← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 168/2023 van 30 november 2023 Rolnummer 7945 In zake : de
prejudiciële vraag betreffende artikel 458, in samenhang gelezen met artikel 568, van het Gerechtelijk
Wetboek, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg Oo Het Grondwettelijk
Hof, samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de rechters(...)"
| Uittreksel uit arrest nr. 168/2023 van 30 november 2023 Rolnummer 7945 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 458, in samenhang gelezen met artikel 568, van het Gerechtelijk Wetboek, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg Oo Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de rechters(...) | Extrait de l'arrêt n° 168/2023 du 30 novembre 2023 Numéro du rôle : 7945 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 458, lu en combinaison avec l'article 568, du Code judiciaire, posée par le Tribunal de première instance de Fl La Cour constitutionnelle, composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, et des juges Y. Khe(...) |
|---|---|
| GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
| Uittreksel uit arrest nr. 168/2023 van 30 november 2023 | Extrait de l'arrêt n° 168/2023 du 30 novembre 2023 |
| Rolnummer 7945 | Numéro du rôle : 7945 |
| In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 458, in samenhang | En cause : la question préjudicielle relative à l'article 458, lu en |
| gelezen met artikel 568, van het Gerechtelijk Wetboek, gesteld door de | combinaison avec l'article 568, du Code judiciaire, posée par le |
| Rechtbank van eerste aanleg Oost-Vlaanderen, afdeling Gent. | Tribunal de première instance de Flandre orientale, division de Gand. |
| Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
| samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de | composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, et des juges Y. |
| rechters Y. Kherbache, S. de Bethune, E. Bribosia, W. Verrijdt en M. | Kherbache, S. de Bethune, E. Bribosia, W. Verrijdt et M. Plovie, |
| Plovie, bijgestaan door de griffier N. Dupont, onder voorzitterschap van voorzitter L. Lavrysen, | assistée du greffier N. Dupont, présidée par le président L. Lavrysen, |
| wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
| I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging | I. Objet de la question préjudicielle et procédure |
| Bij vonnis van 2 maart 2023, waarvan de expeditie ter griffie van het | Par jugement du 2 mars 2023, dont l'expédition est parvenue au greffe |
| Hof is ingekomen op 7 maart 2023, heeft de Rechtbank van eerste aanleg | de la Cour le 7 mars 2023, le Tribunal de première instance de Flandre |
| Oost-Vlaanderen, afdeling Gent, de volgende prejudiciële vraag gesteld | orientale, division de Gand, a posé la question préjudicielle suivante |
| : | : |
| « Schendt artikel 458 van het Gerechtelijk Wetboek, in samenhang met | « L'article 458 du Code judiciaire, lu en combinaison avec l'article |
| artikel 568 van hetzelfde wetboek, het recht op toegang tot de | 568 du même Code, viole-t-il le droit d'accès au juge, garanti par |
| rechter, vervat in artikel 13 van de Grondwet, in zoverre het aldus | l'article 13 de la Constitution, en ce qu'il doit être interprété en |
| dient te worden geïnterpreteerd dat er ten gunste van de advocaat geen | ce sens que l'avocat ne dispose pas d'une voie de recours devant un |
| mogelijkheid van verhaal voor een onafhankelijke en onpartijdige | juge indépendant et impartial contre la décision du bâtonnier selon |
| rechter bestaat tegen de beslissing van de stafhouder, dat de door hem | laquelle la plainte que ce dernier a reçue conformément à l'article |
| overeenkomstig vermeld artikel 458 ontvangen klacht van onvoldoende | 458, précité, présente un caractère véniel, mais par laquelle le |
| gewicht is doch daarbij wel beslist de advocaat een geschreven ` | bâtonnier a toutefois décidé d'infliger par écrit une ` réprimande |
| vaderlijke vermaning ' te geven ? ». | paternelle ' à l'avocat ? ». |
| (...) | (...) |
| III. In rechte | III. En droit |
| (...) | (...) |
| B.1.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op de | B.1.1. La question préjudicielle porte sur les voies de recours dont |
| beroepsmogelijkheden van een advocaat tegen wie een klacht is | une avocate qui est visée par une plainte dispose contre une décision |
| ingediend tegen een beslissing van de stafhouder om haar niet te laten | du bâtonnier de ne pas la faire comparaître devant le conseil de |
