| Koninklijk besluit tot vaststelling van het reglement van plichtenleer der accountants | Arrêté royal fixant le règlement de déontologie des experts-comptables |
|---|---|
| MINISTERIE VAN MIDDENSTAND EN LANDBOUW 1 MAART 1998. Koninklijk besluit tot vaststelling van het reglement van plichtenleer der accountants ALBERT II, Koning der Belgen, Aan allen die nu zijn en hierna wezen zullen, Onze Groet. Gelet op de wet van 21 februari 1985 tot hervorming van het | MINISTERE DES CLASSES MOYENNES ET DE L'AGRICULTURE 1er MARS 1998. Arrêté royal fixant le règlement de déontologie des experts-comptables ALBERT II, Roi des Belges, A tous, présents et à venir, Salut. Vu la loi du 21 février 1985 relative à la réforme du révisorat |
| bedrijfsrevisoraat, inzonderheid op artikel 88; | d'entreprises, notamment l'article 88; |
| Gelet op het voorstel van de Raad van het Instituut der Accountants | Vu la proposition du Conseil de l'Institut des Experts-Comptables du |
| van 13 juni 1988; | 13 juin 1988; |
| Gelet op het advies van de Hoge Raad voor het Bedrijfsrevisoraat en de | Vu l'avis du Conseil supérieur du Révisorat d'Entreprises et de |
| Accountancy van 22 december 1994; | l'Expertise comptable du 22 décembre 1994; |
| Gelet op het advies van de Raad van State; | Vu l'avis du Conseil d'Etat; |
| Op de voordracht van Onze Vice-Eerste Minister en Minister van | Sur la proposition de Notre Vice-Premier Ministre et Ministre de |
| Economie en Telecommunicatie en van Onze Minister van Landbouw en de | l'Economie et des Télécommunications et de Notre Ministre de |
| Kleine en Middelgrote Ondernemingen, | l'Agriculture et des Petites et Moyennes Entreprises, |
| Hebben Wij besloten en besluiten Wij : | Nous avons arrêté et arrêtons : |
| HOOFDSTUK I. - Algemene bepalingen | CHAPITRE Ier. - Dispositions générales |
Artikel 1.Voor de toepassing van dit besluit wordt verstaan onder : |
Article 1er.Pour l'application du présent arrêté, il faut entendre |
| 1° de wet : de wet van 21 februari 1985 tot hervorming van het | par : 1° la loi : la loi du 21 février 1985 relative à la réforme du |
| bedrijfsrevisoraat; | révisorat d'entreprises; |
| 2° het Instituut : het Instituut der Accountants, opgericht bij | 2° l'Institut : l'Institut des Experts-Comptables, créé par l'article |
| artikel 83 van de wet; | 83 de la loi; |
| 3° de Raad : de Raad van het Instituut, bedoeld in artikel 13 van de | 3° le Conseil : le Conseil de l'Institut, visé à l'article 13 de la |
| wet van 22 juli 1953 houdende oprichting van het Instituut der | loi du 22 juillet 1953 créant un Institut des Réviseurs d'Entreprises, |
| Bedrijfsrevisoren, zoals toepasselijk verklaard door artikel 89 van de | tel qu'il a été rendu applicable par l'article 89 de la loi; |
| wet; 4° de accountant : de natuurlijke persoon of de rechtspersoon | 4° l'expert-comptable : la personne physique ou la personne morale |
| ingeschreven op één der lijsten zoals bedoeld in artikel 75 van de | inscrite sur une des listes visées à l'article 75 de la loi; |
| wet; 5° de externe accountant : de accountant ingeschreven in het register | 5° l'expert-comptable externe : l'expert-comptable inscrit au tableau |
| der externe accountants, bedoeld in de artikelen 79 en 80 van de wet; | des experts-comptables externes visé aux articles 79 et 80 de la loi; |
| 6° monopolieopdracht : opdracht die door de wet of op grond daarvan | 6° mission de monopole : mission qui, par la loi ou en vertu de |
| exclusief toevertrouwd wordt aan een externe accountant of aan een | celle-ci, est confiée exclusivement à un expert-comptable externe ou à |
| externe accountant en een bedrijfsrevisor; | un expert-comptable externe et à un réviseur d'entreprises; |
| 7° samenwerkingsverband : elke vorm van samenwerking of vereniging met | 7° liens de collaboration : toute forme de collaboration ou |
| het oog op de uitoefening van het accountantsberoep samen met andere | d'association en vue d'exercer la profession d'expert-comptable en |
| accountants of met personen die een ander beroep uitoefenen. | commun avec d'autres experts-comptables ou avec des personnes exerçant |
| Aan deze begripsomschrijving van samenwerkingsverband wordt in elk | une autre profession. |
| geval vermoed te beantwoorden, elke overeenkomst die het recht inhoudt | Est présumée répondre à la définition de liens de collaboration, toute |
| een gemeenschappelijke benaming te gebruiken of eraan te refereren, of | convention qui comporte le droit d'utiliser et de se référer à un nom |
| die een verbintenis tot wederkerige aanbeveling omvat. | commun ou qui comporte un engagement de recommandation récipro-que. |
Art. 2.De accountant is ertoe gehouden de wettelijke en reglementaire |
Art. 2.L'expert-comptable doit se conformer aux dispositions légales |
| bepalingen alsmede de gebruikelijke controlenormen van het Instituut | et réglementaires ainsi qu'aux normes de révision usuelles de |
| na te leven. Al naar gelang de omstandigheden zal hij eveneens | l'Institut. Selon les circonstances, il prendra également en compte |
| rekening houden met de aanbevelingen van de Raad van het Instituut. | les recommandations émises par le Conseil de l'Institut. |
Art. 3.De accountant is ertoe gehouden elke handeling of houding te |
Art. 3.L'expert-comptable doit éviter tout acte ou toute attitude qui |
| vermijden die in strijd is met de waardigheid, de rechtschapenheid of | serait contraire, soit à la dignité, à la probité ou à la délicatesse, |
| de kiesheid, of die onverenigbaar is met de eerbied verschuldigd aan | soit aux justes égards qu'il doit à ses confrères, soit à |
| zijn confraters of met de onafhankelijkheid die de uitoefening van een | l'indépendance qui caractérise l'exercice des professions libérales. |
| vrij beroep kenmerkt. | Art. 4.Pour assurer l'exécution de la mission reconnue à l'Institut |
