Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Koninklijk Besluit van 26/06/2003
← Terug naar "Koninklijk besluit betreffende de vereenvoudigde boekhouding van bepaalde verenigingen zonder winstoogmerk, stichtingen internationale en verenigingen zonder winstoogmerk "
Koninklijk besluit betreffende de vereenvoudigde boekhouding van bepaalde verenigingen zonder winstoogmerk, stichtingen internationale en verenigingen zonder winstoogmerk Arrêté royal relatif à la comptabilité simplifiée de certaines associations sans but lucratif, fondations et associations internationales sans but lucratif
FEDERALE OVERHEIDSDIENST JUSTITIE 26 JUNI 2003. - Koninklijk besluit betreffende de vereenvoudigde boekhouding van bepaalde verenigingen zonder winstoogmerk, stichtingen internationale en verenigingen zonder winstoogmerk VERSLAG AAN DE KONING SERVICE PUBLIC FEDERAL JUSTICE 26 JUIN 2003. - Arrêté royal relatif à la comptabilité simplifiée de certaines associations sans but lucratif, fondations et associations internationales sans but lucratif RAPPORT AU ROI
Sire, Sire,
Sinds de wijziging door de wet van 2 mei 2002 betreffende de Depuis sa modification par la loi du 2 mai 2002 sur les associations
verenigingen zonder winstoogmerk, de internationale verenigingen sans but lucratif, les associations internationales sans but lucratif
zonder winstoogmerk en de stichtingen, bepaalt de wet van 27 juni 1921 et les fondations, la loi du 27 juin 1921 accordant la personnalité
waarbij aan de verenigingen zonder winstgevend doel en aan de civile aux associations sans but lucratif et aux établissements
instellingen van openbaar nut rechtspersoonlijkheid wordt verleend, d'utilité publique, intitulée désormais « Loi sur les associations
voortaan de « wet op de verenigingen zonder winstoogmerk, de sans but lucratif, les associations internationales sans but lucratif
internationale verenigingen zonder winstoogmerk en de stichtingen » et les fondations » prévoit que dans toutes les associations et
genoemd, dat het bestuursorgaan in alle voornoemde verenigingen en fondations susvisées, l'organe d'administration doit établir les
stichtingen de jaarrekening van het voorbije boekjaar alsook de begroting (1) van het volgende boekjaar moet opmaken. De verenigingen zonder winstoogmerk en internationale verenigingen zonder winstoogmerk, moeten de jaarrekening en de begroting bovendien ter goedkeuring voorleggen aan de algemene vergadering of aan het algemeen bestuursorgaan. Afhankelijk van hun omvang worden de verenigingen en stichtingen voortaan overigens onderworpen aan meer gedetailleerde boekhoudkundige verplichtingen betreffende het voeren van hun boekhouding en het opmaken, het bekendmaken en het controleren van hun jaarrekening. Overeenkomstig de algemene regel geformuleerd in de artikelen 17, § 2, comptes annuels de l'exercice social écoulé ainsi que le budget (1) de l'exercice suivant. S'agissant des associations sans but lucratif et des associations internationales sans but lucratif, les comptes annuels et le budget doivent en outre être soumis pour approbation à l'assemblée générale ou à l'organe général de direction. En fonction de leur taille, les associations et fondations sont par ailleurs désormais soumises à des obligations comptables plus détailléesrelatives à la tenue de leur comptabilité et à l'établissement, la publicité et le contrôle de leurs comptes annuels. C'est ainsi que conformément à la règle générale formulée aux articles
37, § 2, en 53, § 2, van de wet moeten de verenigingen en de 17, § 2, 37, § 2, et 53, § 2, de la loi, les associations et
stichtingen een vereenvoudigde boekhouding voeren die ten minste betrekking heeft op de mutaties in contant geld of op de rekeningen, volgens een door Uwe Majesteit vastgesteld model. Zodra de verenigingen en de stichtingen op de datum van de afsluiting van het boekjaar de in de wet vastgestelde cijfers voor ten minste twee van de drie criteria hebben bereikt, te weten het aantal werknemers, met name het equivalent, gemiddeld over het jaar, van 5 voltijdse werknemers, de ontvangsten, in totaal 250.000 EUR aan andere dan uitzonderlijke ontvangsten, exclusief de belasting over de toegevoegde waarde, en een balanstotaal van 1.000.000 EUR, moeten zij evenwel hun boekhouding voeren en hun jaarrekening opmaken overeenkomstig de bepalingen van de wet van 17 juli 1975 met betrekking tot de boekhouding van de ondernemingen, onder voorbehoud van de aanpassingen die Uwe Majesteit kan aanbrengen en die vereist zijn gelet op de bijzondere aard van hun activiteiten en op hun wettelijk statuut. Krachtens de wet zijn bovendien noch het model voor de vereenvoudigde boekhouding, noch de verplichtingen die voortvloeien uit voornoemde fondations doivent tenir une comptabilité simplifiée portant au minimum sur les mouvements des disponibilités en espèces et en comptes, selon un modèle qu'il appartient à Votre Majesté d'établir. A partir du moment où elles atteignent à la date de clôture de l'exercice social, les montants fixés par la loi pour au moins deux des trois critères que sont le nombre de travailleurs en moyenne annuelle exprimée en équivalent temps-plein (5), le total des recettes autres qu'exceptionnelles et hors taxe sur la valeur ajoutée (250.000 EUR) et le total du bilan (1.000.000 EUR), les associations et fondations doivent toutefois tenir leur comptabilité et établir leurs comptes annuels conformément aux dispositions de la loi du 17 juillet 1975 relative à la comptabilité des entreprises, sous la réserve des adaptations que Votre Majesté est habilitée à fixer et qui sont requises par la nature particulière de leurs activités et par leur statut légal. La loi prévoit en outre que ni le modèle de comptabilité simplifiée,
wet van 17 juli 1975 van toepassing op de verenigingen en stichtingen ni les obligations résultant de la loi du 17 juillet 1975 précitée ne
die, wegens de aard van de activiteiten die zij in hoofdzaak s'appliquent aux associations et fondations soumises, en raison de la
uitoefenen, onderworpen worden aan bijzondere regels die volgen uit nature des activités qu'elles exercent à titre principal, à des règles
een wetgeving of uit een openbare regelgeving met betrekking tot hun particulières, résultant d'une législation ou d'une réglementation
boekhouding en jaarrekening, voor zover zij ten minste gelijkwaardig publique, relatives à la tenue de leur comptabilité et à leurs comptes
zijn aan de regels waarin de wet voorziet. annuels, pour autant qu'elles soient au moins équivalentes à celles
Het is bijgevolg de taak van de bestuursorganen van deze verenigingen prévues en vertu de la loi.
en stichtingen om op hun verantwoordelijkheid en onder toezicht van de Il appartiendra en conséquence aux organes d'administration de ces
dienstdoende commissaris na te gaan of de bijzondere boekhoudkundige associations et fondations d'apprécier, sous leur responsabilité et
verplichtingen waaraan zij onderworpen zijn, ten minste gelijkwaardig sous le contrôle du commissaire qui serait en fonction, si les
zijn aan die welke krachtens de wet van toepassing zouden zijn. Over obligations comptables spécifiques auxquelles elles sont soumises sont
het algemeen vloeit deze gelijkwaardigheid niet voort uit het loutere au moins équivalentes à celles qui s'appliqueraient à elles en vertu
gegeven dat de vereniging of de stichting voor het verkrijgen van de la loi. D'une manière générale, cette équivalence ne résultera pas
subsidies verplicht wordt boekhoudkundige inlichtingen te verschaffen du seul fait que l'association ou la fondation est, pour l'obtention
aan de subsidiërende overheid. de subsides, soumise à l'obligation de fournir des informations
De jaarrekening van de verenigingen en stichtingen die voor het voeren comptables aux autorités subsidiantes.
van hun boekhouding en het opmaken van hun jaarrekening onderworpen Les comptes annuels des associations et fondations soumises aux
zijn aan de bepalingen van de wet van 17 juli 1975 moeten, naar gelang dispositions de la loi du 17 juillet 1975 pour la tenue de leur
van het geval, worden opgenomen in het dossier dat wordt gehouden ter comptabilité et l'établissement de leurs comptes annuels devront,
griffie van de rechtbank van eerste aanleg of bij de Ministerie van comme les comptes annuels des associations et fondations de plus
Justitie. Zulks geldt trouwens ook voor de jaarrekening van de petite taille, être repris, selon le cas, dans le dossier tenu au
kleinere verenigingen en stichtingen. greffe du tribunal de commerce ou au ministère de la Justice.
De jaarrekening van de grote verenigingen zonder winstoogmerk en Les comptes annuels des grandes associations sans but lucratif et des
private stichtingen moeten worden neergelegd bij de Nationale Bank van grandes fondations privées devront être déposés à la Banque Nationale
België. de Belgique.
Ingeval een vereniging of een stichting de in de wet vastgestelde - Enfin, lorsqu'une association ou une fondation dépasse les montants -
hogere - bedragen te boven gaat voor ten minste twee van de drie plus élevés - fixés par la loi pour au moins deux des trois critères
bovenvermelde criteria (50 werknemers uitgedrukt in voltijdse
equivalenten, in totaal 6.250.000 EUR aan andere dan uitzonderlijke prévus (50 travailleurs en équivalents temps-plein, 6.250.000 EUR pour