| verschijnen voor de tuchtraad maar om haar wel « vaderlijk » te vermanen. | discipline, mais de lui adresser une « admonestation paternelle ». |
| B.1.2. De in het geding zijnde bepalingen zijn artikel 458 van het | B.1.2. Les dispositions en cause sont l'article 458 du Code |
| Gerechtelijk Wetboek, zoals ingevoegd bij artikel 10 van de wet van 21 | judiciaire, inséré par l'article 10 de la loi du 21 juin 2006 « |
| juni 2006 « tot wijziging van een aantal bepalingen van het | modifiant certaines dispositions du Code judiciaire concernant le |
| Gerechtelijk Wetboek met betrekking tot de balie en de tuchtprocedure | barreau et la procédure disciplinaire applicable aux membres de |
| voor haar leden », en artikel 568 van het Gerechtelijk Wetboek. | celui-ci », et l'article 568 du Code judiciaire. |
| Artikel 458 van het Gerechtelijk Wetboek bepaalt : « § 1. De stafhouder ontvangt en onderzoekt de klachten tegen de advocaten van zijn Orde. Om ontvankelijk te zijn, moeten klachten schriftelijk worden ingediend, moeten ze ondertekend en gedateerd zijn, en moeten ze de volledige identiteit van de klager bevatten. De stafhouder kan eveneens ambtshalve of op schriftelijke aangifte door de procureur-generaal een onderzoek instellen. De stafhouder leidt het onderzoek of stelt een onderzoeker aan, wiens taken en bevoegdheden hij omschrijft. De klager en de advocaat die het voorwerp uitmaakt van het onderzoek, worden van de instelling van het onderzoek schriftelijk op de hoogte gebracht. De klager heeft het recht om tijdens het onderzoek gehoord te worden en kan, in voorkomend geval, bijkomende informatie en bewijsstukken verschaffen. De verklaringen van de klager, van de advocaat en van de getuigen worden opgetekend in een proces-verbaal. De gehoorde personen ontvangen op hun verzoek een afschrift van het proces-verbaal van hun verklaringen. De advocaat die het voorwerp uitmaakt van een tuchtonderzoek, kan zich tijdens het onderzoek laten bijstaan door de advocaat van zijn keuze, maar kan zich niet laten vertegenwoordigen. § 2. De stafhouder die na het onderzoek oordeelt dat er redenen bestaan om de advocaat te laten verschijnen voor de tuchtraad, zendt het dossier samen met zijn met redenen omklede beslissing over aan de voorzitter van de tuchtraad, zodat deze de tuchtraad kan samenroepen | L'article 458 du Code judiciaire dispose : « § 1er. Le bâtonnier reçoit et examine les plaintes qui concernent les avocats de son Ordre. Pour être recevables, les plaintes sont introduites par écrit, doivent être signées et datées et doivent contenir l'identité complète du plaignant. Le bâtonnier peut également procéder à une enquête d'office ou sur les dénonciations écrites du procureur général. Le bâtonnier mène l'enquête ou désigne un enquêteur, dont il définit la mission et les compétences. Le plaignant et l'avocat qui fait l'objet de l'enquête sont informés par écrit de l'ouverture de l'enquête. Le plaignant a le droit d'être entendu pendant l'enquête et peut, le cas échéant, fournir des informations et pièces probantes complémentaires. Les déclarations du plaignant, de l'avocat et des témoins sont consignées dans un procès-verbal. Les personnes entendues reçoivent, à leur demande, une copie du procès-verbal de leurs déclarations. L'avocat qui fait l'objet d'une enquête disciplinaire peut, au cours de celle-ci, se faire assister de l'avocat de son choix, mais ne peut pas se faire représenter. § 2. Le bâtonnier qui estime, après enquête, qu'il y a lieu de faire comparaître l'avocat devant le conseil de discipline, transmet le dossier ainsi que sa décision motivée au président du conseil de |
| overeenkomstig de bepalingen van artikel 459. Hij brengt de advocaat | discipline aux fins de convocation selon les termes de l'article 459. |
| en de klager hiervan op de hoogte. | Il en informe l'avocat et le plaignant. |
| Is de stafhouder van mening dat de klacht onontvankelijk, ongegrond of | Si le bâtonnier estime que la plainte est non recevable, est non |
| van onvoldoende gewicht is, dan brengt hij de klager en de advocaat | fondée ou présente un caractère véniel, il en informe le plaignant et |
| hiervan schriftelijk op de hoogte. De klager kan de beslissing binnen | l'avocat par écrit. Le plaignant peut contester la décision dans un |
| drie maanden betwisten bij een ter post aangetekende brief gericht aan | délai de trois mois, par lettre recommandée à la poste adressée au |
| de voorzitter van de tuchtraad. | président du conseil de discipline. |
