Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Koninklijk Besluit van 18/02/2002
← Terug naar "Koninklijk besluit waarbij algemeen verbindend wordt verklaard de collectieve arbeidsovereenkomst van 5 mei 1997, gesloten in het Paritair Comité voor de koopvaardij, voor officieren ingeschreven in de Belgische Pool der Zeelieden ter koopvaardij tewerkgesteld door een Luxemburgse maatschappij (1) "
Koninklijk besluit waarbij algemeen verbindend wordt verklaard de collectieve arbeidsovereenkomst van 5 mei 1997, gesloten in het Paritair Comité voor de koopvaardij, voor officieren ingeschreven in de Belgische Pool der Zeelieden ter koopvaardij tewerkgesteld door een Luxemburgse maatschappij (1) Arrêté royal rendant obligatoire la convention collective de travail du 5 mai 1997, conclue au sein de la Commission paritaire pour la marine marchande, pour officiers inscrits au pool belge des marins de la marine marchande occupés par une compagnie luxembourgeoise (1)
MINISTERIE VAN TEWERKSTELLING EN ARBEID MINISTERE DE L'EMPLOI ET DU TRAVAIL
18 FEBRUARI 2002. - Koninklijk besluit waarbij algemeen verbindend 18 FEVRIER 2002. - Arrêté royal rendant obligatoire la convention
wordt verklaard de collectieve arbeidsovereenkomst van 5 mei 1997, collective de travail du 5 mai 1997, conclue au sein de la Commission
gesloten in het Paritair Comité voor de koopvaardij, voor officieren paritaire pour la marine marchande, pour officiers inscrits au pool
ingeschreven in de Belgische Pool der Zeelieden ter koopvaardij belge des marins de la marine marchande occupés par une compagnie
tewerkgesteld door een Luxemburgse maatschappij (1997) (1) luxembourgeoise (1997) (1)
ALBERT II, Koning der Belgen, ALBERT II, Roi des Belges,
Aan allen die nu zijn en hierna wezen zullen, Onze Groet. A tous, présents et à venir, Salut.
Gelet op de wet van 5 december 1968 betreffende de collectieve Vu la loi du 5 décembre 1968 sur les conventions collectives de
arbeidsovereenkomsten en de paritaire comités, inzonderheid op artikel travail et les commissions paritaires, notamment l'article 28;
28; Gelet op het verzoek van het Paritair Comité voor de koopvaardij; Vu la demande de la Commission paritaire pour la marine marchande;
Op de voordracht van Onze Minister van Werkgelegenheid, Sur la proposition de Notre Ministre de l'Emploi,
ALBERT II, Koning der Belgen, Nous avons arrêté et arrêtons :
Aan allen die nu zijn en hierna wezen zullen, Onze Groet.
Algemeen verbindend wordt verklaard de als bijlage overgenomen

Article 1er.Est rendue obligatoire la convention collective de

collectieve arbeidsovereenkomst van 5 mei 1997, gesloten in het travail du 5 mai 1997, reprise en annexe, conclue au sein de la
Paritair Comité voor de koopvaardij, voor officieren ingeschreven in Commission paritaire pour la marine marchande, pour officiers inscrits
de Belgische Pool der Zeelieden ter koopvaardij tewerkgesteld door een au pool belge des marins de la marine marchande occupés par une
Luxemburgse maatschappij (1997). compagnie luxembourgeoise (1997).

Artikel 1.Onze Minister van Werkgelegenheid is belast met de

Art. 2.Notre Ministre de l'Emploi est chargé de l'exécution du

uitvoering van dit besluit. présent arrêté.
Gegeven te Brussel, 18 februari 2002. Donné à Bruxelles, le 18 février 2002.
ALBERT ALBERT
Van Koningswege : Par le Roi :
De Minister van Werkgelegenheid, La Ministre de l'Emploi,
Mevr. L. ONKELINX Mme L. ONKELINX
_______ _______
Nota Note
(1) Verwijzing naar het Belgisch Staatsblad : (1) Référence au Moniteur belge :
Wet van 5 december 1968, Belgisch Staatsblad van 15 januari 1969. Loi du 5 décembre 1968, Moniteur belge du 15 janvier 1969.
Bijlage Annexe
Paritair Comité voor de koopvaardij Commission paritaire pour la marine marchande
Collectieve arbeidsovereenkomst van 5 mei 1997 Convention collective de travail du 5 mai 1997
Voor officieren ingeschreven in de Belgische Pool der Zeelieden ter Pour officiers inscrits au pool belge des marins de la marine
koopvaardij tewerkgesteld door een Luxemburgse maatschappij (1997) marchande occupés par une compagnie luxembourgeoise (1997) (Convention
(Overeenkomst geregistreerd op 4 november 1997 onder het nr. enregistrée le 4 novembre 1997 sous le n° 45821/CO/316)
45821/CO/316)
Deze collectieve arbeidsovereenkomst is van toepassing op : La présente convention collective de travail s'applique :
a) de werkgevers van de ondernemingen waarvan de activiteit tot de a) aux employeurs des entreprises dont l'activité relève de la
bevoegdheid van dit paritair comité behoort; compétence de la présente commission paritaire;
b) de officieren ingeschreven in de Belgische Pool der Zeelieden ter b) les officiers inscrits au pool belge des marins de la marine
koopvaardij tewerkgesteld door een Luxemburgse maatschappij van de marchande occupés par une compagnie luxembourgeoise des entreprises
ondernemingen die ressorteren onder het Paritair Comité voor de qui ressortissent à la Commission paritaire pour la marine marchande
koopvaardij (1997). (1997).
A . Definities A. Definitions

Artikel 1.1. Onder "scheepsofficieren" wordt in het huidig contract

Article 1er.1. Par "officiers de marine" on comprend, dans ce

verstaan de zeelieden, die in het bezit zijn van een brevet en een contrat, les marins qui sont en possession d'un brevet et d'un
geldig STCW-certificaat (Standarts Training, Certification and certificat STCW (Standarts Training, Certification and Watchkeeping of
Watchkeeping of Seafares) en die de verantwoordelijkheid van een wacht Seafares) homologué et qui ont la responsabilité du quart.
dragen. Worden in dit contract gelijkgesteld met de officieren, de andere Dans ce contrat, sont assimilés aux officiers, les autres lieutenants
stuurlieden en werktuigkundigen die niet de verantwoordelijkheid van et mécaniciens qui n'ont pas la responsabilité du quart, les
een wacht dragen, de elektriciens, de aspirant-officieren dek en électriciens, les aspirants officiers pont et machine ainsi que les
machine alsook de cadetten. cadets.
2. Onder "jaarlijkse bezoldiging" wordt verstaan, het bedrag vermeld 2. Par "rémunération annuelle" on entend le montant figurant à la
in kolom 2 van de bijgevoegde loonroosters. colonne 2 des barèmes ci-joints.
3. Onder "dagbedrag" wordt verstaan, het bedrag vermeld in kolom 3 van de bijgevoegde loonroosters. 3. Par "rémunération journalière" on entend le montant figurant à la colonne 3 des barèmes ci-joints.
4. Onder "dagbedrag zonder betaald verlof" wordt verstaan, het bedrag 4. Par "rémunération journalière sans congé payé" on entend le montant
vermeld in kolom 4 van de bijgevoegde loonroosters. figurant à la colonne 4 des barèmes ci-joints.
5. Onder "betaald verlof per dag dienst" wordt verstaan, het bedrag 5. Par "congé payé par journée de prestation" on entend le montant
vermeld in kolom 5 van de bijgevoegde loonroosters. figurant à la colonne 5 des barèmes ci-joints.
6. Onder "normaal uurloon" wordt verstaan, het bedrag vermeld in kolom 6. Par "salaire horaire normal" on entend le montant figurant à la
6A van de bijgevoegde loonroosters. colonne 6A des barèmes ci-joints.
7. Onder "maand" wordt verstaan een kalendermaand. 7. Par "mois" on entend un mois calendrier.
8. Onder "etmaal" wordt verstaan een periode van middernacht tot de 8. Par "journée" on entend une période s'étendant de minuit à minuit
volgende middernacht. du jour suivant.
9. Onder "lange omvaart" wordt verstaan de vaart op alle zeeschepen, 9. Par "long cours" on entend la navigation sur tous les navires de
behalve die welke worden gebruikt voor de kustvaart. mer, sauf sur ceux qui sont utilisés pour le cabotage.
10. Onder "kustvaart" wordt verstaan de vaart op de havens van Europa, 10. Par "cabotage" on entend la navigation sur les ports de l'Europe y
inclusief alle Middellandse-Zee-havens. compris tous les ports de la Méditerranée.
11. Onder "passagiersschepen" worden schepen verstaan, die normaal 11. Par "navire à passagers" on entend des navires qui transportent
meer dan 12 passagiers vervoeren. normalement plus de 12 passagers.
B . Loonvoorwaarden B . Gages
Loonroosters Barèmes

Art. 2.De bijgevoegde loonroosters omvatten voor cargo-, tank- en

Art. 2.Les barèmes ci-joints fixent pour cargos, tankers et navires à

passagiersschepen : in kolom 2 de jaarlijkse bezoldiging, in kolom 3 passagers : en colonne 2 la rémunération annuelle, en colonne 3 la
de dagbedragen, in kolom 4 de dagbedragen zonder betaald verlof, in rémunération journalière, en colonne 4 la rémunération journalière
kolom 5 het bedrag voor betaald verlof per dag dienst, in kolom 6A de sans congé payé, en colonne 5 le montant réservé pour congé payé par
uurlonen en in kolom 6B en 6C de overwerklonen. Kolommen 7 en 8 omvatten de dagbedragen uit hoofde van de gezinstoestand. Overplaatsing