Art. 4.Teneinde de uitvoering van de door artikel 84 van de wet aan het Instituut toegekende opdracht mogelijk te maken, is de accountant ertoe gehouden in te gaan op elk verzoek om informatie, op elk uitdrukkelijk bevel en elke uitnodiging die hem gericht wordt door de Raad of door één van zijn afgevaardigden, en dit binnen de door de Raad gestelde termijn van minstens één maand. Indien de accountant de in vorige alinea opgelegde termijn niet respecteert, kan de Raad de zaak aanhangig maken bij de Tuchtcommissie. HOOFDSTUK II. - Tuchtprocedure |
par l'article 84 de la loi, l'expert-comptable est tenu de répondre à toute demande d'information, à toute injonction et convocation qui lui sont adressées par le Conseil ou par un de ses représentants dans le délai à fixer par le Conseil et qui ne peut pas être inférieur à un mois. Si l'expert-comptable ne respecte pas le délai fixé à l'alinéa précédent, le Conseil est habilité à saisir la Commission de discipline. CHAPITRE II. - Procédure disciplinaire |
Art. 5.Ingeval van tuchtonderzoek lastens een accountant, is deze |
Art. 5.L'expert-comptable qui fait l'objet d'une enquête |
| ertoe gehouden zijn medewerking te verlenen aan de persoon die door de | disciplinaire doit apporter sa collaboration à la personne désignée |
| Raad belast werd met het onderzoek. Deze persoon brengt verslag uit | par le Conseil pour instruire le dossier. Cette personne fait rapport |
| bij de Raad maar neemt niet deel aan zijn bespreking. | au Conseil mais ne peut prendre part à sa délibération. |
Art. 6.Wanneer bij de Raad van het Instituut een klacht betreffende |
Art. 6.Lorsque le Conseil de l'Institut reçoit une plainte concernant |
| een accountant wordt ingediend, dan deelt de Raad aan de klager het | un expert-comptable, il communique au plaignant le résultat motivé de |
| gemotiveerd resultaat van zijn onderzoek mee. | son enquête. |
Art. 7.Het verslag van de Raad van het Instituut aan de |
Art. 7..Le rapport du Conseil de l'Institut à la Commission de |
| Tuchtcommissie kan een uitdrukkelijke vraag bevatten om tijdens de | discipline peut faire état d'une demande expresse d'être entendu au |
| debatten van de vermelde Commissie of, in voorkomend geval, van de | cours des débats de ladite Commission et le cas échéant de la |
| Commissie van Beroep te worden gehoord. In dit geval zal de Raad één | Commission d'appel. Dans ce cas, le Conseil désigne un de ses membres |
| van zijn leden als vertegenwoordiger aanduiden. Dit lid moet op elke | qui le représentera. Ce membre doit être invité à chacune des séances. |
| zitting worden uitgenodigd. Hij kan vergezeld zijn door een advocaat. | Il peut être accompagné d'un avocat. |
| De Tuchtcommissie en de Commissie van Beroep kunnen aan de Raad van | La Commission de discipline et la Commission d'appel peuvent à tout |
| het Instituut te allen tijde vragen om een aanvullend verslag, | moment demander au Conseil de l'Institut un complément de rapport |
| teneinde de feiten uit het oorspronkelijk verslag te verduidelijken. | destiné à l'éclairer sur les faits mentionnés dans le rapport initial. |
| Wanneer het verslag van de Raad zijn oorsprong vindt in een klacht, | Les Commissions de discipline et d'appel peuvent décider d'entendre |
| kunnen de Tuchtcommissie en de Commissie van Beroep beslissen om de | personnellement le plaignant lorsque le rapport du Conseil a été |
| aanklager persoonlijk te horen. | instruit sur la base d'une plainte. |
Art. 8.De accountant brengt elke beslissing van de Tuchtcommissie en |
Art. 8.Lorsqu'il est sollicité pour exercer une mission durant une |
| de Commissie van Beroep, die in kracht van gewijsde is gegaan en die | période de suspension, l'expert-comptable porte à la connaissance de |
| een schorsing van meer dan één maand bevat, ter kennis van de | l'entreprise ou de l'institution qui le sollicite, toute décision des |
| ondernemingen en instellingen die op hem een beroep doen tijdens een | Commissions de discipline et d'appel coulée en force de chose jugée |
| periode van schorsing. | comportant une sanction de suspension de plus d'un mois. |
| HOOFDSTUK III. - Onafhankelijkheid | CHAPITRE III. - Indépendance |
Art. 9.De externe accountant moet een opdracht weigeren, of ervan |
Art. 9.L'expert-comptable externe doit refuser toute mission ou |
| afzien de uitvoering van dergelijke opdracht voort te zetten, zodra hij het bestaan vaststelt van invloeden, feiten of banden die zijn onafhankelijkheid, zijn wils- of beoordelingsvrijheid, of zijn onpartijdigheid kunnen aantasten. Hij dient eveneens te waken over de onafhankelijkheid, de onpartijdigheid en de wils- en beoordelingsvrijheid van zijn medewerkers en van de persoon waarop hij een beroep doet. Het eerste lid geldt eveneens voor de accountant die zijn werkzaamheden uitoefent in het raam van een arbeidsovereenkomst of van een door de overheid bezoldigde betrekking, onverminderd zijn verplichting te handelen volgens de bevelen en de instructies die hem worden gegeven door zijn werkgever. In geval van onverenigbaarheid tussen de instructies van zijn werkgever en de deontologische regels, heeft de accountant die zijn werkzaamheden uitoefent in het kader van een arbeidsovereenkomst of van een door de overheid bezoldigde betrekking, de plicht in overleg met zijn werkgever voor dit probleem een oplossing na te streven die in overeenstemming is met de deontologische regels. Als dergelijke oplossing niet kan gevonden worden, dient hij dit probleem voor te leggen aan de Voorzitter van het Instituut of zijn afgevaardigde. | renoncer à la poursuite de celle-ci, dès qu'il constate l'existence d'influences, de faits ou de liens de nature à diminuer son indépendance, son libre arbitre, sa liberté d'appréciation ou son impartialité. Il doit également veiller à l'indépendance, à l'impartialité, au libre arbitre et à la liberté d'appréciation de ses collaborateurs et de la personne à laquelle il fait appel. Le premier alinéa s'applique également à l'expert-comptable qui exerce ses activités dans le cadre d'un contrat de travail ou d'une fonction rémunérée par les pouvoirs publics, sans préjudice de l'obligation d'agir selon les ordres et les instructions qui lui sont donnés par son employeur. En cas d'incompatibilité entre les instructions de son employeur et les règles de la déontologie, l'expert-comptable exerçant ses activités dans le cadre d'un contrat de travail ou d'une fonction rémunérée par les pouvoirs publics doit chercher, en concertation avec son employeur, une solution pour ce problème, laquelle est conforme aux règles de la déontologie. Si une telle solution ne peut pas être trouvée, il doit soumettre ce problème au Président de l'Institut ou à son délégué. |
