← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 161/2023 van 23 november 2023 Rolnummers 7950 en 7951 In
zake : de prejudiciële vragen over artikel 65/1 van de wet van 16 maart 1968 « betreffende de politie
over het wegverkeer », gesteld door de Politierechtbank O Het
Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de rechters(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 161/2023 van 23 november 2023 Rolnummers 7950 en 7951 In zake : de prejudiciële vragen over artikel 65/1 van de wet van 16 maart 1968 « betreffende de politie over het wegverkeer », gesteld door de Politierechtbank O Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de rechters(...) | Extrait de l'arrêt n° 161/2023 du 23 novembre 2023 Numéros du rôle : 7950 et 7951 En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 65/1 de la loi du 16 mars 1968 « relative à la police de la circulation routière », posées par le La Cour constitutionnelle, composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, et des juges T. Gie(...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 161/2023 van 23 november 2023 | Extrait de l'arrêt n° 161/2023 du 23 novembre 2023 |
Rolnummers 7950 en 7951 | Numéros du rôle : 7950 et 7951 |
In zake : de prejudiciële vragen over artikel 65/1 van de wet van 16 | En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 65/1 de |
maart 1968 « betreffende de politie over het wegverkeer », gesteld | la loi du 16 mars 1968 « relative à la police de la circulation |
door de Politierechtbank Oost-Vlaanderen, afdeling Aalst. | routière », posées par le Tribunal de police de Flandre orientale, |
division d'Alost. | |
Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de | composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, et des juges T. |
rechters T. Giet, J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, D. Pieters, S. | Giet, J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, D. Pieters, S. de Bethune, |
de Bethune, E. Bribosia, W. Verrijdt, K. Jadin en M. Plovie, | E. Bribosia, W. Verrijdt, K. Jadin et M. Plovie, assistée du greffier |
bijgestaan door de griffier N. Dupont, onder voorzitterschap van voorzitter L. Lavrysen, | N. Dupont, présidée par le président L. Lavrysen, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging | I. Objet des questions préjudicielles et procédure |
Bij twee vonnissen van 27 februari 2023, waarvan de expedities ter | Par deux jugements du 27 février 2023, dont les expéditions sont |
griffie van het Hof zijn ingekomen op 14 maart 2023, heeft de | parvenues au greffe de la Cour le 14 mars 2023, le Tribunal de police |
Politierechtbank Oost-Vlaanderen, afdeling Aalst, de volgende | de Flandre orientale, division d'Alost, a posé la question |
prejudiciële vraag gesteld : | préjudicielle suivante : |
« Schendt artikel 65/1 van de Wet van 16 maart 1968 betreffende de | « L'article 65/1 de la loi du 16 mars 1968 relative à la police de la |
politie over het wegverkeer, zoals ingevoegd door art. 29 van Wet van 28.11.2021 om justitie menselijker, sneller en straffer te maken, samen gelezen met art. 65 Wegverkeerswet en art. 216bis Wetboek van Strafvordering, de bepalingen over de fundamentele rechten en vrijheden gewaarborgd in titel II van de Grondwet, (met name de artikelen 10, 11 en 13 van de Grondwet) én artikel 6.1 E.V.R.M., art. 4.1 Zevende Aanvullend Protocol EVRM, art. 14.7 IVBPR, en het algemeen rechtsbeginsel non bis in idem in de interpretatie dat deze bepaling, het openbaar ministerie toelaat na het uitvaardigen van een bevel tot betaling alsnog over te gaan tot het instellen van een vordering door | circulation routière, inséré par l'article 29 de la loi du 28 novembre 2021 visant à rendre la justice plus humaine, plus rapide et plus ferme, lu en combinaison avec l'article 65 de la loi du 16 mars 1968 relative à la police de la circulation routière et avec l'article 216bis du Code d'instruction criminelle, viole-t-il les dispositions relatives aux droits et libertés fondamentaux garantis par le titre II de la Constitution (notamment ses articles 10, 11 et 13) ainsi que l'article 6, paragraphe 1, de la Convention européenne des droits de l'homme, l'article 4, paragraphe 1, du Protocole n° 7 à cette Convention, l'article 14, paragraphe 7, du Pacte international relatif aux droits civils et politiques et le principe général de droit non bis in idem, dans l'interprétation selon laquelle cette disposition permet au ministère public, après que celui-ci a délivré un ordre de paiement, d'introduire tout de même par voie de citation une action |
dagvaarding voor de bevoegde Politierechtbank ? ». | devant le tribunal de police compétent ? ». |
Die zaken, ingeschreven onder de nummers 7950 en 7951 van de rol van | Ces affaires, inscrites sous les numéros 7950 et 7951 du rôle de la |
het Hof, werden samengevoegd. | Cour, ont été jointes. |
(...) | (...) |
III. In rechte | III. En droit |
(...) | (...) |
Ten aanzien van de in het geding zijnde bepaling | Quant à la disposition en cause |
B.1. Artikel 65/1 van de wet van 16 maart 1968 « betreffende de | B.1. L'article 65/1 de la loi du 16 mars 1968 « relative à la police |
politie over het wegverkeer » (hierna : de Wegverkeerswet) heeft | de la circulation routière » (ci-après : la loi du 16 mars 1968) porte |
betrekking op het bevel tot betalen dat de procureur des Konings onder | sur l'ordre de paiement que le procureur du Roi peut, sous certaines |
bepaalde voorwaarden kan geven aan personen wegens het plegen van een | conditions, donner à des personnes pour avoir commis une infraction de |
verkeersmisdrijf. | roulage. |
Dat artikel, zoals laatst gewijzigd bij artikel 29 van de wet van 28 | Cet article, tel qu'il a été modifié en dernier lieu par l'article 29 |
november 2021 « om justitie menselijker, sneller en straffer te maken | de la loi du 28 novembre 2021 « visant à rendre la justice plus |
» (hierna : de wet van 28 november 2021), bepaalt : | humaine, plus rapide et plus ferme » (ci-après : la loi du 28 novembre |
2021), dispose : | |
« § 1. Wanneer de in artikel 216bis, § 1, van het Wetboek van | « § 1er. Lorsque la somme d'argent visée à l'article 216bis, § 1er, du |
Strafvordering bedoelde geldsom niet binnen de bepaalde termijn wordt | Code d'Instruction criminelle n'a pas été payée dans le délai fixé, le |
betaald, kan de procureur des Konings aan de overtreder een bevel | procureur du Roi peut donner ordre au contrevenant de payer la somme |
geven tot betalen van de op deze overtreding toepasselijke geldsom, | |
verhoogd met 35 % en desgevallend met de bijdrage voor het bijzonder | prévue pour cette infraction, majorée de 35 % et le cas échéant de la |
Fonds tot hulp aan de slachtoffers van opzettelijke gewelddaden en aan | contribution au Fonds spécial d'aide aux victimes d'actes |
de occasionele redders. Daarnaast wordt er ook een administratieve | intentionnels de violence et aux sauveteurs occasionnels. En outre, |
toeslag van 25,32 euro, zoals bedoeld in titel 4 van de programmawet | une redevance administrative de 25,32 euros, telle que visée au titre |
van 21 juni 2021, geheven. Het bedrag van deze administratieve toeslag | 4 de la loi-programme du 21 juin 2021, est également perçue. Le |
wordt elk jaar op 1 januari automatisch aangepast in functie van de | montant de cette redevance administrative est automatiquement adapté |
evolutie van de consumptieprijsindex van de maand november van het | le 1er janvier de chaque année en fonction de l'évolution de l'indice |
voorgaande jaar. De door de overtreder verrichte betalingen worden | des prix à la consommation du mois de novembre de l'année précédente. |
Les paiements effectués par le contrevenant sont d'abord affectés à la | |
