Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Koninklijk Besluit van 20/09/2003
← Terug naar "Koninklijk besluit waarbij algemeen verbindend wordt verklaard de collectieve arbeidsovereenkomst van 21 januari 2002, gesloten in het Paritair Comité voor de beschutte werkplaatsen en de sociale werkplaatsen, betreffende het statuut van de vakbondsafvaardiging "
Koninklijk besluit waarbij algemeen verbindend wordt verklaard de collectieve arbeidsovereenkomst van 21 januari 2002, gesloten in het Paritair Comité voor de beschutte werkplaatsen en de sociale werkplaatsen, betreffende het statuut van de vakbondsafvaardiging Arrêté royal rendant obligatoire la convention collective de travail du 21 janvier 2002, conclue au sein de la Commission paritaire pour les entreprises de travail adapté et les ateliers sociaux, relative au statut de la délégation syndicale
FEDERALE OVERHEIDSDIENST WERKGELEGENHEID, ARBEID EN SOCIAAL OVERLEG SERVICE PUBLIC FEDERAL EMPLOI, TRAVAIL ET CONCERTATION SOCIALE
20 SEPTEMBER 2003. - Koninklijk besluit waarbij algemeen verbindend 20 SEPTEMBRE 2003. - Arrêté royal rendant obligatoire la convention
wordt verklaard de collectieve arbeidsovereenkomst van 21 januari collective de travail du 21 janvier 2002, conclue au sein de la
2002, gesloten in het Paritair Comité voor de beschutte werkplaatsen Commission paritaire pour les entreprises de travail adapté et les
en de sociale werkplaatsen, betreffende het statuut van de vakbondsafvaardiging (1) ateliers sociaux, relative au statut de la délégation syndicale (1)
ALBERT II, Koning der Belgen, ALBERT II, Roi des Belges,
Aan allen die nu zijn en hierna wezen zullen, Onze Groet. A tous, présents et à venir, Salut.
Gelet op de wet van 5 december 1968 betreffende de collectieve Vu la loi du 5 décembre 1968 sur les conventions collectives de
arbeidsovereenkomsten en de paritaire comités, inzonderheid op artikel travail et les commissions paritaires, notamment l'article 28;
28; Gelet op het verzoek van het Paritair Comité voor de beschutte Vu la demande de la Commission paritaire pour les entreprises de
werkplaatsen en de sociale werkplaatsen; travail adapté et les ateliers sociaux;
Op de voordracht van Onze Minister van Werk, Sur la proposition de Notre Ministre de l'Emploi,
Hebben Wij besloten en besluiten Wij : Nous avons arrêté et arrêtons :

Artikel 1.Algemeen verbindend wordt verklaard de als bijlage

Article 1er.Est rendue obligatoire la convention collective de
overgenomen collectieve arbeidsovereenkomst van 21 januari 2002, travail du 21 janvier 2002, reprise en annexe, conclue au sein de la
gesloten in het Paritair Comité voor de beschutte werkplaatsen en de Commission paritaire pour les entreprises de travail adapté et les
sociale werkplaatsen, betreffende het statuut van de vakbondsafvaardiging. ateliers sociaux, relative au statut de la délégation syndicale.

Art. 2.Onze Minister van Werk is belast met de uitvoering van dit

Art. 2.Notre Ministre de l'Emploi est chargé de l'exécution du
besluit. présent arrêté.
Gegeven te Santorini, 20 september 2003. Donné à Santorini, le 20 septembre 2003.
ALBERT ALBERT
Van Koningswege : Par le Roi :
De Minister van Werk, Le Ministre de l'Emploi,
F. VANDENBROUCKE F. VANDENBROUCKE
_______ _______
Nota Note
(1) Verwijzing naar het Belgisch Staatsblad : (1) Référence au Moniteur belge :
Wet van 5 december 1968, Belgisch Staatsblad van 15 januari 1969. Loi du 5 décembre 1968, Moniteur belge du 15 janvier 1969.
Bijlage Annexe
Paritair Comité voor de beschutte werkplaatsen Commission paritaire pour les entreprises de travail adapté
en de sociale werkplaatsen et les ateliers sociaux
Collectieve arbeidsovereenkomst van 21 januari 2002 Convention collective de travail du 21 janvier 2002
Statuut van de vakbondsafvaardiging Statut de la délégation syndicale
(Overeenkomst geregistreerd op 14 mei 2002 onder het nummer 62482/CO/327) (Convention enregistrée le 14 mai 2002 sous le numéro 62482/CO/327)
HOOFDSTUK I. - Toepassingsgebied en algemene bepalingen CHAPITRE Ier. - Champ d'application et dispositions générales

Artikel 1.Deze collectieve arbeidsovereenkomst is van toepassing op

Article 1er.La présente convention collective de travail s'applique
de ondernemingen voor aangepaste tewerkstelling gevestigd in het Waals aux entreprises de travail adapté situées en Région wallonne et
Gewest en die ressorteren onder het Paritair Comité voor de beschutte ressortissant à la Commission paritaire pour les entreprises de
werkplaatsen en de sociale werkplaatsen en op de door hen travail adapté et les ateliers sociaux, et aux travailleurs qui y sont
tewerkgestelde werknemers. occupés.
Onder "werknemers" wordt verstaan : het mannelijk en vrouwelijk Par "travailleur", on entend : le personnel masculin et féminin, ainsi
arbeiders- en bediendepersoneel. que le personnel ouvrier et employé.

