Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 126/2023 van 21 september 2023 Rolnummer 7872 In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 5 van de wet van 23 juni 2022 « houdende dringende diverse bepalingen inzake de strijd tegen het witwassen van geld en Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de rechters(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 126/2023 van 21 september 2023 Rolnummer 7872 In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 5 van de wet van 23 juni 2022 « houdende dringende diverse bepalingen inzake de strijd tegen het witwassen van geld en Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de rechters(...) Extrait de l'arrêt n° 126/2023 du 21 septembre 2023 Numéro du rôle : 7872 En cause : le recours en annulation de l'article 5 de la loi du 23 juin 2022 « portant dispositions diverses urgentes relatives à la lutte contre le blanchiment de cap La Cour constitutionnelle, composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, et des juges T. Gie(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 126/2023 van 21 september 2023 Extrait de l'arrêt n° 126/2023 du 21 septembre 2023
Rolnummer 7872 Numéro du rôle : 7872
In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 5 van de wet van 23 En cause : le recours en annulation de l'article 5 de la loi du 23
juni 2022 « houdende dringende diverse bepalingen inzake de strijd juin 2022 « portant dispositions diverses urgentes relatives à la
tegen het witwassen van geld en houdende bepalingen inzake de lutte contre le blanchiment de capitaux et portant dispositions
uitzonderingen op de geheimhoudingsplicht van bedrijfsrevisoren en relatives aux exceptions à l'obligation du secret des réviseurs
gecertificeerde accountants » (wijziging van artikel 5 van de wet van d'entreprises et des experts-comptables certifiés » (modification de
18 september 2017 « tot voorkoming van het witwassen van geld en de l'article 5 de la loi du 18 septembre 2017 « relative à la prévention
financiering van terrorisme en tot beperking van het gebruik van du blanchiment de capitaux et du financement du terrorisme et à la
contanten »), ingesteld door het Instituut van de Belastingadviseurs limitation de l'utilisation des espèces »), introduit par l'Institut
en de Accountants. des Conseillers fiscaux et des Experts-comptables.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, et des juges T.
rechters T. Giet, Y. Kherbache, D. Pieters, S. de Bethune en K. Jadin, Giet, Y. Kherbache, D. Pieters, S. de Bethune et K. Jadin, assistée du
bijgestaan door de griffier N. Dupont, onder voorzitterschap van voorzitter L. Lavrysen, greffier N. Dupont, présidée par le président L. Lavrysen,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging I. Objet du recours et procédure
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 7 oktober Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 7
2022 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 10 octobre 2022 et parvenue au greffe le 10 octobre 2022, l'Institut des
oktober 2022, heeft het Instituut van de Belastingadviseurs en de Conseillers fiscaux et des Experts-comptables, assisté et représenté
Accountants, bijgestaan en vertegenwoordigd door Mr. A. Poppe, par Me A. Poppe, avocat au barreau de Gand, a introduit un recours en
advocaat bij de balie te Gent, een beroep tot vernietiging ingesteld
van artikel 5 van de wet van 23 juni 2022 « houdende dringende diverse annulation de l'article 5 de la loi du 23 juin 2022 « portant
bepalingen inzake de strijd tegen het witwassen van geld en houdende dispositions diverses urgentes relatives à la lutte contre le
bepalingen inzake de uitzonderingen op de geheimhoudingsplicht van blanchiment de capitaux et portant dispositions relatives aux
bedrijfsrevisoren en gecertificeerde accountants », bekendgemaakt in exceptions à l'obligation du secret des réviseurs d'entreprises et des
het Belgisch Staatsblad van 11 juli 2022. experts-comptables certifiés », publiée au Moniteur belge du 11
Bij hetzelfde verzoekschrift vorderde de verzoekende partij eveneens juillet 2022. Par la même requête, la partie requérante demandait également la
de schorsing van dezelfde wetsbepaling. Bij het arrest nr. 19/2023 van suspension de la même disposition légale. Par l'arrêt n° 19/2023 du 2
2 februari 2023 (ECLI:BE:GHCC:2023:ARR.019), bekendgemaakt in het février 2023 (ECLI:BE:GHCC:2023:ARR.019), publié au Moniteur belge du
Belgisch Staatsblad van 2 augustus 2023, heeft het Hof de vordering 2 août 2023, la Cour a rejeté la demande de suspension.
tot schorsing verworpen.