eerst op de bijdrage voor het bijzonder Fonds tot hulp aan de | contribution au Fonds spécial d'aide aux victimes d'actes |
slachtoffers van opzettelijke gewelddaden en aan de occasionele | intentionnels de violence et aux sauveteurs occasionnels, et ensuite à |
redders toegerekend en daarna op deze administratieve toeslag. De | cette redevance administrative. Le procureur du Roi fixe les modalités |
procureur des Konings bepaalt op welke wijze de betaling geschiedt. | de paiement. |
De betaling moet gebeuren binnen een termijn van dertig dagen volgend | Le paiement doit être effectué dans un délai de trente jours suivant |
op de dag van ontvangst van het bevel. | le jour de la réception de l'ordre. |
Dit bevel wordt per aangetekende zending, per gerechtsbrief of | Cet ordre est transmis au contrevenant par envoi recommandé, par pli |
overeenkomstig artikel 32ter van het Gerechtelijk Wetboek verstuurd | judiciaire ou conformément à l'article 32ter du Code judiciaire et |
aan de overtreder en bevat ten minste : | comporte au moins : |
1° de dagtekening; | 1° la date; |
2° de ten laste gelegde feiten en de geschonden wetsbepalingen; | 2° les faits incriminés et les dispositions légales violées; |
3° de datum, het tijdstip en de plaats van de overtreding; | 3° la date, l'heure et le lieu de l'infraction; |
4° de identiteit van de overtreder; | 4° l'identité du contrevenant; |
5° het nummer van het proces-verbaal; | 5° le numéro du procès-verbal; |
6° het bedrag van de te betalen geldsom; | 6° le montant de la somme à payer; |
7° de dag waarop de som uiterlijk moet worden betaald; | 7° le jour où la somme doit être payée au plus tard; |
8° de wijze waarop en de termijn waarbinnen het beroep kan worden | 8° la manière selon laquelle et le délai dans lequel le recours peut |
ingesteld, alsook de bevoegde politierechtbank. | être introduit, ainsi que le tribunal de la police compétent. |
Het bevel tot betalen wordt geacht te zijn ontvangen de tiende werkdag | L'ordre de paiement est réputé reçu le dixième jour ouvrable après la |
na de dagtekening van het bevel tot betalen bedoeld in het derde lid, | date de l'ordre de paiement visée à l'alinéa 3, 1°. |
1°. De betaling binnen deze termijn doet de strafvordering vervallen. | Le paiement effectué dans le délai indiqué éteint l'action publique. |
§ 2. De persoon die het bevel tot betalen heeft ontvangen of diens | § 2. Celui qui a reçu l'ordre de paiement ou son avocat peut, dans les |
advocaat kan binnen dertig dagen volgend op de dag van ontvangst van | trente jours suivant le jour de la réception de celui-ci, introduire |
het bevel tot betalen beroep aantekenen bij de politierechtbank | un recours contre l'ordre de paiement auprès du tribunal de police |
bevoegd volgens de plaats van de overtreding. Het beroep wordt | compétent selon le lieu de l'infraction. Le recours est introduit par |
ingesteld bij een verzoekschrift dat neergelegd wordt op de griffie | requête déposée au greffe du tribunal de police compétent ou par envoi |
van de bevoegde politierechtbank of bij een aangetekende zending of | recommandé ou par courrier électronique, adressés au greffe. Dans ces |
via elektronische post die aan de griffie worden verzonden. In die | derniers cas, la date d'envoi de l'envoi recommandé ou du courrier |
laatste gevallen geldt de datum van verzending van de aangetekende | électronique a valeur de date d'introduction de la requête. L'envoi |
zending of van de elektronische post als datum waarop het | |
verzoekschrift werd ingediend. De aangetekende zending wordt geacht te | recommandé est réputé avoir été envoyé le troisième jour ouvrable |
zijn verzonden de derde werkdag voor de ontvangst ervan op de griffie. | précédant sa réception au greffe. |
Op straffe van nietigheid vermeldt het verzoekschrift : | La requête mentionne, à peine de nullité : |
1° de naam, de voornaam en de woonplaats van de partij die beroep | 1° le nom, le prénom et le domicile de la partie qui introduit le |
aantekent; | recours; |
2° het nummer van het proces-verbaal of het systeemnummer dat wordt | 2° le numéro du procès-verbal ou le numéro de système, mentionné sur |
vermeld op het bevel tot betalen; 3° dat het om een beroep tegen het bevel tot betalen gaat; 4° de redenen van het beroep. Het verzoekschrift houdt keuze van woonplaats in België in, indien de verzoeker er zijn woonplaats niet heeft. Het verzoekschrift wordt ingeschreven in het daartoe bestemde register. De verjaring van de strafvordering wordt geschorst vanaf de dag dat het verzoekschrift wordt ingediend, tot de dag van het definitieve vonnis. De verzoeker wordt binnen een termijn van dertig dagen vanaf de inschrijving in het daartoe bestemde register door de griffier per gerechtsbrief, per aangetekende zending of overeenkomstig artikel 32ter van het Gerechtelijk Wetboek opgeroepen om te verschijnen op de zitting die de rechter bepaalt. De griffier zendt een kopie van het verzoekschrift over aan de procureur des Konings en deelt hem de datum van de zitting mee. Het beroep maakt de zaak in zijn geheel aanhangig voor de strafrechtelijke kamer van de politierechtbank die eerst de ontvankelijkheid van het beroep beoordeelt. Indien het beroep ontvankelijk wordt verklaard, wordt het bevel tot betalen als niet bestaande beschouwd. De rechtbank beoordeelt de overtredingen die aan de grondslag liggen van het bevel tot betalen, ten gronde en maakt, indien deze bewezen worden verklaard, toepassing van de strafwet. | l'ordre de paiement; 3° qu'il s'agit d'un recours contre un ordre de paiement; 4° les motifs du recours. Cette requête contient élection de domicile en Belgique, si le requérant n'y a pas son domicile. La requête est inscrite dans le registre prévu à cet effet. La prescription de l'action publique est suspendue à partir de la date de l'introduction de la requête jusqu'au jour du jugement définitif. Le requérant est convoqué par le greffier, par pli judiciaire, par envoi recommandé ou conformément à l'article 32ter du Code judiciaire, dans les trente jours de l'inscription de la requête au registre, à comparaître à l'audience fixée par le juge. Le greffier adresse au ministère public la copie de la requête et lui indique la date d'audience. Par le recours, la chambre pénale du Tribunal de police est saisie de l'intégralité de la cause et examine préalablement la recevabilité du recours. Si le recours est déclaré recevable, l'ordre de paiement est réputé non avenu. Le tribunal examine au fond les infractions qui fondent l'ordre de paiement et, si celles-ci s'avèrent établies, fait application de la loi pénale. |
De bij verstek veroordeelde kan tegen het vonnis in verzet komen | La personne condamnée par défaut peut former opposition au jugement |
overeenkomstig de procedure bedoeld in artikel 187 van het Wetboek van | conformément à la procédure visée à l'article 187 du Code |
strafvordering. | d'instruction criminelle. |
Tegen de beslissing van de politierechtbank kan hoger beroep worden | Le jugement rendu par le tribunal de la police est susceptible d'appel |
ingesteld volgens de bepalingen opgenomen in het Wetboek van strafvordering. | selon des dispositions prévues par le Code d'instruction criminelle. |
§ 3. De niet-betaalde bevelen tot betalen, waartegen geen beroep is | § 3. Les ordres de paiement impayés, contre lesquels aucun recours n'a |
aangetekend, en die dus invorderbaar zijn, worden door de procureur | été interjeté, et qui sont donc exigibles, sont déclarés exécutoires |
des Konings of de door hem aangestelde parketjurist uitvoerbaar verklaard. | par le procureur du Roi ou le juriste de parquet mandaté par lui. |
§ 4. [...] | § 4. [...] |
§ 5. Onverminderd de toepassing van artikel 27 van de wet van 5 | § 5. Sans préjudice de l'application de l'article 27 de la loi du 5 |