Art. 2.De ondertekenende organisaties bevestigen navolgende beginselen : De werknemers erkennen de noodzaak van een wettig gezag van de ondernemingshoofden en zij maken er een erepunt van hun werk plichtsgetrouw uit te voeren. De werkgevers eerbiedigen de waardigheid van de werknemers en zij maken er een erepunt van hen met rechtvaardigheid te behandelen. Zij verbinden zich ertoe hun vrijheid van vereniging en de vrije ontplooiing van hun organisatie in de onderneming direct noch indirect te hinderen, in het raam van deze collectieve arbeidsovereenkomst. De ondertekenende werkgeversorganisaties verbinden zich ertoe aan hun aangeslotenen aan te bevelen op het personeel geen enkele druk uit te oefenen om hen te beletten bij een vakbond aan te sluiten en aan de niet-aangesloten werknemers geen andere voorrechten dan aan de aangesloten werknemers toe te kennen. De ondertekenende werknemersorganisaties verbinden zich ertoe, onder eerbiediging van de vrijheid van vereniging, aan hun organisaties, waaruit zij zijn samengesteld, aan te bevelen in de ondernemingen de praktijken van paritaire verhoudingen, die met de geest van deze overeenkomst stroken, na te leven. De ondertekenende organisaties verbinden zich ertoe aan hun aangesloten leden aan te bevelen :

Art. 2.Les organisations signataires affirment les principes suivants : Les travailleurs reconnaissent la nécessité d'une autorité légitime des chefs d'entreprise et mettent leur honneur à exécuter consciencieusement leur travail. Les employeurs respectent la dignité des travailleurs et mettent leur honneur à les traiter avec justice. Ils s'engagent à ne porter, directement ou indirectement, aucune entrave à leur liberté d'association, ni au libre développement de l'organisation dans l'entreprise, dans le cadre de la présente convention collective de travail. Les organisations d'employeurs signataires s'engagent à recommander à leurs affiliés de n'exercer aucune pression sur le personnel pour l'empêcher de se syndiquer et de ne pas consentir aux travailleurs non-syndiqués d'autres prérogatives qu'aux travailleurs syndiqués. Les organisations de travailleurs signataires s'engagent, en respectant la liberté d'association, à recommander à leurs organisations constitutives d'observer au sein des entreprises les pratiques des relations paritaires conformes à l'esprit de la présente convention. Les organisations signataires s'engagent à recommander à leurs affiliés : - d'inviter respectivement les chefs d'entreprise et les délégués
- respectievelijk de ondernemingshoofden en de vakbondsafgevaardigden syndicaux à témoigner en toutes circonstances de l'esprit de justice,
te verzoeken in alle omstandigheden blijk te geven van zin voor d'équité et de conciliation qui conditionne les bonnes relations
rechtvaardigheid, billijkheid en verzoening die bepalend zijn voor de sociales dans l'entreprise;
goede sociale verhoudingen in de onderneming; - de veiller à ce que les mêmes personnes respectent la législation
- er over te waken dat dezelfde personen de sociale wetgeving, de collectieve arbeidsovereenkomsten en het arbeidsreglement naleven en hun inspanningen bundelen teneinde de naleving ervan te verzekeren.

Art. 3.De ondertekenende werknemersorganisaties verbinden zich ertoe zich onderling akkoord te stellen voor het aanwijzen of het verkiezen van een gemeenschappelijke vakbondsafvaardiging in de ondernemingen. De werknemersorganisaties zien erop toe dat de beschikbare mandaten billijk worden verdeeld. De werkgevers erkennen dat het bij een vakbond aangesloten personeel bij hen vertegenwoordigd is door een vakbondsafvaardiging, waarvan de leden onder de werknemers van de onderneming worden aangewezen of verkozen, door de werknemersorganisaties.

 sociale, les conventions collectives de travail et le règlement de travail, et conjuguent leurs efforts en vue d'en assurer le respect.

Art. 3.Les organisations de travailleurs s'engagent à se mettre d'accord entre elles pour la désignation ou l'élection dans les entreprises ou institutions d'une délégation syndicale commune. Les organisations des travailleurs veilleront à une répartition équitable des mandats disponibles. Les employeurs reconnaissent que le personnel syndiqué est représenté auprès d'eux par une délégation syndicale dont les membres sont désignés ou élus parmi les travailleurs de l'entreprise, par les
De werknemersorganisaties verbinden er zich toe de organisations de travailleurs.
vakbondsafgevaardigden aan te wijzen onder de vertegenwoordigers van Les organisations de travailleurs s'engagent à désigner les délégués
de werknemers die kandidaat waren bij de jongste sociale verkiezingen. Ingeval echter een vakbondsorganisatie geen verkozen leden heeft en geen werknemer (meer) die kandidaat was bij de jongste sociale verkiezingen, alsook wanneer geen enkele kandidaat belangstelling heeft voor het mandaat, kan zij een werknemer als vakbondsafgevaardigde aanwijzen. In dat geval, bij aanwijzing of vervanging, verbinden de organisaties zich ertoe het aantal beschermde werknemers binnen het bedrijf niet te vermeerderen. Aanwijzing en vervanging gebeuren in overleg met de werkgever. Daar waar geen Ondernemingsraad of Comité voor preventie en bescherming op het werk bestaat, mag een ander personeelslid worden voorgedragen als kandidaat. syndicaux parmi les représentants des travailleurs ayant été candidats aux dernières élections sociales. Toutefois, lorsqu'une organisation syndicale n'a pas de membres élus et pas, ou plus de travailleur qui a été candidat aux dernières élections sociales dans l'entreprise, de même si aucun candidat ne manifeste son intérêt pour le mandat, elle peut désigner un travailleur comme délégué syndical. Dans ces circonstances, en cas de désignation ou de remplacement, les organisations s'engagent à ne pas augmenter le nombre de protégés au sein de l'entreprise. Désignation et remplacement se feront en concertation avec l'employeur. Là où il n'y a pas de conseil d'entreprise ou de Comité pour la prévention et la protection au travail, un autre membre du personnel peut être présenté comme candidat.
HOOFDSTUK II. - Oprichting en samenstelling CHAPITRE II. - Institution et composition

