (dit geval zou zeldzamer moeten zijn, maar is niet onmogelijk, bijvoorbeeld het geval waarin de verzoekers de omschrijving gewone adoptie betwisten, het geval waarin de erkenning van een adoptie leidt tot familietwisten die aanleiding geven tot een dergelijk beroep, of nog het geval waarin verscheidene families twisten over de vaststelling van een afstammingsband ten aanzien van hetzelfde kind). De administratieve formaliteiten die na afloop van de procedure moeten worden vervuld, zijn uitvoerig omschreven in artikel 367-3, § 2. In de praktijk kunnen zij evenwel aanleiding geven tot enige moeilijkheden omdat, zoals reeds is gesteld, geen enkele bepaling van de wet een betrokken persoon die de erkenning en de registratie van een buitenlandse beslissing inzake adoptie heeft verkregen, de verplichting oplegt de overschrijving ervan te vragen aan de bevoegde ambtenaar van de burgerlijke stand. Derhalve is in de wet bepaald dat wanneer het vonnis in kracht van gewijsde is gegaan, de griffier binnen een maand een uittreksel dat het beschikkend gedeelte van het vonnis bevat, bezorgt aan de ambtenaar van de burgerlijke stand van de plaats waar het beschikkend | remise ou de la notification de la décision de l'autorité centrale fédérale. Le recours peut être dirigé contre une décision de non-reconnaissance de l'autorité centrale fédérale ou contre une décision de reconnaissance (ce cas de figure devrait s'avérer plus rare mais n'est pas inconcevable, ainsi on peut imaginer le cas où les requérants contestent la qualification en adoption simple, le cas où la reconnaissance d'une adoption suscite des conflits intra-familiaux à l'origine d'un tel recours, ou encore celui où plusieurs familles se disputent l'établissement d'un lien de filiation à l'égard d'un même enfant). Les formalités d'état civil à accomplir à l'issue de la procédure sont largement décrites au § 2 de l'article 367-3 mais pourraient donner lieu, dans la pratique, à certaines difficultés, en raison du fait que, comme cela a déjà été mentionné, aucune disposition de la loi n'oblige une personne intéressée ayant obtenu la reconnaissance et l'enregistrement d'une décision étrangère en matière d'adoption à en demander la transcription à l'officier de l'état civil compétent. Pour ce motif, la loi prévoit que lorsque le jugement a acquis force de chose jugée, un extrait comprenant le dispositif du jugement est dans le mois adressé par le greffier à l'officier de l'état civil du |
| gedeelte van de buitenlandse beslissing is overgeschreven, of, bij | lieu où le dispositif de la décision étrangère a été transcrit ou, à |
| gebreke daarvan, van de gewone verblijfplaats in België van de | défaut, de la résidence habituelle en Belgique de l'adoptant ou des |
| adoptant of de adoptanten of van één van hen, dan wel, bij gebreke | adoptants ou de l'un d'eux, ou à défaut, de l'adopté. |
| daarvan, van de geadopteerde. Er kan niet worden uitgesloten dat in sommige gevallen geen van deze situaties bestaat. De griffier verkeert dan eigenlijk in de onmogelijkheid om het beschikkend gedeelte van het vonnis te bezorgen aan een ambtenaar van de burgerlijke stand. Ingeval het vonnis aan een ambtenaar van de burgerlijke stand kon worden toegezonden, schrijft laatstgenoemde het beschikkend gedeelte over in zijn registers binnen een maand na de betekening en maakt in voorkomend geval melding ervan op de kant van de akte van overschrijving van het beschikkend gedeelte van de buitenlandse beslissing. De woorden « in voorkomend geval » verwijzen naar het gegeven dat het goed mogelijk is dat het beschikkend gedeelte van de buitenlandse beslissing niet werd overgeschreven. Er