augustus 2006 inzake de toepassing van het beginsel van de wederzijdse | août 2006 relative à l'application du principe de reconnaissance |
erkenning van beslissingen in strafzaken tussen de lidstaten van de | mutuelle des décisions judiciaires en matière pénale entre les Etats |
Europese Unie, geeft de procureur des Konings opdracht aan de | membres de l'Union européenne, le procureur du Roi donne l'ordre à |
administratie, die binnen de Federale Overheidsdienst Financiën | l'administration qui, au sein du Service public fédéral Finances, est |
bevoegd is voor de invordering van niet-fiscale schuldvorderingen om | compétente pour le recouvrement des créances non fiscales, de |
de geldsommen opgenomen in de in paragraaf 3 bedoelde uitvoerbare | recouvrer les sommes incluses dans les titres exécutoires visées au |
titels in te vorderen, volgens de regels van toepassing op de | paragraphe 3, selon les règles applicables à l'exécution forcée des |
gedwongen tenuitvoerlegging van strafrechtelijke geldboeten, met | sanctions pénales, y compris la saisie-arrêt simplifiée visée à |
inbegrip van het vereenvoudigd derdenbeslag bedoeld in artikel 101 van | l'article 101 du Règlement général sur les frais de justice en matière |
het Algemeen Reglement op de gerechtskosten in strafzaken. | répressive. |
§ 6. De invordering gebeurt op basis van een uittreksel uit de in | § 6. Le recouvrement est basé sur un extrait des titres exécutoires |
paragraaf 3 bedoelde uitvoerbare titels, opgemaakt door de ambtenaren | visée au paragraphe 3, rédigé par les fonctionnaires du Service public |
van de Federale Overheidsdienst Financiën belast met de invordering. | fédéral Finances chargés du recouvrement. |
[...] | [...] |
§ 7. [...] | § 7. [...] |
§ 8. Als de overtreder aantoont dat hij geen kennis heeft kunnen nemen | § 8. Lorsque le contrevenant prouve qu'il n'a pas pu prendre |
connaissance de l'ordre de paiement dans le délai visé au paragraphe | |
van het bevel tot betalen binnen de in paragraaf 2 bedoelde termijn om | 2, il peut encore introduire le recours visé au paragraphe 2 dans un |
beroep in te dienen, kan hij dit beroep alsnog indienen binnen een | |
termijn van vijftien dagen volgend op de dag waarop hij van dit bevel | délai de quinze jours suivant le jour où il a eu connaissance de cet |
kennis heeft gekregen of volgend op de eerste daad van invordering van | ordre ou suivant le premier acte de recouvrement de la somme effectué |
de geldsom door of op vervolging van de bevoegde administratie van de | par l'administration compétente du Service public fédéral Finances ou |
Federale Overheidsdienst Financiën. De in paragraaf 2 bedoelde | à la poursuite de celle-ci. Les dispositions visées au paragraphe 2 |
bepalingen zijn van toepassing. | sont applicables. |
In dat geval is de verjaring van de strafvordering geschorst vanaf de | Dans ce cas, la prescription de l'action publique est suspendue à |
dag waarop het bevel tot betalen van rechtswege uitvoerbaar is | partir de la date à laquelle l'ordre de paiement est devenu exécutoire |
geworden tot de dag waarop de overtreder het beroep indient. | de plein droit jusqu'au jour où le contrevenant introduit le recours. |
§ 9. De artikelen 49 en 96 van het Strafwetboek en de wet van 1 | § 9. Les articles 49 et 96 du Code pénal et la loi du 1er août 1985 |
augustus 1985 houdende fiscale en andere bepalingen gewijzigd bij de | portant des mesures fiscales et autres, modifiée par la loi-programme |
programmawet van 27 december 2004, zijn op deze procedure van | du 27 décembre 2004, s'appliquent à cette procédure. |
toepassing. § 10. Wanneer de administratie die binnen de Federale Overheidsdienst | § 10. Lorsque l'administration compétente au sein du Service public |
Financiën bevoegd is voor de invordering van de niet-fiscale | fédéral Finances pour le recouvrement des créances non fiscales ne |
schuldvorderingen, de in paragraaf 1 bedoelde geldsom niet kan | peut recouvrer la somme visée au paragraphe 1er dans un délai de trois |
invorderen binnen een termijn van drie jaar na de ontvangst van de | ans suivant la réception du titre exécutoire, elle en informe le |
uitvoerbare titel, deelt zij dit mee aan de procureur des Konings. De | procureur du Roi. Le procureur du Roi ordonne sans délai la suspension |
procureur des Konings beveelt onverwijld de schorsing van het recht | du droit de conduire dans le chef du contrevenant d'un véhicule |
tot sturen in hoofde van de overtreder van een motorvoertuig en deelt | motorisé et en informe le contrevenant. |
dit mee aan de overtreder. | |
[...] ». | [...] ». |
B.2.1. Het bevel tot betalen is initieel ingevoerd bij de wet van 22 | B.2.1. A l'origine, l'ordre de paiement a été instauré par la loi du |
april 2012 « betreffende de invoering van het bevel tot betalen na | 22 avril 2012 « visant à instaurer l'ordre de paiement pour les |
inbreuken op de wetgeving inzake het wegverkeer » (hierna : de wet van | infractions à la législation sur la circulation routière » (ci-après : |
22 april 2012) en had tot doel « te voorkomen dat boetes onbetaald | la loi du 22 avril 2012) et visait à « éviter que des amendes restent |
zouden blijven en de politieparketten te ontlasten » (Parl. St., | impayées et à soulager les parquets de police » (Doc. parl., Chambre, |
Kamer, 2011-2012, DOC 53-2074/002, p. 3) : | 2011-2012, DOC 53-2074/002, p. 3) : |
« Het bevel tot betalen wordt na de onmiddellijke inning en eventueel | « L'ordre de paiement est intercalé après la perception immédiate et |
de minnelijke schikking en vóór de dagvaarding voor de | éventuellement la transaction et avant la citation devant le tribunal |
politierechtbank geschoven zonder dat de overtreder enig recht | de police, sans que le contrevenant ne perde le moindre droit ni que |
verliest of de bevoegdheden van de rechtbank worden ingekort » | les compétences du tribunal soient réduites » (ibid.). |
(ibid.). De parlementaire voorbereiding van de programmawet van 25 december | Les travaux préparatoires de la loi-programme du 25 décembre 2016, qui |
2016, die het bij de wet van 22 april 2012 in de Wegverkeerswet | a remplacé l'article 65/1 inséré par la loi du 22 avril 2012 dans la |
ingevoegde artikel 65/1 heeft vervangen, vermeldt : | loi du 16 mars 1968, exposent : |
« Het [...] is de laatste stap in de procedure van een eventueel | « [C']est la dernière étape dans la procédure de l'extinction |
verval van de strafvordering tegen betaling van een som » (Parl. St., | éventuelle de l'action publique moyennant le paiement d'une somme » |
Kamer, 2016-2017, DOC 54-2208/001, p. 28). | (Doc. parl., Chambre, 2016-2017, DOC 54-2208/001, p. 28). |
B.2.2. De proceseconomie vormde aldus één van de redenen tot het | B.2.2. L'économie de procédure constituait donc l'une des raisons de |
invoeren van het bevel tot betalen in de Wegverkeerswet. De overtreder | l'introduction de l'ordre de paiement dans la loi du 16 mars 1968. Le |
die niet betaalt en niet ingaat op een voorstel tot minnelijke | contrevenant qui ne paie pas et qui n'accepte pas une proposition de |
schikking, ontvangt een van rechtswege uitvoerbaar bevel tot betalen, | transaction reçoit un ordre de paiement exécutoire de plein droit, ce |
waardoor de procureur des Konings geen beroep moet doen op de | qui signifie que le procureur du Roi ne doit pas s'adresser au juge |
strafrechter om de overtreder tot effectieve betaling te dwingen. | pénal pour contraindre le contrevenant au paiement effectif. |
Het bevel tot betalen is in beginsel de vijfde aanmaning tot betalen : | L'ordre de paiement constitue en principe le cinquième rappel pour |
« De overtreder krijgt namelijk een onmiddellijke inning, een rappel | payer : « Ainsi, le contrevenant reçoit une perception immédiate, un |