| De advocaat of de klager kan zich eveneens tot laatstgenoemde richten | L'avocat ou le plaignant peut également s'adresser à ce dernier dans |
| binnen dezelfde termijn en op dezelfde wijze indien de stafhouder | le même délai et dans la même forme si le bâtonnier n'a pas pris de |
| binnen een termijn van zes maanden na het indienen van de klacht geen | décision de non-lieu ou de poursuite dans un délai de six mois à dater |
| beslissing tot buitenvervolgingstelling of tot vervolging heeft | |
| genomen. | du dépôt de la plainte. |
| § 3. De voorzitter van de tuchtraad bij wie de zaak door de advocaat | § 3. Le président du conseil de discipline qui est saisi du dossier |
| of de klager aanhangig wordt gemaakt, kan het volgende doen binnen een | par l'avocat ou le plaignant peut agir comme suit dans un délai de |
| termijn van drie maanden te rekenen van die aanhangigmaking : | trois mois à compter de sa saisine : |
| 1. indien hij vaststelt dat het onderzoek van de stafhouder nog niet ingesteld is, nog loopt of niet volledig is, kan hij hetzij de stafhouder ertoe uitnodigen dit onderzoek te beëindigen binnen een door hem te bepalen termijn, hetzij de klacht zelf onderzoeken of een onderzoeker aanstellen wiens taken en bevoegdheden hij omschrijft. De stafhouder geeft in laatstgenoemd geval de zaak uit handen en zendt het dossier ervan dadelijk over aan de voorzitter van de tuchtraad; 2. hij kan bij een met redenen omklede en een schriftelijke beslissing, desgevallend na een onderzoek, weigeren gevolg te geven aan onontvankelijke klachten, ongegronde klachten of klachten van onvoldoende gewicht; 3. hij kan, in voorkomend geval na een onderzoek, beslissen dat de advocaat dient te verschijnen voor de tuchtraad, in welk geval artikel | 1. s'il constate que l'enquête du bâtonnier n'est pas encore ouverte, est encore en cours ou n'est pas complète, il peut ou bien inviter le bâtonnier à terminer cette enquête dans un délai qu'il détermine, ou bien instruire lui-même la plainte ou désigner un enquêteur, dont il définit la mission et les compétences. Dans ce dernier cas, le bâtonnier se dessaisit de l'affaire et transmet son dossier immédiatement au président du conseil de discipline; 2. il peut refuser par une décision motivée et écrite, le cas échéant après une enquête, de donner suite à une plainte non recevable, non fondée ou présentant un caractère véniel; 3. le cas échéant après enquête, il peut décider que l'avocat doit |
| 459 toegepast wordt. | comparaître devant le conseil de discipline, auquel cas l'article 459 est appliqué. |
| De stafhouder, de advocaat en de klager ontvangen in elk geval een | Le bâtonnier, l'avocat et le plaignant reçoivent dans tous les cas une |
| afschrift van deze beslissing, waartegen geen rechtsmiddel openstaat ». | copie de cette décision, qui n'est susceptible d'aucun recours ». |
| Artikel 568 van hetzelfde Wetboek bepaalt : | L'article 568 du même Code dispose : |
| « De rechtbank van eerste aanleg neemt kennis van alle vorderingen, | « Le tribunal de première instance connaît de toutes demandes hormis |
| behalve die welke rechtstreeks voor het hof van beroep en het Hof van | celles qui sont directement dévolues à la cour d'appel et la Cour de |
| Cassatie komen. | cassation. |
| Indien de verweerder de bevoegdheid van de rechtbank van eerste aanleg | Si le défendeur conteste la compétence du tribunal de première |
| betwist, kan de eiser, vóór de sluiting van de debatten, de verwijzing | instance, le demandeur peut, avant la clôture des débats, requérir le |
| vorderen van de zaak naar de arrondissementsrechtbank, die uitspraak | renvoi de la cause devant le tribunal d'arrondissement qui statuera |
| doet zoals bepaald is in de artikelen 641 en 642. | comme il est dit aux articles 641 et 642. |
| Wanneer de verweerder de rechtsmacht van de rechtbank van eerste | Lorsque le défendeur décline la juridiction du tribunal de première |
| aanleg afwijst, ingevolge de toewijzing van het geschil aan | instance en vertu de l'attribution du litige à des arbitres, le |
| scheidsrechters, geeft de rechtbank de zaak uit handen, zo daartoe grond bestaat ». | tribunal se dessaisit s'il y a lieu ». |
| B.2.1. Krachtens artikel 458 van het Gerechtelijk Wetboek behoort het | B.2.1. En vertu de l'article 458 du Code judiciaire, il relève de la |
| tot de bevoegdheid van de stafhouder om klachten tegen advocaten van | compétence du bâtonnier de recevoir les plaintes qui concernent les |
