Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Omzendbrief van 03/05/2002
← Terug naar "Ministeriële omzendbrief betreffende de verhoogde inrichtingen, bestemd om de snelheid te beperken tot 30 km/u. en de rijbaankussens "
Ministeriële omzendbrief betreffende de verhoogde inrichtingen, bestemd om de snelheid te beperken tot 30 km/u. en de rijbaankussens Circulaire ministérielle relative aux dispositifs surélevés, destinés à limiter la vitesse à 30 km/h et aux coussins
MINISTERIE VAN VERKEER EN INFRASTRUCTUUR MINISTERE DES COMMUNICATIONS ET DE L'INFRASTRUCTURE
3 MEI 2002. - Ministeriële omzendbrief betreffende de verhoogde 3 MAI 2002. - Circulaire ministérielle relative aux dispositifs
inrichtingen, bestemd om de snelheid te beperken tot 30 km/u. en de surélevés, destinés à limiter la vitesse à 30 km/h et aux coussins
rijbaankussens
De Minister van Mobiliteit en Vervoer, La Ministre de la Mobilité et des Transports,
Aan de wegbeheerders Aux gestionnaires de voirie
1. Voorafgaande beschouwingen 1. Préalable.
Het eerste deel van de omzendbrief is voornamelijk gewijd aan de Si la première partie de la présente circulaire est avant tout
wijzigingen van het koninklijk besluit van 9 oktober 1998 tot bepaling consacrée aux modifications de l'arrêté royal du 9 octobre 1998 fixant
van de vereisten voor de aanleg van verhoogde inrichtingen op de les conditions d'implantation des dispositifs surélevés sur la voie
openbare weg en van de technische voorschriften waaraan die moeten publique et les prescriptions techniques auxquelles ceux-ci doivent
voldoen; daarom is het nuttig eens opnieuw het kader te schetsen satisfaire, il est utile de rappeler le cadre dans lequel cette
waarin die regelgeving tot stand is gekomen. réglementation a vu le jour.
Een besluit van 1983 heeft de aanlegvereisten vastgesteld voor de En 1983, un arrêté fixait les conditions d'implantation des
verkeersdrempels (korte inrichtingen - 4,80 m) en in een omzendbrief ralentisseurs de trafic (dispositifs courts - 4,80 m) alors qu'une
waren de technische aspecten geregeld. circulaire en réglait les aspects techniques.
In de loop van de volgende jaren zijn andere constructies bedacht, in Au fil des ans, d'autres dispositifs ont vu le jour et tout
't bijzonder de verkeersplateaus zoals ze gewoonlijk worden genoemd. particulièrement ce que l'on appelle communément des plateaux.
Slechts na langdurige besprekingen, vooral in de parlementaire Ce n'est qu'après de très longs débats et notamment en commission
commissie, zijn de maatregelen van 1998 ingevoerd. parlementaire que les dispositions de 1998 ont été prises.
Ze hergroepeerden de aanlegvereisten van de inrichtingen die tot doel Elles regroupaient les conditions d'implantation des dispositifs
hebben de snelheid te beperken tot 30 km per uur, onder de benaming « visant à limiter la vitesse à 30 km/h sous la dénomination «
verhoogde inrichtingen », waarbij het zowel gaat om de dispositifs surélevés », concernant tant les ralentisseurs de trafic
verkeersdrempels van 1983 als om de verkeersplateaus; daarenboven werden in de bijlagen van het besluit technische voorschriften voor de inrichtingen bepaald. Intussen waren heel wat verkeersplateaus aangelegd die echter niet altijd voldeden aan de strikte geometrische kenmerken en aan de aard van het verkeer dat er over heen moet. Uit de ervaring is gebleken dat de regelgeving, in haar geheel, positief is. Toch zijn sommige bijzondere aspecten over het hoofd gezien en op het gebied van de voorschriften was een herziening noodzakelijk, aangezien in geen toleranties inzake constructie voorzien was. Een tweede deel van de omzendbrief behandelt de rijbaankussens. De omzendbrief beoogt de wegbeheerders te informeren over geometrische kenmerken, aanlegvereisten en signalisatie van deze inrichtingen. Deze richtlijnen vormen de aanzet tot een reglementair kader terzake. 2. Wijziging van het koninklijk besluit betreffende de verhoogde inrichtingen de 1983 que les plateaux mais aussi et surtout fixaient dans leurs annexes des normes de construction de ces dispositifs. C'est que, sur le terrain, les plateaux s'étaient multipliés mais ne répondaient pas toujours à des caractéristiques géométriques rigoureuses et qui tiennent compte en outre du type de trafic qui doit les emprunter. A l'expérience, cette réglementation s'est avérée globalement positive, mais, certaines particularités avaient été omises et, s'agissant des normes, une révision s'imposait car aucune tolérance de construction n'avait été prévue. Une deuxième partie de la circulaire traite des coussins. La circulaire vise à informer les gestionnaires de voirie des caractéristiques géométriques, des exigences liées à l'aménagement et de la signalisation de ces dispositifs. Ces directives constituent le premier pas vers un cadre réglementaire en la matière. 2. Modification de l'arrêté royal relatif aux dispositifs surélevés
2.1. Draagwijdte van de wijzigingen 2.1. Portée des modifications
Het wijzigingsbesluit beoogt de in de praktijk vastgestelde Le but du présent arrêté modificatif est de rencontrer les difficultés
tekortkomingen ongedaan te maken en tevens de wegbeheerders een enregistrées sur le terrain et aussi de donner aux gestionnaires de
bijkomende termijn te geven om de niet conforme inrichtingen aan te voiries un délai supplémentaire pour adapter les dispositifs non
passen. conformes.