daarvan, een minnelijke schikking en opnieuw een rappel alvorens er | rappel, une proposition de transaction et de nouveau un rappel avant |
een bevel tot betalen wordt uitgevaardigd » (Parl. St., Kamer, | que l'ordre de paiement soit promulgué » (Doc. parl., Chambre, |
2016-2017, DOC 54-2208/001, p. 29). De overtreder heeft derhalve reeds | 2016-2017, DOC 54-2208/001, p. 29). Le contrevenant a donc déjà eu, à |
op verschillende ogenblikken de kans gehad de strafvordering te doen | plusieurs reprises, la possibilité de mettre un terme à l'action |
vervallen door het betalen van de verkeersboete. | publique en payant l'amende routière. |
Ten gronde | Quant au fond |
B.3.1. In de interpretatie van het verwijzende rechtscollege laat | B.3.1. Dans l'interprétation donnée par la juridiction a quo, |
artikel 65/1 van de Wegverkeerswet toe dat het openbaar ministerie, | l'article 65/1 de la loi du 16 mars 1968 permet au ministère public, |
nadat het een bevel tot betalen heeft gegeven dat niet werd betaald | après que celui-ci a donné un ordre de paiement qui n'a pas été payé |
binnen een termijn van dertig dagen volgend op de dag van ontvangst, | dans un délai de trente jours suivant le jour de la réception, de |
de overtreder dagvaardt voor de strafrechter en dus de strafvordering | citer le contrevenant devant le juge pénal et, partant, de mettre en |
op gang brengt. | mouvement l'action publique. |
B.3.2. Het staat in de regel aan het verwijzende rechtscollege om de | B.3.2. Il appartient en règle à la juridiction a quo d'interpréter les |
bepalingen die het van toepassing acht te interpreteren, onder | dispositions qu'elle estime applicables, sous réserve d'une lecture |
voorbehoud van een kennelijk verkeerde lezing van de in het geding | manifestement erronée de la disposition en cause, ce qui n'est pas le |
zijnde bepaling, wat te dezen niet het geval is. | cas en l'espèce. |
Artikel 65/1, § 1, vijfde lid, van de Wegverkeerswet, zoals ingevoegd | L'article 65/1, § 1er, alinéa 5, de la loi du 16 mars 1968, inséré par |
bij artikel 29 van de wet van 28 november 2021 « om justitie | l'article 29 de la loi du 28 novembre 2021 " visant à rendre la |
menselijker, sneller en straffer te maken », bepaalt immers enkel dat | justice plus humaine, plus rapide et plus ferme », prévoit en effet |
de betaling binnen een termijn van dertig dagen volgend op de dag van | uniquement que le paiement effectué dans un délai de trente jours |
ontvangst van het bevel « de strafvordering [doet] vervallen ». Uit | suivant le jour de la réception de l'ordre " éteint l'action publique |
artikel 65/1 van de Wegverkeerswet kan daarentegen niet worden | ». L'article 65/1 de la loi du 16 mars 1968 ne permet pas, en |
afgeleid dat het geven van een bevel tot betalen op zich tot het | revanche, de déduire que le fait de donner un ordre de paiement |
verval van de strafvordering zou leiden. Die bepaling verhindert het | aboutirait en soi à l'extinction de l'action publique. Cette |
openbaar ministerie niet om, in overeenstemming met artikel 28quater | disposition n'empêche pas le ministère public, conformément à |
van het Wetboek van strafvordering, te oordelen over de opportuniteit | l'article 28quater du Code d'instruction criminelle, de juger de |
van de vervolging en de strafvordering op gang te brengen zolang die | l'opportunité des poursuites et de mettre en mouvement l'action |
niet is vervallen. | publique aussi longtemps que celle-ci n'est pas éteinte. |
B.4. Het verwijzende rechtscollege stelt vast dat artikel 65/1 van de | B.4. La juridiction a quo constate que l'article 65/1 de la loi du 16 |
Wegverkeerswet niet erin voorziet dat, in geval van een dagvaarding | mars 1968 ne prévoit pas que, dans l'hypothèse d'une citation par le |
door het openbaar ministerie, het bevel tot betalen voor niet | ministère public, l'ordre de paiement est réputé non avenu, |
bestaande wordt gehouden, in tegenstelling tot wat het geval is | contrairement à ce qui est le cas lorsque le contrevenant introduit |
wanneer de overtreder tegen het bevel tot betalen een beroep instelt | devant le tribunal de police un recours contre l'ordre de paiement |
bij de politierechtbank (artikel 65/1, § 2, achtste lid, van de | (article 65/1, § 2, alinéa 8, de la loi du 16 mars 1968). Elle demande |
Wegverkeerswet). Het vraagt daarom aan het Hof na te gaan of die | dès lors à la Cour d'examiner si cette disposition, dans |
bepaling, in de in B.3.1 vermelde interpretatie, bestaanbaar is met de | l'interprétation mentionnée en B.3.1, est compatible avec les articles |
artikelen 10, 11 en 13 van de Grondwet, in samenhang gelezen met | 10, 11 et 13 de la Constitution, lus en combinaison avec l'article 6, |
artikel 6, lid 1, van het Europees Verdrag voor de rechten van de | paragraphe 1, de la Convention européenne des droits de l'homme, avec |
mens, met artikel 14, lid 7, van het Internationaal Verdrag inzake | l'article 14, paragraphe 7, du Pacte international relatif aux droits |
burgerrechten en politieke rechten, met artikel 4 van het Protocol nr. | civils et politiques, avec l'article 4 du Protocole n° 7 à la |
7 bij het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en met het | Convention européenne des droits de l'homme et avec le principe |
algemeen rechtsbeginsel non bis in idem. | général de droit non bis in idem. |
B.5. De prejudiciële vraag vermeldt niet in welk opzicht artikel 65/1 | B.5. La question préjudicielle n'indique pas en quoi l'article 65/1 de |
van de Wegverkeerswet afbreuk zou kunnen doen aan artikel 13 van de | la loi du 16 mars 1968 pourrait porter atteinte à l'article 13 de la |
Grondwet of aan artikel 6, lid 1, van het Europees Verdrag voor de | Constitution ou à l'article 6, paragraphe 1, de la Convention |
européenne des droits de l'homme, lu en combinaison avec les articles | |
rechten van de mens, in samenhang gelezen met de artikelen 10 en 11 | 10 et 11 de la Constitution. Lorsqu'en outre, comme c'est le cas en |
van de Grondwet. Wanneer, daarenboven, zoals dat te dezen het geval | |
is, zulks evenmin uit de verwijzingsbeslissing kan worden afgeleid, | l'espèce, cela ne peut pas davantage se déduire de la décision de |
beschikt het Hof niet over de noodzakelijke elementen om uitspraak te | renvoi, la Cour ne dispose pas des éléments nécessaires pour statuer. |
doen. In zoverre het Hof wordt gevraagd om artikel 65/1 van de | En ce qu'il est demandé à la Cour de contrôler l'article 65/1 de la |
Wegverkeerswet te toetsen aan artikel 13 van de Grondwet en aan | loi du 16 mars 1968 au regard de l'article 13 de la Constitution et de |
artikel 6, lid 1, van het Europees Verdrag voor de rechten van de | l'article 6, paragraphe 1, de la Convention européenne des droits de |
mens, in samenhang gelezen met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, | l'homme, lus en combinaison avec les articles 10 et 11 de la |
is de prejudiciële vraag niet ontvankelijk. | Constitution, la question préjudicielle est irrecevable. |
B.6.1. De artikelen 10 en 11 van de Grondwet hebben een algemene | B.6.1. Les articles 10 et 11 de la Constitution ont une portée |
draagwijdte. Zij verbieden elke discriminatie, ongeacht de oorsprong | générale. Ils interdisent toute discrimination, quelle qu'en soit |
ervan : de grondwettelijke regels van de gelijkheid en van de | l'origine : les règles constitutionnelles de l'égalité et de la |
niet-discriminatie zijn toepasselijk ten aanzien van alle rechten en | non-discrimination sont applicables à l'égard de tous les droits et de |
alle vrijheden, met inbegrip van die welke voortvloeien uit | toutes les libertés, en ce compris ceux résultant des conventions |