| zijn Orde te ontvangen, om die klachten te onderzoeken of te laten | avocats de son Ordre, d'examiner ou de faire examiner ces plaintes et |
| onderzoeken, en om uitspraak te doen over het gevolg dat aan de klacht | de statuer sur les suites qu'il convient de réserver à la plainte. Le |
| moet worden gegeven. De stafhouder kan meer bepaald beslissen dat de | bâtonnier peut notamment décider que l'avocat doit comparaître devant |
| advocaat moet verschijnen voor de tuchtraad, dan wel dat de klacht | le conseil de discipline ou que la plainte est non recevable, non |
| onontvankelijk, ongegrond of van onvoldoende gewicht is en dat de | fondée ou présente un caractère véniel et que l'avocat concerné |
| betrokken advocaat bijgevolg buiten vervolging wordt gesteld. | bénéficie dès lors d'un non-lieu. |
| De stafhouder kan niet zelf een tuchtsanctie opleggen aan de betrokken | Le bâtonnier ne peut pas lui-même imposer une sanction disciplinaire à |
| advocaat. Die bevoegdheid komt in eerste aanleg aan de tuchtraad toe. | l'avocat concerné. Cette compétence appartient en première instance au |
| De tuchtraad heeft tot taak « de inbreuken op de eer van de Orde en op | conseil de discipline. Le conseil de discipline est chargé de « |
| de beginselen van waardigheid, rechtschapenheid en kiesheid, die aan | sanctionner les atteintes à l'honneur de l'Ordre et aux principes de |
| het beroep ten grondslag liggen en een behoorlijke beroepsuitoefening | dignité, de probité et de délicatesse qui font la base de la |
| moeten waarborgen, alsook de inbreuken op de reglementen te | profession et doivent garantir un exercice adéquat de celle-ci, ainsi |
| bestraffen, onverminderd de bevoegdheid van de rechtbanken, indien | que les infractions aux règlements, sans préjudice de la compétence |
| daartoe grond bestaat » (artikel 456, eerste lid, van het Gerechtelijk | des tribunaux, s'il y a lieu » (article 456, alinéa 1er, du Code |
| Wetboek). Hij kan « bij een met redenen omklede beslissing, naar | judiciaire). Il peut, « par décision motivée, suivant le cas, avertir, |
| gelang van het geval, waarschuwen, berispen, schorsen voor een termijn | réprimander, suspendre pendant un temps qui ne peut excéder une année, |
| van ten hoogste één jaar, schrappen van het tableau, van de lijst van | rayer du tableau, de la liste des avocats qui exercent leur profession |
| advocaten die hun beroep uitoefenen onder de beroepstitel van een | sous le titre professionnel d'un autre Etat membre de l'Union |
| andere lidstaat van de Europese Unie of van de lijst van stagiairs » | européenne ou de la liste des stagiaires » (article 460, alinéa 1er, |
| (artikel 460, eerste lid, van het Gerechtelijk Wetboek). | du Code judiciaire). |
| Hoewel artikel 458 van het Gerechtelijk Wetboek daar niet | Bien que l'article 458 du Code judiciaire ne le prévoie pas |
| uitdrukkelijk in voorziet, kan de stafhouder volgens de parlementaire | explicitement, selon les travaux préparatoires, le bâtonnier peut |
| voorbereiding in zijn beslissing tot buitenvervolgingstelling een | indiquer dans sa décision de non-lieu une mention qualifiée d'« |
| vermelding opnemen die met de verouderde term « vaderlijke vermaning » | admonestation paternelle », selon la formulation obsolète. Les travaux |
| wordt aangeduid. De parlementaire voorbereiding vermeldt : | préparatoires mentionnent : |
| « Hij kan ook oordelen dat de klacht onontvankelijk, ongegrond of van | « Il peut estimer, par ailleurs, que la plainte est non recevable, non |
| fondée ou présente un caractère véniel pour justifier une procédure | |
| onvoldoende gewicht is om een tuchtprocedure te rechtvaardigen (hij | disciplinaire (auquel cas il pourrait, par exemple, clore l'affaire |
| zou b.v. de zaak in dat geval kunnen afdoen met een ` vaderlijke | par une ` admonestation paternelle du bâtonnier ', qui n'appelle pas |
| vermaning van de stafhouder ', welke geen tuchtstraf daar stelt) » | de sanction disciplinaire) » (Doc. Parl., Chambre, 2004-2005, DOC |
| (Parl. St., Kamer, 2004-2005, DOC 51-1724/001, pp. 28 en 29). | 51-1724/001, pp. 28 et 29). |
| B.2.2. Indien de stafhouder beslist om de betrokken advocaat niet te | B.2.2. A supposer que le bâtonnier décide de ne pas renvoyer l'avocat |
| verwijzen naar de tuchtraad, kan de klager krachtens artikel 458, § 2, | concerné devant le conseil de discipline, le plaignant peut contester |
| tweede lid, van het Gerechtelijk Wetboek de beslissing tot | la décision de non-lieu dans un délai de trois mois, par lettre |
