Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Omzendbrief van 07/12/2017
← Terug naar "Ministeriële omzendbrief tot regeling van het gebruik van drones door politie- en hulpdiensten "
Ministeriële omzendbrief tot regeling van het gebruik van drones door politie- en hulpdiensten Circulaire ministérielle règlant l'usage de drones par les services de police et de secours
FEDERALE OVERHEIDSDIENST BINNENLANDSE ZAKEN SERVICE PUBLIC FEDERAL INTERIEUR
7 DECEMBER 2017. - Ministeriële omzendbrief tot regeling van het 7 DECEMBRE 2017. - Circulaire ministérielle règlant l'usage de drones
gebruik van drones door politie- en hulpdiensten par les services de police et de secours
Aan Mevrouw en de Heren Provinciegouverneurs, A Madame et Messieurs les Gouverneurs de province,
Aan Mevrouw de Hoge Ambtenaar belast met de uitoefening van A Madame le Haut Fonctionnaire exerçant des compétences de
bevoegdheden van de Brusselse Agglomeratie, l'Agglomération bruxelloise,
Aan de Dames en Heren Burgemeesters, A Mesdames et Messieurs les Bourgmestres,
Aan Mevrouw de Commissaris-generaal van de federale politie, A Madame la Commissaire générale de la police fédérale,
Aan de Dames en Heren Korpschefs van de lokale politie, A Mesdames et Messieurs les Chefs de corps de la police locale,
Aan de Heer Inspecteur-generaal van de Algemene Inspectie van de A Monsieur l'Inspecteur général de l'Inspection générale de la police
federale politie en van de lokale politie, fédérale et de la police locale,
Aan Mevrouw de Voorzitter van het Vast Comité van toezicht op de A Madame le Président du Comité permanent de contrôle des services de
politiediensten, police,
Ter informatie : Pour information :
Aan de Dames en Heren Arrondissementscommissarissen, A Mesdames et Messieurs les Commissaires d'arrondissement,
Aan de Heer Directeur-generaal van de Algemene Directie Veiligheid en A Monsieur le Directeur général de la Direction Générale Sécurité et
Preventie, Prévention,
Aan de Heer Voorzitter van de Vaste Commissie van de lokale politie. A Monsieur le Président de la Commission permanente de la police locale.
Mevrouw, Mijnheer de Gouverneur, Madame, Monsieur le Gouverneur,
Mevrouw de Hoge Ambtenaar, Madame le Haut Fonctionnaire,
Mevrouw, Mijnheer de Burgemeester, Madame, Monsieur le Bourgmestre,
Mevrouw de Commissaris-generaal, Madame la Commissaire générale,
Mevrouw, Mijnheer de Korpschef, Madame, Monsieur le Chef de corps,
Mijnheer de Inspecteur-generaal, Monsieur l'Inspecteur général,
Mevrouw de Voorzitter van het Comité P, Madame le Président du Comité P,
Mevrouw, Mijnheer, Madame, Monsieur,
Inleiding Introduction
Het gebruik van drones zit reeds enkele jaren sterk in de lift. Het L'usage de drones a le vent en poupe depuis quelques années. Leurs
aantal mogelijke toepassingen ervan is ongezien en zal ongetwijfeld différentes mises en oeuvre sont insoupçonnables et continueront
nog verder evolueren. Met betrekking tot het privaat en commercieel indéniablement à évoluer. Un arrêté royal a été pris en date du 10
gebruik van drones door burgers werd op 10 april 2016 een koninklijk avril 2016 en ce qui concerne l'usage privé et commercial de drones
besluit getroffen. Het aanwenden van drones door de politie- en par les citoyens. Cet arrêté royal n'est toutefois pas d'application
hulpdiensten valt evenwel niet onder de toepassing van dit koninklijk pour l'utilisation de drones par les services de police et les
besluit. services de secours.
Het gebruik van drones biedt nochthans ook voor de politie- en Cependant, l'usage de drones offre également aux services de police et
hulpdiensten talrijke toepassingsmogelijkheden en kan als technische aux services de secours de multiples possibilités de mise en oeuvre et
ondersteuning in tal van domeinen een operationele meerwaarde en tant qu'appui technique peut s'avérer être une plus-value
betekenen. Deze omzendbrief strekt er dan ook toe om de richtlijnen opérationnelle dans de nombreux domaines. La présente circulaire tend
par conséquent à déterminer les directives en matière d'utilisation de
betreffende het gebruik van drones door de politiediensten, de drones par les services de police, les services d'incendie et les
brandweerdiensten en de diensten van de civiele bescherming te services de la protection civile.