bestaat evenwel een uitzondering op deze verplichting tot overschrijving binnen een maand. In de wet is immers bepaald dat in geval van een vonnis waarbij een beslissing tot niet-erkenning teniet wordt gedaan, de ambtenaar van de burgerlijke stand wacht tot de erkende en geregistreerde buitenlandse beslissing hem wordt toegezonden met het oog op de overschrijving ervan (het gaat | On ne peut exclure que dans certains cas, aucune de ces situations ne soit rencontrée. Le greffier sera alors dans les faits, mis dans l'impossibilité de transmettre le dispositif du jugement à un officier de l'état civil. Si le jugement a pu être adressé à un officier de l'état civil, celui-ci transcrit le dispositif sur ses registres dans le mois de la notification et en fait mention le cas échéant en marge de l'acte de transcription du dispositif de la décision étrangère. Les mots "le cas échéant" font référence au fait que le dispositif de la décision étrangère pourrait très bien n'avoir pas été transcrit. Il existe toutefois une exception à cette obligation de transcription dans le mois. La loi prévoit en effet que si le jugement infirme la décision de non-reconnaissance, l'officier de l'état civil (il s'agira nécessairement de l'officier de l'état civil de la résidence |
| noodzakelijkerwijze om de ambtenaar van de burgerlijke stand van de | habituelle en Belgique de l'adoptant ou des adoptants ou de l'un |
| plaats van de gewone verblijfplaats in België van de adoptant of de | d'eux, ou à défaut, de l'adopté) attendra que la décision étrangère, |
| adoptanten of van één van hen, dan wel, bij gebreke daarvan, van de geadopteerde). | reconnue et enregistrée, lui soit transmise pour transcription. |
| Er bestaat per definitie immers geen voorafgaande registratie van de | Par définition en effet, il n'existe pas d'enregistrement préalable |
| buitenlandse beslissing door de federale centrale autoriteit. | par l'autorité centrale fédérale de la décision étrangère. |
| Overeenkomstig artikel 367-3, § 3, van het Burgerlijk Wetboek ontvangt | Conformément à l'article 367-3, § 3, du Code civil, celle-ci recevra |
| laatstgenoemde van de griffier kennisgeving van het beschikkend | du greffier notification du dispositif du jugement et elle devra dans |
| gedeelte van het vonnis en moet zij de buitenlandse beslissing binnen | les quinze jours enregistrer la décision étrangère. Elle délivrera |
| vijftien dagen registreren. Vervolgens geeft zij het bewijs van | ensuite aux requérants l'attestation d'enregistrement. Eu égard au |
| registratie af aan de verzoekers. Gelet op het gegeven dat er geen wettelijke verplichting bestaat om de buitenlandse beslissing te doen overschrijven, kan niet worden uitgesloten dat de ambtenaar van de burgerlijke stand die in het bezit is gesteld van een vonnis waarin een beslissing tot niet-erkenning wordt tenietgedaan, nooit de buitenlandse beslissing ontvangt met het oog op de overschrijving. De centrale autoriteit moet de personen aan wie een bewijs van registratie wordt afgegeven evenwel aanraden deze formaliteit te verrichten opdat hun rechtspositie zo transparant mogelijk zou zijn en zij, indien nodig, later afschriften of uittreksels ervan kunnen verkrijgen. VII. Toepassing van de wet in de tijd en overgangsbepalingen | fait qu'il n'existe pas d'obligation légale de faire transcrire la décision étrangère, on ne peut exclure que l'officier de l'état civil qui a été mis en possession d'un jugement infirmant une décision de non-reconnaissance ne reçoive jamais la décision étrangère aux fins de transcription. L'autorité centrale recommandera toutefois aux personnes auxquelles une attestation d'enregistrement est délivrée d'effectuer cette formalité afin que leur situation juridique soit la plus transparente possible, et qu'elles puissent par la suite, en cas de besoin, en obtenir des copies ou des extraits. VII. L'application de la loi dans le temps et les dispositions transitoires |
