Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Beschikking van 30/06/2022
← Terug naar "Ordonnantie ter bevordering van de diversiteit en ter bestrijding van de discriminatie in de instellingen, centra en diensten die tot de bevoegdheid van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie behoren alsook in de Diensten van het Verenigd College van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie "
Ordonnantie ter bevordering van de diversiteit en ter bestrijding van de discriminatie in de instellingen, centra en diensten die tot de bevoegdheid van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie behoren alsook in de Diensten van het Verenigd College van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie Ordonnance visant à promouvoir la diversité et à lutter contre la discrimination dans les institutions, centres et services relevant de la compétence de la Commission communautaire commune ainsi que dans les Services du Collège réuni de la Commission communautaire commune
GEMEENSCHAPPELIJKE GEMEENSCHAPSCOMMISSIE VAN BRUSSEL-HOOFDSTAD 30 JUNI 2022. - Ordonnantie ter bevordering van de diversiteit en ter bestrijding van de discriminatie in de instellingen, centra en diensten die tot de bevoegdheid van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie behoren alsook in de Diensten van het Verenigd College van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie De Verenigde Vergadering heeft aangenomen en Wij, Verenigd College, bekrachtigen hetgeen volgt: HOOFDSTUK I. - Algemene bepalingen

Artikel 1.Deze ordonnantie regelt een aangelegenheid als bedoeld in

COMMISSION COMMUNAUTAIRE COMMUNE DE BRUXELLES-CAPITALE 30 JUIN 2022. - Ordonnance visant à promouvoir la diversité et à lutter contre la discrimination dans les institutions, centres et services relevant de la compétence de la Commission communautaire commune ainsi que dans les Services du Collège réuni de la Commission communautaire commune L'Assemblée réunie a adopté et Nous, Collège réuni, sanctionnons ce qui suit : CHAPITRE Ier. - Dispositions générales

Article 1er.La présente ordonnance règle une matière visée à

artikel 135 van de Grondwet. l'article 135 de la Constitution.

Art. 2.Door deze ordonnantie worden, binnen de aan de

Art. 2.La présente ordonnance transpose, dans le cadre des

Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie verleende bevoegdheden, de compétences dévolues à la Commission communautaire commune, les
volgende Europese richtlijnen omgezet: directives européennes suivantes :
1° Richtlijn 2000/43/EG van de Raad van 29 juni 2000 houdende 1° la directive 2000/43/CE du Conseil du 29 juin 2000 relative à la
toepassing van het beginsel van gelijke behandeling van personen, mise en oeuvre du principe de l'égalité de traitement entre les
ongeacht ras of etnische afstamming; personnes, sans distinction de race ou d'origine ethnique ;
2° Richtlijn 2000/78/EG van de Raad van 27 november 2000 tot 2° la directive 2000/78/CE du Conseil du 27 novembre 2000 portant
instelling van een algemeen kader voor gelijke behandeling in arbeid création d'un cadre général en faveur de l'égalité de traitement en
en beroep; matière d'emploi et de travail ;
3° Richtlijn 2004/113/EG van de Raad van 13 december 2004 houdende 3° la directive 2004/113/CE du Conseil du 13 décembre 2004 mettant en
toepassing van het beginsel van gelijke behandeling van mannen en oeuvre le principe de l'égalité de traitement entre hommes et femmes
vrouwen bij de toegang tot en het aanbod van goederen en diensten; dans l'accès aux biens et aux services et la fourniture de biens et
4° Richtlijn 2006/54/EG van het Europees Parlement en de Raad van 5 services ; 4° la directive 2006/54/CE du Parlement européen et du Conseil du 5
juli 2006 betreffende de toepassing van het beginsel van gelijke juillet 2006 relative à la mise en oeuvre du principe de l'égalité des
kansen en gelijke behandeling van mannen en vrouwen in arbeid en chances et de l'égalité de traitement entre hommes et femmes en
beroep (herschikking).
De referenties die er in de vigerende wettelijke en matière d'emploi et de travail (refonte).
bestuursrechtelijke bepalingen worden gemaakt naar de Europese Les références faites, dans les dispositions législatives,
richtlijnen 75/117/EEG, 76/207/EEG, 86/378/EEG en 97/80/EG dienen, réglementaires et administratives en vigueur, aux directives
européennes 75/117/CEE, 76/207/CEE, 86/378/CEE et 97/80/CE
voor wat betreft de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie, opgevat s'entendent, en ce qui concerne la Commission communautaire commune,
te worden als referenties naar de in het eerste lid, 4°, bedoelde comme des références faites à la directive 2006/54/CE, visée à
Richtlijn 2006/54/EG. l'alinéa 1er, 4°.

