Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Ministerieel Besluit van 13/02/2013
← Terug naar "Ministerieel besluit houdende sommige uitvoeringsbepalingen betreffende de technieken voor de meting van potentieel uitspoelbare stikstof en de "survey landbouwoppervlakten" overeenkomstig hoofdstuk IV van het regelgevend deel van het Milieuwetboek dat het Waterwetboek inhoudt "
Ministerieel besluit houdende sommige uitvoeringsbepalingen betreffende de technieken voor de meting van potentieel uitspoelbare stikstof en de "survey landbouwoppervlakten" overeenkomstig hoofdstuk IV van het regelgevend deel van het Milieuwetboek dat het Waterwetboek inhoudt Arrêté ministériel portant certaines dispositions d'exécution relatives aux techniques de mesure de l'azote potentiellement lessivable et au « survey surfaces agricoles » en application du chapitre IV de la partie réglementaire du Code de l'Environnement constituant le Code de l'Eau
WAALSE OVERHEIDSDIENST SERVICE PUBLIC DE WALLONIE
13 FEBRUARI 2013. - Ministerieel besluit houdende sommige 13 FEVRIER 2013. - Arrêté ministériel portant certaines dispositions
uitvoeringsbepalingen betreffende de technieken voor de meting van d'exécution relatives aux techniques de mesure de l'azote
potentieel uitspoelbare stikstof en de "survey landbouwoppervlakten" potentiellement lessivable et au « survey surfaces agricoles » en
overeenkomstig hoofdstuk IV van het regelgevend deel van het application du chapitre IV de la partie réglementaire du Code de
Milieuwetboek dat het Waterwetboek inhoudt l'Environnement constituant le Code de l'Eau
De Minister van Leefmilieu, Ruimtelijke Ordening en Mobiliteit, Le Ministre de l'Environnement, de l'Aménagement du Territoire, et de la Mobilité,
Gelet op hoofdstuk IV van het regelgevend deel van boek II van het Vu le chapitre IV de la partie réglementaire du livre II du Code de
Milieuwetboek dat het Waterwetboek inhoudt, zoals gewijzigd op 31 l'Environnement contenant le Code de l'Eau, tel que modifié le 31 mars
maart 2011, inzonderheid op de artikelen R. 214 tot R. 220 alsook op 2011, notamment les articles R. 214 à R. 220 ainsi que l'article R.
artikel R. 225; 225;
Gelet op het ministerieel besluit van 18 februari 2008 houdende Vu l'arrêté ministériel du 18 février 2008 portant certaines
sommige uitvoeringsbepalingen betreffende de technieken voor de meting dispositions d'exécution relatives aux techniques de l'azote
van potentieel uitspoelbare stikstof en de "survey landbouwoppervlakten" overeenkomstig hoofdstuk IV van het regelgevend deel van het Waterwetboek; Overwegende dat het noodzakelijk is een nauwkeurige methode vast te leggen om de potentieel uitspoelbare stikstof in de bodems op een betrouwbare wijze te kunnen meten; Overwegende dat het noodzakelijk is jaarlijks de referentiewaarden vast te leggen van de potentieel uitspoelbare stikstof, die een afspiegeling zijn van de op elke teelt- of weideklasse uitgevoerde goede landbouwpraktijken nodig voor de bescherming van water tegen de verontreiniging door nitraten uit agrarische bronnen; Overwegende dat het noodzakelijk is de potentieel uitspoelbare stikstof, gemeten in de bodems, objectief te kunnen vergelijken met die referentiewaarden, potentiellement lessivable et au « survey surfaces agricoles » en application du chapitre IV de la partie réglementaire du Code de l'Eau; Considérant la nécessité d'établir une méthodologie précise pour l'établissement fiable de la mesure d'azote potentiellement lessivable dans les sols; Considérant la nécessité d'établir chaque année des valeurs de référence d'APL reflétant les bonnes pratiques agricoles nécessaires à la protection des eaux contre la pollution par les nitrates à partir de sources agricoles, mises en oeuvre sur chaque classe de culture ou de prairie; Considérant la nécessité de comparer de manière objective les APL mesurés dans les sols à ces valeurs de référence,
Besluit : Arrête :
HOOFDSTUK I. - Definities CHAPITRE Ier. - Définitions

Artikel 1.Voor de toepassing van dit besluit verstaat men onder :

Article 1er.Pour l'application du présent arrêté, il faut entendre

1° "centiel" : percentage van individuen van een staal, afgerond naar par : 1° « centile » : pourcentage d'individus d'un échantillon, arrondi à
de dichtstbije eenheid, die een score vertonen die lager is dan de l'entier le plus proche, qui ont obtenu un score inférieur à un score
gegeven brutoscore; brut donné;
2° "survey landbouwoppervlakten" : netwerk van representatieve punten 2° « survey surfaces agricoles » : réseau de points représentatifs au
waarmee jaarlijkse referentiewaarden worden vastgesteld voor moyen duquel sont établies des valeurs de référence annuelles d'azote
potentieel uitspoelbare stikstof. potentiellement lessivable.
HOOFDSTUK II. - Onderverdeling van de percelen, monsterneming, CHAPITRE II. - Répartition des parcelles, prélèvement, conditionnement
verpakking en analyse van de monsters et analyse des échantillons

Art. 2.§ 1. De percelen van elk landbouwbedrijf waarin bodemmonsters

Art. 2.§ 1er. Les parcelles de toute exploitation agricole dans

zijn genomen met het oog op een dosering van de potentieel laquelle des échantillons de sols sont prélevés en vue d'un dosage
uitspoelbare stikstof worden onderverdeeld in acht klassen bedoeld in d'azote potentiellement lessivable sont réparties en huit classes
bijlage I. visées à l'annexe Ire.
§ 2. De bodemmonsters worden genomen en verpakt overeenkomstig artikel § 2. Les échantillons de sol sont prélevés et conditionnés
3 door de administratie, door een erkend laboratorium of door een conformément à l'article 3 par l'Administration, par un laboratoire
derde in opdracht van een erkend laboratorium of door de agréé, ou par un tiers mandaté par un laboratoire agréé ou par
administratie. Hoe dan ook mag een persoon in opdracht van de l'administration. Dans tous les cas, une personne mandatée par
administratie de monsterneming bijwonen met als doel de verificatie l'Administration peut assister à l'échantillonnage aux fins de
van de procedure. vérification de la procédure.
§ 3. De dosering van de potentieel uitspoelbare stikstof mag slechts § 3. Seuls les laboratoires agréés sont habilités à effectuer le
door de erkende laboratoria uitgevoerd worden. dosage APL.

