Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Koninklijk Besluit van 17/10/2005
← Terug naar "Koninklijk besluit tot vaststelling van de minimumnormen voor de bescherming van legkippen "
Koninklijk besluit tot vaststelling van de minimumnormen voor de bescherming van legkippen Arrêté royal établissant les normes minimales relatives à la protection des poules pondeuses
FEDERALE OVERHEIDSDIENST VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 17 OKTOBER 2005. - Koninklijk besluit tot vaststelling van de minimumnormen voor de bescherming van legkippen VERSLAG AAN DE KONING SERVICE PUBLIC FEDERAL SANTE PUBLIQUE, SECURITE DE LA CHAINE ALIMENTAIRE ET ENVIRONNEMENT 17 OCTOBRE 2005. - Arrêté royal établissant les normes minimales relatives à la protection des poules pondeuses RAPPORT AU ROI
Sire, Sire,
Het koninklijk besluit dat u ter ondertekening wordt voorgelegd, L'arrêté royal qui vous est soumis pour signature a pour objectif la
beoogt de omzetting in nationaal recht van de richtlijn 1999/74/EG van transposition en droit national de la directive 1999/74/CE du Conseil
de Raad van 19 juli 1999 tot vaststelling van de minimumnormen voor de du 19 juillet 1999 établissant les normes minimales relatives à la
bescherming van legkippen. protection des poules pondeuses.
De richtlijn voorziet in een verbod op legbatterijsystemen vanaf 2012. La directive prévoit une interdiction de l'élevage de poules pondeuses
Ter vervanging worden twee systemen mogelijk : de verrijkte kooien en en batteries à partir de 2012. En remplacement, deux systèmes sont
het alternatief systeem, gekend als het volièresysteem. possibles : les cages aménagées et le système alternatif, connu comme
le système de volière.
De verrijkte kooien voorzien in de mogelijkheid om legkippen in Les cages aménagées prévoient la possibilité de garder les poules
gemeenschappelijke kooien te houden, die wel een grotere oppervlakte pondeuses dans des cages communes qui doivent toutefois avoir une plus
per kip moeten hebben dan de huidige legbatterijen. grande surface par poule que les batteries actuelles.
Het alternatief systeem omhelst open plateaus (maximum 4 niveaus) waarbij de kippen zich vrij van het ene naar het andere niveau kunnen begeven. Mogelijk kan dit gecombineerd worden met vrije uitloop. Het overleg met alle bevoegde instanties betreffende de omzetting van deze richtlijn is reeds verscheidene jaren gaande. Vanuit het oogpunt dierenwelzijn, lijkt het alternatief systeem te verkiezen boven het systeem van de verrijkte kooien. Er zijn op dit ogenblik echter te weinig objectieve gegevens beschikbaar om een beslissing te nemen inzake de wijze waarop de richtlijn op lange termijn zal omgezet worden in nationaal recht, met name een letterlijke omzetting of een afwijking hiervan, hetzij door een beperking tot het alternatief systeem, hetzij door een verstrenging van de normen voor verrijkte kooien. Met het oog op het vergaren van de noodzakelijke objectieve gegevens, werd in februari 2005 een studie opgestart, waarbij een vergelijking wordt gemaakt tussen het verrijkte kooi systeem en het alternatieve systeem. Deze studie, die zowel onderzoek zal verrichten betreffende het dierenwelzijn, als aangaande de sanitaire aspecten verbonden aan beide Le système alternatif adopte des plateaux ouverts (maximum 4 niveaux) où les poules peuvent se déplacer librement d'un niveau à l'autre. II est possible de combiner ce système à celui en plein air. Les concertations avec toutes les instances compétentes concernant la transposition de cette directive sont déjà en cours depuis plusieurs années. Du point de vue du bien-être des animaux, le système alternatif semble préférable au système des cages aménagées. Pour le moment, trop peu de données objectives sont néanmoins disponibles pour prendre une décision concernant la manière de laquelle la directive sera transposée à long terme en droit national, notamment une transposition littérale ou une dérogation de celle-ci, soit par une limitation au système alternatif, soit par un renforcement des normes minimales pour les cages enrichies. En vue de la collecte des données objectives nécessaires, une étude a été démarrée en février 2005, par laquelle une comparaison est faite entre le système de cages aménagées et le système alternatif. Cette étude, qui examinera tant le bien-être des animaux que les
systemen, zal ongeveer 18 maand duren. Er wordt een evaluatie gemaakt aspects sanitaires liés aux deux systèmes, durera environ 18 mois.
van de reeds bestaande toepassingen, en er zal een proefopstelling L'on fait une évaluation des applications déjà existantes et l'on
gebouwd worden die moet toelaten, via ingrepen in het beheer er van, construira une installation de test qui doit permettre, par des
na te gaan hoe vastgestelde problemen kunnen opgelost worden. Op basis interventions dans sa gestion, d'examiner comment solutionner des
van deze studie zal de haalbaarheid van het alternatief systeem op een problèmes déterminés. Sur la base de cette étude, la faisabilité du
objectieve wijze getoetst worden aan het verrijkte kooi systeem. système alternatif sera confrontée de manière objective au système de
cage aménagée.
Gebruik makend van de resultaten van deze studie en op basis van een Au moyen des résultats de cette étude et sur la base d'une évaluation
objectieve evaluatie van de aspecten inzake dierenwelzijn, objective des aspects en matière de bien-être des animaux, de
leefomstandigheden en volksgezondheid, en op basis van economische conditions de vie, de santé publique et sur la base de critères
criteria, zal de regering binnen de 18 maanden na het beëindigen van économiques, le gouvernement prendra une décision endéans les 18 mois
de studie, een beslissing nemen waarbij een keuze zal worden gemaakt qui suivent la fin de l'étude par laquelle un choix sera fait entre la