| buitenvervolgingstelling binnen drie maanden betwisten bij een ter | recommandée à la poste adressée au président du conseil de discipline, |
| post aangetekende brief gericht aan de voorzitter van de tuchtraad. | en vertu de l'article 458, § 2, alinéa 2, du Code judiciaire. Cette |
| Die bepaling voorziet niet in een soortgelijke beroepsmogelijkheid | disposition ne prévoit aucune voie de recours similaire pour l'avocat |
| voor de betrokken advocaat tegen de beslissing tot | concerné contre la décision de non-lieu, même si la décision contient |
| buitenvervolgingstelling, zelfs niet indien die beslissing een | |
| zogenaamde « vaderlijke vermaning » bevat. | ce qu'on appelle une « admonestation paternelle ». |
| B.3.1. Krachtens artikel 568 van het Gerechtelijk Wetboek beschikt de | B.3.1. En vertu de l'article 568 du Code judiciaire, le tribunal de |
| rechtbank van eerste aanleg over een voorwaardelijke volheid van | première instance dispose d'une plénitude conditionnelle de |
| bevoegdheid. Zij kan kennisnemen van alle vorderingen die niet | compétence. Il peut connaître de toutes les demandes qui ne sont pas |
| rechtstreeks voor het hof van beroep of het Hof van Cassatie komen en | directement dévolues à la cour d'appel ou à la Cour de cassation et |
| die ook niet tot de uitsluitende bevoegdheid van een andere rechtbank | qui ne relèvent pas non plus de la compétence exclusive d'un autre |
| behoren. In zoverre de vordering tot de algemene of bijzondere | tribunal. En ce que la demande relève de la compétence générale ou |
| bevoegdheid van een andere rechtbank behoort, kan de verweerder in | spéciale d'un autre tribunal, le défendeur peut contester in limine |
| limine litis de bevoegdheid van de rechtbank van eerste aanleg | litis la compétence du tribunal de première instance. |
| betwisten. B.3.2. Het verwijzende rechtscollege interpreteert artikel 458 van het | B.3.2. La juridiction a quo interprète l'article 458 du Code |
| Gerechtelijk Wetboek, in samenhang gelezen met artikel 568 van | judiciaire, lu en combinaison avec l'article 568 du même Code, en ce |
| hetzelfde Wetboek, in die zin dat de advocaat die het voorwerp | sens que l'avocat qui fait l'objet de la plainte ne peut pas attaquer |
| uitmaakt van de klacht, de beslissing van de stafhouder tot | devant un juge indépendant et impartial la décision de non-lieu du |
| buitenvervolgingstelling met een zogenaamde « vaderlijke vermaning » | bâtonnier contenant une « admonestation paternelle ». |
| niet kan aanvechten bij een onafhankelijke en onpartijdige rechter. | La Cour répond à la question préjudicielle dans cette interprétation, |
| Het Hof beantwoordt de prejudiciële vraag in die interpretatie, die | qui n'est pas manifestement erronée. |
| niet kennelijk verkeerd is. | B.3.3. La juridiction a quo souhaite savoir si, dans cette |
| B.3.3. Het verwijzende rechtscollege wenst te vernemen of artikel 458 | interprétation, l'article 458 du Code judiciaire, lu en combinaison |
| van het Gerechtelijk Wetboek, in samenhang gelezen met artikel 568 van | avec l'article 568 du même Code, est compatible avec le droit d'accès |
| hetzelfde Wetboek, in die interpretatie bestaanbaar is met het recht | |
| op toegang tot de rechter zoals vervat in artikel 13 van de Grondwet. | au juge, garanti par l'article 13 de la Constitution. |
| B.4.1. De tussenkomende partij werpt op dat de prejudiciële vraag geen | B.4.1. La partie intervenante objecte que la question préjudicielle |
| antwoord behoeft, daar de eisende partij voor het verwijzende | n'appelle pas de réponse, puisque la partie demanderesse devant la |
| rechtscollege niet over een subjectief recht beschikt om de zogenaamde | juridiction a quo ne dispose pas d'un droit subjectif pour contester |
| « vaderlijke vermaning » die opgenomen is in de beslissing tot | devant le juge civil une « admonestation paternelle » qui figure dans |
| buitenvervolgingstelling, te betwisten bij de burgerlijke rechter. Zij | la décision de non-lieu. Elle fait valoir qu'il n'est pas interdit au |
| doet gelden dat het niet verboden is voor de stafhouder om een | |
| vermaning op te nemen in de beslissing tot buitenvervolgingstelling, | bâtonnier d'inclure une admonestation dans la décision de non-lieu et |
| en dat de eisende partij voor het verwijzende rechtscollege geen enkel | que la partie demanderesse devant la juridiction a quo ne justifie |
| belang heeft bij een beroep tegen de beslissing tot | d'aucun intérêt à un recours contre la décision de non-lieu incluant |