(...) (...)
II. In rechte II. En droit
(...) (...)
Ten aanzien van de bestreden bepaling en de context ervan Quant à la disposition attaquée et à son contexte
B.1. Het Instituut van de Belastingadviseurs en de Accountants vordert B.1. L'Institut des Conseillers fiscaux et des Experts-comptables
de vernietiging van artikel 5 van de wet van 23 juni 2022 « houdende demande l'annulation de l'article 5 de la loi du 23 juin 2022 «
dringende diverse bepalingen inzake de strijd tegen het witwassen van portant dispositions diverses urgentes relatives à la lutte contre le
geld en houdende bepalingen inzake de uitzonderingen op de blanchiment de capitaux et portant dispositions relatives aux
geheimhoudingsplicht van bedrijfsrevisoren en gecertificeerde exceptions à l'obligation du secret des réviseurs d'entreprises et des
accountants » (hierna : de wet van 23 juni 2022). experts-comptables certifiés » (ci-après : la loi du 23 juin 2022).
De verzoekende partij vordert in hoofdorde de vernietiging van die A titre principal, la partie requérante demande l'annulation de cette
bepaling in zoverre daarin de titel van « niet-gereglementeerde disposition en ce qu'elle octroie le titre de « conseiller fiscal non
belastingadviseur » wordt toegekend aan natuurlijke personen en réglementé » à des personnes physiques et à des personnes morales qui
rechtspersonen die niet zijn ingeschreven in het openbaar register van ne sont pas inscrites dans le registre public des personnes autorisées
de personen die het beroep van accountant of belastingadviseur mogen à exercer la profession d'expert-comptable ou de conseiller fiscal ou
uitoefenen of die de beroepstitel mogen dragen (artikel 29, § 1, van à porter le titre professionnel (article 29, § 1er, de la loi du 17
de wet van 17 maart 2019 « betreffende de beroepen van accountant en mars 2019 « relative aux professions d'expert-comptable et de
belastingadviseur », hierna : de wet van 17 maart 2019), maar die zich conseiller fiscal », ci-après : la loi du 17 mars 2019) mais qui
ertoe verbinden als voornaamste bedrijfs- of beroepsactiviteit, s'engagent à fournir, directement ou par le truchement d'autres
rechtstreeks of via andere met hen gelieerde personen materiële hulp, personnes qui leur sont liées, une aide matérielle, une assistance ou
bijstand of advies op fiscaal gebied te verlenen. des conseils en matière fiscale comme activité économique ou
professionnelle principale.
In ondergeschikte orde, indien de voormelde gedeeltelijke vernietiging A titre subsidiaire, à supposer que l'annulation partielle précitée
niet mogelijk blijkt, vordert zij de vernietiging van de bepaling in s'avère impossible, la partie requérante demande l'annulation de la
haar geheel. disposition dans sa totalité.
