← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 53/2023 van 23 maart 2023 Rolnummers 7832 en 7833 In zake
: de prejudiciële vragen over de artikelen 1, § 2, 5°, en 12bis, § 1, van het Wetboek
van de Belgische nationaliteit, gesteld door de Rechtbank van Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul,
en de rechters(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 53/2023 van 23 maart 2023 Rolnummers 7832 en 7833 In zake : de prejudiciële vragen over de artikelen 1, § 2, 5°, en 12bis, § 1, van het Wetboek van de Belgische nationaliteit, gesteld door de Rechtbank van Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de rechters(...) | Extrait de l'arrêt n° 53/2023 du 23 mars 2023 Numéros du rôle : 7832 et 7833 En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 1 er , § 2, 5°, et 12bis, § 1 er , du Code de la nationalité belge, posée La Cour constitutionnelle, composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, et des juges T. Gie(...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 53/2023 van 23 maart 2023 | Extrait de l'arrêt n° 53/2023 du 23 mars 2023 |
Rolnummers 7832 en 7833 | Numéros du rôle : 7832 et 7833 |
In zake : de prejudiciële vragen over de artikelen 1, § 2, 5°, en | En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 1er, § |
12bis, § 1, van het Wetboek van de Belgische nationaliteit, gesteld | 2, 5°, et 12bis, § 1er, du Code de la nationalité belge, posées par le |
door de Rechtbank van eerste aanleg Oost-Vlaanderen, afdeling Gent. | Tribunal de première instance de Flandre orientale, division de Gand. |
Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de | composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, et des juges T. |
rechters T. Giet, J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, T. Detienne, D. | Giet, J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, T. Detienne, D. Pieters, S. |
Pieters, S. de Bethune, E. Bribosia, W. Verrijdt en K. Jadin, | de Bethune, E. Bribosia, W. Verrijdt et K. Jadin, assistée du greffier |
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter L. Lavrysen, | P.-Y. Dutilleux, présidée par le président L. Lavrysen, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging | I. Objet des questions préjudicielles et procédure |
Bij twee vonnissen van 30 juni 2022, waarvan de expedities ter griffie | Par deux jugements du 30 juin 2022, dont les expéditions sont |
van het Hof zijn ingekomen op 11 juli 2022, heeft de Rechtbank van | parvenues au greffe de la Cour le 11 juillet 2022, le Tribunal de |
eerste aanleg Oost-Vlaanderen, afdeling Gent, de volgende prejudiciële | première instance de Flandre orientale, division de Gand, a posé les |
vragen gesteld : | questions préjudicielles suivantes : |
« (1) Schenden artikel 1, § 2, 5°, en 12bis, § 1, van het Wetboek van | « (1) Les articles 1er, § 2, 5°, et 12bis, § 1er, du Code de la |
de Belgische nationaliteit de artikelen 10, 11 en 191 van de Grondwet | nationalité belge violent-ils les articles 10, 11 et 191 de la |
in zoverre, als bewijs van kennis van één van de drie landstalen, een | Constitution, en ce qu'ils exigent, comme preuve de la connaissance |
minimale kennis van één van de drie landstalen die gelijk is aan het | d'une des trois langues nationales, la connaissance minimale d'une des |
niveau A2 van het Europees Referentiekader voor Talen zowel op | trois langues nationales correspondant au niveau A2 du Cadre européen |
mondeling vlak als op schriftelijk vlak wordt vereist terwijl de | commun de référence pour les langues, et ce tant sur le plan oral que |
sur le plan écrit, alors que la plupart des adultes analphabètes ne | |
meeste volwassen analfabeten een kennis van één van de drie landstalen | sauraient acquérir une connaissance écrite d'une des trois langues |
die gelijk is aan het niveau A2 van het Europees Referentiekader voor | nationales correspondant au niveau A2 du Cadre européen commun de |
Talen op schriftelijk vlak niet kunnen behalen zodat de meeste | référence pour les langues, de sorte que la plupart des adultes |
volwassen analfabeten, ook als zij op mondeling vlak kennis hebben van | analphabètes, même s'ils possèdent une connaissance orale d'une des |
één van de drie landstalen die gelijk is aan het niveau A2 van het | trois langues nationales correspondant au niveau A2 du Cadre européen |
Europees Referentiekader voor Talen, uitgesloten worden van de | commun de référence pour les langues, sont exclus de la possibilité |
mogelijkheid om de Belgische nationaliteit te verkrijgen door | d'acquérir la nationalité belge par le biais d'une déclaration de |
nationaliteitsverklaring hoewel er geen redelijk verband bestaat | nationalité, bien qu'il n'existe aucun lien raisonnable entre le fait |
tussen het beschikken over een schriftelijke vaardigheid gelijk aan | de posséder une aptitude écrite correspondant au niveau A2 du Cadre |
het niveau A2 van het Europees Referentiekader voor Talen en de wil | européen commun de référence pour les langues et la volonté et la |
tot en de mogelijkheid van integratie ? | possibilité de s'intégrer ? |
(2) Schenden artikel 1, § 2, 5°, en 12bis, § 1, van het Wetboek van de | (2) Les articles 1er, § 2, 5°, et 12bis, § 1er, du Code de la |
Belgische nationaliteit de artikelen 10, 11 en 191 van de Grondwet in | nationalité belge violent-ils les articles 10, 11 et 191 de la |
zoverre, als bewijs van kennis van één van de drie landstalen, een | Constitution, en ce qu'ils exigent, comme preuve de la connaissance |
minimale kennis van één van de drie landstalen die gelijk is aan het | d'une des trois langues nationales, la connaissance minimale d'une des |
niveau A2 van het Europees Referentiekader voor Talen zowel op | trois langues nationales correspondant au niveau A2 du Cadre européen |
mondeling vlak als op schriftelijk vlak wordt vereist terwijl de | commun de référence pour les langues, et ce tant sur le plan oral que |
sur le plan écrit, alors que la plupart des adultes analphabètes ne | |
meeste volwassen analfabeten een kennis van één van de drie landstalen | sauraient acquérir une connaissance écrite d'une des trois langues |
die gelijk is aan het niveau A2 van het Europees Referentiekader voor | nationales correspondant au niveau A2 du Cadre européen commun de |
Talen op schriftelijk vlak niet kunnen behalen zodat de meeste | référence pour les langues, de sorte que la plupart des adultes |
volwassen analfabeten, ook als zij op mondeling vlak kennis hebben van | analphabètes, même s'ils possèdent une connaissance orale d'une des |
één van de drie landstalen die gelijk is aan het niveau A2 van het | trois langues nationales correspondant au niveau A2 du Cadre européen |
Europees Referentiekader voor Talen en op schriftelijk vlak kennis die | commun de référence pour les langues et une connaissance écrite |
gelijk is aan het niveau A1 van dat referentiekader, uitgesloten | correspondant au niveau A1 de ce Cadre, sont exclus de la possibilité |
worden van de mogelijkheid om de Belgische nationaliteit te verkrijgen | d'acquérir la nationalité belge par le biais d'une déclaration de |
door nationaliteitsverklaring hoewel er geen redelijk verband bestaat | nationalité, bien qu'il n'existe aucun lien raisonnable entre le fait |