Art. 3.Bij overplaatsing van een officier op een schip van kleinere tonnenmaat of geringer motorvermogen van dezelfde rederij, zal deze laatste - indien de overplaatsing het gevolg is van een beslissing van de rederij - de door de betrokkene op het groter schip genoten gages handhaven gedurende de hierna bepaalde tijd :

journée de prestation, en colonne 6A le salaire horaire et en colonne 6B et 6C le salaire pour les heures supplémentaires. Les colonnes 7 et 8 contiennent les rémunérations journalières en relation avec la situation familiale. Transfert

Art. 3.En cas de transfert d'un officier sur un navire de moindre tonnage ou de moindre puissance de moteur du même armement, ce dernier conservera -si le transfert résulte d'une décision de l'armement- les gages perçus sur le navire de tonnage supérieur durant les périodes définies ci-après : - de 1 jusqu'à et y compris 3 ans de service sur le navire de tonnage

- van 1 tot en met 3 jaar dienst op een groter schip : 6 maanden supérieur : maintien des gages durant 6 mois;
handhaving van de gages; - de 4 jusqu'à et y compris 5 ans de service sur le navire de tonnage
- van 4 tot en met 5 jaar dienst op een groter schip : 12 maanden supérieur : maintien des gages durant 12 mois;
handhaving van de gages; - de 6 jusqu'à et y compris 10 ans de service sur le navire de tonnage
- van 6 tot en met 10 jaar dienst op een groter schip : 18 maanden supérieur : maintien des gages durant 18 mois;
handhaving van de gages; - de 11 jusqu'à et y compris 15 ans de service sur le navire de
- van 11 tot en met 15 jaar dienst op een groter schip : 24 maanden tonnage supérieur : maintien des gages durant 24 mois.
handhaving van de gages.
Hetzelfde principe zal toegepast worden wanneer een officier aangeduid Le même principe s'appliquera lorsqu'un officier est appelé à occuper
wordt om een lagere rang in dezelfde rederij te bekleden. un rang inférieur dans le même armement.
Het hierboven vermelde is niet van toepassing indien dit het gevolg is Ce qui est mentionné ci-dessus n'est pas applicable au moment où il
van een welomschreven en aan de officier vooraf bekendgemaakte s'agit d'une sanction bien déterminée et communiquée préliminairement
sanctie. à l'officier.
Reisduur Durée du voyage

Art. 4.1. Na 6 maanden ononderbroken afwezigheid uit een BLEU-haven

Art. 4.1. Après 6 mois d'absence ininterrompue en dehors d'un port de

mag de contractuele reisduur door de reder of door de officier l'UEBL, l'armateur ou l'officier peuvent mettre fin a la durée
beëindigd worden in gelijk welke haven met redelijke contractuelle du voyage dans n'importe quel port possédant des
transportfaciliteiten. In beide gevallen heeft de zeeman recht op facilités de transport raisonnables. Dans les deux cas, le marin a
repatriëring op kosten van de reder met inbegrip van het vervoer van droit au rapatriement à charge de l'armateur y compris le transport de
zijn persoonlijke bagage met een maximum van 50 kg. Indien de reder of ses bagages personnels avec un maximum de 50 kg. Au cas où, soit
l'armateur, soit l'officier, désire mettre fin à la durée
officier de contractuele reisduur krachtens voormelde bepalingen wenst contractuelle du voyage, en application des stipulations précitées, il
te beëindigen, moet hij de andere partij hiervan ten minste 2 weken doit en informer l'autre partie 2 semaines au moins avant l'arrivée
voor de aankomst in de eerstvolgende haven, die het schip zal dans le premier port où le navire fera escale.
binnenlopen, in kennis stellen. 2. Indien de periode van 6 maanden een einde neemt in een 2. Lorsque la période de 6 mois expire dans un port non-européen et
niet-Europese haven en het schip op terugreis is naar een BLEU-haven que le navire effectue son voyage de retour vers un port de l'UEBL ou
of in een Europese haven binnen de maand verwacht wordt, dan mag de est attendu dans un port européen endéans le mois, l'armateur a le
reder de contractuele reisduur verlengen tot bij aankomst in de droit de prolonger la durée contractuelle du voyage jusqu'à l'arrivée
BLEU-haven of Europese haven. dans le port de l'UEBL ou européen.
3. Indien het schip voor het verstrijken van de periode van 6 maanden 3. Si avant l'expiration de la période de 6 mois, le navire fait
een Europese haven aandoet, en naar een niet-Europese bestemming escale dans un port européen et repart vers un port non-européen, il
vertrekt, mag na vijf maanden een einde gesteld worden aan de peut être mis fin à la durée contractuelle du voyage après cinq mois
contractuele reisduur en gelden de bepalingen van paragraaf 1 inzake moyennant les dispositions du paragraphe 1er en ce qui concerne le
vooropzeg, kosten van repatriëring en vervoer van bagage. préavis, les frais de rapatriement et le transport des bagages.
4. Indien de periode van 6 maanden ononderbroken afwezigheid uit een 4. Si à la demande de l'armement la période de 6 mois d'absence
BLEU-haven op verzoek van de rederij overschreden wordt, wordt het ininterrompue d'un port de l'UEBL est dépassée, la rémunération
dagbedrag zoals vermeld in kolom 3 van de loonroosters verhoogd met 10 journalière, figurant à la colonne 3 des barèmes, est majorée de 10
pct. p.c.
Premie springstoffen Prime explosifs

Art. 5.Een speciale premie van 12,5 pct. op het dagloon zonder

Art. 5.Une prime spéciale de 12,5 p.c. sur la rémunération

betaald verlof zoals vermeld in kolom 4 van de loonroosters, wordt journalière sans congé payé, comme mentionné dans la colonne 4 des
toegestaan voor het vervoer van springstoffen en voor zolang deze aan barèmes, est allouée pour les transports d'explosifs pendant le temps
boord zijn. où ceux-ci sont à bord.
Zowel naar de geest als naar de letter van dit artikel, worden hier Dans l'esprit comme suivant la lettre de cet article, il s'agit ici
springstoffen bedoeld, die ingevolge de bestaande internationale d'explosifs qui, suivant les règlements internationaux en vigueur,
voorschriften, in speciaal ingerichte ruimen dienen vervoerd en gelost doivent être transportés dans des soutes spécialement aménagées et qui
of geladen worden op speciaal daartoe aangewezen plaatsen. sont chargés ou déchargés à des endroits spécialement indiqués.
Verblijf aan de wal in het buitenland Séjour à terre à l'étranger

Art. 6.Wanneer een officier in dienst in het buitenland in opdracht

Art. 6.Les frais d'un officier obligé de séjourner temporairement à

van de rederij, tijdelijk aan de wal moet blijven, zullen de onkosten terre seront à la charge de l'armement si l'officier est en service
daarvan door de rederij worden gedragen. commandée par l'armement.
C . Arbeidsvoorwaarden C . Conditions de travail
Wachtenstelsel Système des quarts

Art. 7.Op zee wordt het driewachtenstelsel toegepast. Uitzondering

Art. 7.Le système des trois quarts est d'application en mer.

wordt enkel gemaakt voor bepaalde vaartuigen van kleine tonnenmaat Exception est faite uniquement pour certains navires de petit tonnage
waarop het speciaal regime voorzien in artikel 39 wordt toegepast. auxquels s'applique le régime particulier prévu à l'article 39.

Art. 8.Voor de toepassing van de collectieve arbeidsovereenkomst

Art. 8.Pour l'application de la présente convention collective un

wordt een schip beschouwd als zijnde op zee vanaf het ogenblik en navire sera considéré comme étant en mer à partir du moment et aussi
zolang de zeewachten in alle departementen met volledige of longtemps que courront les quarts de mer avec effectifs complets ou
onvolledige personeelsbezetting doorlopen. avec effectifs incomplets et ce, dans les divers départements.
Arbeidsduur op weekdagen. Wachtlopende officieren Durée de travail jours ouvrables. Officiers de quarts

Art. 9.a) Op zee en in de haven, wanneer de wachten doorlopen :

Art. 9.a) En mer et au port lorsque les quarts ne sont pas suspendus

- van maandag tot en met vrijdag : 8 uur per dag volgens : - du lundi au vendredi y compris : 8 heures par jour en application du
wachtenstelsel; système de quarts;
- 's zaterdags : 8 uur volgens wachtenstelsel. - le samedi : 8 heures selon le système de quarts.
b) Op dagen van aankomst en vertrek : b) Les jours d'arrivée et de départ :
- van maandag tot en met vrijdag : 8 uur per dag; - du lundi au vendredi y compris : 8 heures par jour;
- 's zaterdags : 8 uur. - le samedi : 8 heures.
c) In de haven, wanneer de wachten geschorst zijn : c) Dans les ports lorsque les quarts sont suspendus :
- van maandag tot en met vrijdag : 8 uur per dag tussen 7 uur en 17 - du lundi au vendredi y compris : 8 heures par jour entre 7 heures et
uur; 17 heures;
- 's zaterdags : 8 uur tussen 7 uur en 17 uur. - le samedi : 8 heures entre 7 heures et 17 heures.
In de havens waar een andere werkregeling bestaat, kunnen deze uren Dans les ports où existe un autre règlement de travail, ces heures
gewijzigd worden, zonder dat de hierboven vermelde duur mag peuvent être modifiées sans que la durée précitée puisse être dépassée
overschreden worden in een tijdspanne van 12 uur. dans une période de 12 heures.
Arbeidsduur op weekdagen. Dagofficieren Durée de travail jours ouvrables. Officiers de jour