bepalen. Titel 1 - Algemene bepalingen Titre 1er - Dispositions générales
Voor de toepassing van deze omzendbrief, wordt verstaan onder : Dans le cadre de l'application de la présente circulaire, on entend
1° koninklijk besluit : het koninklijk besluit van 10 april 2016 met par : 1° arrêté royal : l'arrêté royal du 10 avril 2016 relatif à
betrekking tot het gebruik van op afstand bestuurde luchtvaartuigen in l'utilisation des aéronefs télépilotés dans l'espace aérien belge;
het Belgisch luchtruim; 2° uitvoeringsverordening (EU) nr. 923/2012 : de 2° règlement d'exécution (UE) n° 923/2012 : le règlement d'exécution
uitvoeringsverordening (EU) nr. 923/2012 van de Commissie van 26 (UE) n° 923/2012 de la Commission du 26 septembre 2012 établissant les
september 2012 tot vaststelling van gemeenschappelijke
luchtverkeersregels en operationele bepalingen betreffende règles de l'air communes et des dispositions opérationnelles relatives
luchtvaartnavigatiediensten en -procedures en tot wijziging van aux services et procédures de navigation aérienne et modifiant le
Uitvoeringsverordening (EU) nr. 1035/2011 en Verordeningen (EG) nr. Règlement d'exécution (UE) n° 1035/2011 ainsi que les Règlements (CE)
1265/2007, (EG) nr. 1794/2006, (EG) nr. 730/2006, (EG) nr. 1033/2006 n° 1265/2007, (CE) n° 1794/2006, (CE) n° 730/2006, (CE) n° 1033/2006
en (EU) nr. 255/2010 en het uitvoeringsbesluit dat deze verordening et (CE) n° 255/2010 et l'arrêté d'exécution qui complète ce règlement
aanvult op nationaal niveau, met name het koninklijk besluit van 19 au niveau national, à savoir l'arrêté royal du 19 décembre 2014
december 2014 betreffende de luchtverkeersregels en operationele relatif aux règles de l'air et aux dispositions opérationnelles
bepalingen met betrekking tot luchtvaartnavigatiediensten en relatives aux services et procédures de navigation aérienne;
-procedures; 3° civiele staatsoperatoren : de politiediensten, brandweerdiensten en 3° opérateurs publics civils : les services de police, les services
diensten van de civiele bescherming; d'incendie et les services de la protection civile;
4° op afstand bestuurd luchtvaartuig (RPA) : een onbemand 4° aéronef télépiloté (RPA) : un aéronef non-habité, d'une masse
luchtvaartuig waarvan de maximale startmassa niet meer dan 150 kg maximale au décollage inférieure à 150 kg piloté à partir d'un poste
bedraagt, bestuurd vanaf een grondcontrolestation, ingezet door
civiele staatsoperatoren in het kader van hun operaties en de télépilotage, mis en oeuvre par des opérateurs publics civils dans
activiteiten of door exploitanten in opdracht van de civiele le cadre de leurs opérations et activités ou par des exploitants pour
staatsoperatoren; le compte des opérateurs publics civils;
5° op afstand bestuurd luchtvaartuigsysteem (RPAS) : een RPA, het/de 5° système d'aéronef télépiloté (RPAS) : un RPA, son/ses poste(s) de
ermee verbonden grondcontrolestation(s), de vereiste bestuurs- en télépilotage associé(s), les liaisons nécessaires de commandes et de
controleverbindingen en elk ander element, zoals het beschreven wordt contrôle et tous autres éléments, comme spécifiés dans la conception
in het typeontwerp; de type;
6° civiele staats-RPA : een RPA dat eigendom is van en ingezet wordt 6° RPA public civil : un RPA qui est détenu et mis en oeuvre par un
door een civiele staatsoperator; opérateur public civil;
7° gehuurde of ter beschikking gestelde RPA : een RPA dat niet in 7° RPA loué ou mis à disposition : un RPA qui n'est pas détenu par un
eigendom is van een civiele staatsoperator maar er wel door wordt opérateur public civil mais que ce dernier met en oeuvre;
ingezet; 8° bestuurs- en controleverbinding : de datalink tussen het RPA en het 8° liaison de commande et de contrôle : la liaison de données entre le
grondcontrolestation om de vlucht te beheren; RPA et le poste de télépilotage aux fins de la gestion du vol;
9° bestuurder van een RPA : een persoon die taken uitvoert die 9° télépilote : une personne qui exécute des tâches essentielles pour
essentieel zijn voor de bediening van een RPA en die, in voorkomend l'exploitation d'un RPA et qui, le cas échéant, manoeuvre les
geval, de vliegbesturing van het RPA bedient tijdens de vliegtijd; commandes de vol du RPA durant le temps de vol;
10° RPA-waarnemer : een persoon, die aangewezen is door de civiele 10° observateur RPA : une personne désignée par l'opérateur public
staatsoperator of de exploitant om de bestuurder van het RPA door civil ou l'exploitant, qui, par observation visuelle du RPA, aide le
middel van visuele waarneming van het RPA te helpen met het uitvoeren télépilote à réaliser le vol en toute sécurité en respectant les
van de vlucht in alle veiligheid binnen de vereisten van deze exigences de la présente circulaire;
omzendbrief; 11° zichtbereikvlucht (VLOS) : een vlucht waarbij de bestuurder van 11° vol à portée visuelle (VLOS) : un vol pendant lequel le télépilote
een RPA of in voorkomend geval de RPA-waarnemer zonder hulpmiddelen ou, le cas échéant, l'observateur RPA maintient un contact visuel
direct visueel contact met het RPA houdt; direct sans aide avec le RPA;
12° vlucht buiten het zichtbereik (BLOS) : een vlucht waarbij noch de 12° vol hors de la portée visuelle (BLOS) : un vol pendant lequel ni
bestuurder van een RPA, noch de RPA- waarnemer, het visueel contact le télépilote, ni l'observateur RPA ne peut maintenir le contact
kunnen houden met het RPA; visuel avec le RPA;
13° nachtvlucht : elke vlucht die geheel of gedeeltelijk plaatsvindt 13° vol de nuit : tout vol qui a lieu totalement ou en partie durant
in de tijdspanne zonsondergang plus 30 minuten tot zonsopgang min 30 la période allant du coucher du soleil plus 30 minutes au lever du
minuten. Een nachtvlucht wordt beschouwd als BLOS; soleil moins 30 minutes. Un vol de nuit est considéré comme BLOS;
14° obstakel : een obstakel zoals bedoeld in artikel 2, 98), van de 14° obstacle : un obstacle tel que visé à l'article 2, 98), du
uitvoeringsverordening (EU) nr. 923/2012; règlement d'exécution (UE) n° 923/2012;
15° luchtvaartgids (AIP) : de publicatie zoals bedoeld in artikel 2, 15° publication d'information aéronautique (AIP) : la publication
13), van de uitvoeringsverordening (EU) nr. 923/2012; telle que visée à l'article 2, 13), du règlement d'exécution (UE) n° 923/2012;
16° above ground level (AGL) : hoogte boven de grond; 16° above ground level (AGL) : hauteur au-dessus du sol;
17° exploitant : een natuurlijke of rechtspersoon die bezig is met of 17° exploitant : une personne physique ou morale qui se livre ou
voorstelt zich bezig te houden met de operaties met één of meer RPA's, propose de se livrer à des opérations avec un ou plusieurs RPA mais