Art. 3.§ 1. Voor de toepassing van deze ordonnantie wordt verstaan

Art. 3.§ 1er. Pour l'application de la présente ordonnance, il faut

onder: entendre par :
1° « arbeidsbetrekkingen »: de voorwaarden voor toegang, benoeming en 1° « relations de travail » : les conditions d'accès, de désignation
bevordering tot de ambten in overheidsdienst bij de openbare et de promotion aux emplois de la fonction publique des institutions
instellingen van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie, ongeacht publiques de la Commission communautaire commune, indépendamment du
het statutaire of contractuele arbeidsstelsel, met inbegrip van de régime statutaire ou contractuel de l'engagement, y compris les
selectiecriteria en -procedures, de voorwaarden en de proeven voor critères et les procédures de sélection, les conditions et les
aanwerving en bevordering, ongeacht de activiteitstak en op alle épreuves de recrutement et d'avancement, quelle que soit la branche
niveaus van de beroepshiërarchie, alsook de arbeidsvoorwaarden en d'activité, et ce, à tous les niveaux de la hiérarchie
-omstandigheden binnen het openbaar ambt van de openbare instellingen professionnelle, ainsi que les conditions d'emploi et de travail au
van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie, ongeacht het sein de la fonction publique des institutions publiques de la
statutaire of contractuele karakter van de aanstelling, met inbegrip Commission communautaire commune, indépendamment du régime statutaire
van de voorwaarden voor het ontslag en de bezoldiging; ou contractuel de l'engagement, en ce compris les conditions de
licenciement et de rémunération ;
2° « loon »: het gewone basis- of minimumloon of wedde en alle andere 2° « rémunération » : le salaire ou le traitement ordinaire de base ou
voordelen die rechtstreeks of onrechtstreeks, in speciën of in natura, minimal et tout autre avantage, payé directement ou indirectement, en
worden uitbetaald wegens de dienstbetrekking binnen het openbaar ambt espèces ou en nature, en raison de l'emploi au sein de la fonction
van de openbare instellingen van de Gemeenschappelijke publique des institutions publiques de la Commission communautaire
Gemeenschapscommissie, ongeacht de statutaire of contractuele regeling commune, indépendamment du régime contractuel ou statutaire de
van de aanwerving; l'engagement ;
3° « belangenverenigingen »: de in artikel 25 bedoelde organisaties, verenigingen en groeperingen; 3° « groupements d'intérêts » : les organisations, associations et groupements, visés à l'article 25 ;
4° « bepalingen »: de bestuursrechtelijke bepalingen, de bepalingen 4° « dispositions » : les actes administratifs, les dispositions
opgenomen in individuele of collectieve overeenkomsten, in de reprises dans les conventions individuelles ou collectives, dans les
collectieve reglementen, evenals de bepalingen opgenomen in eenzijdig règlements collectifs et les dispositions figurant dans les documents
uitgevaardigde documenten; établis unilatéralement ;
5° « beschermde criteria »: leeftijd, seksuele geaardheid, burgerlijke 5° « critères protégés » : l'âge, l'orientation sexuelle, l'état
staat, geboorte, vermogen, geloof, levensbeschouwing, politieke of civil, la naissance, la fortune, les convictions religieuses,
syndicale overtuiging, taal, de huidige of toekomstige philosophiques ou politiques ou syndicales, la langue, l'état de santé
gezondheidstoestand, een handicap, een fysieke of genetische actuel ou futur, un handicap, une caractéristique physique ou
eigenschap, nationaliteit, een zogenaamd ras, huidskleur, afkomst, génétique, la nationalité, une prétendue race, la couleur de la peau,
nationale, etnische of sociale afkomst en geslacht; l'ascendance, l'origine nationale, ethnique ou sociale, et le sexe ;
6° « gelijkheid van behandeling »: de afwezigheid van elke vorm van 6° « égalité de traitement » : l'absence de toute forme de
rechtstreekse of onrechtstreekse discriminatie of intimidatie; discrimination directe ou indirecte ou de harcèlement ;
7° « direct onderscheid »: de situatie die zich voordoet wanneer 7° « distinction directe » : la situation qui se produit lorsque sur
iemand ongunstiger wordt behandeld dan een ander in een vergelijkbare la base de l'un des critères protégés, une personne est traitée de
situatie wordt, is of zou worden behandeld op basis van één van de manière moins favorable qu'une autre personne ne l'est, ne l'a été ou
beschermde criteria; ne le serait dans une situation comparable ;
8° « directe discriminatie »: direct onderscheid op grond van een 8° « discrimination directe » : distinction directe, fondée sur l'un
beschermd criterium dat niet gerechtvaardigd kan worden op grond van des critères protégés, qui ne peut être justifiée sur la base des
de bepalingen van hoofdstuk 3, afdeling 2; dispositions du chapitre 3, section 2 ;
9° « indirect onderscheid »: de situatie die zich voordoet wanneer een 9° « distinction indirecte » : la situation qui se produit lorsqu'une
ogenschijnlijk neutrale bepaling, maatstaf of handelswijze personen disposition, un critère ou une pratique apparemment neutre est
gekenmerkt door een bepaald beschermd criterium, in vergelijking met susceptible d'entraîner, par rapport à d'autres personnes, un
andere personen bijzonder kan benadelen; désavantage particulier pour des personnes caractérisées par l'un des
10° « Indirecte discriminatie »: indirect onderscheid op grond van een critères protégés ; 10° « discrimination indirecte » : distinction indirecte fondée sur
van de beschermde criteria dat niet kan worden gerechtvaardigd op l'un des critères protégés, qui ne peut être justifiée sur la base des
grond van de bepalingen van hoofdstuk 3, afdeling 2; dispositions du chapitre 3, section 2 ;
11° « intimidatie »: ongewenst gedrag dat met één van de beschermde 11° « harcèlement » : comportement indésirable, lié à un des critères
criteria verband houdt, en tot doel of gevolg heeft dat de waardigheid portégés, qui a pour objet ou pour effet de porter atteinte à la
van een persoon wordt aangestast en een bedreigende, vijandige, dignité d'une personne et de créer un environnement intimidant,
beledigende, vernederende of kwestsende omgeving wordt gecreërd; hostile, dégradant, humiliant ou offensant ;
12° « seksuele intimidatie »: ongewenst gedrag met een seksuele 12° « harcèlement sexuel » : comportement indésirable à connotation
connotatie, al dan niet fysiek of verbaal geuit, dat tot doel of sexuelle, s'exprimant physiquement ou verbalement, qui a pour objet ou
gevolg heeft dat de waardigheid van een persoon wordt aangetast en een pour effet de porter atteinte à la dignité d'une personne et de créer
bedreigende, vijandige, beledigende, vernederende of kwetsende un environnement intimidant, hostile, dégradant, humiliant ou
omgeving wordt gecreëerd; offensant ;
13° « opdracht tot discrimineren »: elke handelswijze die er in 13° « injonction de discriminer » : comportement consistant à
bestaat wie ook opdracht te geven om een persoon, een groep, een enjoindre à quiconque de pratiquer une discrimination, sur la base de
gemeenschap of een van hun leden te discrimineren op grond van een van l'un des critères protégés, à l'encontre d'une personne, d'un groupe,
de beschermde criteria; d'une communauté ou de l'un de ses membres ;
14° « positieve actie »: specifieke maatregelen om de nadelen verband 14° « action positive » : mesure spécifique destinée à prévenir ou à
houdende met een van de beschermde criteria te voorkomen of te compenser les désavantages liés à l'un des critères protégés, en vue
compenseren, met het oog op het waarborgen van een volledige gelijkheid in de praktijk; de garantir la pleine égalité dans la pratique ;
15° « redelijke aanpassingen »: passende maatregelen die in een 15° « aménagements raisonnables » : mesures appropriées, prises dans
concrete situatie en naargelang de behoefte worden getroffen om een une situation concrète en fonction des besoins, pour permettre à une
persoon met een handicap in staat te stellen toegang te hebben tot, personne handicapée l'accès, la participation et la progression dans
deel te nemen aan en vooruitgang te maken in de aangelegendheden
waarop deze ordonnantie van toepassing is, tenzij deze maatregelen een un emploi ou toute autre activité entrant dans le champ d'application
onevenredige belasting vormen voor de persoon die deze maatregelen de la présente ordonnance, sauf si ces mesures imposent une charge
moet treffen. Wanneer die belasting in voldoende mate wordt disproportionnée pour l'employeur. Cette charge n'est pas
gecompenseerd door de bestaande maatregelen in het kader van het disproportionnée lorsqu'elle est compensée de façon suffisante par des
gevoerde overheidsbeleid inzake personen met een handicap, mag zij mesures existant dans le cadre de la politique menée à l'égard des
niet als onevenredig worden beschouwd; personnes handicapées ;
16° « goederen »: de goederen en waren in de zin van de bepalingen van 16° « biens » : les biens et marchandises au sens des dispositions du
het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie betreffende Traité sur le fonctionnement de l'Union européenne relatives à la
het vrij verkeer van goederen en waren; libre circulation des biens et des marchandises ;
17° « diensten »: diensten in de zin van artikel 57 van het Verdrag 17° « services » : les services au sens de l'article 57 du Traité sur
betreffende de werking van de Europese Unie; le fonctionnement de l'Union européenne ;
18° Verenigd College »: het Verenigd College van de Gemeenschappelijke 18° « Collège réuni » : le Collège réuni de la Commission
Gemeenschapscommissie van Brussel-Hoofdstad; communautaire commune de Bruxelles-Capitale ;
19° « Diensten van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie »: de 19° « Services de la Commission communautaire commune » : les Services
Diensten van het Verenigd College van de Gemeenschappelijke du Collège réuni de la Commission communautaire commune de
Gemeenschapscommissie van Brussel-Hoofdstad, evenals elke Dienst of Bruxelles-Capitale ainsi que chaque service ou institution créé(e) par
instelling door de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie opgericht la Commission communautaire commune et chaque organisme de droit
en elk publiekrechtelijk organisme afhangend van de Gemeenschappelijke public dépendant de la Commission communautaire commune.
Gemeenschapscommissie. § 2.Voor de toepassing van deze verordening wordt een direct § 2. Pour l'application de la présente ordonnance, une distinction
onderscheid op grond van zwangerschap, bevalling en moederschap directe fondée sur la grossesse, l'accouchement et la maternité est
gelijkgesteld met een direct onderscheid op grond van geslacht. assimilée à une distinction directe fondée sur le sexe.
§ 3. Voor de toepassing van deze verordening wordt een direct § 3. Pour l'application de la présente ordonnance, une distinction
onderscheid op grond van geslachtsverandering geacht een direct directe fondée sur le changement de sexe est assimilée à une
onderscheid op grond van geslacht te zijn. distinction directe fondée sur le sexe.
HOOFDSTUK II. - Doelstelling en toepassingsgebied CHAPITRE II. - Objectif et champ d'application

Art. 4.Binnen de grenzen van de aan de Gemeenschappelijke

Art. 4.Dans les limites des compétences dévolues à la Commission

Gemeenschapscommissie verleende bevoegdheden, is deze verordening van communautaire commune, la présente ordonnance s'applique à toutes les
toepassing op alle personen, zowel in de particuliere als in de personnes, tant au secteur privé qu'au secteur public, y compris les
openbare sector, met inbegrip van overheidsinstanties, in de volgende organismes publics, dans les matières suivantes :
aangelegenheden:
1° het gezondheidsbeleid; 1° la politique de santé ;
2° de bijstand aan personen; 2° l'aide aux personnes ;
3° de toegang tot en het aanbod van goederen en diensten die voor het 3° l'accès aux biens et services et à la fourniture des biens et
publiek beschikbaar zijn en buiten de privé- en gezinssfeer worden services qui sont à la disposition du public et qui sont offerts en
aangeboden, alsmede de transacties die in dit verband plaatsvinden; dehors de la sphère privée et familiale ainsi que les transactions qui
se déroulent dans ce cadre ;
4° de toegang tot, de deelname aan en iedere andere uitoefening van 4° l'accès, la participation et tout autre exercice d'une activité
een economische, sociale of politieke activiteit die voor het publiek économique sociale ou politique accessible au public ;
toegankelijk is;
5° de arbeidsbetrekkingen binnen de Diensten van de Gemeenschappelijke 5° les relations de travail qui se nouent au sein des Services de la
Gemeenschapscommissie. Commission communautaire commune.
HOOFDSTUK III. - Bestrijding van discriminatie CHAPITRE III. - Lutte contre la discrimination
Afdeling 1. - Discriminatieverbod Section 1re. - Interdiction de discrimination

Art. 5.De gelijkheid van behandeling wordt op de in artikel 4

Art. 5.L'égalité de traitement est garantie dans les matières visées

bedoelde gebieden gewaarborgd. à l'article 4.

