Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Omzendbrief van 18/01/2010
← Terug naar "Circulaire met betrekking tot de wijziging aan de wet van 1 juli 2006 tot wijziging van de bepalingen van het Burgerlijk Wetboek met betrekking tot het vaststellen van de afstamming en de gevolgen ervan die werd ingevoerd door de wet van 30 december 2009 houdende diverse bepalingen betreffende Justitie "
Circulaire met betrekking tot de wijziging aan de wet van 1 juli 2006 tot wijziging van de bepalingen van het Burgerlijk Wetboek met betrekking tot het vaststellen van de afstamming en de gevolgen ervan die werd ingevoerd door de wet van 30 december 2009 houdende diverse bepalingen betreffende Justitie Circulaire relative à la modification de la loi du 1er juillet 2006 modifiant des dispositions du Code civil relatives à l'établissement de la filiation et aux effets de celle-ci, introduite par la loi du 30 décembre 2009 portant des dispositions diverses en matière de Justice
FEDERALE OVERHEIDSDIENST JUSTITIE SERVICE PUBLIC FEDERAL JUSTICE
18 JANUARI 2010. - Circulaire met betrekking tot de wijziging aan de 18 JANVIER 2010. - Circulaire relative à la modification de la loi du
wet van 1 juli 2006 tot wijziging van de bepalingen van het Burgerlijk 1er juillet 2006 modifiant des dispositions du Code civil relatives à
Wetboek met betrekking tot het vaststellen van de afstamming en de l'établissement de la filiation et aux effets de celle-ci, introduite
gevolgen ervan die werd ingevoerd door de wet van 30 december 2009 par la loi du 30 décembre 2009 portant des dispositions diverses en
houdende diverse bepalingen betreffende Justitie (II) matière de Justice (II)
Aan de dames en heren Procureurs-generaal bij de hoven van beroep, A Mesdames et Messieurs les Procureurs généraux près les Cours d'appel,
Aan de dames en heren Ambtenaren van de burgerlijke stand van het A Mesdames et Messieurs les Officiers de l'Etat civil du Royaume,
Rijk, Ik vestig uw aandacht op de artikelen 18 en 19 van de wet van 30 J'attire votre attention sur les articles 18 et 19 de la loi du 30
november 2009 houdende diverse bepalingen betreffende Justitie (II) décembre 2009 portant des dispositions diverses en matière de Justice
die een nieuwe overgangsbepaling invoert in de wet van 1 juli 2006 tot (II), qui insère une nouvelle disposition transitoire dans la loi du 1er
wijziging van de bepalingen van het Burgerlijk Wetboek met betrekking juillet 2006 modifiant des dispositions du Code civil relatives à
tot het vaststellen van de afstamming en de gevolgen ervan. l'établissement de la filiation et aux effets de celle-ci.
De in het Belgisch Staatsblad van 15 januari 2010 bekendgemaakte wet La loi publiée au Moniteur belge du 15 janvier 2010 entre en vigueur
wordt van kracht op 25 januari 2010. le 25 janvier 2010.
De nieuwe bepalingen hebben tot doel de moeilijkheden te regelen die Les nouvelles dispositions visent à résoudre les difficultés apparues
na de inwerkingtreding van de wet van 1 juli 2006 gerezen waren wegens après l'entrée en vigueur de la loi du 1er juillet 2006, en raison de
het ontbreken van een overgangsregeling bij de afschaffing van de l'absence de mesures transitoires accompagnant la suppression de la
homologatieprocedure van de erkenning door een gehuwde man (oud procédure d'homologation de la reconnaissance par un homme marié
artikel 319bis van het Burgerlijk Wetboek). (ancien article 319bis du Code civil).
Deze circulaire strekt ertoe de ambtenaren van de burgerlijke stand La présente circulaire a pour objet d'informer les officiers de l'état
voor te lichten over de draagwijdte van deze bepalingen. civil sur la portée de ces dispositions.
Vooreerst moet herinnerd worden aan de inhoud van de circulaire van 7 Il convient tout d'abord de rappeler le contenu de la circulaire du 7
mei 2007 betreffende de wet van 1 juli 2006 tot wijziging van de mai 2007 relative à la loi du 1er juillet 2006 modifiant des
bepalingen van het Burgerlijk Wetboek met betrekking tot het dispositions du Code civil relatives à l'établissement de la filiation
vaststellen van de afstamming en de gevolgen ervan. et aux effets de celle-ci.