maar die zelf geen civiele staatsoperator is; qui n'est pas un opérateur public civil;
18° verhuurder/leverancier : een natuurlijk of rechtspersoon die, al 18° loueur/fournisseur : une personne physique ou morale qui, contre
dan niet tegen vergoeding, een RPA ter beschikking stelt van een indemnité ou non, met un RPA à la disposition d'un opérateur public
civiele staatsoperator, met het oog op het inzetten ervan door deze civil, afin que celui-ci soit mis en oeuvre par cet opérateur public;
staatsoperator; 19° DGLV : Directoraat-generaal Luchtvaart bij de Federale 19° DGTA : la Direction générale Transport aérien du Service Public
Overheidsdienst Mobiliteit en Vervoer; Fédéral Mobilité et Transports;
20° medisch certificaat voor LAPL : een medisch certificaat dat is 20° certificat médical pour LAPL : un certificat médical tel que
afgegeven aan de aanvragers of de titularissen van een bewijs van délivré conformément aux dispositions de l'Annexe IV [Part-MED],
bevoegdheid als recreatief vlieger (LAPL), overeenkomstig de sous-partie A pour les demandeurs ou les titulaires d'une licence de
bepalingen van Bijlage IV [PART-MED], subdeel A van de Verordening pilote d'aéronefs légers (LAPL) du règlement (UE) n° 1178/2011 de la
(EU) nr. 1178/2011 van de Commissie van 3 november 2011 tot Commission du 3 novembre 2011 déterminant les exigences techniques et
vaststelling van technische eisen en administratieve procedures met les procédures administratives applicables au personnel navigant de
betrekking tot de bemanning van burgerluchtvaartuigen, overeenkomstig l'aviation civile conformément au Règlement (CE) n° 216/2008 du
Verordening (EG) nr. 216/2008 van het Europees Parlement en de Raad, Parlement européen et du Conseil, et de l'arrêté royal du 12 juillet
alsook van het koninklijk besluit van 12 juli 2013 tot regeling van de 2013 organisant la vérification des conditions d'aptitude physique et
organisatie van de controle van de voorwaarden inzake lichamelijke en mentale des membres d'équipage de conduite et de cabine des aéronefs
geestelijke geschiktheid van de leden van het stuurpersoneel van civils, ainsi que des contrôleurs de la circulation aérienne, ou un
burgerlijke luchtvaartuigen, van cabinebemanning en van
luchtverkeersleiders, dan wel een medisch certificaat dat is verstrekt
ingevolge het onderzoek bedoeld in artikel 42 van het koninklijk certificat médical délivré à la suite de l'examen visé à l'article 42
besluit van 23 maart 1998 betreffende het rijbewijs. de l'arrêté royal du 23 mars 1998 relatif au permis de conduire.
Titel 2 - Toepassingsgebied Titre 2 - Champ d'application
Deze omzendbrief is van toepassing op de RPA zoals gedefinieerd onder La présente circulaire s'applique aux RPA tels que définis au Titre 1er,
Titel 1, 4°. Het betreft dus niet enkel de onbemande luchtvaartuigen 4°. Il ne s'agit donc pas uniquement des aéronefs non-habités qui sont
die door de civiele staatsoperatoren zelf worden gebruikt, maar ook de utilisés par les opérateurs publics civils eux-mêmes, mais aussi des
onbemande luchtvaartuigen van een derde die in opdracht van de civiele aéronefs non-habités d'un tiers qui sont mis en oeuvre pour le compte
staatsoperatoren in het raam van hun operaties en activiteiten worden des opérateurs publics civils dans le cadre de leurs opérations et
ingezet. activités.
De bepalingen van deze omzendbrief zijn niet van toepassing op de RPA Les dispositions de la présente circulaire ne s'appliquent pas aux RPA
die worden gebruikt binnenin een gebouw. utilisés au sein d'un bâtiment.
Het gebruik van autonome luchtvaartuigen, namelijk onbemande L'utilisation d'aéronefs autonomes, à savoir des aéronefs non-habités
luchtvaartuigen die de piloot niet in staat stellen om ogenblikkelijk qui ne permettent pas au pilote d'intervenir immédiatement pour gérer
tussen te komen om de vlucht te beheren, is verboden. le vol, est interdit.
Titel 3 - Luchtverkeersregels Titre 3 - Règles de l'air
Hoofdstuk 3.1 - Algemene bepalingen Chapitre 3.1 - Dispositions générales
De RPAS worden overeenkomstig de uitvoeringsverordening (EU) nr. Les RPAS sont opérés conformément au règlement d'exécution (UE) n°
923/2012 en de bepalingen van deze titel bediend. 923/2012 et aux dispositions du présent titre.
Zijn verboden met RPA's : Sont interdits aux RPA :
1° operaties op ATS-routes, zoals bedoeld in artikel 2, punt 46), van 1° les opérations sur les routes ATS telles que visées à l'article 2,
de Uitvoeringsverordening (EU) nr. 923/2012; 46), du Règlement d'exécution (UE) n° 923/2012;
2° passagiersvervoer; 2° le transport de passagers;
3° slepen; 3° le remorquage;
4° kunstvluchten. 4° les vols acrobatiques.
In een situatie die de veiligheid van het luchtverkeer in gevaar Dans toute situation mettant la circulation aérienne en danger, le
brengt, beëindigt de bestuurder van een RPA de vlucht van zodra de télépilote met fin au vol dès que les conditions permettant l'arrêt du
voorwaarden vervuld zijn om de vlucht veilig te stoppen. vol en toute sécurité sont réunies.
Tijdens elke fase van de vlucht verzekert de bestuurder van een RPA Durant toutes les phases du vol, le télépilote s'assure que le RPA
zich ervan dat het RPA een continue bestuurs- en controleverbinding maintient une liaison de commande et de contrôle continue et, le cas
behoudt en dat hij, in voorkomend geval, onverwijld de procedures échéant, met en oeuvre, sans délai, les procédures établies en cas de
uitvoert die vastgesteld zijn voor het geval van verlies van de perte de la liaison.
verbinding. Het grondcontrolestation is in alle fasen van de vlucht compatibel met Le poste de télépilotage est, pendant toutes les phases du vol,
het RPA waarmee het verbonden is. compatible avec le RPA auquel il est connecté.
Tijdens de vlucht zorgt de bestuurder van een RPA ervoor om op Durant le vol, le télépilote veille à évoluer à une distance
voldoende afstand van andere luchtvaartuigen te blijven om het effect suffisante de tout autre aéronef afin de minimiser les effets de
van zogturbulentie op de prestaties van het RPA te verkleinen. turbulence de sillage sur les performances du RPA.
De bestuurder van een RPA is verantwoordelijk voor het naleven van de Le télépilote est responsable du respect d'une distance de sécurité
veiligheidsafstand tussen zijn RPA en elk ander type luchtvaartuig dat entre son RPA et tout autre type d'aéronef qui s'approche de la zone
het operatiegebied van het RPA nadert, alsook tussen elk voorwerp of d'opération du RPA et avec tout objet ou obstacle sur la route de vol
obstakel op de vliegroute van het RPA. du RPA.