| buitenvervolgingstelling waarin de vermaning is opgenomen, aangezien | l'admonestation, étant donné que cette décision ne produit pas |
| die beslissing geen rechtsgevolgen creëert. | d'effets juridiques. |
| B.4.2. Aangezien de opgeworpen exceptie nauw samenhangt met de | B.4.2. Etant donné que l'exception soulevée est étroitement liée à la |
| draagwijdte die aan artikel 13 van de Grondwet dient te worden | portée qu'il convient de donner à l'article 13 de la Constitution, |
| gegeven, valt het onderzoek van de exceptie samen met dat van de grond | l'examen de l'exception coïncide avec celui du fond de l'affaire. |
| van de zaak. B.5.1. Artikel 13 van de Grondwet bepaalt : | B.5.1. L'article 13 de la Constitution dispose : |
| « Niemand kan tegen zijn wil worden afgetrokken van de rechter die de | « Nul ne peut être distrait, contre son gré, du juge que la loi lui |
| wet hem toekent ». | assigne ». |
| B.5.2. Artikel 13 van de Grondwet houdt een recht in op toegang tot de | B.5.2. L'article 13 de la Constitution implique un droit d'accès au |
| bevoegde rechter. Dat recht wordt eveneens gewaarborgd bij artikel 6, | juge compétent. Ce droit est également garanti par l'article 6, |
| lid 1, van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en bij een | paragraphe 1, de la Convention européenne des droits de l'homme et par |
| algemeen rechtsbeginsel. | un principe général de droit. |
| Artikel 6, lid 1, van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens | L'article 6, paragraphe 1, de la Convention européenne des droits de |
| waarborgt het recht op toegang tot de rechter bij het vaststellen van | l'homme garantit le droit d'accès au juge pour déterminer les droits |
| burgerlijke rechten en verplichtingen of bij het bepalen van de | et obligations de caractère civil ou pour établir le bien-fondé des |
| gegrondheid van een ingestelde strafvervolging. Artikel 13 van de | poursuites pénales. L'article 13 de la Constitution et le principe |
| Grondwet en het algemene rechtsbeginsel waarborgen het recht op | général de droit garantissent plus généralement le droit d'accès au |
| toegang tot de rechter meer algemeen voor elk geschil dat betrekking | juge pour tout litige qui concerne un droit ou une obligation, |
| heeft op een recht of een verplichting, ongeacht of het burgerlijk van | indépendamment du fait qu'il soit de caractère civil au sens de |
| aard is in de zin van artikel 6, lid 1, van het Europees Verdrag voor | l'article 6, paragraphe 1, de la Convention européenne des droits de |
| de rechten van de mens. | l'homme. |
| B.5.3. Het recht op toegang tot de rechter vormt een wezenlijk aspect | B.5.3. Le droit d'accès au juge constitue un aspect essentiel du droit |
| van het recht op een eerlijk proces en is fundamenteel in een | |
| rechtsstaat. Het recht om zich tot een rechter te wenden, heeft | à un procès équitable et est fondamental dans un Etat de droit. De |
| bovendien zowel betrekking op het recht om in rechte op te treden als | plus, le droit de s'adresser à un juge concerne tout autant le droit |
| op het recht om zich te verdedigen. | d'agir en justice que celui de se défendre. |
| Het recht op toegang tot een rechter is evenwel niet absoluut. De | Le droit d'accès à un juge n'est toutefois pas absolu. Les limitations |
| beperkingen van dat recht mogen geen afbreuk doen aan de inhoud van | apportées à ce droit ne peuvent porter atteinte à la substance de ce |
| dat recht. Zij moeten bovendien redelijk evenredig zijn met het | droit. Elles doivent, en outre, être raisonnablement proportionnées au |
| gewettigde doel dat zij nastreven (EHRM, 7 juli 2009, Stagno t. | but légitime qu'elles poursuivent (CEDH, 7 juillet 2009, Stagno c. |
| België, ECLI:CE:ECHR:2009:0707JUD000106207, § 25; grote kamer, 17 | Belgique, ECLI:CE:ECHR:2009:0707JUD000106207, § 25; grande chambre, 17 |
| januari 2012, Stanev t. Bulgarije, ECLI:CE:ECHR:2012:0117JUD003676006, | janvier 2012, Stanev c. Bulgarie, ECLI:CE:ECHR:2012:0117JUD003676006, |
| §§ 229 en 230). De reglementering inzake het recht op toegang tot een | §§ 229-230). La réglementation du droit d'accès à un juge ne peut |
| rechter moet steeds de rechtszekerheid en de goede rechtsbedeling | cesser de servir les buts de la sécurité juridique et de la bonne |
| nastreven en mag geen soort van belemmering vormen die de | administration de la justice et constituer une sorte de barrière qui |