Art. 6.§ 1. In de gebieden die onder het toepassingsgebied van deze

Art. 6.§ 1er. Dans les domaines qui relèvent du champ d'application

ordonnantie vallen, is elke discriminatie op basis van de in artikel de la présente ordonnance, toute discrimination fondée sur un des
3, § 1, 5°, bedoelde gronden verboden. motifs visés à l'article 3, § 1er, 5°, est interdite.
§ 2. Voor de toepassing van dit hoofdstuk wordt verstaan onder § 2. Pour l'application du présent chapitre, il faut entendre par
discriminatie: discrimination :
1° de directe discriminatie; 1° la discrimination directe ;
2° de indirecte discriminatie; 2° la discrimination indirecte ;
3° de opdracht tot discrimineren; 3° l'injonction de discriminer ;
4° de intimidatie; 4° le harcèlement ;
5° de seksuele intimidatie; 5° le harcèlement sexuel ;
6° de weigering om redelijke aanpassingen te treffen ten voordele van 6° le refus de mettre en place des aménagements raisonnables en faveur
een persoon met een handicap. d'une personne handicapée.
Afdeling 2. - Rechtvaardiging van verschillen in behandeling Section 2. - Justification des différences de traitement
Onderafdeling 2.1. - Rechtvaardiging van direct onderscheid Sous-section 2.1. - Justification des distinctions directes

Art. 7.Elk direct onderscheid op grond van een van de beschermde

Art. 7.Toute distinction directe fondée sur l'un des critères

criteria vormt een directe discriminatie, tenzij dit directe protégés constitue une discrimination directe, à moins que cette
onderscheid objectief wordt gerechtvaardigd door een legitiem doel en distinction directe ne soit objectivement justifiée par un but
de middelen voor het bereiken van dat doel passend en noodzakelijk légitime et que les moyens de réaliser ce but soient appropriés et
zijn. nécessaires.

Art. 8.§ 1. In afwijking van artikel 7, en onverminderd de overige

Art. 8.§ 1er. Par dérogation à l'article 7, et sans préjudice des

bepalingen van dit hoofdstuk, kan een direct onderscheid op grond van autres dispositions du présent chapitre, une distinction directe
leeftijd, seksuele geaardheid, geloof of levensbeschouwing of een fondée sur l'âge, l'orientation sexuelle, la conviction religieuse ou
handicap in de in artikel 4, 5°, bedoelde aangelegenheden uitsluitend philosophique, ou un handicap dans les domaines visés à l'article 4,
gerechtvaardigd worden op grond van wezenlijke en bepalende 5°, peut uniquement être justifiée par des exigences professionnelles
beroepsvereisten. essentielles et déterminantes.
§ 2. Van een wezenlijke en bepalende beroepsvereiste kan slechts § 2. Il ne peut être question d'une exigence professionnelle
sprake zijn wanneer: - een bepaald kenmerk, dat verband houdt met leeftijd, seksuele geaardheid, geloof of levensbeschouwing of een handicap, vanwege de aard van de betrokken specifieke beroepsactiviteiten of de context waarin deze worden uitgevoerd, wezenlijk en bepalend is, en; - het vereiste berust op een legitieme doelstelling en evenredig is met deze nagestreefde doelstelling. § 3. De rechter onderzoekt in elk concreet geval een bepaald kenmerk een wezenlijke en bepalend beroepsvereiste vormt. essentielle et déterminante que lorsque : - une caractéristique déterminée, liée à l'âge, l'orientation sexuelle, la conviction religieuse ou philosophique ou à un handicap est essentielle et déterminante en raison de la nature des activités professionnelles spécifiques concernées ou du contexte dans lequel celles-ci sont exécutées, et ; - l'exigence repose sur un objectif légitime et est proportionnée par rapport à celui-ci. § 3. Il appartient au juge de vérifier, au cas par cas, si telle caractéristique donnée constitue une exigence professionnelle essentielle et déterminante.
Onderafdeling 2.2. - Rechtvaardiging van indirect onderscheid Sous-section 2.2. - Justifications des distinctions indirectes

Art. 9.Elk indirect onderscheid op grond van een van de beschermde

Art. 9.Toute distinction indirecte fondée sur l'un des critères

criteria vormt een indirecte discriminatie: protégés constitue une discrimination indirecte :
- tenzij de ogenschijnlijk neutrale bepaling, maatstaf of handelswijze - à moins que la disposition, le critère ou la pratique apparemment
die aan de grondslag ligt van dit indirecte onderscheid objectief neutre qui est au fondement de cette distinction indirecte soit
wordt gerechtvaardigd door een legitiem doel en de middelen voor het objectivement justifié par un but légitime et que les moyens de
bereiken van dat doel passend en noodzakelijk zijn, of; réaliser ce but soient appropriés et nécessaires, ou ;
- tenzij, in het geval van indirect onderscheid op grond van een - à moins que, en cas de distinction indirecte sur la base d'un
handicap, aangetoond wordt dat geen redelijke aanpassingen getroffen handicap, il soit démontré qu'aucun aménagement raisonnable ne peut
kunnen worden. être mis en place.
Onderafdeling 2.3. - Algemene rechtvaardigingsgronden Sous-section 2.3. - Motifs généraux de justification

Art. 10.§ 1. Een direct of indirect onderschei op grond van de in

Art. 10.§ 1er. Une distinction directe ou indirecte sur la base des

artikel 3, 5°, genoemde motieven geeft nooit aanleiding tot de motifs mentionnés à l'article 3, 5 °, ne s'analyse jamais en une
vaststelling van enige vorm van rechtstreekse of onrechtstreekse quelconque forme de discrimination directe ou indirecte lorsque la
discriminatie, wanneer het verschil in behandeling een door het différence de traitement constitue une mesure d'action positive
Verenigd College toegelaten maatregel van positieve actie inhoudt. autorisée par le Collège réuni.
§ 2. Een maatregel van positieve actie kan slechts worden uitgevoerd § 2. Une mesure d'action positive ne peut être mise en oeuvre que
mits naleving van de volgende voorwaarden: moyennant le respect des conditions suivantes :
1° er is een kennelijke ongelijkheid; 1° il existe une inégalité manifeste ;
2° het verdwijnen van deze ongelijkheid wordt aangewezen als een te 2° la disparition de cette inégalité est désignée comme un objectif à
bevorderen doelstelling; promouvoir ;
3° de maatregel van positieve actie is van tijdelijke aard en van die 3° la mesure d'action positive est de nature temporaire et de nature à
aard zijn dat hij verdwijnt zodra de beoogde doelstelling is bereikt; disparaître dès que l'objectif visé est atteint ;
4° de maatregel van positieve actie beperkt andermans rechten niet 4° la mesure d'action positive ne restreint pas inutilement les droits
onnodig. d'autrui.

Art. 11.§ 1. Een verschil in behandeling op grond van de in artikel

Art. 11.§ 1er. Une différence de traitement sur la base des motifs

3, 5°, genoemde gronden geeft nooit aanleiding tot de vaststelling van mentionnés à l'article 3, 5°, ne s'analyse jamais en une quelconque
enige vorm van directe of indrectediscriminatie, waanneer dit verschil forme de discrimination directe ou indirecte, lorsque cette différence
in behandeling wordt opgelegd door of krachtens een wet of een de traitement est imposée par ou en vertu d'une loi ou d'une
ordonnantie. ordonnance.
§ 2. Paragraaf 1 doet geen uitspraak over de conformiteit van een § 2. Le paragraphe 1er ne préjuge en rien de la conformité des
verschil in behandeling dat door of krachtens een wet of een différences de traitement établies par ou en vertu d'une loi ou d'une
ordonnantie wordt opgelegd, met de Grondwet, het recht van de Europese ordonnance avec ce que requièrent la Constitution, le droit de l'Union
Unie en het in België geldende internationaal recht. européenne et le droit international en vigueur en Belgique.
Afdeling 3. - Sancties en procedures Section 3. - Sanctions et procédures

Art. 12.De bepalingen die met deze ordonnantie strijdig zijn alsook

Art. 12.Les dispositions contraires à la présente ordonnance sont

de bedingen die bepalen dat één of meer contracterende partijen bij nulles, ainsi que les clauses contractuelles stipulant qu'une ou
voorbaat afzien van de rechten die door deze ordonnantie worden plusieurs parties renoncent par avance aux droits garantis par la
gewaarborgd, zijn nietig. présente ordonnance.