Hoofdstuk 3.2 - Voorrangsregels Chapitre 3.2 - Priorités de passage
In afwijking van punt SERA.3210 van de bijlage van de Par dérogation au point SERA.3210 de l'annexe au règlement d'exécution
uitvoeringsverordering (EU) n° 923/2012, verleent een RPA steeds (UE) n° 923/2012, un RPA donne, à tout moment, la priorité de passage
voorrang aan alle bemande luchtvaarttuigen. à tous les aéronefs habités.
De bepalingen van punt SERA.3210 van de bijlage van de Les dispositions du point SERA.3210 de l'annexe au règlement
uitvoeringsverordering (EU) n° 923/2012 zijn tussen RPA van d'exécution (UE) n° 923/2012 sont applicables entre RPA.
toepassing. Hoofdstuk 3.3 - Zichtbereikvliegvoorschriften De bestuurder van een RPA behoudt, afhankelijk van de technische en operationele kenmerken van het RPAS, en van de aard van het obstakel en de uit te voeren opdracht, een redelijke en aangepaste afstand tussen het RPA en de obstakels eromheen tijdens iedere fase van de vlucht. VLOS-operaties mogen slechts plaatsvinden als de bestuurder van het RPA, of in voorkomend geval de RPA-waarnemer, een direct visueel contact, zonder hulpmiddelen, houdt met het RPA teneinde de bestuurder toe te laten op elk moment een botsing met een ander luchtvaartuig, een object of een obstakel te vermijden. BLOS-operaties mogen slechts plaatsvinden indien de bestuurder van het RPA beschikt over de kwalificatie BLOS en indien de RPA is uitgerust Chapitre 3.3 - Les règles à portée visuelle Le télépilote maintient, en fonction des caractéristiques techniques et opérationnelles du RPAS et de la nature de l'obstacle ainsi que de la mission à exécuter, une distance raisonnable et appropriée entre le RPA et les obstacles qui l'entourent pendant toutes les phases du vol. Les opérations VLOS ne peuvent avoir lieu que lorsque le télépilote ou, le cas échéant, l'observateur RPA maintient un contact visuel direct et sans aide avec le RPA afin que le télépilote soit capable, à tout moment, d'éviter une collision avec un autre aéronef, un objet ou un obstacle. Les opérations BLOS ne peuvent avoir lieu que si le télépilote dispose de la qualification BLOS et si le RPA est équipé des moyens techniques
met technische hulpmiddelen die de piloot toelaten een beeld te vormen permettant au pilote de se faire une idée de la position et de
van de positie en de omgeving van het RPA. l'environnement du RPA.
Het gebruik maken van meerdere RPA-waarnemers is toegelaten en de L'utilisation de plusieurs observateurs RPA est autorisée et la
afstand tussen de bestuurder van een RPA en het RPA mag in geen geval distance entre le télépilote et le RPA ne peut, en aucun cas, conduire
leiden tot het overschrijden van het bereik van de radioverbinding van à dépasser la portée de la liaison radio du RPAS.
het RPAS. Vluchten in gecontroleerd luchtruim zijn toegelaten mits telefonische Les vols dans un espace aérien contrôlé sont autorisés moyennant
notificatie, voor het opstijgen, aan de bevoegde luchtverkeersleiding. notification téléphonique, avant le décollage, au contrôle aérien compétent.
De vluchtuitvoeringen met een RPAS zijn beperkt tot Les exploitations avec un RPAS sont limitées aux vols à portée
zichtbereikvluchten (VLOS) en vluchten buiten het zichtbereik (BLOS) visuelle (VLOS) et aux vols hors de la portée visuelle (BLOS) jusqu'à
tot een hoogte van 300 voet AGL in niet-gecontroleerd luchtruim. une hauteur de 300 pieds AGL dans un espace aérien non contrôlé.
Zijn evenwel niet toegelaten, alle operaties : N'est toutefois pas autorisée, toute opération :
1° in een luchtruim met een bijzonder statuut (verboden gebieden (P), 1° dans un espace aérien à statut spécial (zones interdites (P), zones
gevaarlijke gebieden (D), beperkte gebieden (R)), behalve wanneer de dangereuses (D), zones restrictives (R)), sauf lorsque l'exception a
uitzondering toegelaten werd volgens het koninklijk besluit van 19 été autorisée selon l'arrêté royal du 19 décembre 2014 relatif aux
december 2014 betreffende de luchtverkeersregels en operationele règles de l'air et aux dispositions opérationnelles relatives aux
bepalingen betreffende luchtvaartnavigatiediensten en -procedures of services et procédures de navigation aérienne ou dans le cas d'une
in het geval van een actieve Helicopter Training Area (HTA) of Low Helicopter Training Area (HTA) ou Low Flying Area (LFA) lorsque
Flying Area (LFA) wanneer de vlucht toegelaten werd door de bevoegde celles-ci sont actives, lorsque le vol a été autorisé par le contrôle
militaire luchtverkeersleiding; aérien militaire compétent;
2° in een tijdelijk gereserveerd luchtruim (TRA) of een tijdelijk 2° dans un espace aérien réservé temporairement (TRA) ou un espace
afgescheiden luchtruim (TSA), behalve wanneer de uitzondering om te aérien séparé temporairement (TSA), sauf lorsque l'exception de voler
vliegen met een RPA voor civiele staatsopdrachten voorzien werd in de avec un RPA pour des missions publiques civiles a été prévue lors de
oprichting van dit luchtruim; la création de cet espace aérien;
3° in een straal van 1,5 zeemijl rond luchtvaartterreinen voor 3° dans un rayon de 1,5 milles nautiques autour des aérodromes pour
luchtvaartuigen of voor ultralichte motorluchtvaartuigen en van een avions ou pour aéronefs ultralégers motorisés et de 0,5 mille nautique
0,5 zeemijl rond een helihaven, behalve na voorafgaande toestemming autour des héliports, sauf autorisation préalable de l'exploitant de
van de exploitant van het luchtvaartterrein of de helihaven. l'aérodrome ou de l'héliport.
