← Terug naar "Omzendbrief. - Overheidsopdrachten "
Omzendbrief. - Overheidsopdrachten | Circulaire. - Marchés publics |
---|---|
FEDERALE OVERHEIDSDIENST KANSELARIJ VAN DE EERSTE MINISTER | SERVICE PUBLIC FEDERAL CHANCELLERIE DU PREMIER MINISTRE |
18 FEBRUARI 2011. - Omzendbrief. - Overheidsopdrachten | 18 FEVRIER 2011. - Circulaire. - Marchés publics |
Inmededingingstelling van postdiensten. - Aanbevelingen | Mise en concurrence des services postaux. - Recommandations |
Aan de aanbestedende overheden die onderworpen zijn aan de wet van 24 | Aux pouvoirs adjudicateurs soumis à la loi du 24 décembre 1993 |
december 1993 betreffende de overheidsopdrachten en sommige opdrachten | relative aux marchés publics et à certains marchés de travaux, de |
voor aanneming van werken, leveringen en diensten. | |
Mevrouw, Mijnheer de Minister, | fournitures et de services. |
Mevrouwen, Mijne Heren, | Madame, M. le Ministre, |
Mesdames, Messieurs, | |
Inleiding | Introduction |
Deze omzendbrief sluit aan bij de omzendbrief van de Eerste Minister | La présente circulaire fait suite à la circulaire du Premier Ministre |
van 15 november 2010 (Belgisch Staatsblad van 22 november 2010) die de | du 15 novembre 2010 (Moniteur belge du 22 novembre 2010) qui rappelle |
aanbestedende overheden heeft herinnerd aan hun verplichtingen inzake | aux pouvoirs adjudicateurs leurs obligations de mise en concurrence |
de inmededingingstelling van brievenpostdiensten die voortvloeien uit | des marchés de services de courrier découlant de la libéralisation |
de volledige vrijmaking van de postdiensten in België vanaf 1 januari | complète des services postaux en Belgique à partir du 1er janvier |
2011. Hij bevat enkele praktische aanbevelingen die de aanbestedende | 2011. Elle vise à apporter des conseils pratiques aux pouvoirs |
overheden moeten helpen met de bedoelde liberalisering rekening te | adjudicateurs qui doivent mettre en oeuvre la libéralisation |
houden bij het plaatsen van hun overheidsopdrachten. | susmentionnée lors de la passation de leurs marchés. |
De wet van 13 december 2010 tot wijziging van de wet van 21 maart 1991 | La loi du 13 décembre 2010 modifiant la loi du 21 mars 1991 portant |
betreffende de hervorming van sommige economische overheidsbedrijven, | réforme de certaines entreprises publiques économiques, la loi du 17 |
van de wet van 17 januari 2003 met betrekking tot het statuut van de | janvier 2003 relative au statut du régulateur des secteurs des postes |
Belgische post- en telecommunicatiesector en tot wijziging van de wet | |
van 9 juli 2001 houdende vaststelling van bepaalde regels in verband | et des télécommunications belges et modifiant la loi du 9 juillet 2001 |
met het juridisch kader voor elektronische handtekeningen en | fixant certaines règles relatives au cadre juridique pour les |
signatures électroniques et les services de certification (Moniteur | |
certificatiediensten (Belgisch Staatsblad van 31 december 2010, editie | belge du 31 décembre 2010, édition 2, pp. 83267-83283), qui organise |
2, blzn. 83267-83283), die de bedoelde volledige vrijmaking | la libéralisation complète visée, est entrée en vigueur, pour |
organiseert, is grotendeels in werking getreden op 31 december 2010. | l'essentiel, le 31 décembre 2010. |
1) Postdiensten binnen de werkingssfeer van de universele dienst en | 1) Services postaux relevant du service universel et soumis à |
waarvoor een vergunning vereist is of die worden verricht door de | l'obtention d'une licence ou prestés par l'opérateur désigné par la |
operator aangeduid door de wet | loi |
1.1. Wat betreft de brievenpost binnen de werkingssfeer van de | 1.1. En ce qui concerne les envois de correspondance qui relèvent du |