B.2.1. Artikel 5 van de wet van 23 juni 2022 bepaalt : B.2.1. L'article 5 de la loi du 23 juin 2022 dispose :
« In artikel 5, § 1, van de wet van 18 september 2017 tot voorkoming « A l'article 5, § 1er, de la loi du 18 septembre 2017 relative à la
van het witwassen van geld en de financiering van terrorisme en tot prévention du blanchiment de capitaux et du financement du terrorisme
beperking van het gebruik van contanten, laatstelijk gewijzigd bij de et à la limitation de l'utilisation des espèces, modifié en dernier
wet van 23 februari 2022, worden de volgende wijzigingen aangebracht : lieu par la loi du 23 février 2022, les modifications suivantes sont
a) in het eerste lid wordt, in de plaats van de bepaling onder 25° /1, apportées : a) dans l'alinéa 1er, à la place du 25° /1, annulé par l'arrêt n°
vernietigd bij arrest nr. 166/2021 van het Grondwettelijk Hof, de als 166/2021 de la Cour constitutionnelle, il est inséré un 25° /1 rédigé
volgt luidende bepaling onder 25° /1 ingevoegd : comme suit :
` 25° /1 de niet-gereglementeerde belastingadviseurs, namelijk de ` 25° /1 les conseillers fiscaux non réglementés, à savoir les
natuurlijke of rechtspersonen niet-ingeschreven in het openbaar personnes physiques ou morales non inscrites dans le registre public
register bedoeld in artikel 29, § 1, van de wet van 17 maart 2019 visé à l'article 29, § 1er, de la loi du 17 mars 2019 relative aux
betreffende de beroepen van accountant en belastingadviseur, die zich professions d'expert-comptable et de conseiller fiscal, qui s'engagent
ertoe verbinden als voornaamste bedrijfs- of beroepsactiviteit, à fournir, directement ou par le truchement d'autres personnes
rechtstreeks of via andere met hem gelieerde personen materiële hulp, auxquelles cette autre personne est liée, une aide matérielle, une
assistance ou des conseils en matière fiscale comme activité
bijstand of advies op fiscaal gebied te verlenen; '; économique ou professionnelle principale; ';
b) in het dertiende lid worden de woorden `, bij een in Ministerraad b) à l'alinéa 13, les mots `, par arrêté délibéré en Conseil des
overlegd besluit, ' opgeheven; ministres, ' sont abrogés;
c) het dertiende lid wordt aangevuld met de bepaling onder 3°, c) l'alinéa 13 est complété par le 3° rédigé comme suit :
luidende : ` 3° de niet-gereglementeerde belastingadviseurs bedoeld in het eerste ` 3° les conseillers fiscaux non réglementés, visés à l'alinéa 1er,
lid, 25° /1. ' ». 25° /1. ' ».
Artikel 5 van de wet van 18 september 2017 « tot voorkoming van het L'article 5 de la loi du 18 septembre 2017 « relative à la prévention
witwassen van geld en de financiering van terrorisme en tot beperking du blanchiment de capitaux et du financement du terrorisme et à la
van het gebruik van contanten » (hierna : de Antiwitwaswet), na de limitation de l'utilisation des espèces » (ci-après : la loi du 18
wijziging ervan door de bestreden bepaling, bepaalt : septembre 2017), depuis sa modification par la disposition attaquée,
« § 1. De bepalingen van deze wet zijn van toepassing op de volgende dispose : « § 1er. Les dispositions de la présente loi sont applicables aux
onderworpen entiteiten, handelend in het kader van hun entités assujetties suivantes, agissant dans l'exercice de leur
gereglementeerde beroepsactiviteiten : activité professionnelle réglementée :
1° de Nationale Bank van België; 1° la Banque nationale de Belgique;
[...] [...]
25° /1 de niet-gereglementeerde belastingadviseurs, namelijk de 25° /1 les conseillers fiscaux non réglementés, à savoir les personnes
natuurlijke of rechtspersonen niet-ingeschreven in het openbaar physiques ou morales non inscrites dans le registre public visé à
register bedoeld in artikel 29, § 1, van de wet van 17 maart 2019 l'article 29, § 1er, de la loi du 17 mars 2019 relative aux
betreffende de beroepen van accountant en belastingadviseur, die zich professions d'expert-comptable et de conseiller fiscal, qui s'engagent
ertoe verbinden als voornaamste bedrijfs- of beroepsactiviteit, à fournir, directement ou par le truchement d'autres personnes
rechtstreeks of via andere met hem gelieerde personen materiële hulp, auxquelles cette autre personne est liée, une aide matérielle, une
assistance ou des conseils en matière fiscale comme activité
bijstand of advies op fiscaal gebied te verlenen; économique ou professionnelle principale;