In afwijking van punt SERA.5005(a) van de bijlage van de Par dérogation au point SERA.5005(a) de l'annexe au règlement
uitvoeringsverordering (EU) n° 923/2012, worden de VLOS.operaties d'exécution (UE) n° 923/2012, les opérations VLOS sont effectuées
uitgevoerd overeenkomstig de hieronder bepaalde vliegvoorschriften : conformément aux règles de vol définies ci-dessous :
1° buiten de wolken; 1° hors des nuages;
2° de horizontale zichtbaarheid is minstens gelijk aan anderhalve keer 2° la visibilité horizontale est au moins égale à 1,5 fois la distance
de afstand tussen het RPA en de bestuurder van een RPA of de entre le RPA et le télépilote ou l'observateur RPA. La visibilité
RPA-waarnemer. De horizontale zichtbaarheid is de minimale horizontale est la visibilité minimale nécessaire pour les opérations
zichtbaarheid die nodig is voor de operaties in alle richtingen van dans toutes les directions du plan horizontal.
het horizontaal vlak.
Deze operaties mogen niet plaatsvinden wanneer de weersomstandigheden Ces opérations ne peuvent pas avoir lieu lorsque les conditions
langs de route van dien aard zijn dat de vlucht niet over de gehele météorologiques le long du parcours sont telles que le vol ne peut pas
route kan worden uitgevoerd overeenkomstig de voormelde vereisten. être exécuté sur l'ensemble du parcours en conformité avec les
Titel 4 - Bestuurder van een RPA exigences précitées. Titre 4 - Télépilote
Niemand mag een RPA besturen indien hij geen houder is van een bewijs
van bevoegdheid als bestuurder van een RPA bedoeld in het koninklijk Nul ne peut piloter un RPA s'il n'est titulaire d'une licence de
besluit of van een brevet van bestuurder van een RPA uitgereikt door télépilote tel que visé à l'arrêté royal ou d'un brevet de télépilote
een civiele staatsoperator. délivré par un opérateur public civil.
De nadere inhoud van de opleiding die recht geeft op dit brevet Le contenu plus détaillé de la formation qui donne droit à ce brevet
alsmede de eventuele opleidingsvrijstellingen worden vastgelegd in het ainsi que les dispenses de formation éventuelles sont déterminées dans
erkenningsdossier van die opleiding. le dossier d'agrément de cette formation.
In elk geval zal hierin een vrijstelling worden voorzien van het Dans tous les cas, une dispense sera prévue pour la partie théorique
theoretische gedeelte voor zij die met succes een opleiding gevolgd pour celui/celle qui a suivi avec succès une formation de pilote
hebben als (privé)piloot of zij die in een luchtvaartschool een (privé) ou celui/celle qui a bénéficié d'une formation théorique
voorafgaande theorieopleiding genoten hebben, en van het praktische préalable dans une école d'aviation, et pour la partie pratique pour
gedeelte voor zij die kunnen aantonen dat ze voor het ingaan van de celui/celle qui peut prouver avoir acquis une expérience
omzendbrief minstens 2 jaar operationele ervaring hebben opgedaan opérationnelle d'au moins 2 ans au sein de son service avant l'entrée
binnen hun dienst. en vigueur de la circulaire.
Er weze tenslotte aangestipt dat de inhoud van de opleiding minstens Il y a lieu finalement de souligner que le contenu de la formation
beantwoordt aan de bijlage 1 van het koninklijk besluit. répond au moins à l'annexe 1 de l'arrêté royal.
Een gedetailleerd overzicht van alle vluchten die uitgevoerd werden in
de hoedanigheid van bestuurder van een RPA wordt ingeschreven in een Un relevé détaillé de tous les vols effectués en qualité de télépilote
logboek van de bestuurder van een RPA. est inscrit sur un carnet de vol du télépilote.
Het logboek van de bestuurder van een RPA bevat voor elke vlucht ten Le carnet de vol du télépilote contient, pour chaque vol effectué, au
minste de volgende informatie : moins les informations suivantes :
1° de datum van elke vlucht; 1° la date de chaque vol;
2° de naam, voornaam en geboortedatum van de bestuurder van een RPA; 2° les nom, prénom et date de naissance du télépilote;
3° het registratiekenmerk van het afzonderlijk RPAS; 3° la marque d'enregistrement du RPAS individuel;
4° de opstijg- en landingsplaats met vermelding van hun 4° les zones de décollage et d'atterrissage indiquées par les
gps-coördinaten; coordonnées GPS;
5° de vertrektijd; 5° l'heure de décollage;
6° de aankomsttijd; 6° l'heure d'atterrissage;
7° de vliegtijd; 7° le temps de vol;
8° het type activiteit; 8° le type d'activité;
9° in voorkomend geval, de naam van de andere personen die betrokken 9° le cas échéant, les noms de toute autre personne impliquée lors des
waren bij de vluchtoperaties en in het bijzonder die van de opérations de vol et notamment du ou des observateur(s) RPA.
RPA-waarnemer(s).
Een reeks vluchten die met een RPAS worden uitgevoerd kunnen onder een Une série de vols effectuée avec un RPAS peut être inscrite en une
enkele inschrijving worden ingevuld in het logboek, indien er op seule entrée dans le carnet de vol du télépilote, si le même jour,
dezelfde dag een aantal vluchten werden uitgevoerd waarbij steeds sont effectués un certain nombre de vols retournant, à chaque fois, à
teruggekeerd werd naar dezelfde opstijgplaats en er tussen deze la même zone de décollage et que l'intervalle entre chaque vol
vluchten niet meer dan vijftien minuten tussentijd was. n'excède pas 15 minutes.
Titel 5 - Technische aspecten Titre 5 - Aspects techniques
Alle RPA moeten technisch gehomologeerd zijn overeenkomstig de Tous les RPA doivent être homologués d'un point de vue technique
artikelen 42 tot en met 51 van het koninklijk besluit. conformément aux articles 42 à 51 inclus de l'arrêté royal.
Titel 6 - Registratie Titre 6 - Enregistrement
Hoofdstuk 6.1 - Registratie van RPAS van een exploitant en registratie Chapitre 6.1 - Enregistrement d'un RPAS d'exploitant et enregistrement
van een gehuurde of ter beschikking gesteld RPAS d'un RPAS loué ou mis à disposition
Een RPAS van een exploitant en een gehuurde of ter beschikking
gestelde RPAS moeten geregistreerd zijn volgens de bepalingen onder Un RPAS d'exploitant et un RPAS loué ou mis à disposition doivent être
Titel 6 van het koninklijk besluit. enregistrés selon les dispositions du Titre 6 de l'arrêté royal.
