Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 152/2023 van 9 november 2023 Rolnummer 8066 In zake : de vordering tot gedeeltelijke schorsing van artikel 3 van het decreet van het Vlaamse Gewest van 9 juni 2023 « tot wijziging van het decreet van 25 april 2014 be Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de rechters(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 152/2023 van 9 november 2023 Rolnummer 8066 In zake : de vordering tot gedeeltelijke schorsing van artikel 3 van het decreet van het Vlaamse Gewest van 9 juni 2023 « tot wijziging van het decreet van 25 april 2014 be Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de rechters(...) Extrait de l'arrêt n° 152/2023 du 9 novembre 2023 Numéro du rôle : 8066 En cause : la demande de suspension partielle de l'article 3 du décret de la Région flamande du 9 juin 2023 « modifiant le décret du 25 avril 2014 relatif au permis d'env La Cour constitutionnelle, composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, et des juges J. Moe(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 152/2023 van 9 november 2023 Extrait de l'arrêt n° 152/2023 du 9 novembre 2023
Rolnummer 8066 Numéro du rôle : 8066
In zake : de vordering tot gedeeltelijke schorsing van artikel 3 van En cause : la demande de suspension partielle de l'article 3 du décret
het decreet van het Vlaamse Gewest van 9 juni 2023 « tot wijziging van de la Région flamande du 9 juin 2023 « modifiant le décret du 25 avril
het decreet van 25 april 2014 betreffende de omgevingsvergunning, wat 2014 relatif au permis d'environnement, en ce qui concerne
het invoeren van overgangsmaatregelen voor vergunningen in het kader l'introduction de mesures transitoires pour les permis dans le cadre
van de Programmatische Aanpak Stikstof betreft », ingesteld door Jan Stevens. de l'Approche programmatique de l'Azote », introduite par Jan Stevens.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, et des juges J.
rechters J. Moerman, M. Pâques, D. Pieters, W. Verrijdt en K. Jadin, Moerman, M. Pâques, D. Pieters, W. Verrijdt et K. Jadin, assistée du
bijgestaan door de griffier N. Dupont, onder voorzitterschap van voorzitter L. Lavrysen, greffier N. Dupont, présidée par le président L. Lavrysen,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de vordering en rechtspleging I. Objet de la demande et procédure
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 15 juli 2023 Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 15
ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 18 juli
2023, heeft Jan Stevens, bijgestaan en vertegenwoordigd door Mr. P. juillet 2023 et parvenue au greffe le 18 juillet 2023, Jan Stevens,
Vande Casteele, advocaat bij de balie van Antwerpen, een vordering tot assisté et représenté par Me P. Vande Casteele, avocat au barreau
gedeeltelijke schorsing ingesteld van artikel 3 van het decreet van d'Anvers, a introduit une demande de suspension partielle de l'article
het Vlaamse Gewest van 9 juni 2023 « tot wijziging van het decreet van 3 du décret de la Région flamande du 9 juin 2023 « modifiant le décret
25 april 2014 betreffende de omgevingsvergunning, wat het invoeren van du 25 avril 2014 relatif au permis d'environnement, en ce qui concerne
overgangsmaatregelen voor vergunningen in het kader van de l'introduction de mesures transitoires pour les permis dans le cadre
Programmatische Aanpak Stikstof betreft » (bekendgemaakt in het de l'Approche programmatique de l'Azote » (publié au Moniteur belge du
Belgisch Staatsblad van 6 juli 2023). 6 juillet 2023).
Bij hetzelfde verzoekschrift vordert de verzoekende partij eveneens de Par la même requête, la partie requérante demande également
vernietiging van dezelfde decreetsbepaling. l'annulation de la même disposition décrétale.
(...) (...)
II. In rechte II. En droit
(...) (...)
