Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Bericht van --
← Terug naar "Bericht voorgeschreven bij artikel 74 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 Bij vonnis van 14 oktober 2020, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 21 oktober 2020, heeft de Franstalige Rechtbank van eerste aanleg te Bru « Schendt artikel 376 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 de beginselen van gelijkheid(...)"
Bericht voorgeschreven bij artikel 74 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 Bij vonnis van 14 oktober 2020, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 21 oktober 2020, heeft de Franstalige Rechtbank van eerste aanleg te Bru « Schendt artikel 376 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 de beginselen van gelijkheid(...) Avis prescrit par l'article 74 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 Par jugement du 14 octobre 2020, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 21 octobre 2020, le Tribunal de première instance francophone de Bruxelles a posé la ques « L'article 376 du Code des impôts sur les revenus 1992 viole-t-il les principes d'égalité et de no(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Bericht voorgeschreven bij artikel 74 van de bijzondere wet van 6 Avis prescrit par l'article 74 de la loi spéciale du 6 janvier 1989
januari 1989 Bij vonnis van 14 oktober 2020, waarvan de expeditie ter griffie van Par jugement du 14 octobre 2020, dont l'expédition est parvenue au
het Hof is ingekomen op 21 oktober 2020, heeft de Franstalige greffe de la Cour le 21 octobre 2020, le Tribunal de première instance
Rechtbank van eerste aanleg te Brussel de volgende prejudiciële vraag gesteld : francophone de Bruxelles a posé la question préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 376 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 « L'article 376 du Code des impôts sur les revenus 1992 viole-t-il les
de beginselen van gelijkheid en niet-discriminatie die zijn vastgelegd principes d'égalité et de non-discrimination consacrés par les
bij de artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet, al dan niet in articles 10, 11 et 172 de la Constitution, pris isolément ou lus en
samenhang gelezen met artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij combinaison avec l'article 1er du Premier Protocole additionnel à la
het Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de Convention de sauvegarde des droits de l'homme et des libertés
fundamentele vrijheden en met de bepalingen van dat Verdrag, in fondamentales et avec les dispositions de cette Convention, en ce
zoverre het een verschil in behandeling invoert tussen : qu'il traite différemment :
1. enerzijds de belastingplichtigen die zich beroepen op een 1. d'une part les contribuables qui invoquent une surtaxe résultant
overbelasting die voortvloeit uit een materiële vergissing (artikel 376, § 1, eerste lid, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992), en anderzijds de belastingplichtigen die zich beroepen op een overbelasting die voortvloeit uit een andere dan een materiële vergissing of uit een andere oorzaak dan een vergissing; zijn er redenen om de belastingschuldige de mogelijkheid te bieden om zijn materiële vergissingen of die welke de administratie zou hebben begaan recht te zetten binnen een termijn die werd verlengd ten opzichte van de bezwaartermijn, en om die mogelijkheid niet toe te kennen aan de andere belastingschuldigen die, doordat zij bijvoorbeeld zijn vergeten een aftrekbaar element te vermelden, aan een overbelasting zijn onderworpen, meer bepaald wegens een vergetelheid of door onwetendheid, of zelfs door miskenning van de wet of wegens een andere beoordeling die verkeerd blijkt te zijn ? De verantwoording van dat verschil in behandeling zou kunnen worden onderzocht in het licht van de onzekerheden over het begrip ' materiële vergissing ' zelf en de aantasting van de rechtszekerheid waartoe zij kunnen leiden; 2. enerzijds de belastingplichtigen die zich beroepen op een overbelasting die voortvloeit uit een dubbele belasting (artikel 376, § 1, eerste lid, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992), dat wil zeggen een dubbele belastingaanslag op hetzelfde inkomen, voor eenzelfde aanslagjaar of voor verschillende aanslagjaren, op naam van dezelfde belastingschuldige of verschillende belastingschuldigen, wanneer de ene aanslag wettelijk gezien de andere uitsluit, en anderzijds de belastingplichtigen die zich beroepen op een overbelasting die voortvloeit uit een andere oorzaak dan zulk een dubbele