tussen het beschikken over een schriftelijke vaardigheid gelijk aan | de posséder une aptitude écrite correspondant au niveau A2 du Cadre |
het niveau A2 van het Europees Referentiekader voor Talen en de wil | européen commun de référence pour les langues et la volonté et la |
tot en de mogelijkheid van integratie ? ». | possibilité de s'intégrer ? ». |
Die zaken, ingeschreven onder de nummers 7832 en 7833 van de rol van | Ces affaires, inscrites sous les numéros 7832 et 7833 du rôle de la |
het Hof, werden samengevoegd. | Cour, ont été jointes. |
(...) | (...) |
III. In rechte | III. En droit |
(...) | (...) |
B.1. De prejudiciële vragen hebben betrekking op de taalkennis | B.1. Les questions préjudicielles portent sur la connaissance |
waarover vreemdelingen die analfabeet zijn, dienen te beschikken om de | linguistique que les étrangers analphabètes doivent posséder pour |
Belgische nationaliteit te verkrijgen door een | acquérir la nationalité belge par le biais d'une déclaration de |
nationaliteitsverklaring. | nationalité. |
B.2. De nationaliteitsverklaring is één van de wijzen, naast het | B.2. La déclaration de nationalité est un des modes d'acquisition de |
verzoek tot naturalisatie, waarop een vreemdeling de Belgische | la nationalité belge pour un étranger, à côté de la demande de |
nationaliteit kan verkrijgen. | naturalisation. |
De vreemdeling moet daartoe aan bepaalde voorwaarden voldoen, vermeld | A cette fin, l'étranger doit remplir certaines conditions, mentionnées |
in artikel 12bis van het Wetboek van de Belgische nationaliteit, en | dans l'article 12bis du Code de la nationalité belge, et faire devant |
voor de ambtenaar van de burgerlijke stand van zijn | l'officier de l'état civil de sa résidence principale une déclaration |
hoofdverblijfplaats een verklaring afleggen overeenkomstig artikel 15 | conformément à l'article 15 du même Code. |
van hetzelfde Wetboek. | |
B.3.1. Krachtens artikel 12bis, § 1, van het Wetboek van de Belgische | B.3.1. En vertu de l'article 12bis, § 1er, du Code de la nationalité |
nationaliteit staat de mogelijkheid tot nationaliteitsverklaring open | belge, la possibilité de faire une déclaration de nationalité est |
voor : | ouverte à : |
« 1° de vreemdeling die : | « 1° l'étranger qui : |
a) de leeftijd van achttien jaar heeft bereikt; | a) a atteint l'âge de dix-huit ans; |
b) en in België geboren is en er sedert zijn geboorte zijn | b) et est né en Belgique et y a fixé sa résidence principale sur la |
hoofdverblijfplaats heeft gevestigd op grond van een wettelijk verblijf; | base d'un séjour légal depuis sa naissance; |
2° de vreemdeling die : | 2° l'étranger qui : |
a) de leeftijd van achttien jaar heeft bereikt; | a) a atteint l'âge de dix-huit ans; |
b) en vijf jaar zijn hoofdverblijfplaats heeft gevestigd in België op | b) et a fixé sa résidence principale en Belgique sur la base d'un |
grond van een wettelijk verblijf; | séjour légal depuis cinq ans; |
c) en het bewijs levert van de kennis van één van de drie landstalen; | c) et apporte la preuve de la connaissance d'une des trois langues |
d) en zijn maatschappelijke integratie bewijst door : | nationales; d) et prouve son intégration sociale : |
- hetzij een diploma of getuigschrift van een onderwijsinstelling | - ou bien par un diplôme ou un certificat délivré par un établissement |
opgericht, erkend of gesubsidieerd door een Gemeenschap of de | d'enseignement organisé, reconnu ou subventionné par une Communauté ou |
Koninklijke Militaire School en dat minstens van het niveau is van het | par l'Ecole royale militaire et qui est au moins du niveau de |
hoger secundair onderwijs; | l'enseignement secondaire supérieur; |
- hetzij een beroepsopleiding van minimum 400 uur erkend door een bevoegde overheid te hebben gevolgd; - hetzij, naargelang het geval, het bewijs uitgereikt door de daartoe bevoegde overheid te leveren van het met succes gevolgd hebben van het inburgeringstraject, het onthaaltraject of het integratieparcours waarin wordt voorzien door de bevoegde overheid van zijn hoofdverblijfplaats op het tijdstip dat hij dit aanvat; - hetzij gedurende de voorbije vijf jaar onafgebroken als werknemer en/of als statutair benoemde in overheidsdienst en/of als zelfstandige in hoofdberoep te hebben gewerkt; | - ou bien en ayant suivi une formation professionnelle d'au moins 400 heures reconnue par une autorité compétente; - ou bien en ayant, selon le cas, fourni la preuve délivrée par l'autorité compétente, du suivi avec succès du trajet d'intégration, du parcours d'accueil ou du parcours d'intégration prévu par l'autorité compétente de sa résidence principale au moment où il entame celui-ci; - ou bien en ayant travaillé de manière ininterrompue au cours des cinq dernières années comme travailleur salarié et/ou comme agent statutaire nommé dans la fonction publique et/ou comme travailleur indépendant à titre principal; |
e) en zijn economische participatie bewijst door : | e) et prouve sa participation économique : |
[...] | [...] |
3° de vreemdeling die : | 3° l'étranger qui : |
a) de leeftijd van achttien jaar heeft bereikt; | a) a atteint l'âge de dix-huit ans; |
b) en vijf jaar zijn hoofdverblijfplaats heeft gevestigd in België op | b) et a fixé sa résidence principale en Belgique sur la base d'un |
grond van een wettelijk verblijf; | séjour légal depuis cinq ans; |
c) en het bewijs levert van de kennis van één van de drie landstalen; | c) et apporte la preuve de la connaissance d'une des trois langues nationales; |
d) en gehuwd is met een Belg, indien de echtgenoten gedurende ten | d) et est marié avec une personne de nationalité belge, si les époux |
minste drie jaar in België hebben samengeleefd, of de ouder of | ont vécu ensemble en Belgique pendant au moins trois ans, ou est |
adoptant is van een Belgisch kind dat de leeftijd van achttien jaar | l'auteur ou l'adoptant d'un enfant belge qui n'a pas atteint l'âge de |
niet heeft bereikt of niet ontvoogd is vóór die leeftijd; | dix-huit ans ou n'est pas émancipé avant cet âge; |
e) en zijn maatschappelijke integratie bewijst door : | e) et prouve son intégration sociale : |
- hetzij een diploma of getuigschrift van een onderwijsinstelling | - ou bien par un diplôme ou un certificat délivré par un établissement |
opgericht, erkend of gesubsidieerd door een Gemeenschap of de | d'enseignement organisé, reconnu ou subventionné par une Communauté ou |
Koninklijke Militaire School en dat minstens van het niveau is van het | par l'Ecole royale militaire et qui est au moins du niveau de |
hoger secundair onderwijs; | l'enseignement secondaire supérieur; |
- hetzij een beroepsopleiding van minimum 400 uur erkend door een | - ou bien en ayant suivi une formation professionnelle d'au moins 400 |
bevoegde overheid te hebben gevolgd en in de voorbije vijf jaar als | heures reconnue par une autorité compétente, et en ayant travaillé, au |