Art. 3.§ 1. Voor de monsterneming wijst de landbouwer of diens

Art. 3.§ 1er. Avant de procéder à l'échantillonnage, l'agriculteur ou

vertegenwoordiger de plaats en de diepte aan van eventuele son représentant indique l'emplacement et la profondeur d'éventuels
draineerbuizen in het perceel waar het monster wordt genomen of van drains, dans la parcelle échantillonnée ou de tout autre élément
elk ander bestanddeel dat bij de monsterneming beschadigd zou kunnen worden. susceptible d'être endommagé par le processus d'échantillonnage.
§ 2. Elk perceel waar bodemmonsters worden genomen met het oog op een § 2. Chaque parcelle dans laquelle des échantillons de sol sont
dosering van potentieel uitspoelbare stikstof wordt bemonsterd als prélevés en vue d'un dosage d'azote potentiellement lessivable, est
volgt : échantillonnée :
- minstens 15 monsters als het om een perceel akkerland gaat; - à raison de 15 prélèvements au moins lorsqu'il s'agit d'une parcelle
de terre arable;
- minstens 30 monsters als het om een perceel weiland gaat. - à raison de 30 prélèvements au moins lorsqu'il s'agit d'une parcelle
Als de oppervlakte van het perceel meer dan 15 ha bedraagt, worden de de prairie. Lorsque la superficie de la parcelle est supérieure à 15 ha,
monsters genomen in een zone die door de Administratie afgebakend l'échantillonnage est réalisé dans une zone de prélèvement délimitée
wordt. De bemonsteringszone is representatief voor het stikstofbeheer par l'Administration. La zone de prélèvement est représentative de la
van het gehele perceel en dekt een oppervlakte van 5 tot 10 ha. gestion de l'azote de l'ensemble de la parcelle et couvre une superficie comprise entre 5 et 10 ha.
De monsterneming geldt homogeen voor het gehele perceel of de gehele L'échantillonnage couvre de manière homogène l'entièreté de la
bemonsteringszone bedoeld in het vorige lid, met uitzondering van de parcelle ou l'entièreté de la zone de prélèvement visé à l'alinéa
onmiddellijke nabijheid van de rand ervan, de drinkplaatsen, de précédent, à l'exception des abords immédiats de son pourtour, des
zones d'abreuvement, des zones d'affouragement, des sites de stockage
voederplaatsen, de opslaglocaties of elk ander deel van de oppervlakte ou de toute autre portion de surface traitée de manière
dat op een significant andere wijze behandeld wordt dan de rest van significativement différente du reste de la parcelle.
het perceel. § 3. Elke monsterneming op een perceel akkerland wordt onderverdeeld § 3. Chaque prélèvement dans une parcelle de terre arable est
in drie lagen, een eerste laag die 0 tot 30 cm diep is, een tweede subdivisé en trois couches, une première couche de 0 à 30 cm de
laag die 30 tot 60 cm diep is en een derde laag die 60 tot 90 cm diep profondeur, une deuxième de 30 à 60 cm de profondeur et une troisième
is voor zover de bodemdiepte dat mogelijk maakt. de 60 à 90 cm de profondeur pour autant que la profondeur de sol le
De monsternemingen gebeuren met een sonde waarvan de diameter zodanig permette. Ces prélèvements se font à l'aide d'une sonde dont le diamètre est tel
is dat de massa van de afgenomen aarde minstens 300 gr per laag en per que la masse de terre prélevée soit au moins de 300 gr par couche et
bemonsterd perceel bedraagt. par parcelle échantillonnée.
Indien het onmogelijk is een laag op representatieve wijze te peilen En cas d'impossibilité de sonder une couche de manière représentative
(monsterneming van minstens twee derden van de voor de laag voorziene (prélèvement d'au moins 2/3 de la quantité de terre prévue pour la
aarde) op een gegeven perceel, wordt met die laag geen rekening couche) sur une parcelle donnée, cette couche n'est pas prise en
gehouden bij de interpretatie van de uitslagen. compte dans l'interprétation des résultats.
§ 4. Elke monsterneming op een perceel weiland gebeurt op één enkele § 4. Chaque prélèvement dans une parcelle de prairie s'effectue sur
laag die 30 cm diep is of minder, maar waarvan de diepte overeenstemt une couche unique de 30 cm de profondeur ou d'une profondeur moindre
met de dikte van de losse grond als een diepte van 30 cm niet bereikt correspondant à l'épaisseur de sol meuble, si la profondeur de 30 cm
kan worden. ne peut pas être atteinte.
De monsternemingen gebeuren met een sonde waarvan de diameter zodanig Ces prélèvements se font à l'aide d'une sonde dont le diamètre est tel
is dat de massa van de afgenomen aarde minstens 300 gr per laag en per que la masse de terre prélevée soit au moins de 300 gr par prélèvement
bemonsterd perceel bedraagt. et par parcelle échantillonnée.
§ 5. Voor elke monsterneming moet de sonde gelijkmatig met aarde § 5. Pour chaque prélèvement, la sonde doit être uniformément garnie
gevuld zijn. de terre.
§ 6. Op het ogenblik van de monsterneming moet de droogtegraad van de § 6. Au moment du prélèvement, le degré de ressuyage du sol doit être
bodem voldoende zijn om te voorkomen dat een laag door een andere suffisant pour palier au risque de souillure d'une couche par une
aangetast wordt ("bezinking") en om ervoor te zorgen dat de latere autre (« coulage ») et pour permettre aux traitements ultérieurs de se
behandelingen in goede omstandigheden kunnen doorgaan (zeven, réaliser dans de bonnes conditions (tamisage, homogénéisation de
homogeneïsering van het monster). l'échantillon).
§ 7. Indien de monsters op een bepaald perceel niet genomen kunnen § 7. En cas d'impossibilité de réaliser des prélèvements conformes aux
worden overeenkomstig de §§ 2 tot 6, wordt een monster genomen van het §§ 2 à 6 sur une parcelle donnée, la parcelle de remplacement est
vervangingsperceel. échantillonnée.
§ 8. De bemonstering van de bodem overeenkomstig de artikelen R.214 § 8. Les prélèvements d'échantillons de sol réalisés en application
tot R.220 en artikel R.225 van het Milieuwetboek, dat het Waterwetboek des articles R.214 à R.220 et de l'article R.225 du Code de
inhoudt, vindt plaats tussen 15 oktober en 30 november. l'Environnement constituant le Code de l'Eau sont exécutés entre le 15
octobre et le 30 novembre.
Die periode wordt tot 20 december verlengd voor de behoeften van de Cette période est étendue jusqu'au 20 décembre pour les besoins du «
"survey landbouwoppervlakten" ingevoerd overeenkomstig artikel 232 van survey surfaces agricoles » institué en application de l'article 232
het Waterwetboek, dat het Waterwetboek inhoudt. du Code de l'Environnement constituant le Code de l'Eau.
Het monsternemingsmateriaal vertoont kenmerken die ervoor zorgen dat Le matériel de prélèvement présente des caractéristiques telles qu'il