Art. 4.In elke onderneming of instelling kan een vakbondsafvaardiging

Art. 4.Une délégation syndicale peut être désignée ou élue dans
aangewezen of verkozen worden op vraag van één van de chaque entreprise, à la demande d'une des organisations de
werknemersorganisaties. travailleurs.
Het aantal mandaten wordt bepaald volgens het aantal tewerkgestelde Le nombre de mandats est déterminé par le nombre de travailleurs
werknemers, op basis van het volgende rooster : occupés, selon la grille suivante :
- Van 35 tot 50 werknemers : 2 mandaten zonder plaatsvervangers; - De 35 à 50 travailleurs : 2 mandats sans suppléant;
- Van 50 tot 100 werknemers : 2 mandaten met plaatsvervangers; - De 50 à 100 travailleurs : 2 mandats avec suppléants;
- Vanaf 100 werknemers : 3 mandaten met plaatsvervangers. - A partir de 100 travailleurs : 3 mandats avec suppléants.
Ingeval een onderneming meerdere bedrijfszetels heeft, mag een Dans le cas où une entreprise a plusieurs unités techniques
gemeenschappelijke vakbondsafvaardiging worden opgericht waarvan het d'exploitation, une délégation syndicale commune pourra être instituée
aantal mandaten ten minste gelijk is aan het aantal bedrijfszetels. comprenant au minimum un nombre de mandats égal au nombre d'unités
techniques d'exploitation.
In de ondernemingen met minder dan 35 werknemers bevelen de sociale Dans les entreprises de moins de 35 travailleurs, les partenaires
partners aan een overlegstructuur op te zetten met de gewestelijke sociaux recommandent la mise en place d'une structure de dialogue avec
vakbondsvrijgestelden. les permanents syndicaux régionaux.
In de ondernemingen met meer dan 100 werknemers bevelen de sociale Dans les entreprises de plus de 100 travailleurs les partenaires
partners aan de mogelijkheid te onderzoeken het aantal mandaten te sociaux recommandent d'examiner la possibilité d'augmenter le nombre
verhogen teneinde het sociaal overleg te verbeteren. de mandats afin d'améliorer le dialogue social.

Art. 5.§ 1. De vakbondsafgevaardigden worden aangewezen door de

Art. 5.§ 1er. Les délégués syndicaux sont désignés par l'organisation
werknemersorganisatie waarbij zij aangesloten zijn. des travailleurs à laquelle ils sont affiliés.
De werknemersorganisaties verbinden er zich toe de verdeling te doen op basis van het aantal behaalde zetels bekomen bij de sociale verkiezingen. § 2. De namen van de kandidaten vakbondsafgevaardigden worden door de werknemersorganisatie voorgesteld aan het ondernemings- of instellingshoofd bij een ter post aangetekend schrijven. Ingeval slechts één werknemersorganisatie kandidaturen indient, verwittigt zij gelijktijdig de andere ervan. In de kennisgeving moeten de werknemersorganisaties naar de beschikkingen van deze collectieve arbeidsovereenkomst verwijzen. Les organisations de travailleurs s'engagent à faire la répartition sur la base du nombre de sièges obtenus lors des élections sociales. § 2. Les noms des candidats délégués syndicaux sont proposés par l'organisation des travailleurs au responsable de l'entreprise ou institution par lettre recommandée. Dans le cas où une seule organisation de travailleurs introduit des candidats, elle en avertit en même temps l'autre organisation. Dans la lettre, les organisations de travailleurs devront faire référence aux dispositions de la présente convention collective de travail.
§ 3. Binnen de 15 kalenderdagen, te rekenen vanaf de 3e dag die volgt § 3. Endéans les 15 jours civils à compter du 3e jour suivant la date
op de datum van afstempeling door de post van het schrijven vermeld in de la poste de la lettre recommandée prévue au § 2, l'employeur
§ 2, bevestigt de werkgever aan de betrokken werknemersorganisatie de confirme à l'organisation des travailleurs concernée l'accusé de
ontvangst van het schrijven en worden de kandidaten als réception et accepte les candidats comme délégués syndicaux en date de
vakbondsafgevaardigde aanvaard op datum van het aangetekend schrijven. la lettre recommandée.
Ingeval de werkgever bezwaren heeft tegen de voorgestelde kandidaten, Si l'employeur a des objections à l'encontre des candidats présentés,
kan hij dat binnen dezelfde termijn aan betrokken il doit alors, endéans le même délai, prévenir l'organisation des
werknemersorganisatie melden, per aangetekend schrijven met het travailleurs par lettre recommandée, en demandant une concertation à
verzoek daarover een gesprek te hebben binnen de 14 dagen. ce sujet endéans les 14 jours.
Indien de werkgever deze formaliteiten binnen de gestelde termijn niet Si l'employeur ne respecte pas ces formalités dans le délai prévu, son
nakomt, wordt de instemming verondersteld van de aanduiding van de accord à la désignation des délégués syndicaux est tenu pour acquis.
vakbondsafgevaardigden.
§ 4. Wanneer de werkgever zich heeft verzet tegen een kandidatuur met § 4. Lorsque l'employeur s'est opposé à une candidature dans les
inachtneming van de vorm en de termijn bepaald in § 3, heeft de formes et les délais prévus au § 3, l'organisation des travailleurs
werknemersorganisatie die de kandidaat heeft voorgedragen, de qui a présenté le candidat, a la possibilité de saisir la commission
mogelijkheid het geschil aanhangig te maken bij het paritair comité
met het oog op een verzoening binnen 30 kalenderdagen te rekenen vanaf paritaire du différend en vue d'une conciliation dans les 30 jours
de datum van afstempeling door de post van de in § 2, genoemde calendrier à compter de la date de la poste de la lettre recommandée
aangetekende brief. visée au § 2.

Art. 6.De leden van de vakbondsdelegatie worden aangesteld binnen de

Art. 6.Les membres de la délégation syndicale seront désignés ou élus
3 maanden na het beëindigen van de sociale verkiezingen voor de endéans le délai de 3 mois après la clôture des élections sociales
ondernemingsraad en het comité voor veiligheid, gezondheid en pour le conseil d'entreprise et le Comité pour la prévention et la
verfraaiing van de werkplaatsen. protection au travail.