| rechtzoekende belet dat de inhoud van zijn geschil wordt beslecht door | empêche le justiciable de voir la substance de son litige tranchée par |
| het bevoegde rechtscollege (EHRM, 7 juli 2009, Stagno t. België, | la juridiction compétente (CEDH, 7 juillet 2009, Stagno c. Belgique, |
| ECLI:CE:ECHR:2009:0707JUD000106207, § 25; 29 maart 2011, RTBF t. | ECLI:CE:ECHR:2009:0707JUD000106207, § 25; 29 mars 2011, RTBF c. |
| België, ECLI:CE:ECHR:2011:0329JUD005008406, § 69). De verenigbaarheid | Belgique, ECLI:CE:ECHR:2011:0329JUD005008406, § 69). La compatibilité |
| van die beperkingen met het recht op toegang tot een rechter wordt | de ces limitations avec le droit d'accès à un juge s'apprécie en |
| beoordeeld rekening houdend met de bijzonderheden van de in het geding | tenant compte des particularités de la procédure en cause et de |
| zijnde procedure en van het hele proces (EHRM, 29 maart 2011, RTBF t. | l'ensemble du procès (CEDH, 29 mars 2011, RTBF c. Belgique, |
| België, ECLI:CE:ECHR:2011:0329JUD005008406, § 70). | ECLI:CE:ECHR:2011:0329JUD005008406, § 70). |
| B.6. Het recht op toegang tot de rechter is van toepassing op een | B.6. Le droit d'accès au juge est applicable à un litige entre |
| geschil tussen de betrokken advocaat en de stafhouder over een | l'avocat concerné et le bâtonnier, portant sur une « admonestation |
| zogenaamde « vaderlijke vermaning » die opgenomen is in een beslissing | paternelle » qui est incluse dans une décision de non-lieu. Une telle |
| tot buitenvervolgingstelling. Een dergelijke vermelding raakt immers | mention affecte en effet les droits de l'avocat concerné, en |
| aan de rechten van de betrokken advocaat, inzonderheid aan zijn recht | particulier son droit à une bonne réputation, et peut en outre avoir |
| op een goede naam, en kan bovendien een weerslag hebben op een latere | une incidence sur une procédure disciplinaire ultérieure introduite |
| tuchtprocedure tegen dezelfde advocaat, waarin de zogenaamde « | contre le même avocat, dans laquelle cette « admonestation paternelle |
| vaderlijke vermaning » als stuk kan worden bijgevoegd. | » peut être jointe en tant que pièce. |
| De in het geding zijnde bepalingen, in die zin geïnterpreteerd dat zij de betrokken advocaat niet de mogelijkheid geven om de zogenaamde « vaderlijke vermaning » te betwisten bij een rechter, beperken aldus het recht op toegang tot de rechter. B.7. Die beperking raakt rechtstreeks aan de inhoud van dat recht zelf. De betrokken advocaat kan in de interpretatie die het verwijzende rechtscollege aan de in het geding zijnde bepalingen geeft, de zogenaamde « vaderlijke vermaning » die opgenomen is in een beslissing tot buitenvervolgingstelling, op geen enkele manier bij een rechter aanvechten, hoewel zij de in B.6 vermelde nadelige gevolgen kan hebben voor de betrokken advocaat. Het feit dat de betrokken advocaat een willig beroep kan instellen bij de stafhouder, doet aan het voorgaande geen afbreuk, aangezien dit geenszins kan worden gelijkgesteld met een beroep bij een onafhankelijke en onpartijdige rechter. In tegenstelling tot wat de tussenkomende partij aanvoert, verantwoordt de doelstelling van de wetgever om zoveel mogelijk deontologische geschillen te beslechten zonder oproeping voor de tuchtraad, ook niet dat aan dezelfde | Les dispositions en cause, interprétées en ce sens qu'elles ne permettent pas à l'avocat concerné de contester l'« admonestation paternelle » devant un juge, limitent donc le droit d'accès au juge. B.7. Cette limitation affecte directement la substance même de ce droit. Dans l'interprétation donnée aux dispositions en cause par la juridiction a quo, l'avocat concerné ne peut en aucune manière attaquer devant un juge l'« admonestation paternelle » qui est contenue dans une décision de non-lieu, bien qu'elle puisse entraîner des effets préjudiciables pour l'avocat concerné, mentionnés en B.6. La circonstance que l'avocat concerné peut introduire un recours gracieux devant le bâtonnier n'altère pas ce constat, étant donné qu'il ne peut aucunement être assimilé à un recours introduit devant un juge indépendant et impartial. De la même façon, contrairement à ce que soutient la partie intervenante, l'objectif du législateur qu'un maximum de litiges déontologiques soient résolus sans convocation |
| instantie, te dezen de stafhouder, de taak wordt toevertrouwd om een | devant le conseil de discipline ne peut justifier le fait de confier à |
| beslissing te heronderzoeken die de rechten van de betrokken advocaat aantast. | la même instance, en l'espèce le bâtonnier, la mission de réexaminer |