werknemer en/of als statutair benoemde in overheidsdienst gewerkt te hebben gedurende ten minste 234 arbeidsdagen of in het kader van een zelfstandige beroepsactiviteit in hoofdberoep gedurende minstens drie kwartalen de verschuldigde sociale kwartaalbijdragen voor zelfstandigen in België te hebben betaald; - hetzij, naargelang het geval, het bewijs uitgereikt door de daartoe bevoegde overheid te leveren van het met succes gevolgd hebben van het inburgeringstraject, het onthaaltraject of het integratieparcours waarin wordt voorzien door de bevoegde overheid van zijn hoofdverblijfplaats op het tijdstip dat hij dit aanvat; | cours des cinq dernières années, pendant au moins 234 journées comme travailleur salarié et/ou comme agent statutaire nommé dans la fonction publique ou en ayant payé en Belgique, dans le cadre d'une activité professionnelle indépendante à titre principal, les cotisations sociales trimestrielles dues par les travailleurs indépendants pendant au moins trois trimestres; - ou bien en ayant, selon le cas, fourni la preuve délivrée par l'autorité compétente, du suivi avec succès du trajet d'intégration, du parcours d'accueil ou du parcours d'intégration prévu par l'autorité compétente de sa résidence principale au moment où il entame celui-ci; |
4° de vreemdeling die : | 4° l'étranger qui : |
a) de leeftijd van achttien jaar heeft bereikt; | a) a atteint l'âge de dix-huit ans; |
b) en vijf jaar zijn hoofdverblijfplaats heeft gevestigd in België op | b) et a fixé sa résidence principale en Belgique sur la base d'un |
grond van een wettelijk verblijf; | séjour légal depuis cinq ans; |
c) en het bewijs levert omwille van een handicap of invaliditeit geen | c) et apporte la preuve qu'il ne peut, en raison d'un handicap ou |
betrekking of economische activiteit te kunnen uitoefenen of de | d'une invalidité, ni occuper un emploi ni exercer une activité |
pensioengerechtigde leeftijd heeft bereikt; | économique, ou a atteint l'âge de la pension; |
5° de vreemdeling die : | 5° l'étranger qui : |
a) de leeftijd van achttien jaar heeft bereikt; | a) a atteint l'âge de dix-huit ans; |
b) en tien jaar zijn hoofdverblijfplaats heeft gevestigd in België op | b) et a fixé sa résidence principale en Belgique sur la base d'un |
grond van een wettelijk verblijf; | séjour légal depuis dix ans; |
c) en het bewijs levert van de kennis van één van de drie landstalen; | c) et apporte la preuve de la connaissance d'une des trois langues |
d) en het bewijs levert van zijn deelname aan het leven van zijn | nationales; d) et justifie de sa participation à la vie de sa communauté |
onthaalgemeenschap. [...] ». | d'accueil. [...] ». |
B.3.2. Krachtens artikel 1, § 2, 5°, van het Wetboek van de Belgische | B.3.2. En vertu de l'article 1er, § 2, 5°, du Code de la nationalité |
nationaliteit moet onder « bewijs van kennis van één van de drie | belge, il convient d'entendre par « preuve de la connaissance d'une |
landstalen » worden verstaan : | des trois langues nationales » : |
« minimale kennis van één van de drie landstalen die gelijk is aan het | « la connaissance minimale d'une des trois langues nationales |
niveau A2 van het Europees Referentiekader voor Talen. Dit bewijs | correspondant au niveau A2 du Cadre européen commun de référence pour |
dient te worden geleverd aan de hand van de bewijsmiddelen bepaald in | les langues. Cette preuve doit être rapportée par les moyens de preuve |
een koninklijk besluit vastgesteld na overleg in de Ministerraad ». | définis dans un arrêté royal délibéré en Conseil des ministres ». |
B.3.3. Artikel 1 van het koninklijk besluit van 14 januari 2013 « tot | B.3.3. L'article 1er de l'arrêté royal du 14 janvier 2013 « portant |
uitvoering van de wet van 4 december 2012 tot wijziging van het | exécution de la loi du 4 décembre 2012 modifiant le Code de la |
Wetboek van de Belgische nationaliteit teneinde het verkrijgen van de | nationalité belge afin de rendre l'acquisition de nationalité belge |
Belgische nationaliteit migratieneutraal te maken » (hierna : het | neutre du point de vue de l'immigration » (ci-après : l'arrêté royal |
koninklijk besluit van 14 januari 2013) bepaalt de documenten die in | du 14 janvier 2013) détermine les documents à prendre en considération |
aanmerking moeten worden genomen als bewijs van de minimale kennis van | comme preuve de la connaissance minimale d'une des trois langues |
één van de drie landstalen in de zin van artikel 1, § 2, 5°, van het | nationales au sens de l'article 1er, § 2, 5°, du Code de la |
Wetboek van de Belgische nationaliteit : | nationalité belge : |
« 1° ofwel een diploma of getuigschrift van een onderwijsinstelling | « 1° soit un diplôme ou un certificat délivré par un établissement |
opgericht, erkend of gesubsidieerd door een Gemeenschap of van de | d'enseignement organisé, reconnu ou subventionné par une Communauté ou |
Koninklijke Militaire School, behaald in één van de drie landstalen en | par l'Ecole royale militaire, obtenu dans l'une des trois langues |
dat minstens van het niveau van het hoger secundair onderwijs is; | nationales, et qui est au moins du niveau de l'enseignement secondaire |
2° ofwel een diploma of getuigschrift van een onderwijsinstelling in | supérieur; 2° soit un diplôme ou un certificat délivré par un établissement |
de Europese Unie voor zover het diploma door de bevoegde Gemeenschap | d'enseignement de l'Union européenne reconnu équivalent par une |
erkend is als gelijkwaardig, dat minstens van het niveau is van hoger | Communauté, qui est au moins du niveau de l'enseignement secondaire |
secundair onderwijs, en dat betrekking heeft op kennis van één van de | supérieur et qui atteste de la connaissance minimale d'une des trois |
drie landstalen op het niveau krachtens artikel 1, § 2, 5°, van het | langues nationales correspondant au niveau en vertu de l'article 1er, |
Wetboek van de Belgische nationaliteit; | § 2, 5° du Code de la nationalité belge; |
3° ofwel een document waaruit blijkt dat een beroepsopleiding werd | 3° soit un document attestant qu'une formation professionnelle d'au |
gevolgd van minimum 400 uur, die erkend wordt door een bevoegde overheid; | moins 400 heures reconnue par une autorité compétente a été suivie; |
4° ofwel een document waaruit blijkt dat het inburgeringstraject, het | 4° soit un document attestant du suivi avec succès du trajet |
onthaaltraject of het integratieparcours waarin wordt voorzien door de | d'intégration, du parcours d'accueil ou du parcours d'intégration |
bevoegde overheid van de hoofdverblijfplaats van betrokkene op het | prévu par l'autorité compétente de la résidence principale de |
tijdstip dat hij dit aanvat, met succes gevolgd werd; | l'intéressé au moment où il entame celui-ci; |
5° ofwel documenten waaruit blijkt dat de betrokkene gedurende de | 5° soit des documents attestant que l'intéressé a travaillé de manière |
voorbije vijf jaar onafgebroken als werknemer en/of als statutair | ininterrompue au cours des cinq dernières années comme travailleur |
salarié et/ou comme agent statutaire nommé dans la fonction publique | |
benoemde in overheidsdienst en/of als zelfstandige in hoofdberoep | et/ou en tant que travailleur indépendant à titre principal. A cette |
heeft gewerkt. Daartoe legt de aanvrager de volgende documenten voor : | fin, le demandeur produira les documents suivants : |
[...] | [...] |
6° ofwel een attest voor het slagen voor één van de drie landstalen | 6° soit une attestation de réussite d'une des trois langues nationales |
waaruit een taalniveau blijkt dat overeenstemt met het taalniveau dat | attestant d'un niveau de langue correspondant à celui exigé en vertu |
is vereist krachtens artikel 1, § 2, 5°, van het Wetboek van de | de l'article 1er, § 2, 5°, du Code de la nationalité belge délivrée |