Art. 10.De externe accountant mag geen monopolieopdracht aanvaarden |
Art. 10.L'expert-comptable externe ne peut accepter aucune mission de |
| in een onderneming waarin hijzelf of zijn echtgenoot, of beide, of een | monopole dans une société dans laquelle lui-même, son conjoint, ou |
| bloed- of aanverwant tot in de tweede graad één van de volgende | tous les deux, un parent ou allié jusqu'au deuxième degré, remplit une |
| posities bekleden : voornaamste aandeelhouder van de vennootschap of | des qualités suivantes : actionnaire principal de la société ou |
| eigenaar van de onderneming, bestuurder, zaakvoerder of afgevaardigde voor het dagelijks bestuur van de vennootschap of van een vennootschap waar zij als verbonden onderneming van afhangt, bediende of zelfstandige beroepsbeoefenaar die een betekenisvolle invloed uitoefent op het opstellen van de jaarrekening van de vennootschap of van een vennootschap waar zij als verbonden onderneming van afhangt. Deze regel is van toepassing op alle vennoten in een vennootschap van accountants. De personeelsleden, stagiairs en andere medewerkers van de accountant, die belast zijn met de uitvoering van een monopolieopdracht, mogen niet ingeschakeld worden wanneer deze opdracht verricht wordt ten behoeve van vennootschappen waarin zij zelf, hun echtgenoot of hun bloed- of aanverwanten tot de tweede graad functies uitoefenen in de zin van het eerste lid. | propriétaire de l'entreprise, administrateur, gérant ou délégué à la gestion journalière de la société ou d'une société dont elle dépend en qualité d'entreprise liée, employé ou professionnel indépendant ayant une influence significative sur l'établissement des comptes annuels de la société ou d'une société dont elle dépend en qualité d'entreprise liée. Cette règle s'applique à tous les associés au sein d'une société d'experts-comptables. Le personnel, les stagiaires et les autres collaborateurs de l'expert-comptable chargé d'une mission de monopole, ne peuvent pas être impliqués dans la réalisation de cette mission, dès lors qu'elle concerne des sociétés dans lesquelles eux-mêmes, leur conjoint ou leurs parents ou alliés jusqu'au deuxième degré, exercent des fonctions au sens de l'alinéa premier. |
Art. 11.Het is de externe accountant verboden om, rechtstreeks of onrechtstreeks, een opdracht, een functie of een mandaat te aanvaarden of voort te zetten wanneer de uitoefening daarvan hem in een positie van belangenconflict dreigt te plaatsen die van aard is het onafhankelijke oordeel dat hij moet uitbrengen in het gedrang te brengen. Hij moet zijn cliënt onmiddellijk daarvan op de hoogte brengen en erop toezien dat elke maatregel genomen wordt, opdat de belangen van de cliënt gevrijwaard zouden worden. Dit beginsel is van toepassing op de accountant, op de vennootschap of vereniging waarvan hij deel uitmaakt, op zijn vennoten en zijn vaste medewerkers. Art. 12..In elk attest of verslag, opgesteld door een externe accountant in uitvoering van een monopolieopdracht, moet vermeld worden of de accountant al dan niet andere prestaties levert of heeft geleverd voor rekening van de betrokken onderneming, de vereniging, de vennootschap of de onderneming verbonden met de betrokken vereniging of vennootschap, voor de periode waarop zijn verslag of zijn attest betrekking heeft. |
Art. 11.L'expert-comptable externe ne peut, directement ou indirectement, accepter ou poursuivre une mission, une fonction ou un mandat, lorsque son accomplissement pourrait le placer dans une situation de conflit d'intérêts susceptible de porter atteinte à son indépendance dans l'opinion qu'il doit émettre. Il doit immédiatement en informer son client et veiller à ce que toute mesure utile soit prise, afin de préserver les intérêts du client. Ce principe s'applique à l'expert-comptable, à la société ou association dont il fait partie, à ses associés et à ses collaborateurs permanents. Art. 12.Toute attestation ou rapport rédigé par un expert-comptable externe, en exécution d'une mission de monopole, doit préciser si l'expert-comptable accomplit ou a accompli ou non d'autres prestations pour compte de l'entreprise intéressée, association, société ou entreprise liée à l'association ou société intéressée, durant la période visée par son rapport ou son attestation. |
Art. 13.§ 1. De externe accountant mag geen controleopdracht over de |
Art. 13.§ 1er. L'expert-comptable externe ne peut accepter aucune |
| jaarrekening of andere boekhoudkundige bescheiden van een onderneming | mission de contrôle des comptes annuels ou autres documents comptables |
| aanvaarden wanneer hij, hetzij de functie van bestuurder of | d'une entreprise, lorsqu'il exerce ou a exercé depuis moins de deux |
| zaakvoerder, hetzij een verantwoordelijkheid in de leiding met een | années soit des fonctions d'administrateur ou gérant, soit des |
| belangrijke invloed op de boekhouddienst in de onderneming of in een | responsabilités de direction impliquant une influence notable sur les |
| verbonden onderneming uitoefent of minder dan twee jaar geleden heeft | services comptables, dans cette entreprise ou dans une entreprise |
| uitgeoefend. De verbodsbepaling geldt eveneens voor de vennootschap | liée. L'interdiction s'applique également à la société |
| van accountants waarvan hij deel uitmaakt en voor de vennoten van | d'experts-comptables dont il fait partie et aux associés d'une telle |
| dergelijke vennootschap. Een medewerker van de externe accountant of | société. Un collaborateur de l'expert-comptable externe ou de la |
| van de vennootschap van accountants, die zich in dergelijke positie | société d'experts-comptables qui se trouverait dans une telle |