2.2. Analyse van de wijzigingen betreffende de aanlegvereisten 2.2. Détail des modifications en matière de critères d'implantation.
2.2.1. Het opschrift van het besluit is aangevuld, niet om zuiver 2.2.1. Le titre de l'arrêté a été complété non pour des raisons
formele redenen, maar om duidelijk te maken dat het slechts betrekking purement formelles mais pour signifier de manière explicite qu'il ne
heeft op de inrichtingen « 30 km/u » in samenhang met de bepalingen concerne que des dispositifs « 30 km/h » en corrélation avec les
van artikel 22ter van het koninklijk besluit van 1 december 1975 dispositions de l'article 22ter de l'arrêté royal du 1er décembre 1975
houdende algemeen reglement op de politie van het wegverkeer. portant règlement général sur la police de la circulation routière.
2.2.2. Artikel 1 is gewijzigd om het geval te regelen van 2.2.2. L'article 1er a été modifié pour prévoir le cas de plateaux qui
verkeersplateaus die slechts één helling hebben. Op het eerste gezicht ne comporteraient qu'une seule pente d'accès. A priori, cela peut
kan dit paradoxaal lijken, maar in de praktijk is vastgesteld dat het, paraître paradoxal mais, sur le terrain, il a été constaté que compte
rekening houdend met de plaatsgesteldheid (vooral wegens hellingen op tenu de la configuration des lieux (notamment les pentes en voiries),
de wegen), niet in elk geval afzonderlijk mogelijk was conventionele il n'était pas possible dans tous les cas de figure de mettre en
verkeersplateaus aan te leggen met een op- en afrit aan elke kant of oeuvre des plateaux classiques avec une rampe d'accès de part et
aan alle toegangen. d'autre ou à toutes leurs entrées.
In zo'n geval zal de inrichting afgebakend moeten worden met de Il conviendra dans ce cas précis de délimiter l'équipement avec le
voorziene markering en dit eveneens aan de kant waar een op- of marquage prévu et ce, y compris, du côté où une rampe d'accès ne peut
afrithelling niet kan aangebracht worden op de plaats waar die op- of être aménagée à hauteur de l'endroit où elle aurait dû l'être.
afrit normaal moest voorkomen.
2.2.3. Artikel 2 van het koninklijk besluit van 1998 bepaalt de 2.2.3. L'article 2 de l'arrêté royal de 1998 fixe les critères
algemene aanlegvereisten voor de inrichtingen. généraux d'implantation des dispositifs.
De eerste wijziging is zuiver vormelijk van aard : ze beoogt de Si la première modification est de pure forme pour faire concorder les
overeenstemming van de Nederlandse en de Franse tekst; de andere textes français et néerlandais, les autres modifications sont plus
wijzigingen zijn substantiëler : substantielles :
- De mogelijkheid wordt ingevoerd om verkeersplateaus aan te leggen - Il est prévu que des plateaux peuvent être implantés avant un
vóór een kruispunt, in een rijstrook bestemd voor het rechtsafslaand carrefour dans une bande de circulation destinée aux vireurs à droite
verkeer en fysisch gescheiden van de andere rijstroken, dit buiten de voorwaarden die vastgesteld zijn voor hun aanleg in 't algemeen, nl. op het gebied van de snelheid. Het gaat in dit geval om stroken voor rechtsafslaand verkeer die niet noodzakelijk beschermd zijn door driekleurige verkeerslichten en waar het nuttig is het verkeer te vertragen om het verlies van de voorrang kracht bij te zetten en/of oversteekplaatsen voor voetgangers en/of fietsers te beschermen. Het ligt voor de hand dat die mogelijkheid geval per geval onderzocht moet worden en dat de inrichting in haar geheel met grote zorgvuldigheid bestudeerd moet worden. et séparée physiquement des autres bandes de circulation et ce en dehors des conditions prévues pour leur implantation générale et notamment en matière de vitesse. Il s'agit en l'occurrence de bandes de tourne à droite qui ne sont pas nécessairement couvertes par une signalisation lumineuse tricolore et où il est adéquat de ralentir la circulation pour conforter la perte de priorité et/ou protéger les passages pour piétons et/ou les cyclistes. Il est tout à fait évident que cette opportunité devra être examinée au cas par cas et que les aménagements devront être particulièrement bien étudiés.
- De andere belangrijke wijziging van artikel 2, is de mogelijkheid om - l'autre modification fondamentale de l'article 2 concerne la
verhoogde inrichtingen aan te leggen op elk type van weg : met possibilité d'installer des dispositifs surélevés sur tout type de
voorrang aan rechts of voorrang door middel van borden B15 of B9. voirie : à priorité de droite ou prioritaire par signaux B15 ou B9.