ontvangsten, exclusief de belasting over de toegevoegde waarde en een le total des recettes autres qu'exceptionnelles et hors taxe sur la
balanstotaal van 3.125.000 EUR) of ingeval zij per jaar gemiddeld meer valeur ajoutée et 3.125.000 EUR pour le total du bilan) ou si elle
dan honderd voltijdse werknemers uitgedrukt in voltijdse equivalenten occupe, en moyenne annuelle, plus de cent travailleurs en équivalents
in dienst heeft, moet de controle van haar financiële toestand, van haar jaarrekening en de regelmatigheid ten aanzien van de wet en de statuten, alsmede van de verrichtingen die kunnen worden afgeleid uit de jaarrekening, worden toevertrouwd aan een commissaris benoemd onder de leden van het Instituut der Bedrijfsrevisoren. In het besluit dat de Regering de eer heeft U voor te leggen, wordt voorgesteld het model op te stellen op grond waarvan de kleine, en derhalve wellicht de meeste verenigingen en stichtingen, hun boekhouding moeten voeren en hun jaarrekening moeten opmaken. Terzelfder tijd wordt U een apart besluit voorgelegd dat ertoe strekt de verplichtingen die voor de grootste verenigingen en stichtingen voortvloeien uit voornoemde wet van 17 juli 1975 in overeenstemming te brengen met de vereisten die volgen uit de bijzondere aard van hun temps plein, le contrôle de sa situation financière, ses comptes annuels et la régularité au regard de la loi et des statuts, des opérations à constater dans les comptes annuels doit être confié à un commissaire nommé parmi les membres de l'Institut des Reviseurs d'Entreprises. Par l'arrêté que le Gouvernement a l'honneur de soumettre à Votre Majesté, il est proposé d'établir le modèle selon lequel les associations et fondations de petite taille, et donc probablement les plus nombreuses, tiendront leur comptabilité et établiront leurs comptes annuels. Un arrêté distinct, visant à adapter les obligations résultant, pour les plus grandes associations et fondations, de la loi précitée du 17 juillet 1975, à ce que requièrent la nature particulière de leurs activités et leur statut légal est soumis simultanément à Votre
activiteiten en hun wettelijk statuut. In dit besluit wordt bovendien Majesté. Cet arrêté précisera en outre les modalités du dépôt des
de wijze bepaald waarop de jaarrekeningen van sommige van deze comptes de certaines de ces associations et fondations à la Banque
verenigingen en stichtingen bij de Nationale Bank van België moeten nationale de Belgique.
worden neergelegd. Er wordt voorgesteld de kleine verenigingen en stichtingen de Il est proposé de permettre aux associations et fondations de petite
mogelijkheid te bieden vrijwillig de bepalingen toe te passen die taille d'appliquer volontairement les dispositions auxquelles seront
gelden voor de grotere entiteiten. tenues les entités de plus grande taille.
Hoewel het vereenvoudigde boekhoudkundige model dat in dit besluit En effet, si le modèle de comptabilité simplifiée que le présent
wordt voorgesteld voor de kleine verenigingen en stichtingen -- en dat arrêté propose pour les associations et fondations de petite taille -
infra wordt besproken - een adequaat instrument van boekhoudkundige verantwoording kan vormen voor tal van verenigingen en stichtingen, beantwoordt het niet aan de vereisten van een volledige dubbele boekhouding. Overigens zou de verplichting tot inachtneming van sommige wettelijke of regelgevende, inzonderheid fiscale (bv. BTW) of zelfs contractuele bepalingen ertoe kunnen leiden dat kleine verenigingen of stichtingen opteren voor een meer uitgewerkte boekhouding. De Regering acht het echter nodig deze mogelijkheid te onderwerpen aan diverse voorwaarden teneinde de oprechtheid en de vergelijkbaarheid van de rekeningen te vrijwaren. Vooreerst moet de vereniging of de stichting de beslissing om van boekhoudkundig kader te veranderen in de toelichting vermelden en verantwoorden, alsook opgave doen van de belangrijkste gevolgen die daaruit voor haar voortvloeien. De vereniging of de stichting moet bovendien gedurende drie opeenvolgende boekjaren ten minste alle bepalingen betreffende het voeren van de boekhouding en het opmaken van de jaarrekening toepassen die gelden voor de grote verenigingen en de stichtingen. De jaarrekening moet gedurende die periode volgens hetzelfde boekhoudkundig schema worden opgemaakt. et qui est commenté ci-après - pourra constituer un instrument de reddition de compte adéquat pour bon nombre d'associations et de fondations, il ne présente pas les qualités d'une comptabilité d'engagement, complète et tenue par parties doubles. Par ailleurs, l'obligation de respecter certaines dispositions légales ou réglementaires, fiscales notamment (ex. TVA), voire contractuelles pourrait amener certaines associations ou fondations de petite taille à vouloir opter pour un régime comptable plus élaboré. Le Gouvernement estime cependant devoir subordonner cette faculté à diverses conditions afin de préserver la sincérité et la comparabilité des comptes. Tout d'abord, l'association ou la fondation devra mentionner et justifier la décision de changement de référentiel comptable dans l'annexe et en indiquer les principales conséquences pour elle. L'association ou la fondation devra par ailleurs appliquer pendant trois exercices comptables successifs au moins l'ensemble des dispositions relatives à la tenue de la comptabilité et à l'établissement des comptes annuels applicables aux grandes associations et fondations. Les comptes devront être établis selon le même schéma comptable pendant cette période.
Krachtens de wettelijke bepalingen moeten de rekeningen opgemaakt Il ressort des dispositions légales que ce sont les comptes établis
volgens voornoemde wet van 17 juli 1975 in een dergelijk geval worden selon les dispositions de la loi du 17 juillet 1975 susvisée qui
opgenomen in het dossier dat ter griffie of bij de FOD Justitie is geopend. Zulks leidt evenwel niet tot de verplichting de rekeningen neer te leggen bij de Nationale Bank van België zoals bepaald in het wettelijk stelsel dat geldt voor de grootste verenigingen en stichtingen. Ingeval de vereniging of de stichting haar boekhouding vervolgens opnieuw wil voeren volgens het model bepaald in dit besluit, moet de genomen beslissing ook worden vermeld en verantwoord in de toelichting bij de jaarrekening met opgave van de belangrijkste gevolgen voor de vereniging. Deze mogelijkheid, evenals andere overwegingen inzake rechtszekerheid, vereisen dat de bepalingen vervat in beide besluiten voor het eerst van toepassing zijn op hetzelfde boekjaar. De boekhoudkundige bepalingen van de nieuwe wet, alsook de regelgevende bepalingen ter uitvoering ervan , moeten het gemeen boekhoudrecht van de verenigingen zonder winstoogmerk en van de stichtingen en vormen, naar het voorbeeld van het gemeen boekhoudrecht devront dans un tel cas figurer dans le dossier ouvert au greffe ou auprès du ministère de la Justice. L'exercice de cette faculté ne se traduira pas, par contre, par l'obligation de procéder au dépôt des comptes à la Banque nationale de Belgique ainsi que le veut le régime légal applicable aux plus grandes associations et fondations. Si par la suite, l'association ou la fondation souhaitait à nouveau tenir sa comptabilité selon le modèle défini par le présent arrêté, la décision prise devrait aussi être mentionnée et justifiée dans l'annexe aux comptes annuels avec l'indication de ses principales conséquences pour l'association. Cette faculté, de même que d'autres considérations tenant à la sécurité juridique, exige que les dispositions contenues dans les deux arrêtés s'appliquent pour la première fois au même exercice comptable. Les dispositions à caractère comptable de la nouvelle loi ainsi que les dispositions réglementaires qui en assurent l'exécution sont appelées à constituer le droit commun comptable des associations sans but lucratif et des fondations et par conséquent, comme il en est déjà du droit commun comptable des entreprises que forment notamment la loi
van ondernemingen gevormd door voornoemde wet van 17 juli 1975 en sommige bepalingen van het Wetboek van Vennootschappen alsook de respectieve uitvoeringsbesluiten, een model worden voor de uitwerking of de wijziging van de sectorale boekhoudkundige bepalingen. Dit gemeen boekhoudrecht van de verenigingen zonder winstoogmerk en van de stichtingen zal evolueren naar het voorbeeld van het gemeen boekhoudrecht van de ondernemingen waarop het gedeeltelijk is gegrond, zowel op grond van de behoeften van de entiteiten die eraan onderworpen zijn, als van de partijen die belangstellen in deze jaarrekeningen, en als gevolg van de ontwikkelingen op Europees en internationaal vlak onder invloed van bijvoorbeeld de IAS/IFRS-normen du 17 juillet 1975 susvisée et certaines dispositions du Code des sociétés ainsi que leurs arrêtés d'exécution respectifs, à devenir un modèle pour l'élaboration ou la modification des dispositions comptables à caractère sectoriel. Ce droit commun comptable des associations sans but lucratif et des fondations, à l'instar du droit commun comptable des entreprises sur lequel il s'appuie partiellement, évoluera en fonction tant des besoins des entités qui y sont soumis et des publics intéressés par leurs comptes que des développements que la matière pourrait connaître au plan européen et international, sous l'influence par exemple des
(International Accounting Standards/International Financial Reporting normes IAS/IFRS (International Accounting Standards/International