| zou bevinden, mag niet bij de controlewerkzaamheden betrokken worden. | situation ne pourrait prendre aucune part aux travaux de contrôle. |
| § 2. De externe accountant, belast met de controle op de jaarrekening | § 2. L'expert-comptable externe chargé du contrôle des comptes annuels |
| of andere boekhoudkundige bescheiden van de onderneming, mag geen | ou d'autres documents comptables de l'entreprise, ne peut accepter |
| andere functie, mandaat of opdracht aanvaarden die hem ertoe zouden | aucune autre fonction, mandat ou mission, le conduisant à prendre part |
| brengen zich in te laten met het beheer of de onderneming te | à la gestion ou à représenter les intérêts de cette entreprise à |
| vertegenwoordigen in welke hoedanigheid dan ook, met uitzondering van | quelque titre que ce soit, à l'exception de la représentation de |
| de vertegenwoordiging van deze in fiscale zaken. Deze regel is van | celle-ci en matière fiscale. Cette règle s'applique à ses |
| toepassing op zijn vaste medewerkers en op zijn stagiairs. | collaborateurs permanents et à ses stagiaires. |
| § 3. Wanneer de personen met wie de externe accountant een | § 3. Lorsque des personnes avec lesquelles l'expert-comptable externe |
| overeenkomst van vereniging of van beroepsmatige samenwerking heeft | a conclu une convention d'association ou de collaboration |
| afgesloten een functie, mandaat of opdracht van welke aard ook | professionnelle exercent une fonction, un mandat ou une mission quelle |
| uitoefenen waarvan het voorwerp gebeurlijk door de externe accountant | qu'en soit la nature, dont l'objet serait susceptible de devoir être |
| moet worden gecontroleerd in het kader van zijn con-troleopdracht, dan | vérifié par l'expert-comptable externe dans le cadre d'une mission de |
| zal hij nagaan of de aard en de omvang van die diensten zijn eigen | contrôle, celui-ci examinera si la nature et l'importance de ces |
| onafhankelijkheid niet in het gedrang brengen. De bepaling doelt ook | services ne portent pas préjudice à sa propre indépendance. Est aussi |
| op iedere activiteit van het voeren van een boekhouding, dit wil | visée par cette disposition, toute activité de tenue de comptabilité, |
| zeggen de boekhoudkundige verrichtingen die gaan tot het opstellen van | c'est-à-dire les opérations comptables qui s'étendent jusqu'à |
| de rekeningenbalans na inventaris. | l'établissement de la balance des comptes après inventaire. |
Art. 14.De externe accountants mogen hun activiteit niet derwijze |
Art. 14.Les experts-comptables externes ne peuvent limiter leur |
| beperken dat hun beroepsinkomsten uitsluitend afhankelijk zijn, of van | activité de manière telle que leurs revenus professionnels dépendent |
| een zeer beperkt aantal onderscheiden opdrachten of functies, of van | uniquement soit d'un nombre très restreint de missions, soit de |
| opdrachten en functies die concreet alle afhankelijk zijn van één | missions relevant toutes, en fait, d'un même groupe d'intérêts ou |
| enkele belangengroep of van éénzelfde gezag. | d'une même autorité. |
Art. 15.Het is de externe accountant verboden in een onderneming waar |
Art. 15.Il est interdit à l'expert-comptable externe d'accepter dans |
| hij een opdracht uitvoert, of in een daarmee verbonden onderneming, | l'entreprise où il accomplit une mission ou dans une entreprise liée à |
| een andere taak, mandaat of opdracht te aanvaarden, die van aard zou | celle-ci, une fonction, un mandat ou une mission qui serait de nature |
| zijn de onafhankelijke uitoefening van zijn opdracht in het gedrang te brengen. | à mettre en cause l'indépendance de l'exercice de sa mission. |
| HOOFDSTUK IV. - Uitvoering van de opdrachten | CHAPITRE IV. - L'exécution des missions |
Art. 16.De accountant moet steeds al zijn opdrachten gewetensvol en |
Art. 16.L'expert-comptable doit toujours effectuer toutes ses |
| met vereiste zorg uitvoeren. | missions consciencieusement et avec le soin exigé |
| Voor iedere monopolieopdracht die hem wordt toevertrouwd moet de | Pour chaque mission de monopole qui lui est confiée, |
| externe accountant schriftelijk aantekening houden of doen houden van | l'expert-comptable externe consigne ou fait consigner par écrit la |
| de aard van de door hem of zijn medewerkers verrichte werk-zaamheden | nature des travaux accomplis en personne ou par des collaborateurs, de |
| zodat een getrouwe weergave van de uitvoering van de opdracht kan | façon à garder, de manière fidèle, la trace de l'exécution de la |
| verkregen worden. | mission. |
| De externe accountant die alleen werkt of in vereniging of in | L'expert-comptable externe travaillant seul, en association ou en |
| vennootschap dient zijn burgerlijke beroepsaansprakelijkheid te | société, doit assurer sa responsabilité professionnelle, conformément |
| verzekeren overeenkomstig de richtlijnen van de Raad. | aux directives du Conseil. |
| De werkdocumenten dienen door de externe accountant die de opdracht heeft uitgevoerd te worden bewaard gedurende een periode van vijf jaar, vanaf de datum van het verslag dat op basis van de werkdocumenten werd opgesteld. Art. 17.Bij de uitvoering van zijn monopolieopdrachten kan de externe accountant zich enkel laten bijstaan door een andere accountant, door zijn stagiairs of door zijn vaste medewerkers. Behoudens uitzonderlijke omstandigheden, schriftelijk behoorlijk gemotiveerd, kan hij geen essentiële elementen van een monopolieopdracht overdragen. Daarnaast kan de externe accountant binnen de grenzen bepaald door de gebruikelijke controlenormen en onder zijn eigen verantwoordelijkheid : 1° een beroep doen op de medewerking van een andere accountant of van een persoon die in het buitenland een hoedanigheid bezit die als gelijkwaardig erkend is met deze van accountant; 2° een beroep doen op de diensten van een onafhankelijk deskundige uit een andere discipline, indien zijn onderzoek dit vereist; 3° beslissen over het gebruik dat hij zou kunnen maken van sommige |