De wegbeheerder moet dus afwegen of hij in de voorwaarden van 1° en Ce sera donc au gestionnaire d'apprécier si, dans les conditions du 1°
van de andere aanlegcriteria van artikel 3 en volgende, die et des autres critères d'implantation des articles 3 et suivants, il
inrichtingen tot stand brengt. compte mettre en oeuvre ces dispositifs.
Al wordt er nu meer ruimte gelaten inzake aanlegmogelijkheden, toch Si une plus grande latitude est laissée en l'espèce, elle doit
moet er worden uitgegaan van een globale benadering die beoogt, op een évidemment s'apprécier dans une approche globale visant à sécuriser de
optimale manier, de betrokken straat of zone te beveiligen, rekening manière optimale la rue ou la zone en cause tout en tenant compte de
houdend met het verkeer op de hoofdweg met voorrang. la circulation sur l'axe principal prioritaire.
De andere wijzigingen hebben enkel betrekking op de coördinatie van de Les autres modifications visent seulement à coordonner le texte de
tekst van het koninklijk besluit. l'arrêté royal.
2.3. Artikel 3 van het besluit van 1998 is gewijzigd met volgend doel 2.3. L'article 3 de l'arrêté de 1998 est modifié afin de :
: - de mogelijkheid te kunnen invoeren een verkeersdrempel slechts op - prévoir de n'installer un ralentisseur de trafic que sur une partie
een gedeelte van de rijbaan aan te leggen, nl. wanneer die rijbaan de la chaussée dès lors que celle-ci est séparée par un moyen physique
fysisch gescheiden is van het andere gedeelte. de l'autre partie.
Dit type kan dienstig zijn wanneer de inrichting gebruikt wordt als Ce type de pratique peut s'avérer utile lorsque le dispositif est
poorteffect bij het binnenrijden van een bebouwde kom of van een utilisé comme effet de porte à l'entrée d'une agglomération ou d'une
andere gevoelige zone. zone sensible de celle-ci.
- over te kunnen gaan tot de aanleg van een verkeersdrempel op een - prévoir l'installation de ralentisseurs de trafic à une distance
afstand van minder dan 75 m. inférieure à 75 m.
In de praktijk is inderdaad gebleken dat het in sommige gevallen De l'expérience sur le terrain, il ressort en effet que, dans certains
(schooltoegangen die dicht bij elkaar liggen, zones die in een cas (entrées d'écoles rapprochées, zones d'échanges importantes dans
belangrijke looproute van overstekende voetgangers liggen, enz...) van le cheminement de piétons, etc...) il peut s'avérer utile de descendre
nut kan zijn een kortere afstand dan 75 m tussen verhoogde en-dessous de la distance de 75 m entre dispositifs.
inrichtingen onderling te hebben. 2.4. De wijzigingen in artikel 4 met betrekking tot de 2.4. Les modifications de l'article 4 s'agissant des plateaux, sont
verkeersplateaus zijn dezelfde als die betreffende de verkeersdrempels. identiques à celles relatives aux ralentisseurs de trafic.
Er is daarenboven in bepaald dat verkeersplateaus aangelegd mogen Il est en plus prévu que des plateaux peuvent être installés dans des
worden in bochten voor zover de op- en afritten ervan buiten de bocht virages dès lors que les rampes d'accès et de sorties soient situées
liggen en ze perfect zichtbaar zijn. en dehors de ceux-ci et soient parfaitement perceptibles.
2.5. De aanvulling bij artikel 5 sluit aan bij de wijziging van 2.5. Le complément de l'article 5 est la conséquence de la
artikel 1, wanneer het een verkeersplateau betreft dat niet aan al modification de l'article 1 dès lors qu'un plateau n'est pas pourvu de
zijn toegangen een helling heeft. rampes à tous ses accès.
Het spreekt vanzelf dat in dit geval de fictieve afbakening van de Il va de soi que dans ce cas de figure, la délimitation « fictive »
hellingen op een realistische manier uitgevoerd moet worden en in de des rampes doit être conçue de manière réaliste et rapprochée de la
onmiddellijke nabijheid van de werkzame zone van het verkeersplateau. zone opérationnelle du plateau. Ceci est important en raison de la
Dit is van belang gezien de geldende snelheidsbeperking van 30 km/u op limitation de vitesse en vigueur de 30 km/h sur le plateau.
het verkeersplateau.
2.6. Dan was er nog het probleem van de overgangstermijn die bepaald 2.6. Restait la problématique de la période transitoire établie dans
was in het besluit van 1998. l'arrêté de 1998.
In dit opzicht kan de laksheid van sommige besturen worden betreurd. L'on peut regretter le laxisme d'aucuns en cette affaire.
De termijnen om de inrichtingen in orde te brengen zijn dan ook Les délais pour la mise en ordre des dispositifs ont dès lors été
opgedeeld volgens graad en hinder die ze voor het verkeer teweeg ventilés selon qu'ils peuvent ou non être une source de gêne excessive
kunnen brengen. à la circulation.
Tegen 1 november 2002 moeten de verhoogde inrichtingen die als « te Pour le 1er novembre 2002, les dispositifs surélevés que l'on doit
hard » beschouwd moeten worden, verwijderd of aangepast worden. qualifier de « trop durs » devront être soit enlevés soit adaptés.