Standards) goedgekeurd door de International Accounting Standards Financial Reporting Standards) adoptées par l'International Accounting
Board en de IPSAS-normen (International Public Sector Accounting Standards Board et des normes IPSAS (International Public Sector
Standards) voorgesteld door de IFAC (International Federation of Accounting Standards) proposées par l'IFAC (International Federation
Accountants). of Accountants).
In het kader van de tenuitvoerlegging van deze nieuwe bepalingen kan, La mise en oeuvre de ces nouvelles dispositions pourra certes,
in het bijzonder voor de grote entiteiten die onder de toepassing van spécialement en ce qui concerne les grandes entités soumises au
voornoemde wet van 17 juli 1975 vallen, lering worden getrokken uit de rechtsleer die sinds ongeveer dertig jaar door de Commissie voor Boekhoudkundige Normen is ontwikkeld. De Regering wil daarnaast evenwel de noodzakelijke maatregelen nemen opdat de Commissie voor Boekhoudkundige Normen juridisch bevoegd zou zijn en over de passende middelen zou beschikken met het oog op de follow-up van het nieuwe gemeen boekhoudrecht van de verenigingen zonder winstoogmerk en de stichtingen, alsmede deze entiteiten en de beroepsbeoefenaars te machtigen haar te raadplegen over algemene vragen inzake de interpretatie van de nieuwe regelgeving. De Commissie voor Boekhoudkundige Normen zou in het licht daarvan en op grond van de beginselen vervat in de wet en in de uitvoeringsbesluiten, elk respect de la loi du 17 juillet 1975 déjà mentionnée, bénéficier de la doctrine développée depuis près de trente ans par la Commission des Normes comptables. Le Gouvernement entend cependant, en outre, prendre les mesures nécessaires afin que la Commission des Normes comptables soit juridiquement compétente et dispose de moyens appropriés pour lui permettre d'assurer le suivi du nouveau droit commun comptable des associations sans but lucratif et des fondations et d'ainsi autoriser ces entités et les professionnels comptables qui les assistent à la consulter sur les questions générales d'interprétation que la nouvelle réglementation pourrait susciter. La Commission des Normes comptables devrait, dans cette perspective, sur la base des principes consacrés dans la loi et dans ses arrêtés d'exécution, pouvoir donner tout avis
advies moeten kunnen verstrekken aan de Regering en aan het Parlement, au Gouvernement et au Parlement à la demande de ceux-ci ou
op hun verzoek of op eigen initiatief, alsook de boekhouddoctrine d'initiative, développer la doctrine comptable et formuler les
ontwikkelen en via adviezen of aanbevelingen de beginselen van een principes d'une comptabilité régulière par la voie d'avis ou de
regelmatige boekhouding formuleren. recommandations.
Teneinde de inwerkingtreding van de nieuwe bepalingen te Par ailleurs, afin de faciliter l'entrée en vigueur des nouvelles
vergemakkelijken zal een brochure opgemaakt door het Instituut der dispositions, une brochure réalisée par l'institut des Reviseurs
Bedrijfsrevisoren, het Instituut van de Accountants en de d'Entreprises, l'Institut des Experts Comptables et des Conseils
Belastingconsulenten, het Beroepsinstituut van erkende boekhouders en Fiscaux, l'Institut Professionnel des Comptables et Fiscalistes
fiscalisten, de Nationale Bank van België en de Commissie voor agréés, la Banque nationale de Belgique et la Commission des Normes
Boekhoudkundige Normen worden verspreid, nog voor de nieuwe comptables sera diffusée, avant que les nouvelles obligations
boekhoudkundige verplichtingen voor het eerst in werking treden. comptables ne trouvent à s'appliquer pour la première fois.
Er moet worden onderstreept dat de wetsbepalingen en de besluiten die Il importe de relever que ni les dispositions légales, ni les arrêtés
de uitvoering ervan verzekeren, erniet toe strekken het voeren van een qui en assureront l'exécution ne visent à imposer et a fortiori à
analytische boekhouding door de verenigingen en de stichtingen op te organiser la tenue d'une comptabilité analytique par les associations
leggen en a fortiori te organiseren. et les fondations.
In tal van gevallen zal de verplichting om bijvoorbeeld aan een Dans bien des cas cependant, l'obligation de fournir, par exemple à
subsidiërende overheid inlichtingen te verstrekken over specifieke une autorité subsidiante, des informations relatives à des projets
projecten of activiteiten van de vereniging of van de stichting, deze particuliers ou à des activités spécifiques menées par l'association
laatste echter ertoe aanzetten om naast de algemene boekhouding een ou la fondation amènera celle-ci à tenir, à côté de sa comptabilité
boekhouding te voeren waarin de kosten kunnen worden bepaald waarvan générale, une comptabilité plus à même de déterminer les coûts dont
zij de terugbetaling kan vragen. elle peut postuler le remboursement.
Zoals supra gesteld, strekt het besluit dat U wordt voorgelegd ertoe Ainsi que cela a été mentionné précédemment, l'arrêté soumis à Votre
de boekhoudkundige verplichtingen van de kleine verenigingen en de Majesté vise à préciser les obligations comptables des associations et
stichtingen nader te bepalen door de omschrijving van een fondations de petite taille par la définition d'un modèle de
vereenvoudigd boekhoudkundig model. comptabilité simplifiée.
De globale benadering bij de uitwerking van dit model bestaat erin het L'approche globale retenue pour l'élaboration de ce modèle consiste à
voeren van een kasboekhouding op te leggen die met name enkel de imposer la tenue d'une comptabilité de caisse, c'est-à-dire ne
mutaties bevat in contant geld of op de rekeningen-courant of als reprenant que les mouvements des disponibilités en espèces et en
zodanig te beschouwen, met uitzondering van bijvoorbeeld de comptes à vue ou à considérer comme tels, à l'exclusion donc par
termijnrekeningen. De aldus gevoerde boekhouding leidt tot een
jaarlijkse staat van de ontvangsten en uitgaven die moet worden exemple de comptes à terme. La comptabilité ainsi tenue mènera à un
aangevuld met een jaarlijks opgemaakte staat van het vermogen état annuel des recettes et des dépenses qui devra être complété par
uitgaande van de volledige inventaris van de activa, de rechten, de un état du patrimoine établi annuellement au départ d'un inventaire
schulden en de verplichtingen van welke aard ook van de vereniging of complet des avoirs, droits, dettes et engagements de toute nature de
de stichting. l'association ou de la fondation.
Enkel de verrichtingen die betrekking hebben op de mutaties in contant Seules les opérations se traduisant par des mouvements de
geld of op de rekeningen, ongeacht of zij tot stand gekomen zijn met derden of intern in de vereniging of de stichting, moeten bijgevolg zonder uitstel worden geregistreerd, dit betekent zonder uitstel zodra de betaling is ontvangen of uitgevoerd, getrouw en volledig naar tijdsorde, in het dagboek dat iedere kleine vereniging of stichting moet bijhouden. In de boekhouding wordt geen enkele andere verrichting opgenomen en zij zal dus niet volledig zijn in de zin waarin deze term over het algemeen wordt aangewend. Het ongesplitste dagboek dat moet worden bijgehouden, wordt opgemaakt volgens het model dat als bijlage A gaat bij dit besluit. Het betreft een minimaal model dat ertoe strekt de diverse ontvangsten en uitgaven disponibilités en espèces ou en comptes à vue, qu'elles soient effectuées avec des tiers ou qu'elles soient internes à l'association ou à la fondation, devront par conséquent être enregistrées sans retard, c'est-à-dire sans retard à partir du paiement reçu ou opéré, de manière fidèle et complète et par ordre de dates, dans le livre comptable que toute association ou fondation de petite taille devra tenir. La comptabilité ne reprendra aucune autre opération et ne sera donc pas complète au sens où ce terme est généralement admis. Le livre unique à tenir sera établi selon le modèle figurant en annexe A à l'arrêté. Il s'agit d'un modèle minimum destiné à enregistrer les
van de vereniging of de stichting te registreren. diverses recettes et dépenses de l'association ou de la fondation.
Zolang het dagboek beperkt is tot de registratie van de verrichtingen Pourvu qu'il se limite à enregistrer des opérations se traduisant par
met betrekking tot de mutaties in contant geld of op de rekeningen en des mouvements de disponibilités en espèces ou en comptes et respecte
aldus het voor de verenigingen en de stichtingen vastgestelde ainsi le principe de base fixé pour ces associations et fondations, il
basisbeginsel in acht neemt, kan en moet het in vele gevallen worden pourra, et devra dans bien des cas, être adapté afin que la
aangepast opdat de boekhouding zou aangepast zijn aan de aard en de comptabilité soit appropriée à la nature et à l'étendue des activités