Les documents de travail doivent être conservés par l'expert-comptable externe qui a exécuté la mission pendant une période de cinq ans commençant à la date du rapport qu'ils ont permis d'établir. Art. 17.Dans l'accomplissement de ses missions de monopole, l'expert-comptable externe ne peut se faire assister que par un autre expert-comptable, par ses stagiaires ou par des collaborateurs permanents. Sauf circonstance exceptionnelle dûment motivée par écrit, il ne peut être délégué des éléments essentiels d'une mission de monopole. En outre, l'expert-comptable externe peut, dans les limites permises par les normes de révision usuelles de l'Institut et sous sa propre responsabilité : 1° faire appel à la collaboration d'un autre expert-comptable ou d'une personne qui dispose à l'étranger d'une qualité reconnue équivalente à celle d'expert- comptable; 2° faire appel aux services d'un expert indépendant d'une autre discipline, lorsque ses vérifications le requièrent; 3° décider de l'utilisation qu'il pourrait faire de certaines |
| onderzoeken uitgevoerd door het personeel van de gecontroleerde vennootschap. Art. 18.Elke verklaring, certificering of verslag over boekhoudkundige staten van ondernemingen moet worden ondertekend door een externe accountant, natuurlijke persoon, die in voorkomend geval optreedt als vertegenwoordiger van een vennootschap of vereniging van accountants. De externe accountant die de verantwoordelijkheid opneemt een verklaring, een certificering of een verslag af te leveren moet in eigen naam tekenen met vermelding van zijn functie. Wanneer een externe accountant, lid van een accountantsvennootschap, |
vérifications effectuées par le personnel de la société contrôlée. Art. 18.Toute attestation, certification ou rapport relatif à des états comptables d'entreprises sera signé par un expert-comptable externe, personne physique, le cas échéant agissant en qualité de représentant d'une société ou association d'experts-comptables. L'expert-comptable externe qui prend la responsabilité de délivrer une attestation, une certification ou un rapport, est tenu de le signer en son nom propre en faisant mention de sa fonction. Lorsqu'un expert-comptable externe, membre d'une société d'expertise |
| in eigen naam een opdracht wordt toevertrouwd, dan kan hij niet | comptable, se voit confier une mission en nom personnel, il ne peut |
| tekenen in de hoedanigheid van vertegenwoordiger van de vennootschap. | signer en qualité de représentant de la société. |
| In geval van overmacht kan de externe accountant zijn bevoegdheid om | En cas de force majeure, l'expert-comptable externe peut déléguer son |
| te tekenen aan een andere externe accountant delegeren. | pouvoir de signature à un autre expert-comptable externe. |
Art. 19.De accountant die zijn beroep uitoefent in het kader van een |
Art. 19.L'expert-comptable qui exerce ses activités dans les liens |
| arbeidsovereenkomst of van een door de overheid bezoldigde functie | d'un contrat de travail ou d'une fonction rémunérée par les pouvoirs |
| dient persoonlijk de regels van plichtenleer na te leven. | publics, est personnellement tenu aux règles de déontologie. |
| Een externe accountant die een andere accountant tewerkstelt is ertoe | Un expert-comptable externe qui emploie un autre expert-comptable, est |
| gehouden deze in de mogelijkheid te stellen het beroep overeenkomstig | tenu de lui reconnaître le droit d'exercer la profession, conformément |
| de regels van plichtenleer uit te oefenen. | aux règles déontologiques. |
| HOOFDSTUK V. - Samenwerkingsverbanden | CHAPITRE V. - Liens de collaboration |
Art. 20.De externe accountants moeten het Instituut inlichten over de |
Art. 20.Les experts-comptables externes doivent informer l'Institut |
| samenwerkingsverbanden die zij in het kader van hun beroepsuitoefening | des liens de collaboration qu'ils ont établis dans le cadre de |
| hebben aangegaan, en dit overeenkomstig de bepalingen van de artikelen | l'exercice de leur profession, et ce conformément aux dispositions des |
| 52 en 53 van het koninklijk besluit van 2 maart 1989 tot vaststelling | articles 52 et 53 de l'arrêté royal du 2 mars 1989 fixant le règlement |
| van het huishoudelijk reglement van het Instituut. | d'ordre intérieur de l'Institut. |
| Indien de samenwerking in het kader van een vennootschap of een | Si la collaboration se fait dans le cadre d'une société ou d'une |
| vereniging gebeurt, moet de accountant ervoor zorgen dat deze door het | association, l'expert-comptable doit veiller à son agréation par |
| Instituut erkend wordt. De vennootschap of vereniging dient zo spoedig | l'Institut. La société ou association doit informer l'Institut, le |
| mogelijk elke statutenwijziging of verandering van de samenstelling | plus tôt possible, de toute modification de statuts ou de tout |
| van de bestuursorganen mee te delen aan het Instituut. | changement dans la composition des organes de gestion. |
| Alle externe accountants die in het kader van hun beroepsuitoefening | Chaque année, tous les experts-comptables externes ayant établi des |
| een samenwerkingsverband hebben aangegaan, dienen jaarlijks aan het | liens de collaboration dans le cadre de l'exercice de la profession, |
| Instituut een geactualiseerde lijst te zenden met vermelding van de | doivent adresser à l'Institut une liste actualisée mentionnant les |
| naam, voornaam, beroep en nationaliteit der zaakvoerders, bestuurders | nom, prénom, profession et nationalité des gérants, administrateurs et |
| en vennoten van de vennootschap of van de vereniging waarvan zij deel | associés de la société ou association dont ils font partie ainsi que |
| uitmaken, evenals van de omvang van hun participatie in voormelde | l'importance de leur participation dans la société ou association |
| vennootschap of vereniging. | prénommée. |
Art. 21.De externe accountant mag samen met andere personen die niet |
Art. 21.L'expert-comptable externe peut constituer, avec des |
| de titel van accountant of een in het buitenland als gelijkwaardig | personnes ne portant pas le titre d'expert-comptable ni un titre |