universele dienst zoals bedoeld in de wet van 21 maart 1991 | service universel tel que visé par la loi du 21 mars 1991 portant |
betreffende de hervorming van sommige economische overheidsbedrijven | réforme de certaines entreprises publiques économiques |
(in hoofdzaak de brievenpostzendingen tot 2 kg), wordt eraan herinnerd | (essentiellement les envois de correspondance jusqu'à 2 kg), il est |
dat de gewijzigde wet : | rappelé que la loi telle que modifiée : |
- enerzijds, bpost aanduidt als aanbieder van de universele dienst tot | - d'une part, désigne bpost en tant que prestataire du service |
31 december 2018; | universel jusqu'au 31 décembre 2018; |
- anderzijds, toelaat dat andere aanbieders instaan voor de nationale | - d'autre part, permet que d'autres prestataires effectuent les |
en inkomende grensoverschrijdende brievenpost binnen de werkingssfeer | services d'envois de correspondance domestiques et transfrontières |
van de universele dienst. De verstrekking van deze diensten is echter | entrants relevant du service universel. La prestation de ces services |
onderworpen aan het voorafgaand verkrijgen van een individuele | est cependant subordonnée à l'obtention préalable d'une licence |
vergunning. De lijst met vergunninghouders staat op de website van het | individuelle. La liste des titulaires de licence figure sur le site |
Belgisch Instituut voor postdiensten en telecommunicatie (BIPT) (1). | internet de l'Institut belge des services postaux et des télécommunications (IBPT) (1). |
1.2. Wat betreft de overheidsopdrachten die betrekking hebben op de | 1.2. Deux cas de figure peuvent être envisagés en ce qui concerne les |
bovenvermelde brievenpostdiensten kunnen zich nu twee situaties voordoen : | marchés publics relatifs aux services de courrier susmentionnés : |
- ofwel staan op de bovenvermelde lijst van het BIPT één of meerdere | - soit un ou plusieurs titulaires de licence figurent sur la liste |
vergunninghouders die dus kunnen deelnemen aan de overheidsopdrachten | susmentionnée de l'IBPT et sont donc susceptibles de participer aux |
voor deze diensten. In dit geval zal de aanbestedende overheid een | marchés publics relatifs à ces services. Dans ce cas, le pouvoir |
overheidsopdracht moeten plaatsen volgens één van de procedures van de | adjudicateur devra passer un marché public selon une des procédures |
wet van 24 december 1993 betreffende de overheidsopdrachten en sommige | prévues dans la loi du 24 décembre 1993 relative aux marchés publics |
opdrachten voor aanneming van werken, leveringen en diensten; | et à certains marchés de travaux, de fournitures et de services; |
- ofwel vermeldt de lijst van het BIPT geen enkele vergunninghouder. | - soit la liste de l'IBPT ne mentionne aucun titulaire de licence. |
In dat geval kunnen de aanbestedende overheden een beroep doen op de | Dans cette hypothèse, les pouvoirs adjudicateurs sont fondés à |
onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking, naargelang het geval op | recourir aux cas de procédure négociée sans publicité prévus à |
grond van artikel 17, § 2, 1°, f), of op grond van artikel 39, § 2, | l'article 17, § 2, 1°, f), ou à l'article 39, § 2, 1°, e), de la loi |
1°, e), van de voormelde wet van 24 december 1993. Deze diensten | précitée du 24 décembre 1993, selon le cas. En effet, ces services ne |
kunnen, wegens hun technische of artistieke aard of omwille van de | peuvent, en raison de leur spécificité technique, artistique ou tenant |
bescherming van exclusieve rechten, slechts aan één welbepaalde | à la protection des droits d'exclusivité, être confiés qu'à un |
dienstverlener worden gegund. | prestataire de services déterminé. |