| In de artikelen 21 en 22 van de wet is bepaald onder welke voorwaarden | Les articles 21 et 22 de la loi prévoient dans quelles conditions les |
| de procedures die in België aan de gang zijn onderworpen blijven aan het vroegere recht. | procédures en cours en Belgique restent soumises au droit antérieur. |
| In deze gevallen moet de ambtenaar van de burgerlijke stand die een | Dans ces hypothèses, l'officier de l'état civil qui effectuera la |
| overschrijving van een beslissing betreffende een adoptie verricht of | transcription d'une décision relative à une adoption ou qui portera |
| die inzake een adoptie een melding in de kant aanbrengt, de federale | une mention marginale relative à une adoption devra en informer sans |
| centrale autoriteit daarvan onverwijld in kennis stellen (artikel 23 | délai l'autorité centrale fédérale (article 23 de la loi). |
| van de wet). Wat de erkenning van de buitenlandse beslissingen betreft, voorziet de | En ce qui concerne la reconnaissance des décisions étrangères, la loi |
| wet ook in overgangsbepalingen die worden omschreven in artikel 24, | prévoit de même des dispositions transitoires qui sont développées à |
| zoals gewijzigd bij artikel 9 van de wet van 20 juli 2005 houdende | l'article 24 tel qu'il a été modifié par l'article 9 de la loi du 20 |
| diverse bepalingen. | juillet 2005 portant des dispositions diverses. |
| In alle gevallen waarin de erkenning moet plaatsvinden na de | Néanmoins, dans tous les cas où la reconnaissance doit avoir lieu |
| inwerkingtreding van de wet moet de beslissing evenwel erkend en | après l'entrée en vigueur de la loi, la décision devra être reconnue |
| geregistreerd worden door de federale centrale autoriteit die het | et enregistrée par l'autorité centrale fédérale qui délivrera aux |
| bewijs van registratie afgeeft aan de verzoekers. Bijgevolg zijn de in | requérants l'attestation d'enregistrement. Les formalités d'état civil |
| punt V ontwikkelde formaliteiten inzake burgerlijke stand hierop onder | développées au point V leur seront donc applicables dans les mêmes |
| dezelfde voorwaarden van toepassing. | conditions. |
| Een buitenlandse beslissing inzake adoptie kan overigens altijd worden | On notera par ailleurs que même dans les cas où elle a déjà été |
| geregistreerd door de federale centrale autoriteit op verzoek van de | reconnue en Belgique avant l'entrée en vigueur de la loi, une décision |
| betrokkenen, zelfs in de gevallen waarin zij reeds voor de | étrangère en matière d'adoption peut toujours être enregistrée par |
| inwerkingtreding van de wet in België werd erkend. | l'autorité centrale fédérale à la demande des intéressés. |
| VIII. Gegevens inzake de federale centrale autoriteit en nuttige adressen | VIII. Coordonnées de l'autorité centrale fédérale et adresses utiles |
| De federale centrale autoriteit is de Dienst Internationale Adoptie, | L'Autorité centrale fédérale est le Service de l'Adoption |
| ingesteld bij de Federale Overheidsdienst Justitie. | internationale, créé au sein du Service public fédéral Justice. |
| Dienst Internationale Adoptie, Federale Overheidsdienst Justitie, | Service de l'Adoption internationale, Service public fédéral Justice, |
| Directoraat-generaal Wetgeving, Fundamentele Rechten en Vrijheden, | Direction générale de la Législation et des Libertés et Droits |