Art. 7.Tenzij de vakbondsafgevaardigden aangewezen zijn onder de

Art. 7.Pour pouvoir être désigné comme délégué syndical, sauf dans le
vertegenwoordigers van de werknemers overeenkomstig artikel 3, 4de cas où les délégués syndicaux sont désignés en application de
lid, moeten de kandidaten om als vakbondsafgevaardigde aangesteld te l'article 3, alinéa 4, les conditions mentionnées ci-après à la date
kunnen worden aan de volgende voorwaarden voldoen op datum van de brief vermeld in artikel 5, § 2 : de la lettre visée à l'article 5, § 2, doivent être réunies :
- ten minste 21 jaar oud zijn; - être âgé de 21 ans au moins;
- sinds ten minste 12 maanden tewerkgesteld zijn in de onderneming; - être occupé dans l'entreprise depuis au moins 12 mois;
- de burgerlijke rechten genieten; - jouir des droits civils;
- de pensioengerechtigde leeftijd niet hebben bereikt; - ne pas avoir atteint l'âge de la pension;
- niet behoren tot het leidinggevend personeel (zoals voorzien in de - ne pas faire partie du personnel de direction (au sens de la
wetgeving sociale verkiezingen). législation élections sociales).
HOOFDSTUK III. - Bevoegdheid van de vakbondsafvaardiging CHAPITRE III. - Compétence de la délégation syndicale

Art. 8.De bevoegdheden van de vakbondsafvaardiging hebben onder meer

Art. 8.La compétence de la délégation syndicale concerne, entre
betrekking op : autres :
1. de arbeidsverhoudingen; 1. les relations de travail;
2. de onderhandelingen met het oog op het sluiten van collectieve
overeenkomsten of akkoorden in de schoot van de onderneming, zonder 2. les négociations en vue de la conclusion de conventions ou accord
dat daarbij afbreuk wordt gedaan aan de collectieve overeenkomsten of collectifs au sein de l'entreprise, sans préjudice aux conventions
akkoorden die op andere vlakken zijn gesloten; collectives ou accords conclus à d'autres niveaux;
3. de toepassing in de onderneming van de sociale wetgeving, van de 3. l'application dans l'entreprise de la législation sociale, des
collectieve arbeidsovereenkomsten, van het arbeidsreglement en van de conventions collectives de travail, du règlement de travail et des
individuele arbeidsovereenkomsten; contrats individuels de travail;
4. de naleving van de algemene beginselen bepaald in artikel 2 van deze collectieve arbeidsovereenkomst. De vakbondsafvaardiging heeft het recht door het ondernemingshoofd of door zijn vertegenwoordiger te worden gehoord naar aanleiding van elk geschil of betwisting van collectieve aard die zich in de onderneming voordoet; zij heeft hetzelfde recht, wanneer dergelijke geschillen of betwistingen dreigen te ontstaan. Elke individuele klacht wordt langs de gewone hiërarchische weg ingediend door de belanghebbende werknemer, die op zijn verzoek wordt bijgestaan door zijn vakbondsafgevaardigde. De vakbondsafvaardiging heeft het recht te worden gehoord naar aanleiding van elk individueel geschil of betwisting die langs deze weg niet kon worden opgelost. Teneinde de geschillen of betwistingen te voorkomen, moet de vakbondsafvaardiging van het personeel voorafgaandelijk door de werkgever worden ingelicht over de veranderingen die de contractuele of gebruikelijke arbeids- en beloningsvoorwaarden kunnen wijzigen, met 4. le respect des principes généraux précisés à l'article 2 de la présente convention. La délégation syndicale a le droit d'être reçue par le chef d'entreprise ou par son représentant à l'occasion de tout litige ou différend de caractère collectif survenant dans l'entreprise; le même droit lui appartient en cas de menace de pareils litiges ou différends. Toute réclamation individuelle est présentée en suivant la voie hiérarchique habituelle par le travailleur intéressé, assisté à sa demande par son délégué syndical. La délégation syndicale a le droit d'être reçue à l'occasion de tous les litiges ou différends de caractère individuel qui n'ont pu être résolus par cette voie. En vue de prévenir les litiges ou différends, la délégation syndicale doit être informée préalablement par le chef d'entreprise des changements susceptibles de modifier les conditions contractuelles ou habituelles de travail et de rémunération, à l'exclusion des
uitzondering van inlichtingen van individuele aard. Zij zal informations de caractère individuel. Elle sera notamment informée des
inzonderheid worden ingelicht over de wijzigingen die voortvloeien uit changements résultant de la loi, des conventions collectives ou des
de wet, de collectieve overeenkomsten of de bepalingen van algemene dispositions de caractère général figurant dans les contrats de
aard die in de individuele arbeidsovereenkomsten zijn opgenomen, travail individuels, en particulier des dispositions ayant une
inzonderheid de bepalingen die een weerslag hebben op de loonschalen incidence sur les taux de rémunération et les règles de classification
en de regelen van beroepsclassificatie. professionnelle.
HOOFDSTUK IV. - Statuut van de leden van de vakbondsafvaardiging CHAPITRE IV. - Statut des membres de la délégation syndicale

Art. 9.Duur en einde van het mandaat.

Art. 9.Durée et fin du mandat.
De duur van het mandaat van de leden van de vakbondsafvaardiging komt La durée du mandat des membres de la délégation syndicale coïncide
overeen met de duur van de mandaten voor de sociale verkiezingen. De avec la durée des mandats des élections sociales. Les mandats peuvent
mandaten kunnen worden vernieuwd. être renouvelés.
Het mandaat van de vakbondsafgevaardigde loopt ten einde : Le mandat de délégué syndical prend fin :
- bij het verstrijken van de termijn (zoals voorzien in artikel 7); - à l'expiration de la durée du mandat (comme prévu à l'article 7);
- in geval betrokkene geen deel meer uitmaakt van het personeel van de - lorsque l'intéressé ne fait plus partie du personnel de
onderneming; l'entreprise;
- in geval van overlijden; - en cas de décès;
- op initiatief van de organisatie die hem aangeduid heeft, - à l'initiative de l'organisation syndicale qui l'a désigné,
bijvoorbeeld : ingeval de betrokkene geen lid meer is van die notamment lorsque l'intéressé n'est plus membre de cette organisation
werknemersorganisatie die haar/hem heeft aangewezen; syndicale;
- zodra de betrokkene deel uitmaakt van het leidinggevend personeel. - dès que l'intéressé fait partie du personnel de direction.