tussen de bevestiging van een letterlijke omzetting enerzijds of een confirmation d'une transposition littérale d'une part ou une
afwijking hiervan anderzijds. Dergelijke afwijking kan inhouden : (1) dérogation à celle-ci d'autre part. Cette dérogation peut inclure :
een beperking tot het alternatieve systeem, of (2) een verstrenging (1) une limitation au système alternatif, ou (2) un renforcement des
van de minimumnormen voor verrijkte kooien. normes minimales pour les cages enrichies.
Deze beslissing dient vóór 1 januari 2010 omgezet te zijn in Cette décision doit être transposée par un arrêté royal avant le 1er
koninklijk besluit. janvier 2010.
Dit koninklijk besluit dient in overeenstemming te zijn met de
beslissing van de Raad van de Europese Unie, zoals voorzien in artikel Cet arrêté royal doit être en concordance avec la décision du Conseil
10 van de Richtlijn 1999/74/EG tot vaststelling van de minimumnormen de l'Union européenne, telle que prévue à l'article 10 de la directive
voor de bescherming van legkippen
Ingeval wordt afgeweken van de letterlijke omzetting, hetzij door een 1999/74/CE établissant les normes minimales relatives à la protection
des poules pondeuses.
keuze voor het alternatief systeem, hetzij door een aanpassing van de Si l'on s'écarte d'une transposition littérale, soit par un choix pour
normen voor de verrijkte kooien, zal dergelijke beperking pas in le système alternatif, soit par une adaptation des normes pour les
werking treden 15 jaar na datum van publicatie van voormeld koninklijk besluit in het Belgisch Staatsblad. Deze timing is zo gekozen om de sector toe te laten om de afschrijvingspolitiek van hun investeringen af te stemmen op de beslissing van de regering, en hem met name toe te laten zich tijdig aan te passen aan de eventueel besliste beperkingen. Het is evenwel onmogelijk om deze regeringsbeslissing af te wachten, alvorens de richtlijn 99/74/EG om te zetten in nationaal recht. De omzetting dient onverwijld te geschieden, aangezien deze richtlijn een omzetting oplegt uiterlijk op 1 januari 2002. In afwachting van de beslissing, wordt met voorliggend besluit de richtlijn 99/74/EG letterlijk omgezet in nationaal recht. Onderzoek van de artikelen Artikel 1 definieert de terminologie gebruikt in dit besluit. cages aménagées, une telle restriction n'entrera en vigueur que 15 ans après la date de la publication au Moniteur belge de l'arrêté royal susmentionné. Ce timing a été choisi pour permettre au secteur d'adapter la politique d'amortissement de ses investissements à la décision du gouvernement et notamment pour lui permettre de s'adapter à temps aux restrictions éventuelles décidées. II est cependant impossible d'attendre cette décision du gouvernement avant de transposer la directive 99/74/CE en droit national. La transposition doit être effectuée immédiatement, vu que cette directive impose une transposition le 1er janvier 2002 au plus tard. En attendant la décision, le présent arrêté transpose littéralement la directive 99/74/CE en droit national. Examen des articles L'article 1er à définit la terminologie utilisée dans le présent arrêté.
Artikel 2 legt een aantal algemene minimumnormen vast op basis van het L'article 2 fixe un nombre de normes minimales générales sur la base
koninklijk besluit van 1 maart 2000 inzake de bescherming van voor de l'arrêté royal du 1er mars 2000 concernant la protection des
landbouwdoeleinden gehouden dieren. Tevens wordt in dit artikel animaux dans les élevages. De même, cet article détermine quels
bepaald welke kippenhouderijen buiten het toepassingsgebied van établissements ne tombent pas sous le champ d'application du présent
voorliggend besluit vallen. arrêté.
Artikel 3 refereert naar de bijlage van dit besluit, waarin een aantal L'article 3 réfère à l'annexe du présent arrêté, dans laquelle un
bijkomende algemene normen worden vastgelegd. certain nombre de normes générales supplémentaires sont fixées.
Artikel 4 legt de minimumeisen vast voor de houderijvoorzieningen van L'article 4 fixe les exigences minimales pour les installations
d'élevage des systèmes alternatifs. A partir du 1er janvier 2007, ces
alternatieve systemen. Vanaf 1 januari 2007 zijn deze minimumeisen van exigences minimales s'appliqueront à tous les systèmes alternatifs.
toepassing op alle alternatieve systemen. Houderijvoorzieningen die Les installations d'élevage qui sont mises en service pour la première
vanaf 1 januari 2005 voor het eerst worden in gebruik genomen, dienen fois à partir du 1er janvier 2005 doivent immédiatement répondre à ces
onmiddellijk aan deze minimumeisen te voldoen. exigences minimales.
Artikel 5 legt de minimumeisen vast voor de niet verrijkte kooien L'article 5 fixe les exigences minimales pour les cages non aménagées
(legbatterijen). Deze normen zijn van toepassing vanaf 1 januari 2005. (batteries de ponte). Ces normes sont d'application à partir du 1er
Vanaf 1 januari 2012 is het houden van legkippen in niet verrijkte janvier 2005. A partir du 1er janvier 2012, la détention de poules
kooien verboden. pondeuses dans des cages non aménagées sera interdite.
Artikel 6 legt de minimumeisen vast voor de verrijkte kooien. Deze L'article 6 fixe les exigences minimales pour les cages aménagées. Ces
normen zijn van toepassing vanaf 1 januari 2005. normes sont d'application à partir du 1 janvier 2005.
In dit artikel wordt eveneens vastgelegd dat, binnen de 18 maanden na Dans cet article il est également défini que, endéans les 18 mois
het beëindigen van een vergelijkende studie, de regering een après la clôture de l'étude comparative, le gouvernement prendra une
beslissing zal nemen die eventueel een verstrenging van de décision qui pourra éventuellement porter sur un renforcement des