Voor de zachtere inrichtingen daarentegen, voor niet conforme Par contre, des dispositions plus souples ont été adoptées s'agissant
markeringen - voorzover die geen aanleiding geven tot verwarring of des plateaux plus doux ou encore de marquages non conformes dès lors
voorzover ze niet afwezig zijn - is een soepelere regeling uitgewerkt qu'ils ne prêtent pas à confusion ou qu'ils ne sont pas inexistants
(cf. nieuw artikel 8). (cf. article 8 nouveau).
Deze aanpassingen moeten uitgevoerd worden ter gelegenheid van Ces adaptations interviendront lors de la réfection ou de travaux
herstelwerkzaamheden of belangrijke werken aan die inrichtingen. importants auxdits dispositifs.
2.7. Het uitgangspunt voor de maatregelen die in dit wijzigingsbesluit 2.7. L'économie des mesures prises dans cet arrêté modificatif, tout
zijn opgenomen is, net als bij het oorspronkelijke besluit overigens, comme l'arrêté initial au demeurant, vise à mettre en oeuvre des
inrichtingen te hebben die bestemd zijn om de snelheid waarmee gereden équipements destinés à apaiser les vitesses pratiquées et ce de
wordt fysisch af te remmen, zonder evenwel onaanvaardbare dwang te manière physique sans toutefois créer des contraintes inacceptables ni
creëren of tegen het beoogde doel in te gaan, nl. de bien évidemment aller à l'encontre du but recherché : accroître la
verkeersveiligheid verbeteren en de verkeersleefbaarheid langs onze sécurité de la circulation et améliorer les conditions et les qualités
wegen en straten te verhogen. de vie le long de nos routes et rues.
2.8. Wat de technische bijlagen betreft, is, zowel voor de drempels 2.8. S'agissant des annexes techniques et ce tant pour les
als de verkeersplateaus, zoveel mogelijk rekening gehouden met de in ralentisseurs de trafic que pour les plateaux, il a été tenu compte -
de praktijk opgedane ervaring : autant que faire se peut de l'expérience du terrain :
- er zijn toleranties ingevoerd voor de geometrische kenmerken van de - des tolérances ont été prévues dans les caractéristiques
verhoogde inrichtingen en hun markering. géométriques des dispositifs surélevés et leur marquage.
- meer in 't bijzonder voor de verkeersplateaus zijn verduidelijkingen - pour ce qui concerne plus particulièrement les plateaux, des
aangebracht op het gebied van de mogelijke hoogten ervan. Hierbij is clarifications ont en outre été apportées dans les hauteurs possibles
in de mate van het mogelijke geprobeerd rekening te houden met de desdits dispositifs en tentant, ici également autant que faire se
realiteit en tevens inrichtingen te blijven hebben die effectief zijn peut, de tenir compte des réalités du terrain tout en maintenant des
met betrekking tot het nagestreefde doel. Zo worden verkeersplateaus dispositifs opérants par rapport au but recherché. Les plateaux avec
met sinusoïdale op- en afrit met een lengte van de op-/afrit van 1,70 une rampe d'accès et de sortie sinusoïdale dont la longueur est de
m en 2,40 m op wegen, gebruikt door autobussen, niet langer 1,70 m et 2,40 m sur les routes ne seront plus autorisés. Les bus à
toegestaan. Lage vloerbussen of bussen die uitgerust zijn met
installaties die de toegang voor personen met een handicap moeten plancher bas ou les bus équipés d'installations qui facilitent l'accès
vergemakkelijken, ondervonden moeilijkheden op deze verkeersplateaus. aux personnes handicapées ont connu des difficultés sur ces plateaux.
3. Rijbaankussens 3. Des coussins
Inzake hulpmiddelen waarvan de wegbeheerders gebruik maken om snelheidsvermindering af te dwingen en nader bepaald in de context van de zgn. verhoogde inrichtingen, wordt meer en meer een beroep gedaan op rijbaankussens. In deze omzendbrief wordt desbetreffend de stand van zaken opgemaakt; er is nl. vastgesteld dat deze rijbaankussens nogal op een empirische manier zijn gebruikt en bovendien waren hun kenmerken uit technisch oogpunt niet erg homogeen. De omzendbrief beoogt dus het volgende te omschrijven : - de inrichtingen, rijbaankussens genoemd en hun geometrische kenmerken; Dans l'arsenal des moyens mis en oeuvre par les gestionnaires pour réduire les vitesses et plus particulièrement les dispositifs que l'on a qualifiés de surélevés, l'on a de plus en plus recours aux coussins. La présente circulaire vise à faire le point sur le sujet car il a été constaté que ces coussins étaient utilisés de manière fort empirique et de plus leurs caractéristiques techniques étaient fort peu homogènes. La présente circulaire vise donc à définir : - les dispositifs dénommés coussins et leurs caractéristiques géométriques;
- de aanlegcriteria die in aanmerking moeten genomen worden; - les critères d'implantation à retenir;
- de aanlegwijze; - les modes d'implantation;
- de signalisatie en de middelen om de inrichtingen zichtbaar te maken - la signalisation et les moyens de rendre ces dispositifs
voor de bestuurders. perceptibles par les conducteurs.