de bodemlagen niet vermengd worden of dat de monsters niet verrijkt ne risque ni de perturber les couches de sol, ni d'enrichir les
worden met minerale stikstof. Als de monsters genomen worden met échantillons en azote minéral. Si les prélèvements sont réalisés à
behulp van een machine, mag geen schade aan het aanwezige gewas of de l'aide d'engins motorisés, l'échantillonnage est réalisé sans
bodem toegebracht worden. De monsters worden genomen met behulp van endommager la culture en place et le travail du sol. Les prélèvements
een buisvormige sonde van het type gesloten of gebogen holbeitel ofwel sont réalisés à l'aide d'une sonde tubulaire de type gouge fermée ou
een schroefvormige spiraalboor. en demi-lune ou à l'aide d'une tarière hélicoïdale de type vrille.
§ 9. Voor elk bemonsterd perceel wordt de afgenomen aarde verpakt in § 9. Pour chaque parcelle échantillonnée, la terre prélevée est
evenveel aparte zakjes als er lagen zijn. Na afloop van de conditionnée dans autant de sachets distincts qu'il y a de couches. A
monsterneming van elk perceel worden de zakjes hermetisch gesloten en l'issue de l'échantillonnage de chaque parcelle, les sachets sont
op onuitwisbare en onbetwistbare wijze genummerd. Vervolgens worden ze hermétiquement fermés et numérotés de manière indélébile et non
in een warmtegeïsoleerde en hermetisch gesloten houder geplaatst. équivoque. Ils sont ensuite immédiatement placés dans un contenant
thermiquement isolé et hermétiquement fermé.
§ 10. De monsters worden in hun warmtgeïsoleerde en hermetisch § 10. Les échantillons sont acheminés, dans leur contenant
gesloten houder op de dag zelf van de monsterneming naar het erkende laboratorium die de analyse moet uitvoeren, gebracht. § 11. Het erkende laboratorium belast met de analyse of de administratie, als laatstgenoemde de monsterneming uitvoert, verwittigt de landbouwer minstens zeven dagen voor de datum van de monsterneming. Na afloop van de monsterneming wordt een proces-verbaal van monsterneming behoorlijk ingevuld, gedagtekend en ter goedkeuring ondertekend door de monsternemer, de landbouwer of diens vertegenwoordiger. Als het proces-verbaal niet ondertekend wordt door de landbouwer of diens vertegenwoordiger, worden de redenen daarom omstandig in het proces-verbaal opgegeven. In dat geval heeft het process-verbaal bewijskracht door de handtekening van de monsternemer en de vertegenwoordiger van de administratie, indien hij aanwezig is. Dat proces-verbaal wordt opgesteld in twee exemplaren, één voor de landbouwer en één voor de instelling die de monsterneming doet. Het thermiquement isolé et hermétiquement fermé, le jour même de l'échantillonnage, vers le laboratoire agréé chargé de l'analyse. § 11. Le laboratoire agréé chargé de l'analyse ou l'Administration si celle-ci effectue le prélèvement, avertit l'agriculteur au minimum sept jours avant la date d'échantillonnage. Au terme de l'échantillonnage, un procès-verbal d'échantillonnage est dûment rempli, daté et signé par l'échantillonneur ainsi que par l'agriculteur ou son représentant, pour approbation. Dans le cas où le procès-verbal n'est pas signé par l'agriculteur ou son représentant les raisons en sont détaillées dans celui-ci. Dans ce cas, le procès verbal fait foi sur seule signature de l'échantillonneur et du représentant de l'Administration s'il est présent. Ce procès verbal est établi en deux exemplaires, l'un pour l'agriculteur et l'autre pour l'organisme échantillonneur. Il comporte
bevat minstens volgende gegevens : au moins les informations suivantes :
- de personalia van de landbouwer; - les coordonnées de l'agriculteur;
- de gegevens van het erkende laboratorium belast met de monsterneming - les coordonnées du laboratoire agréé chargé de l'échantillonnage et
en de analyse; de l'analyse;
- de naam van de monsternemer; - le nom de l'échantillonneur;
- de administratieve verwijzingen naar de bemonsterde percelen, het - les références administratives des parcelles échantillonnées, la
laatst geoogste gewas, het gewas of het aangeplante of ingezaaide dernière culture récoltée, la culture ou le couvert végétal en place
plantendek en de toevoer (soort, hoeveelheid, datum) van de organische ou semé et les apports (type, quantité, date) de matière organique
stof verwezenlijkt na het oogsten van het laatste gewas réalisés postérieurement à la dernière culture récoltée;
- de administratieve verwijzingen naar de eventueel niet bemonsterde - les références administratives des éventuelles parcelles non
percelen en de redenen voor het uitblijven van de monsterneming; échantillonnées, et les motifs de l'absence d'échantillonnage;
- de referenties van de zakjes aarde die zijn samengesteld; - les références des sachets de terre constitués;
- de gegevens die nuttig zijn voor de monsterneming (datum, soort - des informations utiles relatives à l'échantillonnage (date, type de
sonde, wijze van monsterneming, aantal monsternemingen, diepten van de monsterneming, moeilijkheden die rezen meer bepaald bij de uitvoering van dit artikel, eventuele commentaar). Wordt de monsterneming uitgevoerd onder de verantwoordelijkheid van een erkend laboratorium en als ze wordt bijgewoond door een vertegenwoordiger van de administratie, moet het proces-verbaal medeondertekend worden door die vertegenwoordiger. Bij ontstentenis moet de monsterneming opnieuw gedaan worden op kosten van het erkende laboratorium. § 12. Als de monsterneming onder de verantwoordelijkheid van een erkend laboratorium plaatsvindt, bewaart laatstgenoemde de processen-verbaal van monsterneming tijdens minstens vier jaar en sonde, mode d'échantillonnage, nombre de prélèvements, profondeurs de prélèvement, difficultés rencontrées notamment en application du présent article, commentaires éventuels). Dans le cas où l'échantillonnage est réalisé sous la responsabilité d'un laboratoire agréé et qu'un représentant de l'Administration y assiste, le procès-verbal doit en outre être signé par ce représentant. A défaut, l'échantillonnage doit être recommencé aux frais du laboratoire agréé. § 12. Si l'échantillonnage est réalisé sous la responsabilité d'un laboratoire agréé, celui-ci conserve les procès-verbaux d'échantillonnage pendant au moins quatre ans et les tient notamment à
houdt ze meer bepaald ter beschikking van de begeleidingsstructuur. la disposition de la structure d'encadrement. En cas de difficulté
Rijzen er aanzienlijke moeilijkheden wat betreft de naleving van dit importante rencontrée pour le respect du présent article, le
artikel, brengt het erkende laboratorium het bestuur daar onverwijld laboratoire agréé en avertit l'administration dans les meilleurs
van op de hoogte. délais.