minimumnormen voor verrijkte kooien, of een beperking tot het gebruik normes minimales pour les cages enrichies, ou une limitation à
van alternatieve systemen, kan inhouden. l'utilisation du système alternatif.
Een afwijking van een letterlijke omzetting van de richtlijn zal pas Une dérogation à une transposition littérale de la directive ne pourra
15 jaar na datum van de publicatie in het Belgisch Staatsblad in entrer en vigueur que 15 ans après la date de la publication au
werking kunnen treden. Moniteur belge.
Artikel 7 heft, vanaf de inwerkingtreding van dit besluit, het L'article 7 abroge, à partir de l'entrée en vigueur du présent arrêté,
koninklijk besluit van 23 oktober 1989 betreffende de bescherming van l'arrêté royal du 23 octobre 1989 concernant la protection des poules
legkippen in batterijen, op. pondeuses en batterie.
Artikel 8 stelt de inwerkingtreding van dit besluit vast op datum van L'article 8 fixe l'entrée en vigueur du présent arrêté à sa date de
publicatie van dit besluit en bepaalt dat het besluit bevestigd of publication et définit qu'il doit être confirmé ou modifié avant le 1er
gewijzigd moet worden vóór 1 januari 2010. janvier 2010.
Wij hebben de eer te zijn, Nous avons l'honneur d'être,
Sire, Sire,
Van Uwe Majesteit, De Votre Majesté,
de zeer eerbiedige le très respectueux,
en zeer getrouwde dienaars, et très fidèle servant,
De Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid, Le Ministre des Affaires sociales et de la Santé publique,
R. DEMOTTE R. DEMOTTE
7 OKTOBER 2005. - Koninklijk besluit tot vaststelling van de 17 OCTOBRE 2005. - Arrêté royal établissant les normes minimales
minimumnormen voor de bescherming van legkippen relatives à la poules pondeuses
ALBERT II, Koning der Belgen, ALBERT II, Roi des Belges,
Aan allen die nu zijn en hierna wezen zullen, Onze Groet. A tous, présents et à venir, Salut.
Gelet op de wet van 14 augustus 1986 betreffende de bescherming en het Vu la loi du 14 août 1986 relative à la protection et au bien-être des
welzijn der dieren; animaux;
Gelet op de Richtlijn 1999/74/EG van de Raad van 19 juli 1999 tot Vu la Directive 1999/74/CE du Conseil du 19 juillet 1999 établissant
vaststelling van de minimumnormen voor de bescherming van legkippen; les normes minimales relatives à la protection des poules pondeuses;
Gelet op het akkoord van de Gewesten gegeven op 1 en 10 december 2004; Vu l'accord des Régions donné le 1er et le 10 décembre 2004;
Gelet op het advies van de Inspectie van Financiën, gegeven op 10 Vu l'avis de l'Inspection des Finances, donné le 10 mars 2004;
maart 2004; Overwegende de noodzaak tot onverwijlde omzetting van de Richtlijn Vu la nécessité de transposition immédiate de la directive 1999/74/CE
1999/74/EG van de Raad van 19 juli 1999 tot vaststelling van de minimumnormen voor de bescherming van legkippen; Overwegende dat de huidige letterlijke omzetting de keuze vrijlaat tussen het verrijkte kooi systeem en het alternatieve systeem; Overwegende dat op dit ogenblik bij gebrek aan objectieve gegevens een dergelijke keuze moeilijk te maken is; Overwegende dat op basis van een studie de haalbaarheid en de noodzaak van het alternatief systeem op een objectieve wijze getoetst wordt aan het verrijkte kooi systeem. Gebaseerd op de resultaten van deze studie en op een objectieve evaluatie van de aspecten inzake dierenwelzijn, leefomstandigheden en volksgezondheid, en rekening houdend met du Conseil du 19 juillet 1999 définissant les normes minimales de protection des poules pondeuses Vu que la présente transposition littérale laisse le choix entre le système de cages enrichies et le système alternatif; Vu qu'a cet instant, à défaut de données objectives un tel choix est difficile à faire; Vu que, sur la base d'une étude, la faisabilité et la nécessité du système alternatif peuvent être comparées au système de cages enrichies. Basé sur les résultats de cette étude et sur une évaluation objective des aspects bienêtre animal, circonstances de vie et santé publique, et tenant compte de critères économiques, le gouvernement
economische criteria, zal de regering binnen de 18 maanden na het prendra une décision dans les 18 mois après la clôture de l'étude, par
beëindigen van de studie een beslissing nemen waarbij een keuze zal laquelle un choix sera fait entre une transposition littérale d'une
worden gemaakt tussen een letterlijke omzetting enerzijds of een
afwijking hiervan anderzijds. Dergelijke afwijking kan inhouden : (1) part et une dérogation à celle-ci d'autre part : (1) une limitation au
een beperking tot het alternatieve systeem, of (2) een verstrenging système alternatif, ou (2) un renforcement des normes minimales pour
van de minimumnormen voor verrijkte kooien. Deze beslissing zal les cages enrichies. Cette décision sera transposée en arrêté royal
omgezet worden in koninklijk besluit vóór 1 januari 2010. Een avant le 1er janvier 2010. Une dérogation à la transposition littérale
afwijking van een letterlijke omzetting van de richtlijn zal pas in
voege treden 15 jaar na de publicatie van voormeld besluit in het de la directive n'entrera en vigueur que 15 ans après la publication
Belgisch Staatsblad ; de l'arrêté susmentionné au Moniteur belge
Gelet op het advies 29.956/3 van de Raad van State gegeven op 5 Vu l'avis 29.956/3 du Conseil d'Etat donné le 5 décembre 2000;
december 2000; Op de voordracht van Onze Minister van Sociale Zaken en Sur la proposition de Notre Ministre des Affaires sociales et de la
Volksgezondheid en op advies van Onze in Raad vergaderde Ministers, Santé publique et sur l'avis de Nos Ministres qui en ont délibéré en
Hebben Wij besloten en besluiten Wij : Conseil, Nous avons arrêté et arrêtons :
HOOFDSTUK I. - Algemene bepalingen CHAPITRE Ier. - Dispositions générales