De aanbestedende overheden gaan in deze hypothese een overeenkomst aan | Dans cette hypothèse, il est conseillé aux pouvoirs adjudicateurs de |
met de bij wet aangewezen aanbieder van de universele dienst die een | conclure un contrat avec le prestataire du service universel désigné |
eenzijdige verbrekingsclausule bevat om de inmededingingstelling | par la loi comprenant une clause de résiliation unilatérale, |
mogelijk te maken zodra één of meer vergunninghouders de markt | permettant une mise en concurrence dès l'entrée sur le marché d'un ou |
betreden. De modaliteiten en voorwaarden rond de verbrekingsclausule | de plusieurs titulaires de licence. Les conditions et modalités de la |
worden in de overeenkomst gepreciseerd. | clause de résiliation sont à préciser dans le contrat. |
2) Postdiensten binnen of buiten de werkingssfeer van de universele | 2) Services postaux relevant ou non du service universel mais non |
dienst, waarvoor geen vergunning is vereist | soumis à l'obtention d'une licence |
Voor sommige diensten is geen vergunning vereist. Het betreft meer | Certains services ne sont pas soumis à l'obtention d'une licence. Il |
bepaald de verzending van uitgaande grensoverschrijdende brievenpost, | s'agit des envois de correspondance transfrontières sortants, des |
kranten, tijdschriften, pakketten, de express brievenpostdiensten, het | journaux, des périodiques, des colis, des services express d'envois de |
louter transport van brievenpost, routage-activiteiten en andere | correspondance, du simple transport d'envois postaux, des activités de |
diensten bedoeld in artikel 148sexies, § 4, van de wet van 21 maart | routage et des autres services visés par l'article 148sexies, § 4, de |
1991 betreffende de hervorming van sommige economische | la loi du 21 mars 1991 portant réforme de certaines entreprises |
overheidsbedrijven, waarnaar hier wordt verwezen. | publiques économiques, auquel il convient de se référer. |
Deze diensten moeten in mededinging worden gesteld en mogen bijgevolg | Ces services doivent être mis en concurrence et ne peuvent par |
niet worden gegund op basis van artikel 17, § 2, 1°, f), of artikel | conséquent pas être attribués sur la base de l'article 17, § 2, 1°, |
39, § 2, 1°, e), van de wet van 24 december 1993, behalve wanneer het bestaan van een feitelijk monopolie kan worden aangetoond. Voor het overige wordt verwezen naar de website van het Belgisch Instituut voor postdiensten en telecommunicatie (www.bipt.be). Ten slotte wordt erop gewezen dat wat betreft de lopende overeenkomsten met bpost die dateren van vóór 1 januari 2011, die overeenkomsten verder kunnen worden gehonoreerd, onverminderd de mogelijkheid om de overeenkomst te verbreken zo in die mogelijkheid is voorzien. 3) Toepasselijkheid van de algemene Aannemingsvoorwaarden op de postdiensten binnen de werkingssfeer van de universele dienst Gelet op de wettelijke en reglementaire verplichtingen waaraan de postdiensten binnen de werkingssfeer van de universele dienst, opgesomd in artikel 142 van de voormelde wet van 21 maart 1991, onderworpen zijn en de wezenlijke aard van deze dienstverlening, kan een integrale toepassing van de algemene aannemingsvoorwaarden problematisch zijn. We herinneren eraan dat van de algemene aannemingsvoorwaarden kan worden afgeweken onder de voorwaarden vermeld in artikel 3 van het koninklijk besluit van 26 september 1996 tot bepaling van de algemene uitvoeringsregels van de overheidsopdrachten en van de concessies voor openbare werken. Wat de postdiensten binnen de werkingssfeer van de universele dienst betreft, kan zo worden voorzien in een afwijking op van een aantal bepalingen van de algemene aannemingsvoorwaarden om de volgende redenen : 3.1. Bepaalde wezenlijke kenmerken van de bedoelde postdiensten verhinderen de onverkorte