Ten aanzien van de bestreden bepalingen Quant aux dispositions attaquées
B.1.1. Het beroep tot vernietiging en de vordering tot schorsing zijn B.1.1. Le recours en annulation et la demande de suspension sont
gericht tegen artikel 394/2, § 1, eerste lid, 2°, en § 2, eerste lid, dirigés contre l'article 394/2, § 1er, alinéa 1er, 2°, et § 2, alinéa
van het decreet van het Vlaamse Gewest van 25 april 2014 « betreffende 1er, du décret de la Région flamande du 25 avril 2014 « relatif au
de omgevingsvergunning » (hierna : het decreet van 25 april 2014), permis d'environnement » (ci-après : le décret du 25 avril 2014),
zoals ingevoegd bij artikel 3 van het decreet van het Vlaamse Gewest inséré par l'article 3 du décret de la Région flamande du 9 juin 2023
van 9 juni 2023 « tot wijziging van het decreet van 25 april 2014 « modifiant le décret du 25 avril 2014 relatif au permis
betreffende de omgevingsvergunning, wat het invoeren van d'environnement, en ce qui concerne l'introduction de mesures
overgangsmaatregelen voor vergunningen in het kader van de transitoires pour les permis dans le cadre de l'Approche
Programmatische Aanpak Stikstof betreft » (hierna : het decreet van 9 juni 2023). programmatique de l'Azote » (ci-après : le décret du 9 juin 2023).
B.1.2. Het decreet van 9 juni 2023 voert een regeling in die toelaat B.1.2. Le décret du 9 juin 2023 introduit une réglementation qui
permet, pour les élevages ou pour les installations de traitement
vergunningen voor veehouderijen of mestverwerkingsinstallaties die d'engrais, de prolonger jusqu'au 31 décembre 2023 les autorisations et
verlopen in 2021, 2022 en 2023, te verlengen tot 31 december 2023, en les permis qui expirent en 2021, en 2022 et en 2023 et qui leur permet
hun de mogelijkheid te bieden een (nieuwe) hernieuwingsaanvraag in te également d'introduire une (nouvelle) demande de renouvellement, à
dienen, in de veronderstelling dat er op dat moment een decretaal supposer qu'un cadre décrétal autour de l'azote soit disponible à ce
kader rond stikstof beschikbaar zal zijn : moment-là :
« Op 10 maart 2023 keurde de Vlaamse Regering de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) definitief goed. In dat akkoord zijn verschillende maatregelen opgenomen. Dit voorstel van decreet voorziet in een verlenging van de geldigheidsduur van de milieu- en omgevingsvergunningen van bestaande veehouderijen die aflopen of zijn afgelopen in de loop van 2021, 2022 of 2023 en waarvoor, gelet op de stikstofproblematiek in speciale beschermingszones, nog geen nieuwe vergunningsaanvraag kan worden ingediend conform de nieuwe regels van de definitieve PAS-regeling. « Le 10 mars 2023, le Gouvernement flamand a approuvé définitivement l'Approche programmatique de l'Azote (APA). Plusieurs mesures sont incluses dans cet accord. La présente proposition de décret prévoit de prolonger la durée de validité des autorisations écologiques et des permis d'environnement délivrés pour les élevages existants, qui expirent ou ont expiré au cours des années 2021, 2022 ou 2023 et pour lesquels, compte tenu de la problématique liée aux émissions d'azote dans les zones de protection spéciale, aucune nouvelle demande de permis ne peut encore être introduite conformément aux nouvelles règles du régime définitif de l'APA.
Het goedgekeurde PAS (VR 2023 1003 DOC.0250/4, pag. 79-80) vermeldt L'APA approuvée (VR 2023 1003 DOC.0250/4, pp. 79-80) mentionne ce qui
als volgt : ` De geldigheidsduur van vergunningen van veehouderijen en suit : ` La durée de validité des autorisations ou permis délivrés
pour les élevages et les installations de traitement des engrais qui
mestverwerkingsinstallaties die nog aflopen in 2023 wordt decretaal expirent encore en 2023 est prolongée par décret jusqu'à la fin de
verlengd tot eind 2023. Een gelijke verlenging wordt eveneens l'année 2023. Une prolongation équivalente est également appliquée aux
toegepast voor vergunningen die afliepen in 2022 en waarvoor tijdig autorisations et permis qui ont expiré en 2022 et pour lesquels un
een hernieuwing werd aangevraagd. ' » (Parl. St., Vlaamse Parlement, renouvellement a été demandé dans les délais. ' » (Doc. parl.,
2022-2023, nr. 1728/1, p. 2). Parlement flamand, 2022-2023, n° 1728/1, p. 2).