Artikel 1.Voor de toepassing van dit besluit wordt verstaan onder :

Article 1er.Pour l'application du présent arrêté, il y a lieu d'entendre par :

1° legkippen : legrijpe kippen van de soort Gallus gallus die worden 1° poules pondeuses : des poules de l'espèce Gallus gallus ayant
gehouden voor de productie van andere eieren dan broedeieren; atteint la maturité de ponte et élevées pour la production d'oeufs non
2° nest : een aparte ruimte voor een individuele kip of een groep destinés à la couvaison;
kippen (gemeenschappelijk nest) die geschikt is voor het leggen van 2° nid : un espace séparé, dont les composants au sol excluent toute
eieren en waarin de kippen niet in contact kunnen komen met utilisation de treillis métalliques pouvant entrer en contact avec les
bodembestanddelen die bestaan uit draadgaas; volailles, prévu pour la ponte d'une poule ou d'un groupe de poules
(nid collectif);
3° strooisel : materiaal met een losse structuur waarin de kippen aan 3° litière : tout matériel friable permettant aux poules de satisfaire
hun ethologische behoeften kunnen voldoen; leurs besoins éthologiques;
4° bruikbare oppervlakte : een ten minste 30 cm breed oppervlak met 4° surface utilisable : une surface large d'au moins 30 centimètres,
een helling van ten hoogste 14 % met daarboven een vrije ruimte van inclinée au maximum à 14 %, surmontée d'un espace libre haut d'au
ten minste 45 cm hoogte. Nestoppervlakten worden niet tot de bruikbare moins 45 centimètres. Les surfaces du nid ne font pas partie de la
oppervlakte gerekend. surface utilisable.

Art. 2.§ 1. Dit besluit stelt minimumnormen vast inzake de

Art. 2.§ 1er. Le présent arrêté établit les normes minimales

bescherming van legkippen. relatives à la protection des poules pondeuses.
Het houden van legkippen blijft onderworpen aan de toepasselijke La détention de poules pondeuses reste soumise aux dispositions
bepalingen van het koninklijk besluit van 1 maart 2000 inzake de pertinentes de l'arrêté royal du 1er mars 2000 concernant la
bescherming van voor landbouwdoeleinden gehouden dieren, voor zover protection des animaux dans les élevages pour autant que le présent
dit besluit daarvan niet afwijkt. arrêté n'y déroge pas.
§ 2. Dit besluit is niet van toepassing op : § 2. Le présent arrêté ne s'applique pas :
1° kippenhouderijen met minder dan 350 legkippen; 1° aux établissements de moins de 350 poules pondeuses;
2° kippenhouderijen voor het fokken van legkippen. 2° aux établissements d'élevage de poules pondeuses reproductrices.
Op deze kippenhouderijen is het voornoemde koninklijk besluit van 1 Ces établissements restent soumis sans restriction à l'arrêté royal du
maart 2000 onverkort van toepassing. 1er mars 2000 précité.

Art. 3.De eigenaars of houders van legkippen houden zich aan de

Art. 3.Les propriétaires ou détenteurs de poules pondeuses se

bepalingen vervat in de bijlage bij dit besluit en, naargelang het conforment aux dispositions de l'annexe jointe au présent arrêté et,
geval, aan de bepalingen van hoofdstukken II, III of IV : 1° voor alternatieve systemen, de bepalingen van hoofdstuk II; 2° voor niet verrijkte kooien, de bepalingen van hoofdstuk III; 3° voor verrijkte kooien, de bepalingen van hoofdstuk IV. HOOFDSTUK II. - Bepalingen voor alternatieve systemen

Art. 4.§ 1. Alle in dit hoofdstuk bedoelde nieuw gebouwde, verbouwde of voor het eerst in gebruik genomen houderijvoorzieningen moeten vanaf 1 januari 2005 ten minste aan de onderstaande eisen voldoen

selon le cas, aux dispositions des chapitres II, III ou IV : 1° les dispositions prévues au chapitre II en ce qui concerne les systèmes alternatifs; 2° les dispositions prévues au chapitre III en ce qui concerne les cages non aménagées; 3° les dispositions prévues au chapitre IV en ce qui concerne les cages aménagées. CHAPITRE II. - Dispositions applicables aux systèmes alternatifs

Art. 4.§ 1er. Toutes les installations d'élevage visées au présent chapitre, nouvellement construites ou reconstruites ou mises en service pour la première fois, doivent répondre à compter du 1er janvier 2005 au moins aux exigences énoncées ci-dessous