Hoofdstuk 6.2 - Registratie van een RPAS van een civiele staatsoperator Chapitre 6.2 - Enregistrement d'un RPAS d'opérateur public civil
De FOD Binnenlandse Zaken houdt een register bij van de RPAS. Le SPF Intérieur tient à jour un registre des RPAS.
Een civiele staatsoperator die een RPAS in gebruik wenst te nemen Un opérateur public civil qui souhaite utiliser pour la première fois
richt de aanvraag tot registratie ervan aan de FOD Binnenlandse Zaken, un RPAS adresse la demande d'enregistrement au SPF Intérieur, Sécurité
Civiele Veiligheid, Directie Nieuwe Technologieën, Leuvenseweg 1, 1000 Civile, Direction Nouvelles Technologies, Rue de Louvain 1, 1000
Brussel. Bruxelles.
De aanvraag voor registratie gebeurt aan de hand van het La demande d'enregistrement se fait sur la base du formulaire de
aanvraagformulier waarvan het model als bijlage van deze omzendbrief demande conformément au modèle annexé à la présente circulaire.
is gevoegd. Een bewijs van registratie van het RPAS wordt afgegeven voor elk in Un certificat d'enregistrement RPAS est délivré pour tout RPAS inscrit
het RPAS-register ingeschreven RPAS. au registre RPAS.
Wanneer het bewijs niet meer geldig is alsmede wanneer het RPA niet Lorsque le certificat cesse d'être valable et lorsque le RPAS n'est
meer in gebruik is, is de houder ervan gehouden het onmiddellijk terug plus utilisé, son titulaire est tenu de le renvoyer immédiatement au
te zenden naar de FOD Binnenlandse Zaken, Civiele Veiligheid, Directie SPF Intérieur, Sécurité Civile, Direction Nouvelles Technologies, Rue
Nieuwe Technologieën, Leuvenseweg 1, 1000 Brussel. de Louvain 1, 1000 Bruxelles.
Elk in het RPAS-register ingeschreven RPAS draagt de letters IBZ Tout RPAS inscrit au registre RPAS porte les lettres IBZ suivies d'un
gevolgd door een horizontale streep en dan een groep van vier trait horizontal puis d'un groupe de quatre caractères constitué soit
karakters samengesteld uit ofwel letters, ofwel cijfers ofwel een par des lettres, soit par des chiffres, soit par une combinaison de
combinatie van letters en cijfers. Het kenmerk wordt bevestigd op het lettres et de chiffres. La marque est apposée de manière durable sur
RPA op een duurzame manier zodat het altijd leesbaar is en gemakkelijk le RPA d'une façon telle qu'elle soit toujours lisible et facilement
te lokaliseren. localisable.
Titel 7 - Exploitatie Titre 7 - Exploitation
Hoofdstuk 7.1 - Algemene bepaling Chapitre 7.1 - Disposition générale
Om vluchtuitvoeringen te verrichten zijn de volgende elementen vereist Pour effectuer des exploitations, les éléments suivants sont exigés :
: 1° de bestuurder is houder van een geldig bewijs van bevoegdheid als 1° le pilote est en possession d'une licence de télépilote valable ou
bestuurder van een RPA of van een brevet van bestuurder van een RPA d'un brevet de télépilote délivré par un opérateur public civil;
uitgereikt door een civiele staatsoperator;
2° het RPAS is geregistreerd overeenkomstig de bepalingen van Titel 6 2° le RPAS est enregistré conformément aux dispositions du Titre 6 de
van deze omzendbrief; la présente circulaire;
3° indien het een vluchtuitvoering betreft door een exploitant, of met 3° si cela concerne une exploitation par un exploitant, ou avec un RPA
een gehuurde of ter beschikking gestelde RPA, moet er voorafgaandelijk loué ou mis à disposition, un contrat reprenant les dispositions
een overeenkomst opgesteld worden met de bepalingen betreffende het relatives au secret professionnel, à l'usage d'images, aux pilotes qui
beroepsgeheim, het gebruik van beelden, de piloten die gemachtigd zijn sont mandatés pour piloter l'appareil et à l'assurance responsabilité
het toestel te bedienen en de verzekering burgerlijke civile tant pour le RPA que pour les pilotes et toute autre personne
aansprakelijkheid voor zowel het RPA, de piloten als de andere impliquée lors de l'opération de vol, doit préalablement être rédigé.
personen betrokken bij de vluchtprestatie.
Hoofdstuk 7.2 - Risicoanalyse voor de vluchtuitvoeringen Chapitre 7.2 - Analyse de risques des exploitations envisagées
De bestuurder voert voor het begin van de geplande operaties, een Le pilote effectue, avant le début des opérations, une analyse
operationele analyse uit van de risico's van de vluchtuitvoeringen opérationnelle des risques que les exploitations envisagées sont
voor de luchtvaartveiligheid en de veiligheid van personen en goederen susceptibles de faire courir à la sécurité aérienne et à la sécurité
op de grond. des personnes et des biens au sol.
De risicoanalyse wordt uitgevoerd rekening houdend met onder andere de L'analyse de risques est effectuée en tenant compte notamment de la
aard van de geplande vluchtuitvoeringen alsook de plaats en de nature des exploitations envisagées ainsi que du lieu et de
omgeving waar ze zullen uitgevoerd worden. l'environnement où elles seront opérées.
Hoofdstuk 7.3 - Het operationeel handboek Chapitre 7.3 - Le manuel d'exploitation
De bestuurder die vluchtuitvoeringen uitvoert, moet over een Le pilote qui effectue des exploitations établit et met à jour un
operationeel handboek beschikken en het bijwerken. manuel d'exploitation.
Het operationeel handboek en zijn eventuele herzieningen stemmen Le manuel d'exploitation et ses révisions éventuelles sont en
overeen met het vlieghandboek van het RPAS, zoals bedoeld in artikel
44 van het koninklijk besluit, of een gelijkwaardig document. conformité avec le manuel de vol du RPAS visé à l'article 44 de
l'arrêté royal ou un document équivalent.