belasting; d'une erreur matérielle (article 376, § 1er, alinéa 1er, du Code des impôts sur les revenus 1992) et d'autre part les contribuables qui invoquent une surtaxe résultant d'une erreur autre qu'une erreur matérielle ou résultant d'une cause autre qu'une erreur; existe-t-il des raisons de permettre au redevable de rectifier dans un délai prolongé par rapport au délai de réclamation ses erreurs matérielles, ou celles qu'aurait commises l'administration, et de ne pas reconnaître cette possibilité aux autres redevables qui, par exemple par omission d'un élément déductible, subissent une surtaxe, notamment en raison d'un oubli ou d'une ignorance, voire par méconnaissance de la loi ou en raison d'une autre appréciation s'avérant erronée ? la justification de cette différence de traitement pourrait être examinée au regard des incertitudes concernant la notion même d'erreur matérielle et de l'atteinte à la sécurité juridique qu'elles peuvent entraîner; 2. d'une part les contribuables qui invoquent une surtaxe résultant d'un double emploi (article 376, § 1er, alinéa 1er, du Code des impôts sur les revenus 1992), c'est-à-dire de la double taxation du même revenu, pour un même exercice d'imposition ou pour des exercices d'imposition différents, au nom du même redevable ou de redevables différents, lorsque l'une des taxations exclut légalement l'autre, et d'autre part les contribuables invoquant une surtaxe résultant d'une cause autre qu'un tel double emploi;
3. enerzijds de belastingplichtigen die aanvragen tot ontheffing 3. d'une part les contribuables qui introduisent des demandes de
indienen zoals bedoeld in artikel 376, § 3, 2°, die gebaseerd zijn op dégrèvement visées par l'article 376, § 3, 2°, qui sont basées sur les
de belastingverminderingen die voortvloeien uit de toepassing van de réductions d'impôt résultant de l'application des articles 88, 131 à
artikelen 88, 131 tot 135, 138, 139, 145 tot 156, 257, 526, § 1, en 135, 138, 139, 145 à 156, 257, 526, § 1er, et 539, et sur les
539, en op de gewestelijke belastingverminderingen en -kortingen, en réductions d'impôt et diminutions d'impôt régionales, et d'autre part
anderzijds de belastingplichtigen die aanvragen tot ontheffing les contribuables qui introduisent des demandes de dégrèvement basées
indienen die gebaseerd zijn op andere redenen, zoals de aftrek van sur d'autres motifs, tels que la déduction de rentes alimentaires
onderhoudsuitkeringen bedoeld in artikel 104, 1°, van het Wetboek van prévue par l'article 104, 1°, du Code des impôts sur les revenus 1992;
de inkomstenbelastingen 1992; een groot aantal van de
belastingverminderingen bedoeld in artikel 376, § 3, 2°, zijn, zoals nombre des réductions d'impôt visées par l'article 376, § 3, 2°, sont,
comme la déduction des rentes alimentaires, liées à des dépenses dont
de aftrek van onderhoudsuitkeringen, verbonden aan bestedingen die in le payement a été effectué au cours de la période imposable; la loi du
het belastbare tijdperk zijn betaald; de wet van 21 december 2013 21 décembre 2013 portant des dispositions fiscales et financières
houdende diverse fiscale en financiële bepalingen (artikel 28) heeft diverses (article 28) a étendu à de nombreux avantages fiscaux
de mogelijkheid om binnen een termijn van vijf jaar de ontheffing van (réductions d'impôt) la possibilité de demander le dégrèvement des
overbelastingen aan te vragen, tot een groot aantal belastingvoordelen
(belastingverminderingen) uitgebreid; zijn er objectieve en redelijke
redenen om, in dat opzicht, de belastingvoordelen die verbonden zijn surtaxes dans un délai de cinq ans; existe-t-il des raisons objectives
aan bestedingen van de belastingplichtige verschillend te behandelen et raisonnables de traiter différemment à cet égard les avantages
naargelang de wetgever heeft geopteerd voor de formule van de fiscaux liés à des dépenses du contribuable en fonction du fait que le
belastingvermindering, die kan overeenstemmen met een quotiteit van de législateur a opté pour la formule de la réduction d'impôt, pouvant
besteding, of voor de aftrek van de besteding (of van een gedeelte correspondre à une quotité de la dépense, ou pour la déduction de la
ervan, zijnde 80 % in het geval van de onderhoudsuitkeringen) ? In de dépense (ou d'une partie de celle-ci, soit 80 % dans le cas des rentes
parlementaire voorbereiding van de wet die de ambtshalve ontheffing alimentaires) ? les travaux préparatoires de la loi qui a étendu le
bepaald bij artikel 376, § 3, 2°, heeft uitgebreid, wordt gepreciseerd dégrèvement d'office prévu par l'article 376, § 3, 2°, précisent que '