Art. 10.Onder "dagofficieren" wordt verstaan de officieren, die niet

Art. 10.Par "officier de jour" on comprend les officiers dont le

ingedeeld zijn in het wachtenstelsel of die gedurende de dag werken en service en mer ne se fait pas par quarts, qui travaillent pendant la
's nachts vrij zijn. journée et sont libres la nuit.
a) Op zee en in de haven, wanneer de wachten doorlopen : a) En mer et au port lorsque les quarts ne sont pas suspendus :
- van maandag tot en met vrijdag : 8 uur per dag te verrichten tussen - du lundi au vendredi y compris : 8 heures par jour à effectuer entre
6 uur en 18 uur; 6 heures et 18 heures;
- 's zaterdags : 8 uur te verrichten tussen 6 uur en 18 uur. - le samedi : 8 heures à effectuer entre 6 heures et 18 heures.
b) Op dagen van aankomst en vertrek : b) Les jours d'arrivée et de départ :
Zonder rekening te houden met de begrenzingen vermeld onder a) : Sans tenir compte des limites de temps mentionnées sous a) :
- van maandag tot en met vrijdag : 8 uur per dag; - du lundi au vendredi y compris : 8 heures par jour;
- 's zaterdags : 8 uur. - le samedi : 8 heures.
c) In de haven, wanneer de wachten geschorst zijn : c) Dans les ports lorsque les quarts sont suspendus :
- van maandag tot en met vrijdag : 8 uur per dag tussen 7 uur en 17 - du lundi au vendredi y compris : 8 heures par jour entre 7 heures et
uur; 17 heures;
- 's zaterdags : 8 uur tussen 7 uur en 17 uur. - le samedi : 8 heures entre 7 heures et 17 heures.
In de havens waar een andere werkregeling bestaat, kunnen deze uren Dans les ports étrangers où existe un autre règlement de travail, ces
gewijzigd worden, zonder dat de hierboven vermelde duur mag heures peuvent être modifiées sans que la durée précitée puisse être
overschreden worden in een tijdspanne van 12 uur. dépassée pendant une période de 12 heures.
Werkzaamheden op zon- en feestdagen Travail le dimanche et jours fériés

Art. 11.Met uitzondering van de veiligheidswachten in de havens,

Art. 11.A l'exception des « quarts de sécurité » dans les ports pour

waarvoor artikel 14 van dit contract geldt, zijn de bepalingen van dit lesquels l'article 14 de ce contrat est d'application, les
artikel van kracht voor werkzaamheden op zon- en feestdagen. stipulations de cet article sont d'application pour le travail
effectué les dimanches et jours fériés.
a) De eerste 8 effectief gewerkte uren op zon- en feestdagen, zijn a) Les 8 premières heures de travail effectivement accomplies les
begrepen in het dagloon, zoals vermeld in kolom 3 van de bijgevoegde loonroosters; b) vanaf het negende uur wordt, per uur, het bedrag zoals vermeld in kolom 6C van de bijgevoegde loonroosters uitbetaald; c) wanneer de uren zoals vermeld in artikel 11, a) niet effectief gewerkt worden, dan wordt het loon verminderd met het aantal niet-gewerkte uren maal het bedrag in kolom 6A van de bijgevoegde loonroosters. Dit is nochtans niet van toepassing voor de officieren waarvan het overwerk en eventuele veiligheidswachten begrepen zijn in dimanches et les jours fériés sont comprises dans la rémunération journalière figurant à la colonne 3 des barèmes ci-joints; b) à partir de la neuvième heure, il sera attribué par heure de travail effectif le montant mentionné dans la colonne 6C des barèmes ci-joints; c) quand les heures mentionnées dans l'article 11 a) ne sont pas effectivement accomplies, le salaire à payer sera diminué du nombre d'heures non-prestées multiplier par le salaire horaire normal tel que mentionné aux barèmes ci-joints sous la colonne 6A . Ceci n'est pas d'application pour les officiers pour lesquels les heures supplémentaires et des éventuels quarts de sécurité sont compris dans
het dagbedrag zoals vermeld in kolom 3 van de bijgevoegde la rémunération journalière mentionnée dans la colonne 3 des barèmes
loonroosters. ci-joints.
Beperkingen werkzaamheden op zon- en feestdagen Limitation du travail le dimanche et jours fériés

Art. 12.Het in artikel 11, a) bepaalde werk op zon- en feestdagen mag

Art. 12.Les heures de travail stipulées à l'article 11 a) ne peuvent

slechts opgedragen worden binnen volgende beperkingen en être exigées qu'en fonction des restrictions et limites de temps
tijdsbegrenzingen : suivantes :
1. Wachtlopende officieren 1. Officiers de quart
a) Op zee en in de haven, wanneer de wachten doorlopen, wordt op zondagen gewerkt volgens het wachtenstelsel. Op de feestdagen, zoals bepaald bij artikel 17, mogen slechts de voor het voeren van het schip, de dienst van de opvarenden, de bescherming van het milieu, de veiligheid en de gezondheid noodzakelijke werkzaamheden opgedragen worden. b) Op zon- en feestdagen van aankomst kunnen er : A . vóór de aankomst, werkzaamheden opgelegd worden, zoals hierboven vermeld onder a) ; a) En mer et au port lorsque les quarts ne sont pas suspendus, les dimanches le travail est effectué en tenant compte du système de quarts. Pendant les jours fériés, tels que définis à l'article 17, uniquement les prestations nécessaires pour la conduite du navire, le service des navigants, la protection de l'environnement, la sécurité et la santé peuvent être l'objet de charge. b) Arrivée les dimanches et jours fériés : A. avant l'arrivée : les prestations telles que définies sous a) ; B. après l'arrivée : uniquement les prestations en rapport avec
B . na de aankomst, enkel werkzaamheden opgelegd worden in verband met l'arrivée et les raisons pour lesquelles le navire est entré au port
de aankomst en de reden waarom het schip is binnengelopen. peuvent être l'objet de charge.
c) Op zon- en feestdagen van vertrek kunnen er : c) Départ les dimanches et jours fériés :
A. vóór het vertrek, slechts werkzaamheden opgelegd worden in verband A. avant le départ : uniquement les prestations en rapport avec le
met het vertrek en de reden waarom het schip is binnengelopen of zal départ et les raisons pour lesquelles le navire est entré au port ou
afvaren; B. na het vertrek kunnen er evenwel werkzaamheden opgelegd worden aurait quitté le port peuvent être l'objet de charge;
zoals vermeld onder 1. a) . B. après le départ : les prestations telles que définies sous 1. a)
d) Op zon- en feestdagen in de haven, wanneer de wachten geschorst peuvent néanmoins être l'objet de charge. d) Les dimanches et jours fériés au port lorsque les quarts sont
suspendus uniquement les prestations en rapport avec ce qui est
zijn, kunnen er alleen werkzaamheden gevergd worden in verband met : mentionnée ci-dessous peuvent être l'objet de charge :
- veiligheidswachten; - les veilles de sécurité;
- het verzekeren van de veiligheid; - l'assurance de la sécurité;
- de bescherming van het milieu; - la protection de l'environnement;
- het laden en lossen; - le chargement et le déchargement;
- de aankomst en het vertrek; - l'arrivée et le départ;
alsook in verband met dringende werkzaamheden, die noodzakelijk zijn ainsi que des prestations urgentes, indispensable pour l'exploitation
voor de normale exploitatie van het schip, dit ter beoordeling van de kapitein. normale du navire selon l'appréciation du capitaine.
2. Dagofficieren 2. Officiers de jour
a) Op zee en in de haven, wanneer de wachten doorlopen, kunnen er : a) En mer et au port lorsque les quarts ne sont pas suspendus :
- op zondagen, arbeidsprestaties gevergd worden tussen 6 en 18 uur; - le dimanche : des prestations peuvent être l'objet de charge entre 6
- op de feestdagen, zoals bepaald bij artikel 17, slechts de voor het et 18 heures; - les jours fériés tels que définis sous l'article 17, uniquement les
voeren van het schip, de dienst van de opvarenden, de bescherming van prestations nécessaires pour la conduite du navire, le service des
het milieu, de veiligheid en de gezondheid noodzakelijke werkzaamheden navigants, la protection de l'environnement, la sécurité et la santé
opgedragen worden. peuvent être l'objet de charge.
b) Op zon- en feestdagen van aankomst kunnen er : b) Arrivée les dimanches et jours fériés :
- vóór de aankomst, de werkzaamheden opgelegd worden zoals hierboven - avant l'arrivée, des travaux tels que définis sous 2. a) peuvent
vermeld onder 2. a) ; être l'objet de charge;
- na de aankomst, enkel werkzaamheden opgelegd worden in verband met - après l'arrivée, uniquement des travaux en rapport avec l'arrivée et
de aankomst en de reden waarom het schip is binnengelopen. les raisons pour lesquelles le navire est entré au port peuvent être l'objet de charge.
c) Op zon- en feestdagen van vertrek, kunnen er : c) Départ les dimanches et jours fériés :
- vóór het vertrek, slechts werkzaamheden opgelegd worden in verband - avant le départ, uniquement des travaux en rapport avec le départ et
met het vertrek en de reden waarom het schip is binnengelopen of zal afvaren; les raisons pour lesquelles le navire est entré au port ou aurait
- na het vertrek, kunnen evenwel de werkzaamheden opgelegd worden quitté le port peuvent être l'objet de charge;
zoals vermeld onder 2. a) . - après le départ, des travaux tels que définis sous 2. a) peuvent
être l'objet de charge.
d) Op zon- en feestdagen in de haven, wanneer de wachten geschorst d) Les dimanches et jours fériés au port lorsque les quarts sont
zijn, kunnen er alleen werkzaamheden gevergd worden in verband met : suspendus : uniquement des prestations peuvent être l'objet de charge
lorsqu'ils sont en rapport avec :
- veiligheidswachten; - les veilles de sécurité;
- het verzekeren van de veiligheid; - l'assurance de la sécurité;
- de bescherming van het milieu; - la protection de l'environnement;
- het laden en lossen; - le chargement et le déchargement,
- de aankomst en het vertrek; - l'arrivée et le départ;
alsook in verband met dringende werkzaamheden, die noodzakelijk zijn ainsi que les prestations urgentes, indispensables pour l'exploitation
voor de normale exploitatie van het schip, dit ter beoordeling van de kapitein. normale du navire selon l'appréciation du capitaine.
Personeel Personnel