1° alle houderijvoorzieningen moeten zodanig uitgerust zijn dat alle 1° toutes les installations doivent être équipées de manière à ce que
legkippen beschikken over toutes les poules pondeuses disposent :
a) hetzij langwerpige voederbakken waarbij elk dier beschikt over ten
minste een lengte van 10 cm aan de voederbak, hetzij ronde a) de mangeoires soit longitudinales offrant au moins 10 cm de
voederbakken waarbij elk dier beschikt over ten minste 4 cm; longueur par poule, soit circulaires offrant au moins 4 cm de longueur
b) hetzij continu werkende drinkgoten waarbij elk dier beschikt over par poule;
2,5 cm aan de drinkgoot, hetzij ronde drinkbakken waarbij elke kip b) d'abreuvoirs soit continus offrant 2,5 cm de longueur par poule,
beschikt over 1 cm. soit circulaires offrant 1 cm de longueur par poule.
Bovendien moet er bij gebruik van drinknippels of drinkbakjes ten En outre, en cas d'utilisation de tétines ou de coupes, au moins une
minste één drinknippel of één drinkbakje beschikbaar zijn per tien tétine ou une coupe est prévue pour dix poules. Dans le cas
kippen. Bij waterverstrekking via nippels of drinkwaterbakjes moeten d'abreuvoirs à raccords, deux tétines ou deux coupes au moins doivent
ten minste twee drinknippels of twee drinkbakjes voor elke kip se trouver à portée de chaque poule;
bereikbaar zijn;
c) ten minste één nest per zeven legkippen. Wanneer gemeenschappelijke c) d'au moins un nid pour sept poules. Lorsque des nids collectifs
nesten worden gebruikt, moet er voor elke groep van ten hoogste 120 kippen ten minste 1 m2 nestruimte beschikbaar zijn; sont utilisés, une superficie d'au moins 1 m2 doit être prévue pour un maximum de 120 poules;
d) geschikte zitstokken, zonder scherpe randen, met ten minste 15 cm d) de perchoirs appropriés, sans arête acérée et offrant au moins 15
zitruimte per kip. De zitstokken worden niet boven het strooisel cm par poule. Les perchoirs ne sont pas installés au-dessus de la
aangebracht en de horizontale afstand tussen de zitstokken bedraagt litières et la distance horizontale entre perchoirs est d'au moins 30
ten minste 30 cm en tussen de zitstok en de wand ten minste 20 cm; cm et entre le perchoir et le mur d'au moins 20 cm;
e) ten minste een oppervlakte van 250 cm2 bedekt met strooisel per e) d'au moins 250 cm2 de la surface de la litière par poule, la
kip, waarbij ten minste een derde van het grondoppervlak met strooisel is bedekt; litière occupant au moins un tiers de la surface au sol;
2° de bodem van de voorzieningen moet zo geconstrueerd zijn dat daarop 2° le sol des installations doit être construit de telle sorte qu'il
alle naar voren gerichte tenen van beide poten behoorlijk kunnen supporte de manière adéquate chacune des serres antérieures de chaque
steunen; patte;
3° voor houderijvoorzieningen waarbij de legkippen zich vrij tussen 3° pour les systèmes d'élevage qui permettent aux poules pondeuses de
verschillende niveaus kunnen verplaatsen : se déplacer librement entre différents niveaux :
a) is het aantal niveaus beperkt tot vier; a) le nombre de niveaux superposés est limité à quatre;
b) moet de vrije hoogte tussen de niveaus ten minste 45 cm bedragen; b) la hauteur libre entre les niveaux doit être de 45 cm au moins;
c) moeten de voeder- en drinksystemen zo verdeeld zijn dat alle kippen c) les équipements d'alimentation et d'abreuvement doivent être
er gelijke toegang toe hebben; répartis de manière à ce que toutes les poules y aient pareillement
d) moeten de niveaus zo geïnstalleerd zijn dat de uitwerpselen niet op accès; d) les niveaux doivent être installés de manière à empêcher les
de daaronder gelegen niveaus kunnen terechtkomen; fientes de tomber sur les niveaux inférieurs;
4° voor houderijvoorzieningen waarbij de legkippen toegang hebben tot 4° lorsque les poules pondeuses ont accès à des espaces extérieurs :
ruimten buiten :
a) moeten verschillende uitgangen rechtstreeks toegang tot de ruimte a) plusieurs trappes de sortie doivent donner directement accès à
buiten geven, ten minste 35 cm hoog en 40 cm breed zijn en over de l'espace extérieur et avoir au moins une hauteur de 35 cm et une
hele lengte van het gebouw verdeeld zijn; in ieder geval moet er voor largeur de 40 cm et être réparties sur toute la longueur du bâtiment;
elke groep van 1 000 kippen in totaal een opening van 2 m breedte une ouverture totale de 2 m doit en tout état de cause être disponible
beschikbaar zijn; par groupe de 1 000 poules;
b) moeten de ruimten buiten : b) les espaces extérieurs doivent :
i) om verontreiniging te voorkomen, een oppervlakte hebben die is i) afin de prévenir toute contamination, avoir une superficie
afgestemd op de bezettingsgraad en het bodemtype; appropriée à la densité de poules détenues et à la nature du sol;
ii) voorzien zijn van beschutting tegen slecht weer en roofdieren, ii) être pourvus d'abris contre les intempéries et les prédateurs et,
en indien nodig van passende drinkvoorzieningen; si nécessaire, d'abreuvoirs appropriés;
5° de bezetting mag niet meer dan negen legkippen per m2 bruikbare 5° la densité animale ne doit pas comporter plus de neuf poules
oppervlakte bedragen. pondeuses par m2 de surface utilisable.
Indien de bruikbare oppervlakte echter gelijk is aan de beschikbare Toutefois, lorsque la surface utilisable correspond à la surface au
vloeroppervlakte, is tot en met 31 december 2011 een bezetting van sol disponible, jusqu'au 31 décembre 2011, une densité animale de
twaalf kippen per m beschikbare oppervlakte toegestaan voor de douze poules par m2 de surface disponible est autorisée pour les
houderijen die dit systeem op 3 augustus 1999 toepasten. établissements qui appliquaient ce système le 3 août 1999.
§ 2. De in voorgaande paragraaf genoemde minimumeisen zijn van § 2. Les exigences minimales prévues au paragraphe précédent
toepassing op alle alternatieve systemen vanaf 1 januari 2007. s'appliquent à tous les systèmes alternatifs à partir du 1er janvier 2007.
HOOFDSTUK III. - Bepalingen voor het houden CHAPITRE III. - Dispositions applicables à l'élevage en cages
van kippen in niet verrijkte kooien non aménagées