| erkende titel voeren, een vereniging of een vennootschap oprichten, | reconnu équivalent à l'étranger, une société ou une association, si |
| wanneer deze tot doel heeft het in gemeenschap brengen van alle of een | celle-ci a pour objet la mise en commun totale ou partielle de frais |
| gedeelte der kosten die verband houden met hun beroepsuitoefening, en | résultant de l'exercice de la profession et pour autant que les |
| wanneer aan volgende voorwaarden is voldaan : | conditions suivantes soient remplies : |
| 1° De vennootschap of vereniging mag slechts worden opgericht met | 1° La société ou l'association ne peut être constituée qu'avec des |
| personen wier beroep van intellectuele en dienstverlenende aard is, en | personnes exerçant une profession intellectuelle et de prestation de |
| op voorwaarde dat het gaat om een beroep dat in ten minste één der | services, et pour autant qu'il s'agit d'une profession organisée et |
| landen van de Europese Gemeenschap georganiseerd en gereglementeerd is. 2° De vennootschap of vereniging mag noch in eigen naam, noch in naam van één der leden, noch op enige andere wijze, een functie, mandaat of opdracht uitoefenen die behoort tot de beroepsactiviteit der leden. 3° De vennootschap mag niet worden belast met het innen der honoraria voor opdrachten behorend tot de beroepsactiviteit der leden. 4° Onder de voorwaarden door de Raad bepaald, mag de overeenkomst een clausule bevatten over het gebruik van de maatschappelijke benaming door de vennoten. Het gebruik van de maatschappelijke benaming door de vennoten mag geen aanleiding geven tot een nadelige verwarring met een vennootschap die gemachtigd is om in eigen naam het beroep van haar leden uit te oefenen | réglementée dans au moins un des pays de la Communauté européenne. 2° La société ou l'association ne peut exécuter une fonction, une mission ou un mandat appartenant à l'activité professionnelle des membres, ni en son nom personnel, ni au nom d'un des membres, ni de quelque manière que ce soit. 3° La société ne peut être chargée de l'encaissement des honoraires des missions appartenant à l'activité professionnelle des membres. 4° Dans les conditions fixées par le Conseil, la convention peut comprendre une clause d'usage du nom social par les associés. L'usage de ce nom ne peut entraîner une confusion préjudiciable avec une société autorisée à exercer en son nom propre la profession de ses membres. |
| 5° Iedere andere voorwaarde door de Raad bepaald met het oog op het vrijwaren van de onafhankelijkheid van de accountant in de uitoefening van zijn opdracht. Mits toestemming van de Raad mag de accountant ook een vennootschap of vereniging oprichten die tot doel heeft een deel of het geheel van de kosten verbonden aan het beroep in gemeenschap te brengen met verwanten of aangetrouwde familieleden tot in de tweede graad. De accountant mag in het raam van zijn beroepsactiviteit als accountant niet verwijzen naar de naam van die vennootschap. De voorwaarden gesteld in de eerste alinea, 1°, 2°, 3° en 5° zijn van overeenkomstige toepassing. HOOFDSTUK VI. - Betrekkingen met de confraters | 5° Toute autre condition fixée par le Conseil en vue de préserver l'indépendance de l'expert-comptable dans l'exercice de ses fonctions Moyennant autorisation du Conseil, l'expert-comptable peut également constituer une société ou association ayant pour but la mise en commun de tout ou partie des charges afférentes à la profession avec des parents ou alliés jusqu'au deuxième degré. L'expert-comptable ne peut faire aucune référence au nom de la société dans le cadre de ses activités professionnelles d'expert-comptable. Les conditions fixées à l'alinéa 1er, 11, 21, 3° et 5° sont applicables. CHAPITRE VI. - Rapports avec les confrères |
Art. 22.De accountants zijn gehouden tot wederzijdse hulp en |
Art. 22.Les experts-comptables se doivent assistance et courtoisie |
| hoffelijkheid. Zij moeten zich onthouden van elke houding of handeling | réciproques. Ils doivent s'abstenir de toute attitude ou acte |
| die een confrater schade kan berokkenen. | susceptible de nuire à la situation d'un confrère. |
| Wanneer een lid van het Instituut het werk of de verklaring van een | Lorsqu'un membre de l'Institut est amené à mettre en cause le travail |
| ander lid zou kunnen in opspraak brengen, moet hij voor zover het | ou l'attestation d'un autre membre, il est tenu, dans la mesure où le |
| beroepsgeheim zich daar niet tegen verzet : | secret professionnel le lui permet : |
| - hem onmiddellijk op de hoogte brengen van de punten waarover er een | - de lui faire connaître immédiatement les points sur lesquels porte |
| meningsverschil bestaat; | la divergence; |
| - oordeelkundig tewerk gaan en eventueel andere adviezen inwinnen. | - d'agir avec discernement en prenant au besoin d'autres avis. |
Art. 23.Vooraleer een opdracht te aanvaarden, moet de externe |
Art. 23.Avant d'accepter une mission, l'expert-comptable externe qui |
| accountant, die een opdracht van een confrater of een boekhouder | reprend un dossier d'un confrère ou d'un comptable, doit prendre en |
| overneemt, de volgende regels in acht nemen : | considération les règles suivantes : |
| 1° hij moet zijn voorganger schriftelijk, bij voorkeur aangetekend, in | 1° il doit informer son prédécesseur de la reprise du dossier par |
| kennis stellen van de overname van de opdracht, zelfs indien de opvolging niet onmiddellijk is gebeurd; 2° indien de voorganger niet werd betaald voor zijn prestaties, dient hij bij de cliënt aan te dringen op de betaling van de honoraria van zijn voorganger. De voorganger zal onverwijld alle documenten, eigendom van de cliënt, alsmede deze die kaderen in de wederzijdse hulp en hoffelijkheid ter beschikking stellen van de cliënt of van zijn opvolgende confrater. Hij is gehouden hiervan een gedetailleerde en gedagtekende inventaris in twee exemplaren op te stellen, die door alle betrokken partijen ondertekend wordt. Art. 24.Met instemming van beide partijen kan een geschil tussen externe accountants voorgelegd worden aan een verzoenings-commissie opgericht binnen het Instituut. |