Belgische nationaliteit en dat wordt afgegeven door een instelling | par un établissement organisé, reconnu ou subventionné par une |
opgericht, erkend of gesubsidieerd door een Gemeenschap; | Communauté; |
7° ofwel een taalcertificaat met betrekking tot de kennis van één van | 7° soit un certificat linguistique portant sur la connaissance d'une |
de drie landstalen afgegeven door het Selectiebureau van de Federale | des trois langues nationales délivré par le Bureau de Sélection de |
Overheid (SELOR) waaruit een taalniveau blijkt dat overeenstemt met | l'Administration fédérale (SELOR) attestant d'un niveau de langue |
het taalniveau dat is vereist krachtens artikel 1, § 2, 5°, van het | correspondant à celui exigé en vertu de l'article 1er, § 2, 5°, du |
Wetboek van de Belgische nationaliteit; | Code de la nationalité belge; |
8° ofwel een attest voor het slagen voor één van de drie landstalen | 8° soit une attestation de réussite d'une des trois langues nationales |
waaruit een taalniveau blijkt dat overeenstemt met het taalniveau dat | attestant d'un niveau de langue correspondant à celui exigé en vertu |
is vereist krachtens artikel 1, § 2, 5°, van het Wetboek van de | de l'article 1er, § 2, 5°, du Code de la nationalité belge délivrée |
Belgische nationaliteit en dat wordt afgegeven door de gewestelijke | par les Offices régionaux de la formation professionnelle et de |
diensten voor beroepsopleiding en arbeidsbemiddeling ». | l'emploi ». |
B.4.1. De artikelen 1, § 2, en 12bis van het Wetboek van de Belgische | B.4.1. Les articles 1er, § 2, et 12bis du Code de la nationalité belge |
nationaliteit werden respectievelijk ingevoegd en vervangen bij de wet | ont été, respectivement, inséré et remplacé par la loi du 4 décembre |
van 4 december 2012 « tot wijziging van het Wetboek van de Belgische | 2012 « modifiant le Code de la nationalité belge afin de rendre |
nationaliteit teneinde het verkrijgen van de Belgische nationaliteit | l'acquisition de la nationalité belge neutre du point de vue de |
migratieneutraal te maken ». | l'immigration ». |
Luidens de memorie van toelichting bij het wetsvoorstel dat aanleiding | Selon l'exposé des motifs relatif à la proposition de loi qui a donné |
heeft gegeven tot die wet « is integratie in de lokale | lieu à cette loi, « l'intégration dans la communauté locale est |
levensgemeenschap essentieel om de verstandhouding tussen de | essentielle pour améliorer l'entente entre les différents groupes |
verschillende etnische groepen te verbeteren en de kansen om een | ethniques et maximiser les chances de réussite d'un modèle de société |
harmonieus samenlevingsmodel te maximaliseren ». De indieners van het | harmonieux ». Les auteurs de la proposition de loi ont dès lors |
wetsvoorstel beoogden daarom « integratiecriteria » in te voeren voor | entendu instaurer des « critères d'intégration » pour toutes les |
alle procedures van nationaliteitsverklaring, met betrekking tot onder | procédures de déclaration de nationalité, en ce qui concerne notamment |
meer de taalkennis van de betrokken vreemdeling (Parl. St., Kamer, | la connaissance linguistique de l'étranger concerné (Doc. parl., |
2010-2011, DOC 53-0476/001, p. 7). | Chambre, 2010-2011, DOC 53-0476/001, p. 7). |
De verantwoording bij het amendement dat uiteindelijk tot de artikelen 1, § 2, en 12bis van het Wetboek van de Belgische nationaliteit heeft geleid, vermeldt : « De Raad van State merkt op dat bewijs van kennis van een officiële landstaal onvoldoende gepreciseerd is, wat leidt tot rechtsonzekerheid. De Raad van State vraagt dan ook het bewijs van taalkennis te preciseren in het dispositief. De betrokkene dient te bewijzen dat hij of zij het niveau A2 van het Europees Referentiekader voor talen heeft behaald. ` Ik kan zinnen en de meest frequente woorden begrijpen die betrekking hebben op gebieden die voornamelijk van direct persoonlijk belang zijn (bijv. basisinformatie over mijzelf en familie, winkelen, plaatselijke geografie, werk). Ik kan de belangrijkste punten in korte, duidelijke eenvoudige boodschappen en aankondigingen volgen. Ik kan korte eenvoudige teksten lezen. Ik kan specifieke voorspelbare informatie vinden in eenvoudige, alledaagse teksten zoals advertenties, menu's en dienstregelingen en ik kan korte, eenvoudige, persoonlijke brieven begrijpen. Ik kan communiceren over eenvoudige en alledaagse taken die een eenvoudige en directe uitwisseling van informatie over vertrouwde onderwerpen en activiteiten betreffen. Ik kan zeer korte sociale gesprekken hanteren, zelfs terwijl ik gewoonlijk niet voldoende begrijp om het gesprek zelfstandig gaande te houden. Ik kan een reeks uitdrukkingen en zinnen gebruiken om in eenvoudige bewoordingen mijn familie en andere mensen, leefomstandigheden, mijn opleiding en mijn huidige of meest recente baan te beschrijven. Ik kan korte, eenvoudige notities en boodschappen die betrekking hebben op directe behoeften opschrijven. Ik kan een zeer eenvoudige persoonlijke brief schrijven, bijvoorbeeld om iemand voor iets te bedanken. ' Dit bewijs dient te worden geleverd aan de hand van de bewijsmiddelen die worden weerhouden in een koninklijk besluit vastgesteld na overleg in ministerraad. | La justification de l'amendement qui a finalement donné lieu aux articles 1er, § 2, et 12bis du Code de la nationalité belge, mentionne : « Le Conseil d'Etat fait observer que la proposition de loi à l'examen ne précise pas suffisamment de quelle façon la preuve de la connaissance d'une langue nationale officielle doit être apportée, ce qui est source d'insécurité juridique. Le Conseil d'Etat estime dès lors qu'il s'indique de préciser dans le dispositif comment les connaissances linguistiques doivent être prouvées. L'intéressé doit prouver qu'il possède le niveau A2 du Cadre européen commun de référence pour les langues. ` Je peux comprendre des expressions et un vocabulaire très fréquent relatifs à ce qui me concerne de très près (par ex. moi-même, ma famille, les achats, l'environnement proche, le travail). Je peux saisir l'essentiel d'annonces et de messages simples et clairs. Je peux lire des textes courts très simples. Je peux trouver une information particulière prévisible dans des documents courants comme les petites publicités, les prospectus, les menus et les horaires et je peux comprendre des lettres personnelles courtes et simples. Je peux communiquer lors de tâches simples et habituelles ne demandant qu'un échange d'information simple et direct sur des sujets et des activités familiers. Je peux avoir des échanges très brefs même si, en règle générale, je ne comprends pas assez pour poursuivre une conversation. Je peux utiliser une série de phrases ou d'expressions pour décrire en termes simples ma famille et d'autres gens, mes conditions de vie, ma formation et mon activité professionnelle actuelle ou récente. Je peux écrire des notes et messages simples et courts ayant trait à mes besoins immédiats. Je peux écrire une lettre personnelle très simple, par exemple de remerciements. ' Cette preuve doit être rapportée par les moyens de preuve définis dans un arrêté royal délibéré en Conseil des ministres. |
Voor inburgeringscursussen wordt uitgegaan van het niveau A2 van het | Le niveau A2 du Cadre européen commun de référence pour les langues |