3.1. Rijbaankussens en hun geometrische kenmerken. 3.1. Des coussins et leurs caractéristiques géométriques.
3.1.1. Definitie 3.1.1. Définition
Voor het eerst gebruikt in Berlijn, bestaan ze uit een verhoging van Employés pour la première fois à Berlin, les coussins consistent en
de rijbaan, maar anders dan de conventionele verhoogde inrichtingen des surélévations implantées en chaussée mais à la différence des
die gereglementeerd zijn (koninklijk besluit van 9 oktober 1998) en dispositifs surélevés faisant l'objet des dispositions réglementaires
die de snelheid tot 30 km per uur beogen te matigen, strekken ze zich (arrêté royal du 9 octobre 1998) et visant à limiter la vitesse à 30
niet uit over de volledige breedte van de rijbaan. km/h, ils ne s'étendent pas sur toute la largeur de celle-ci.
Het doel ervan is minder hinder teweeg te brengen voor de voertuigen Le but est d'apporter moins de contraintes aux véhicules des
voor gemeenschappelijk vervoer en voor de zware voertuigen, terwijl transports en commun et aux véhicules lourds tout en imposant aux
dan anderzijds de andere voertuigen, behalve de tweewielers, gedwongen autres véhicules - sauf les deux roues - le passage à moitié sur ledit
worden half over de inrichting te rijden zodat een vertragingseffect dispositif et créant de la sorte un effet de ralentissement.
ontstaat. 3.1.2. Geometrische kenmerken 3.1.2. Caractéristiques géométriques
Het rijbaankussen moet beantwoorden aan de dubbele vereiste van Le coussin doit répondre à la double exigence d'efficacité et
doeltreffendheid en aanvaardbaarheid. d'acceptabilité.
Al moet het overschrijden ervan dus tot een zeker ongemak leiden, toch Par ailleurs, s'il doit amener à un inconfort lors de son
moet rekening gehouden worden met het wegcontact van de voertuigen. franchissement, il convient de tenir compte de la garde au sol des véhicules.
Het is niet a priori een inrichting voor 30 km/u, alhoewel ze, Nous n'avons pas affaire a priori à un dispositif 30 km/h, bien qu'il
rekening houdend met bepaalde geometrische kenmerken van bijzondere puisse, compte tenu de certaines caractéristiques géométriques
aard, in bijkomende orde gebruikt zou kunnen worden in zones 30. spécifiques, être utilisé complémentairement dans les zones 30.
Het is van wezenlijk belang dat de volgende geometrische kenmerken Il est essentiel de respecter les caractéristiques géométriques
worden gehanteerd : suivantes :
- een breedte tussen 1,75 m en 1,90 m. Indien de weg frequent gebruikt - largeur entre 1,75 m et 1,90 m. Si la route est fréquentée
wordt door bussen, autocars en vrachtwagens, moet de breedte herleid régulièrement par des bus, cars et camions, la largeur sera réduite à
worden tot 1,75 m; 1,75 m;
- breedte van het vlakke gedeelte : tussen 1,15 en 1,25 m; - largeur de la partie plane : entre 1,15 et 1,25 m;
- breedte van de zijhellingen : (schuine zijden) van 30 tot 35 cm; - largeur des pentes latérales : (chanfreins) de 30 à 35 cm;
- breedte van de hellingen vooraan en achteraan (schuine zijden) :
tussen 45 en 50 cm; die breedte mag worden herleid tot 30 cm in een - largeur des pentes avant et arrière (chanfreins) entre 45 et 50 cm,
zone 30. cette largeur peut être réduite à 30 cm en zone 30.
Bij de technische kenmerken is dit het aspect dat de grootste aandacht Dans les caractéristiques techniques, c'est l'aspect qui doit retenir
moet krijgen. la plus grande attention.
Afgeschuinde zijden die niet deugdelijk zijn uitgevoerd, kunnen Des chanfreins mal réalisés peuvent s'avérer particulièrement
bijzonder gevaarlijk zijn, vooral voor de tweewielers. dangereux en particulier pour les deux roues.
- lengte : tussen 3 en 4 m; in een zone 30 mag de lengte teruggebracht - longueur : entre 3 et 4 m; elle peut être réduite à 1,70 m en zone
worden tot 1,70 m. 30.
- hoogte : van 6 tot 7 cm; 7 cm is een maximum hoogte. Inrichtingen - hauteur : de 6 à 7 cm; 7 cm étant une hauteur maximale. Il convient
met een hoogte van minder dan 6 cm moeten vermeden worden omdat het d'éviter des dispositifs d'une hauteur inférieure à 6 cm car le
obstakel dan elke doeltreffendheid mist en met grote snelheid dispositif perd toute efficacité et est alors franchi à grande
overschreden wordt. Er zal dan geluidshinder ontstaan. vitesse, créant en outre des nuisances sonores.
Planzicht Vue en plan
Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld Pour la consultation du tableau, voir image
3.2. Aanlegcriteria 3.2. Critères d'implantation
De criteria die in aanmerking moeten worden genomen voor de aanleg van Les critères à retenir pour l'implantation de ces dispositifs tout
de inrichtingen alsook de manier van aanleg, zijn essentieel voor een comme le mode de leur implantation sont essentiels pour leur mise en
correcte en samenhangende uitvoering. oeuvre correcte et cohérente.