écrit, de préférence par recommandé, même si la succession n'a pas eu lieu immédiatement; 2° si le prédécesseur n'a pas été payé pour ses prestations, il doit insister auprès du client pour qu'il paye les honoraires de son prédécesseur. Le prédécesseur doit, sans délai, mettre à la disposition du client ou du confrère qui lui succède tous les documents, propriété du client, ainsi que ceux qui entrent dans le cadre de l'entraide et de la courtoisie confraternelles. Il est tenu d'en rédiger un inventaire détaillé en deux exemplaires datés et signés par chaque partie. Art. 24.En cas d'accord entre les deux parties, le différend entre experts-comptables externes peut être soumis à une Commission de conciliation créée au sein de l'Institut. |
Art. 25.Vóór hij een mandaat of een opdracht aanvaardt, moet de |
Art. 25.Avant d'accepter tout mandat ou mission, l'expert-comptable |
| externe accountant bij de onderneming of de betrokken instelling | externe doit s'informer, auprès de l'entreprise ou de l'institution |
| nagaan of een andere externe accountant in de loop van de voorafgaande | concernée, sur le fait qu'un autre expert-comptable externe est chargé |
| twaalf maanden belast is of werd met een opdracht bij dezelfde | ou a été chargé, au cours des douze mois écoulés, d'une mission dans |
| onderneming. Telkens een externe accountant werkzaamheden verricht in | la même entreprise. Chaque fois qu'un expert-comptable externe est |
| een vennootschap of een organisme waar een andere externe accountant | amené à effectuer des travaux dans une société ou organisme dans |
| een opdracht uitoefent, kan hij zijn werkzaamheden ter plaatse slechts | lequel un autre expert-comptable externe exerce une mission, il ne |
| verrichten na deze laatste, bij voorkeur schriftelijk, op de hoogte te | peut accomplir des travaux sur place qu'après avoir informé ce dernier |
| hebben gebracht van zijn tussenkomst. | de préférence par écrit de son intervention. |
| Deze regel is toepasselijk ongeacht het voorwerp van de opdracht, ook | Cette règle est applicable quel que soit l'objet de cette mission, y |
| op een opdracht als gerechtelijk deskundige, maar onverminderd de | compris l'expertise judiciaire, mais sans préjudice des règles de |
| rechtsregels die terzake gelden. | droit qui la régissent |
| HOOFDSTUK VII. - Betrekkingen met de cliënten | CHAPITRE VI. - Rapports avec les clients |
Art. 26.De externe accountant is ertoe gehouden alle boeken en |
Art. 26.L'expert-comptable externe doit immédiatement remettre tous |
| bescheiden die toebehoren aan zijn cliënt onverwijld uit handen te | les livres et documents appartenant à son client, à la demande de ce |
| geven, wanneer deze erom verzoekt. | dernier. |
| HOOFDSTUK VIII. - Ereloon van de externe accountants | CHAPITRE VIII. - Honoraires des experts-comptables externes |
Art. 27.De externe accountant mag, zowel tegenover een cliënt als |
Art. 27.Que ce soit à l'égard de la clientèle ou entre confrères, |
| tegenover een confrater, alleen aanspraak maken op het ereloon en de | l'expert-comptable externe ne peut recevoir des honoraires et des |
| vergoeding der kosten voor de door hem of zijn medewerkers uitgevoerde | remboursements de frais que pour les missions qui ont été exécutées |
| opdrachten, met uitsluiting van elke andere rechtstreekse of | par lui-même ou par ses collaborateurs, à l'exclusion de toute autre |
| onrechtstreekse vergoeding, tenzij het zou gaan om een vergoeding | rémunération, qu'elle soit directe ou indirecte, sauf s'il s'agit |
| wegens de verbreking van de overeenkomst. | d'une indemnité pour rupture du contrat. |
Art. 28.Het bedrag van het ereloon van de accountant moet vastgesteld |
Art. 28.Le montant des honoraires de l'expert-comptable doit être |
| worden in functie van de aard, het belang, de complexiteit, de omvang | fixé en fonction de la nature, de l'importance, de la complexité, du |
| en de reikwijdte van de opdracht, daarbij rekening houdend met de | volume et de la portée de la mission, compte tenu de la responsabilité |
| verantwoordelijkheid die de accountant op zich neemt en met zijn bijzondere kwalificaties. | assumée par l'expert-comptable et de ses compétences particulières. |
| Het aanrekenen van niet verantwoord lage of hoge erelonen, is strijdig | L'attitude consistant à pratiquer des honoraires réduits ou élevés |
| met het beginsel van de waardigheid van het beroep. | injustifiés, est contraire au principe de dignité de la profession. |
Art. 29.Het is de externe accountant verboden om op enigerlei wijze |
Art. 29.L'expert-comptable externe ne peut de quelque façon que ce |
| commissie- of makelaarslonen of welkdanig voordeel ook toe te kennen | soit, attribuer ou percevoir des commissions, des courtages ou |
| of te ontvangen dat verband houdt met hun opdrachten. | d'autres avantages en rapport avec leurs missions |
| HOOFDSTUK IX. - Publiciteitsverbod | CHAPITRE IX. - Interdiction de publicité |
Art. 30.Ronseling en dienstaanbod zijn verboden. Het is de accountant verboden om rechtstreeks of onrechtstreeks meerdere al dan niet verbonden diensten, waaronder een monopolieopdracht, aan te bieden. De vergoeding voor een monopolieopdracht mag in geen enkel opzicht afhankelijk zijn van andere diensten die door de accountant, of door een persoon met wie een beroepsmatig samenwerkingsverband bestaat, worden verstrekt in dezelfde onder-neming of in een verbonden onderneming. Art. 31.De accountant mag in het openbaar objectieve informatie over zijn kantoor mededelen, voorzover hij de voor de leden van het beroep gepaste discretie niet in het gedrang brengt. In geen geval mag verwezen worden naar al dan niet vergelijkende gegevens inzake |