Art. 4.§ 1. De monsters worden door het erkende laboratorium

Art. 4.§ 1er. Les échantillons sont analysés par le laboratoire agréé

geanalyseerd onmiddellijk na ontvangst ervan of, bij ontstentenis, immédiatement après réception ou, à défaut, stockés en chambre froide
opgeslagen in een koelkamer bij een temperatuur tussen 1 °C en 4 °C à une température comprise entre 1 °C et 4 °C pendant une durée
tijdens een maximumduur van vijf dagen voor de analyse. maximale de cinq jours avant analyse.
§ 2. Het erkende laboratorium voert een nitraatanalyse (NO3-) uit per § 2. Le laboratoire agréé effectue une analyse de nitrates (NO3-) par
ontvangen zakje. sachet réceptionné.
§ 3. Voor de analyse wordt de gehele inhoud van elk zakje zorgvuldig § 3. Avant analyse, l'intégralité du contenu de chaque sachet est
gehomogeniseerd door zeving doorheen een maaszeef met mazen van 8 mm. soigneusement homogénéisée par tamisage au travers d'un tamis de mailles de 8 mm.
§ 4. Onmiddellijk na de zeving wordt de nitraationextractie uitgevoerd § 4. Immédiatement après tamisage, l'extraction de l'ion nitrate se
réalise sur la matière brute non séchée d'une partie aliquote de
op de niet-gedroogde bruto stof van een aliquot van minstens 30 gram minimum 30 grammes d'échantillon par solution KCl 0,1N au minimum. Le
monster per oplossing KCl 0,1N. De extractieverhouding
(aardegewicht/volume van extractieoplossing) bedraagt 1/5. rapport d'extraction (poids de terre/volume de solution d'extraction) est de 1/5e.
§ 5. De flesjes bestemd voor de extractie worden gekurkt en § 5. Les flacons servant à l'extraction sont bouchés et soumis à
onderworpen aan de actie van een roterend schudapparaat tijdens 30 l'action d'un agitateur rotatif pendant 30 minutes. La solution est
minuten. De oplossing wordt daarna tijdens 30 minuten voor de ensuite laissée au repos pendant 30 minutes pour décantation.
bezinking stilgelegd.
§ 6. Het doseren van nitraation wordt uitgevoerd op het supernatant § 6. Le dosage de l'ion nitrate est effectué sur le surnageant qui,
dat, volgens de doseringsmethode, vooraf wordt gefiltreerd of gecentrifugeerd. selon la méthode de dosage, est préalablement filtré ou centrifugé.
§ 7. Indien het doseren niet binnen drie uur na de extractie wordt § 7. Si le dosage n'est pas effectué endéans les trois heures qui
verricht, worden de extracten opgeslagen in een koelkamer op een suivent l'extraction, les extraits sont stockés en chambre froide, à
maximumtemperatuur van 4 °C, beschut tegen het licht tijdens een une température maximale de 4 °C, à l'abri de la lumière pendant une
maximumduur van 48 uur of worden bevroren. durée maximale de 48 heures ou sont congelés.
§ 8. Het doseren van nitraat in de bodem wordt uitgevoerd door het § 8. Le dosage du nitrate dans les sols est effectué par le
erkende laboratorium volgens één van de volgende methodes : laboratoire agréé selon l'une des méthodes suivantes :
- de colorimetrische methode van rechtstreekse dosering van nitraat - la méthode colorimétrique de dosage direct du nitrate par l'acide
door chromotropisch zuur (West & Lyles, 1960); chromotropique (west & lyles, 1960);
- de colorimetrische methode van rechtstreekse dosering van nitraat - la méthode colorimétrique de dosage direct du nitrate par la brucine
door brucine (Baker, 1967); (baker, 1967);
- de colorimetrische methode van vermindering van nitraat in nitriet - la méthode colorimétrique de réduction du nitrate en nitrite (à
(met name d.m.v. cadmium of hydrazine) met dosering van het nitrietion l'aide notamment de cadmium ou d'hydrazine) avec dosage de l'ion
door de gewijzigde reactie van Griess-Ilosvay (Bremner, 1965; Guiot nitrite par la réaction de Griess-Ilosvay modifiée (Bremner, 1965;
1975). Guiot 1975).
§ 9. Het verkregen resultaat wordt uitgedrukt in kg N-NO3/ha. Deze § 9. Le résultat obtenu est exprimé en kg N-NO3/ha. Cette unité est
eenheid is afgeleid van een werkelijk gedoseerde concentratie in mg dérivée d'une concentration en mg N-NO3/l réellement dosée en
N-NO3/l ter uitvoering van § 88. application du § 8.
De overgang van een eenheid naar de andere gebeurt door toepassing van Le passage d'une unité à l'autre est obtenu en appliquant la formule
de formule bedoeld in bijlage II. visée à l'annexe II.
§ 10. Rijzen er aanzienlijke moeilijkheden wat betreft de naleving van § 10. En cas de difficulté importante rencontrée dans l'application du
dit artikel, dan brengt het erkende laboratorium het bestuur daar présent article, le laboratoire agréé en avertit l'administration dans
onverwijld van op de hoogte. les meilleurs délais.