Art. 10.Het plaatsvervangend lid van de vakbondsafvaardiging wordt

Art. 10.Le membre suppléant de la délégation syndicale est appelé à
geroepen om te zetelen in vervanging van een effectief lid : siéger en remplacement d'un membre effectif :
- wanneer het effectief lid belet is om aan de vergadering deel te nemen; - quand le membre effectif est empêché de participer à la réunion;
- wanneer het mandaat van het effectief lid ten einde loopt in - quand le mandat du membre effectif prend fin, comme prévu, à
uitvoering van artikel 9. In dat geval voleindigt het plaatsvervangend l'article 9. Dans ce cas, le membre suppléant termine le mandat du
lid het mandaat van het effectief lid dat zij/hij vervangt. membre effectif qu'il remplace.

Art. 11.Het mandaat van vakbondsafgevaardigde mag geen aanleiding

Art. 11.Le mandat de délégué syndical ne peut entraîner ni préjudice,
geven tot enig nadeel of speciale voordelen voor diegene die het ni avantages spéciaux pour celui qui l'exerce. Cela signifie que les
uitoefent. Dat betekent dat de afgevaardigden recht hebben op de délégués jouissent des promotions et avancements normaux de la
normale promoties en bevorderingen van de categorie werknemers waartoe zij behoren en dat zij op een niet discriminerende wijze zullen behandeld worden. De werkgever zal de lijst van de werknemers (met inbegrip van de vakbondsafgevaardigden) uithangen voor de inwerkloosheidstelling. In de mate van het mogelijke zal de economische werkloosheid die geen aanleiding geeft tot de volledige stillegging van het bedrijf zodanig gebeuren dat de vakbondsafvaardiging verzekerd blijft. In elk geval mag de duur van de economische werkloosheid ondergaan door de vakbondsafgevaardigde niet langer zijn dan de gemiddelde duur van de andere werklieden die tot dezelfde beroepsgroep behoren. catégorie de travailleurs à laquelle ils appartiennent et seront traités de manière non discriminatoire. L'employeur affichera la liste des travailleurs (y compris les délégués syndicaux) préalablement à la mise en chômage. Dans la mesure du possible, le chômage économique n'entraînant pas la cessation totale de l'activité de l'entreprise sera organisé de telle manière qu'une représentation de la délégation syndicale reste assurée. En tout état de cause, la durée du chômage économique subi par le délégué syndical, ne peut être supérieure au taux moyen des autres ouvriers appartenant à la même profession du groupe.