Europees Referentiekader voor talen, zodat het volgen van de | est le niveau de référence pour les cours d'intégration, ce qui |
signifie que la participation au cours d'intégration fournit la preuve | |
inburgeringscursus het bewijs van kennis van één van de drie officiële | de la connaissance d'une des trois langues nationales officielles » |
landstalen levert » (Parl. St., Kamer, 2011-2012, DOC 53-0476/013, pp. 19-20). | (Doc. parl., Chambre, 2011-2012, DOC 53-0476/013, pp. 19-20). |
En verder : | Et ensuite : |
« De vereiste kennis van één van de officiële landstalen : kennis van | « La connaissance requise d'une des langues nationales officielles : |
de landstaal is essentieel voor een geslaagde integratie van de | l'intégration réussie passe essentiellement par la connaissance de la |
vreemdeling. Indieners hechten dan ook veel belang aan deze vereiste. | langue nationale. Afin de permettre une application pratique de cette |
Om een praktische toepassing toe te laten van de burgerlijke stand van | condition par l'état civil, une attestation d'intégration sociale, |
deze vereiste, zal een bewijs van maatschappelijke integratie, zoals | telle qu'un diplôme d'enseignement, une attestation de formation ou un |
een onderwijsdiploma, opleidingsgetuigschrift of inburgeringscursus | cours d'intégration, sera acceptée pour attester de la connaissance |
als een bewijs van taalkennis aanvaard worden [...] » (ibid., p. 25). | linguistique [...] » (ibid., p. 25). |
B.4.2. Het Wetboek van de Belgische nationaliteit werd nadien nog | B.4.2. Le Code de la nationalité belge a encore été modifié |
gewijzigd bij onder meer de wet van 18 juni 2018 « houdende diverse | ultérieurement, notamment par la loi du 18 juin 2018 « portant |
bepalingen inzake burgerlijk recht en bepalingen met het oog op de | dispositions diverses en matière de droit civil et des dispositions en |
bevordering van alternatieve vormen van geschillenoplossing ». | vue de promouvoir des formes alternatives de résolution des litiges ». |
Bij de totstandkoming van die wet werd een amendement verworpen dat | Lors de l'élaboration de cette loi, un amendement a été rejeté, lequel |
ertoe strekte in artikel 1, § 2, 5°, van het Wetboek van de Belgische | visait à prévoir dans l'article 1er, § 2, 5°, du Code de la |
nationaliteit te bepalen dat « voor mensen die kunnen lezen noch | nationalité belge que « pour les personnes qui ne peuvent ni lire ni |
schrijven, [...] de beheersing van de mondelinge vaardigheden die | écrire, la maîtrise des aptitudes orales qui correspondent au niveau |
overeenstemmen met het niveau A2 [volstaat] ». Luidens de | A.2 suffit ». Selon la justification de l'amendement, « l'exigence |
verantwoording bij het amendement « [blokkeert] de bij de wet | linguistique prévue par la loi bloque l'accès à la nationalité belge à |
vastgelegde taalvereiste [...] de toegang tot de Belgische | des personnes qui s'expriment très correctement dans une de nos trois |
nationaliteit voor mensen die zich mondeling heel goed uitdrukken in | langues nationales mais qui sont analphabètes. Cette disposition est |
één van de drie landstalen, maar die analfabeet zijn. Die bepaling is | |
discriminerend, vooral voor vrouwen, die vaker met deze moeilijkheid | discriminatoire surtout à l'égard des femmes plus concernées par cette |
te maken hebben » (Parl. St., Kamer, 2017-2018, DOC 54-2919/003, p. | problématique » (Doc. parl., Chambre, 2017-2018, DOC 54-2919/003, p. |
112). | 112). |
In de commissie voor de Justitie verklaarde de bevoegde minister | En commission de la Justice, le ministre compétent a déclaré à cet |
daaromtrent : | égard : |
« In verband met het vraagstuk over het analfabetisme, lijkt een | « Concernant la question de l'analphabétisme, une connaissance écrite |
schriftelijke of mondelinge kennis van het niveau A2 in het Europees | ou orale de niveau A2 dans le cadre européen de référence semble tout |
referentiekader volstrekt redelijk. Er bestaat geen universele | à fait raisonnable. Il n'existe pas de définition scientifique |
wetenschappelijke definitie van analfabetisme en ongeletterdheid. Het | universelle de l'analphabétisme et de l'illettrisme. Ce sont des |
zijn subjectieve begrippen die afhangen van arbitraire beslissingen. | notions subjectives qui dépendent de décisions arbitraires. La |
De vraag is welke autoriteit zal bepalen of iemand al dan niet | question qui se pose est de savoir quelle autorité déterminera si une |
analfabeet is en op basis van welke criteria dat zal gebeuren. | personne est ou non analphabète et sur base de quels critères. Il |
Bovendien zouden nog andere categorieën van mensen in aanmerking | existe en outre d'autres catégories de personnes qui pourraient |
kunnen komen voor een gunstigere regeling, meer bepaald mensen met | également bénéficier d'un régime plus favorable, notamment les |
ernstige leerstoornissen. Bij de inburgeringstrajecten staan ook | personnes souffrant de sérieux troubles d'apprentissage. Des cours |
alfabetiseringscursussen op het programma. De procedure voor het | d'alphabétisation sont prévus au programme des parcours d'intégration. |
verkrijgen van de Belgische nationaliteit zal inderdaad meer tijd in | Le temps d'attente pour la procédure d'acquisition de la nationalité |
beslag nemen. Het was in 2012 de intentie van de wetgever om het | belge sera effectivement plus long. L'intention du législateur de 2012 |
toekennen van de Belgische nationaliteit veeleer op te vatten als de | tend davantage à considérer l'octroi de la nationalité belge comme le |
bekroning van een geslaagd inburgeringsproces en niet omgekeerd. De | couronnement d'un processus réussi d'intégration et non l'inverse. En |
effet, la nationalité doit être un facteur qui contribue à | |
nationaliteit moet immers bijdragen tot de inburgering van de | l'intégration de la personne » (Doc. parl., Chambre, 2017-2018, DOC |
nieuwkomer » (Parl. St., Kamer, 2017-2018, DOC 54-2919/006, p. 28). | 54-2919/006, p. 28). |
En voorts : | Et ensuite : |
« De minister verwijst naar het antwoord dat hij heeft gegeven naar | « Le ministre renvoie à la réponse qu'il a déjà donnée dans le cadre |
aanleiding van de algemene bespreking van het wetsontwerp. Bijgevolg | de la discussion générale du projet de loi. Il n'est par conséquent |
is hij geen voorstander van de voorgestelde wijziging : de minister | pas favorable à la modification proposée : le ministre maintient que |
blijft erbij dat de graad van integratie die verwacht wordt vooraleer | le degré d'intégration qui est attendu avant de pouvoir acquérir la |
men de nationaliteit kan verwerven, ook een schriftelijke kennis van | nationalité suppose également la connaissance écrite d'une des langues |
een van de landstalen veronderstelt » (ibid., p. 57). | nationales » (ibid., p. 57). |
B.5.1. Aldus vereisen de artikelen 1, § 2, 5°, en 12bis, § 1, 3°, van | B.5.1. Ainsi, les articles 1er, § 2, 5°, et 12bis, § 1er, 3°, du Code |
het Wetboek van de Belgische nationaliteit, in geval van een | de la nationalité belge exigent, dans le cas d'une déclaration de |
nationaliteitsverklaring, een minimale kennis van één van de | nationalité, une connaissance minimale d'une des langues nationales |
landstalen gelijk aan het niveau A2 van het Gemeenschappelijk Europees | correspondant au niveau A2 du Cadre européen commun de référence pour |