Art. 13.1. Voor de lange omvaart :

Art. 13.1. Pour le long cours :

Er zal voldoende personeel aan boord zijn om de wachten zodanig in te Les effectifs à bord seront suffisants pour organiser les quarts de
richten dat noch de kapitein, noch de hoofdwerktuigkundige regelmatig telle façon que ni le capitaine, ni le chef-mécanicien ne soient
wacht moeten lopen. astreints à assurer régulièrement le quart.
2. Voor de kustvaart : 2. Pour le cabotage :
Er moet voldoende personeel aan boord zijn om de wacht zodanig in te Les effectifs à bord seront suffisants pour organiser les quarts de
richten dat noch de kapitein, noch de hoofdwerktuigkundige regelmatig telle façon que ni le capitaine, ni le chef-mécanicien ne doivent
wacht moeten lopen, behalve voor die schepen die uitsluitend voor de assurer régulièrement le quart, excepte sur les navires affectés
kustvaart aangewend worden en onder voorbehoud van een paritair akkoord. exclusivement au cabotage et sous réserve d'un accord paritaire.
Veiligheidswachten in de havens Quarts de sécurité dans les ports
A. Veiligheidswachten : A. Quarts de sécurité :

Art. 14.Onder veiligheidswachten in de havens wordt verstaan,

Art. 14.Par quarts de sécurité dans les ports on entend une période

periodes van maximum 12 uren verplichte aanwezigheid aan boord, die de présence obligatoire à bord atteignant un maximum de 12 heures et
geen enkele arbeid met zich brengen, met uitzondering nochtans van het n'impliquant aucun travail à l'exception cependant de la surveillance
toezicht en de werkzaamheden in verband met de veiligheid van het et des activités en rapport avec la sécurité du navire et de
schip en de bemanning, de lading en de bescherming van het milieu. l'équipage, la cargaison et la défense de l'environnement.
Er mag geen beroep gedaan worden op de officieren, die de Il ne peut être fait appel pour effectuer du travail effectif à un
veiligheidswacht lopen, om effectieve arbeid te verrichten. officier assurant le quart de sécurité.
Veiligheidswachten worden steeds volledig vergoed, zelfs indien zij Les quarts de sécurité sont toujours indemnisés complètement même
minder dan 12 uren bedragen. s'ils comportent moins de 12 heures.
Een aaneensluitende periode van effectieve arbeid en Une prestation de travail effectif suivie ou précédée d'un quart de
"veiligheidswacht" mag, berekend aan de werkelijke duur, 16 uren niet sécurité, calculée sur base de la durée effective, ne peut dépasser 16
overschrijden per 24 uur. heures par 24 heures.
B . Vergoeding van de veiligheidswachten : B . Indemnisation des quarts de sécurité :
a) Veiligheidswacht tijdens de nacht : a) Quarts de sécurité pendant la nuit :
Voor een veiligheidswacht van maximum 12 uren, gaande van 18 of 19 uur Pour un quart de sécurité de maximum 12 heures à partir de 18 heures
tot 6 of 7 uur de volgende dag, wordt, als de werkzaamheden dit ou 19 heures à 6 heures ou 7 heures du jour suivant, pour autant que
toelaten, een halve arbeidsdag vrijaf toegestaan in de haven waar de les exigences du service le permettent, il est accordé un demi jour de
travail libre dans le port où la veille de présence a été effectuée ou
veiligheidswacht gehouden werd ofwel een vergoeding gelijk aan 4 maal une indemnité égale à 4 fois le salaire horaire normal mentionné aux
het uurloon zoals vermeld in kolom 6A van de bijgevoegde loonroosters, barèmes ci-joints sous la colonne 6A selon les possibilités du service
volgens de mogelijkheden van de dienst en mits toelating van de et la décision du capitaine.
kapitein. b) Veiligheidswacht tijdens de dag : b) Quarts de sécurité pendant la journée :
Alleen op zon- en feestdagen kunnen dag-veiligheidswachten uitgevoerd les quarts de sécurité de jour ne peuvent être effectués que le
worden, die maximum 12 uren bedragen en aanvangen 's morgens om 6 of 7 samedi, le dimanche et les jours fériés. Ils comptent au maximum 12
heures et s'étendent de 6 heures ou 7 heures le matin jusqu'à 18
uur en eindigen 's avonds om 18 of 19 uur. heures ou 19 heures le soir.
Pour un quart de sécurité de jour effectué le dimanche ou un jour
Een dag-veiligheidswacht op een zon- of een feestdag geeft recht op 4 férié, il est accordé 4 fois le salaire horaire normal tel que
maal het uurloon zoals vermeld in kolom 6A van de bijgevoegde mentionné aux barèmes ci-joints sous la colonne 6A.
loonroosters.

Art. 15.Veiligheidswachten onbemande machinekamer op zee (UMS)

Art. 15.Quarts de sécurité en mer aux salles de machines sans présence permanente (UMS)

Indien in een onbemande machinekamer een werktuigkundige wordt Si pour les salles de machines sans présence permanente, un mécanicien
aangeduid om in geval van alarm en opgelegde controle, een prestatie est désigné pour descendre en cas d'alerte et de check-out, les
te leveren, dan worden de effectieve prestaties alleen betaald als prestations effectives seront seulement rémunérées en heures
overwerk. De betreffende werktuigkundige moet gekwalificeerd zijn. supplémentaires. Le mécanicien mentionné ci-dessus doit être qualifié.
Overwerk Heures supplémentaires

Art. 16.a) Alle uren gewerkt buiten diegenen vermeld in de artikelen

Art. 16.a) Toutes les heures de travail en dehors de celles

9, 10, 11 en 14 zullen als overuren beschouwd en als dusdanig vergoed mentionnées aux articles 9, 10, 11 et 14 seront considérées comme
worden, behalve deze vermeld in dit artikel onder e) . heures supplémentaires et indemnisées comme telles excepté celles citées dans cet article sous e) .
b) Overwerk zal steeds vergoed worden met schijven van één half uur. b) Le travail supplémentaire sera toujours rémunéré par fraction d'une
c) Voor de kapitein, de hoofdwerktuigkundige, de 2e werktuigkundige en demi-heure. c) Pour le capitaine, le chef-mécancien, le 2e mécanicien et le 1er
de 1e officier is het overwerk en eventuele veiligheidswachten officier les heures supplémentaires et les quarts de sécurité
begrepen in het dagbedrag zoals vermeld in kolom 3 van de bijgevoegde loonroosters. éventuels sont compris dans la rémunération journalière mentionnée à la colonne 3 des barèmes ci-joints.
d) Wijze van vergoeding der overuren : d) Indemnisation des heures supplémentaires :
Weekdagen van maandag tot en met zaterdag : Jours de semaine du lundi jusqu'au samedi y compris :
- Dagelijkse grens van 8 effectief gepresteerde uren : alle overuren, - Limite journalière de 8 heures effectivement prestées : toutes les
die deze dagelijkse grens overschrijden, worden vergoed aan 150 pct. heures qui dépassent cette limite journalière sont rémunérées à 150
van het normaal uurloon. p.c. du salaire horaire normal.
- Wekelijkse grens van 40 effectief gepresteerde uren : alle overuren, - Limite hebdomadaire de 40 heures effectivement prestées : toutes les
heures supplémentaires qui dépassent cette limite hebdomadaire normale
die deze wekelijkse grens overschrijden, worden vergoed aan 150 pct. sont rémunérées à 150 p.c. du salaire horaire normal.
van het normaal uurloon.
Voor het berekenen van de grens van 40 effectief gepresteerde uren Pour le calcul de la limite de 40 heures effectivement prestées les
komen de prestaties op zaterdagen en zondagen niet in aanmerking. prestations effectuées les samedis et les dimanches ne viennent pas en
ligne de compte.
Voor het berekenen van de dagelijkse en wekelijkse grens worden de Pour le calcul de la limite journalière et de la limite hebdomadaire
periodes van veiligheidswachten in aanmerking genomen à rato van 4 viennent également en ligne de compte les quarts de sécurité calculés
uren effectieve arbeid per 12 uren wacht. à raison de 4 heures de travail effectif pour 12 heures de quart de
Werkzaamheden op zon- en feestdagen worden vergoed krachtens de sécurité. Les prestations accomplies les dimanches et jours fériés sont
bepalingen van artikel 11. rémunérées en application des stipulations de l'article 11.
e) Heirkracht : e) Force majeure :
Er worden geen overuren, noch enige andere vergoeding, betaald voor Ne donnent pas lieu à paiement d'heures supplémentaires, ni indemnité
arbeid : quelconque, les travaux :
- in verband met de veiligheid van het schip, de lading en de - en rapport avec la sécurité du navire, de la cargaison ou des
ingescheepte personen; personnes embarquées;
- in verband met het verlenen van hulp aan andere in nood zijnde - en vue de porter secours à d'autres navires ou à d'autres personnes
schepen of personen; en détresse;
- in verband met brandweer-, sloep- en alle gelijkaardige oefeningen, - en relation avec les appels, les exercices d'incendie ou
die door internationale conventies zijn voorgeschreven; d'embarcations et exercices similaires du genre de ceux prescrits par
des conventions internationales;
- in verband met formaliteiten voor tol-, quarantaine en medische - en relation avec les formalités douanières, la quarantaine ou
aangelegenheden; d'autres formalités sanitaires;
- in verband met het bepalen van het bestek van het schip en alle - en rapport avec la détermination de la position du navire et les
andere meteorologische observaties; observations météorologiques;
- in verband met het aflossen van de wachten; - en rapport avec la relève des quarts;
- in de havens, gedurende de zondagsrust, voor het verrichten van de - dans les ports étrangers, pendant le repos du dimanche, le temps
normale voorkomende bezigheden, waarin het toezicht op het reinigen nécessaire à l'exécution de travaux normaux, y compris la surveillance
van het schip is begrepen, zonder dat zulks meer dan twee uren mag du nettoyage du navire, sans que ces travaux puissent excéder une
duren; durée de deux heures;
- in verband met de milieubescherming en de oefeningen hiervoor. - en rapport avec la protection de l'environnement, et les exercices
nécessaires à ce but.
Feestdagen Jours fériés