Art. 5.§ 1. Binnen de zeven werkdagen na de monsterneming op een

Art. 5.§ 1er. Dans les sept jours ouvrables suivant l'échantillonnage

perceel kan de administratie overeenkomstig artikel 3 andere monsters d'une parcelle, l'Administration peut procéder, ou faire procéder à
voor controledoeleinden (laten) nemen op datzelfde perceel. d'autres échantillonnages sur cette même parcelle conformément à
l'article 3, à des fins de contrôle.
De monsters worden voor analyse gestuurd naar twee andere erkende Les échantillons prélevés sont envoyés pour analyse dans deux autres
laboratoria gekozen door de administratie. laboratoires agréés choisis par l'Administration.
§ 2. De uitslagen van die nieuwe analyses worden vergeleken met die § 2. Les résultats de ces nouvelles analyses sont comparés aux
van de analyse van het gecontroleerde erkende laboratorium. Bij de résultats de l'analyse du laboratoire agréé contrôlé. Ne sont pas pris
beoordeling van het gecontroleerde erkende laboratorium wordt geen en considération pour l'évaluation du laboratoire agréé contrôlé les
rekening gehouden met de uitslagverschillen onder de volgende cumulatieve voorwaarden : différences de résultats aux conditions cumulatives suivantes :
- de uitslagen verkregen door de twee andere erkende laboratoria - les résultats obtenus respectivement par les deux autres
verschillen onderling met meer dan 20 percent, en; laboratoires agréés diffèrent entre eux de plus de 20 pourcents, et
- de uitslagen verkregen door de twee andere erkende laboratoria - les résultats obtenus respectivement par les deux autres
verschillen onderling met meer dan 15 kg N-NO3/ha voor akkerland en laboratoires agréés diffèrent entre eux de plus de 15 kg N-NO3/ha pour
meer dan 23,8 kg N-NO3/ha voor weiland. les terres arables et de plus de 23,8 kg N-NO3/ha pour les prairies.
De uitslagen van het gecontroleerde erkende laboratorium zijn verdacht Les résultats du laboratoire agréé contrôlé sont douteux lorsque les
als de volgende cumulatieve voorwaarden vervuld zijn : conditions cumulatives suivantes sont rencontrées :
- de uitslagen verkregen door het gecontroleerde erkende laboratorium - les résultats obtenus par le laboratoire agréé contrôlé diffèrent de
verschillen met meer dan 25 percent ten opzichte van het gemiddelde plus de 25 pourcents en comparaison à la moyenne des résultats obtenus
van de uitslagen verkregen door de twee andere erkende laboratoria, en par les deux autres laboratoires agréés, et,
- de uitslagen verkregen door de het gecontroleerde erkende - les résultats obtenus par le laboratoire agréé contrôlé diffèrent de
laboratorium verschillen met meer dan 15 kg N-NO3/ha voor akkerland en plus de 15 kg N-NO3/ha pour les terres arables et de plus de 23,8 kg
meer dan 23,8 kg N-NO3/ha voor weiland ten opzichte van het gemiddelde N-NO3/ha pour les prairies en comparaison de la moyenne des résultats
van de uitslagen verkregen door de twee andere erkende laboratoria. obtenus par les deux autres laboratoires agréés.
§ 3. De analyseuitslagen van een laboratorium worden systematisch § 3. Les résultats d'analyse d'un laboratoire sont déclarés comme
aanvechtbaar verklaard wanneer tijdens hetzelfde seizoen meer dan een systématiquement contestables lorsque, au cours d'une même saison,
derde van de overeenkomstig § 1 gevoerde controles twijfelachtig zijn. plus d'un tiers des contrôles réalisés conformément au § 1er sont douteux.
HOOFDSTUK III. - "Survey landbouwoppervlakten" en beoordeling van de CHAPITRE III. - « Survey surfaces agricoles » et appréciation de la
conformiteit met de goede landbouwpraktijken nodig voor de bescherming conformité aux bonnes pratiques agricoles nécessaires à la protection
van water tegen verontreiniging door nitraten uit agrarische bronnen des eaux contre la pollution par les nitrates à partir de sources agricoles