Artikel 3 van het voorstel van decreet aan de basis van het decreet L'article 3 de la proposition de décret qui est à l'origine du décret
van 9 juni 2023 is een actualisering van artikel 7 van het voorstel du 9 juin 2023 constitue une actualisation de l'article 7 de la
van decreet van 18 mei 2022 « tot wijziging van het Mestdecreet, wat proposition de décret du 18 mai 2022 « modifiant le décret sur les
het invoeren van de mogelijkheid om adviescommissies op te richten en engrais, en ce qui concerne l'instauration de la possibilité de créer
de afschaffing van de nutriëntenemissierechten-MVW betreft, en tot des commissions d'avis et la suppression des droits d'émission de
wijziging van het decreet van 25 april 2014 betreffende de nutriments TDE et modifiant le décret du 25 avril 2014 relatif aux
omgevingsvergunning, wat het invoeren van overgangsmaatregelen voor permis d'environnement, en ce qui concerne l'instauration de mesures
vergunningen in het kader van de Programmatische Aanpak Stikstof transitoires pour les permis dans le cadre de l'Approche
betreft ». Uit de bespreking van dat voorstel van decreet blijkt dat programmatique de l'Azote ». Il ressort de la discussion relative à
de verlenging bedoeld is als overgangsregeling voor « bedrijven die cette proposition de décret que la prolongation s'entend au sens d'un
[...] in een vergunningsprocedure zitten of er in de komende maanden régime transitoire en faveur « des entreprises qui [...] sont engagées
zouden komen te zitten en zich momenteel in een zeer onzekere periode dans une procédure d'octroi d'une autorisation ou d'un permis ou qui
bevinden, namelijk dat de definitieve Programmatische Aanpak Stikstof s'y engageraient dans les mois à venir et qui se trouvent actuellement
dans une période très incertaine, à savoir le fait que l'Approche
(PAS) nog niet klaar is » (Hand., Vlaams Parlement, verslag plenaire programmatique de l'azote (APA) définitive n'est pas encore prête »
vergadering, 13 juli 2022, namiddag). (Ann., Parlement flamand, rapport séance plénière, 13 juillet 2022,
B.1.3. Bij artikel 3 van het decreet van 9 juni 2023 wordt daartoe een après-midi). B.1.3. L'article 3 du décret du 9 juin 2023 insère à cet effet un
artikel 394/2 ingevoegd in het decreet van 25 april 2014. Dat artikel article 394/2 dans le décret du 25 avril 2014. Cet article 394/2
394/2 luidt : dispose :
« § 1. De vergunningstermijn van een milieuvergunning of een « § 1er. Le délai d'autorisation d'une autorisation écologique ou d'un
omgevingsvergunning die werd verleend voor de exploitatie van een permis d'environnement accordé pour l'exploitation d'une installation
ingedeelde inrichting of activiteit, wordt verlengd als voldaan is aan ou d'une activité classée est prolongé si les conditions suivantes
de volgende voorwaarden : sont remplies :
1° de vergunning heeft betrekking op een veehouderij of 1° l'autorisation/le permis concerne un élevage ou une installation de
mestverwerkingsinstallatie; traitement d'engrais;
2° ofwel is de vergunningstermijn verstreken in 2021 of 2022 en werd 2° soit le délai d'autorisation a expiré en 2021 ou 2022 et une
er een hernieuwingsaanvraag ingediend voor de inwerkingtreding van dit demande de renouvellement a été introduite avant l'entrée en vigueur
artikel en ten minste twaalf maanden voor de einddatum van de du présent article et au moins 12 mois avant la date de fin de
vergunning, ofwel is de vergunningstermijn verstreken of verstrijkt l'autorisation/du permis, soit le délai d'autorisation a expiré ou
die in de loop van 2023; expire au cours de l'année 2023;
3° er werd nog geen definitieve beslissing genomen over de laatste 3° aucune décision définitive n'a encore été prise sur la dernière