De wet van 1 juli 2006, in werking getreden op 1 juli 2007, heeft de La loi du 1er juillet 2006, entrée en vigueur le 1er juillet 2007, a
homologatieprocedure voor erkenningen door een gehuwd man van een kind supprimé la procédure d'homologation de la reconnaissance par un homme
verwekt bij een andere vrouw dan zijn echtegenote afgeschaft. Het marié d'un enfant conçu par une femme autre que son épouse. Le nouvel
nieuwe artikel 319bis van het Burgerlijk Wetboek voorziet nu dat deze article 319bis du Code civil dispose à présent que ces reconnaissances
erkenningen ter kennis van de echtgenoot of echtgenote moeten worden doivent être portées à la connaissance de l'époux ou de l'épouse.
gebracht. De wet van 1 juli 2006 bevatte echter geen overgangsbepaling met La loi du 1er juillet 2006 ne contenait toutefois aucune disposition
betrekking tot het gewijzigde artikel 319bis. transitoire au sujet de l'article 319bis modifié.
De toelichting van het amendement nr. 45 dat een aantal La justification de l'amendement n° 45, qui insérait un certain nombre
overgangsbepalingen invoerde stelde immers dat de vervanging van de de dispositions transitoires, précisait en effet que le remplacement
homologaties van de erkenning van overspelig vaderschap door een de l'homologation de la reconnaissance paternelle adultérine par une
kennisgeving aan de echtenote betrekking had op een procedureregel wat communication à l'épouse relevait de la règle de procédure, ce qui
betekende dat de nieuwe regel onmiddellijk van toepassing zou zijn op signifiait que la nouvelle règle s'appliquerait immédiatement aux
lopende erkenningen van rechterlijke homologatie die niet beslecht reconnaissances en cours d'homologation judiciaire non vidées par un
zijn door een vonnis. jugement.
Volgens een bepaalde doctrine zouden daardoor erkenningen gedaan vóór Selon une certaine doctrine, du fait de l'entrée en vigueur de la loi
1 juli 2007, door de inwerkingtreding van de wet van 1 juli 2006, op 1 du 1er juillet 2006, les reconnaissances effectuées avant le 1er
juli 2007 uitwerking hebben gekregen en erga omnes tegenwerpelijk juillet 2007 auraient produit leurs effets et seraient devenues
geworden zijn. opposables erga omnes le 1er juillet 2007.
Een aantal parketten en rechtbanken volgen deze zienswijze en staan Un certain nombre de parquets et tribunaux adoptent ce point de vue et
voor die oude erkenningen geen homologatie meer toe. n'octroient plus d'homologation pour ces anciennes reconnaissances.
Deze interpretatie zorgt evenwel voor problemen in de praktijk, in het Cette interprétation est cependant source de problèmes dans la
bijzonder bij de ambtenaren van de burgerlijke stand, die pratique et, plus particulièrement, pour les officiers de l'état
geconfronteerd worden met de vraag om van het definitief karakter van civil, lesquels sont confrontés à la demande de mentionner en marge de
de erkenning, voorheen opgemaakt onder voorbehoud van homologatie, l'acte de reconnaissance et/ou de naissance le caractère définitif de
melding te maken in de rand van de akte van erkenning en/of geboorte : la reconnaissance établie auparavant sous réserve d'homologation.
1. De ambtenaren van de burgerlijke stand moeten het definitief 1. Les officiers de l'état civil doivent mentionner le caractère
karakter van de erkenningen melden op de kant van de akten van définitif des reconnaissances en marge des actes de naissance des
geboorten van de desbetreffende kinderen. Het is echter onbegonnen enfants concernés. Il n'est toutefois pas faisable de rechercher
werk om alle erkenningen opgemaakt onder voorbehoud van homologatie op toutes les reconnaissances établies sous réserve d'homologation et de
te zoeken en te randmelden. les inscrire en marge.