Op het gebied van de aanlegcriteria moeten de volgende principes voor S'agissant des critères d'implantation, il convient de retenir les
ogen worden gehouden : principes suivants :
- de rijbaankussens mogen slechts aangelegd worden op openbare wegen - ces coussins ne peuvent être implantés que sur des voies publiques
waar de snelheid beperkt is tot 50 km per uur en, rekening houdend met où la vitesse maximale autorisée est de 50 km/h et ils le seront,
de context, niet onmiddellijk bij, maar op een afstand van minstens moyennant le contexte, non pas immédiatement mais à distance d'au
100 m na het begin van de beperking »; moins 100 m du début de la limitation »;
- ze mogen niet aangelegd worden in de bochten, op of in kunstwerken - ces dispositifs ne seront pas implantés dans les virages, sur ou
en op openbare wegen waar de helling 6 % of meer bedraagt; dans les ouvrages d'art et sur les voies publiques où la déclivité est égale ou supérieure à 6 %;
- er mogen meerdere inrichtingen opeenvolgend worden aangelegd; in dit - les dispositifs peuvent être répétés et dans ce cas, il y a lieu de
geval past het zich te inspireren op dezelfde maatstaven als die voor
de verhoogde inrichtingen voor 30 km/u, nl. + 75m. se référer aux mêmes critères que pour le dispositif surélevé à 30
km/h soit + 75 m.
Het rijbaankussen beoogt op de eerste plaats een poorteffect te Toutefois, le rôle des coussins est avant tout de créer un effet de
creëren of een bijkomend element van snelheidsverlaging te zijn : porte ou de constituer un élément complémentaire de ralentissement de
- de inrichtingen worden aangelegd op ten minste 15 m van een kruispunt; - ze mogen niet doorsneden worden door een oversteekplaats voor voetgangers, maar deze wel flankeren. 3.3. Wijze van aanleg De planning bij de aanleg van een inrichting voor vertraging van het verkeer is even belangrijk en misschien wel belangrijker dan de aanlegcriteria zelf; overigens is deze opmerking van belang telkens wanneer men een of andere inrichting wil aanleggen die bedoeld is om snelheidsvermindering af te dwingen. Er moet tegelijkertijd geprobeerd worden het gestelde doel te bereiken, maar ook moeten gevaarlijke gedragingen, die aan de oorsprong kunnen liggen van ongevallen, wat natuurlijk het toppunt zou zijn, worden vermeden. De inrichtingen moeten daarenboven zo zijn opgevat dat ze kleine fouten van de bestuurders niet meteen afstraffen. Tenslotte moet ruim aandacht worden besteed aan de aspecten die verband houden met de omgeving (esthetiek, hinder (in 't bijzonder geluid)). 3.3.1. Algemene bepalingen la circulation : - les dispositifs sont installés à au moins 15 m d'un carrefour; - ils ne peuvent être traversés par un passage pour piétons mais bien l'encadrer. 3.3. Du mode d'implantation Le modus operandi s'agissant de l'implantation d'un dispositif de ralentissement de la circulation est au moins autant sinon plus important que les critères selon lesquels il sera installé et cette remarque est au demeurant valable dès lors que l'on désire implanter un dispositif quelconque visant à apaiser les vitesses. Il faut à la fois tenter de rencontrer le but poursuivi mais éviter des comportements pervers qui peuvent être à l'origine d'accidents, ce qui serait un comble. Ces dispositifs doivent en outre pouvoir pardonner de légères fautes dans le chef des conducteurs. Enfin, les aspects environnementaux (esthétiques, nuisances (bruit en particulier)) doivent absolument être pris en compte. 3.3.1. Dispositions générales.
3.3.1.1. De overlangse aslijn van de inrichting moet evenwijdig zijn 3.3.1.1. L'axe longitudinal du dispositif doit être parallèle à celui
met de aslijn van de rijbaan. de la chaussée.
3.3.1.2. Wanneer de rijbaan twee rijstroken omvat of het equivalent 3.3.1.2. Lorsque la chaussée comporte deux bandes de circulation ou
hiervan, moet één rijbaankussen per rijstrook worden aangelegd. De l'équivalent, deux dispositifs doivent être installés. Les conditions
bijzondere vereisten worden hierna weergegeven (zie ook 3.3.2.1.) particulières sont schématisées ci-après (voir aussi 3.3.2.1.)
3.3.1.3. De technische vereisten, bepaald onder 3.1.2. moeten in acht 3.3.1.3. Les conditions techniques visées sub 3.1.2. doivent être
worden genomen en het is van bijzonder belang er zich van te impérativement observées et il est particulièrement important de
vergewissen of het obstakel een deugdelijk geheel met de rijbaan s'assurer de la solidarité du dispositif par rapport à la chaussée dès
uitmaakt in geval gebruik wordt gemaakt van geprefabriceerde lors qu'il s'agit de dispositifs pré-construits.
inrichtingen.
3.3.1.4. Het niveauverschil bij het begin moet minder dan 0,5 cm zijn. 3.3.1.4. La saillie d'attaque doit être inférieure à 0,5 cm.