Referentiekader voor Moderne Vreemde Talen. Zoals het verwijzende | les langues. Comme l'observe la juridiction a quo, il est nécessaire |
rechtscollege opmerkt, is het noodzakelijk dat de betrokken | que l'étranger concerné possède non seulement les aptitudes orales, |
vreemdeling niet alleen over de mondelinge, maar ook over de | mais également les aptitudes écrites correspondant à ce niveau. |
schriftelijke vaardigheden beschikt die met dat niveau overeenstemmen. B.5.2. Het Hof dient zich uit te spreken over de uit dat taalvereiste voortvloeiende gelijke behandeling van vreemdelingen die een nationaliteitsverklaring wensen af te leggen, naargelang zij al dan niet analfabeet zijn en zij dus niet of slechts in zeer beperkte mate kunnen lezen of schrijven. Volgens de verwijzingsbeslissing is het voor een groot aantal volwassen analfabeten slechts mogelijk om het niveau A2 te behalen wat de mondelinge vaardigheden betreft. Wat de schriftelijke vaardigheden betreft, zouden zij geen taalkennis van dat niveau (eerste prejudiciële vraag) en hoogstens een taalkennis gelijk aan het niveau A1 (tweede prejudiciële vraag) kunnen verwerven. Daardoor zouden die vreemdelingen die analfabeet zijn, worden uitgesloten van de mogelijkheid om de Belgische nationaliteit te verkrijgen door een nationaliteitsverklaring. Gelet op hun onderlinge samenhang, onderzoekt het Hof de beide prejudiciële vragen samen. | B.5.2. La Cour doit se prononcer sur l'identité de traitement découlant de cette exigence linguistique à l'égard des étrangers qui souhaitent effectuer une déclaration de nationalité, selon qu'ils sont analphabètes ou non et qu'ils sont dès lors incapables de lire ou d'écrire ou ne sont capables de lire ou d'écrire que dans une mesure très limitée. Selon la décision de renvoi, pour un nombre important d'analphabètes adultes, il n'est possible d'atteindre le niveau A2 qu'en ce qui concerne les aptitudes orales. En ce qui concerne les aptitudes écrites, ils ne seraient pas en mesure d'acquérir une connaissance linguistique correspondant à ce niveau (première question préjudicielle) et ils pourraient atteindre au maximum une connaissance linguistique correspondant au niveau A1 (seconde question préjudicielle). De ce fait, ces étrangers analphabètes seraient exclus de la possibilité d'acquérir la nationalité belge par le biais d'une déclaration de nationalité. Eu égard à leur connexité, la Cour examine les deux questions préjudicielles conjointement. |
B.6.1. De Ministerraad voert aan dat de prejudiciële vragen niet | B.6.1. Le Conseil des ministres soutient que les questions |
ontvankelijk zijn, omdat zij niet nuttig zijn voor de oplossing van de | préjudicielles sont irrecevables parce qu'elles ne sont pas utiles à |
bodemgeschillen. Volgens de Ministerraad dient het verwijzende | la solution des litiges au fond. Selon le Conseil des ministres, la |
rechtscollege in beide geschillen te beoordelen of de door de | juridiction a quo doit apprécier dans les deux litiges au fond si les |
betrokken vreemdelingen voorgelegde attesten van inburgering en | attestations d'intégration civique et certificats relatifs à la |
certificaten van de opleiding « NT2 Alfa - Mondeling richtgraad 1 en | formation « NT2 Alpha - degré-guide oral 1 et degré-guide écrit 1.1 » |
schriftelijk richtgraad 1.1 » volstaan om de vereiste taalkennis aan | produits par les étrangers concernés suffisent pour démontrer la |
te tonen. De documenten die het verwijzende rechtscollege in | connaissance linguistique requise. Les documents que la juridiction a |
aanmerking kan nemen als bewijs van de minimale taalkennis, worden | quo peut prendre en considération comme preuve de la connaissance |
evenwel vastgesteld in het voormelde artikel 1 van het koninklijk | linguistique minimale sont toutefois prévus par l'article 1er, |
besluit van 14 januari 2013, en niet in de in het geding zijnde | précité, de l'arrêté royal du 14 janvier 2013, et non par les |
bepalingen. | dispositions en cause. |
B.6.2. In de regel komt het het verwijzende rechtscollege toe te | B.6.2. C'est en règle à la juridiction a quo qu'il appartient |
oordelen of het antwoord op de prejudiciële vraag nuttig is voor het | d'apprécier si la réponse à la question préjudicielle est utile à la |
oplossen van het geschil. Alleen indien dat klaarblijkelijk niet het | solution du litige. Ce n'est que lorsque tel n'est manifestement pas |
geval is, kan het Hof beslissen dat de vraag geen antwoord behoeft. | le cas que la Cour peut décider que la question n'appelle pas de |
B.6.3. Uit de motivering van de verwijzingsbeslissingen blijkt dat het | réponse. B.6.3. Il ressort de la motivation des décisions de renvoi que la |
verwijzende rechtscollege overweegt om artikel 1 van het koninklijk | juridiction a quo envisage d'écarter l'application de l'article 1er de |
besluit van 14 januari 2013 buiten toepassing te laten op grond van | l'arrêté royal du 14 janvier 2013 sur la base de l'article 159 de la |
artikel 159 van de Grondwet, in zoverre sommige van de daarin vermelde | Constitution, en ce que certains documents, attestations et |
documenten, attesten en certificaten een niveau van taalkennis | certificats qu'il mentionne, attestent d'un niveau de connaissance |
aantonen dat lager is dan het niveau A2 van het Gemeenschappelijk | linguistique inférieur au niveau A2 du Cadre européen commun de |
Europees Referentiekader voor Moderne Vreemde Talen. In die mate is | référence pour les langues. Selon la juridiction a quo, l'article 1er |
artikel 1 van het koninklijk besluit van 14 januari 2013 volgens het | de l'arrêté royal du 14 janvier 2013 pourrait ne pas être conforme, |
verwijzende rechtscollege mogelijk niet in overeenstemming met de in | |
het geding zijnde artikelen 1, § 2, 5°, en 12bis, § 1, van het Wetboek | dans cette mesure, aux articles 1er, § 2, 5°, et 12bis, § 1er, du Code |
van de Belgische nationaliteit, die zonder uitzondering een minimale taalkennis gelijk aan het niveau A2 vereisen. Aangezien de prejudiciële vragen peilen naar de grondwettigheid van dat taalvereiste, is het antwoord op die vragen niet klaarblijkelijk zonder nut voor de oplossing van de bodemgeschillen. De prejudiciële vragen zijn ontvankelijk. B.7.1. Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie sluit niet uit dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust en het redelijk verantwoord is. Dat beginsel verzet er zich overigens tegen dat categorieën van personen, die zich ten aanzien van de betwiste maatregel in wezenlijk verschillende situaties bevinden, op identieke wijze worden behandeld, zonder dat daarvoor een redelijke verantwoording bestaat. | de la nationalité belge, qui exigent, sans exception, une connaissance linguistique minimale correspondant au niveau A2. Etant donné que les questions préjudicielles portent sur la constitutionnalité de cette exigence linguistique, la réponse à ces questions n'est pas manifestement inutile à la solution des litiges au fond. Les questions préjudicielles sont recevables. B.7.1. Le principe d'égalité et de non-discrimination n'exclut pas qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et qu'elle soit raisonnablement justifiée. Ce principe s'oppose, par ailleurs, à ce que soient traitées de manière identique, sans qu'apparaisse une justification raisonnable, des catégories de personnes se trouvant dans des situations qui, au regard de la mesure critiquée, sont essentiellement différentes. |
Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld | L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant |
rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel | compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la |
en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het beginsel van | nature des principes en cause; le principe d'égalité et de |
gelijkheid en niet-discriminatie is geschonden wanneer vaststaat dat | non-discrimination est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas |
geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende | de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés |
middelen en het beoogde doel. | et le but visé. |
B.7.2. Artikel 191 van de Grondwet bepaalt : | B.7.2. L'article 191 de la Constitution dispose : |
« Iedere vreemdeling die zich op het grondgebied van België bevindt, | « Tout étranger qui se trouve sur le territoire de la Belgique jouit |
geniet de bescherming verleend aan personen en aan goederen, behoudens | de la protection accordée aux personnes et aux biens, sauf les |
de bij de wet gestelde uitzonderingen ». | exceptions établies par la loi ». |
Artikel 191 van de Grondwet kan enkel zijn geschonden in zoverre de in | L'article 191 de la Constitution n'est susceptible d'être violé qu'en |
het geding zijnde bepalingen een verschil in behandeling of een | ce que les dispositions en cause établissent une différence de |
gelijke behandeling instellen ten aanzien van bepaalde vreemdelingen | |
en de Belgen. Aangezien de in het geding zijnde bepalingen een gelijke | traitement ou une identité de traitement à l'égard de certains |
behandeling van twee categorieën van vreemdelingen instellen, | étrangers et des Belges. Etant donné que les dispositions en cause |
naargelang de vreemdeling die de Belgische nationaliteit wenst te | instaurent une identité de traitement à l'égard de deux catégories |
d'étrangers, selon que l'étranger qui souhaite acquérir la nationalité | |
verkrijgen al dan niet analfabeet is, kunnen enkel de artikelen 10 en | belge est analphabète ou non, seuls les articles 10 et 11 de la |
11 van de Grondwet zijn geschonden en niet artikel 191 van de | Constitution sont susceptibles d'être violés, et non l'article 191 de |
Grondwet. Bijgevolg beperkt het Hof zijn onderzoek tot de toetsing van | la Constitution. Par conséquent, la Cour limite son examen au contrôle |
de in het geding zijnde bepalingen aan de artikelen 10 en 11 van de | des dispositions en cause au regard des articles 10 et 11 de la |
Grondwet. | Constitution. |
B.8. Bij het bepalen van de voorwaarden waaronder de Belgische | B.8. Lors de la détermination des conditions auxquelles la nationalité |
nationaliteit kan worden verkregen, beschikt de wetgever over een | belge peut s'acquérir, le législateur dispose d'un large pouvoir |
ruime beoordelingsbevoegdheid. Wanneer de door de wetgever gemaakte | d'appréciation. Lorsque les choix opérés par le législateur entraînent |
keuzes leiden tot een gelijke behandeling van categorieën van personen | l'identité de traitement de catégories de personnes qui se trouvent |
die zich in wezenlijk verschillende situaties bevinden, dient het Hof | dans des situations essentiellement différentes, la Cour doit |
evenwel na te gaan of die gelijke behandeling op een redelijke | toutefois examiner si cette identité de traitement repose sur une |
verantwoording berust. | justification raisonnable. |
B.9. Zoals blijkt uit de in B.4 vermelde parlementaire voorbereiding, | B.9. Ainsi qu'il ressort des travaux préparatoires mentionnés en B.4, |
was het de bedoeling van de wetgever de verkrijging van de Belgische nationaliteit door een nationaliteitsverklaring voor te behouden aan vreemdelingen die doen blijken van een zekere mate van integratie. Het is pertinent ten aanzien van die doelstelling om een minimale taalkennis te vereisen. Met het oog op een daadwerkelijke integratie is het van wezenlijk belang zich in de dagelijkse omgang te kunnen uitdrukken in minstens één van de landstalen. Gelet op de ruime beoordelingsbevoegdheid waarover hij te dezen beschikt, vermocht de wetgever redelijkerwijs ervan uit te gaan dat daarbij zowel mondelinge als schriftelijke vaardigheden noodzakelijk zijn. Eveneens vermocht hij, voor het definiëren van die vaardigheden, te verwijzen naar het | l'intention du législateur était de réserver l'acquisition de la nationalité belge par le biais d'une déclaration de nationalité aux étrangers qui justifient d'un certain degré d'intégration. Par rapport à cet objectif, il est pertinent d'exiger une connaissance linguistique minimale. En vue d'une intégration effective, il est essentiel de pouvoir s'exprimer dans la vie de tous les jours dans au moins une des langues nationales. Eu égard au large pouvoir d'appréciation dont il dispose en la matière, le législateur a pu raisonnablement considérer que des aptitudes tant orales qu'écrites sont nécessaires à cet effet. En ce qui concerne la définition de ces |
niveau A2 van het Gemeenschappelijk Europees Referentiekader voor | aptitudes, il a pu également se référer au niveau A2 du Cadre européen |
Moderne Vreemde Talen. Het niveau A2 is immers : | commun de référence pour les langues. En effet : |
« het niveau waarop we de meeste descriptoren van sociale functies | « C'est à ce niveau que l'on trouvera la plupart des descripteurs qui |
aantreffen, zoals eenvoudige alledaagse beleefdheidsvormen gebruiken | indiquent les rapports sociaux tels que : utilise les formes |
om mensen te begroeten en aan te spreken; mensen begroeten, vragen hoe | quotidiennes de politesse et d'adresse; accueille quelqu'un, lui |
zij het maken en reageren op nieuws; zeer korte sociale gesprekken | demande de ses nouvelles et réagit à la réponse; mène à bien un |
hanteren; vragen stellen en beantwoorden over bezigheden op het werk | échange très court; répond à des questions sur ce qu'il fait |
en in de vrije tijd; uitnodigingen doen en beantwoorden; bespreken wat | professionnellement et pour ses loisirs et en pose de semblables; |
men gaat doen, waar men naartoe gaat en een ontmoeting afspreken; | invite et répond à une invitation; discute de ce qu'il veut faire, où, |
aanbiedingen doen en aanvaarden. Hier vinden we ook descriptoren van | et fait les arrangements nécessaires; fait une proposition et en |
activiteiten buitenshuis : de vereenvoudigde en ingekorte versie van | accepte une. C'est ici que l'on trouvera également les descripteurs |
de volledige set transactiespecificaties in ` The Threshold Level ' | relatifs aux sorties et aux déplacements, version simplifiée de |
voor in het buitenland wonende volwassenen. Enkele voorbeelden : | l'ensemble des spécifications transactionnelles du Niveau seuil pour |
eenvoudige transacties doen in winkels, postkantoren of banken; | adultes vivant à l'étranger telles que : mener à bien un échange |
eenvoudige inlichtingen verkrijgen over reismogelijkheden; | simple dans un magasin, un bureau de poste ou une banque; se |
gebruikmaken van openbaar vervoer : trein, tram, bus en taxi, | renseigner sur un voyage; utiliser les transports en commun : bus, |