omvang van de activiteiten van de vereniging of de stichting. Dit dagboek moet beantwoorden aan de vereisten die hun grondslag vinden in het gemeen boekhoudrecht van de ondernemingen en de materiële continuïteit ervan, alsook de regelmatigheid en de onomkeerbaarheid van de boekingen beogen. Het dagboek moet met name gemerkt zijn en geïdentificeerd zijn door de naam van de vereniging of de stichting. Veeleer dan te opteren voor het viseren ter griffie, stelt de Regering voor dat het dagboek voor het eerste gebruik en nadien ieder jaar, door de perso(o)n(en) die de vereniging of de stichting ten aanzien van derden vertegenwoordig(t)(en), wordt ondertekend. Het dagboek moet naar tijdsorde worden bijgehouden, zonder witte de l'association ou de la fondation. Ce livre comptable devra répondre aux exigences inspirées du droit commun comptable des entreprises et visant à en assurer la continuité matérielle ainsi que la régularité et l'irréversibilité des écritures. Le livre devra notamment être coté et identifié par la dénomination de l'association ou de la fondation. Plutôt que d'opter pour la formalité d'un visa à obtenir auprès d'un greffe, le Gouvernement propose que le livre soit signé, avant sa première utilisation et ensuite chaque année, par la(les) personne(s) qui représent(ent) l'association ou la fondation à l'égard des tiers.
vakken, noch weglatingen. Bij correctie moet de oorspronkelijke Le livre devra être tenu par ordre de dates, sans blanc, ni lacunes.
boeking leesbaar blijven. Het dagboek moet worden bewaard gedurende En cas de rectification, l'écriture primitive devra rester visible. Il
tien jaar te rekenen vanaf 1 januari van het jaar volgend op de devra être conservé pendant dix ans à partir du premier janvier de
afsluiting ervan (2). l'année qui suit sa clôture (2).
Regels die hun oorsprong vinden in het gemeen boekhoudrecht van de Des règles qui trouvent aussi leur origine dans le droit commun
ondernemingen zijn overigens opgenomen met betrekking tot de vereiste comptable des entreprises ont par ailleurs été reprises pour ce qui
verantwoordingsstukken voor elke boeking. concerne les pièces justificatives exigées à l'appui de toute
Aangezien de bepalingen betreffende het bijhouden van een dagboek en écriture. Dans la mesure où les dispositions relatives à la tenue du livre
de verantwoordingstukken ten minste gedeeltelijk gegrond zijn op de comptable et aux pièces justificatives ont, tout au moins en partie,
bepalingen van de wet van 17 juli 1975 met betrekking tot de pour modèles des dispositions de la loi du 17 juillet 1975 relative à
boekhouding van de ondernemingen, kan worden verwezen naar de la comptabilité des entreprises, elles pourront bénéficier de
verduidelijkingen die de Commissie voor Boekhoudkundige Normen heeft l'éclairage qui en a été donné par la Commission des Normes
gegeven, inzonderheid in Bulletin nr. 38 over de beginselen van een comptables, notamment dans son Bulletin n° 38 relatif aux principes
regelmatige boekhouding. d'une comptabilité régulière.
De staat van ontvangsten en uitgaven die moet worden opgemaakt volgens L'état des recettes et dépenses qui devra être établi selon un schéma
een minimaal schema dat is opgenomen in bijlage B van het besluit,
vloeit rechtstreeks voort uit het dagboek. De totalen van de
verschillende rubrieken van ontvangsten en uitgaven zijn erin vermeld. minimum figurant en annexe B à l'arrêté résultera directement du livre
Met het oog op de transparantie en opdat de boekhoudkundige comptable. Il en reprendra les totaux des différentes rubriques de
verantwoording niet beperkt zou zijn tot de verrichtingen die recettes et de dépenses.
betrekking hebben op de mutaties in contant geld of op de rekeningen, Dans un souci de transparence, afin que la reddition des comptes ne
maar zou slaan op de door de vereniging of de stichting ontvangen giften en legaten in natura, alsook opdat de vereniging of de stichting zou kunnen beschikken over de gegevens op grond waarvan een beginbalans kan worden opgemaakt ingeval de vereniging of de stichting als gevolg van haar groei de wettelijke criteria zou overschrijden en zou worden onderworpen aan het stelsel van de dubbele boekhouding, is het volgens de Regering verantwoord de kleine verenigingen en stichtingen te verplichten jaarlijks een volledige inventaris op te maken van hun activa, rechten, schulden en verbintenissen van welke aard ook. Naar het voorbeeld van het bepaalde in het gemeen boekhoudrecht voor sommige handelaars, natuurlijke personen, vennootschappen onder firma en gewone commanditaire vennootschappen, is het de taak van de bestuursorganen van de verenigingen en de stichtingen om de criteria vast te leggen die ten grondslag liggen aan de waarderingen in de inventaris. Zij kunnen zich daartoe gronden op de regels vastgesteld voor de grotere verenigingen en stichtingen die voor het voeren van hun boekhouding en het opmaken van hun jaarrekening ressorteren onder de soit pas limitée aux opérations résultant dans des mouvements de disponibilités en espèces ou en comptes et porte notamment sur les dons et legs en nature reçus par l'association ou la fondation et que l'association ou la fondation puisse disposer des données permettant d'établir un bilan d'ouverture dans l'hypothèse où sa croissance l'amènerait à dépasser les critères légaux et à être soumise au régime de la comptabilité d'engagement par parties doubles, le Gouvernement estime qu'il se justifie d'imposer aux plus petites associations et fondations l'établissement annuel d'un inventaire complet de leurs avoirs, droits, dettes et engagements de toute nature. A l'instar de ce que le droit commun comptable prévoit pour certains commerçants personnes physiques, sociétés en nom collectif et sociétés en commandite simple, il appartiendra aux organes d'administration des associations et fondations de déterminer les critères qui présideront aux évaluations dans l'inventaire. Ils pourront, pour ce faire, s'inspirer des règles fixées pour les associations et fondations de plus grande taille soumises, pour la tenue de leur comptabilité et l'établissement de leurs comptes
bepalingen van de wet van 17 juli 1975. annuels, aux dispositions de la loi du 17 juillet 1975.
Deze waarderingsregels moeten worden samengevat in de toelichting en Ces règles d'évaluation devront être résumées dans l'annexe et être,
in beginsel ieder boekjaar identiek zijn. en principe, identiques d'un exercice à l'autre.
Deze inventaris mondt uit in een vermogensstaat die enerzijds het Cet inventaire débouchera sur un état du patrimoine qui indiquera
bedrag van alle bezittingen en de schulden van de vereniging of de d'une part le montant de tous les avoirs et dettes de l'association ou
stichting vermeldt, ongeacht het bedrag, en anderzijds de rechten en de la fondation quel que soit leur montant et d'autre part les droits
de verplichtingen van de vereniging of de stichting ingeval zij een et engagements de l'association ou de la fondation s'ils sont
belangrijke invloed kunnen hebben op de financiële toestand. Ingeval susceptibles d'avoir une influence importante sur sa situation
deze rechten en verplichtingen niet in cijfers kunnen worden financière. Si ces droits et engagements ne sont pas susceptibles
uitgedrukt, moeten zij op passende wijze worden vermeld in de d'être quantifiés, ils devront faire l'objet d'une mention appropriée
toelichting bij de jaarrekening. dans l'annexe aux comptes annuels.
De verenigingen zijn vaak eigenaar van hun activa (gebouwen, Les associations sont souvent propriétaires de leurs avoirs (immeubles
terreinen, machines, roerende goederen, rollend materieel, ...). De bâtis, terrains, machines, mobilier, matériel roulant ...). La
praktijk toont evenwel aan dat zij ook vaak goederen bezitten waarop pratique démontre cependant qu'il est aussi très fréquent qu'elles
zij enkel in de tijd en/of in de ruimte beperkte en precaire rechten détiennent des biens sur lesquels elles ne peuvent exercer que des
kunnen uitoefenen (bv. goederen in het bezit in het kader van een droits limités, dans le temps et/ou dans l'espace, et précaires (ex.
leasingovereenkomst ...). biens détenus dans le cadre d'un contrat de location financement ...).
Opdat deze verschillende situaties uit de staat van het vermogen Afin que l'état du patrimoine puisse traduire ces différentes
zouden kunnen worden afgeleid, stelt de Regering voor te voorzien in situations, le Gouvernement propose de prévoir une subdivision
een passende onderverdeling met betrekking tot de verschillende adéquate sous les différentes rubriques concernées dudit état. De
betrokken rubrieken van de staat. Zo worden de onroerende goederen cette manière les immeubles et les machines ainsi que le mobilier et
alsook de roerende goederen en het rollend materieel dat niet in volle le matériel roulant n'appartenant pas en pleine propriété à
eigendom aan de vereniging of de stichting behoort, maar belangrijk l'association ou à la fondation mais présentant néanmoins un caractère
is, opgenomen in de staat van het vermogen. Het is aan het significatif seront repris dans l'état du patrimoine. Il appartiendra