[...] De Koning bepaalt welke de regels en voorwaarden zijn voor de inschrijving bij de Federale Overheidsdienst Economie, KMO, Middenstand en Energie voor : [...] 3° de niet-gereglementeerde belastingadviseurs bedoeld in het eerste lid, 25° /1; Die regels moeten met name van de in het vorige lid bedoelde natuurlijke personen of rechtspersonen eisen dat zij over de noodzakelijke professionele betrouwbaarheid beschikken voor de uitoefening van hun activiteiten. Ze moeten beantwoorden aan de volgende betrouwbaarheidsvoorwaarden : 1° niet uit hun burgerlijke en politieke rechten zijn ontzet; 2° niet failliet zijn verklaard zonder eerherstel te hebben gekregen; [...] Le Roi détermine les règles et conditions relatives à l'inscription, auprès du Service Public Fédéral Economie, P.M.E, Classes moyennes et Energie pour : 3° les conseillers fiscaux non réglementés, visés à l'alinéa 1er, 25° /1. Ces règles doivent notamment exiger des personnes physiques ou morales visé[e]s à l'alinéa précédent qu'elles possèdent l'honorabilité professionnelle nécessaire pour exercer leurs activités. Elles doivent répondre aux conditions d'honorabilité suivantes : 1° ne pas être privé[e]s de leurs droits civils et politiques; 2° ne pas avoir été déclaré[e]s en faillite sans avoir obtenu la réhabilitation;
3° in België of in een andere lidstaat van de Europese Unie geen van 3° ne pas avoir encouru en Belgique ou dans un autre Etat membre de
de volgende straffen hebben opgelopen : l'Union européenne l'une des peines suivantes :
a) een criminele straf; a) une peine criminelle;
b) een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van ten minste zes maanden b) une peine d'emprisonnement sans sursis de six mois au moins pour
voor een van de strafbare feiten vermeld in artikel 1 van het l'une des infractions mentionnées à l'article 1er de l'arrêté royal n°
koninklijk besluit nr. 22 van 24 oktober 1934 betreffende het 22 du 24 octobre 1934 relatif à l'interdiction judiciaire faite à
rechterlijk verbod aan bepaalde veroordeelden en gefailleerden om certains condamnés et aux faillis d'exercer certaines fonctions,
bepaalde ambten, beroepen of werkzaamheden uit te oefenen; professions ou activités;
c) een strafrechtelijke geldboete van minstens 2 500 euro, vóór c) une amende pénale de 2 500 euros au moins, avant application des
toepassing van de opdeciemen, wegens overtreding van deze wet en van décimes additionnels, pour infraction à la présente loi et à ses
de uitvoeringsbesluiten ervan. arrêtés d'exécution.
[...] ». [...] ».
B.2.2. De bestreden bepaling breidt het toepassingsgebied van de B.2.2. La disposition attaquée étend le champ d'application de la loi
Antiwitwaswet uit door de « niet-gereglementeerde belastingadviseurs » du 18 septembre 2017 en incluant les « conseillers fiscaux non
als onderworpen entiteit op te nemen, en machtigt de Koning om de réglementés » comme entité assujettie, et elle habilite le Roi à
regels en voorwaarden voor de inschrijving bij de FOD Economie, KMO, déterminer, pour cette entité, les règles et conditions relatives à
Middenstand en Energie vast te stellen ten aanzien van die entiteit. l'inscription auprès du SPF Economie, P.M.E, Classes moyennes et
Zij is op 21 juli 2022 in werking getreden. Energie. Cette disposition est entrée en vigueur le 21 juillet 2022.
B.2.3. De wetgever beoogde in navolging van het arrest van het Hof nr. B.2.3. A la suite de l'arrêt de la Cour n° 166/2021 du 18 novembre
166/2021 van 18 november 2021 (ECLI:BE:GHCC:2021:ARR.166) de « 2021 (ECLI:BE:GHCC:2021:ARR.166), le législateur a voulu soumettre les
niet-gereglementeerde belastingadviseurs » als een geregistreerde « conseillers fiscaux non réglementés », comme entité assujettie, à la
entiteit te onderwerpen aan het toezicht dat wordt vereist door de surveillance requise par la réglementation européenne en matière de
Europese regelgeving inzake de strijd tegen witwassen en dat is lutte contre le blanchiment et telle qu'elle a été instaurée par la
ingesteld door de Antiwitwaswet (Parl. St., Kamer, 2021-2022, DOC loi du 18 septembre 2017 (Doc. parl., Chambre, 2021-2022, DOC
55-2669/001, pp. 8-9). 55-2669/001, pp. 8-9).
Ten aanzien van het belang Quant à l'intérêt
B.3. De Ministerraad betwist het belang van de verzoekende partij. B.3. Le Conseil des ministres conteste l'intérêt de la partie requérante.