internationale verdragen die België binden. | internationales liant la Belgique. |
B.6.2. Artikel 4 van het Protocol nr. 7 bij het Europees Verdrag voor | B.6.2. L'article 4 du Protocole n° 7 à la Convention européenne des |
de rechten van de mens bepaalt : « 1. Niemand wordt opnieuw berecht of gestraft in een strafrechtelijke procedure binnen de rechtsmacht van dezelfde Staat voor een strafbaar feit waarvoor hij reeds onherroepelijk is vrijgesproken of veroordeeld overeenkomstig de wet en het strafprocesrecht van die Staat. 2. De bepalingen van het voorgaande lid beletten niet de heropening van de zaak overeenkomstig de wet en het strafprocesrecht van de betrokken Staat, indien er aanwijzingen zijn van nieuwe of pas aan het licht gekomen feiten, of indien er sprake was van een fundamenteel gebrek in het vorige proces, die de uitkomst van de zaak zouden of zou kunnen beïnvloeden. | droits de l'homme dispose : " 1. Nul ne peut être poursuivi ou puni pénalement par les juridictions du même Etat en raison d'une infraction pour laquelle il a déjà été acquitté ou condamné par un jugement définitif conformément à la loi et à la procédure pénale de cet Etat. 2 Les dispositions du paragraphe précédent n'empêchent pas la réouverture du procès, conformément à la loi et à la procédure pénale de l'Etat concerné, si des faits nouveaux ou nouvellement révélés ou un vice fondamental dans la procédure précédente sont de nature à affecter le jugement intervenu. 3. Aucune dérogation n'est autorisée au présent article au titre de |
3. Afwijking van dit artikel krachtens artikel 15 van het Verdrag is | l'article 15 de la Convention ». |
niet toegestaan ». B.6.3. Artikel 14, lid 7, van het Internationaal Verdrag inzake | B.6.3. L'article 14, paragraphe 7, du Pacte international relatif aux |
burgerrechten en politieke rechten bepaalt : | droits civils et politiques dispose : |
« Niemand mag voor een tweede keer worden berecht of gestraft voor een | |
strafbaar feit waarvoor hij reeds overeenkomstig de wet en het | " Nul ne peut être poursuivi ou puni en raison d'une infraction pour |
procesrecht van elk land bij einduitspraak is veroordeeld of waarvan | laquelle il a déjà été acquitté ou condamné par un jugement définitif |
hij is vrijgesproken ». | conformément à la loi et à la procédure pénale de chaque pays ». |
B.6.4. Krachtens het algemeen rechtsbeginsel non bis in idem mag | B.6.4. En vertu du principe général de droit non bis in idem, nul ne |
niemand voor een tweede keer worden berecht of gestraft voor een | peut être poursuivi ou puni une seconde fois en raison d'une |
strafbaar feit waarvoor hij reeds « overeenkomstig de wet en het | infraction pour laquelle il a déjà été acquitté ou condamné par un |
procesrecht van elk land » bij einduitspraak is veroordeeld of | jugement définitif " conformément à la loi et à la procédure pénale de |
waarvoor hij is vrijgesproken. Dat beginsel wordt eveneens gewaarborgd | chaque pays ». Ce principe est également garanti par l'article 4 du |
in artikel 4 van het Protocol nr. 7 bij het Europees Verdrag voor de | Protocole n° 7 à la Convention européenne des droits de l'homme et par |
rechten van de mens en artikel 14, lid 7, van het Internationaal | l'article 14, paragraphe 7, du Pacte international relatif aux droits |
Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten. | civils et politiques. |
Het beginsel non bis in idem verbiedt « een persoon te vervolgen of te | Le principe non bis in idem interdit " de poursuivre ou de juger une |
berechten voor een tweede ` misdrijf ' voor zover identieke feiten of | personne pour une seconde ` infraction ' pour autant que celle-ci a |
feiten die in hoofdzaak dezelfde zijn, eraan ten grondslag liggen » | pour origine des faits identiques ou des faits qui sont en substance |
(EHRM, grote kamer, 10 februari 2009, Zolotoukhine t. Rusland, | les mêmes » (CEDH, grande chambre, 10 février 2009, Zolotoukhine c. |
ECLI:CE:ECHR:2009:0210JUD001493903, § 82). | Russie, ECLI:CE:ECHR:2009:0210JUD001493903, § 82). |
B.7.1. Teneinde te bepalen of het beginsel non bis in idem van | B.7.1. Afin de déterminer si le principe non bis in idem est |
toepassing is, dient vast te staan dat de in het geding zijnde | d'application, il doit être établi que la mesure en cause est de |
maatregel van strafrechtelijke aard is (zie EHRM, grote kamer, 8 juli | nature pénale (voy. CEDH, grande chambre, 8 juillet 2019, Mihalache c. |
2019, Mihalache t. Roemenië, ECLI:CE:ECHR:2019:0708JUD005401210, § 50; grote kamer, 15 november 2016, A en B t. Noorwegen, | Roumanie, ECLI:CE:ECHR:2019:0708JUD005401210, § 50; grande chambre, 15 novembre 2016, A et B c. Norvège, ECLI:CE:ECHR:2016:1115JUD002413011, |
ECLI:CE:ECHR:2016:1115JUD002413011, §§ 101-134; 31 mei 2011, Kurdov en | §§ 101-134; 31 mai 2011, Kurdov et Ivanov c. Bulgarie, |
Ivanov t. Bulgarije, ECLI:CE:ECHR:2011:0531JUD001613704, §§ 35-46; | |
grote kamer, 10 februari 2009, Zolotoukhine t. Rusland, voormeld, §§ | ECLI:CE:ECHR:2011:0531JUD001613704, §§ 35-46, grande chambre, 10 |
52-57, 70-84). | février 2009, Zolotoukhine c. Russie, précité, §§ 52-57 et 70-84). |
B.7.2. Een maatregel is een strafsanctie in de zin van artikel 6, lid | B.7.2. Une mesure constitue une sanction pénale au sens de l'article |
1, van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, indien hij | 6, paragraphe 1, de la Convention européenne des droits de l'homme, si |
volgens de internrechtelijke kwalificatie een strafrechtelijk karakter | elle a un caractère pénal selon sa qualification en droit interne ou |
heeft, of indien uit de aard van het strafbaar feit, namelijk de | s'il ressort de la nature de l'infraction, à savoir la portée générale |
algemene draagwijdte en het preventieve en repressieve doel van de | et le caractère préventif et répressif de la sanction, qu'il s'agit |
bestraffing, blijkt dat het om een strafsanctie gaat, of nog indien | |
uit de aard en de ernst van de sanctie die de betrokkene ondergaat, | d'une sanction pénale ou encore s'il ressort de la nature et de la |
blijkt dat hij een bestraffend en daardoor ontradend karakter heeft | sévérité de la sanction subie par l'intéressé qu'elle a un caractère |
(EHRM, grote kamer, 8 juli 2019, Mihalache t. Roemenië, voormeld, §§ | punitif et donc dissuasif (CEDH, grande chambre, 8 juillet 2019, |
53-55; grote kamer, 15 november 2016, A en B t. Noorwegen, voormeld, | Mihalache c. Roumanie, précité, §§ 53-55; grande chambre, 15 novembre |
§§ 105-107; grote kamer, 10 februari 2009, Zolotoukhine t. Rusland, | 2016, A et B c. Norvège, précité, §§ 105-107; grande chambre, 10 |
voormeld, § 53; grote kamer, 23 november 2006, Jussila t. Finland, | février 2009, Zolotoukhine c. Russie, précité, § 53; grande chambre, 23 novembre 2006, Jussila c. Finlande, |
ECLI:CE:ECHR:2006:1123JUD007305301, §§ 30-31). Dezelfde criteria | ECLI:CE:ECHR:2006:1123JUD007305301, §§ 30-31). Les mêmes critères |
gelden voor de toepassing van artikel 4 van het Protocol nr. 7 bij | valent dans le cadre de l'application de l'article 4 du Protocole n° 7 |
hetzelfde Verdrag, dat een soortgelijke draagwijdte heeft als artikel | à la même Convention, qui a une portée analogue à celle de l'article |
14, lid 7, van het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en | 14, paragraphe 7, du Pacte international relatif aux droits civils et |
politieke rechten (EHRM, grote kamer, 8 juli 2019, Mihalache t. | politiques (CEDH, grande chambre, 8 juillet 2019, Mihalache c. |
Roemenië, voormeld, § 55; grote kamer, 15 november 2016, A en B t. | Roumanie, précité, § 55; grande chambre, 15 novembre 2016, A et B c. |
Noorwegen, voormeld, § 107). | Norvège, précité, § 107). |
B.7.3. De regeling van het bevel tot betalen strekt niet tot het | B.7.3. La réglementation relative à l'ordre de paiement ne vise pas à |