bestuursorgaan van de vereniging of van de stichting om te oordelen of met het oog op de duidelijkheid in de toelichting bij de jaarrekening bijkomende inlichtingen moeten worden verschaft. Hoewel over het algemeen alle bezittingen in beginsel kunnen en ook worden gewaardeerd om fiscale of andere redenen (verzekering...), kan het zeer uitzonderlijk gebeuren dat een goed dat in het bezit is van een vereniging of een stichting gelet op de bijzondere aard ervan moeilijk kan worden gewaardeerd. De Regering stelt in dit geval voor het goed pro memorie te vermelden in de staat van het vermogen, zonder vermelding van enige waarde. De beoordeling van het belang van een goed dat niet in volle eigendom is van een vereniging of een stichting alsook de beoordeling van het moeilijk waardeerbaar karakter van een goed, valt onder de bevoegdheid à l'organe d'administration de l'association ou de la fondation d'apprécier si, pour des raisons de clarté, des informations complémentaires doivent être fournies dans l'annexe aux comptes annuels. Si d'une manière générale, tous les avoirs sont en principe susceptibles d'être évalués et le sont pour des raisons fiscales ou autres (assurance ...), il se peut que, de manière très exceptionnelle, en raison par exemple de la nature particulière du bien, un avoir détenu par une association ou une fondation soit difficilement évaluable. Le Gouvernement propose dans ce cas de mentionner l'avoir dans l'état du patrimoine, pour mémoire, sans mention d'aucune valeur. L'appréciation du caractère significatif d'un avoir n'appartenant pas en pleine propriété à l'association ou à la fondation de même que l'appréciation du caractère difficilement évaluable d'un avoir
van het bestuursorgaan van de entiteit die de beslissing zal nemen ressortissent à la compétence de l'organe d'administration de l'entité
overeenkomstig de criteria van voorzichtigheid, oprechtheid en goede trouw. Deze beoordelingsbevoegdheid mag niet ertoe leiden de boekhoudkundige verplichtingen voor de grotere verenigingen en stichtingen te omzeilen. De vermelding van ontvangen of terugbetaalde subsidies in de staat van ontvangsten en uitgaven alsook van te ontvangen of beloofde subsidies, tussen de schuldvorderingen en de rechten, in de staat van het vermogen, kan worden aangevuld met de vermelding van de subsidiërende overheid. De jaarrekening die deze verenigingen en stichtingen moeten opmaken en in voorkomend geval moeten voorleggen aan de algemene vergadering van de vereniging of aan het algemeen bestuursorgaan van de stichting en die moet zijn opgenomen in het dossier dat is geopend ter griffie of qui prendra sa décision conformément aux critères de prudence, de sincérité et de bonne foi, l'usage de ce pouvoir d'appréciation ne pouvant en effet avoir pour objet d'échapper aux obligations comptables prévues pour les associations et fondations de plus grande taille. La mention de subsides reçus ou remboursés dans l'état des recettes et dépenses et de subsides à recevoir ou promis, respectivement parmi les créances ou les droits, dans l'état du patrimoine, peut être complétée par l'indication de l'autorité subsidiante. Les comptes annuels que ces associations et fondations devront établir, le cas échéant soumettre à l'assemblée générale de l'association ou à l'organe général de direction de la fondation et
bij de Ministerie van Justitie, omvat de staat van de ontvangsten qui devront figurer au dossier ouvert au greffe ou au ministère de la
alsook de toelichting die moet worden opgemaakt overeenkomstig het Justice, comprendront l'état des recettes ainsi que l'annexe à établir
minimaal schema opgenomen in bijlage C bij van het besluit. conformément au schéma minimum figurant en annexe C à l'arrêté.
De Regering stelt voor de staat van het vermogen op te nemen in de Le Gouvernement propose de reprendre l'état du patrimoine dans l'
toelichting bij de jaarrekening en niet als aparte staat naast de annexe aux comptes annuels et non en tant qu'état distinct au côté de
staat van ontvangsten en uitgaven. l'état des recettes et dépenses.
Teneinde verwarring te voorkomen, meent de Regering dat het inderdaad Il lui apparaît en effet nécessaire, pour éviter toute confusion, de
noodzakelijk is een duidelijk onderscheid te maken tussen het distinguer clairement le régime comptable applicable à ces
toepasselijke boekhoudkundig stelsel op deze verenigingen en
stichtingen dat op het beginsel van de kasboekhouding steunt waaruit associations et fondations et qui a pour socle le principe de la
uitsluitend de staat van ontvangsten en uitgaven voortvloeit, en het comptabilité de caisse duquel découle exclusivement l'état des
stelsel dat gegrond is op de dubbele boekhouding, dat van toepassing recettes et dépenses, de celui, fondé sur la comptabilité d'engagement
is op de grotere verenigingen en stichtingen en uitmondt op een par parties doubles, applicable aux associations et fondations de plus
volledige jaarrekening, samengesteld door een balans, een grande taille et qui débouche sur des comptes annuels complets
resultatenrekening en een toelichting. composés d'un bilan, d'un compte de résultats et de l'annexe.
Ik heb de eer te zijn, J'ai l'honneur d'être,
Sire, Sire,
van Uwe Majesteit, de Votre Majesté,
de zeer eerbiedige le très respectueux
en zeer getrouw dienaar. et très fidèle serviteur.
De Minister van Justitie, Le Ministre de la Justice
M. VERWILGHEN M. VERWILGHEN
_______ _______
Nota's Notes
(1) In de wet is geen enkele nadere bepaling geformuleerd inzake de (1) La loi ne formule aucune précision au sujet de la forme et du
vorm en de inhoud van de begroting. contenu du budget.
Met het oog op relevantie, duidelijkheid en vergelijkbaarheid van de Il se recommande, dans un souci de pertinence, de clarté et de
informatie is het aan te raden dat de begroting op dezelfde wijze is comparabilité de l'information que celui-ci s'articule de la même
opgemaakt als de staten waaruit de jaarrekening bestaat. manière que les états comptables composant les comptes annuels.
(2) De vereiste voor een genummerde en gehandtekend dagboek verbiedt (2) L'exigence d'un livre coté et signé ne s'oppose pas à ce que la
niet dat de boekhouding wordt gevoerd met behulp van een spreadsheet comptabilité soit tenue à l'aide d'un tableur ou d'un logiciel de
of software voor de kasboekhouding. Zoals dat reeds het geval is voor comptabilité de caisse. Ainsi que c'est déjà le cas pour les
de ondernemingen (Bulletin CBN, nr. 8, april 1981, pp. 5-6), is de entreprises (Bulletin CNC, n° 8, avril 1981, pp. 5-6), la méthode qui
methode die erin bestaat computerlistings in het dagboek te kleven, consiste à coller des listings d'ordinateur dans le livre sera
conform het bepaalde in het besluit aangezien het kleven zodanig is conforme au prescrit de l'arrêté, dans la mesure où ce collage est
gebeurd dat het bestendige karakter van de geregistreerde gegevens effectué d'une façon qui garantit le caractère inaltérable des données
gewaarborgd wordt. enregistrées.
26 JUNI 2003. - Koninklijk besluit betreffende de vereenvoudigde 26 JUIN 2003. - Arrêté royal relatif à la comptabilité simplifiée de
boekhouding van bepaalde verenigingen zonder winstoogmerk, certaines associations sans but lucratif, associations internationales
internationale verenigingen zonder winstoogmerk en stichtingen sans but lucratif et fondations
ALBERT II, Koning der Belgen, ALBERT II, Roi des Belges,
Aan allen die nu zijn en hierna wezen zullen, Onze Groet. A tous, présents et à venir, Salut.
Gelet op de wet van 27 juni 1921 betreffende de verenigingen zonder Vu la loi du 27 juin 1921 sur les associations sans but lucratif, les
winstoogmerk, de internationale verenigingen zonder winstoogmerk en de associations internationales sans but lucratif et les fondations telle
stichtingen zoals gewijzigd bij de wet van 16 januari 2003 tot que modifiée par la loi du 16 juin 2003 portant création d'une
oprichting van een Kruispuntbank van Ondernemingen, tot modernisering Banque-Carrefour des Entreprises, modernisation du registre de
van het handelsregister, tot oprichting van erkende
ondernemingsloketten en houdende diverse bepalingen, inzonderheid op commerce, création de guichets-entreprises agréés et portant diverses
de artikelen 17, § 2, 37, § 2, en 53, § 2; dispositions, notamment les articles 17, § 2, 37, § 2, et 53, § 2;
Gelet op het advies van de Inspecteur van Financiën, gegeven op 27 Vu l'avis de l'Inspecteur des Finances, donné le 27 février 2003;
februari 2003;
Gelet op de akkoordbevinding van Onze Minister van Begroting van 23 Vu l'accord de Notre Ministre du Budget, donné le 23 mai 2003;
mei 2003; Gelet op het verzoek om spoedbehandeling, gemotiveerd door de wens aan Vu l'urgence motivée par la volonté de permettre aux personnes morales
de rechtspersonen bedoeld in de wet van 27 juni 1921 de mogelijkheid visées par la loi du 27 juin 1921 de se préparer dans des délais
te bieden zich binnen een redelijke termijn te kunnen voorbereiden op adéquats aux nouvelles obligations qui leur seront imposées;
de nieuwe verplichtingen die hen worden opgelegd;
Gelet op het advies van de Raad van State, gegeven op 6 juni 2003, met Vu l'avis du Conseil d'Etat, donné le 6 juin 2003, en application de
toepassing van artikel 84, eerste lid, 2°, van de gecoördineerde l'article 84, alinéa 1er, 2°, des lois coordonnées sur le Conseil
wetten op de Raad van State; d'Etat;
Op de voordracht van Onze Minister van Justitie, Sur la proposition de Notre Ministre de la Justice,
Hebben Wij besloten en besluiten Wij : Nous avons arrêté et arrêtons :
BOEK I. - REGELS BETREFFENDE DE IN ARTIKEL 17, § 2, VAN DE WET LIVRE Ier. - REGLES RELATIVES A LA COMPTABILITE SIMPLIFIEE VISEE, POUR
BEDOELDE VEREENVOUDIGDE BOEKHOUDING VOOR DE VERENIGINGEN ZONDER LES ASSOCIATIONS SANS BUT LUCRATIF, A L'ARTICLE 17, § 2, DE LA LOI
WINSTOOGMERK TITEL I. - Algemene beginselen inzake het voeren van de boekhouding TITRE Ier. - Principes généraux relatifs à la tenue de la comptabilité
HOOFDSTUK I. - Boekhouding CHAPITRE Ier. - De la comptabilité
Afdeling I. - Algemene regels Section Ire. - Règles générales