Art. 30.Le démarchage ou offre de services est interdit. Il est interdit aux experts-comptables d'effectuer directement ou indirectement une offre de plusieurs services liés ou non dont une mission de monopole. La rémunération d'une mission de monopole ne peut en aucune façon dépendre d'autres services effectués dans la même entreprise ou une entreprise liée par l'expert-comptable ou une personne avec laquelle il existe un lien de collaboration profes-sionnelle. Art. 31.L'expert-comptable peut communiquer publiquement des informations objectives relatives à son cabinet pour autant qu'il ne manque pas à la discrétion qui sied aux membres de la profession. En aucune façon, il ne peut faire référence à des éléments, comparatifs |
| tarieven of kwaliteit. Welke media er ook gebruikt worden, zijn de | ou non, de tarif ou de qualité. Les procédés publicitaires, quels que |
| reclametechnieken, die niet tot doel hebben objectieve informatie te | soient les media utilisés, qui n'ont pas pour objet de communiquer des |
| verschaffen, niet in overeenstemming met de plichtenleer. Onafgezien | informations objectives, ne sont pas conformes à la déontologie. Sans |
| van de verslagen die moeten bekendgemaakt worden met toepassing van de | préjudice aux rapports qui doivent être publiés en application de la |
| wet, mag de accountant in het openbaar of in brochures geen gewag | loi, l'expert-comptable ne peut pas évoquer publiquement ou dans des |
| maken van de naam van één van zijn cliënten. In uitzonderlijke | brochures le nom d'un de ses clients. Dans des cas exceptionnels, il |
| gevallen kan van deze regel worden afgeweken met toestemming van de | peut être dérogé à cette règle avec l'autorisation du client ainsi que |
| cliënt, alsmede van de Voorzitter van het Instituut. | du Président de l'Institut. |
| HOOFDSTUK X. - De beroepsdiscretieplicht | CHAPITRE X. - Le devoir de discrétion professionnelle |
| en het beroepsgeheim | et le secret professionnel |
Art. 32.Onverminderd de voor de externe accountant geldende |
Art. 32.Sans préjudice des dispositions légales relatives au secret |
| wettelijke bepalingen betreffende het beroepsgeheim, is iedere | professionnel applicables à l'expert-comptable externe, tout |
| accountant, ongeacht zijn statuut, gehouden tot naleving van zijn | expert-comptable, quel que soit son statut, est tenu de respecter le |
| beroepsdis-cretieplicht. | devoir de discrétion professionnelle. |
| Deze discretieplicht omvat de verplichting tot geheimhouding van | Ce devoir de discrétion comprend le secret de données qui lui ont été |
| gegevens die hem uitdrukkelijk of stilzwijgend in zijn hoedanigheid | confiées explicitement ou implicitement en sa qualité |
| van accountant werden toevertrouwd en van de feiten met een | d'expert-comptable et de faits à caractère confidentiel qu'il a |
| vertrouwelijk karakter die hij in de uitoefening van zijn beroep zelf | constatés lui-même dans l'exercice de sa profession. L'atteinte aux |
| heeft vastgesteld. Er kan de accountant geen inbreuk op de | règles de discipline en matière de devoir de discrétion |
| tuchtvoor-schriften inzake beroepsdiscretieplicht ten laste gelegd worden : | professionnelle ne peut pas être imputée à l'expert-comptable |
| - wanneer hij geroepen wordt om in rechte getuigenis af te leggen; | - lorsqu'il est appelé à témoigner en justice; |
| - wanneer de wet hem tot mededeling van gegevens verplicht; - in de uitoefening van zijn recht van verdediging in tuchtaangelegenheden; - wanneer hij, met het oog op de behartiging van de deontologische regelen, en na alle interne middelen bij zijn werkgever te hebben uitgeput, vertrouwelijke gegevens van zijn werkgever aan de Raad meedeelt; - wanneer en in de mate waarin hij, betreffende aangelegenheden die zijn opdrachtgever persoonlijk aanbelangen, door deze laatste uitdrukkelijk van zijn discretieplicht ontslagen werd. Indien de accountant vertrouwelijke informatie deelt met zijn stagiairs en andere medewerkers, moet hij erop toezien dat zij het vertrouwelijk karakter daarvan eerbiedigen. | - lorsque la loi l'oblige à la communication des données; - dans l'exercice de son droit de défense en matière disciplinaire; - lorsqu'il communique des données confidentielles de son employeur au Conseil en vue de veiller aux règles de la déontologie et après avoir épuisé tous les moyens internes auprès de son employeur; - lorsque et dans la mesure où il a été déchargé expressément de son devoir de discrétion par son client pour les matières qui le concernent. Si l'expert-comptable communique des informations confidentielles à ses stagiaires et autres collaborateurs, il doit veiller à ce qu'ils respectent leur caractère confidentiel. |
| HOOFDSTUK XI. - Permanente beroepsopleiding | CHAPITRE XI. - Formation professionnelle permanente |
Art. 33.De accountants moeten jaarlijks een minimum aantal uren |
Art. 33.Les experts-comptables devront chaque année consacrer un |
| besteden aan werkzaamheden die bijdragen tot de verbetering van hun | minimum d'heures à des activités qui contribuent à l'amélioration de |
| vakkennis, overeenkomstig de normen vastgelegd door de Raad. Dit | leurs connaissances professionnelles, conformément aux normes fixées |
| aantal uren mag niet minder bedragen dan 30. | par le Conseil. Ce nombre d'heures ne peut être inférieur à 30. |
| HOOFDSTUK XII. - Slotbepaling | CHAPITRE XII. - Disposition finale |
Art. 34.De Minister die de Economische Zaken onder zijn bevoegdheid |
Art. 34.Le Ministre qui a les Affaires économiques dans ses |
| heeft en de Minister die de Middenstand onder zijn bevoegdheid heeft, | attributions et le Ministre qui a les Classes moyennes dans ses |
| zijn, ieder wat hem betreft, belast met de uitvoering van dit besluit. | attributions sont chargés, chacun en ce qui le concerne, de l'exécution du présent arrêté. |
| Gegeven te Brussel, 1 maart 1998. | Donné à Bruxelles, le 1er mars 1998. |
| ALBERT | ALBERT |
| Van Koningswege : | Par le Roi : |
| De Vice-Eerste Minister | Le Vice-Premier Ministre |
| en Minister van Economie en Telecommunicatie, | et Ministre de l'Economie et des Télécommunications, |
| E. DI RUPO | E. DI RUPO |
| De Minister van Landbouw | Le Ministre de l'Agriculture |
| en de Kleine en Middelgrote Ondernemingen | et des Petites et Moyennes Entreprises, |
| K. PINXTEN | K. PINXTEN |