Art. 13.§ 1. In geval van door deze ordonnantie verboden

Art. 13.§ 1er. En cas de discrimination interdite par la présente

discriminatie kan het slachtoffer een schadevergoeding vorderen, ordonnance, la victime peut réclamer une indemnisation de son
overeenkomstig het contractuele en buitencontractuele préjudice, en application du droit de la responsabilité contractuelle
aansprakelijkheidsrecht. ou extra-contractuelle.
De dader van de discriminatie moet aan het slachtoffer een vergoeding L'auteur de la discrimination doit verser à la victime une indemnité
betalen die, naar keuze van het slachtoffer, gelijk is hetzij aan een correspondant, selon le choix de la victime, soit à une somme
forfaitair bedrag zoals in paragraaf 2 uiteengezet, hetzij aan de forfaitaire conformément au paragraphe 2, soit au dommage réellement
werkelijk door de slachtoffer geleden schade. In laatgenoemd geval subi par la victime. Dans ce dernier cas, la victime doit prouver
moet het slachtoffer de omvang van de geleden schade bewijzen. l'étendue du préjudice qu'elle a subi.
§ 2. De in paragraaf 1 bedoelde forfaitaire schadevergoeding wordt § 2. Les dommages et intérêts forfaitaires visés au paragraphe 1er
bepaald als volgt: sont fixés comme suit :
1° onverminderd de bepaling onder 2°, wordt de forfaitaire vergoeding 1° sans préjudice du 2°, l'indemnisation forfaitaire du préjudice
van de morele schade geleden ten gevolge van een feit van
discriminatie, op 650 euro bepaald. Dat bedrag wordt tot 1.300 euro moral subi du fait d'une discrimination est fixée à 650 euros. Ce
verhoogd indien de dader niet kan aantonen dat de betwiste ongunstige montant est porté à 1.300 euros lorsque l'auteur de la discrimination
of nadelige behandeling ook op niet-discriminerende gronden zou zijn ne peut démontrer que le traitement litigieux préjudiciable ou
getroffen of omwille van andere omstandigheden, zoals de bijzondere désavantageux aurait également été adopté en l'absence de
ernst van de geleden morele schade; discrimination ou en raison d'autres circonstances telles que la
2° indien het slachtoffer morele en materiële schadevergoeding vordert gravité particulière du préjudice moral subi ;
wegens discriminatie in het kader van de arbeidsbetrekkingen, is de 2° si la victime réclame l'indemnisation du préjudice moral et
forfaitaire schadevergoeding voor materiële en morele schade gelijk matériel qu'elle a subi du fait d'une discrimination dans le cadre des
aan de brutobezoldiging voor zes maanden, tenzij de werkgever aantoont relations de travail, l'indemnisation forfaitaire pour le dommage
dat de betwiste ongunstige of nadelige bahandeling ook op matériel et moral équivaut à six mois de rémunération brute, à moins
niet-discriminerende gronden zou zijn getroffen. In laastgenoemd geval que l'employeur ne démontre que le traitement litigieux préjudiciable
wordt de forfaitaire schadevergoeding voor materiële en morele schade ou désavantageux aurait également été adopté en l'absence de
beperkt tot drie maanden brutobezoldiging. Als de materiële schade die discrimination. Dans cette dernière hypothèse, l'indemnisation
voortvloeit uit een discriminatie in het kader van de forfaitaire pour le dommage matériel et moral est limitée à trois mois
arbeidsbetrekkingen echter kan worden hersteld via de toepassing van de rémunération brute. Toutefois, lorsque le préjudice matériel
de in artikel 12 bedoelde nietigheidssanctie, wordt de forfaitaire résultant d'une discrimination dans le cadre des relations de travail
schadevergoeding overeenkomstig de bepaling onder 1° bepaald. peut être réparé en appliquant la sanction de nullité, prévue à
l'article 12, les dommages et intérêts forfaitaires sont fixés
conformément au 1°.

Art. 14.§ 1. Op verzoek van het slachtoffer van de discriminatie of

Art. 14.§ 1er. A la demande de la victime de la discrimination ou à

op verzoek van een belangenvereniging of één of meerdere organen in de la demande d'un groupement d'intérêts ou encore d'un ou de plusieurs
zin van artikel 24, stelt de voorzitter van het bevoegderechtscollege organes au sens de l'article 24, le président de la juridiction
het bestaan vast van een zelfs onder het strafrecht vallende daad compétente constate l'existence et ordonne la cessation d'un acte,
waardoor de bepalingen van deze ordonnantie worden overtreden en même pénalement réprimé, constituant un manquement aux dispositions de
beveelt hij de staking ervan. la présente ordonnance.
De voorzitter van het bevoegde rechtscollege kan de opheffing van de Le président de la juridiction compétente peut ordonner la levée de la
staking bevelen zodra bewezen is dat een einde aan de overtredingen is gemaakt. cessation dès qu'il est prouvé qu'il a été mis fin aux infractions.
§ 2. Op verzoek van het slachtoffer kan het bevoegd rechtscollege de § 2. A la demande de la victime, le président de la juridiction
in artikel 13, § 2, bedoelde forfaitaire schadevergoeding aan het compétente peut lui octroyer l'indemnisation forfaitaire, visée à
slachtoffer toekennen. l'article 13, § 2.
§ 3. Het bevoegd rechtscollege kan bevelen dat zijn beslissing of de § 3. Le président de la juridiction compétente peut prescrire
samenvatting ervan wordt aangeplakt tijdens de door hem bepaalde l'affichage de sa décision ou du résumé de celle-ci, pendant le délai
qu'il détermine, tant à l'extérieur qu'à l'intérieur des
termijn, zowel buiten als binnen de inrichtingen van de dader van de établissements de l'auteur de la discrimination ou des locaux lui
discriminatie of de lokalen die hem toebehoren, en dat zijn vonnis of appartenant, et ordonner la publication ou la diffusion de son
de samenvatting ervan in kranten of op enige andere wijze wordt jugement ou de son résumé par la voie des journaux ou de toute autre
bekendgemaakt, dit alles op kosten van de dader van de discriminatie. manière, le tout aux frais de l'auteur de la discrimination.
Deze maatregelen van openbaarmaking mogen slechts worden opgelegd Ces mesures de publicité ne peuvent être imposées que si elles sont de
indien zij er kunnen toe bijdragen dat de gewraakte daad of de nature à contribuer à la cessation de l'acte incriminé ou de ses
uitwerking ervan ophouden. effets.
§ 4. De vordering wordt ingesteld en behandeld zoals in kort geding. § 4. L'action est formée et instruite selon les formes du référé.
Zij wordt bij verzoekschrift ingesteld, in viervoud opgesteld en Elle est formée par requête, établie en quatre exemplaires et envoyée
aangetekend verzonden of ter griffie van de bevoegde rechterlijke par lettre recommandée à la poste ou déposée au greffe de la
instantie neergelegd. juridiction compétente.
Op straffe van nietigheid, vermeldt het verzoekschrift: A peine de nullité, la requête contient :
1° de dag, de maand en het jaar; 1° l'indication des jours, mois et an ;
2° de naam, de voornamen, het beroep en de woonplaats van de verzoeker; 3° de naam en het adres van de natuurlijke persoon of de rechtspersoon tegen wie de vordering wordt ingesteld; 4° het voorwerp en de uiteenzetting van de middelen van de vordering. De griffier van de bevoegde rechtbank verwittigt onverwijld de tegenpartij bij gerechtsbrief en nodigt haar uit te verschijnen ten vroegste drie dagen en ten laatste acht dagen na het verzenden van de gerechtsbrief, waarbij een exemplaar van het verzoekschrift is gevoegd. Over de vordering wordt uitspraak gedaan niettegenstaande vervolging wegens dezelfde feiten voor enig ander gerecht, met inbegrip van het strafgerecht. Wanneer een vordering tot staking van bij de strafrechter aanhangig gemaakte feiten ingesteld is, wordt over de straf-vervolging pas uitspraak gedaan nadat over de vordering tot staking een in kracht van gewijsde getreden beslissing gewezen is. Tijdens de opschorting is de verjaring van de strafvordering geschorst. Het vonnis is uitvoerbaar bij voorraad, niettegenstaand enig rechtsmiddel en zonder borgtocht. Het wordt door de griffier van de rechtbank onverwijld meegedeeld aan alle partijen en aan de Procureur des Konings. 2° les nom, prénoms, profession et domicile du requérant ; 3° les nom et adresse de la personne physique ou morale contre laquelle la demande est formée ; 4° l'objet et l'exposé des moyens de la demande. Le greffier de la juridiction compétente avertit sans délai la partie adverse par pli judiciaire, auquel est joint un exemplaire de la requête, et l'invite à comparaître au plus tôt trois jours et au plus tard huit jours après l'envoi du pli judiciaire. Il est statué sur l'action nonobstant toute poursuite exercée en raison des mêmes faits devant toute autre juridiction, en ce compris une juridiction pénale. Lorsque les faits soumis au juge pénal font l'objet d'une action en cessation, il ne peut être statué sur l'action pénale qu'après qu'une décision coulée en force de chose jugée ait été rendue relativement à l'action en cessation. La prescription de l'action publique est suspendue pendant la surséance. Le jugement est exécutoire par provision, nonobstant tout recours et sans caution. Il est communiqué par le greffier de la juridiction, sans délai, à toutes les parties et au procureur du Roi.
§ 5. De bepalingen van dit artikel doen geen afbreuk aan de § 5. Les dispositions du présent article ne portent pas préjudice aux
bevoegdheden van de Raad van State, zoals in de wetten op de Raad van compétences du Conseil d'Etat, telles que définies par les lois sur le
State, gecoördineerd op 12 januari 1973, bepaald. Conseil d'Etat, coordonnées le 12 janvier 1973.