opleggen van een straf in de zin van artikel 1 van het Strafwetboek, | infliger une peine au sens de l'article 1er du Code pénal, mais |
maar uitsluitend tot het creëren van een uitvoerbare titel (Cass., 1 | |
juni 2021, P.21.0325.N, ECLI:BE:CASS:2021:CONC.20210601.2N.5, punt 3; | uniquement à créer un titre exécutoire (Cass., 1er juin 2021, |
22 juni 2021, P.21.0478.N, ECLI:BE:CASS:2021:ARR.20210622.2N.17, punt | P.21.0325.N, ECLI:BE:CASS:2021:CONC.20210601.2N.5, point 3; 22 juin |
3). Evenwel beoogt de regeling van het bevel tot betalen bij te dragen tot | 2021, P.21.0478.N, ECLI:BE:CASS:2021:ARR.20210622.2N.17, point 3). |
de handhaving van de verkeerswetgeving. Het bevel tot betalen wordt | Toutefois, la réglementation relative à l'ordre de paiement entend |
gegeven wegens het plegen van een verkeersmisdrijf en laat de | contribuer à faire respecter la législation en matière de roulage. |
procureur des Konings toe geen beroep te doen op de strafrechter om de | L'ordre de paiement est donné pour avoir commis une infraction de |
overtreder tot effectieve betaling te dwingen. Die regeling heeft dus | roulage et permet au procureur du Roi de ne pas s'adresser au juge |
een algemene draagwijdte en streeft zowel een preventief als een | pénal pour contraindre le contrevenant au paiement effectif. Cette |
repressief doel na. Het te betalen bedrag wordt bovendien vastgesteld | réglementation a donc une portée générale et poursuit tant un but |
op basis van de op de overtreding toepasselijke geldsom, die wordt | préventif que répressif. La somme à payer est en outre fixée sur la |
verhoogd met 35 % en in voorkomend geval met de bijdrage voor het | base de la somme prévue pour l'infraction, majorée de 35 % et, le cas |
bijzonder Fonds tot hulp aan de slachtoffers van opzettelijke | échéant, de la contribution au Fonds spécial d'aide aux victimes |
gewelddaden en aan de occasionele redders, alsook met een | d'actes intentionnels de violence et aux sauveteurs occasionnels, |
administratieve toeslag (artikel 65/1, § 1, van de Wegverkeerswet). | ainsi que d'une redevance administrative (article 65/1, § 1er, de la |
Wanneer de bevoegde administratie de verschuldigde geldsom niet kan | loi du 16 mars 1968). Lorsque l'administration compétente ne peut |
invorderen binnen een termijn van drie jaar na de ontvangst van de | recouvrer la somme due dans un délai de trois ans suivant la réception |
uitvoerbare titel, beveelt de procureur des Konings « onverwijld de | du titre exécutoire, le procureur du Roi ordonne " sans délai la |
schorsing van het recht tot sturen in hoofde van de overtreder van een | suspension du droit de conduire dans le chef du contrevenant d'un |
motorvoertuig en deelt [hij] dit mee aan de overtreder » (artikel | véhicule motorisé et en informe le contrevenant » (article 65/1, § 10, |
65/1, § 10, eerste lid, van de Wegverkeerswet). Het bevel tot betalen | alinéa 1er, de la loi du 16 mars 1968). Eu égard à sa nature et à sa |
heeft bijgevolg ook, gelet op de aard en de ernst ervan, een | sévérité, l'ordre de paiement revêt dès lors aussi un caractère |
bestraffend en daardoor ontradend karakter. | punitif et donc dissuasif. |
Uit het bovenstaande volgt dat de regeling van het bevel tot betalen | Il découle de ce qui précède que la réglementation relative à l'ordre |
van strafrechtelijke aard is en dat het beginsel non bis in idem, | de paiement est de nature pénale et que le principe non bis in idem, |
zoals gewaarborgd bij artikel 4 van het Protocol nr. 7 bij het | garanti par l'article 4 du Protocole n° 7 à la Convention européenne |
Europees Verdrag voor de rechten van de mens en artikel 14, lid 7, van | des droits de l'homme et par l'article 14, paragraphe 7, du Pacte |
het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten, | international relatif aux droits civils et politiques, s'y applique. |
erop van toepassing is. | |
B.8.1. Om te bepalen of het beginsel non bis in idem is geschonden in | B.8.1. Pour déterminer si le principe non bis in idem est violé en ce |
zoverre het openbaar ministerie een persoon kan dagvaarden aan wie het | que le ministère public peut citer une personne à laquelle il a déjà |
reeds een bevel tot betalen heeft gegeven voor dezelfde feiten, dient | donné un ordre de paiement pour les mêmes faits, la Cour doit ensuite |
het Hof vervolgens na te gaan in welke mate een dergelijk bevel kan | vérifier dans quelle mesure un tel ordre peut être considéré comme " |
worden beschouwd als « een vrijspraak of een veroordeling bij een | un acquittement ou une condamnation par un jugement définitif » (CEDH, |
definitieve uitspraak » (EHRM, grote kamer, 8 juli 2019, Mihalache t. | grande chambre, 8 juillet 2019, Mihalache c. Roumanie, précité, §§ |
Roemenië, voormeld, §§ 87-92). Het beginsel non bis in idem verzet | 87-92). Le principe non bis in idem s'oppose en effet à la répétition |
zich immers tegen een herhaling van strafrechtelijke procedures die | de procédures pénales définitivement clôturées (ibid., § 81; CEDH, |
definitief zijn beëindigd (ibid., § 81; EHRM, grote kamer, 10 februari | grande chambre, 10 février 2009, Zolotoukhine c. Russie, précité, § |
2009, Zolotoukhine t. Rusland, voormeld, § 107). | 107). |
De begrippen « vrijspraak » en « veroordeling » veronderstellen dat er | Les notions d'" acquittement » et de " condamnation » supposent que la |
een beoordeling in feite en in rechte heeft plaatsgevonden van de | responsabilité pénale de l'intéressé a été établie en fait et en droit |
strafrechtelijke aansprakelijkheid van de betrokkene, door een | |
instantie die daartoe bevoegd is en die daarvoor desgevallend een | par une instance compétente à cet effet, laquelle peut, le cas |
sanctie kan opleggen (EHRM, grote kamer, 8 juli 2019, Mihalache t. | échéant, y imposer une sanction (CEDH, grande chambre, 8 juillet 2019, |
Roemenië, voormeld, § 97). Het is niet noodzakelijk dat de vrijspraak | Mihalache c. Roumanie, précité, § 97). Il n'est pas nécessaire que |
of de veroordeling wordt uitgesproken door een rechtscollege (ibid., § | l'acquittement ou la condamnation soit prononcé par une juridiction |
95). | (ibid., § 95). |
Bij de beoordeling van het al dan niet definitieve karakter van de | Pour apprécier le caractère définitif ou non de l'acquittement ou de |
vrijspraak of de veroordeling, moet rekening worden gehouden met de « | la condamnation, il convient de tenir compte des " voies de recours |
gewone rechtsmiddelen » waarover de betrokken partijen overeenkomstig | ordinaires » dont les parties concernées disposent conformément au |
het interne recht beschikken en met de termijnen om die rechtsmiddelen | droit interne, ainsi que des délais pour introduire ces voies de |
in te stellen. Een beslissing is definitief wanneer zij onherroepelijk | recours. Une décision est définitive lorsqu'elle est irrévocable, ce |
is, hetgeen veronderstelt dat zij niet meer vatbaar is voor een gewoon | qui suppose qu'elle n'est plus susceptible d'une voie de recours |
rechtsmiddel, dat de partijen de gewone rechtsmiddelen hebben uitgeput | ordinaire, que les parties ont épuisé ces voies de recours ou ont |
of dat de termijnen om die rechtsmiddelen uit te oefenen zijn | laissé passer les délais sans les exercer (ibid., § 109; grande |
verstreken (ibid., § 109; grote kamer, 10 februari 2009, Zolotoukhine | chambre, 10 février 2009, Zolotoukhine c. Russie, précité, § 107). Le |
t. Rusland, voormeld, § 107). Het interne recht moet bovendien voldoen | droit interne doit en outre satisfaire au respect du principe de la |
aan het vereiste van rechtszekerheid. Zulks impliceert dat, enerzijds, | sécurité juridique. Cela implique que, d'une part, la possibilité |