Art. 5.§ 1. Alle in dit hoofdstuk bedoelde kooien dienen vanaf 1

Art. 5.§ 1er. Toutes les cages visées au présent chapitre doivent

januari 2005 ten minste te voldoen aan de volgende eisen : 1° de legkippen moeten elk beschikken over een kooioppervlakte van ten répondre, à partir du 1er janvier 2005, au moins aux exigences énoncées ci-dessous :
minste 550 cm2, horizontaal gemeten, die vrij beschikbaar is, en 1° les poules pondeuses doivent disposer d'au moins 550 cm2 de surface
de la cage par poule qui doit être utilisable sans restriction,
waarin met name niet zijn meegerekend de antimorsranden bij de notamment sans tenir compte de l'installation de rebords déflecteurs
voergoot die de beschikbare oppervlakte kunnen beperken; antigaspillage susceptibles de restreindre la surface disponible, et
mesurée sur le plan horizontal;
2° er moet een vrij beschikbare voederbak aanwezig zijn, met een 2° une mangeoire pouvant être utilisée sans restriction doit être
lengte van ten minste 10 cm vermenigvuldigd met het aantal kippen in prévue. Sa longueur doit être d'au moins 10 cm multipliée par le
de kooi; nombre de poules dans la cage;
3° tenzij er drinknippels of drinkbakjes gemonteerd zijn, moet in elke 3° en l'absence de tétines ou de coupes, chaque cage doit comporter un
kooi een continu werkende drinkgoot met dezelfde lengte als de in punt abreuvoir continu de même longueur que la mangeoire visée au point 2°.
2° bedoelde voederbak aanwezig zijn. Bij waterverstrekking via nippels Dans le cas des abreuvoirs à raccords, deux tétines ou deux coupes au
of drinkwaterbakjes moeten ten minste twee nippels of twee drinkbakjes moins doivent se trouver à portée de chaque cage;
per kooi bereikbaar zijn;
4° de kooien moeten over 65 % van de kooioppervlakte ten minste 40 cm 4° les cages doivent avoir une hauteur d'au moins 40 cm sur 65 % de la
hoog zijn en mogen nergens lager zijn dan 35 cm; surface de la cage et pas moins de 35 cm en tout point;
5° de bodem van de kooien moet zo geconstrueerd zijn dat daarop alle 5° le sol des cages doit être construit de telle sorte qu'il supporte
naar voren gerichte tenen van beide poten behoorlijk kunnen steunen. de manière adéquate chacune des serres antérieures de chaque patte. La
De bodemhelling mag niet meer bedragen dan 14 % of 8 graden. Voor pente ne doit pas excéder 14 % ou 8 degrés. Au cas où le sol n'est pas
bodems waarin ander dan rechthoekig draadgaas wordt gebruikt, kan een constitué de treillis métallique à mailles rectangulaires, une pente
steilere helling toegestaan worden door de veterinaire diensten; plus forte peut être autorisée par les services vétérinaires;
6° de kooien moeten uitgerust zijn met passende voorzieningen om het 6° les cages doivent être équipées des dispositifs appropriés de
doorgroeien van de nagels tegen te gaan. raccourcissement des griffes.
§ 2. Het houden van kippen in de in dit hoofdstuk bedoelde kooien is § 2. L'élevage dans les cages visées au présent chapitre est interdit
met ingang van 1 januari 2012 verboden. Bovendien is het bouwen of à compter du 1er janvier 2012. En outre, la construction ou la mise en
voor het eerst in gebruik nemen van de in dit hoofdstuk bedoelde service pour la première fois de cages telles que visées au présent
kooien verboden vanaf de inwerkingtreding van dit besluit. chapitre est interdite à partir de l'entrée en vigueur de cet arrêté.
HOOFDSTUK IV. - Bepalingen voor het houden CHAPITRE IV. - Dispositions applicables à l'élevage
van kippen in verrijkte kooien en cages aménagées