Art. 17.a) De volgende dagen worden als officiële feestdagen

Art. 17.a) Les jours suivants seront considérés comme jours fériés

beschouwd : officiels :
1 januari, 2e Paasdag, 1 mei, O.H. Hemelvaart, 2e Pinksterdag, 21 1er janvier, second jour de Pâques, 1er mai, Ascension, second jour de
juli, O.-L.-V.-Hemelvaart, Allerheiligen, 11 november en Kerstdag. Pentecôte, 21 juillet, Assomption, Toussaint, 11 novembre et Noël.
b) Wanneer een feestdag op een zaterdag of een zondag valt, wordt de b) Lorsqu'un jour férié tombe un samedi ou un dimanche, le jour férié
feestdag vervangen door de eerste gewone activiteitendag die op die est remplacé par le premier jour habituel d'activité qui suit ce jour
feestdag volgt. férié.
D. Vakantie D. Vacances

Art. 18.De officier heeft recht op 18,4 kalenderdagen vakantie per 30

Art. 18.Par 30 jours de service effectif à bord, l'officier a droit à

18,4 jours calendriers de vacances et ceci prorata le nombre de jours
dagen, pro rata het aantal dagen dienst aan boord. De vakantie wordt de charge effectivement prestés à bord. Les vacances sont prises en
in volledige dagen opgenomen. jours entiers.
Op jaarbasis is de vakantie als volgt samengesteld : Sur base annuelle les vacances sont composées comme suit :
Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld Pour la consultation du tableau, voir image
De vakantiedagen worden in principe opgenomen in het 6-dagenstelsel. En principe les jours de vacances sont accordés selon le système de 6
De zon- en feestdagen worden niet beschouwd als vakantiedagen. jours par semaine. Les dimanches et jours fériés ne sont pas
De keuzemogelijkheid om de vakantie in het 5-dagenstelsel op te nemen considérés comme jours de vacances.
ligt bij de officier. Volgens de noodwendigheden van de dienst kan de rederij hiervan afwijken in onderling overleg met de officier. Indien de officier dit wenst kan de jaarlijkse vakantie opgeschort worden voor de periode dat hij, in opdracht van de reder, specialisatiecursussen volgt. Toepassingsmodaliteiten van de vakantie

Art. 19.Voor de in artikel 18 voorziene jaarlijkse vakantie ontvangen de officieren een vakantiegeld per dag dienst gelijk aan het bedrag vermeld in kolom 5 van de loonschalen. Dit bedrag vertegenwoordigt 17

La possibilité de choix, afin d'organiser les vacances selon le système de 5 jours est accordé à l'officier. Selon les besoins et les circonstances en relation avec le service, l'armement a le droit de la dérogation à la règle en délibération avec l'officier. Si l'officier, chargé par l'armateur, le désire les vacances peuvent être suspendues pour la période qu'il suit des cours de spécialisation. Modalités d'application des vacances

Art. 19.Pour les vacances annuelles prévues à l'article 18, les officiers recevront un pécule de vacances par jour de service effectif égal au montant figurant dans la colonne 5 des barèmes ci-joints. Ce montant représente 17 p.c. de la rémunération journalière mentionnée

pct. van het totale dagbedrag zoals vermeld in kolom 3 van de dans la colonne 3 des barèmes ci-joints.
loonschalen. Voor de gelijkgestelde dagen wordt het vakantiegeld berekend zoals Pour les jours assimilés le pécule de vacances sera calculé comme
voorgeschreven in de sociale zekerheidswetgeving. prescrit par la législation de la sécurité sociale.

Art. 20.De vakantie onderbreekt het dienstverband niet.

Art. 20.Les vacances n'interrompent pas le contrat de travail.

Art. 21.Na verloop van de vakantie moet de rederij de officier terug

Art. 21.A moins que des circonstances exceptionnelles constatées par

in effectieve dienst nemen, tenzij uitzonderlijke omstandigheden, les deux parties contractantes ne le permettent pas, l'armement
vastgesteld door de twee contracterende partijen, dit niet toelaten. reprendra l'officier en service effectif à l'expiration de ses vacances.
Studieverlof Congé d'études

Art. 22.Aan de officieren die de voorwaarden vervullen tot deelneming

Art. 22.Aux officiers qui remplissent les conditions requises pour

aan een examen voor het verwerven van een brevet zal op hun aanvraag, participer à un examen dans le but d'obtenir un brevet, il sera
zo spoedig mogelijk, studieverlof zonder gages worden toegestaan, accordé, à leur demande, le plus tôt possible, un congé d'études sans
solde, pour autant que les exigences du service le permettent.
indien de vereisten van de dienst het toelaten. La demande de congé devra être introduite auprès de l'armateur au
De verlofaanvraag moet ingediend worden bij de rederij ten minste 2 moins 2 mois avant la date de celui-ci.
maanden vóór de datum van het gevraagde verlof.
De aanvraag, alsmede de toelating, moeten schriftelijk geschieden. De La demande, ainsi que l'autorisation devront être effectuées par
inwilliging van de aanvraag mag niet langer dan één jaar verdaagd écrit. L'acceptation de la demande ne pourra être ajournée plus d'un
worden. an.
Bij onderbreking van de dienst, uit oorzaak van studie, met En cas d'interruption du service, par suite d'études, en accord avec
toestemming van de rederij, worden de diensttijden vóór en l'armement, les temps de service précédant et suivant immédiatement la
onmiddellijk na het studieverlof geacht aaneen te sluiten. durée du congé d'études sont censés se joindre.
Repatriëring Rapatriement

Art. 23.Bij repatriëring, behalve bij wederzijdse overeenkomst om de

Art. 23.En cas de rapatriement, sauf lorsqu'il y a consentement

contractuele reisduur te verbreken, hebben de officieren recht op mutuel pour résilier la durée contractuelle du voyage, les officiers
vrije overbrengst naar de haven waar ze aangeworven werden, op ont droit au transport gratuit jusqu'au port de recrutement à
voorwaarde dat zij de reisweg en de wijze van repatriëring volgen door condition qu'ils suivent l'itinéraire et le mode de rapatriement
de reder of zijn vertegenwoordiger aangeduid. Hierin is begrepen het assignés par l'armateur ou son représentant. Ce rapatriement comprend
vervoer van zijn persoonlijke bagage met een maximum van 50 kg. De reder of zijn vertegenwoordiger zorgt er voor dat de officieren overeenkomstig hun rang behandeld worden. De belanghebbende heeft recht op zijn gages tot zijn aankomst in de plaats van aanwerving; dit op voorwaarde dat hij de terugreis ondernomen heeft langs de weg en binnen de termijn door de reder of zijn vertegenwoordiger vastgesteld. Indien betrokkene echter ontscheept is op grond van tuchtmaatregelen, verliest hij het recht op zijn gages. Indien betrokkene recht heeft op zijn gages, dan heeft hij eveneens recht op de vergoeding voor een met die periode overeenstemmend aantal vakantiedagen zoals voorzien in artikel 18. E . Beeindiging van het dienstverband Opzeg van het ononderbroken dienstverband le transport de ses bagages personnels avec un maximum de 50 kg. L'armateur ou son représentant veilleront à ce que les officiers soient traités en rapport avec leur rang. L'intéressé a droit à ses gages jusqu'à son arrivée à l'endroit de recrutement à condition d'avoir entrepris le voyage de retour par le chemin et dans le délai fixé par l'armateur ou son représentant. Cependant, si l'intéressé est débarqué pour des raisons disciplinaires, le droit à ses gages est forclos. Quand l'intéressé a droit à ses gages, il a également droit au pécule de vacances afférent aux jours de vacances prévus à l'article 18. E. Fin du contrat de service Préavis du contrat de service ininterrompu