B.4.1. De Grondwet en de bijzondere wet van 6 januari 1989 vereisen B.4.1. La Constitution et la loi spéciale du 6 janvier 1989 imposent à
dat elke natuurlijke persoon of rechtspersoon die een beroep tot toute personne physique ou morale qui introduit un recours en
vernietiging instelt, doet blijken van een belang. Van het vereiste annulation de justifier d'un intérêt. Ne justifient de l'intérêt
belang doen slechts blijken de personen wier situatie door de requis que les personnes dont la situation pourrait être affectée
bestreden norm rechtstreeks en ongunstig zou kunnen worden geraakt; directement et défavorablement par la norme attaquée; il s'ensuit que
bijgevolg is de actio popularis niet toelaatbaar. l'action populaire n'est pas admissible.
B.4.2. In tegenstelling tot hetgeen de verzoekende partij aanvoert, B.4.2. Contrairement à ce que la partie requérante soutient, la
kent de bestreden bepaling geen beroepstitel toe en voert zij geen disposition attaquée n'octroie pas un titre professionnel ni
beroepsgeheim in, maar brengt zij enkel met zich mee dat de entiteit « n'institue le secret professionnel, mais elle a seulement pour effet
niet-gereglementeerde belastingadviseurs » aan de bestaande lijst van d'ajouter l'entité de « conseiller fiscal non réglementé » à la liste
onderworpen entiteiten wordt toegevoegd en aldus wordt onderworpen aan existante des entités assujetties, avec pour conséquence que cette
de Antiwitwaswet. entité relève de la loi du 18 septembre 2017.
B.4.3. Uit het voorgaande kan echter niet worden afgeleid dat de B.4.3. Il ne saurait néanmoins être déduit de ce qui précède que la
verzoekende partij geen belang heeft bij de vernietiging van de partie requérante n'a pas intérêt à demander l'annulation de la
bestreden bepaling, omdat, zoals in B.2.2 is vermeld, die bepaling het disposition attaquée, dès lors que, comme il est dit en B.2.2, cette
toepassingsgebied van de wet van 18 september 2017 uitbreidt door de « disposition étend le champ d'application de la loi du 18 septembre
niet-gereglementeerde belastingadviseurs » op te nemen als onderworpen 2017 en incluant les « conseillers fiscaux non réglementés » comme
entiteit, en omdat de verzoekende partij die uitbreiding in essentie entité assujettie et que la partie requérante invoque en substance
aanvoert ter ondersteuning van haar belang. cette extension, à l'appui de son intérêt.
Immers, hoewel de bestreden bepaling geen beroepstitel toekent, noch En effet, bien que la disposition attaquée n'octroie pas un titre
een beroepsgeheim invoert, heeft zij een weerslag op de wettelijke professionnel ni n'institue le secret professionnel, elle a une
regeling die van toepassing is op de « niet-gereglementeerde incidence sur le régime légal applicable aux « conseillers fiscaux non
belastingadviseurs », meer bepaald door hen vrij te stellen van de réglementés », notamment en les exonérant de l'obligation de
verplichting tot melding van vermoedens en tot mededeling van déclaration de soupçons et de communication de renseignements
bijkomende inlichtingen aan de Cel voor financiële complémentaires à la Cellule de traitement des informations
informatieverwerking, die in principe op de onderworpen entiteiten financières, qui incombe en principe aux entités assujetties (article
rust (artikel 53 van de wet van 18 september 2017), op soortgelijke 53 de la loi du 18 septembre 2017), de manière similaire aux personnes
wijze als de personen die zijn ingeschreven in het register bedoeld in
de wet van 17 maart 2019 « betreffende de beroepen van accountant en inscrites sur le registre visé dans la loi du 17 mars 2019 « relative
belastingadviseur » (hierna : de wet van 17 maart 2019). aux professions d'expert-comptable et de conseiller fiscal » (ci-après : la loi du 17 mars 2019).