Art. 6.§ 1. Alle in dit hoofdstuk bedoelde kooien dienen vanaf 1

Art. 6.§ 1er. Toutes les cages visées au présent chapitre doivent

januari 2005 ten minste te voldoen aan de volgende eisen : répondre, à partir du 1er janvier 2005, au moins aux exigences énoncées ci-dessous :
1° de legkippen moeten beschikken over : 1° les poules pondeuses doivent disposer :
a) een kooioppervlakte van ten minste 750 cm2 per kip, waarvan 600 cm2 a) d'au moins 750 cm2 de la superficie de la cage par poule, dont 600
cm2 de surface utilisable, étant entendu que la hauteur de la cage
bruikbare oppervlakte, met dien verstande dat de kooi, boven andere autre que celle au-dessus de la surface utilisable doit avoir au moins
plaatsen dan de bruikbare oppervlakte, op elk punt ten minste 20 cm 20 cm en tout point et que la superficie totale de toute cage ne peut
hoog moet zijn en dat de totale oppervlakte van een kooi niet kleiner
mag zijn dan 2 000 cm2; pas être inférieure à 2 000 cm2;
b) een nest; b) d'un nid;
c) een met strooisel bedekte ruimte waar de kippen kunnen scharrelen c) d'une litière permettant le picotage et le grattage;
en bodempikken;
d) een geschikte zitstok met een lengte van ten minste 15 cm per kip; d) de perchoirs appropriés offrant au moins 15 cm par poule;
2° er moet een vrij beschikbare voederbak aanwezig zijn, met een 2° une mangeoire pouvant être utilisée sans restriction doit être
lengte van ten minste 12 cm, vermenigvuldigd met het aantal kippen in prévue. Sa longueur doit être d'au moins 12 cm multipliée par le
de kooi; nombre de poules dans la cage;
3° elke kooi moet voorzien zijn van een passend 3° chaque cage doit comporter un système d'abreuvement approprié,
watervoorzieningssysteem, met name rekening houdend met de compte tenu notamment de la taille du groupe; dans le cas d'abreuvoirs
groepsgrootte. Bij waterverstrekking via nippels of drinkwaterbakjes
moeten ten minste twee nippels of twee drinkbakjes voor elke kip à raccords, deux tétines ou deux coupes au moins doivent se trouver à
bereikbaar zijn; portée de chaque poule;
4° teneinde de inspectie van de dieren en het vullen en ruimen van de 4° pour faciliter l'inspection, l'installation et le retrait des
kooien te vergemakkelijken, moeten de rijen kooien van elkaar animaux, les rangées de cages doivent être séparées par des allées
gescheiden zijn door gangen van ten minste 90 cm breed en moeten de d'une largeur minimale de 90 cm et un espace d'au moins 35 cm doit
onderste kooien ten minste 35 cm boven de vloer van het gebouw worden être prévu entre le sol du bâtiment et les cages des rangées
geplaatst; inférieures;
5° de kooien moeten uitgerust zijn met passende voorzieningen om het 5° les cages doivent être équipées de dispositifs appropriés de
doorgroeien van de nagels tegen te gaan. raccourcissement des griffes.
§ 2. Op basis van een wetenschappelijke studie die betrekking zal § 2. Sur la base d'une étude scientifique qui portera tant sur les
hebben op zowel de aspecten volksgezondheid, sanitair beleid, aspects de santé publique et de politique sanitaire, de politique
economisch beleid als dierenwelzijnsbeleid, zullen Onze in Raad économique et de politique du bien-être animal, Nos Ministres réunis
vergaderde Ministers, binnen de 18 maanden na het beëindigen van deze en Conseil proposeront, dans les 18 mois de la clôture de cette étude,
studie, hetzij een bevestiging van het huidige besluit voorstellen, soit une confirmation du présent arrêté, soit une modification de
hetzij een wijziging van het besluit in de zin van een verstrenging celui-ci dans le sens soit d'un renforcement des normes minimales pour
van de minimale normen voor de verrijkte kooien of een beperking tot les cages enrichies soit d'une limitation à l'utilisation du système
het gebruik van alternatieve systemen. alternatif.
Deze beslissing dient in overeenstemming te zijn met de beslissing van Cette décision doit être en concordance avec la décision du Conseil de
de Raad van de Europese Unie, zoals voorzien in artikel 10 van de l'Union européenne, telle que prévue à l'article 10 de la directive
Richtlijn 1999/74/EG tot vaststelling van de minimumnormen voor de 1999/74/CE établissant les normes minimales relatives à la protection
bescherming van legkippen des poules pondeuses
De bepalingen die zouden afwijken van een letterlijke omzetting van de Les dispositions qui dérogeraient à une transposition littérale de la
Richtlijn 1999/74/EG van de Raad van 19 juli 1999 tot vaststelling van directive 1999/74/CE du Conseil du 19 juillet 1999 visant à définir
les normes minimales de protection des poules pondeuses ne peuvent
de minimumnormen voor de bescherming van legkippen, kunnen pas 15 jaar entrer en vigueur que 15 ans après leur publication au Moniteur belge.
na publicatie in het Belgisch Staatsblad in werking treden.
HOOFDSTUK V. - Opheffings- en inwerkingtredings bepalingen CHAPITRE V. - Dispositions abrogatoires et d'entrée en vigueur

Art. 7.Het koninklijk besluit van 23 oktober 1989 betreffende de

Art. 7.L'arrêté royal du 23 octobre 1989 concernant la protection des

bescherming van legkippen in batterijen wordt vanaf de dag van poules pondeuses en batterie est abrogé à partir de la date d'entrée
inwerkingtreding van dit besluit opgeheven. en vigueur du présent arrêté.

Art. 8.Dit besluit treedt in werking op de dag van publicatie, en

Art. 8.Le présent arrêté entre en vigueur le jour de sa publication,

moet vóór 1 januari 2010 bevestigd of gewijzigd worden. et doit être confirmé ou modifié avant le 1er janvier 2010.