Art. 12.Bescherming en afdanking

Art. 12.Protection et licenciement
1. Een vakbondsafgevaardigde kan niet worden afgedankt omwille van de 1. Un délégué syndical ne peut pas être licencié pour des motifs
uitvoering van zijn taak als vakbondsafgevaardigde. inhérents à l'exercice de son mandat, dans les limites prévues par la
convention collective du travail.
2. Vakbondsafgevaardigden, die aangewezen of verkozen zijn onder de 2. Des membres de la délégation syndicale, désignés ou élus parmi les
leden of de kandidaten van de ondernemingsraad of het Comité voor membres ou candidats du conseil d'entreprise ou du Comité pour la
preventie en bescherming op het werk overeenkomstig met artikel 3, 4e prévention et la protection au travail, conformément à l'article 3,
en 5e lid, kunnen slechts worden afgedankt volgens de procedure alinéa 4 et 5, ne peuvent être licenciés qu'en suivant la procédure
voorzien in de bescherming van de verkozen personeelsafgevaardigden in prévue pour la protection des représentants de travailleurs élus en
de ondernemingsraad en/of het Comité voor preventie en bescherming op conseil d'entreprise ou Comité pour la prévention et la protection au
het werk. travail.
3. Voor de andere leden van de vakbondsafvaardiging die aangewezen of 3. Pour les autres membres de la délégation syndicale, désignés ou
verkozen zijn op grond van artikel 3, vierde lid, bedraagt de élus en fonction de l'article 3, alinéa 4, l'indemnité forfaitaire en
forfaitaire vergoeding in geval van ontslag, één jaar loon. De cas de licenciement, est égale à un an de rémunération. L'employeur
werkgever die voornemens is een vakbondsafgevaardigde om gelijk welke qui envisage de licencier un délégué syndical pour quelque motif que
reden, met uitzondering van dringende redenen af te danken, verwittigt ce soit, sauf pour motif grave, en informe préalablement la délégation
voorafgaandelijk de vakbondsafvaardiging evenals de syndicale organisatie die de kandidatuur van deze afgevaardigde heeft voorgedragen. Deze verwittiging gebeurt bij aangetekend schrijven dat uitwerking heeft op de derde dag volgende op de datum van de verzending. De betrokken syndicale organisatie beschikt over een termijn van zeven dagen om mee te delen dat zij de geldigheid van de voorgenomen afdanking weigert te aanvaarden. Deze mededeling zal gebeuren bij aangetekend schrijven; de periode van zeven dagen neemt een aanvang op de dag waarop het door de werkgever toegezonden schrijven uitwerking heeft. Het uitblijven van reactie van de syndicale organisatie moet beschouwd worden als een aanvaarding van de geldigheid van de voorgenomen afdanking. Indien de syndicale organisatie weigert de geldigheid van de voorgenomen afdanking te aanvaarden, heeft de meest gerede partij de mogelijkheid het geval aan het oordeel van het verzoeningsbureau van het paritair comité voor te leggen; de maatregel tot afdanking mag syndicale ainsi que l'organisation syndicale qui a présenté la candidature de ce délégué. Cette information se fait par lettre recommandée sortant ses effets le troisième jour suivant la date de son expédition. L'organisation syndicale intéressée dispose d'un délai de sept jours pour notifier son refus d'admettre la validité du licenciement envisagé. Cette notification se fait par lettre recommandée; la période de sept jours débute le jour où la lettre envoyée par l'employeur sort ses effets. L'absence de réaction de l'organisation syndicale est à considérer comme une acceptation de la validité du licenciement envisagé. Si l'organisation syndicale refuse d'admettre la validité du licenciement envisagé, la partie la plus diligente a la faculté de soumettre le cas à l'appréciation du bureau de conciliation de la
niet worden uitgevoerd gedurende de duur van de procedure. commission paritaire; l'exécution de la mesure de licenciement ne peut
Indien het verzoeningsbureau tot geen eenparige beslissing is kunnen intervenir pendant la durée de cette procédure.
komen binnen de dertig dagen na de aanvraag tot tussenkomst, wordt het Si le bureau de conciliation n'a pu arriver à une décision unanime
geschil betreffende de geldigheid van de redenen die door de werkgever dans les trente jours de la demande d'intervention, le litige
werden ingeroepen om de afdanking te verantwoorden, aan de concernant la validité des motifs invoqués par l'employeur pour
arbeidsrechtbank voorgelegd. justifier le licenciement est soumis au tribunal du travail.
In geval van afdanking van een vakbondsafgevaardigde wegens zware En cas de licenciement d'un délégué syndical pour motif grave, la
fout, moet de syndicale organisatie daarvan onmiddellijk worden op de délégation syndicale doit en être informée immédiatement.
hoogte gebracht.
De forfaitaire vergoeding is door de werkgever verschuldigd in Une indemnité forfaitaire est due par l'employeur dans les cas
navolgende gevallen : suivants :
1. indien hij een vakbondsafgevaardigde afdankt, zonder de hierboven, 1. s'il licencie un délégué syndical sans respecter la procédure
in artikel 12, punt 3, bepaalde procedure na te leven; prévue à l'article 12, point 3 ci-dessus;
2. indien, op het einde van deze procedure, de geldigheid van de 2. si, au terme de cette procédure, la validité des motifs du
redenen van afdanking, rekening houdend met de bepaling van artikel licenciement, au regard de la disposition de l'article 12, point 1er,
12, punt 1, door het verzoeningsbureau of door de arbeidsrechtbank n'est pas reconnue par le bureau de conciliation ou par le tribunal du
niet wordt erkend; travail;
3. indien de werkgever een afgevaardigde heeft ontslagen wegens 3. si l'employeur a licencié un délégué pour motif grave et que le
dringende redenen en de arbeidsrechtbank het ontslag ongegrond heeft tribunal de travail a déclaré le licenciement non fondé.
verklaard.

Art. 13.1. De leden van de vakbondsafvaardiging beschikken over de nodige tijd en de nodige faciliteiten voor de uitvoering van hun syndicale opdrachten. Deze moeten op het niveau van de lokale paritaire organen worden bepaald. Zij gebruiken deze tijd en faciliteiten zonder evenwel de werkorganisatie in de instelling te verstoren. De leden van de vakbondsafvaardiging kunnen mondeling of schriftelijk alle mededelingen doen die nuttig zijn voor het personeel, zonder dat zulks de organisatie van het werk mag verstoren, en na de directie te hebben ingelicht, bijvoorbeeld tijdens de pauzes. Deze mededelingen moeten van professionele of syndicale aard zijn. 2. In de onderneming of instelling, én tijdens de werkuren, kunnen met instemming van de werkgever voorlichtingsvergaderingen voor het personeel worden belegd door de vakbondsafvaardiging. De aanvraag dient voor een dergelijke vergadering daags voordien in de loop van de ochtend gemeld te worden aan de werkgever. De werkgever kan zijn akkoord niet willekeurig weigeren.

Art. 13.1. Les membres de la délégation syndicale disposent du temps utile et des facilités nécessaires à l'accomplissement des missions syndicales. Ceux-ci sont à déterminer sur le plan local au niveau des organes paritaires. Ils useront de ce temps et de ces facilités sans pour autant troubler l'organisation du travail dans l'institution. Les membres de la délégation syndicale pourront, sans que cela puisse perturber l'organisation du travail et après en avoir informé préalablement la direction, par exemple pendant les pauses, procéder oralement ou par écrit à toutes les communications utiles au personnel. Ces communications devront avoir un caractère professionnel ou syndical. 2. Des réunions d'information du personnel d'entreprise pourront être organisées par la délégation syndicale sur les lieux de travail et pendant les heures de travail, moyennant l'accord de l'employeur. La demande de tenir une telle réunion devra être introduite la veille dans la matinée. L'employeur ne pourra refuser arbitrairement son accord.
3. De vakbondsafgevaardigden kunnen, naargelang de omstandigheden en 3. Les délégués syndicaux peuvent, en fonction des besoins et avec
met akkoord van de werkgever, een voorbereidende vergadering houden voor de problemen die met de werkgever worden behandeld. 4. Teneinde de vakbondsafgevaardigden in de gelegenheid te stellen hun opdracht passend te vervullen, kunnen zij beschikken over een lokaal met telefoon. De werkgevers verbinden zich ertoe alle fysische en materiele problemen die de uitoefening van het syndicaal mandaat belasten, in de mate van het mogelijke op te lossen. 5. De vakbondsafgevaardigden die voor de uitoefening van hun opdracht hun arbeidsplaats moeten verlaten, zijn verplicht hun rechtstreekse chef hiervan op de hoogte te brengen. 6. De vakbondsafgevaardigden kunnen beroep doen op de gewestelijke vakbondsvrijgestelden. De werkgever kan zich steeds laten bijstaan door een vertegenwoordiging van de werkgeversorganisaties. l'accord de l'employeur, tenir une réunion préparatoire pour les problèmes qui sont traités avec l'employeur. 4. Afin de permettre aux délégués syndicaux de remplir adéquatement leur mission, ils pourront faire usage d'un local avec téléphone. Les employeurs s'engagent à résoudre dans la mesure du possible tous les problèmes matériels et physiques qui rendent difficile l'exercice d'un mandat syndical. 5. Les délégués syndicaux qui doivent quitter leur poste de travail pour exercer leur mandat sont obligés d'en informer leur chef direct. 6. Les délégués syndicaux peuvent faire appel aux permanents syndicaux régionaux. L'employeur peut se faire assister par une représentation des organisations d'employeurs.
7. De werknemersorganisaties zullen erover waken dat de uitoefening 7. Les organisations de travailleurs veilleront que l'exécution des
van de syndicale opdrachten en aktiviteiten zonder overdrijving, en missions et activités syndicales se fasse sans exagération, et en se
steunend op het statuut, gebeurt. basant sur le statut.
Ingeval er vanwege de ene of de andere partij misbruiken worden Si des abus sont constatés de la part de l'une ou l'autre partie, les
vastgesteld, zullen de partijen met elkaar contact opnemen en te samen parties se contacteront et rechercheront ensemble les solutions
naar de juiste oplossingen zoeken. adéquates.