Artikel 1.De boekhouding moet aangepast zijn aan de aard en de omvang

Article 1er.La comptabilité doit être appropriée à la nature et à

van de activiteiten van de vereniging. l'étendue des activités de l'association.

Art. 2.De verrichtingen die betrekking hebben op mutaties in contant

Art. 2.Les opérations se traduisant par des mouvements de

geld of op rekeningen worden zonder vertraging, getrouw en volledig en disponibilités en espèces ou en comptes sont inscrites sans retard, de
naar tijdsorde ingeschreven in een ongesplitste dagboek volgens het manière fidèle et complète et par ordre de date, dans un livre
minimaal model uit bijlage A bij dit besluit. comptable unique établi selon le modèle minimum figurant en annexe A
au présent arrêté.
Afdeling II. - Het dagboek Section II. - Du livre comptable

Art. 3.§ 1. Het in artikel 2 bedoelde dagboek is genummerd en wordt

Art. 3.§ 1er. Le livre mentionné à l'article 2 est coté. Il est

geïdentificeerd door de naam van de vereniging. identifié par la dénomination de l'association.
§ 2. Het dagboek wordt ondertekend voor het eerste gebruik en § 2. Il est signé avant sa première utilisation et ensuite chaque
vervolgens ieder jaar door de perso(o)n(en) die de vereniging ten année par la/les personne(s) qui représente(nt) l'association à
aanzien van derden vertegenwoordig(t)(en). l'égard des tiers.
§ 3. Het dagboek wordt bijgehouden naar tijdsorde, zonder witte § 3. Il est tenu par ordre de dates, sans blanc, ni lacunes, de
vakken, noch weglatingen, opdat de materiële continuïteit, alsook de manière à garantir sa continuité matérielle ainsi que la régularité et
regelmatigheid en de onomkeerbaarheid van de boekingen gewaarborgd l'irréversibilité des écritures. En cas de rectification, l'écriture
zouden zijn. Bij correctie moet de oorspronkelijke boeking leesbaar blijven. primitive doit rester visible.
§ 4. Het originele dagboek moet gedurende tien jaar worden bewaard te § 4. Le livre doit être conservé en original pendant dix ans à partir
rekenen vanaf 1 januari van het jaar volgend op de afsluiting ervan. du premier janvier de l'année qui suit sa clôture.
Afdeling III. - Verantwoordingsstukken Section III. - Des pièces justificatives

Art. 4.Elke boeking geschiedt aan de hand van een gedagtekend

Art. 4.Toute écriture s'appuie sur une pièce justificative datée et

verantwoordingsstuk, waarnaar zij moet verwijzen. porte un indice de référence à celle-ci.
De originele verantwoordingsstukken of een afschrift ervan wordt Les pièces justificatives doivent être conservées, en original ou en
methodisch opgeborgen en tien jaar bewaard, in origineel of in copie, durant dix ans et être classées méthodiquement. Ce délai est
afschrift. Stukken die niet strekken tot bewijs jegens derden, worden réduit à trois ans pour les pièces qui ne sont pas appelées à faire
drie jaar bewaard. preuve à l'égard des tiers.
HOOFDSTUK II. - Inventaris CHAPITRE II. - De l'inventaire

Art. 5.Ten minste eens per jaar worden, voorzichtig, oprecht en te

Art. 5.Une fois l'an au moins, il est procédé, avec prudence,

goeder trouw, de nodige opnemingen, verificaties, onderzoekingen en sincérité et bonne foi aux opérations de relevé, de vérification,
waarderingen verricht om op de gekozen datum de inventaris op te maken d'examen et d'évaluation nécessaires pour établir à la date choisie un
van de bezittingen, vorderingen, schulden en verplichtingen van welke inventaire complet des avoirs, droits, dettes et engagements de toute
aard ook, van de vereniging. nature de l'association.