toepassing van alle bepalingen van de algemene aannemingsvoorwaarden. De bedoelde postdiensten bestaan uit het met een bepaalde frequentie ophalen, sorteren, vervoeren en bestellen van een groot aantal postzendingen afkomstig van een groot aantal afzenders. Die dienstverlening vindt volledig plaats buiten de lokalen van de aanbestedende overheid/afzender. Zij heeft een doorlopend en opeenvolgend karakter. Bovendien vindt de dienstverlening plaats bij elke bestelling van een postzending. Bepalingen inzake borgstelling, keuring of oplevering zijn in de praktijk bijvoorbeeld moeilijk toepasbaar op deze diensten. De bedrijfsorganisatie van een dergelijke postdienstverlener is zo gestructureerd dat postzendingen van de aanbestedende overheid samen | f), ou de l'article 39, § 2, 1°, e), de la loi du 24 décembre 1993, sauf démonstration de l'existence d'un monopole de fait. Il est renvoyé pour le surplus au site internet de l'Institut belge des services postaux et des télécommunications (www.ibpt.be). Enfin, il convient de souligner que les contrats en cours avec bpost qui sont antérieurs au 1er janvier 2011 peuvent être honorés, sans préjudice de la possibilité de résilier le contrat si cette possibilité est prévue. 3) Applicabilité du cahier général des charges aux services postaux relevant du service universel Vu les obligations légales et réglementaires auxquelles sont soumis les services postaux relevant du service universel (tels qu'énumérés dans l'article 142 de la loi du 21 mars 1991 précitée) et le caractère essentiel de la prestation de ces services postaux, l'application intégrale du cahier général des charges pourrait se révéler problématique. Pour rappel, il peut être dérogé au cahier général des charges dans les conditions prévues à l'article 3 de l'arrêté royal du 26 septembre 1996 établissant les règles générales d'exécution des marchés publics et des concessions de travaux publics. En ce qui concerne les services postaux relevant du service universel, il peut ainsi être dérogé à un certain nombre de dispositions du cahier général des charges, pour les raisons suivantes : 3.1. Certaines caractéristiques essentielles de la prestation de services postaux visés font obstacle à l'application pleine et entière de toutes les dispositions du cahier général des charges. La prestation des services postaux visés consiste en la levée, le tri, l'acheminement et la distribution à une certaine fréquence d'un grand nombre d'envois postaux provenant d'un grand nombre d'expéditeurs. Cette prestation de services s'effectue complètement en dehors des locaux de l'autorité adjudicatrice/expéditrice. Elle revêt un caractère continuel et successif. De plus, le service est presté à chaque fois que la distribution d'un envoi a lieu. Des dispositions concernant, par exemple, le cautionnement, le contrôle ou la réception, sont en pratique difficilement applicables à de tels services. L'organisation de l'entreprise d'un tel prestataire de services postaux est structurée d'une manière telle que les envois postaux du pouvoir adjudicateur sont traités avec les envois postaux |
met de postzendingen van andere afzenders terechtkomen in een | des autres expéditeurs, dans un processus de traitement global, quel |
massaverwerkingsproces, ongeacht de inhoud van wat verstuurd wordt. | que soit le contenu de ce qui est envoyé. La prestation de ces |
Deze dienstverlening heeft dus een bulkdienstkarakter en wordt tevens | services est donc caractérisée par son aspect de gestion en masse et |
gekenmerkt door een hoge graad van standaardisering. Voor dergelijke | par une large mesure de standardisation. Pour de tels services, des |
diensten is het in dit stadium zeer moeilijk om in de praktijk | dispositions relatives à une responsabilité illimitée du prestataire |