Art. 15.De stakingsrechter kan op verzoek van het slachtoffer van de

Art. 15.Le juge de la cessation peut, à la demande de la victime de

discriminatie of van een belangenvereniging of van één of meerdere la discrimination, d'un groupement d'intérêts ou encore d'un ou de
organen in de zin van artikel 24, diegene die de discriminatie heeft plusieurs organes au sens de l'article 24, condamner l'auteur d'une
gepleegd, tot de betaling van een dwangsom veroordelen, als aan die discrimination au paiement d'une astreinte, au cas où il ne serait pas
discriminatie geen einde wordt gemaakt. De rechter doet uitspraak mis fin à celle-ci. Le juge statue conformément aux articles 1385bis à
overeenkomstig artikel 1385bis tot 1385nonies van het Gerechtelijk Wetboek. 1385nonies du Code judiciaire.
Afdeling 4. - Strafrechtelijke bepalingen Section 4. - Dispositions pénales

Art. 16.Voor de toepassing van deze afdeling wordt onder

Art. 16.Pour l'application de la présente section, la discrimination

discriminatie verstaan: elke vorm van opzettelijke directe s'entend de toute forme de discrimination directe intentionnelle, de
discriminatie, opzettelijke indirecte discriminatie en opdracht tot discrimination indirecte intentionnelle et d'injonction de
discriminatie, op basis van een van de in artikel 3, 5°, genoemde discriminer, fondée sur un des motifs visés à l'article 3, 5°, ainsi
gronden, alsook de weigering om redelijke aanpassingen te maken voor que du refus de mettre en place des aménagements raisonnables en
een persoon met een handicap. faveur d'une personne handicapée.

Art. 17.Met een gevangenisstraf van een maand tot een jaar en met een

Art. 17.Est puni d'un emprisonnement d'un mois à un an et d'une

geldboete van vijftig euro tot duizend euro of met één van die amende de cinquante euros à mille euros, ou de l'une de ces peines
straffen alleen, wordt gestraft: seulement :
1° hij die in één van de in artikel 444 van het Strafwetboek bedoelde 1° quiconque, dans l'une des circonstances visées à l'article 444 du
omstandigheden aanzet tot discriminatie jegens een persoon wegens één Code pénal, incite à la discrimination à l'égard d'une personne en
van de in artikel 3, 5°, genoemde gronden; raison de l'un des motifs mentionnés à l'article 3, 5° ;
2° hij die in één van de in artikel 444 van het Strafwetboek bedoelde 2° quiconque, dans l'une des circonstances visées à l'article 444 du
omstandigheden aanzet tot haat of geweld jegens een persoon wegens één Code pénal, incite à la haine ou à la violence à l'égard d'une
van de in artikel 3, 5°, genoemde gronden; personne en raison de l'un des motifs mentionnés à l'article 3, 5° ;
3° hij die in één van de in artikel 444 van het Strafwetboek bedoelde 3° quiconque, dans l'une des circonstances visées à l'article 444 du
omstandigheden aanzet tot discriminatie of tot segregatie jegens een Code pénal, incite à la discrimination ou la ségrégation à l'égard
groep, een gemeenschap of de leden ervan, wegens één van de in artikel d'un groupe, d'une communauté ou de leurs membres en raison de l'un
3, 5°, genoemde gronden; des motifs mentionnés à l'article 3, 5° ;
4° hij die in één van de in artikel 444 van het Strafwetboek bedoelde 4° quiconque, dans l'une des circonstances visées à l'article 444 du
omstandigheden aanzet tot haat of geweld jegens een groep, een Code pénal, incite à la haine ou à la violence à l'égard d'un groupe,
gemeenschap of de leden ervan, wegens één van de in artikel 3, 5°, d'une communauté ou de leurs membres en raison de l'un des motifs
genoemde gronden. mentionnés à l'article 3, 5°.

Art. 18.Met een gevangenisstraf van twee maanden tot twee jaar, wordt

Art. 18.Est puni d'un emprisonnement de deux mois à deux ans, tout

gestraft iedere ambtenaar of openbaar officier, iedere drager of agent van het openbaar gezag of van de openbare macht die in de uitoefening van zijn ambt een persoon discrimineert wegens de in artikel 3, 5°, genoemde gronden. Dezelfde straffen worden toegepast als de feiten worden begaan jegens een groep, een gemeenschap of de leden ervan, wegens de in artikel 3, 5°, genoemde gronden. Als de verdachte bewijst dat hij heeft gehandeld op bevel van zijn meerderen in zaken die tot hun bevoegdheid behoren en waarin hij hen als ondergeschikte gehoorzaamheid verschuldigd was, worden de straffen alleen toegepast op de meerderen die het bevel hebben gegeven. Als de ambtenaren of openbare officiers die beticht worden de bovengenoemde willekeurige daden te hebben bevolen, toegelaten of vergemakkelijkt, beweren dat hun handtekening bij verrassing is verkregen, zijn zij verplicht de daad, in voorkomend geval, te doen ophouden en de schuldige aan te geven; anders worden zij zelf vervolgd. Als één van de bovengenoemde willekeurige daden door middel van de valse handtekening van een openbaar officier wordt gepleegd, worden de daders van de valsheid en zij die er kwaadwillig of bedrieglijk gebruik van maken, gestraft met opsluiting van tien tot vijftien jaar.

Art. 19.Met een gevangenisstraf van een maand tot een jaar en met een geldboete van vijftig euro tot duizend euro of met één van die straffen alleen, wordt gestraft elke persoon die zich niet voegt naar een vonnis of een arrest dat, als gevolg van een vordering tot staking, overeenkomstig artikel 15 werd gewezen.

fonctionnaire ou officier public, tout dépositaire ou agent de l'autorité ou de la force publique qui, dans l'exercice de ses fonctions, commet une discrimination à l'égard d'une personne en raison des motifs mentionnés à l'article 3, 5°. Les mêmes peines sont applicables lorsque les faits sont commis à l'égard d'un groupe, d'une communauté ou de ses membres en raison des motifs mentionnés à l'article 3, 5°. Si l'inculpé justifie qu'il a agi sur ordre de ses supérieurs pour des objets du ressort de ceux-ci et sur lesquels il leur était dû obéissance hiérarchique, les peines sont appliquées seulement aux supérieurs qui ont donné l'ordre. Si les fonctionnaires ou officiers publics, prévenus d'avoir ordonné, autorisé ou facilité les actes arbitraires susmentionnés, prétendent que leur signature a été surprise, ils sont tenus, le cas échéant, de faire cesser l'acte et de dénoncer le coupable ; sinon, ils sont poursuivis personnellement. Si l'un des actes arbitraires susmentionnés est commis au moyen de la fausse signature d'un officier public, les auteurs du faux et ceux qui, méchamment ou frauduleusement, en font usage, sont punis de la réclusion de dix à quinze ans.

Art. 19.Est puni d'un emprisonnement d'un mois à un an et d'une amende de cinquante euros à mille euros, ou de l'une de ces peines seulement, toute personne qui ne se conforme pas à un jugement ou à un arrêt prononcé suite à une demande de cessation, conformément à l'article 15.

Art. 20.In geval van een inbreuk op artikel 17, 18 of 19, kan de

Art. 20.En cas d'infraction aux articles 17, 18 ou 19, le condamné

veroordeelde bovendien, overeenkomstig artikel 33 van het Strafwetboek, tot ontzetting worden veroordeeld. peut, en outre, être condamné à l'interdiction, conformément à l'article 33 du Code pénal.

Art. 21.Alle bepalingen van Boek I van het Strafwetboek, hoofdstuk

Art. 21.Toutes les dispositions du Livre 1 du Code pénal, sans

VII en artikel 85 niet uitgezonderd, zijn van toepassing op de exception du chapitre VII et de l'article 85, sont applicables aux
misdrijven vermeld in deze ordonnantie. infractions prévues par la présente ordonnance.
Afdeling 5. - Bewijslast Section 5. - Charge de la preuve

Art. 22.Wanneer iemand die meent het slachtoffer te zijn van een van

Art. 22.Lorsqu'une personne qui s'estime victime d'une des formes de

de in artikel 6, § 2, bedoelde vormen van discriminatie, zich voor de discrimination visées à l'article 6, § 2, invoque devant le juge
bevoegde rechter beroept op feiten die discriminatie kunnen doen compétent des faits qui permettent de présumer l'existence de toute
vermoeden, staat het aan de verweerder te bewijzen dat er geen sprake discrimination, il incombe au défendeur de prouver qu'il n'y a pas eu
is van discriminatie. de discrimination.
De bepalingen van het eerste lid zijn van toepassing op alle Les dispositions de l'alinéa 1er sont applicables à toutes les
gerechtelijke procedures, met uitzondering van de strafrechtelijke procedures. procédures juridictionnelles, à l'exception des procédures pénales.
Afdeling 6. - Rechtsbescherming en rechtshandhaving Section 6. - Dispositifs de protection et de défense