de mogelijkheid om het rechtsmiddel in te stellen moet zijn afgebakend | d'introduire la voie de recours doit être délimitée dans le temps et, |
in de tijd en, anderzijds, de modaliteiten om dat rechtsmiddel uit te | d'autre part, que les modalités de son exercice soient claires pour |
oefenen duidelijk zijn voor de partijen (EHRM, grote kamer, 8 juli | les parties (CEDH, grande chambre, 8 juillet 2019, Mihalache c. |
2019, Mihalache t. Roemenië, voormeld, § 115). | Roumanie, précité, § 115). |
B.8.2. De beslissing van het openbaar ministerie om een strafzaak te | B.8.2. La décision du ministère public de classer sans suite une |
seponeren, vormt geen definitieve vrijspraak of veroordeling in de zin | affaire pénale n'équivaut pas à un acquittement ni à une condamnation |
van artikel 4 van het Protocol nr. 7 bij het Europees Verdrag voor de | définitifs au sens de l'article 4 du Protocole n° 7 à la Convention |
rechten van de mens (ibid., § 96; grote kamer, 27 mei 2014, Margus t. | européenne des droits de l'homme (ibid., § 96; grande chambre, 27 mai |
Kroatië, ECLI:CE:ECHR:2014:0527JUD000445510, § 120). Er is daarentegen | 2014, Margus c. Croatie, ECLI:CE:ECHR:2014:0527JUD000445510, § 120). |
sprake van een definitieve veroordeling wanneer het openbaar | Il s'agit, en revanche, d'une condamnation définitive lorsque, sur la |
ministerie op basis van het beschikbare bewijsmateriaal de | base des éléments de preuve disponibles, le ministère public a établi |
strafrechtelijke aansprakelijkheid van een verdachte heeft beoordeeld | la responsabilité pénale d'un suspect et a clôturé les poursuites |
en de strafvervolging buitengerechtelijk heeft afgehandeld door een | pénales par la voie d'une procédure extrajudiciaire en infligeant une |
sanctie met een repressief en bestraffend karakter op te leggen, die | sanction à caractère répressif et punitif, qui est devenue exécutoire |
uitvoerbaar is geworden na het verstrijken van een beroepstermijn | |
(EHRM, grote kamer, 8 juli 2019, Mihalache t. Roemenië, voormeld, §§ | à l'expiration d'un délai de recours (CEDH, grande chambre, 8 juillet |
96-101). | 2019, Mihalache c. Roumanie, précité, §§ 96-101). |
B.9.1. Zoals is vermeld in B.3.2, doet de betaling binnen de termijn | B.9.1. Comme il est dit en B.3.2, le paiement dans le délai de trente |
van dertig dagen volgend op de dag van ontvangst van het bevel tot | jours suivant le jour de la réception de l'ordre de paiement éteint |
betalen de strafvordering vervallen (artikel 65/1, § 1, vijfde lid, | l'action publique (article 65/1, § 1er, alinéa 5, de la loi du 16 mars |
van de Wegverkeerswet). Binnen diezelfde termijn kan de persoon die | 1968). Pendant le même délai, celui qui a reçu l'ordre de paiement |
het bevel tot betalen heeft ontvangen daartegen beroep aantekenen bij | peut introduire un recours contre cet ordre devant le tribunal de |
de politierechtbank. Indien het beroep ontvankelijk wordt verklaard, | police. Si le recours est déclaré recevable, l'ordre de paiement est |
wordt het bevel tot betalen als niet bestaande beschouwd (artikel 65/1, § 2, van de Wegverkeerswet). | réputé non avenu (article 65/1, § 2, de la loi du 16 mars 1968). |
B.9.2. Met het bevel tot betalen heeft de wetgever beoogd om het | B.9.2. Avec l'ordre de paiement, le législateur a entendu permettre au |
openbaar ministerie in staat te stellen een uitvoerbare titel op te | |
maken, zodat geen beroep moet worden gedaan op de strafrechter om een | ministère public de créer un titre exécutoire, de manière qu'il ne |
overtreder aan wie voorafgaandelijk een minnelijke schikking is | faille pas saisir le juge pénal pour contraindre au paiement un |
voorgesteld, tot betaling te dwingen. | contrevenant auquel une transaction a préalablement été proposée. |
B.9.3. Artikel 65/1, § 3, van de Wegverkeerswet bepaalt dat « de | B.9.3. L'article 65/1, § 3, de la loi du 16 mars 1968 dispose que " |
niet-betaalde bevelen tot betalen, waartegen geen beroep is | les ordres de paiement impayés, contre lesquels aucun recours n'a été |
aangetekend, en die dus invorderbaar zijn, [...] door de procureur des | interjeté, et qui sont donc exigibles, sont déclarés exécutoires par |
Konings of de door hem aangestelde parketjurist uitvoerbaar [worden] | le procureur du Roi ou le juriste de parquet mandaté par lui ». En |
verklaard ». Krachtens artikel 65/1, § 5, van de Wegverkeerswet geeft | vertu de l'article 65/1, § 5, de la loi du 16 mars 1968, " le |
« de procureur des Konings opdracht aan de administratie, die binnen | procureur du Roi donne l'ordre à l'administration qui, au sein du |
de Federale Overheidsdienst Financiën bevoegd is voor de invordering | Service public fédéral Finances, est compétente pour le recouvrement |
van niet-fiscale schuldvorderingen om de geldsommen opgenomen in de in | |
paragraaf 3 bedoelde uitvoerbare titels in te vorderen, volgens de | des créances non fiscales, de recouvrer les sommes incluses dans les |
regels van toepassing op de gedwongen tenuitvoerlegging van | titres exécutoires visées au paragraphe 3, selon les règles |
strafrechtelijke geldboeten ». | applicables à l'exécution forcée des sanctions pénales ». |
Uit artikel 65/1, § 3, van de Wegverkeerswet volgt dat, opdat het | Il découle de l'article 65/1, § 3, de la loi du 16 mars 1968 que, pour |
bevel tot betalen gedwongen ten uitvoer kan worden gelegd, een | permettre l'exécution forcée de l'ordre de paiement, il faut, de la |
uitdrukkelijke beslissing tot uitvoerbaarverklaring vanwege het | part du ministère public, une décision explicite déclarant l'ordre de |
openbaar ministerie vereist is. Het woord « worden » in die bepaling | paiement exécutoire. Le mot " sont » contenu dans cette disposition ne |
kan redelijkerwijze niet zo worden geïnterpreteerd dat het openbaar | saurait raisonnablement être interprété en ce sens que le ministère |
ministerie, nadat de overtreder het bevel tot betalen niet heeft | public, après que le contrevenant n'a pas payé l'ordre de paiement |
betaald binnen de termijn van dertig dagen en bij gebrek aan een | dans le délai de trente jours et en l'absence d'un recours introduit |
beroep daartegen, ertoe verplicht zou zijn het bevel uitvoerbaar te | contre celui-ci, serait obligé de déclarer l'ordre exécutoire et ne |
verklaren en dus niet langer over enige beoordelingsbevoegdheid zou | disposerait donc plus d'aucun pouvoir d'appréciation pour intenter |
beschikken om alsnog de strafvordering op gang te brengen. Een | tout de même l'action publique. Une telle interprétation serait |
dergelijke interpretatie zou niet verzoenbaar zijn met artikel 65/1, § | incompatible avec l'article 65/1, § 1er, alinéa 5, de la loi du 16 |
1, vijfde lid, van de Wegverkeerswet, waaruit volgt dat enkel de | mars 1968, dont il découle que seul le paiement dans un délai de |
betaling binnen een termijn van dertig dagen de strafvordering doet | trente jours éteint l'action publique. La décision de déclarer l'ordre |
vervallen. De beslissing om het bevel tot betalen uitvoerbaar te | |
verklaren dan wel de overtreder te dagvaarden, komt derhalve toe aan | de paiement exécutoire ou de citer le contrevenant appartient dès lors |
het openbaar ministerie, dat binnen het kader van zijn beleid inzake | au ministère public qui, dans le cadre de sa politique en matière de |
de opsporing en de vervolging op discretionaire wijze oordeelt over de | recherche et de poursuite, juge de manière discrétionnaire de |
opportuniteit van de vervolging (zie artikel 151, § 1, van de Grondwet | l'opportunité des poursuites (voy. l'article 151, § 1er, de la |
en artikel 28quater, eerste lid, van het Wetboek van strafvordering). | Constitution et l'article 28quater, alinéa 1er, du Code d'instruction criminelle). |