Art. 9.Onze Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid is belast

Art. 9.Notre Ministre des Affaires sociales et de la Santé publique

met de uitvoering van dit besluit. est chargé de l'exécution du présent arrêté.
Gegeven te Brussel, 17 oktober 2005. Donné à Bruxelles, le 17 octobre 2005.
ALBERT ALBERT
Van Koningswege : Par le Roi :
De Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid, Le Ministre des Affaires sociales et de la Santé publique,
R. DEMOTTE R. DEMOTTE
Bijlage Annexe
Bijlage bij het koninklijk besluit van 17 oktober 2005 tot Annexe à l'arrêté royal du 17 octobre 2005 établissant les normes
vaststelling van de minimumnormen voor de bescherming van legkippen. Naast de toepasselijke bepalingen van de bijlage bij het K.B. van 1 maart 2000 inzake de bescherming van voor landbouwdoeleinden gehouden dieren moet aan de volgende eisen worden voldaan : 1. Alle kippen moeten ten minste eenmaal per dag door de eigenaar of de houder van de kippen worden geïnspecteerd. 2. Het geluidsniveau dient zo laag mogelijk te worden gehouden. Aanhoudend of plotseling lawaai moet worden vermeden. Constructie, opstelling, onderhoud en werking van ventilatietoestellen, voedermachines of andere apparaten moeten zo weinig mogelijk lawaai veroorzaken. 3. Alle gebouwen moeten zodanig verlicht worden dat de kippen elkaar duidelijk kunnen zien, respectievelijk duidelijk te zien zijn, dat zij hun omgeving visueel kunnen verkennen en dat zij hun activiteiten op de gebruikelijke wijze kunnen ontplooien. In het geval van verlichting met daglicht moeten de lichtopeningen zo aangebracht zijn dat een gelijkmatige verdeling van het licht in de lokalen gewaarborgd is. Na de eerste dagen van aanpassing moet het systeem zodanig worden afgesteld dat gezondheidsproblemen en gedragsstoornissen worden vermeden. Derhalve moet worden gezorgd voor een 24-uurscyclus met een ononderbroken duisternisperiode die lang genoeg is, dat wil zeggen ongeveer een derde van de dag, zodat de kippen kunnen rusten en problemen als vermindering van de immuniteit en oogafwijkingen kunnen worden voorkomen. Bij de vermindering van het kunstlicht moet een periode van halfduister in acht genomen worden die lang genoeg is om de kippen in staat te stellen ongestoord zonder verwondingen op stok te gaan. 4. Lokalen, uitrusting en gereedschap waarmee de kippen in aanraking komen, moeten regelmatig grondig worden gereinigd en ontsmet en in elk geval telkens wanneer de kooien om sanitaire redenen worden leeggemaakt, en ook voordat een nieuwe partij kippen wordt binnengebracht. Zolang de lokalen bezet zijn, moeten alle oppervlakten en alle installaties goed schoon worden gehouden. Uitwerpselen moeten zo vaak als nodig is, worden verwijderd, dode kippen dagelijks. 5. De houderijsystemen moeten zo zijn opgezet dat de kippen niet kunnen ontsnappen. 6. Een inrichting met meer lagen op elkaar moet voorzien in passende voorzieningen of maatregelen die het mogelijk maken alle lagen rechtstreeks en moeiteloos te inspecteren, en de kippen gemakkelijk te verwijderen. 7. De constructie en de afmetingen van de opening van de kooi moeten van dien aard zijn dat een volwassen kip eruit gehaald kan worden zonder dat dit onnodig lijden of verwondingen veroorzaakt. Gezien om te worden gevoegd bij Ons besluit van 17 oktober 2005. ALBERT Van Koningswege : De Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid, minimales relatives à la protection des poules pondeuses. Outre les dispositions pertinentes de l'annexe de l'A.R. du 1er mars 2000 concernant la protection des animaux dans les élevages, les exigences suivantes sont applicables 1. Toutes les poules doivent être inspectées par le propriétaire ou le responsable des poules au moins une fois par jour. 2. Le niveau sonore sera réduit au minimum. Tout bruit constant ou subit sera évité. La construction, le montage, l'entretien et le fonctionnement des ventilateurs, des dispositifs d'alimentation et autres équipements doivent être conçus de manière à provoquer le moins de bruit possible. 3. Tous les bâtiments doivent être éclairés de sorte que les poules puissent se voir ou puissent être vues clairement, qu'elles puissent explorer visuellement les alentours et se mouvoir dans leur cadre habituel. Dans le cas d'éclairage naturel, les ouvertures laissant entrer la lumière doivent être aménagées de manière à assurer une répartition égale de la lumière dans les locaux. Après les premiers jours d'adaptation, le régime doit être prévu de manière à éviter les problèmes de santé et de comportement. En conséquence, il doit suivre un rythme de vingt-quatre heures et comprendre une période d'obscurité suffisante et ininterrompue, à titre indicatif à peu près un tiers de la journée, pour permettre aux poules de se reposer et pour éviter des problèmes comme l'immunodépression et les anomalies oculaires. Une période de pénombre d'une durée suffisante devrait être respectée lors de la diminution de la lumière afin de permettre aux poules de s'installer sans perturbation ou blessures. 4. Tous les locaux, les équipements et les ustensiles qui sont en contact avec les poules sont entièrement nettoyés et désinfectés régulièrement et en tout état de cause chaque fois qu'un vide sanitaire est pratiqué et avant l'introduction d'un nouveau lot de poules. Pendant que les locaux sont occupés, toutes les surfaces et toutes les installations doivent être tenues dans un état de propreté satisfaisant. II y a lieu d'éliminer aussi souvent que nécessaire les excréments et journellement les poules mortes. 5. Les systèmes d'élevage doivent être convenablement aménagés pour éviter que les poules ne s'échappent. 6. Une installation comportant plusieurs étages doit être pourvue de dispositifs ou de mesures appropriées permettant de procéder de manière directe et sans encombre à l'inspection de tous les étages et facilitant le retrait des poules. 7. La conception et les dimensions de l'ouverture de la cage doivent être telles qu'une poule adulte puisse être retirée sans éprouver de souffrances inutiles ni subir de blessures. Vu pour être annexé à Notre arrêté du 17 octobre 2005. ALBERT Par le Roi : Le Ministre des Affaires sociales et de la Santé publique,
R. DEMOTTE R. DEMOTTE
^