Art. 14.1. Wanneer de vakbondsafgevaardigden hun opdracht vervullen

Art. 14.1. Quand les délégués syndicaux remplissent leur mandat
tijdens de normale dagtaak, wordt de hieraan bestede tijd vergoed als pendant les heures de travail habituelles, ils seront indemnisés et
normale arbeidsprestaties, dat wil zeggen dat zij het loon ontvangen recevront leur salaire comme s'ils avaient normalement travaillé.
alsof zij normaal zouden gewerkt hebben.
2. Wanneer de vergaderingen met de werkgever plaatsvinden buiten de 2. Quand les réunions avec l'employeur se déroulent en dehors de
normale dagtaak worden de vakbondsafgevaardigden hiervoor vergoed l'horaire de travail habituel, les délégués syndicaux seront
volgens hun basisloon. indemnisés selon leur salaire de base.
De normale verplaatsingskosten voor het bijwonen van vergaderingen met Les frais de déplacement normaux, nécessaires à la participation aux
de werkgever worden terugbetaald op basis van de regeling inzake de réunions avec l'employeur, seront remboursés sur base du règlement
verplaatsingskosten die gewoonlijk in de onderneming wordt toegepast. normal des frais de déplacement appliqués dans l'entreprise.
3. De vakbondsafgevaardigden die deelnemen aan officiële vergaderingen 3. Les délégués syndicaux qui participent aux réunions officielles de
van het paritair comité of van het verzoeningsbureau, mogen geen la commission paritaire ou du bureau de conciliation, ne peuvent pas
loonverlies lijden wegens hun afwezigheid op het werk. subir de perte de salaire à cause de leur absence au travail.
Voor deze vergadertijden ontvangen de syndicale afgevaardigden het Pour ces temps de réunion, les délégués syndicaux recevront leur
loon zoals bepaald in punten 1 en 2, zonder dat de in dit kader salaire comme prévu aux points 1 et 2, sans que les heures travaillées
gewerkte uren mogen worden beschouwd als overuren. dans ce cadre puissent être considérées comme heures supplémentaires.
HOOFDSTUK V. - Conflictregeling CHAPITRE V. - Règlement des litiges

Art. 15.Elk conflict over de toepassing van deze collectieve

Art. 15.Tout litige concernant l'application de la présente
arbeidsovereenkomst kan ter verzoening voorgelegd worden aan het convention collective de travail pourra être soumis pour conciliation
Paritair Comité voor de beschutte werkplaatsen en de sociale à la Commission paritaire pour les entreprises de travail adapté et
werkplaatsen. les ateliers sociaux.
Elk conflict zal onderhandeld worden : Tout conflit fait l'objet d'une négociation :
1. eerst met de vakbondsafgevaardigde(n) op het bedrijfsvlak; 1. avec le(s) délégué(s) syndical(aux) dans un premier temps au niveau
2. daarna met de syndicale vrijgestelde(n) indien geen oplossing de l'entreprise; 2. avec le(s) permanent(s) syndical(aux) si aucune solution
gevonden werd; n'intervient;
3. uiteindelijk in verzoening voor het Paritair Comité voor de 3. en conciliation de la Commission paritaire pour les entreprises de
beschutte werkplaatsen en de sociale werkplaatsen. travail adapté et les ateliers sociaux en dernier ressort.
In geval van proces-verbaal van niet-verzoening tijdens deze ultieme
procedure, kan een stakingsaanzegging ingediend worden die voorziet En cas de procès verbal de carence de cette ultime procédure, un
dat de staking effectief kan worden na een periode van minimum 7 préavis de grève peut être déposé, prévoyant une durée d'au moins 7
kalenderdagen, die begint op de volgende maandag. jours civils débutant le lundi suivant avant que la grève soit effective.
HOOFDSTUK VI. - Eindbepalingen CHAPITRE VI. - Dispositions finales