2. Onder de oude wetgeving gebeurde het om verschillende redenen dat er soms nooit een homologatieprocedure werd opgestart : de erkenner bleek toch niet de biologische vader te zijn, er ontstond onenigheid tussen de erkenner en de moeder, ... Deze personen zouden plots geconfronteerd worden met een soms jaren oude erkenning die uitwerking krijgt, hoewel zij dit niet meer wensen. 3. Het is niet uitgesloten dat er ondertussen reeds een tweede erkenning gebeurde door een andere persoon. Indien deze tweede erkenning gebeurde na 1 juli 2007, zou, overeenkomstig artikel 329 van het Burgerlijk Wetboek alleen de oude erkenning gevolg hebben zolang ze niet is vernietigd. 4. De wet van 1 juli 2006 heeft de dertigjarige verjaringstermijn waarbinnen een erkenning moest worden betwist en die berekend moest worden vanaf de opmaak van de erkenningsakte vervangen door kortere 2. Sous l'ancienne législation, il arrivait que, pour différentes raisons, la procédure d'homologation ne soit jamais engagée : il s'avérait que l'auteur de la reconnaissance n'était finalement pas le père biologique de l'enfant, l'auteur de la reconnaissance et la mère n'était plus d'accord, etc. Ces personnes seraient tout à coup confrontées au fait qu'une reconnaissance remontant parfois à plusieurs années produit ses effets alors qu'elles ne le souhaitent plus. 3. Il n'est pas exclu qu'une deuxième reconnaissance ait entre-temps déjà été faite par une autre personne. Aux termes de l'article 329 du Code civil, si cette deuxième reconnaissance était postérieure au 1er juillet 2007, seule l'ancienne reconnaissance produirait ses effets, aussi longtemps qu'elle n'aurait pas été annulée. 4. La loi du 1er juillet 2006 a remplacé par des délais plus courts le délai de prescription de trente ans prévu pour contester une reconnaissance, qui devait être calculé à partir de l'établissement de
vervaltermijnen. Voor de titularissen van de vordering tot betwisting l'acte de reconnaissance. Pour les titulaires de l'action en
van de erkenning is de termijn om de vordering in te stellen in een contestation de reconnaissance, le délai pour intenter l'action a,
aantal gevallen op 30 juni 2008 vervallen. Indien zij pas na 30 juni dans un certain nombre de cas, expiré le 30 juin 2008. S'ils ont
2008 kennis kregen van het feit dat de oude erkenning uitwerking seulement eu connaissance après le 30 juin 2008 du fait que l'ancienne
krijgt, kunnen zij de erkenning niet meer betwisten. reconnaissance produisait ses effets, il ne leur est plus possible de
5. De verklaring dat het kind de naam van zijn vader zal dragen, contester la reconnaissance.
bedoeld in artikel 335, § 3, van het Burgerlijk Wetboek, moet gedaan 5. La déclaration visée à l'article 335, § 3, du Code civil, selon
worden binnen een jaar te rekenen van de dag waarop de personen die de laquelle l'enfant portera le nom de son père, doit être faite dans
verklaring doen, de vaststelling van de afstamming hebben vernomen en l'année, à compter du jour où les déclarants ont eu connaissance de
voor de meerderjarigheid of ontvoogding van het kind. Voor oude l'établissement de la filiation et avant la majorité ou l'émancipation
erkenningen die definitief geworden zouden zijn op 1 juli 2007, had de de l'enfant. Pour les anciennes reconnaissances qui seraient devenues
verklaring tot naamsverandering nog gedaan kunnen worden tot 1 juli définitives le 1er juillet 2007, la déclaration de changement de nom
2008. aurait encore pu être faite jusqu'au 1er juillet 2008.
I. Artikel 18 I. Article 18
Artikel 18 voegt daarom een overgangsbepaling (§ 6) toe aan artikel 25 L'article 18 complète dès lors l'article 25 de la loi du 1er juillet
van de wet van 1 juli 2006 waarin voorzien wordt dat op de erkenningen 2006 par une disposition transitoire (§ 6) qui prévoit que l'ancien
die plaats hebben gehad voor 1 juli 2007, het oude artikel 319bis van article 319bis reste applicable aux reconnaissances qui ont été
toepassing blijft. effectuées avant le 1er juillet 2007.
Deze « oude » erkenningen moeten bijgevolg nog gehomologeerd worden om Ces « anciennes » reconnaissances doivent par conséquent encore être
definitief te worden en uitwerking te krijgen. homologuées pour devenir définitives et produire leurs effets.
Daarnaast wordt in de overgangsbepaling herinnerd aan de mogelijkheid En outre, la disposition transitoire rapelle la possibilité pour
van de erkenner om een nieuwe erkenning te doen, overeenkomstig de l'auteur de la reconnaissance de faire une nouvelle reconnaissance,
bepalingen die van kracht zijn op het ogenblik van de nieuwe conformément aux dispositions en vigueur au moment de la nouvelle
erkenning. reconnaissance.
Dit betekent dat de erkenner de keuze heeft tussen de homologatie van Cela signifie que l'auteur de la reconnaissance a le choix entre
zijn oude erkenning en een nieuwe erkenning overeenkomstig de nieuwe l'homologation de son ancienne reconnaissance et une nouvelle
reconnaissance conformément aux nouvelles dispositions et, plus
bepalingen, inzonderheid het nieuwe artikel 319bis. particulièrement, au nouvel article 319bis.