Art. 23.§ 1. Als een klacht wordt ingediend door of ten voordele van

Art. 23.§ 1er. Lorsqu'une plainte est introduite par ou au bénéfice

een persoon wegens schending van deze ordonnantie in een d'une personne, en raison de la violation de la présente ordonnance
arbeidsrelatie of in een ander domein, mag degene tegen wie deze intervenue tant dans les relations de travail que dans un autre
klacht is gericht geen maatregel treffen ten aanzien van deze persoon, domaine, celui ou celle contre qui la plainte est dirigée ne peut
behalve om redenen die vreemd zijn aan deze klacht. prendre de mesure à l'encontre de cette personne, excepté pour des
motifs étrangers à cette plainte.
§ 2. Voor de toepassing van dit artikel wordt onder klacht verstaan: § 2. Pour l'application du présent article, il faut entendre par
1° een met redenen omklede klacht ingediend door de betrokkene: plainte : 1° une plainte motivée introduite par l'intéressé :
a) ofwel bij de Diensten van de Gemeenschappelijke a) soit auprès des Services de la Commission communautaire commune
Gemeenschapscommissie zoals bedoeld in artikel 3, 19°, die hem tels que visés à l'article 3, 19°, qui l'emploient ;
tewerkstellen; b) ofwel tegen de instelling, het centrum of de dienst die het b) soit contre une institution, centre ou service qui fait l'objet de
voorwerp uitmaakt van de klacht, overeenkomstig de van kracht zijnde la plainte, conformément aux procédures en vigueur ;
procedures; 2° een met redenen omklede klacht ingediend ten voordele van de 2° une plainte motivée introduite au bénéfice de la personne concernée
betrokken persoon door het orgaan of de organen in de zin van artikel par l'organe ou les organes au sens de l'article 23, ou par un
23, of een belangenvereniging; groupement d'intérêts ;
3° een rechtsvordering ingesteld door betrokken persoon; 3° une action en justice introduite par la personne concernée ;
4° een rechtsvordering ingesteld ten voordele van de betrokken persoon 4° une action en justice introduite au bénéfice de la personne
door het orgaan of de organen in de zin van artikel 23, of een concernée par l'organe ou les organes au sens de l'article 23, ou par
belangenvereniging. un groupement d'intérêts.
De in het eerste lid, 1° en 2°, bedoelde met redenen omklede klacht La plainte motivée, visée à l'alinéa 1er, 1° et 2°, consiste en un
bestaat uit een schriftelijk stuk, dat is gedateerd, ondertekend en écrit, daté, signé et notifié, dans lequel les griefs adressés à
betekend, en waarin de grieven tegen de vermeende discriminatie zijn l'auteur de la discrimination alléguée sont exposés.
uiteengezet. § 3. Als de nadelige maatregel wordt getroffen ten aanzien van de § 3. Lorsqu'une mesure préjudiciable est adoptée à l'encontre de la
betrokken persoon binnen de twaalf maanden na het indienen van de personne concernée dans un délai de douze mois suivant l'introduction
klacht, valt de bewijslast dat de nadelige maatregel werd getroffen om de la plainte, il appartient à celui ou à celle contre qui la plainte
redenen die vreemd zijn aan de klacht, ten laste van diegene tegen wie est dirigée de prouver que la mesure préjudiciable a été adoptée pour
de klacht is ingediend. des motifs étrangers à cette plainte.
Indien een rechtsvordering door of ten voordele van de betrokken Lorsqu'une action en justice a été introduite par ou au bénéfice de la
persoon werd ingesteld, wordt de in het eerste lid bedoelde periode personne concernée, le délai de douze mois, visé à l'alinéa 1er, est
van twaalf maanden verlengd tot drie maanden na de dag waarop de prolongé jusqu'à l'échéance d'un délai de trois mois suivant le jour
rechterlijke beslissing in kracht van gewijsde is getreden. où la décision intervenue est passée en force de chose jugée.
§ 4. Als de Diensten van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie § 4. Lorsque les Services de la Commission communautaire commune tels
zoals bedoeld in artikel 3, 19°, die de betrokken persoon que visés à l'article 3, 19°, qui emploient la personne concernée,
tewerkstellen, een nadelige maatregel, in strijd met § 1, treffen ten adoptent une mesure préjudiciable à l'encontre de celle-ci, en
aanzien van de betrokkene, kan deze persoon of de belangenvereniging contravention au § 1er, cette personne ou un groupement d'intérêts
waarbij hij is aangesloten, verzoeken hem opnieuw in dienst op te auquel elle est affiliée peut demander sa réintégration dans le
nemen of hem zijn functies onder dezelfde voorwaarden als voorheen te service ou demander de lui permettre d'exercer ses fonctions aux mêmes
laten uitoefenen. conditions que précédemment.
Het verzoek wordt gedaan bij een ter post aangetekende brief binnen La demande est introduite par lettre recommandée à la poste, dans les
dertig dagen volgend op de datum van de kennisgeving van de opzegging, trente jours suivant la date de la notification du préavis, de la
van de beëindiging zonder opzegging, van de eenzijdige wijziging van rupture sans préavis, de la modification unilatérale des conditions de
de arbeidsvoorwaarden of van om het even welke andere nadelige
maatregel. De Diensten van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie travail ou de toute autre mesure préjudiciable. Les Services de la
zoals bedoeld in artikel 3, 19°, moeten zich binnen dertig dagen Commission communautaire commune tels que visés à l'article 3, 19°,
volgend op de kennisgeving van het verzoek uitspreken. doivent prendre position sur cette demande dans un délai de trente
jours suivant sa notification.
Als de Diensten van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie zoals Lorsque les Services de la Commission communautaire commune tels que
bedoeld in artikel 3, 19°, de persoon opnieuw in dienst opnemen of hem visés à l'article 3, 19°, réintègrent la personne ou lui permettent
zijn functies onder dezelfde voorwaarden als voorheen laten d'exercer ses fonctions dans les mêmes conditions de travail
uitoefenen, moeten zij de wegens ontslag, wijziging van de qu'auparavant, ils sont tenus de payer la rémunération perdue du fait
arbeidsvoorwaarden of van om het even welke andere nadelige maatregel du licenciement, de la modification des conditions de travail ou de
gederfde verloning betalen alsmede de werkgevers- en toute autre mesure préjudiciable, et de verser les cotisations de
wernemersbijdragen betreffende deze verloning storten. l'employeur et du travailleur afférentes à cette rémunération.
Deze paragraaf is niet van toepassing wanneer de nadelige maatregel Le présent paragraphe ne s'applique pas lorsque la mesure
wordt getroffen nadat de arbeidsbetrekking een einde heeft genomen. préjudiciable intervient après la cessation de la relation de travail.
§ 5. Onverminderd artikel 13, moet de dader van de maatregel, als de § 5. Sans préjudice de l'article 13, à défaut de réintégration ou de
betrokken persoon na het in paragraaf 4, eerste lid, bedoelde verzoek reprise de fonctions aux conditions de travail fixées antérieurement,
niet opnieuw wordt opgenomen of zijn functies niet onder dezelfde suivant la demande visée au paragraphe 4, alinéa 1er, et, de manière
voorwaarden als voorheen kan uitoefenen en er in het algemeen werd générale, lorsque la mesure préjudiciable a été jugée contraire aux
geoordeeld dat de nadelige maatregel in strijd is met de bepalingen dispositions du paragraphe 1er, l'auteur de la mesure doit verser à la
van paragraaf 1, aan de betrokken persoon een vergoeding betalen die, personne concernée une indemnité égale, selon le choix de cette
naar keuze van die persoon, gelijk is hetzij aan een forfaitair bedrag personne, soit à un montant forfaitaire identique à celui fixé à
dat overeenstemt met het in artikel 13, § 2, bepaald bedrag, hetzij l'article 13, § 2, soit au préjudice matériel et moral qu'elle a
aan de werkelijk door de betrokkene geleden materiële en morele réellement subi, à charge pour elle, dans ce dernier cas, de prouver
schade; in laatsgenoemd geval moet hij de omvang van deze schade
bewijzen, overeenkomstig de gemeenrechtelijke regels van de burgelijke l'étendue de ce préjudice, conformément au droit commun de la
aansprakelijkheid. responsabilité civile.
§ 6. Onverminderd artikel 13, zijn de Diensten van de § 6. Sans préjudice de l'article 13, les Services de la Commission
Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie zoals bedoeld in artikel 3, communautaire commune tels que visés à l'article 3, 19°, qui emploient
19°, die de betrokken persoon tewerkstellen, verplicht de in paragraaf la personne concernée, sont tenus de payer l'indemnité visée au
5 bedoelde vergoeding uit te betalen, zonder dat de persoon of de paragraphe 5, sans que la personne ou le groupement d'intérêts auquel
belangenvereniging waarbij hij is aangesloten het in paragraaf 4 elle est affiliée ne doive introduire la demande visée au paragraphe 4
bedoelde verzoek moet indienen: :
1° als het bevoegde rechtscollege de feiten van discriminatie, die het 1° lorsque la juridiction compétente a considéré comme établis les
voorwerp van de klacht uitmaken, bewezen heeft geacht; faits de discrimination qui forment l'objet de la plainte ;
2° als de betrokken persoon de arbeidsbetrekking verbreekt, omdat het 2° lorsque la personne concernée rompt la relation de travail, parce
gedrag van de Diensten van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie que le comportement de des Services de la Commission communautaire
zoals bedoeld in artikel 3, 19°, in strijd is met de bepalingen van commune tels que visés à l'article 3, 19°, viole les dispositions du
paragraaf 1, wat volgens het slachtoffer een reden is om de paragraphe 1er, ce qui constitue, selon la victime, un motif de
arbeidsbetrekking zonder opzegging te verbreken of een reden om er, rupture de la relation de travail sans préavis ou un motif pour y
vóór het verstrijken ervan, een einde aan te maken; mettre un terme avant son expiration ;
3° als de Diensten van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie 3° lorsque les Services de la Commission communautaire commune tels
zoals bedoeld in artikel 3, 19°, de arbeidsbetrekking hebben beëindigd que visés à l'article 3, 19°, ont rompu la relation de travail pour
om dringende redenen, op voorwaarde dat het bevoegde rechtscollege motif grave et pour autant que la juridiction compétente ait estimé
deze beëindiging ongegrond en in strijd met de bepalingen van cette rupture non fondée et en contradiction avec les dispositions du
paragraaf 1 heeft geacht. paragraphe 1er.
§ 7. Als de nadelige maatregel wordt getroffen nadat de § 7. Lorsque la mesure préjudiciable intervient après la cessation de
arbeidsbetrekking werd beëindigd en deze maatregel in strijd wordt la relation de travail et qu'elle est jugée contraire au paragraphe 1er,
bevonden met paragraaf 1, dienen de Diensten van de Gemeenschappelijke les Services de la Commission communautaire commune tels que visés à
Gemeenschapscommissie zoals bedoeld in artikel 3, 19°, die de l'article 3, 19°, qui emploient la personne concernée, sont tenus de
betrokken persoon tewerkstellen de in paragraaf 5 bedoelde
schadevergoeding aan het slachtoffer te betalen. payer à la victime l'indemnité prévue au paragraphe 5.
§ 8. De in dit artikel bedoelde bescherming is eveneens van toepassing § 8. La protection visée au présent article est également
op de personen die optreden als getuige, raadsheer, verdediger of d'application aux personnes qui interviennent comme témoin, conseil,
bijstandsverlener ten voordele van de betrokken persoon. défendeur ou soutien de la personne concernée.