B.4.4. Dès lors que l'Institut des Conseillers fiscaux et des
B.4.4. Aangezien het Instituut van de Belastingadviseurs en de Experts-comptables a notamment pour mission, en vertu de l'article 62,
Accountants, krachtens artikel 62, § 1, van de wet van 17 maart 2019, § 1er, de la loi du 17 mars 2019, de protéger les droits et les
onder meer als opdracht heeft de rechten en de gemeenschappelijke
beroepsbelangen van de personen ingeschreven in het openbaar register, intérêts professionnels communs des personnes inscrites au registre
die onderworpen entiteiten zijn in de zin van de wet van 18 september public, qui sont des entités assujetties au sens de la loi du 18
2017, te beschermen en omdat die laatsten, krachtens de wet van 17 septembre 2017, et que celles-ci sont, en vertu de la loi du 17 mars
maart 2019, onderworpen zijn aan verschillende verplichtingen die niet 2019, soumises à plusieurs obligations qui n'incombent pas aux «
rusten op de « niet-gereglementeerde belastingadviseurs », doet het in conseillers fiscaux non réglementés », ledit Institut justifie
voldoende mate blijken van het vereiste belang. suffisamment de l'intérêt requis.
Ten gronde Quant au fond
Wat betreft het eerste middel En ce qui concerne le premier moyen
B.5. De verzoekende partij leidt een eerste middel af uit de B.5. La partie requérante prend un premier moyen de la violation, par
schending, door de bestreden bepaling, van de artikelen 10 en 11 van la disposition attaquée, des articles 10 et 11 de la Constitution, lus
de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met het en combinaison ou non avec le principe de la confiance légitime. Selon
vertrouwensbeginsel. Volgens haar zou de bestreden bepaling op een elle, la disposition attaquée octroierait de manière discriminatoire
discriminerende wijze een beroepstitel toekennen aan personen die zich un titre professionnel à des personnes qui s'engagent à fournir,
ertoe verbinden als voornaamste bedrijfs- en beroepsactiviteit, directement ou par le truchement d'autres personnes qui leur sont
rechtstreeks of via andere met hen gelieerde personen materiële hulp, liées, une aide matérielle, une assistance ou des conseils en matière
bijstand of advies op fiscaal vlak te verlenen. fiscale comme activité économique ou professionnelle principale.
B.6. Zoals reeds in B.4.2 is vermeld, kent de bestreden bepaling geen B.6. Ainsi qu'il a déjà été mentionné en B.4.2, la disposition
beroepstitel toe. Aldus dient te worden vastgesteld dat het middel op attaquée n'octroie pas de titre professionnel. Il convient donc de
een verkeerde premisse berust. constater que le moyen repose sur une prémisse erronée.
Het eerste middel is niet gegrond. Le premier moyen n'est pas fondé.
Wat betreft het tweede middel En ce qui concerne le deuxième moyen
B.7. De verzoekende partij leidt een tweede middel af uit de B.7. La partie requérante prend un deuxième moyen de la violation, par
schending, door de bestreden bepaling, van artikel 12 van de Grondwet doordat zij een verwarringstichtende beroepstitel zou instellen. B.8. Aangezien, zoals reeds in B.4.2 is vermeld, de bestreden bepaling geen beroepstitel toekent, gaat het middel uit van een verkeerde premisse. Voor het overige toont de verzoekende partij niet aan op welke wijze afbreuk wordt gedaan aan het strafrechtelijk wettigheidsbeginsel, a fortiori daar de bestreden bepaling noch een strafwet vormt, noch de draagwijdte van een strafwet bepaalt. Het tweede middel is niet gegrond. Wat betreft het derde middel B.9. De verzoekende partij leidt een derde middel af uit de schending, la disposition attaquée, de l'article 12 de la Constitution, en ce qu'elle créerait un titre professionnel prêtant à confusion. B.8. Etant donné que la disposition attaquée, ainsi qu'il a été mentionné en B.4.2, n'octroie pas de titre professionnel, le moyen est fondé sur une prémisse erronée. Pour le surplus, la partie requérante ne démontre pas en quoi il serait porté atteinte au principe de légalité en matière pénale, à plus forte raison que la disposition attaquée ne constitue pas une loi pénale et ne détermine pas la portée d'une loi pénale. Le deuxième moyen n'est pas fondé. En ce qui concerne le troisième moyen B.9. La partie requérante prend un troisième moyen de la violation,
door de bestreden bepaling, van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, par la disposition attaquée, des articles 10 et 11 de la Constitution,
in zoverre zij niet voorziet in een bijzondere vrijstellingsregeling en ce qu'elle ne prévoit pas un régime d'exonération particulier pour
voor de « niet-gereglementeerde belastingadviseur » doordat zij die le « conseiller fiscal non réglementé », étant donné qu'elle soumet
categorie aan dezelfde regeling onderwerpt als de personen die zijn cette catégorie au même régime que les personnes qui sont inscrites
ingeschreven in het openbaar register vermeld in artikel 29, § 1, van dans le registre public mentionné à l'article 29, § 1er, de la loi du
de wet van 17 maart 2019. 17 mars 2019.