Art. 24.Na een periode van 12 maanden dienst is de officier in dienst

Art. 24.Après une période de 12 mois de service l'officier est

van de reder voor onbepaalde tijd. considéré comme étant en service de l'armateur pour une durée
indéterminée.
a) De opzeg van het ononderbroken dienstverband door de reder zal a) La résiliation par l'armateur du contrat de service ininterrompu
geschieden met inachtname van de hierna vermelde termijnen : donnera lieu aux délais précisés ci-après :
Kapitein, 1e officier en hoofdwerktuigkundige : Capitaine, 1er officier et chef mécanicien :
Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld Pour la consultation du tableau, voir image
Alle officieren behalve de kapitein, de 1e officier en de Tous les officiers excepté le capitaine, le 1er officier et le chef
hoofdwerktuigkundige : mécanicien :
Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld Pour la consultation du tableau, voir image
De vakantie kan door de reder niet als opzegtermijn gebruikt worden. L'armateur ne peut pas considérer les vacances comme délai de préavis.
De reder behoudt zich nochtans het recht voor de officier, kapitein of Néanmoins l'armateur se réserve le droit de garder le capitaine,
hoofdwerktuigkundige in effectieve dienst te houden gedurende 75 pct. l'officier ou le chef mécanicien en service effectif pendant 75 p.c.
van de opzegtermijn. du délai de préavis.
b) De opzeg van het ononderbroken dienstverband door de officier zal b) La résiliation par l'officier du contrat de service ininterrompu
geschieden met inachtname van de hierna vermelde termijnen : donnera lieu aux délais précisés ci-après :
Kapitein, 1e officier en hoofdwerktuigkundige : Capitaine, 1er officier et chef mécanicien :
Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld Pour la consultation du tableau, voir image
Alle officieren behalve de kapitein, de 1e officier en de Tous les officiers excepté le capitaine, le 1er officier et le chef
hoofdwerktuigkundige : mécanicien :
Pour la consultation du tableau, voir image
Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld L'officier peut faire usage de ses vacances comme délai de préavis. Si
De officier kan zijn vakantie gebruiken als opzegtermijn. Indien de par l'application de son préavis l'officier totalise un nombre de
officier onvoldoende vakantie heeft voor zijn opzegtermijn kan de jours de congé insuffisant, l'armateur a le droit d'exiger que pour
reder eisen dat de officier voor de resterende opzegtermijn effectieve les jours restants du délai de préavis, l'officier accomplit sa
prestaties uitvoert. In dit geval is de repatriëring ten laste van de charge. Dans ce cas les frais de rapatriement sont à la charge de
reder. l'armateur.

Art. 25.Bij opzeg van het dienstverband, zoals hierboven bepaald,

Art. 25.En cas de résiliation par l'armateur en tenant compte des

door de rederij is de rederij verplicht de daglonen zoals vermeld in délais fixés ci-dessus, ce dernier est tenu au paiement de la
kolom 3 van de bijgevoegde loonroosters te betalen voor het gedeelte rémunération journalière prévue à la colonne 3 des barèmes ci-joints
van de opzegperiode dat er effectief prestaties verricht worden. Voor pour les jours du préavis pendant lesquels des prestations effectives
ont été accomplies. Pour la période du préavis pendant laquelle
het gedeelte van de opzegperiode dat er van de officier geen l'officier n'effectue pas de prestations, l'armateur est tenu au
prestaties verwacht worden is de rederij verplicht de stand-by paiement de la rémunération journalière stand-by comme prévu aux
daglonen te betalen zoals voorzien in kolommen 8 en 10 van de stand-by lonen. colonnes 8 et 10 des gages stand-by.

Art. 26.Bij ontslag van een officier op grond van tuchtmaatregel is

Art. 26.En cas de renvoi d'un officier pour motif disciplinaire,

de rederij niet gehouden de in artikel 24 gestelde opzegtermijn te l'armement n'est pas tenu de respecter le délai de préavis visé à
eerbiedigen. l'article 24.
Getuigschrift Certificat

Art. 27.Officieren hebben, bij beëindiging van het dienstverband,

Art. 27.Les officiers ont droit à un certificat à l'expiration de

recht op een getuigschrift. leurs services.

Art. 28.Rapporten van departementsoversten aan de rederij over

Art. 28.Rapports des chefs de départements aux armements au sujet des

officieren officiers
Iedere officier heeft het recht inzage te nemen van de rapporten, die Chaque officier a le droit de prendre connaissance des rapports qui
door de kapitein en zijn departementsoverste over hem bij de rederij werden ingediend. De rederij is gehouden deze rapporten op haar kantoor voor te leggen, op eenvoudige of schriftelijke aanvraag van de betrokkene. F . Speciale clausules Beddengoed en eetgerei

Art. 29.Beddengoed, zoals matrassen, hoofdkussens, overtrekken, lakens en dekens, zullen door de rederij ter beschikking van de officieren worden gesteld. Eveneens wordt hun degelijk eetgerei in bruikleen gegeven.

ont été adressés à son sujet par le capitaine et le chef de département à l'armement. L'armement est obligé de tenir ces rapports à la disposition de l'intéressé dans ses bureaux sur simple demande écrite ou verbale de ces derniers. F. Dispositions particulieres Literies et ustensiles de table

Art. 29.Les literies tels matelas, oreillers, taies, draps de lit et couvertures, seront mis à la disposition des officiers par l'armement. Des ustensiles de table convenables seront de même mis à leur disposition.

De lakens en kussenslopen zullen, om de 2 weken, door zuivere worden vervangen. Dekens en matrasovertrekken zullen in reine toestand worden gehouden. De officieren verbinden zich de in bruikleen ontvangen artikelen, alsmede hun verblijfplaatsen, in goede staat te behouden. Bij bewezen verwaarlozing, vernieling of verlies van artikelen in kwestie zal de betrokkene hiervoor vergoeding verschuldigd zijn. De vergoeding zal op de gages verhaald worden. Onder die omstandigheden kan te allen tijde gedurende de reis het verstrekken van bedoelde artikelen aan de schuldigen ingetrokken worden, dit ter beoordeling van de kapitein. Maaltijden

Art. 30.De voedselvoorziening aan boord mag niet als een economisch probleem beschouwd worden en alle leden van de bemanning zijn in principe gelijkgesteld voor wat de maaltijden betreft. Op schepen, die passagiers aan boord hebben, kan hiervoor nochtans uitzondering bestaan voor officieren die samen met de passagiers hun eetmalen gebruiken. Eetwaren zullen in geen geval, zonder toelating van de reder, door

Les draps de lit et taies d'oreiller seront changés tous les 2 semaines par des jeux en état de propreté. Les couvertures et les recouvrements de matelas seront gardés en état de propreté. Les officiers s'engagent à maintenir en bon état les objets mis à leur disposition, ainsi que leur locaux. L'intéressé sera tenu à dédommagement en cas de négligence prouvée, de détérioration ou de perte des articles en question. L'indemnité sera prélevée sur les gages. Dans ces conditions l'octroi des articles précités pourra à tout moment, pendant le voyage, être retiré aux coupables, selon appréciation du capitaine. Repas

Art. 30.Le ravitaillement en vivres à bord ne peut pas être considéré comme un problème économique et tous les membres de l'équipage sont, en principe, mis sur le même pied en ce qui concerne les repas. A bord des navires qui ont des passagers à bord une exception peut être prévue à cette règle, pour les officiers qui prennent leurs repas avec les passagers. Les vivres ne pourront en aucun cas être transportées à terre par les

leden van de bemanning aan wal mogen gebracht worden. membres de l'équipage, sans autorisation de l'armateur.
Voedselvoorraden en -verbruik Provisions de nourriture et consommation

Art. 31.De controle op de voedselvoorraden en -verbruik wordt

Art. 31.Le contrôle des provisions de nourriture et la consommation

waargenomen door het Comité voor veiligheid en gezondheid zoals est assuré par le Comité de sécurité et d'hygiène tel que prévu à
voorzien in artikel 32. l'article 32.
Comité voor veiligheid en gezondheid Comité de sécurité et d'hygiène