Art. 6.§ 1. Bij elke ingrijpende wijziging en minstens één keer om de

Art. 6.§ 1er. A chaque modification importante et au moins une fois

vier jaar legt de begeleidingsstructuur het protocol voor de tous les quatre ans, la structure d'encadrement soumet le protocole de
uitvoering van het door haar opgestelde "survey landbouwoppervlakten" mise en oeuvre du « survey surfaces agricoles » qu'elle a établi au
ter goedkeuring aan de Minister voor overeenkomstig artikel 232 van Ministre pour approbation, en application de l'article 232 du Code de
het Milieuwetboek, dat het Waterwetboek inhoudt.
Een protocol voor de uitvoering van de "survey landbouwoppervlakten" l'Environnement constituant le Code de l'Eau.
geldt enkel als het door de Minister wordt goedgekeurd. Un protocole de mise en oeuvre du « survey surfaces agricoles » n'est
De eventuele wijzigingen van het protocol voor de uitvoering van de valablement applicable que s'il est approuvé par le Ministre.
"survey landbouwoppervlakten" zijn meer bepaald gegrond op de Les modifications éventuelles du protocole de mise en oeuvre du «
weersomstandigheden die tijdens het jaar overheersten, het soort survey surfaces agricoles » se basent notamment sur les conditions
gewas, de geografische ligging en de pedologische voorwaarden. météorologiques ayant prévalu dans l'année, le type de culture, la
In de eventuele wijzigingen van dat protocol streeft de localisation géographique et les conditions pédologiques.
begeleidingsstructuur naar de optimale uitvoering van dit besluit en Dans les modifications éventuelles de ce protocole, la structure
van hoofdstuk IV van het Waterwetboek met zorg voor nauwkeurigheid en d'encadrement recherche une mise en oeuvre optimale du présent arrêté
haalbaarheid, waarbij rekening wordt gehouden met de kennis die onder et du chapitre IV du code de l'eau dans un souci de précision et de
andere verworven is met de voorgaande "nitraat surveys", en met de faisabilité, en tenant compte des connaissances acquises notamment par
landbouwkundige, technische en wetenschappelijke ontwikkelingen. les « survey nitrate » antérieurs, ainsi que des évolutions
§ 2. De begeleidingsstructuur voert de "survey landbouwoppervlakten" agronomiques, techniques et scientifiques.
uit overeenkomstig § 1. Die uitvoering maakt het meer bepaald mogelijk § 2. La structure d'encadrement met en oeuvre le « survey surfaces
de waarden referentiewaarden voor de potentieel uitspoelbare agricoles » conformément au paragraphe premier. Cette mise en oeuvre
stikstoffen die onontbeerlijk zijn voor de beoordeling van de permet notamment la détermination annuelle des valeurs d'APL de
conformiteit met de goede landbouwpraktijken nodig voor de bescherming référence indispensables à l'évaluation de la conformité aux bonnes
van water tegen verontreiniging door nitraten uit agrarische bronnen, pratiques agricoles nécessaires à la protection des eaux contre les
jaarlijks te berekenen.
Jaarlijks worden de referentiewaarden voor de potentieel uitspoelbare nitrates à partir de sources agricoles.
stikstoffen, uitgedrukt in kg N-NO3/ha, door de begeleidingsstructuur Chaque année, les valeurs des APL de référence, exprimées en kg N-NO3/ha,
vastgesteld en ter goedkeuring overgemaakt aan de minister uiterlijk sont établies par la structure d'encadrement et transmises au Ministre
31 januari op grond van de "survey landbouwoppervlakten" van de laatste herfst. De referentiewaarden voor de potentieel uitspoelbare stikstoffen worden zodanig vastgesteld dat ze een optimaal stikstofbeheer weergeven met het oog op de bescherming van het water voor het betrokken jaar en voor elke klasse van bijlage I. § 3. In het kader van de "survey landbouwoppervlakten" worden de bodemmonsters genomen en verpakt overeenkomstig artikel 3 onder verantwoordelijkheid van een erkend laboratorium, door laatstgenoemde of door een derde in opdracht van laatstgenoemde. De stikstofprofielen opgesteld in het kader van de "survey pour approbation au plus tard le 31 janvier sur base du « survey surfaces agricoles » du dernier automne. Les valeurs d'APL de référence sont établies de manière à refléter une gestion optimale de l'azote en vue de la protection des eaux pour l'année considérée et pour chaque classe de l'annexe Ire. § 3. Dans le cadre du « survey surface agricoles », les échantillons de sol sont prélevés et conditionnés conformément à l'article 3, sous la responsabilité d'un laboratoire agréé, par celui-ci ou par un tiers mandaté par celui-ci. Les profils azotés établis dans le cadre du « survey surfaces
landbouwoppervlakten" worden door een erkend laboratorium vastgesteld agricoles » sont établis conformément aux exigences fixées aux
overeenkomstig de vereisten bepaald in de artikelen 3, 4 en 5. articles 3, 4 et 5 par un laboratoire agréé.

Art. 7.Jaarlijks wordt voor elk perceel waarop een monsterneming

Art. 7.Chaque année, pour chaque parcelle échantillonnée en

plaatsvindt overeenkomstig de artikelen R.214 tot R.220 van het application des articles R.214 à R.220 du Code de l'Eau, la conformité
Waterwetboek op basis van de in bijlage III bedoelde waarden aux bonnes pratiques agricoles nécessaires à la protection des eaux
beoordeeld of voldaan is aan de goede landbouwpraktijken nodig voor de contre les nitrates à partir de sources agricoles est évaluée sur base
bescherming van water tegen verontreiniging door nitraten uit
agrarische bronnen. des valeurs fixées à l'annexe III.
HOOFDSTUK IV. - Slotbepalingen CHAPITRE IV. - Dispositions finales

Art. 8.De landbouwer, de begeleidingsstructuur, het erkende

Art. 8.L'agriculteur, la structure d'encadrement, le laboratoire

laboratorium en elke andere actor betrokken bij dit besluit ijveren agréé et tout autre acteur concerné par le présent arrêté mettent tout
ervoor dat de verrichtingen omschreven in dit besluit in de beste en oeuvre pour que les opérations décrites dans le présent arrêté se
omstandigheden worden uitgevoerd. Ze zien er meer bepaald toe op een réalisent dans les meilleures conditions. Ils veillent notamment à une
vlotte informatiedoorstroming en op de naleving van de termijnen. Ze bonne circulation des informations et au respect des délais. Ils
treden in alle onafhankelijkheid op, zonder andere samenlopende agissent en toute indépendance, sans convergence d'intérêts autre que
belangen dan de zorgvuldige uitvoering van dit besluit. la bonne mise en oeuvre du présent arrêté.