dat ' het [...] in de eerste plaats de bedoeling van de wetgever [was] la volonté du législateur est essentiellement de créer la possibilité
de mogelijkheid te scheppen tot ambtshalve toekenning van d'octroyer d'office les réductions d'impôt auxquelles le redevable
belastingverminderingen waarop de belastingplichtige ab initio recht avait droit dès l'origine mais qui, pour une raison quelconque, ne lui
had, doch die hem om een of andere reden niet werden toegekend bij de avaient pas été accordées lors de l'établissement de l'imposition et
vestiging van de aanslag en die hij, eventueel wegens onwetendheid, qui, éventuellement par ignorance, n'avaient pas non plus été
evenmin had gevraagd in een regelmatig bezwaarschrift ', en dat die demandées par une réclamation régulière ', et que cette extension se
uitbreiding kon worden verantwoord ' om billijkheidsredenen '; er werd justifie par ' un souci d'équité '; il fut également indiqué que '
eveneens aangegeven dat ' de uitbreiding van de ambtshalve ontheffing l'élargissement du dégrèvement d'office à toutes les réductions
tot alle belastingverminderingen [...] een belangrijke inspanning vorm d'impôt constitu(ait) (...) un effort important consenti en faveur de
[de] ten gunste van de eerlijke belastingplichtige '; rechtvaardigen l'honnête contribuable '; ces considérations justifient-elles que
die overwegingen dat de toekenning van een ruimere termijn om de l'octroi d'un délai étendu pour soumettre à l'administration les
elementen die een overbelasting aantonen aan de administratie voor te éléments démontrant une surtaxe, à l'appui d'une demande de
leggen ter ondersteuning van een aanvraag tot ontheffing, beperkt is dégrèvement, se limite aux réductions d'impôt et ne bénéficie pas au
tot de belastingverminderingen en niet ten goede komt aan de contribuable qui a omis, par exemple par oubli ou par ignorance, de
belastingplichtige die, bijvoorbeeld door een vergetelheid of uit mentionner les rentes alimentaires donnant droit à la déduction ? dans
onwetendheid, heeft vergeten de onderhoudsuitkeringen die recht geven cette appréciation, il pourrait s'indiquer de prendre aussi en
op een aftrek te vermelden ? In die beoordeling zou het aangewezen considération le commentaire donné par l'administration à la réforme
kunnen zijn ook rekening te houden met de toelichting van de administratie bij de hervorming van de wet van 21 december 2013 : ' Eerder dan het begrip materiële vergissing in de wet te definiëren en eventueel ruimer te omschrijven dan het Hof van Cassatie, heeft de wetgever, om rekening te houden met de steeds voortschrijdende complexiteit van het WIB 1992, het toepassingsgebied voor de ambtshalve ontheffing uitgebreid (meer bepaald de verminderingen opgesomd in artikel 376, § 3, WIB 1992)... '; was het niet beter geweest, aangezien de redenen om ' het begrip materiële vergissing in de wet te definiëren en eventueel ruimer te omschrijven dan het Hof van Cassatie ' eveneens kunnen gelden voor andere overbelastingen dan die welke verbonden zijn aan belastingverminderingen, zoals wanneer men nalaat aftrekbare onderhoudsuitkeringen aan te geven, het toepassingsgebied van de ambtshalve ontheffing uit te breiden tot die andere overbelastingen, of tot sommige ervan, daar anders afbreuk wordt gedaan aan het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie ? ». Die zaak is ingeschreven onder nummer 7453 van de rol van het Hof. De griffier, de la loi du 21 décembre 2013 : ' Au lieu de définir la notion d'erreur matérielle dans la loi et d'éventuellement lui donner un champ d'application plus large que celui défini par la Cour de cassation, le législateur, pour tenir compte de la complexité toujours grandissante du C.I.R. 1992, a étendu le champ d'application du dégrèvement d'office (plus précisément les réductions réunies dans l'art. 376, § 3, du C.I.R. 1992)... '; les raisons de ' définir la notion d'erreur matérielle dans la loi et d'éventuellement lui donner un champ d'application plus large que celui défini par la Cour de cassation ' pouvant valoir également pour d'autres surtaxes que celles qui sont liées à des réductions d'impôt, comme dans le cas de l'omission de déclarer des rentes alimentaires déductibles, ne fallait-il pas étendre le champ d'application du dégrèvement d'office à ces autres surtaxes, ou à certaines de celles-ci, sous peine de porter atteinte au principe d'égalité et de non-discrimination ? ». Cette affaire est inscrite sous le numéro 7453 du rôle de la Cour. Le greffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
^