Het operationeel handboek bevat al de instructies, informatie en Le manuel d'exploitation contient toutes les instructions,
procedures die nodig zijn voor elk gebruikt RPAS en die het personeel informations et procédures nécessaires pour tous les RPAS utilisés et
nodig heeft om de taken correct en veilig te kunnen uitvoeren; het dont le personnel a besoin pour pouvoir exécuter les tâches de façon
bevat minstens de elementen zoals bedoeld in de bijlage 4 bij het koninklijk besluit. correcte et en toute sécurité. Il contient au moins les éléments visés à l'annexe 4 de l'arrêté royal.
Hoofdstuk 7.4 - Verplichtingen en verantwoordelijkheden van de civiele Chapitre 7.4 - Devoirs et responsabilités de l'opérateur public civil
staatsoperator en de exploitant et de l'exploitant
De civiele staatsoperator/de exploitant : L'opérateur public civil/l'exploitant :
1° garandeert de veiligheid van de operaties die hij uitvoert; 1° garantit la sécurité des opérations qu'il effectue;
2° controleert dat het onderhoud uitgevoerd wordt, in overeenstemming 2° vérifie que les opérations d'entretien soient effectuées
met de specificaties van de fabrikant en in voorkomend geval met de conformément aux spécifications du constructeur et, le cas échéant,
instructies uit het operationeel handboek en het onderhoudshandboek; aux instructions contenues dans le manuel d'exploitation et dans le manuel d'entretien;
3° houdt een onderhoudslogboek van elk RPAS bij; 3° tient un carnet d'entretien pour chaque RPAS;
4° zorgt ervoor dat elke vlucht gedekt is door een verzekering 4° s'assure que chaque vol effectué est couvert par une assurance
burgerlijke aansprakelijkheid om de lichamelijke en materiële schade responsabilité civile afin de couvrir les dégâts corporels et
aan derden te dekken. matériels aux tiers.
Hoofdstuk 7.5 - Verplichtingen en verantwoordelijkheden van de Chapitre 7.5 - Devoirs et responsabilités du télépilote
bestuurder van een RPA
De bestuurder van een RPA : Le télépilote :
1° is voortdurend in staat de RPA-functie en -status te volgen; 1° est, à tout moment, en mesure de suivre la fonction et le statut du
2° is altijd in staat de controle over het RPA te verzekeren; RPA; 2° est toujours en mesure d'assurer le contrôle du RPA;
3° vergewist er zich van, op basis van de meest recente 3° s'assure, sur la base des prévisions météorologiques les plus
weersvoorspellingen, dat voor de volledige vliegtijd de minimale récentes, que les conditions météorologiques minimales sont prévues
meteorologische voorwaarden voorzien zijn; pour toute la durée du vol;
4° zorgt ervoor dat voor elke vlucht de gewicht- en 4° veille à ce que pour chaque vol, les limitations de poids et de
zwaartepuntbeperkingen worden nageleefd; centre de gravité soient respectées;
5° verzekert zich voor elke vlucht van het goede onderhoud van het 5° s'assure du bon état d'entretien du RPAS avant chaque vol;
RPAS; 6° zorgt ervoor dat de hulpmiddelen die nodig zijn voor een veilige 6° veille à ce que les ressources nécessaires pour un vol en toute
vlucht beschikbaar zijn voordat een vlucht begint; sécurité soient disponibles avant qu'un vol ne commence;
7° houdt tijdens het gebruik van het RPAS rekening met andere 7° tient compte, lors de l'utilisation d'un RPAS, des autres activités
activiteiten op de grond, de topografie, de obstakels, de mogelijke au sol, de la topographie, des obstacles, des effets atmosphériques
atmosferische effecten op de radiocommunicatie, de mogelijke possibles sur les communications radio, des interférences possibles
interferenties van de gebruikte frequentie; sur la fréquence utilisée;
8° zorgt ervoor dat elke vlucht wordt ingeschreven in het reisdagboek 8° veille à ce que chaque vol soit noté dans le carnet de route du RPA
van het RPA en in zijn logboek; et dans son carnet de vol;
9° zorgt voor het naleven van de vigerende wetgeving inzake de 9° veille à respecter la législation en vigueur en matière de
bescherming van de privacy. protection de la vie privée.
De bestuurder van een RPA waakt er eveneens over dat het RPAS wordt Le télépilote veille également à ce que le RPAS soit utilisé
gebruikt overeenkomstig het vlieghandboek van het RPAS of een conformément au manuel de vol du RPAS ou d'un document équivalent et
gelijkwaardig document en het operationeel handboek. au manuel d'exploitation.
De bestuurder van een RPA verzekert zich ervan dat de opstijg- en Le télépilote s'assure que la zone de décollage et la zone
landingsplaats : d'atterrissage :
1° voldoende veilige omstandigheden biedt; 1° présentent des conditions de sécurité suffisantes;
2° goed gedimensioneerd zijn; 2° sont bien dimensionnées;
3° over de nodige uitrustingen beschikken; 3° disposent des équipements nécessaires;
4° vrij van enig obstakel zijn; 4° sont libres de tout obstacle;
5° bestaan uit een oppervlak waarvan de toestand geschikt is voor het 5° présentent des conditions de surface adéquates pour le type
type geplande operaties, de grootte en de prestaties van het RPAS, d'opérations envisagé, la taille et les performances du RPAS, en
rekening houdende met de externe omstandigheden. tenant compte des conditions extérieures.
De bestuurder van een RPA houdt hierbij rekening met de vereisten die Le télépilote tient compte des exigences mentionnées dans le manuel de
vermeld zijn in het vlieghandboek van het betreffende RPAS of vol du RPAS concerné ou tout document équivalent.
gelijkwaardig document.
Hoofdstuk 7.6 - Bijhouden van de documenten Chapitre 7.6 - Conservation des documents
De civiele staatsoperator/exploitant die vluchtuitvoeringen uitvoert, L'opérateur public civil/l'exploitant qui effectue des exploitations
houdt de volgende documenten gedurende vijf jaar bij : conserve les documents suivants pendant cinq ans :
1° de uitgevoerde risicoanalyse in toepassing van hoofdstuk 7.2; 1° l'analyse de risques effectuée en application du chapitre 7.2;
2° het operationeel handboek met eventuele herzieningen; 2° le manuel d'exploitation avec les révisions éventuelles;
3° het reisdagboek van elk RPAS. 3° le carnet de route de chaque RPAS.