Art. 9.Het ministerieel besluit van 18 februari 2008 houdende sommige

Art.9. L'arrêté ministériel du 18 février 2008 portant certaines
uitvoeringsbepalingen betreffende de technieken voor de meting van dispositions d'exécution relatives aux techniques de l'azote
potentieel uitspoelbare stikstof en de "survey landbouwoppervlakten" potentiellement lessivable et au « survey surfaces agricoles » en
overeenkomstig hoofdstuk IV van het regelgevend deel van het application du chapitre IV de la partie réglementaire du Code de l'Eau
Waterwetboek wordt opgeheven. est abrogé.
Namen, 13 februari 2013. Namur, le 13 février 2013.
De Minister van Leefmilieu, Ruimtelijke Ordening en Mobiliteit,
Ph. HENRY Ph. HENRY
BIJLAGE I ANNEXE Ire
Tabel : indeling van weide- en akkerland in klassen. Tableau de répartition des terres arables et des prairies en classes
Klasse 1 Classe 1
Bieten Betteraves
Klasse 2 Classe 2
Graangewassen niet gevolgd door een herfstteelt Céréales non suivies d'une culture implantée en automne
Klasse 3 Classe 3
Graangewassen gevolgd door een herfstteelt; chicorei Céréales suivies d'une culture implantée en automne; chicorée
Klasse 4 Classe 4
Maïs Maïs
Klasse 5 Classe 5
Aardappel Pomme de terre
Klasse 6 Classe 6
Koolzaad Colza
Klasse 7 Classe 7
Groenten geteelt voor hun bladen, stengels of vruchten Légumes cultivés pour leurs feuilles, tiges ou fruits
Klasse 8 Classe 8
Begraasd of gemaaid weiland Prairies pâturées ou fauchées
De teeltroutes die niet opgenomen zijn in bovenstaande tabel kunnen Les itinéraires culturaux non repris dans le tableau ci-dessus peuvent
door de begeleidingsstructuur gelijkgesteld worden met de bestaande être assimilés aux classes existantes par la structure d'encadrement.
klassen. Gezien om te worden gevoegd bij het ministerieel besluit van 13 Vu pour être annexé à l'arrête ministériel du 13 février 2013 portant
februari 2013 houdende sommige uitvoeringsbepalingen betreffende de certaines dispositions d'exécution relatives aux techniques de mesure
technieken voor de meting van potentieel uitspoelbare stikstof en de de l'azote potentiellement lessivable et au « survey surfaces
"survey landbouwoppervlakten" overeenkomstig hoofdstuk IV van het agricoles » en application du chapitre IV de la partie règlementaire
regelgevend deel van het Milieuwetboek dat het Waterwetboek inhoudt. du Code de Environnement constituant le Code de l'Eau.
Namen, 13 februari 2013. Namur, le 13 février 2013.
De Minister van Leefmilieu, Ruimtelijke Ordening en Mobiliteit, Le Ministre de l'Environnement, de l'Aménagement du Territoire et de la Mobilité,
Ph. HENRY Ph. HENRY
BIJLAGE II ANNEXE II
Omzetting van een eenheid uitgedrukt in mg N-NO3/l in een eenheid Transformation d'une unité exprimée en mg N-NO3/l en une unite
uitgedrukt in kg N-NO3/ha exprimée en kg N-NO3/ha
Waarbij Avec
C = massaconcentratie N-NO3 in het bodemmonster in mg/l C = concentration massique en N-NO3 dans l'extrait de sol en mg/l
V = het volume van de extractie-oplossing in ml V = volume de solution d'extraction en ml
MS = gehalte aan droge stof van bruto grond uitgedrukt in percent MS = teneur en matière sèche de sol brut exprimée en pourcent
m = bruto grondmassa in g m = masse de sol brut en g
d = droge dichtheid = standaardwaarden van zichtbaar specifiek gewicht d = densité sèche = valeurs standard de poids spécifique apparent sur
op droge grond per laag, of 1,35 t/m3 voor de bovenlaag (0-30 cm), 1,5 sol sec par couche, soit, 1,35 t/m3 pour la couche supérieure (0-30
t/m3 voor de overige lagen (30-60 cm et 60-90 cm) op akkerland en 1,3 cm), 1,5 t/m3 pour les autres couches (30-60 cm et 60-90 cm) en terre
t/m3 op weiland. arable et 1,3 t/m3 en prairie.
P = horizondiepte in cm P = profondeur de l'horizon en cm
Cc = steengehalte uitgetrokken uit de numerieke kaart van de bodems Cc = le pourcentage de charge caillouteuse extrait de la carte
van Wallonië. numérique des sols de Wallonie
Gezien om te worden gevoegd bij het ministerieel besluit van 13 Vu pour être annexé à l'arrête ministériel du 13 février 2013 portant
februari 2013 houdende sommige uitvoeringsbepalingen betreffende de certaines dispositions d'exécution relatives aux techniques de mesure
technieken voor de meting van potentieel uitspoelbare stikstof en de de l'azote potentiellement lessivable et au « survey surfaces
"survey landbouwoppervlakten" overeenkomstig hoofdstuk IV van het agricoles » en application du chapitre IV de la partie règlementaire
regelgevend deel van het Milieuwetboek dat het Waterwetboek inhoudt. du Code de Environnement constituant le Code de l'Eau.
Namen, 13 februari 2013. Namur, le 13 février 2013.
De Minister van Leefmilieu, Ruimtelijke Ordening en Mobiliteit, Le Ministre de l'Environnement, de l'Aménagement du Territoire et de la Mobilité,
Ph. HENRY Ph. HENRY
BIJLAGE III ANNEXE III
Beoordeling van de conformiteit met de goede landbouwpraktijken nodig Evaluation de la conformité aux bonnes pratiques agricoles nécessaires
voor de bescherming van water tegen verontreiniging door nitraten uit à la protection des eaux contre les nitrates à partir de sources
agrarische bronnen, van de potentieel uitspoelbare stikstof gemeten in agricoles, de l'APL mesuré dans les parcelles de terre arable et de
de percelen akker- en weiland prairie
1. Akkerland 1. Terres arables
De potentieel uitspoelbare stikstof, gemeten in de percelen akkerland, L'APL mesuré dans les parcelles de terre arable est déclaré conforme
wordt conform verklaard met de goede landbouwpraktijken nodig voor de aux bonnes pratiques agricoles nécessaires à la protection des eaux
bescherming van water tegen verontreiniging door nitraten uit agrarische bronnen, als : contre les nitrates à partir de sources agricoles si :
De waarde R van de potentieel uitspoelbare stikstof, gemeten in het La valeur R de l'APL mesuré dans la parcelle (kg N-NO3/ha) est
perceel (kg N-NO3/ha), lager is dan of gelijk is aan A + D. inférieure ou égale à A + D.
waarbij : Où :
A voor de datum waarop de monsterneming op het perceel plaatsvond, A est déduit, pour la date à laquelle la parcelle a été
afgetrokken wordt van het centiel 66 van de waarnemingen van de échantillonnée, du centile 66 des observations du « survey surfaces
"survey landbouwoppervlakten" opgesteld overeenkomstig artikel R. 232 agricoles » établi en application de l'article R.232 du Code de