3.3.2. Voorbeelden van aanleg 3.3.2. Exemples d'implantation
3.3.2.1. Inrichtingen naast elkaar De werkwijze is verschillend naargelang van de breedte van de rijbaan. Er moet worden vermeden dat de bestuurder in het midden van de rijbaan gaat rijden om het vertragingseffect te ontlopen; het verdient dus aanbeveling om telkens waar het mogelijk is een behoorlijke scheiding van de rijrichtingen tot stand te brengen. De mogelijkheid bestaat om een rijbaankussen slechts op het gedeelte van de rijbaan aan te leggen dat bestemd is voor 1 richting, nl. wanneer die rijbaan fysisch over voldoende afstand gescheiden is van het andere gedeelte, dat bestemd is voor de andere richting. Er worden geen rijbaankussens naast elkaar aangelegd wanneer de 3.3.2.1. Dispositifs côte à côte En fonction de la largeur de la chaussée, le mode opératoire sera différent. Il faut éviter que le conducteur se positionne au centre de la chaussée pour contrer l'effet de ralentissement des dispositifs et dès que possible privilégier une bonne séparation des sens de circulation. Il est possible d'aménager un coussin uniquement sur la partie de la chaussée destinée à un sens, notamment lorsque cette chaussée est séparée, par un moyen physique et sur une distance suffisante, de la partie destinée à l'autre sens. Des coussins côte à côte ne sont pas installés lorsque la largeur de
rijbaanbreedte minder is dan 6 m. In dit geval moet men zijn toevlucht la chaussée est inférieure à 6 m. Il convient dans ce cas de recourir
nemen tot andere middelen om de snelheid te vertragen à d'autre moyen de ralentissement de la circulation (rétrécissement de
(rijbaanversmalling, verkeersplateaus, paaltjes, verkeersdrempels, enz...). chaussée, plateaux, potelets, ralentisseur de trafic, etc...).
Rijbaan G 6,0 m met 2 rijrichtingen gescheiden door een volle witte Chaussée G 6,0 m à 2 sens séparés par une ligne blanche continue G 10
lijn G 10 m. m.
Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld Pour la consultation du tableau, voir image
Rijbaan G 7,2 m met 2 rijrichtingen gescheiden door een verkeersheuvel. Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld Wanneer de breedte van de rijbaan onvoldoende is, wordt voorgesteld een doorlopende witte streep aan te brengen, voorafgegaan door drie onderbroken strepen langs weerskanten van de inrichting. Omdat deze witte lijn in de praktijk te gemakkelijk overschreden kan worden (zware overtreding), is dit geen optimale oplossing. Tenslotte moet de precieze plaats van aanleg met de grootste zorg worden bepaald - wat in feite geldt voor elke snelheidsvertrager - en de inrichting mag in geen geval een valstrik zijn die het tegenovergestelde effect zou hebben van wat beoogd wordt. 3.3.2.2. Inrichtingen met zigzagdoorgang Net als wat de verkeersdrempels betreft, mogen oversteekplaatsen voor voetgangers niet gemarkeerd worden op rijbaankussens. De rijbaankussens zelf kunnen anderzijds wel de verplichtingen van de bestuurders ten opzichte van de overstekende voetgangers aan de oversteekplaats versterken. In de mate van het mogelijke moet vermeden worden dat de bestuurder kan slalommen tussen de inrichtingen. Chaussée G 7,2 m à 2 sens séparés par un îlot bombé. Pour la consultation du tableau, voir image Il est suggéré, lorsque la largeur de la chaussée est insuffisante de tracer une ligne blanche continue précédée de trois traits discontinus de part et d'autre. Ceci ne représente pas une solution optimale car cette ligne blanche peut être dans la pratique trop facilement dépassée (infraction grave). Enfin, et il en va de même pour tout dispositif ralentisseur, son positionnement doit être choisi avec le plus grand soin et ne peut en aucun cas constituer un piège fonctionnant a contrario du but recherché. 3.3.2.2. Dispositifs en chicanes A l'instar de ce qui prévaut pour les ralentisseurs de trafic, des passages pour piétons ne peuvent être marqués sur les coussins. Ceux-ci peuvent par contre renforcer les obligations des conducteurs au droit du passage pour piétons. Autant que faire se peut, il faut éviter que le conducteur puisse slalomer entre les dispositifs.
Rijbaan G 7,2 m met voetgangersoversteek en verkeersheuvel. Chaussée G 7,2 m avec passage pour piétons et îlot bombé.
Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld Pour la consultation du tableau, voir image
Rijbaan G 6,0 m met voetgangersoversteek en volle witte lijn G 10 m. Chaussée G 6,0 m avec passage pour piétons et ligne blanche continue G 10 m.
Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld Pour la consultation du tableau, voir image
3.3.2.3. Inrichtingen waarbij wegversmallingen ontstaan 3.3.2.3. Dispositifs associés à des rétrécissements de voiries
Dit type van inrichting mag slechts gebruikt worden in gevallen waarin Ce type de dispositif ne peut être utilisé que dans des cas où les
er de facto snelheidsvermindering is (de zones 30 inbegrepen). vitesses sont réduites de fait (en ce compris les zones 30).
Op openbare wegen met eenrichtingsverkeer wordt de inrichting, indien Dans des voies publiques à sens unique, le dispositif, s'il est couplé
ze samen met een oversteekplaats wordt aangebracht, vóór deze à un passage pour piétons, est placé avant ledit passage.
oversteekplaats aangelegd.