Veelal zal geopteerd worden voor een nieuwe erkenning in plaats van de Le choix se portera généralement sur une nouvelle reconnaissance
gerechtelijke procedure van homologatie. Uitzonderlijk kan de erkenner plutôt que sur la procédure judiciaire d'homologation. Dans des cas
er toch voordeel bij hebben om de homologatie te vragen. exceptionnels, l'auteur de la reconnaissance peut néanmoins avoir
Indien hij bijvoorbeeld voor de eerste erkenning een procedure heeft avantage à demander l'homologation.
moeten voeren ingeval van weigering van toestemming van moeder of Si, par exemple, il a dû intenter, pour la première reconnaissance,
kind, kan het efficiënter zijn om de homologatie te vragen dan het une procédure pour cause de refus de consentement de la part de la
risico te lopen opnieuw een procedure te moeten voeren met het oog op mère ou de l'enfant, il peut s'avérer plus efficace de demander
het bekomen van de vereiste toestemmingen. l'homologation que de courir le risque de devoir intenter une nouvelle
procédure en vue d'obtenir les consentements requis.
II. Artikel 19 II. Article 19
Dit artikel voert een overgangsregeling in bij het vorige artikel Cet article instaure un régime transitoire pour le précédent article
gelet op de tijdspanne die verstreken is sinds de inwerkingtreding van vu le laps de temps écoulé depuis l'entrée en vigueur de la loi du 1er
de wet van 1 juli 2006. juillet 2006.
Sinds de inwerkingtreding van de wet van 1 juli 2006 op 1 juli 2007, Depuis que la loi du 1er juillet 2006 est entrée en vigueur, le 1er
zijn er vonnissen uitgesproken die geoordeeld hebben dat er geen juillet 2007, des jugements ont été prononcés estimant que plus aucune
homologatie meer mogelijk of nodig was gelet op de inwerkingtreding homologation n'était possible ou nécessaire étant donné l'entrée en
van de nieuwe wet. Het is niet uitgesloten dat sommige van die vigeur de la nouvelle loi. Il n'est pas exclu que certains de ces
vonnissen niet werden of konden worden ingeschreven in de rand van de jugements n'aient pas été ou n'aient pas pu être inscrits en marge de
akte van erkenning of geboorte. l'acte de reconnaissance ou de naissance.
Bovendien is het mogelijk dat ambtenaren van de burgerlijke stand zijn De plus, il est possible que des officiers de l'état civil ont apporté
overgegaan tot de randmelding van erkenningen die nog niet une mention en marge des reconnaissances qui n'étaient pas encore
gehomologeerd werden voor de inwerkingtreding van de wet van 1 juli homologuées avant l'entrée en vigueur de la loi du 1er juillet 2006,
2006, uitgaande van dezelfde redenering dat homologatie niet meer ce en se fondant sur le même raisonnement selon lequel l'homologation
vereist was door de inwerkingtreding van de nieuwe wet. n'était plus requise du fait de l'entrée en vigueur de la nouvelle
Het artikel 19 bepaalt daarom, met het oog op de rechtszekerheid, dat loi. C'est pourquoi l'article 19 dispose, en vue de garantir la sécurité
juridique, que ces anciennes reconnaissances considérées comme
die oude erkenningen die als definitief werden beschouwd voor de définitive avant l'entrée en vigueur de la loi portant des
inwerkingtreding van de wet houdende diverse bepalingen (II), dispositions diverses (II), restent définitives.
definitief blijven. Les cas suivants sont visés :
Het gaat over de volgende gevallen : - les reconnaissances antérieures au 1er juillet 2007 qui étaient
- erkenningen gedaan vóór 1 juli 2007 die vóór 25 januari 2010 als considérées comme définitives avant le 25 janvier 2010 en application
definitief werden beschouwd bij toepassing van het nieuwe artikel du nouvel article 319bis tel qu'inséré par la loi du 1er juillet 2006,
319bis, zoals ingevoerd door de wet van 1 juli 2006, en waarbij een et pour lesquelles une mention en ce sens a été inscrite en marge de
inschrijving in die zin gebeurde in de rand van de akte van erkenning l'acte de reconnaissance ou de naissance;
of geboorte; - erkenningen gedaan vóór 1 juli 2007 waarbij een gerechtelijke - les reconnaissances antérieures au 1er juillet 2007 pour lesquelles
beslissing van vóór 25 januari 2010 heeft geoordeeld dat de vordering une décision judiciaire antérieure au 25 janvier 2010 a déclaré la
tot homologatie onontvankelijk of zonder voorwerp was ingevolge de demande d'homologation irrecevable ou sans objet du fait de l'entrée
inwerkingtreding van nieuwe artikel 319bis. en vigueur du nouvel article 319bis.
De Minister van Justitie, Le Ministre de la Justice,
S. DE CLERCK S. DE CLERCK
^