B.10. Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie sluit niet uit B.10. Le principe d'égalité et de non-discrimination n'exclut pas
dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de
ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et
en het redelijk verantwoord is. Dat beginsel verzet er zich overigens qu'elle soit raisonnablement justifiée. Ce principe s'oppose, par
tegen dat categorieën van personen die zich ten aanzien van de ailleurs, à ce que soient traitées de manière identique, sans
betwiste maatregel in wezenlijk verschillende situaties bevinden, op qu'apparaisse une justification raisonnable, des catégories de
identieke wijze worden behandeld, zonder dat daarvoor een redelijke personnes se trouvant dans des situations qui, au regard de la mesure
verantwoording bestaat. critiquée, sont essentiellement différentes.
Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant
rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la
en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het beginsel van nature des principes en cause; le principe d'égalité et de
gelijkheid en niet-discriminatie is geschonden wanneer vaststaat dat non-discrimination est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas
geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés
middelen en het beoogde doel. et le but visé.
B.11. Met de bestreden bepaling beoogde de wetgever uitvoering te B.11. Par la disposition attaquée, le législateur entendait mettre en
geven aan artikel 34, lid 2, van richtlijn (EU) 2015/849 van het oeuvre l'article 34, paragraphe 2, de la directive (UE) 2015/849 du
Europees Parlement en de Raad van 20 mei 2015 « inzake de voorkoming Parlement européen et du Conseil du 20 mai 2015 « relative à la
van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld prévention de l'utilisation du système financier aux fins du
of terrorismefinanciering, tot wijziging van Verordening (EU) nr. blanchiment de capitaux ou du financement du terrorisme, modifiant le
648/2012 van het Europees Parlement en de Raad en tot intrekking van règlement (UE) n° 648/2012 du Parlement européen et du Conseil et
Richtlijn 2005/60/EG van het Europees Parlement en de Raad en abrogeant la directive 2005/60/CE du Parlement européen et du Conseil
Richtlijn 2006/70/EG van de Commissie » (hierna : de richtlijn (EU) et la directive 2006/70/CE de la Commission », (ci-après : la
2015/849). directive (UE) 2015/849).
Dat artikel bepaalt : Cette disposition énonce :
« Les Etats membres n'appliquent pas les obligations prévues à
« De lidstaten passen de in artikel 33, lid 1, neergelegde l'article 33, paragraphe 1, aux notaires, aux membres des autres
verplichtingen niet toe op notarissen, andere onafhankelijke professions juridiques indépendantes, aux auditeurs, aux
beoefenaars van juridische beroepen, auditors, externe accountants en experts-comptables externes ni aux conseillers fiscaux, uniquement
belastingadviseurs, alleen voor zover die uitzondering betrekking dans la stricte mesure où cette exemption concerne des informations
heeft op de inlichtingen die zij van een van hun cliënten ontvangen, qu'ils reçoivent de l'un de leurs clients ou obtiennent sur l'un de
of over een van hun cliënten verkrijgen, tijdens het bepalen van de leurs clients, lors de l'évaluation de la situation juridique de ce
rechtspositie van hun cliënt of bij het verrichten van hun taak van client ou dans l'exercice de leur mission de défense ou de
verdediging of vertegenwoordiging van die cliënt in het kader van of représentation de ce client dans une procédure judiciaire ou
in verband met een rechtsgeding, daaronder begrepen advies over het concernant une telle procédure, y compris dans le cadre de conseils
instellen of vermijden van een rechtsgeding, ongeacht of die relatifs à la manière d'engager ou d'éviter une procédure, que ces
inlichtingen vóór, gedurende of na een dergelijk geding worden informations soient reçues ou obtenues avant, pendant ou après cette
ontvangen of verkregen ». procédure ».