Art. 24.§ 1. Het Verenigd College wijst één of meer organen aan die

Art. 24.§ 1er. Le Collège réuni désigne un ou plusieurs organes

in rechte kunnen optreden in de geschillen waartoe deze ordonnantie pouvant ester en justice dans les litiges auxquels l'application de la
aanleiding kan geven ingeval van discriminatie op grond van de in présente ordonnance donnerait lieu en cas de discrimination sur la
artikel 3, 5°, genoemde gronden. base des motifs mentionnés à l'article 3, 5°.
Als de vordering betrekking heeft op een discriminatie van of een Lorsque la requête concerne une discrimination ou une infraction
overtreding tegen een natuurlijke persoon of een rechtspersoon, dan is envers une personne physique ou morale, la requête des organes, visés
de vordering van de in het eerste lid bedoelde organen pas
ontvankelijk als ze bewijzen dat ze met instemming van die natuurlijke à l'alinéa 1er, n'est recevable que s'ils prouvent qu'ils agissent en
persoon of rechtspersoon handelen. accord avec cette personne physique ou morale.
§ 2. De in paragraaf 1 bedoelde organen zijn voor de op grond van de § 2. Les organes, visés au paragraphe 1er, sont, sur la base des
in artikel 3, 5°, genoemde gronden waarvoor ze zijn bevoegd, eveneens motifs mentionnés à l'article 3, 5°, pour lesquels ils sont
bevoegd voor: compétents, également compétents pour :
1° het verlenen van onafhankelijke bijstand aan de slachtoffers van 1° l'assistance indépendante aux victimes de discrimination, lors de
discriminatie bij de afwikkeling van hun klachten over discriminatie; la prise en considération de leurs plaintes relatives à une discrimination ;
2° het verrichten van onafhankelijke studies over discriminatie; 2° la réalisation d'études indépendantes sur la discrimination ;
3° het publiceren van onafhankelijke verslagen en het doen van 3° la publication de rapports indépendants et la formulation de
aanbevelingen over elk onderwerp dat met discriminatie verband houdt. recommandations à propos de tout sujet en rapport avec la discrimination.

Art. 25.Kunnen in rechte optreden in de rechtsgeschillen waartoe de

Art. 25.Peuvent ester en justice dans les litiges auxquels

toepassing van deze ordonnantie aanleiding kan geven, wanneer afbreuk l'application de la présente ordonnance donnerait lieu, lorsqu'un
wordt gedaan aan de statutaire opdrachten die ze zich tot doel hebben préjudice est porté aux fins statutaires qu'ils se sont donnés pour
gesteld: mission de poursuivre :
1° elke instelling van openbaar nut, organisatie en vereniging die op 1° tout établissement d'utilité publique et toute association,
de dag van de feiten ten minste drie jaar rechtspersoonlijkheid bezit jouissant de la personnalité juridique depuis au moins trois ans à la
en zich statutair tot doel stelt de rechten van de Mens te verdedigen date des faits, et se proposant par ses statuts de défendre les droits
of discriminatie te bestrijden; de l'Homme et de combattre la discrimination ;
2° de representatieve vakorganisaties in de zin van de wet van 19 2° les organisations syndicales représentatives au sens de la loi du
december 1974 tot regeling van de betrekkingen tussen de overheid en 19 décembre 1974 réglant les relations entre les autorités publiques
de vakbonden van haar personeel; et les syndicats de leurs personnels ;
3° de representatieve vakorganisaties in het aangewezen orgaan van 3° les organisations syndicales représentatives au sein de l'organe de
vakbondsoverleg voor de Diensten van de Gemeenschappelijke concertation syndicale désigné pour les Services de la Commission
Gemeenschapscommissie zoals bedoeld in artikel 3, 19°, en de diensten communautaire commune tels que visés à l'article 3, 19°, et les
en instellingen waarop de wet van 19 december 1974 tot regeling van de services ou institutions pour lesquels la loi du 19 décembre 1974
betrekkingen tussen de overheid en de vakbonden van haar personeel réglant les relations entre les autorités publiques et les syndicats
niet van toepassing is. Als de vordering betrekking heeft op een discriminatie van of een overtreding tegen een natuurlijke persoon of een rechtspersoon, dan is de vordering van de in het eerste lid bedoelde instellingen, verenigingen of organisaties pas ontvankelijk als zij bewijzen dat zij met instemming van die natuurlijke persoon of rechtspersoon handelen.

Art. 26.§ 1. Het Verenigd College kan één of meer personen of organen aanwijzen die kunnen optreden als verzoeningsdienst in de geschillen waartoe deze ordonnantie aanleiding kan geven ingeval van discriminatie op grond van de in artikel 3, 5°, genoemde gronden. Het Verenigd College concretiseert en, in voorkomend geval, vult de in

de leurs personnels n'est pas d'application. Lorsque la requête concerne une discrimination ou une infraction envers une personne physique ou morale, la requête des institutions, associations ou groupements, visés à l'alinéa 1er, n'est recevable que si ceux-ci prouvent qu'ils agissent en accord avec cette personne physique ou morale.

Art. 26.§ 1er. Le Collège réuni peut désigner un ou plusieurs personnes ou organes pouvant faire office de service de conciliation dans les litiges auxquels l'application de la présente ordonnance donnerait lieu, en cas de discrimination sur la base des motifs mentionnés à l'article 3, 5°. Le Collège réuni concrétise et, le cas échéant, complète les missions