Art. 32.1. a) Aan boord van alle schepen varende onder Luxemburgse

Art. 32.1. a) A bord de tous les navires naviguant sous pavillon

vlag wordt per schip één Comité voor veiligheid en gezondheid luxembourgeois un Comité de sécurité et d'hygiène est constitué par
aangesteld. navire.
b) Dit comité bestaat uit één opvarende officier en één opvarende b) Ce comité se compose d'un officier navigant et d'un subalterne
scheepsgezel beiden ingeschreven in de Belgische Pool der Zeelieden. navigant, tous les deux inscrits au pool des marins belge.
c) De aanstelling van de in b) vermelde officier en scheepsgezel c) La nomination de l'officier et du subalterne mentionnés sous b)
gebeurt aan boord in aanwezigheid van de kapitein of zijn s'effectue à bord en commun accord entre les officiers et les
afgevaardigde en in onderling overleg tussen de opvarende officieren subalternes et dans la présence du capitaine ou son représentant.
en scheepsgezellen.
d) Indien in de loop van de reis het in a) vermeld comité onvolledig d) Si au cours du voyage le comité mentionné sous a) devient
wordt, gebeurt de aanvulling onmiddellijk. incomplet, il doit être complété immédiatement.
e) De in b) vermelde officier en scheepsgezel worden aangeduid in het e) L'officier et le subalterne prévus sous b) seront mentionnés dans
logboek. Deze aanduiding vermeldt de begindatum van de aanstelling. le livre de bord. Cette inscription reprend la date de l'entrée en
2. Het in 1. a) vermeld comité heeft tot taak de voedselvoorraden aan vigueur de cette nomination. 2. Le comité mentionné sous 1. a) a pour tâche de contrôler
boord regelmatig te controleren. Deze controles grijpen minstens een- régulièrement les provisions de nourriture à bord. Ces contrôles
maal per week plaats op niet vooraf bepaalde dagen in aanwezigheid van doivent avoir lieu au moins une fois par semaine, un jour non précisé
de kapitein of zijn afgevaardigde. à l'avance en présence du capitaine ou de son délégué.
Indien één der leden van dit comité, of beiden samen, aanmerkingen of Si un des membres, ou les deux ensemble, ont des remarques ou des
vaststellingen als gevolg van deze controle of over de verstrekte constations à formuler par suite de ce contrôle ou concernant
levensmiddelen of hun bereiding hebben, dan moet de kapitein deze l'approvisionnement en nourritures ou de leur préparation, le
aanmerkingen of vaststellingen opnemen in het logboek. De tijd aan capitaine doit rapporter ces remarques ou constatations dans son livre
deze controle besteed geldt als arbeidstijd. de bord. Le temps consacré à ces contrôles par les navigants
3. a) Het in paragraaf 1. a) vermeld comité heeft bovendien tot taak appartenant à ce comité sera compté comme heures de travail.
een bijdrage te leveren tot het terugdringen van het aantal 3. a) En outre, le comité mentionné sous 1. a) a pour tâche de
arbeidsongevallen aan boord en het beperken van deze ongevallen tot contribuer au recul du nombre d'accidents de travail à bord et de
een minimum : réduire ces accidents au minimum :
1) door het adviseren van de kapitein over de te nemen maatregelen ter 1) en avisant le capitaine des mesures à prendre pour la prévention
voorkoming van arbeidsongevallen aan boord, bijvoorbeeld in verband des accidents de travail à bord, par exemple en attirant l'attention
met het onderkennen en signaleren van onveilige constructies, sur des constructions dangereuses, des matériaux ou des situations
materialen en situaties, het oordeelkundig en adequaat gebruik van dangereuses, l'utilisation adéquate et judicieuse des moyens
beschermende middelen, kledij, enz.; protecteurs, des vêtements, etc.;
2) door het informeren van de overige bemanningsleden teneinde hen 2) en informant les autres membres de l'équipage afin de susciter chez
veiligheidsbewust te maken. eux un reflex de sécurité.
b) Teneinde zich van de in paragraaf 3 vermelde taak te kwijten, maakt b) Afin d'accomplir la tâche mentionnée sous 3 le comité fait
het comité om de maand een veiligheidsronde aan boord in aanwezigheid mensuellement un tour de sécurité à bord en présence du capitaine ou
van de kapitein of zijn afgevaardigde. son délégué.
c) De tijd besteed aan deze veiligheidsronde geldt als arbeidstijd. c) Le temps consacré à ce tour de sécurité est compté comme heures de
d) Van de in 3 a) 1) voorziene adviezen wordt melding gemaakt in het logboek. travail. d) Mention est faite dans le livre de bord des avis sous 3 a) 1).
e) De commissie ingesteld bij § 4 is gerechtigd eventueel afschrift e) La commission mentionnée sous le § 4 est autorisée à demander copie
van deze meldingen in het logboek op te vragen. éventuelle de ces mentions dans le livre de bord.
4. a) Er wordt een Commissie voor veiligheid en gezondheid opgericht. 4. a) Une Commission de sécurité et d'hygiène est constituée.
b) Deze commissie is samengesteld uit 3 redersafgevaardigden en 3 b) Cette commission est composée de 3 délégués des armateurs et 3
zeeliedenafgevaardigden. délégués des marins.
c) De in a) vermelde commissie heeft tot taak : c) La Commission mentionnée sous a) a pour tâche :
1) onderzoeken te wijden aan de aard, de ernst en de eventuele 1) d'examiner la nature, la gravité et les mesures éventuelles de
maatregelen ter voorkoming van arbeidsongevallen overkomen aan boord; prévention des accidents de travail survenus aux marins à bord;
2) adviezen en voorstellen in te dienen bij de bevoegde instanties, 2) de présenter des avis et des propositions aux instances
organismen, instellingen en rederijen in verband met de veiligheid en compétentes, organismes, institutions et aux armements en rapport avec
de gezondheid van de bemanningen aan boord. la sécurité et la santé des équipages à bord.
5. De leden van het in 1. a) vermeld comité worden beschermd tegen 5. Les membres du comité mentionné sous 1. a) sont protégés contre la
ontslag voor een reden inherent aan de werking van het comité. démission pour une raison inhérente à la fonction du comité.
De commissie ingesteld bij § 4 zal in voorkomend geval oordelen over La commission instituée au § 4 juge le cas échéant du bien-fondé de
de gegrondheid van het ontslag. In geval van ongegrondheid zal aan de cette démission. Si cette démission est non-fondée, une indemnité
betrokkene een morele schadevergoeding toegekend worden ten bedrage morale à raison de 30 fois la rémunération journalière figurant à la
van 30 maal het dagbedrag vermeld in kolom 4 van de bijgevoegde colonne 4 des barèmes ci-joints sera accordée.
loonroosters. Werk- en Beschermingskledij Vêtements de travail et de protection

Art. 33.Buiten de overalls die de reder de officieren moet bezorgen,

Art. 33.En plus des vêtements de travail que l'armateur est tenu de

moet hij bovendien de volgende beschermingskledij ter beschikking fournir aux officiers, il est également tenu de fournir les vêtements
stellen : de protection suivante :
a) Individuele voorzieningen : a) A fournir individuellement :
Dek : Pont :
- regenpak bestaand uit broek en vest; - vêtement de protection contre la pluie (composé d'un pantalon et
d'une veste);
- werkhandschoenen; - gants de travail;
- veiligheidswerkschoenen. - chaussures de protection.
Machine : Machine :
- werkhandschoenen; - gants de travail;
- veiligheidswerkschoenen. - chaussures de protection.
Algemene diensten : Service général :
- veiligheidswerkschoenen. - chaussures de protection.
b) Collectieve voorzieningen : b) A fournir collectivement :
- één waterdichte overall en hoofddeksel voor carterwerk; - une combinaison étanche avec cagoule pour les travaux dans le
- één ademhalingstoestel volgens voorschriften van het carter; - un appareil respiratoire suivant les prescriptions du règlement de
zeevaartinspectiereglement; l'inspection maritime;
- beschermingsrubberhandschoenen in voldoende mate; - gants de protection en caoutchouc en quantité suffisante;
- rubberlaarzen in voldoende mate; - bottes en caoutchouc en quantité suffisante;
- frigovesten in voldoende mate (minimum één); - vestes pour travail dans les frigos en quantité suffisante (minimum un);
- veiligheidshelmen in voldoende mate; - casques de protection en quantité suffisante;
- oorstoppen; - bouchons d'oreilles;
- beschermingsbrillen voor bikken in voldoende mate; - lunettes de protection pour piquage en quantité suffisante;
- beschermingsbrillen voor lassen zoveel als er lasposten zijn; - une paire de lunettes de protection pour souder par poste de
- beschermingsbrillen voor slijpen zoveel als er slijpmolens zijn; soudure; - une paire de lunettes de protection par pierre à remouler;
- één schildersmasker per pistool; - un masque par pistolet à peinture;
- één beschermingsschort per laspost; - un tablier de protection par poste de soudure;
- één aangezichtsscherm per laspost; - un écran facial par poste de soudure;
- beschermingshandschoenen voor lassen zoveel als er lasposten zijn; - gants de protection pour souder par poste de soudure;
- stofmaskers in voldoende mate. - masques anti-poussière en quantité suffisante.
Brevet Brevet

Art. 34.De officieren die een hoger STCW-certificaat bezitten dan

Art. 34.Les officiers possédant un certificat STCW supérieur à celui

vereist voor de rang die zij bekleden, krijgen hiervoor een vergoeding requis pour le grade qu'ils occupent à bord, ont droit à une indemnité
ten belope van 100 LUF per dag uitgekeerd. de 100 LUF par jour.
Reiskosten Frais de voyage

Art. 35.Wanneer een officier reist voor rekening van de rederij, zal

Art. 35.Lorsqu'un officier voyage pour le compte de l'armement,

deze hem de nodige reisbiljetten bezorgen. celui-ci lui fournira les tickets de voyage nécessaires.
Aanvaardbare kosten, mits voorlegging van een rekening aan de kapitein Des frais de voyage acceptables, seront remboursés à condition que les
bij aanmonstering en aan de rederij bij afmonstering, worden documents justificatifs sont présentés au capitaine lors de
terugbetaald. Administratieve kosten door de officier gemaakt om geldige documenten, l'embarquement et à l'armateur lors du débarquement.
zoals internationaal paspoort en visum, te verkrijgen, worden eveneens Les frais d'ordre administratif pris en charge par l'officier en vue
vergoed door de reder. de l'obtention des documents valables, comme un passeport
international ou visa, seront également remboursés par l'armateur.