bepalingen toe te passen inzake onbeperkte aansprakelijkheid van de | de services ou à des moyens d'action du pouvoir adjudicateur sont, à |
dienstverlener of middelen van optreden van de aanbestedende overheid. | ce stade, très difficiles à mettre en pratique. |
3.2. Het vermelde in punt 3.1 geldt des te meer nu brievenpostdiensten | 3.2. Ce qui précède sous 3.1 vaut d'autant plus que les envois de |
in België ook na 1 januari 2011 aan een dwingend wettelijk en reglementair kader onderworpen blijven. Dat dwingende kader legt bijzondere eisen op aan de universele dienstverlener en elke dienstverlener die een vergunning voor het verstrekken van postdiensten zou hebben verkregen. Die eisen hebben betrekking op tarifering, rapportering, toegankelijkheid van de dienst, essentiële minimumeisen waaraan de dienstverlening moet voldoen, enz. Wat de universele dienstverlener betreft, betekent dit meer in het bijzonder dat het commercieel en tarifair beleid dat die dienstverlener, overeenkomstig art. 144ter van | correspondance demeurent en Belgique, même après le 1er janvier 2011, soumis à un cadre légal et réglementaire contraignant. Ce cadre contraignant impose des exigences particulières au prestataire du service universel et à chaque prestataire de services qui aurait reçu une licence pour fournir des services postaux. Ces exigences ont trait à la tarification, au rapportage, à l'accessibilité du service, aux exigences essentielles minimales auxquelles la prestation de services doit répondre, etc. En ce qui concerne le prestataire du service universel, ceci signifie en particulier que la politique commerciale et tarifaire que ce prestataire de services peut mener est réglementée et contrôlée par |
de wet van 21 maart 1991 kan voeren, gereglementeerd is en door het | l'IBPT, en vertu de l'article 144ter de la loi du 21 mars 1991. Ce |
BIPT gecontroleerd wordt, meer bepaald wat betreft de naleving van de | contrôle porte plus précisément sur le respect des principes de |
beginselen van niet-discriminatie, transparantie, betaalbaarheid, | non-discrimination, de transparence, de prix abordable, d'orientation |
kostenoriëntatie en tarifaire perequatie respecteren. | vers les coûts et de péréquation tarifaire. |
3.3. Gelet op die context wordt aanbevolen af te wijken van de | 3.3. Considérant ce contexte, il convient de recommander de déroger |
artikelen 5 tot 9, 13, §§ 3 en 4, 16, 17, 19, 20, 67, 71, 72, 74 en 75 | aux articles 5 à 9, 13, §§ 3 et 4, 16, 17, 19, 20, 67, 71, 72, 74 et |
van de algemene aannemingsvoorwaarden. Het gaat om bepalingen in | 75 du cahier général des charges. Il s'agit de dispositions concernant |
verband met de borgstelling, keuring, oplevering, aansprakelijkheid | le cautionnement, le contrôle, la réception, la responsabilité du |
van de dienstverlener, middelen van optreden van de aanbestedende | prestataire de services, les moyens d'action du pouvoir adjudicateur |
overheid en een aantal bepalingen in verband met de prijs. | et d'un certain nombre de dispositions relatives au prix. |
3.3.1. Wat betreft de artikelen 8 en 9, 13, §§ 3 en 4, 67, 71, 72, 74 | 3.3.1. En ce qui concerne les articles 8 et 9, 13, §§ 3 et 4, 67, 71, |
en 75 kunnen die afwijkingen verantwoord worden door de bijzondere | 72, 74 et 75, ces dérogations peuvent être justifiées par les |
eisen van de opdracht, zoals hierboven beschreven, zonder dat die | exigences particulières du marché, telles que décrites ci-dessus, sans |
afwijkingen uitdrukkelijk moeten worden gemotiveerd. | que ces dérogations ne doivent être formellement motivées. |
3.3.2. Wat betreft de artikelen 5 tot 7, 16, 17 en 20 van de algemene | 3.3.2. En ce qui concerne les articles 5 à 7, 16, 17 et 20 du cahier |