de volgende paragrafen beschreven opdrachten en werking van de et le fonctionnement du service de conciliation, tels que décrits aux
verzoeningsdienst verder aan. paragraphes suivants.
§ 2. De verzoeningsdienst is bevoegd om: § 2. Le service de conciliation est compétent pour :
1° klachten te ontvangen en inspanningen te leveren om het standpunt 1° recevoir les plaintes et s'efforcer de concilier les positions de
van al de betrokken partijen te verzoenen; toutes les parties concernées ;
2° aanbevelingen op te stellen of voorstellen te formuleren die een 2° formuler des recommandations ou faire des propositions en vue de
oplossing kunnen bieden voor het geschil waarvoor op hem een beroep trouver une solution au litige pour lequel il est sollicité.
wordt gedaan. § 3. De verzoeningsdienst kan weigeren een klacht te behandelen in de § 3. Le service de conciliation peut refuser de traiter une plainte
volgende gevallen: dans les cas suivants :
1° de klacht is manifest ongegrond; 1° la plainte est manifestement infondée ;
2° de klacht valt buiten zijn bevoegdheden; 2° la plainte n'est pas du ressort de ses compétences ;
3° de feiten hebben zich voorgedaan meer dan een jaar voordat de 3° les faits se sont produits plus d'un an avant que la plainte ne
klacht werd ingediend; soit déposée ;
4° een hangende burgelijke rechtsvordering of een hangende 4° la plainte fait déjà l'objet d'une requête civile en instance ou
strafprocedure heeft reeds betrekking op het voorwerp van de klacht. d'une procédure pénale pendante.
§ 4. De verzoeningsdienst bezorgt het Verenigd College jaarlijks een § 4. Le service de conciliation remet annuellement un rapport
activiteitenverslag waarin de identiteit van de verzoekers en die van d'activités au Collège réuni dans lequel l'identité des requérants et
de beschuldigde personen niet mogen worden opgenomen. Daarnaast kan de celle des personnes accusées ne peuvent figurer. Parallèlement, le
verzoeningsdienst tussentijdse verslagen opstellen indien hij dit service de conciliation peut, s'il le juge utile, établir des rapports
nuttig acht. Bedoelde verslagen kunnen elk voorstel bevatten dat de intermédiaires, contenant toute proposition susceptible de favoriser
gelijke behandeling bij de tewerkstelling kan verbeteren. l'égalité de traitement en ce qui concerne l'accès à l'emploi.
HOOFDSTUK IV. - Bevordering van de diversiteit CHAPITRE IV. - Promotion de la diversité

Art. 27.§ 1. In elke instelling, centrum en dienst die erkend wordt

Art. 27.§ 1er. Chaque institution, centre et service agréé par la

door of onder het toezicht valt van de Gemeenschappelijke Commission communautaire commune ou soumis au contrôle de celle-ci,
Gemeenschapscommissie, alsook in de onder artikel 3, 19°, bedoelde ainsi que les Services de la Commission communautaire commune visés à
Diensten van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie moet een l'article 3, 19°, sont tenus d'élaborer un plan d'action diversité.
actieplan diversiteit worden opgesteld.
§ 2. Het Verenigd College bepaalt de algemene inhoud van dit plan en § 2. Le Collège réuni détermine le contenu de ce plan et prévoit qu'il
voorziet in de aanpassing van deze inhoud in functie van de omvang en peut être adapté, en fonction notamment de la dimension et de
de door de betrokken instelling, centrum en dienst uitgevoerde l'activité exercée par les institutions, centres et services
activiteiten. concernés.
§ 3. Om het opstellen, het in werking stellen en het opvolgen van het § 3. Afin d'assurer l'élaboration, la mise en oeuvre et le suivi du
in paragraaf 1 bedoelde plan te verzekeren, wordt in elke betrokken
instelling, centrum en dienst die erkend wordt of onder het toezicht plan, visé au paragraphe 1er, chaque institution, centre et service
valt van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie alsook in de agréé par la Commission communautaire commune ou soumis au contrôle de
Diensten van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie, zoals celle-ci ainsi que les Services de la Commission communautaire commune
bedoeld in artikel 3, 19° : visés à l'article 3, 19°, sont tenus de :
1° een personeelslid aangeduid dat wordt belast met het actieplan diversiteit; 1° désigner un membre du personnel chargé du plan d'action diversité ;
2° een begeleidingscommissie opgericht. 2° créer une commission d'accompagnement.
§ 4. Het Verenigd College richt een coördinatiecomité bevoegd voor de § 4. Le Collège réuni crée un comité de coordination en matière de
diversiteit op, teneinde de gevoerde acties te coördineren. diversité, en vue de coordonner les actions menées.
§ 5. Het Verenigd College bepaalt de samenstelling, de organisatie en § 5. Le Collège réuni définit la composition, l'organisation et le
de werking van: fonctionnement :
1° de in paragraaf 3, 2°, bedoelde begeleidingscommissie; 1° de la commission d'accompagnement visée au paragraphe 3, 2° ;
2° het in paragraaf 4 bedoelde coördinatiecomité. 2° du comité de coordination visé au paragraphe 4.
§ 6. Het Verenigd College bepaalt het functieprofiel van het in § 6. Le Collège réuni définit le profil de fonction du membre du
paragraaf 3, 1°, bedoelde personeelslid. personnel visé au paragraphe 3, 1°.

Art. 28.Iedere in artikel 27, § 1, bedoelde instelling bezorgt

Art. 28.Chaque institution, visée à l'article 27, § 1er, transmet

systematisch haar werkaanbiedingen aan de Brusselse Gewestelijke systématiquement ses offres d'emploi à l'Office régional bruxellois de
Dienst voor Arbeidsbemiddeling. l'Emploi.
HOOFDSTUK V. - Wijzigingsbepalingen CHAPITRE V. - Dispositions modificatives

Art. 29.In artikel 7, derde lid, van de ordonnantie betreffende de

Art. 29.A l'article 7, alinéa 3, de l'ordonnance du 7 novembre 2002

centra en diensten voor Bijstand aan Personen, wordt de bepaling onder relative aux centres et services de l'Aide aux personnes, le 1° est
1° vervangen als volgt: remplacé par ce qui suit :
« 1° het verbod van elke discriminatie in de zin van de ordonnantie « 1° l'interdiction de toute discrimination au sens de l'ordonnance du
van ............. ter bevordering van de diversiteit en ter ............. visant à promouvoir la diversité et à lutter contre la
bestrijding van de discriminatie in de instellingen, centra en
diensten die tot de bevoegdheid van de Gemeenschappelijke discrimination dans les institutions, centres et services relevant de
Gemeenschapscommissie behoren alsook in de Diensten van het Verenigd la compétence de la Commission communautaire commune ainsi que dans
College van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie; ». les Services du Collège réuni de la Commission communautaire commune ; ».

Art. 30.In artikel 11, § 1, vijfde lid, 2°, van de ordonnantie van 24

Art. 30.Dans l'article 11, § 1er, alinéa 5, 2°, de l'ordonnance du 24

april 2008 betreffende de inrichtingen voor opvang of huisvesting van avril 2008 relative aux établissements d'accueil ou d'hébergement pour
bejaarde personen worden de woorden « en zijn recht op een menswaardig personnes âgées, les mots « et de son droit de mener une vie conforme
leven, ook op seksueel en affectief vlak » vervangen door de woorden « à la dignité humaine, y compris du point de vue sexuel et affectif, »
, zijn recht op een menswaardig leven en het verbod van elke sont remplacés par les mots « , de son droit de mener une vie conforme
discriminatie ten zijn opzichte, in de zin van de ordonnantie van à la dignité humaine et de l'interdiction de toute discrimination à
[...] ter bevordering van de diversiteit en ter bestrijding van de son égard, au sens de l'ordonnance du [...] visant à promouvoir la
discriminatie in de instellingen, centra en diensten die tot de diversité et à lutter contre la discrimination dans les institutions,
bevoegdheid van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie behoren centres et services relevant de la compétence de la Commission
alsook in de Diensten van het Verenigd College van de communautaire commune ainsi que dans les Services du Collège réuni de
Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie ». la Commission communautaire commune, ».
Kondigen deze ordonnantie af, bevelen dat ze in het Belgisch Promulguons la présente ordonnance, ordonnons qu'elle soit publiée au
Staatsblad zal worden bekendgemaakt. Moniteur belge.
Brussel, 30 juni 2022. Bruxelles, le 30 juin 2022.
Het Lid van het Verenigd College, bevoegd voor Welzijn en Gezondheid, La Membre du Collège réuni, en charge de l'Action sociale et de la Santé,
E. VAN DEN BRANDT E. VAN DEN BRANDT
Het Lid van het Verenigd College, bevoegd voor Welzijn en Gezondheid, Le Membre du Collège réuni, en charge de l'Action sociale et de la Santé,
A. MARON A. MARON
Het Lid van het Verenigd College, bevoegd voor de Gezinsbijslagen, Le Membre du Collège réuni, en charge des Prestations familiales, du
Begroting, Openbaar Ambt en Externe betrekkingen, Budget, de la Fonction publique et des Relations extérieures,
S. GATZ S. GATZ
Het Lid van het Verenigd College, bevoegd voor de Gezinsbijslagen, Le Membre du Collège réuni, en charge des Prestations familiales, du
Begroting, Openbaar Ambt en Externe betrekkingen, Budget, de la Fonction publique et des Relations extérieures,
B. CLERFAYT B. CLERFAYT
_______ _______
Nota Note
Document van de Verenigde Vergadering van de Gemeenschappelijke Document de l'Assemblée réunie de la Commission communautaire commune
Gemeenschapscommissie: Gewone zitting 2021-2022 B-111/1 Ontwerp van ordonnantie B-111/2 Rapport Integraal verslag: Bespreking en aanneming: vergadering van vrijdag 17 juni 2022. Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld : Session ordinaire 2021-2022 B-111/1 Projet d'ordonnance B-111/2 Rapport Compte rendu intégral : Discussion et adoption : séance du vendredi 17 juin 2022.
Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld
^