Overweging 10 van de voormelde richtlijn bevat de volgende toelichting : « Rechtstreeks vergelijkbare diensten moeten op dezelfde wijze worden behandeld ongeacht welke onder deze richtlijn vallende beroepsbeoefenaren de diensten verstrekken. Met het oog op de eerbiediging van de bij het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie (het ` Handvest ') gewaarborgde rechten mag, in het geval van bedrijfsrevisoren, externe accountants en belastingadviseurs, die in sommige lidstaten gemachtigd zijn een cliënt in rechte te verdedigen of te vertegenwoordigen, of zijn rechtspositie te bepalen, de informatie die zij bij de uitoefening van deze taken ontvangen, niet onder de in deze richtlijn neergelegde meldingsplicht vallen ». B.12. In tegenstelling tot hetgeen de verzoekende partij aanvoert, bevinden de « niet-gereglementeerde belastingadviseurs » en de « gecertificeerde belastingadviseurs » zich in vergelijkbare situaties ten aanzien van het waarborgen van de rechten van verdediging van cliënten wanneer zij de positie van hun cliënten bepalen, hun cliënten in rechte verdedigen of vertegenwoordigen. B.13. De wetgever vermocht, teneinde te voldoen aan zijn verplichtingen die uit de richtlijn (EU) 2015/849 voortvloeien, in het bijzonder rekening houdend met het doel van de Uniewetgever om vergelijkbare fiscale adviesverlening aan dezelfde regels te onderwerpen, aldus te oordelen dat « niet-gereglementeerde belastingadviseurs » niet aan een voor die beroepscategorie specifieke vrijstellingsregeling dienden te worden onderworpen. Overigens toont de verzoekende partij niet aan dat het eveneens onderwerpen van de « niet-gereglementeerde belastingadviseurs » aan de vrijstellingsregeling die geldt voor de « gecertificeerde belastingadviseurs » onevenredige gevolgen voor haar of haar leden met zich meebrengt. Het derde middel is niet gegrond. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep. Aldus gewezen in het Nederlands, het Frans en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, op 21 september 2023. De griffier, N. Dupont De voorzitter, Le considérant 10 de la directive précitée contient le commentaire suivant : « Des services directement comparables devraient être traités de la même manière lorsqu'ils sont fournis par l'une des professions relevant de la présente directive. Afin de garantir le respect des droits consacrés par la charte des droits fondamentaux de l'Union européenne (ci-après dénommée « charte »), les auditeurs, les experts-comptables externes et les conseillers fiscaux, qui, dans certains Etats membres, ont le droit de défendre ou de représenter un client dans une procédure judiciaire ou d'évaluer la situation juridique d'un client, ne devraient pas être soumis aux obligations de déclaration définies dans la présente directive pour les informations obtenues dans l'exercice de telles fonctions ». B.12. Contrairement à ce que soutient la partie requérante, les « conseillers fiscaux non réglementés » et les « conseillers fiscaux certifiés » se trouvent dans des situations comparables en ce qui concerne la garantie des droits de défense des clients, étant donné qu'ils sont chacun amenés à évaluer la situation de leurs clients ou à défendre ou représenter leurs clients dans une procédure judiciaire. B.13. Le législateur pouvait donc, pour satisfaire à ses obligations découlant de la directive (UE) 2015/849, en particulier compte tenu de l'objectif du législateur de l'Union européenne consistant à soumettre aux mêmes règles des conseils fiscaux comparables, considérer que les « conseillers fiscaux non réglementés » ne devaient pas être soumis à un régime d'exonération spécifique pour cette catégorie professionnelle. Du reste, la partie requérante ne démontre pas que le fait de soumettre également les « conseillers fiscaux non réglementés » au régime d'exonération applicable aux « conseillers fiscaux certifiés » aurait des effets disproportionnés à son égard ou à l'égard de ses membres. Le troisième moyen n'est pas fondé. Par ces motifs, la Cour rejette le recours. Ainsi rendu en langue néerlandaise, en langue française et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, le 21 septembre 2023. Le greffier, N. Dupont Le président,
L. Lavrysen L. Lavrysen
^