Rijbaan < 5 m enkele richting. Chaussée < 5 m à sens unique.
Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld Pour la consultation du tableau, voir image
Indien het een weg met tweerichtingsverkeer is, dan moet het de Dans le cas de voirie à double sens, c'est le sens entrant dans la
richting zijn waarin men de bebouwde zone binnenkomt die het meest zone agglomérée qui sera le plus ralenti (placement éventuel de
vertraagd zal worden (gebeurlijk de plaatsing van verkeersborden B19
en B21). signaux B 19 et B21).
Rijbaan < 6 m dubbele rijrichting met opstelruimte voor inrijdend Chaussée < 6 m à double sens avec zone de stockage des véhicules
voertuig. entrants.
Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld Pour la consultation du tableau, voir image
3.3.2.4. Overleg en voorafgaande adviezen 3.3.2.4. Consultation et avis préalables
Er wordt de wegbeheerder aangeraden de omwonenden te raadplegen. Il est utile que le gestionnaire de voirie consulte les riverains.
Overigens moet advies worden gevraagd aan de maatschappijen voor Par ailleurs, l'avis des sociétés de transport en commun doit être
gemeenschappelijk vervoer, wanneer hun voertuigen van de betrokken weg requis dès lors qu'elles empruntent les voiries en cause. Il en va de
gebruik maken. Hetzelfde geldt ten aanzien van de diensten voor même des services d'intervention d'urgence lorsqu'ils sont amenés à
dringende hulpverlening, wanneer ze frequent de weg waarop die emprunter fréquemment la voirie où seront implantés ces dispositifs.
rijbaankussens zijn aangelegd, moeten volgen.
3.4. Signalisatie van de rijbaankussens 3.4. Signalisation des coussins
3.4.1. Verticale signalisatie 3.4.1. Signalisation verticale
Bij de respectieve aanlegcriteria is gesteld dat rijbaankussens
slechts ingericht mogen worden op plaatsen waar de snelheid bepaald is Au nombre des critères d'implantation nous avons vu que les coussins
op maximum 50 km/u. ne peuvent être implantés que là où la vitesse est fixée à 50 km/h
Principieel hoeft geen verticale signalisatie te worden aangebracht, maximum. En principe, une signalisation verticale ne devrait pas être placée,
maar toch kan ze noodzakelijk zijn (dorpen, rechte wegen en straten, mais elle peut toutefois s'avérer indispensable (cas des villages,
enz...). rues et des voiries rectilignes, etc...)
In dit geval wordt gebruik gemaakt van het bord A51 met de bijkomende Dans ce cas, il sera fait usage du signal A51 avec la mention
vermelding in 't wit op blauwe achtergrond en « snelheidsremmer ». additionnelle en blanc sur fond bleu « dispositif ralentisseur ».
Het bord A51 wordt in geen geval gebruikt in een zone 30. Le signal A51 ne sera en aucun cas utilisé en zone 30.
Binnenkort wordt bepaald dat die inrichtingen gebruikt mogen worden Il sera prévu sous peu que ces dispositifs peuvent être utilisés comme
als bijkomende hulpmiddelen tot vertraging van het verkeer in de zones moyens complémentaires de ralentissement de la circulation dans les
30. zones 30.
3.4.2. Waarneembaarheid en markering van het rijbaankussen 3.4.2. Mise en évidence du coussin et marquage
De afgeschuinde kant van de inrichting moet wit zijn. La partie chanfreinée du dispositif est en blanc.
Ze mag vooraf worden gegaan door drie dwarsstrepen die witte banden Le dispositif peut être précédé de trois bandes blanches pour mettre
vormen, om ze nog beter te doen uitkomen. en évidence plus encore le dispositif.
Planzicht. Vue en plan.
Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld Pour la consultation du tableau, voir image
3.4.3. Bijkomende maatregelen De precieze plaats voor de inrichting moet met de grootste zorg worden gekozen. Voorts is het zo dat extra maatregelen vereist zijn met betrekking tot de waarneming ervan, contrast ten opzichte van de rijbaan (kleur van de wegbedekking die verschillend moet zijn van de normale wegbedekking), maar ook rekening houdend met de openbare verlichting. Bij de wegbeheerders wordt aangedrongen op een daadwerkelijke oppuntstelling van de verhoogde inrichtingen. In verband met de rijbaankussens zou deze omzendbrief een reglementair kader terzake moeten inluiden. De richtlijnen die erin voorkomen moeten vanaf nu in aanmerking worden genomen. 3.4.3. Mesures complémentaires Si le positionnement du dispositif doit être choisi avec le plus grand soin, des mesures complémentaires sont impératives en matière de perception du dispositif par rapport à la chaussée (couleur du revêtement qui doit être différenciée du revêtement normal) mais aussi compte tenu de l'éclairage public. Les gestionnaires de voirie sont invités à une mise en ordre dynamique des dispositifs surélevés. Par ailleurs, s'agissant des coussins, la présente circulaire devrait préfigurer un cadre réglementaire en la matière. Les directives qu'elle contient doivent dès à présent être prises en compte.
Brussel, 3 mei 2002. Bruxelles, le 3 mai 2002.
Mevr. I. DURANT Mme I. DURANT
^