van het Waterwetboek voor de klasse omschreven in bijlage I en wordt l'Environnement constituant le Code de l'Eau, pour la classe définie à
uitgedrukt in kg N-NO3/ha; l'annexe Ire, et est exprimé en kg N-NO3/ha;
D een coëfficiënt is dat de onzekerheid vertegenwoordig in verband met D est un coefficient représentant l'incertitude liée à l'estimation de
de raming van de gemiddeld potentieel uitspoelbare stikstof in een l'APL moyen d'une parcelle et est égal à 0,198 x la médiane des
perceel en gelijk is aan 0,198 van de mediaan van de waarnemingen van observations du « survey surfaces agricoles » établi en application de
de "survey landbouwoppervlakten" vastgesteld overeenkomstig artikel R. l'article R.232 du Code de l'Eau, pour la classe définie à l'annexe Ire.
232 van het Waterwetboek voor de klasse omschreven in bijlage I. D
wordt uitgedrukt in kg N-NO3/ha en is nooit lager dan 15 kg N-NO3/ha. D est exprimé en kg N-NO3/ha et D n'est jamais inférieur à 15 kg N-NO3/ha.
In het tegenovergestelde geval wordt de gemeten potentieel Dans le cas contraire, l'APL mesuré est déclaré non conforme aux
uitspoelbare stikstof conform verklaard met de goede bonnes pratiques agricoles nécessaires à la protection des eaux contre
landbouwpraktijken nodig voor de bescherming van water tegen les nitrates à partir de sources agricoles.
verontreiniging door nitraten uit agrarische bronnen.
2. Weiland 2. Prairies
De potentieel uitspoelbare stikstof, gemeten in de percelen weiland, L'APL mesuré dans les parcelles de prairie est déclaré conforme aux
wordt conform verklaard met de goede landbouwpraktijken nodig voor de bonnes pratiques agricoles nécessaires à la protection des eaux contre
bescherming van water tegen verontreiniging door nitraten uit
agrarische bronnen, als : De waarde r van de potentieel uitspoelbare les nitrates à partir de sources agricoles si : La valeur R de l'APL
stikstof, gemeten in het perceel (kg N-NO3/ha), lager is dan of gelijk is aan A + D. mesuré dans la parcelle (kg N-NO3/ha) est inférieure ou égale à A + D.
Waarbij A voor de datum waarop de monsterneming op het perceel Où A est déduit, pour la date à laquelle la parcelle a été
plaatsvond, afgetrokken wordt van het centiel 66 van de waarnemingen échantillonnée, du centile 66 des observations du « survey surfaces
van de "survey landbouwoppervlakten" opgesteld overeenkomstig artikel
R. 232 van het Milieuwetboek, dat het Waterwetboek inhoudt, voor agricoles » établi en application de l'article R. 232 du Code de
l'Environnement constituant le Code de l'Eau pour les prairies,
weiland, uitgedrukt in kg N-NO3/ha; exprimé en kg N-NO3/ha;
D een waarde is die de onzekerheid vertegenwoordigt in verband met de D est une valeur représentant l'incertitude liée à l'estimation de
potentieel uitspoelbare stikstof van een perceel en gelijk is aan 23,8 l'APL d'une parcelle et est égal 23,8 kg N-NO3/ha. Dans le cas
kg N-NO3/ha. In het tegenovergestelde geval wordt de gemeten contraire, l'APL mesuré est déclaré non conforme aux bonnes pratiques
potentieel uitspoelbare stikstof conform verklaard met de goede agricoles nécessaires à la protection des eaux contre les nitrates à
landbouwpraktijken nodig voor de bescherming van water tegen partir de sources agricoles.
verontreiniging door nitraten uit agrarische bronnen.
3. Raming van de verbetering 3. Estimation de l'amélioration
Het relatief verschil ten opzichte van het jaargemiddelde van de La différence relative par rapport à la médiane annuelle des
waarnemingen van de "survey landbouwoppervlakten" vastgesteld observations du « survey surfaces agricoles » établi en application de
overeenkomstig artikel R. 232 van het Milieuwetboek, dat het l'article R.232 du Code de l'Environnement constituant le Code de
Waterwetboek inhoudt, voor de betrokken klasse wordt berekend aan de l'Eau pour la classe considérée est également calculée, selon la
hand van volgende formule : formule suivante :
Relatief verschil = [gemeten PUS (kg N-NO3/ha) - gemiddelde van de Différence relative = [APL mesuré (kg N-NO3/ha) - médiane des
waarnemingen van de "survey landbouwoppervlakten" voor de klasse en observations du survey surfaces agricoles pour la classe et l'année
het betrokken jaar (kg N-NO3/ha)] / gemiddelde van de waarnemingen van considérée (kg N-NO3/ha)]/médiane des observations du survey surfaces
de "survey landbouwoppervlakten" voor de klasse en het betrokken jaar (kg N-NO3/ha) De som van die relatieve verschillen voor alle percelen van een landbouwbedrijf en voor een gegeven jaar vormt een raming van de afwijking van de potentieel uitspoelbare stikstoffen van dat bedrijf ten opzichte van de goede landbouwpraktijken nodig voor de bescherming van water tegen de verontreiniging door nitraten uit agrarische bronnen. De potentieel uitspoelbare stikstoffen van een niet conform landbouwbedrijf worden geacht erop vooruit te gaan als die afwijking vermindert tegenover een gegeven voorafgaand referentiejaar. Gezien om te worden gevoegd bij het ministerieel besluit van 13 februari 2013 houdende sommige uitvoeringsbepalingen betreffende de agricoles pour la classe et l'année considérée (kg N-NO3/ha) La somme de ces différences relatives pour toutes les parcelles d'une exploitation agricole et pour une année donnée constitue une estimation de l'écart des APL de cette exploitation par rapport aux bonnes pratiques agricoles nécessaires à la protection des eaux contre les nitrates à partir de sources agricoles. Les APL d'une exploitation agricole non conforme sont dits en amélioration si cet écart diminue par rapport à une année antérieure de référence donnée. Vu pour être annexé à l'arrête ministériel du 13 février 2013 portant certaines dispositions d'exécution relatives aux techniques de mesure
technieken voor de meting van potentieel uitspoelbare stikstof en de de l'azote potentiellement lessivable et au « survey surfaces
"survey landbouwoppervlakten" overeenkomstig hoofdstuk IV van het agricoles » en application du chapitre IV de la partie règlementaire
regelgevend deel van het Milieuwetboek dat het Waterwetboek inhoudt. du Code de Environnement constituant le Code de l'Eau.
Namen, 13 februari 2013. Namur, le 13 février 2013.
De Minister van Leefmilieu, Ruimtelijke Ordening en Mobiliteit, Le Ministre de l'Environnement, de l'Aménagement du Territoire et de la Mobilité,
Ph. HENRY Ph. HENRY
^