| Waterloolaan 115 | fondamentaux, |
| Boulevard de Waterloo 115, | |
| B-1000 Brussel | B-1000 Bruxelles |
| Tel. : + 32 (2) 542 65 11 | Tél. : +32 (2) 542 6511 |
| Fax : +32 (2) 542 70 38 | Fax : +32 (2) 542 70 38 |
| Voor nuttig gevolg worden u tevens de gegevens van de overheden van de | A toutes fins utiles, les coordonnées des autorités communautaires |
| Gemeenschappen bevoegd inzake adoptie bezorgd : | compétentes en matière d'adoption vous sont également communiquées : |
| 1. Franse Gemeenschap | 1. Communauté française |
| De centrale autoriteit van de Gemeenschap is bevoegd in het Franse | L'autorité centrale communautaire est compétente dans la région de |
| taalgebied, alsmede ten aanzien van de instellingen die gevestigd zijn | langue française, ainsi qu'à l'égard des institutions établies dans la |
| in het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad die, wegens hun | région bilingue de Bruxelles-Capitale qui, en raison de leur |
| organisatie, moeten worden beschouwd uitsluitend te behoren tot de | organisation, doivent être considérées comme appartenant exclusivement |
| Franse Gemeenschap : | à la Communauté française : |
| Autorité centrale communautaire, Ministère de la Communauté Française, | Autorité centrale communautaire, Ministère de la Communauté française, |
| Direction générale Aide à la Jeunesse, | Direction générale Aide à la Jeunesse, |
| Boulevard Léopold II 44 | Boulevard Léopold II 44 |
| B-1080 Bruxelles | B-1080 Bruxelles |
| Tél. : +32 (2) 413 41 35 | Tél. : +32 (2) 413 41 35 |
| Fax : +32 (2) 413 21 39 | Fax : +32 (2) 413 21 39 |
| 2. Vlaamse Gemeenschap | 2. Communauté flamande |
| Kind en Gezin is bevoegd in het Nederlandse taalgebied, alsmede ten | Kind en Gezin est compétent dans la région de langue néerlandaise, |
| ainsi qu'à l'égard des institutions établies dans la région bilingue | |
| aanzien van de instellingen die gevestigd zijn in het tweetalige | de Bruxelles-Capitale qui, en raison de leur organisation, doivent |
| gebied Brussel-Hoofdstad die, wegens hun organisatie, moeten worden | être considérées comme appartenant exclusivement à la Communauté |
| beschouwd uitsluitend te behoren tot de Vlaamse Gemeenschap : | flamande : |
| Kind en Gezin, | Kind en Gezin, |
| Hallepoortlaan 27 | Hallepoortlaan 27 |
| B-1060 Brussel | B-1060 Brussel |
| Tel. : +32 (2) 533 14 76/77 | Tél. : +32 (2) 533 14 76/77 |
| Fax : + 32 (2) 534 13 82 | Fax : + 32 (2) 534 13 82 |
| 3. Duitstalige Gemeenschap | 3. Communauté germanophone |
| Deze centrale autoriteit van de Gemeenschap is bevoegd in het Duitse | Cette Autorité centrale communautaire est compétente dans la région de |
| taalgebied : | langue allemande : |
| Ministerium der Deutschsprachigen Gemeinschaft | Ministerium der Deutschsprachigen Gemeinschaft |
| Zentrale Behörde der Deutschsprachigen Gemeinschaft für Adoptionen | Zentrale Behörde der Deutschsprachigen Gemeinschaft für Adoptionen |
| Gospertstrasse 1 | Gospertstrasse 1 |
| B-4700 Eupen | B-4700 Eupen |
| Fax. : +32 (87) 55 64 74 | Fax. : +32 (87) 55 64 74 |
| Tel. : + 32 (87) 59 63 46 | Tel. : + 32 (87) 59 63 46 |
| De Minister van Justitie, | La Ministre de la Justice, |
| Mevr. L. ONKELINX | Mme L. ONKELINX |
| (1) De lijst van Staten die partij zijn bij dit Verdrag is beschikbaar | (1) La liste des Etats Parties à la Convention est disponible sur le |
| op de website van de Haagse Conferentie voor Internationaal | site de la Conférence de La Haye de Droit international privé |
| Privaatrecht : http://www.hcch.net/index euro fr.php of | http://www.hcch.net/index euro fr.php ou www.hcch.net/index euro |
| www.hcch.net/index euro en.php. | en.php. |