hernieuwingsaanvraag; demande de renouvellement;
4° er wordt een verzoek tot verlenging van de vergunningstermijn bij 4° une demande de prolongation du délai d'autorisation est introduite
de bevoegde overheid ingediend, die daar uitdrukkelijk akte van neemt à l'autorité compétente, qui en prend expressément acte conformément
conform dit artikel; au présent article;
5° het verzoek tot verlenging van de vergunningstermijn wordt 5° la demande de prolongation du délai d'autorisation est introduite
ingediend uiterlijk op de dag voor de lopende vergunningstermijn is au plus tard le jour précédant le délai d'autorisation en cours. Pour
verstreken. Voor de vergunningen waarvan de vergunningstermijn is les autorisations dont le délai a expiré avant l'entrée en vigueur du
verstreken voor de inwerkingtreding van dit artikel of waarvan de présent article ou dont le délai d'autorisation expire au plus tard 30
vergunningstermijn verstrijkt uiterlijk dertig dagen na de dag waarop jours après le jour de l'entrée en vigueur du présent article, la
dit artikel in werking treedt, kan het verzoek alsnog ingediend worden demande peut encore être introduite jusqu'au 1er septembre 2023 au
tot uiterlijk 1 september 2023. plus tard.
De vergunningstermijn wordt, conform dit artikel, verlengd tot en met Conformément au présent article, le délai d'autorisation est prolongé
31 december 2023. § 2. De bevoegde overheid, vermeld in artikel 15, neemt uitdrukkelijk akte van het verzoek als aan de voorwaarden van paragraaf 1 is voldaan. Als het verzoek is ingediend binnen de termijn, vermeld in paragraaf 1, 5°, mag de stedenbouwkundige handeling in stand worden gehouden of mag de ingedeelde inrichting of activiteit verder geëxploiteerd worden na de einddatum in afwachting van de aktename, vermeld in het eerste lid. De uitdrukkelijke aktename geldt als bevestiging dat de milieuvergunning of omgevingsvergunning is verlengd overeenkomstig paragraaf 1. jusqu'au 31 décembre 2023. § 2. L'autorité compétente visée à l'article 15 prend expressément acte de la demande s'il est satisfait aux conditions du paragraphe 1er. Si la demande est introduite dans le délai visé au paragraphe 1er, 5°, l'acte urbanistique peut être maintenu ou l'établissement ou l'activité classé peut continuer à être exploité après la date de fin dans l'attente de la prise d'acte visée à l'alinéa 1er. La mention expresse vaut pour confirmation du fait que l'autorisation écologique ou le permis d'environnement est prolongé conformément au paragraphe 1er.
§ 3. Dit artikel geldt met behoud van de toepassing van de bepalingen, § 3. Le présent article s'applique sans préjudice de l'application des
vermeld in artikel 99, § 2 en § 3. dispositions mentionnées à l'article 99, § 2 et § 3.
§ 4. In afwijking van artikel 70, § 1, tweede lid, mogen ingedeelde § 4. Par dérogation à l'article 70, § 1er, alinéa 2, les
inrichtingen of activiteiten waarvan de vergunningstermijn wordt établissements ou activités classés dont le délai d'autorisation est
verlengd met toepassing van dit artikel, verder geëxploiteerd worden prolongé en application du présent article peuvent continuer à
na de nieuwe einddatum van de vergunning in afwachting van een fonctionner après la nouvelle date d'expiration de l'autorisation dans
definitieve beslissing over een hernieuwingsaanvraag, op voorwaarde l'attente d'une décision définitive sur une demande de renouvellement,
dat die uiterlijk één maand voor de voormelde nieuwe einddatum wordt à condition que celle-ci soit introduite au plus tard un mois avant la
ingediend ». nouvelle date d'expiration susmentionnée ».