| B.8. In de interpretatie die het verwijzende rechtscollege eraan | une décision qui affecte les droits de l'avocat concerné. |
| geeft, is artikel 458 van het Gerechtelijk Wetboek, in samenhang | B.8. Dans l'interprétation que donne la juridiction a quo, l'article |
| gelezen met artikel 568 van het Gerechtelijk Wetboek, bijgevolg niet | 458 du Code judiciaire, lu en combinaison avec l'article 568 du même |
| bestaanbaar met artikel 13 van de Grondwet. | Code, n'est dès lors pas compatible avec l'article 13 de la |
| Constitution. | |
| B.9. De in het geding zijnde bepaling is evenwel voor een andere | B.9. La disposition en cause est toutefois susceptible d'une autre |
| interpretatie vatbaar. Artikel 458 van het Gerechtelijk Wetboek sluit | interprétation. L'article 458 du Code judiciaire n'exclut pas |
| niet uitdrukkelijk uit dat de betrokken advocaat de beslissing van de | explicitement que l'avocat concerné conteste devant un juge la |
| stafhouder tot buitenvervolgingstelling met een zogenaamde « | décision de non-lieu du bâtonnier contenant une « admonestation |
| vaderlijke vermaning » betwist bij een rechter. Bijgevolg kan die | paternelle ». Par conséquent, cette disposition, lue en combinaison |
| bepaling, in samenhang gelezen met artikel 568 van het Gerechtelijk | avec l'article 568 du Code judiciaire, peut être interprétée en ce |
| Wetboek, zo worden geïnterpreteerd dat de betrokken advocaat over de | sens que l'avocat concerné dispose de la possibilité de contester la |
| mogelijkheid beschikt om de beslissing van de stafhouder tot | décision de non-lieu du bâtonnier contenant une « admonestation |
| buitenvervolgingstelling met een zogenaamde « vaderlijke vermaning » | paternelle » devant le tribunal de première instance, lequel dispose |
| te betwisten bij de rechtbank van eerste aanleg, die op grond van | |
| artikel 568 van het Gerechtelijk Wetboek de residuaire bevoegdheid | de la compétence résiduelle en vertu de l'article 568 du Code |
| heeft. | judiciaire. |
| In die interpretatie is artikel 458 van het Gerechtelijk Wetboek, in | |
| samenhang gelezen met artikel 568 van het Gerechtelijk Wetboek, | Dans cette interprétation, l'article 458, lu en combinaison avec |
| bestaanbaar met artikel 13 van de Grondwet. | l'article 568, du Code judiciaire, est compatible avec l'article 13 de |
| la Constitution. | |
| Om die redenen, | Par ces motifs, |
| het Hof | la Cour |
| zegt voor recht : | dit pour droit : |
| - In de interpretatie dat de advocaat die het voorwerp uitmaakt van de | - Dans l'interprétation selon laquelle l'avocat qui fait l'objet de la |
| klacht, de beslissing tot buitenvervolgingstelling die een zogenaamde | plainte ne peut pas attaquer devant un juge indépendant et impartial |
| « vaderlijke vermaning » van de stafhouder bevat, niet kan aanvechten | la décision de non-lieu qui contient ce qu'on appelle une « |
| bij een onafhankelijke en onpartijdige rechter, schendt artikel 458 | admonestation paternelle » du bâtonnier, l'article 458 du Code |
| van het Gerechtelijk Wetboek, in samenhang gelezen met artikel 568 van | judiciaire, lu en combinaison avec l'article 568 du même Code, viole |
| hetzelfde Wetboek, artikel 13 van de Grondwet. | l'article 13 de la Constitution. |
| - In de interpretatie dat de advocaat die het voorwerp uitmaakt van de | - Dans l'interprétation selon laquelle l'avocat qui fait l'objet de la |
| klacht, de beslissing tot buitenvervolgingstelling die een zogenaamde | plainte peut attaquer devant un juge indépendant et impartial la |
| « vaderlijke vermaning » van de stafhouder bevat, kan aanvechten bij | décision de non-lieu qui contient ce qu'on appelle une « admonestation |
| een onafhankelijke en onpartijdige rechter, schendt artikel 458 van | paternelle » du bâtonnier, l'article 458 du Code judiciaire, lu en |
| het Gerechtelijk Wetboek, in samenhang gelezen met artikel 568 van | combinaison avec l'article 568 du même Code, ne viole pas l'article 13 |
| hetzelfde Wetboek, artikel 13 van de Grondwet niet. | de la Constitution. |
| Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel | Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française, |
| 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
| op 30 november 2023. | la Cour constitutionnelle, le 30 novembre 2023. |
| De griffier, | Le greffier, |
| N. Dupont | N. Dupont |
| De voorzitter, | Le président, |
| L. Lavrysen | L. Lavrysen |