Art. 6.De raad van bestuur van de vereniging bepaalt de regels die,

Art. 6.Le conseil d'administration de l'association détermine les

rekening houdend met de kenmerken van de vereniging, ten grondslag règles qui, compte tenu des caractéristiques propres à l'association,
liggen aan de waarderingen in de inventaris. président aux évaluations dans l'inventaire.
Deze regels zijn samengevat in de toelichting. Deze samenvatting moet Ces règles sont résumées dans l'annexe. Ce résumé doit être
voldoende nauwkeurig zijn teneinde de toegepaste waarderingsmethodes suffisamment précis pour permettre d'apprécier les méthodes
te kunnen beoordelen. d'évaluation adoptées.

Art. 7.De in artikel 6 bedoelde waarderingsregels en de toepassing

Art. 7.Les règles d'évaluation visées à l'article 6 et leur

ervan moeten voor alle boekjaren dezelfde zijn. application doivent être identiques d'un exercice à l'autre.
Zij worden evenwel aangepast ingeval zij niet langer de mogelijkheid Toutefois, elles sont adaptées au cas où elles ne permettent plus de
bieden om voorzichtig, oprecht en te goeder trouw de in artikel 5 procéder, avec prudence, sincérité et bonne foi, aux opérations visées
bedoelde verrichtingen uit te voeren. à l'article 5.
Deze aanpassingen worden vermeld en verantwoord in de toelichting. De Ces adaptations sont mentionnées et justifiées dans l'annexe.
inschatting van de invloed van deze aanpassingen wordt vermeld in de L'estimation de l'influence de ces adaptations est indiquée dans
toelichting betreffende de rekeningen van het boekjaar waarin deze l'annexe relative aux comptes de l'exercice au cours duquel cette
aanpassing voor het eerst werd ingevoerd. adaptation est introduite pour la première fois.

Art. 8.De waarderingen moeten beantwoorden aan de criteria van

Art. 8.Les évaluations doivent répondre aux critères de prudence, de

voorzichtigheid, oprechtheid en goede trouw. sincérité et de bonne foi.
TITEL II. - Jaarrekening TITRE II. - Des comptes annuels
HOOFDSTUK I. - Algemene beginselen CHAPITRE Ier. - Principes généraux

Art. 9.De in de artikelen 17, § 1, en 26novies, § 1, 5°, van de wet

Art. 9.Les comptes annuels visés aux articles 17, § 1er, et 26novies,

bedoelde jaarrekening bevat de staat van ontvangsten en uitgaven § 1er, 5°, de la loi comprennent l'état des recettes et des dépenses
alsook de toelichting. Deze stukken vormen een geheel. De jaarrekening ainsi que l'annexe. Ces documents forment un tout. Les comptes annuels
wordt in euro geformuleerd, zonder decimalen. sont libellés en euro, sans décimales.

Art. 10.De jaarrekening wordt opgemaakt overeenkomstig de bepalingen

Art. 10.Les comptes annuels sont établis en conformité avec les

van deze titel. dispositions du présent titre.

Art. 11.De jaarrekening wordt voorzichtig, oprecht, te goeder trouw

Art. 11.Les comptes annuels sont établis avec prudence, sincérité,

en duidelijk opgemaakt. bonne foi et clarté.
Ingeval de toepassing van de bepalingen van deze titel niet volstaat Si l'application des dispositions du présent titre ne suffit pas pour
om te voldoen aan dit bepaalde, moeten in de toelichting bijkomende satisfaire à ce prescrit, des informations complémentaires doivent
inlichtingen worden verschaft. être fournies dans l'annexe.
HOOFDSTUK II. - Staat van de ontvangsten en uitgaven CHAPITRE II. - De l'état des recettes et dépenses

Art. 12.De staat van de ontvangsten en de uitgaven vloeit

Art. 12.L'état des recettes et dépenses résulte directement du livre

rechtstreeks voort uit het in artikel 2 bedoelde dagboek. visé à l'article 2.
De staat moet voor het afgesloten boekjaar stelselmatig de aard en het Il doit indiquer systématiquement, pour l'exercice clôturé, la nature
bedrag van de ontvangsten en de uitgaven van de vereniging vermelden. et le montant des recettes et des dépenses de l'association.
Enige compensatie tussen ontvangsten en uitgaven is verboden. Toute compensation entre des recettes et des dépenses est interdite.
De staat van ontvangsten en uitgaven moet overeenkomstig het minimaal L'état des recettes et dépenses doit être établi conformément au
schema in bijlage B van dit besluit worden opgemaakt. schéma minimum figurant en annexe B au présent arrêté.
HOOFDSTUK III. - Toelichting CHAPITRE III. - De l'annexe

Art. 13.De toelichting bevat de inlichtingen zoals bepaald in de

Art. 13.L'annexe comporte les informations prescrites aux articles 6,

artikelen 6, 7, 11 en 14, alsook een staat van het vermogen van de 7, 11 et 14 ainsi qu'un état du patrimoine de l'association. Elle doit
vereniging. Zij moet worden opgemaakt overeenkomstig het minimaal être établie conformément au schéma minimum figurant en annexe C au
schema in bijlage C van dit besluit. présent arrêté.

Art. 14.De staat van het vermogen vloeit rechtstreeks voort uit de in

Art. 14.L'état du patrimoine résulte directement de l'inventaire visé

artikel 5 bedoelde inventaris. à l'article 5.
De staat moet op de datum van de afsluiting van het boekjaar
stelselmatig de aard en het bedrag van het geheel van de bezittingen Il doit indiquer systématiquement, à la date de clôture de l'exercice,
en van de schulden van de vereniging vermelden. De onroerende la nature et le montant de l'ensemble des avoirs et des dettes de
goederen, de machines, de roerende goederen en het rollend materieel l'association. Les immeubles, les machines, le mobilier et le matériel
dat niet in volle eigendom is van de vereniging moeten evenwel enkel roulant qui n'appartiennent pas en pleine propriété à l'association ne
worden opgenomen in de staat van het vermogen indien zij signifiant doivent toutefois être repris dans l'état du patrimoine que s'ils sont
zijn. Ingeval de raad van bestuur van oordeel is dat bepaalde significatifs. Lorsque le conseil d'administration estime que certains
bezittingen niet signifiant zijn, wordt zulks in de toelichting de ces avoirs ne revêtent pas un caractère significatif, il s'en
verantwoord. De moeilijk waardeerbare bezittingen worden pro memorie justifie dans l'annexe. Les avoirs difficilement évaluables sont
in de staat van het vermogen opgenomen en op gepaste wijze in de indiqués pour mémoire dans l'état du patrimoine et font l'objet de
toelichting vermeld. mentions appropriées dans l'annexe.
De staat van het vermogen moet bovendien de rechten en de L'état du patrimoine doit en outre mentionner les droits et les
verplichtingen vermelden die een belangrijke invloed kunnen hebben op engagements qui sont susceptibles d'avoir une influence importante sur
de financiële toestand van de vereniging. Ingeval deze rechten en la situation financière de l'association. Lorsque ces droits et
verplichtingen niet in cijfers kunnen worden vertaald, worden zij engagements ne sont pas susceptibles d'être quantifiés, ils font
enkel op passende wijze in de toelichting vermeld. exclusivement l'objet de mentions appropriées dans l'annexe.
BOEK II. - MOGELIJKHEID OM ZICH TE ONDERWERPEN AAN DE BOEKHOUDKUNDIGE LIVRE II. - FACULTE DE SE SOUMETTRE AUX OBLIGATIONS COMPTABLES
VERPLICHTINGEN OPGELEGD AAN DE VERENIGINGEN BEDOELD IN ARTIKEL 17, § 3, VAN DE WET IMPOSEES AUX ASSOCIATIONS VISEES A L'ARTICLE 17, § 3, DE LA LOI