B.1.4. De verzoekende partij ontwikkelt grieven ten aanzien van de B.1.4. La partie requérante formule des griefs à l'égard de la
vereiste, voor vergunningen waarvan de vergunningstermijn is condition, s'appliquant aux autorisations ou aux permis dont le délai
verstreken in 2021 of 2022, dat er een hernieuwingsaanvraag werd de validité a expiré en 2021 ou en 2022, selon laquelle une demande de
ingediend vóór de inwerkingtreding van artikel 394/2 en ten minste renouvellement a été introduite avant l'entrée en vigueur de l'article
twaalf maanden vóór de einddatum van de vergunning (artikel 394/2, § 394/2 et au moins douze mois avant la date de fin de l'autorisation ou
1, 2°, van het decreet van 25 april 2014). Daarnaast klaagt zij aan du permis (article 394/2, § 1er, 2°, du décret du 25 avril 2014). En
dat het bestaan van die vereiste, door middel van de woorden « als aan outre, elle dénonce le fait que l'existence de cette condition, par
de voorwaarden van paragraaf 1 is voldaan » in artikel 394/2, § 2, les mots « s'il est satisfait aux conditions du paragraphe 1er »
eerste lid, van het decreet van 25 april 2014, verhindert dat figurant à l'article 394/2, § 2, alinéa 1er, du décret du 25 avril
2014, empêche les titulaires d'autorisation ou de permis qui ne
vergunningshouders die niet aan die voorwaarde voldoen, verder remplissent pas cette condition de poursuivre leurs activités
exploiteren na 31 december 2023. d'exploitation après le 31 décembre 2023.
Ten aanzien van de voorwaarden voor de schorsing Quant aux conditions pour la suspension
B.2. Naar luid van artikel 20, 1°, van de bijzondere wet van 6 januari B.2. Aux termes de l'article 20, 1°, de la loi spéciale du 6 janvier
1989 op het Grondwettelijk Hof dient aan twee grondvoorwaarden te zijn 1989 sur la Cour constitutionnelle, deux conditions de fond doivent
voldaan opdat tot schorsing kan worden besloten : être remplies pour que la suspension puisse être décidée :
- de middelen die worden aangevoerd moeten ernstig zijn; - des moyens sérieux doivent être invoqués;
- de onmiddellijke uitvoering van de bestreden maatregel moet een - l'exécution immédiate de la règle attaquée doit risquer de causer un
moeilijk te herstellen ernstig nadeel kunnen berokkenen. préjudice grave difficilement réparable.
Daar de twee voorwaarden cumulatief zijn, leidt de vaststelling dat Les deux conditions étant cumulatives, la constatation que l'une de
een van die voorwaarden niet is vervuld tot verwerping van de ces deux conditions n'est pas remplie entraîne le rejet de la demande
vordering tot schorsing. de suspension.
Ten aanzien van het ernstige karakter van het enige middel Quant au caractère sérieux du moyen unique
B.3.1. Het enige middel, in al zijn onderdelen, is afgeleid uit de B.3.1. Le moyen unique, dans toutes ses branches, est pris de la
schending, door de bestreden bepalingen, van de artikelen 10, 11, 12 violation, par les dispositions attaquées, des articles 10, 11, 12 et
en 14 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met de 14 de la Constitution, lus en combinaison ou non avec les principes de
beginselen van rechtszekerheid, verworven rechten en legitieme la sécurité juridique, des droits acquis et des attentes légitimes,
verwachtingen, met artikel 190 van de Grondwet en het beginsel van avec l'article 190 de la Constitution et avec le principe de
behoorlijke bekendmaking, met het strafrechtelijk legaliteitsbeginsel, publicité, avec le principe de légalité en matière pénale, avec
met artikel 7, lid 1, van het Europees Verdrag voor de rechten van de l'article 7, paragraphe 1, de la Convention européenne des droits de
mens, met artikel 15, lid 1, van het Internationaal Verdrag inzake l'homme, avec l'article 15, paragraphe 1, du Pacte international
burgerrechten en politieke rechten, met het verbod van relatif aux droits civils et politiques, avec l'interdiction de la
retroactiviteit, met het beginsel « nullum crimen sine culpa » en met rétroactivité, avec le principe « nullum crimem sine culpa » et avec
de adagia « lex mitior » en « lex certa ». les adages « lex mitior » et « lex certa ».