Art. 16.§ 1. Deze collectieve arbeidsovereenkomst treedt in werking

Art. 16.§ 1er. La présente convention collective de travail entre en
met ingang van 1 januari 2002. Zij heft, voor de bedrijven voor vigueur le 1er janvier 2002. Elle abroge pour les entreprises de
aangepaste tewerkstelling gevestigd in het Waals Gewest, de bepalingen travail adapté situées en Région wallonne les dispositions de la
op van de collectieve arbeidsovereenkomst van 28 juni 1993, convention collective de travail du 28 juin 1993 relative au statut de
betreffende het statuut van de vakbondsafvaardiging. la délégation syndicale.
Zij wordt afgesloten voor onbepaalde tijd. Zij kan door een van de Elle est conclue pour une durée indéterminée. Elle peut être dénoncée
ondertekenende partijen worden opgezegd mits een opzegging van drie par l'une des parties contractantes, moyennant un préavis de trois
maanden, te betekenen bij aangetekend schrijven aan de voorzitter van mois, notifié par lettre recommandée à la poste et adressée au
het Paritair Comité voor de beschutte werkplaatsen en de sociale président de la Commission paritaire pour les entreprises de travail
werkplaatsen. adapté et les ateliers sociaux.
§ 2. De partij die het initiatief neemt tot opzegging verbindt zich § 2. La partie qui prend l'initiative de la dénonciation s'engage à
ertoe de redenen van haar beslissing bekend te maken en onmiddellijk faire connaître les raisons de cette décision et à proposer
voorstellen tot wijziging van het statuut in te dienen. immédiatement des propositions de changement au statut.
§ 3. De ondertekenende partijen verbinden zich ertoe deze voorstellen § 3. Les parties signataires s'engagent à discuter ces propositions,
binnen de 30 kalenderdagen na datum van afstempeling van het en commission paritaire, dans les 30 jours civils après la date de la
aangetekend schrijven te bespreken in het paritair comité. poste de la lettre recommandée.

Art. 17.Bij wijze van overgangsbepaling en tot de volgende sociale

 Art. 17 A titre transitoire et jusqu'aux prochaines élections
verkiezingen kunnen de werknemersorganisaties de sociales, les organisations de travailleurs peuvent, à la prise
vakbondsafgevaardigden aanwijzen bij de inwerkingtreding van deze d'effet de la présente convention collective de travail, procéder à la
collectieve arbeidsovereenkomst. désignation des délégués syndicaux.
Gezien om te worden gevoegd bij het koninklijk besluit van 20 september 2003. De Minister van Werk, F. VANDENBROUCKE Aanbeveling die door de partijen aanvaard werd in het kader van de onderhandelingen over het statuut van de vakbondsafvaardiging in de beschutte werkplaatsen gevestigd in het Waals Gewest 1. Over de lijst van kandidaten die worden voorgedragen als vakbondsafgevaardigden moet, gezien de specificiteit van de sector, vooraf overleg worden gepleegd met de werkgever. 2. Voor de vaststelling van het aantal werknemers die in aanmerking komen voor de oprichting van een vakbondsafvaardiging, verwijzen de partijen naar de wetgeving betreffende de sociale verkiezingen. 3. Bepaalde confidentiële informatie zoals het medisch dossier of informatie die tot het privé-leven behoort, mag niet aan de vakbondsafvaardiging worden overgemaakt daar deze elementen de werkvoorwaarden kunnen beïnvloeden. In geval van betwisting kan de hulp van een vakbondsvrijgestelde gevraagd worden. 4. Indien een in het kader van deze overeenkomst aangestelde vakbondsafgevaardigde het bedrijf verlaat voor afloop van zijn mandaat laat de vakbondsorganisatie waartoe deze afgevaardigde behoort de persoon aanwijzen die het mandaat zal voleinden. Die persoon geniet van de bescherming bepaald in artikel 12. 5. Na een periode van twee jaar doch voor de sociale verkiezingen, zal er een evaluatie worden gemaakt van de tijd waarover de syndicaal afgevaardigden beschikken om hun taken uit te voeren. Deze evaluatie zal gerealiseerd worden met het oog op het vaststellen van nieuwe normen indien deze nodig zouden zijn. 6. In het kader van de collectieve arbeidsovereenkomst betreffende het statuut van de syndicale afvaardiging zal in de beschutte werkplaatsen geen enkele nieuwe bijkomende eis in verband met het statuut gesteld worden, noch op het regionale niveau, noch op het individuele vlak aan de ondernemingen voor aangepaste tewerkstelling gevestigd in het Waals Gewest. Meer voordelige situaties blijven evenwel geldig tot aan de eerstvolgende sociale verkiezingen. Gezien om te worden gevoegd bij het koninklijk besluit van 20 september 2003. De Minister van Werk, Vu pour être annexé à l'arrêté royal du 20 septembre 2003. Le Ministre de l'Emploi, F. VANDENBROUCKE Recommandation acceptée par les parties dans le cadre des négociations sur le statut de la délégation syndicale applicable aux entreprises de travail adapté situées en Région wallonne 1. La liste des candidats proposés comme délégués syndicaux doit, vu la spécificité du secteur, faire l'objet d'une concertation préalable avec l'employeur. 2. Pour déterminer le nombre de travailleurs pris en considération pour l'installation d'une délégation syndicale, les parties se référeront à la législation relative aux élections sociales. 3. Ne doivent pas être transmises aux délégués syndicaux certaines informations confidentielles, tel que le dossier médical ou celles qui relèvent de la vie privée, ces éléments pouvant influencer les conditions de travail du travailleur. En cas de contestation, l'aide du permanent syndical peut être demandée. 4. Si un délégué syndical désigné dans le cadre de la présente convention quitte l'entreprise avant l'expiration de son mandat, l'organisation syndicale à laquelle ce délégué appartient fait désigner la personne qui achèvera le mandat. Cette personne bénéficiera de la protection prévue à l'article 12. 5. Après une période de deux années mais avant les élections sociales, il sera fait une évaluation du temps dont les délégués ont disposé pour remplir leur mission et du fonctionnement de la délégation syndicale. Cette évaluation sera réalisée afin d'établir, si nécessaire, de nouvelles normes. 6. Aucune nouvelle revendication supplémentaire ne sera introduite au niveau, tant régional qu'individuel, auprès des entreprises de travail adapté situées en Région wallonne dans le cadre de la convention collective de travail relative au statut de la délégation syndicale. Les situations plus avantageuses restent valables jusqu'aux prochaines élections sociales. Vu pour être annexé à l'arrêté royal du 20 septembre 2003. Le Ministre de l'Emploi,
F. VANDENBROUCKE F. VANDENBROUCKE
^