Art. 15.Een vereniging die niet beantwoordt aan de criteria bedoeld

Art. 15.Une association qui ne répond pas aux critères de l'article

in artikel 17, § 3, van de wet en derhalve haar boekhouding kan voeren 17, § 3 de la loi et qui peut dès lors tenir sa comptabilité et
en haar jaarrekening kan opmaken overeenkomstig de bepalingen van dit établir ses comptes annuels conformément aux dispositions du présent
besluit, kan evenwel beslissen zich vrijwillig te onderwerpen aan de arrêté peut néanmoins décider de se soumettre volontairement aux
verplichtingen die voor de verenigingen zonder winstoogmerk bedoeld in obligations résultant, pour les associations sans but lucratif visées
artikel 17, § 3, van de wet voortvloeien uit de bepalingen van de wet à l'article 17, § 3, de la loi, des dispositions de la loi du 17
van 17 juli 1975 met betrekking tot de boekhouding van de ondernemingen, zoals gewijzigd door de Koning krachtens artikel 17, § 3, tweede lid van de wet. In dit geval past de vereniging het geheel van de bepalingen toe die gelden voor deze verenigingen en maakt zij haar jaarrekening volgens hetzelfde schema, verkort of volledig, bekend gedurende ten minste drie opeenvolgende boekjaren. De beslissing wordt vermeld en verantwoord in de toelichting bij de jaarrekening en geeft de belangrijkste gevolgen op voor de vereniging. Ingeval de vereniging later beslist haar boekhouding opnieuw te voeren volgens het model omschreven in Boek I van dit besluit, is het derde juillet 1975 relative à la comptabilité des entreprises telles qu'adaptées par le Roi en vertu de l'article 17, § 3, alinéa 2, de la loi. Dans ce cas, l'association applique l'intégralité des dispositions applicables auxdites associations et établit et publie ses comptes annuels selon le même schéma, abrégé ou complet, pendant au moins trois exercices comptables successifs. La décision est mentionnée et justifiée dans l'annexe aux comptes annuels et est accompagnée de l'indication de ses principales conséquences pour l'association. Si ultérieurement l'association décide de tenir à nouveau sa comptabilité selon le modèle décrit au Livre Ier du présent arrêté,
lid van toepassing. l'alinéa 3 s'applique.
BOEK III. - REGELS BETREFFENDE DE VEREENVOUDIGDE BOEKHOUDING, INZAKE LIVRE III. - REGLES RELATIVES A LA COMPTABILITE SIMPLIFIEE VISEE, EN
RESPECTIEVELIJK DE STICHTINGEN EN DE INTERNATIONALE VERENIGINGEN CE QUI CONCERNE RESPECTIVEMENT LES FONDATIONS ET LES ASSOCIATIONS
ZONDER WINSTOOGMERK, BEDOELD IN DE ARTIKELEN 37, § 2, EN 53, § 2, VAN INTERNATIONALE SANS BUT LUCRATIF, AUX ARTICLES 37, § 2, ET 53, § 2, DE
DE WET LA LOI

Art. 16.De voormelde bepalingen zijn van toepassing op de stichtingen

Art. 16.Les dispositions qui précèdent s'appliquent aux fondations et

en de internationale verenigingen zonder winstoogmerk die niet zijn associations internationales sans but lucratif qui ne sont pas visées
bedoeld in de artikelen 37, § 3, en 53, § 3, van de wet. respectivement aux articles 37, § 3, et 53, § 3, de la loi.
BOEK IV. - DIVERSE BEPALINGEN LIVRE IV. - DISPOSITIONS DIVERSES

Art. 17.Dit besluit treedt in werking op hetzelfde tijdstip als de

Art. 17.Le présent arrêté entre en vigueur en même temps que les

wetsbepalingen waarvan het de tenuitvoerlegging regelt. dispositions de la loi dont il assure l'exécution.

Art. 18.Onze Minister van Justitie is belast met de uitvoering van

Art. 18.Notre Ministre de la Justice est chargé de l'exécution du

dit besluit. présent arrêté.
Gegeven te Brussel, op 26 juni 2003. Donné à Bruxelles, le 26 juin 2003.
ALBERT ALBERT
Van Koningswege : Par le Roi :
De Minister van Justitie, Le Ministre de la Justice,
M. VERWILGHEN M. VERWILGHEN
Bijlage A bij het koninklijk besluit van 26 juni 2003 betreffende de Annexe A à l'arrêté royal du 26 juin 2003 relatif à la comptabilité
vereenvoudigde boekhouding van bepaalde verenigingen zonder simplifiée de certaines associations sans but lucratif,
winstoogmerk, internationale verenigingen zonder winstoogmerk en
stichtingen : genormaliseerd minimaal model van dagboek associations internationales sans but lucratif et fondations : modèle
Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld minimum normalisé de livre comptable
Pour la consultation du tableau, voir image
Gezien om gevoegd te worden bij Ons besluit van 26 juni 2003 Vu pour être annexé à Notre arrêté du 26 juin 2003 relatif à la
betreffende de vereenvoudigde boekhouding van bepaalde verenigingen comptabilité simplifiée de certaines associations sans but lucratif,
zonder winstoogmerk, internationale verenigingen zonder winstoogmerk en stichtingen associations internationales sans but lucratif et fondations.
Gegeven te Brussel, op 26 juni 2003. Donné à Bruxelles, le 26 juin 2003.
ALBERT ALBERT
Van Koningswege : Par le Roi :
De Minister van Justitie, Le Ministre de la Justice,
M. VERWILGHEN M. VERWILGHEN
Bijlage B bij het koninklijk besluit van 26 juni 2003 betreffende de Annexe B à l'arrêté royal du 26 juin 2003 relatif à la comptabilité
vereenvoudigde boekhouding van bepaalde verenigingen zonder simplifiée de certaines associations sans but lucratif, associations
winstoogmerk, internationales verenigingen zonder winstoogmerk en internationales sans but lucratif et fondations : schéma minimum
stichtingen : genormaliseerd minimaal schema van de staat van de normalisé de l'état des recettes et dépenses
ontvangsten en uitgaven
Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld Pour la consultation du tableau, voir image
Gezien om gevoegd te worden bij Ons besluit van 26 juni 2003 Vu pour être annexé à Notre arrêté du 26 juin 2003 relatif à la
betreffende de vereenvoudigde boekhouding van bepaalde verenigingen comptabilité simplifiée de certaines asssociations sans but lucratif,
zonder winstoogmerk, internationale verenigingen zonder winstoogmerk en stichtingen associations internationales sans but lucratif et fondations.
Gegeven te Brussel, op 26 juni 2003. Donné à Bruxelles, le 26 juin 2003.
ALBERT ALBERT
Van Koningswege : Par le Roi :
De Minister van Justitie, Le Ministre de la Justice,
M. VERWILGHEN M. VERWILGHEN
Bijlage C bij het koninklijk besluit van 26 juni 2003 betreffende de Annexe C à l'arrêté royal du 26 juin 2003 relatif à la comptabilité
vereenvoudigde boekhouding van bepaalde verenigingen zonder
winstoogmerk, internationales verenigingen zonder winstoogmerk en simplifiée de certaines associations sans but lucratif, associations
stichtingen : schema van de bijlage internationales sans but lucratif et fondations : schéma de l'annexe
1. Samenvatting van de waarderingsregels (art. 6) 1. Résumé des règles d'évaluation (art. 6)
2. Aanpassing van de waarderingsregels (art. 7) 2. Adaptation des règles d'évaluation (art. 7)
3. Bijkomende inlichtingen (art. 11) 3. Informations complémentaires (art. 11)
4. Genormaliseerd minimaal schema van de staat van het vermogen (art. 4. Schéma minimum normalisé de l'état du patrimoine (art. 14)
14) Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld Pour la consultation du tableau, voir image
5. Belangrijke rechten en verplichtingen die niet in cijfers kunnen 5. Droits et engagements importants qui ne sont pas susceptibles
worden weergegeven (art. 14) d'être quantifiés (art. 14)
Gezien om gevoegd te worden bij Ons besluit van 26 juni 2003 Vu pour être annexé à Notre arrêté du 26 juin 2003 relatif à la
betreffende de vereenvoudigde boekhouding van bepaalde verenigingen comptabilité simplifiée de certaines asssociations sans but lucratif,
zonder winstoogmerk, internationale verenigingen zonder winstoogmerk en stichtingen associations internationales sans but lucratif et fondations.
Gegeven te Brussel, op 26 juni 2003. Donné à Bruxelles, le 26 juin 2003.
ALBERT ALBERT
Van Koningswege : Par le Roi :
De Minister van Justitie, Le Ministre de la Justice,
M. VERWILGHEN M. VERWILGHEN
^