Titel 8 - Luchtvaartterreinen en operatie locaties Titre 8 - Aérodromes et sites d'exploitation
Het opstijgen en het landen van een RPAS kunnen plaatsvinden op : Le décollage et l'atterrissage d'un RPAS peuvent avoir lieu :
1° operatielocaties; 1° sur des sites d'exploitation;
2° luchtvaartterreinen; 2° sur des aérodromes;
3° modelluchtvaartterreinen. 3° sur des terrains d'aéromodélisme.
Een voor het opstijgen of landen van een RPAS gebruikte operatie- Un site d'exploitation, utilisé pour le décollage ou l'atterrissage
locatie, mag slechts worden gebruikt als ze in overeenstemming is met d'un RPAS, ne peut être utilisé que s'il répond aux exigences
de vereisten van het vlieghandboek van het betreffende RPAS, of een contenues dans le manuel de vol du RPAS concerné, ou un document
gelijkwaardig document. équivalent.
Het opstijgen en landen van een RPAS mag de veiligheid van bemande Le décollage et l'atterrissage d'un RPAS ne peuvent jamais
luchtvaartuigen of van personen of goederen op de grond nooit in het compromettre la sécurité des aéronefs habités, des personnes ou des
gedrang brengen. biens au sol.
Een RPAS kan een luchtvaartterrein slechts gebruiken als de toelating Un RPAS ne peut utiliser un aérodrome que si l'autorisation ou le
of het certificaat dat door de minister bevoegd voor de Luchtvaart of certificat délivré à l'aérodrome par le ministre qui a le Transport
zijn gemachtigde, de directeur-generaal van het DGLV, afgegeven is Aérien dans ses attributions ou son délégué, le directeur général de
voor het luchtvaartterrein, het opstijgen en landen van RPAS toestaat. la DGTA, permet le décollage et l'atterrissage des RPAS.
De in de A.I.P. opgenomen modaliteiten en procedures worden nageleefd. Les modalités et procédures visées dans l'A.I.P. sont respectées.
Het gebruik van een modelluchtvaartterrein is onderworpen aan de L'utilisation d'un terrain d'aéromodélisme est soumise à
voorafgaande toelating van de exploitant van het terrein en aan de l'autorisation préalable de l'exploitant du terrain et aux conditions
voorwaarden vermeld in de machtiging tot uitbating van dit reprises dans l'autorisation d'exploitation de ce terrain
modelluchtvaartterrein. d'aéromodélisme.
Titel 9 - Communicatie Titre 9 - Communication
De bestuurs- en controleverbinding is operationeel op elk moment van La liaison de commande et de contrôle est opérationnelle pendant toute
de vlucht. la durée du vol.
De noodprocedure voorziet hoe te handelen in geval van verlies van La procédure d'urgence prévoit comment agir en cas de perte de la
gegevensverbinding. liaison de données.
De voor de nuttige lading gebruikte gegevensverbinding mag nooit de La liaison de données utilisée pour la charge utile ne peut jamais
goede werking van de bestuur- en controleverbinding in gevaar brengen. mettre en péril le bon fonctionnement de la liaison de commande et de contrôle.
De radiocommunicatie met het RPAS wordt gevoerd overeenkomstig de wet La communication radio avec le RPAS est utilisée conformément à la loi
van 13 juni 2005 betreffende de elektronische communicatie en haar du 13 juin 2005 relative aux communications électroniques et à ses
uitvoeringsbesluiten, voornamelijk het koninklijk besluit van 18 arrêtés d'exécution, en particulier l'arrêté royal du 18 décembre 2009
december 2009 betreffende de private radiocommunicatie en de gebruiksrechten voor vaste netten en netten met gedeelde middelen. De radiocommunicatie met het RPAS is operationeel op elk moment van de vlucht. De radiocommunicatie tussen de bestuurder van een RPA en de RPA-waarnemer is operationeel op elk moment van de vlucht. Indien de gebruikte frequenties interferentie ervaren, moet heel de exploitatiezone gescand worden op interfererende frequenties alvorens de vlucht uit te voeren. Titel 10 - Slotbepalingen De registratie bedoeld in Titel 6 moet voor een reeds in gebruik zijnde RPA worden verricht uiterlijk binnen de zes maanden na de bekendmaking van deze omzendbrief in het Belgisch Staatsblad. Om uitzonderlijke operationele redenen kan een afwijking worden verleend van de bepalingen van deze omzendbrief. Daartoe wordt een voorafgaande en als dusdanig gemotiveerde aanvraag aan mijn ambt gericht. Ik vraag aan de overheid om erop te willen toezien dat deze omzendbrief in elke dienst wordt verspreid zodat elk personeelslid er kennis van kan nemen. U gelieve, Mevrouw, Mijnheer de Gouverneur, Mevrouw de Hoge Ambtenaar, de datum waarop deze omzendbrief in het Belgisch Staatsblad wordt bekendgemaakt, in het bestuursmemoriaal te willen vermelden. De Vice-Eerste Minister en Minister van Veiligheid en Binnenlandse Zaken, relatif aux communications radioélectriques privées et aux droits d'utilisation des réseaux fixes et des réseaux à ressources partagées. La communication radio avec le RPAS est opérationnelle pendant toute la durée du vol. La communication radio entre le télépilote et l'observateur RPA est opérationnelle pendant toute la durée du vol. Si les fréquences utilisées subissent des interférences, la zone d'exploitation est scannée sur les fréquences interférentes avant l'exécution du vol. Titre 10 - Dispositions finales L'enregistrement visé au Titre 6 pour un RPA déjà en usage doit être réalisé dans les six mois qui suivent la publication de la présente circulaire au Moniteur belge. Une dérogation aux dispositions de la présente circulaire peut être octroyée pour raisons opérationnelles exceptionnelles. A cet effet, une demande préalable dûment motivée doit être adressée à mon office. Je demande à l'autorité de bien vouloir veiller à ce que cette circulaire soit diffusée au sein de chaque service afin que chaque membre du personnel puisse en prendre connaissance. Je vous prie, Madame, Monsieur le Gouverneur, Madame le Haut Fonctionnaire, de bien vouloir mentionner au Mémorial administratif la date à laquelle cette circulaire a été publiée au Moniteur belge. Le Vice-Premier Ministre et Ministre de la Sécurité et de l'Intérieur,
J. JAMBON J. JAMBON
^