B.9.4. De overtreder die, zonder beroep in te stellen, nalaat binnen | B.9.4. Le contrevenant qui, sans introduire un recours, omet de donner |
de termijn van dertig dagen vanaf de ontvangst gevolg te geven aan het | suite à l'ordre de paiement dans le délai de trente jours à partir de |
bevel tot betalen, legt zijn vijfde opeenvolgende aanmaning tot | |
betaling naast zich neer. Door erin te voorzien dat de betaling binnen | la réception de celui-ci, ignore son cinquième rappel successif de |
een termijn van dertig dagen de strafvordering doet vervallen, geeft | paiement. En prévoyant que le paiement dans un délai de trente jours |
artikel 65/1, § 1, vijfde lid, van de Wegverkeerswet duidelijk het | éteint l'action publique, l'article 65/1, § 1er, alinéa 5, de la loi |
ogenblik aan waarop de strafvordering vervalt. De overtreder weet of | du 16 mars 1968 indique clairement le moment auquel l'action publique |
behoort aldus te weten dat een gebrek aan betaling als gevolg kan | est éteinte. Le contrevenant sait ou doit dès lors savoir qu'une |
hebben dat het openbaar ministerie, zolang de strafvordering niet is | omission de paiement peut avoir pour effet que le ministère public, |
verjaard, overgaat tot dagvaarding. Wanneer het openbaar ministerie, | aussi longtemps que l'action publique n'est pas prescrite, procède à |
in plaats van het bevel tot betalen uitvoerbaar te verklaren, de zaak | une citation. Lorsqu'au lieu de déclarer l'ordre de paiement |
aanhangig maakt bij de strafrechter, kiest het ervoor de | exécutoire, le ministère public saisit le juge pénal de l'affaire, il |
strafvordering op gang te brengen, opdat de rechter de overtredingen | choisit de mettre en mouvement l'action publique afin que le juge |
die ten grondslag liggen aan het bevel tot betalen ten gronde | examine au fond les infractions qui fondent l'ordre de paiement et, si |
beoordeelt en, indien deze bewezen worden verklaard, toepassing maakt | celles-ci s'avèrent établies, fasse application de la loi pénale. Ce |
van de strafwet. Die keuze van het openbaar ministerie impliceert | choix du ministère public implique nécessairement aussi la décision |
noodzakelijkerwijze ook de stilzwijgende beslissing om de zaak niet | tacite de ne plus traiter l'affaire par la voie d'une procédure |
langer buitengerechtelijk af te handelen en het bevel tot betalen niet | extrajudiciaire et de ne pas déclarer l'ordre de paiement exécutoire. |
uitvoerbaar te verklaren. | |
B.9.5. Zodra het bevel tot betalen uitvoerbaar is verklaard | B.9.5. Une fois que l'ordre de paiement est déclaré exécutoire |
overeenkomstig artikel 65/1, § 3, van de Wegverkeerswet, voorziet die | conformément à l'article 65/1, § 3, de la loi du 16 mars 1968, cette |
bepaling evenwel niet in een mogelijkheid voor het openbaar ministerie | disposition ne prévoit toutefois pas la possibilité pour le ministère |
om daar nog op terug te komen. Vanaf de uitvoerbaarverklaring is er | public de revenir sur cette déclaration. Dès que l'ordre de paiement a |
bijgevolg sprake van een definitieve veroordeling in de zin van het | été rendu exécutoire, il s'agit dès lors d'une condamnation définitive |
beginsel non bis in idem. Dat beginsel verzet zich ertegen dat in een | au sens du principe non bis in idem. Ce principe s'oppose à ce que |
dergelijke situatie voor in wezen dezelfde feiten de strafvordering | l'action publique, dans une telle situation, soit tout de même mise en |
alsnog op gang wordt gebracht door middel van een dagvaarding. | mouvement par voie de citation, pour les mêmes faits en réalité. |
B.10.1. Uit het bovenstaande volgt dat artikel 65/1 van de | B.10.1. Il découle de ce qui précède que l'article 65/1 de la loi du |
Wegverkeerswet niet bestaanbaar is met de artikelen 10 en 11 van de | 16 mars 1968 n'est pas compatible avec les articles 10 et 11 de la |
Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 14, lid 7, van het | Constitution, lus en combinaison avec l'article 14, paragraphe 7, du |
Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten, met | Pacte international relatif aux droits civils et politiques, avec |
artikel 4 van het Protocol nr. 7 bij het Europees Verdrag voor de | l'article 4 du Protocole n° 7 à la Convention européenne des droits de |
rechten van de mens en met het algemeen rechtsbeginsel non bis in | l'homme et avec le principe général de droit non bis in idem, mais |
idem, maar uitsluitend in zoverre die bepaling niet erin voorziet dat | uniquement en ce que cette disposition ne prévoit pas que la |
de uitvoerbaarverklaring van het bevel tot betalen door het openbaar | déclaration du ministère public rendant l'ordre de paiement exécutoire |
ministerie de strafvordering doet vervallen. | éteint l'action publique. |
B.10.2. De aldus door het Hof vastgestelde ongrondwettigheid is | B.10.2. L'inconstitutionnalité ainsi constatée par la Cour est |
uitgedrukt in voldoende precieze en volledige bewoordingen die | exprimée en des termes suffisamment précis et complets qui permettent |
toelaten artikel 65/1 van de Wegverkeerswet toe te passen met | l'application de l'article 65/1 de la loi du 16 mars 1968 dans le |
inachtneming van de referentienormen op grond waarvan het Hof zijn | respect des normes de référence sur la base desquelles la Cour exerce |
toetsingsbevoegdheid uitoefent. Bijgevolg komt het, in afwachting van | son contrôle. Par conséquent, il appartient à la juridiction a quo, |
het optreden van de wetgever, het verwijzende rechtscollege toe een | dans l'attente de l'intervention du législateur, de mettre fin à la |
einde te maken aan de schending van die normen, door na te gaan of het | violation de ces normes, en examinant si le ministère public, avant |
openbaar ministerie, voordat het de overtreder heeft gedagvaard, het | que celui-ci ait cité le contrevenant, avait déjà déclaré l'ordre de |
bevel tot betalen reeds uitvoerbaar had verklaard. In dat geval dient | paiement exécutoire. Dans ce cas, la juridiction a quo doit déclarer |
het verwijzende rechtscollege de vordering van het openbaar ministerie | |
onontvankelijk te verklaren. | l'action du ministère public irrecevable. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
zegt voor recht : | dit pour droit : |
Artikel 65/1 van de wet van 16 maart 1968 « betreffende de politie | L'article 65/1 de la loi du 16 mars 1968 " relative à la police de la |
over het wegverkeer » schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, | circulation routière » viole les articles 10 et 11 de la Constitution, |
in samenhang gelezen met artikel 14, lid 7, van het Internationaal | lus en combinaison avec l'article 14, paragraphe 7, du Pacte |
Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten, met artikel 4 van | international relatif aux droits civils et politiques, avec l'article |
het Protocol nr. 7 bij het Europees Verdrag voor de rechten van de | 4 du Protocole n° 7 à la Convention européenne des droits de l'homme |
mens en met het algemeen rechtsbeginsel non bis in idem, in zoverre | et avec le principe général de droit non bis in idem, en ce que cette |
die bepaling niet erin voorziet dat de uitvoerbaarverklaring van het | disposition ne prévoit pas que la déclaration du ministère public |
bevel tot betalen door het openbaar ministerie de strafvordering doet vervallen. | rendant l'ordre de paiement exécutoire éteint l'action publique. |
Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel | Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française, |
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
op 23 november 2023. | la Cour constitutionnelle, le 23 novembre 2023. |
De griffier, De voorzitter, | Le greffier, Le président, |
N. Dupont L. Lavrysen | N. Dupont L. Lavrysen |