aannemingsvoorwaarden moeten de afwijkingen daarentegen wel | général des charges, les dérogations doivent par contre être |
uitdrukkelijk worden gemotiveerd. De volgende elementen van motivering | formellement motivées. Les éléments de motivation suivants peuvent |
worden aangereikt : | être retenus : |
- artikelen 5 tot 7 van de algemene aannemingsvoorwaarden : aangezien | - articles 5 à 7 du cahier général des charges : étant donné que les |
de diensten een doorlopend en opeenvolgend karakter hebben en elke | services revêtent un caractère continuel et successif et que chaque |
dienst een betrekkelijke waarde heeft, is het niet aangewezen een | service a une valeur relative, il n'est pas indiqué de demander pour |
waarborg te vragen voor de uitvoering van die diensten; | l'exécution de ce service une garantie; |
- artikel 20 van de algemene aannemingsvoorwaarden : de toepassing van | - article 20 du cahier général des charges : l'application de cette |
die bepaling is wat de postdiensten betreft niet verenigbaar met het | disposition n'est, en ce qui concerne les services postaux, pas |
verstrekken van gestandaardiseerde diensten, enerzijds gekenmerkt door | compatible avec la prestation standardisée de services, d'une part |
bulkbeheer en anderzijds, geleverd tegen een betaalbare, | caractérisés par la gestion de masse et, d'autre part, délivrés à un |
niet-discriminatoire prijs. | prix abordable et non-discriminatoire. |
Dit doet geen afbreuk aan de mogelijkheid die de aanbestedende | Ceci ne porte pas préjudice à la possibilité offerte au pouvoir |
overheid wordt geboden om, op grond van het gemeen recht (art. 1184 | adjudicateur sur base du droit commun (art. 1184 C.C.), de mettre fin |
B.W.), de overeenkomst eenzijdig te beëindigen in geval van een | unilatéralement au contrat en cas de manquement. L'indemnité qui |
tekortkoming. De schadevergoeding die eventueel gevorderd zou worden | serait éventuellement réclamée à l'occasion de la résiliation du |
bij verbreking van de overeenkomst, is te bepalen in overeenstemming | contrat est à déterminer conformément aux limites contractuelles |
met de overeengekomen contractuele beperkingen terzake; | convenues à ce sujet; |
- artikel 16 van de algemene aannemingsvoorwaarden : gezien de | - article 16 du cahier général des charges : étant donné que la non- |
niet-toepassing van de artikelen 20 en 72 het door de algemene | application des articles 20 et 72 affecte l'équilibre contractuel |
aannemingsvoorwaarden beoogde contractueel evenwicht raakt, dient met | |
het oog op het herstel van dat evenwicht te worden afgeweken van de in | voulu par le cahier général des charges, il convient, afin de rétablir |
artikel 16 aan de dienstverlener verleende rechten; | cet équilibre, de déroger aux droits accordés par l'article 16 au |
prestataire de services; | |
- artikel 17 van de algemene aannemingsvoorwaarden : vermits een | - article 17 du cahier général des charges : attendu qu'il est |
afwijking van artikel 20 van de algemene aannemingsvoorwaarden zich | recommandé de déroger à l'article 20 du cahier général des charges |
opdringt (zie boven), kan ook de bepaling van artikel 17 niet van toepassing zijn. | (voir ci-dessus), l'application de l'article 17 n'a plus lieu d'être. |
(1) bpost komt op die lijst uiteraard niet voor vermits zij door de | (1) bpost ne figure pas sur cette liste car elle est désignée par la |
wetgever als aanbieder van de universele dienst is aangewezen en | loi en tant que prestataire du service universel et est, dès lors, |
derhalve geen vergunning nodig heeft. | dispensée de l'obtention d'une licence. |
De Eerste Minister, | Le Premier Ministre, |
Y. LETERME | Y. LETERME |