Art. 36.De officier heeft :

Art. 36.Les officiers ont droit :

- bij vertrek wanneer de contractuele reisduur aanvangt; - au départ lors du commencement de la durée contractuelle du voyage;
- bij aankomst na het beëindigen van de contractuele reisduur; - à l'arrivée lors de l'achèvement de la durée contractuelle du
recht op een vergoeding ten belope van telkens 1 000 LUF als vergoeding voor zijn lokale verplaatsingsuitgaven. Deze vergoeding wordt niet toegekend indien de reder een individueel of gemeenschappelijk vervoermiddel ter beschikking stelt voor de verplaatsing van het "Maritiem Huis" naar het schip en omgekeerd. Bij aankomst van het schip kan het ter beschikking stellen van een individueel of gemeenschappelijk vervoermiddel de betaling van de in het eerste alinea vermelde vergoeding slechts vervangen indien dit vervoermiddel van het schip vertrekt binnen de twee uur na aankomst van het schip. Indien door de noodwendigheden van de dienst, departementsoversten aan voyage; à une indemnité pour frais de déplacement local s'élevant chaque fois à 1 000 LUF. Cette indemnité n'est pas octroyée si l'armateur met un moyen de transport individuel ou en commun à la disposition des officiers pour le déplacement de "la Maison maritime" au navire et vice-versa. Lors de l'arrivée du navire, la mise à la disposition d'un moyen de transport individuel ou en commun ne peut remplacer le paiement de l'indemnité dans le premier alinéa que si le moyen de transport quitte le navire dans les deux heures après l'arrivée du navire. Si pour des nécessités de service, les chefs de départements doivent
boord moeten blijven na vertrek van het in de tweede alinea vermelde rester à bord du navire après le départ d'un moyen de transport
vervoermiddel en indien de rederij geen alternatief vervoermiddel ter mentionné dans l'alinéa 2 et si l'armateur ne met aucun autre moyen de
beschikking stelt, dan krijgen deze departementsoversten de in het 1e transport à leur disposition, les chefs de départements reçoivent
alinea vermelde vergoeding toegekend. l'indemnité mentionnée dans l'alinéa 1er.

Art. 37.Bij aanwerving hebben de officieren bovendien recht op een

Art. 37.Lors de l'engagement les officiers ont droit à une

tussenkomst door de reder in hun overige verplaatsingskosten, ten intervention de l'armateur pour les autres frais de voyage d'un
belope van tweemaal 54 pct. van de kostprijs van een ticket 2e klas montant de deux fois 54 p.c. du coût d'un ticket Société nationale des
Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen van de hoofdplaats van Chemins de Fers belges 2e classe couvrant la distance entre le
de provincie, waar ze hun verblijfplaats hebben, tot aan het centraal chef-lieu de la province où l'intéressé a sa résidence jusqu'à la gare
station te Antwerpen. centrale à Anvers.
Voor de officieren, die hun verblijfplaats in de provincie Antwerpen Pour les officiers ayant leur lieu de résidence dans la province
hebben, beloopt deze tussenkomst 54 pct. van de kostprijs van een ticket 2e klas Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen Mechelen - centraal station Antwerpen. Indien de aanwerving plaats heeft bij aankomst of vertrek, wordt enkel de bij aankomst of vertrek voorziene vergoeding uitbetaald. Deze tussenkomst wordt eveneens toegekend aan de officieren, die een stand-by verrichten. Indien de officieren, die stand-by verrichten, aangeworven worden, hebben zij recht op éénmaal deze tussenkomst; indien zij niet aangeworven worden op tweemaal deze tussenkomst. Verlies van plunje

Art. 38.De vergoeding voor verlies of vernieling van plunje

d'Anvers, cette intervention s'élève à 54 p.c. du coût d'un ticket Société nationale des Chemins de Fers belges 2e classe Malines-gare centrale d'Anvers. Si l'engagement a lieu lors de l'arrivée ou du départ, l'indemnité payée est celle prévue pour l'arrivée ou le départ. Cette intervention est également octroyée aux officiers effectuant un stand-by. Si les officiers en question sont engagés, ils ont un droit unique à cette intervention, si ils ne sont pas engagés ils ont droit à une double intervention. Perte d'effets

Art. 38.L'indemnité pour perte ou destruction d'effets (bagage

(persoonlijke bagage) aan boord van het schip of gedurende de reis van personnel) à bord ou pendant le voyage au départ de et vers le navire
en naar het schip zal maximum 200 000 LUF bedragen. s'élèvera à un montant maximum de 200 000 LUF.
Voorwerpen met een waarde hoger dan 10 000 LUF worden enkel vergoed Des objets d'une valeur plus élevée que 10 000 LUF seront seulement
indien ze vooraf bij de reder of kapitein door middel van een lijst remboursés lorsqu'ils figurent sur une liste préalablement transmise
werden aangegeven. au capitaine ou à l'armateur.
G . Bijzondere regeling G. Reglement particulier
Tweewachtenstelsel Système des deux quarts

Art. 39.Het tweewachtenstelsel kan worden ingevoerd op schepen die

Art. 39.Le système des deux quarts peut être introduit moyennant

het driewachtenstelsel niet kunnen toepassen, daar hun technische concertation paritaire concernant les navires qui ne peuvent pratiquer
installatie niet toelaat een voldoende aantal bemanningsleden in te le système des trois quarts du fait que leur installation technique ne
schepen. Dit kan slechts geschieden na paritair overleg. permet pas d'embarquer un nombre d'hommes suffisant.

Art. 40.Deze collectieve arbeidsovereenkomst heeft uitwerking met

Art. 40.La présente convention collective de travail produit ses

ingang van 1 januari 1997 en wordt gesloten voor onbepaalde tijd. effets 1er janvier 1997 et est conclue pour une durée indéterminée.
Zij kan door elk van de partijen worden opgezegd, met een Elle peut être dénoncée par chacune des parties, moyennant un délai de
opzeggingstermijn van zes maanden, per aangetekende brief gericht aan préavis de six mois, par lettre recommandée adressée au président de
de voorzitter van het Paritair Comité voor de koopvaardij en aan de la Commission paritaire pour la marine marchande et aux parties
ondertekenende partijen. signataires.
De termijn van zes maanden begint te lopen vanaf de datum waarop de Le délai de six mois prend cours à partir de la date à laquelle la
aangetekende brief aan de voorzitter van het paritair comité is lettre recommandée est envoyée au président de la commission
toegestuurd. paritaire.
Gezien om te worden gevoegd bij het koninklijk besluit van 18 februari 2002. Vu pour être annexé à l'arrêté royal du 18 février 2002.
De Minister van Werkgelegenheid, La Ministre de l'Emploi,
Mevr. L. ONKELINX Mme L. ONKELINX
Bijlage Annexe
Bijlage aan de collectieve arbeidsovereenkomst van 5 mei 1997 voor Annexe à la convention collective de travail du 5 mai 1997 pour
officieren ingeschreven in de Belgische Pool der Zeelieden ter officiers inscrits au pool belge des marins de la marine de la marine
koopvaardij tewerkgesteld door een Luxemburgse maatschappij (1997) marchande occupés par une compagnie luxembourgeoise (1997)
1. Oorlogszone l. Zone de guerre
Wanneer de « Institute of London Underwriters » een bepaald Lorsque l'« Institute of London Underwriters » reconnaît un certain
grondgebied als oorlogszone verklaart, worden onmiddellijk de territoire comme zone de guerre, les modalités en la matière
modaliteiten dienaangaande in verband met de loon- en concernant les conditions de travail et de rémunération seront tout de
arbeidsvoorwaarden paritair overeengekomen. suite convenues paritairement.
2. Kolommen 7 en 8 van de loonschalen 2. Colonnes 7 et 8 des barèmes
Verwijzend naar de kolommen 7 en 8 van de loonschalen, werd En référence aux colonnes 7 et 8 des barèmes, il a été convenu que,
overeengekomen dat, naar analogie met de Belgische fiscaliteit, de par analogie avec la fiscalité belge, l'indemnité pour les enfants à
vergoeding voor kinderen ten laste verdubbeld wordt indien het een gehandicapt kind (+ 66 pct.) betreft. charge sera doublée s'il s'agit d'un enfant handicapé (+ 66 p.c.).
3. Aspiranten 3. Aspirants
De reders verbinden zich ertoe een maximaal aantal aspiranten tewerk Les armateurs s'engagent à occuper un nombre maximum d'aspirants,
te stellen, ook aan boord van de door hen beheerde vreemde vlagschepen. inclusivement à bord des navires sous pavillon étranger gérés par eux.
De sociale partners verbinden zich ertoe aan te dringen bij de Les partenaires sociaux s'engagent à insister auprès du groupe de
werkgroep « STCW » om de opgedane ervaring (simulator + vaart a/b travail « STCW » pour faire valoir l'expérience acquise (simulateur +
AZYMUT) maximaal te laten gelden als vaartijd. navigation a/b AZYMUT) au maximum comme temps de navigation.
Gezien om te worden gevoegd bij het koninklijk besluit van 18 februari 2002. Vu pour être annexé à l'arrêté royal du 18 février 2002.
De Minister van Werkgelegenheid, La Ministre de l'Emploi,
Mevr. L. ONKELINX Mme L. ONKELINX
Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld Pour la consultation du tableau, voir image
^