B.3.2. Uit de uiteenzetting van het middel blijkt dat alle onderdelen B.3.2. Il ressort de l'exposé du moyen que toutes les branches
reposent sur la supposition que tous les permis ou autorisations ayant
zijn gebaseerd op de veronderstelling dat alle vergunningen die expiré en 2022 ont été prolongés automatiquement pour une durée
vervielen in 2022, automatisch voor onbepaalde duur werden verlengd indéterminée par le communiqué de presse que le Gouvernement flamand a
door het persbericht dat werd verspreid door de Vlaamse Regering op 23 diffusé le 23 février 2022. La partie requérante en déduit que les
februari 2022. De verzoekende partij leidt daaruit af dat de bestreden dispositions attaquées limiteraient rétroactivement cette prolongation
bepalingen op retroactieve wijze die verlenging zou beperken tot de aux autorisations ou aux permis pour lesquels un renouvellement a été
vergunningen waarvoor tijdig een hernieuwing werd aangevraagd. demandé dans les délais.
Zoals de Vlaamse Regering opmerkt, is dit uitgangspunt niet correct. Comme l'observe le Gouvernement flamand, cette prémisse n'est pas correcte.
B.3.3. Het persbericht « Stikstofakkoord Vlaamse Regering » van de B.3.3. Le communiqué de presse « Stikstofakkoord Vlaamse Regering » («
Accord du Gouvernement flamand sur les émissions d'azote ») du
Vlaamse Regering van 23 februari 2022, waarnaar de verzoekende partij Gouvernement flamand du 23 février 2022, auquel la partie requérante
verwijst, vermeldt, onder de titel « Welk vervolgtraject nu ? », onder andere het volgende : « Er komt een overgangsregeling voor aflopende vergunningen in 2022, waarbij ze met 18 maanden verlengd worden via decreet ». Een persbericht vanwege de Vlaamse Regering waarin een maatregel wordt aangekondigd, kan uit zijn aard zelf, met name wegens het louter informatieve karakter en het gebrek aan bindende kracht ervan, niet volstaan om de decretale vergunningsplicht te wijzigen of op te heffen, noch om de geldigheidsduur van een specifieke vergunning te verlengen. B.3.4. Het enige middel berust op een verkeerd uitgangspunt en is derhalve niet ernstig. fait référence, mentionne notamment, sous le titre « Welk vervolgtraject nu ? » (« Et maintenant quelle est la suite ? ») : « Il y aura un régime transitoire pour les autorisations ou permis qui viendront à expiration en 2022, par lequel ils sont prolongés de dix-huit mois par décret ». Un communiqué de presse du Gouvernement flamand, annonçant une mesure ne peut, de par sa nature, étant donné notamment son caractère purement informatif et l'absence de toute force obligatoire, suffire à modifier ou à abroger l'obligation décrétale d'obtenir une autorisation ou un permis, ni à prolonger la durée de validité d'une autorisation ou d'un permis spécifique. B.3.4. Le moyen unique repose sur une prémisse erronée et n'est dès lors pas sérieux.
Aangezien een van de grondvoorwaarden om tot schorsing te kunnen Dès lors qu'une des conditions de fond pour que la suspension puisse
besluiten niet is vervuld, dient de vordering tot schorsing te worden être décidée n'est pas remplie, il y a lieu de rejeter la demande de
verworpen. suspension.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
verwerpt de vordering tot schorsing. rejette la demande de suspension.
Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française,
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op 9 november 2023. la Cour constitutionnelle, le 9 novembre 2023.
De griffier, De voorzitter, Le greffier, Le président,
N. Dupont L. Lavrysen N. Dupont L. Lavrysen
^