elementaire inlichtingen vragen, de weg vragen en wijzen, kaartjes | trains et taxis, demander des informations de base, demander son |
kopen; alledaagse producten en diensten vragen en leveren » | chemin et l'indiquer, acheter des billets; fournir les produits et les |
(Gemeenschappelijk Europees Referentiekader voor Moderne Vreemde | services nécessaires au quotidien et les demander » (Cadre européen |
Talen, 3.6). | commun de référence pour les langues, 3.6). |
B.10.1. Het Hof dient nog na te gaan of de keuze van de wetgever om | B.10.1. La Cour doit encore examiner si le choix du législateur |
niet alleen de mondelinge, maar ook de schriftelijke vaardigheden van | d'exiger non seulement les aptitudes orales mais également les |
niveau A2 te vereisen, geen onevenredige gevolgen heeft voor | aptitudes écrites du niveau A2 n'a pas des effets disproportionnés |
vreemdelingen die analfabeet zijn. | pour les étrangers analphabètes. |
B.10.2. Het Gemeenschappelijk Europees Referentiekader voor Moderne | B.10.2. Le Cadre européen commun de référence pour les langues définit |
Vreemde Talen omschrijft de vaardigheden die overeenstemmen met de | les aptitudes qui correspondent aux différents niveaux de référence, |
verschillende referentieniveaus onder meer aan de hand van zogenaamde | notamment au moyen de ce qu'on appelle les « descripteurs |
« descriptoren voor zelfbeoordeling », waarnaar ook wordt verwezen in | d'auto-évaluation », auxquels les travaux préparatoires mentionnés en |
de in B.4.1 vermelde parlementaire voorbereiding. | B.4.1 renvoient également. |
Wat niveau A2 betreft, luiden de descriptoren met betrekking tot | En ce qui concerne le niveau A2, les descripteurs relatifs à la |
respectievelijk begrijpend lezen en schrijven als volgt : | compréhension à la lecture et à l'écriture sont libellés comme suit : |
« Ik kan zeer korte eenvoudige teksten lezen. Ik kan specifieke | « Je peux lire des textes courts très simples. Je peux trouver une |
voorspelbare informatie vinden in eenvoudige, alledaagse teksten zoals | information particulière prévisible dans des documents courants comme |
advertenties, folders, menu's en dienstregelingen en ik kan korte, | les publicités, les prospectus, les menus et les horaires et je peux |
eenvoudige, persoonlijke brieven begrijpen » | comprendre des lettres personnelles courtes et simples » |
en : | et |
« Ik kan korte, eenvoudige notities en boodschappen opschrijven. Ik | « Je peux écrire des notes et messages simples et courts. Je peux |
kan een zeer eenvoudige persoonlijke brief schrijven, bijvoorbeeld om | écrire une lettre personnelle très simple, par exemple de |
iemand voor iets te bedanken » (Gemeenschappelijk Europees | remerciements » (Cadre européen commun de référence pour les langues, |
Referentiekader voor Moderne Vreemde Talen, 3.3). | 3.3). |
B.10.3. In essentie impliceert niveau A2 dus, wat de schriftelijke | B.10.3. En substance, le niveau A2 signifie donc, en ce qui concerne |
vaardigheden betreft, dat de taalgebruiker korte, eenvoudige teksten | les aptitudes écrites, que l'utilisateur de la langue est capable de |
kan begrijpen en opstellen. Ook de vreemdelingen die analfabeet zijn, | comprendre et de rédiger des textes courts simples. Les étrangers |
beschikken in beginsel over de mogelijkheid om een dergelijke, | analphabètes aussi disposent en principe de la possibilité d'acquérir |
relatief beperkte, schriftelijke taalkennis te verwerven. Op het | une telle connaissance linguistique écrite, relativement limitée. Les |
niveau van de gemeenschappen is immers voorzien in opleidingen die | communautés ont en effet prévu des formations qui visent |
specifiek erop zijn gericht analfabeten te leren lezen en schrijven in | spécifiquement à apprendre aux analphabètes à lire et à écrire dans |
één van de landstalen. De omstandigheid dat analfabeten een specifiek | une des langues nationales. La circonstance que les analphabètes |
leertraject dienen te doorlopen en het bereiken van niveau A2 als | doivent suivre un parcours de formation spécifique et que la maîtrise |
gevolg daarvan aanzienlijk meer tijd in beslag kan nemen, volstaat | du niveau A2 peut, de ce fait, leur prendre sensiblement plus de temps |
niet om te besluiten dat de in het geding zijnde bepalingen | ne suffit pas pour conclure que les dispositions en cause ont des |
onevenredige gevolgen hebben. | effets disproportionnés. |
B.10.4.1. Analfabetisme kan evenwel een oorzaak vinden in | B.10.4.1. Toutefois, l'analphabétisme peut trouver son origine dans |
uiteenlopende factoren en omstandigheden. Zij houden vaak verband met | une diversité de facteurs et de circonstances. Ces facteurs et |
een onvoldoende taalontwikkeling tijdens de jeugd, die een gebrek aan | circonstances sont souvent liés au développement insuffisant du |
taalkundige basiscompetenties en -inzichten tot gevolg heeft dat in | langage au cours de l'enfance, entraînant des lacunes en matière de |
bepaalde gevallen niet of zeer moeilijk nog kan worden rechtgezet op latere leeftijd. Daardoor kan niet worden uitgesloten dat het voor een bepaalde groep van volwassen analfabeten slechts in zeer beperkte mate haalbaar is om schriftelijke vaardigheden te ontwikkelen in één van de landstalen. Dergelijke personen zullen mogelijk nooit in staat zijn om de in B.10.2 vermelde vaardigheden inzake begrijpend lezen en schrijven te verwerven, ook niet door de daartoe ingerichte opleidingen te volgen. B.10.4.2. Het bovenstaande wordt bevestigd door het opleidingsaanbod | compétences et de notions linguistiques de base qu'il est dans certains cas très difficile voire impossible à rattraper à un âge plus avancé. L'on ne saurait dès lors exclure le fait qu'un groupe déterminé d'adultes analphabètes n'est capable de développer des aptitudes écrites dans une des langues nationales que dans une mesure très limitée. Ces personnes pourraient ne jamais être en mesure d'acquérir les compétences en matière de compréhension à la lecture et d'écriture mentionnées en B.10.2, même en participant aux formations organisées à cet effet. B.10.4.2. Ce qui précède trouve une confirmation dans l'offre des formations en matière d'alphabétisation proposée par la Communauté |
inzake alfabetisering van de Vlaamse Gemeenschap, waar de verzoekende | flamande, sur le territoire de laquelle les parties requérantes devant |
partijen voor het verwijzende rechtscollege wonen. Het gaat om de | la juridiction a quo habitent. Il s'agit des formations du domaine |
opleidingen van het leergebied « alfabetisering Nederlands tweede taal | d'apprentissage « alphabétisation néerlandais deuxième langue », dont |
», waarvan de opleidingsprofielen zijn bepaald in de bijlagen XXXXIII | les profils de formation sont déterminés dans les annexes XXXXIII à |
tot XXXXV van het besluit van de Vlaamse Regering van 19 juli 2007 « | XXXXV de l'arrêté du Gouvernement flamand du 19 juillet 2007 « relatif |
betreffende de modulaire structuur van de leergebieden van de | à la structure modulaire des domaines d'apprentissage de l'éducation |
basiseducatie ». | de base ». |
Uit de toelichting bij die opleidingsprofielen blijkt dat de | |
analfabete tweedetaalleerders, door het volgen van de opleiding « NT2 | Il ressort des explications relatives à ces profils de formation qu'en |
Alfa - Mondeling richtgraad 1 en schriftelijk richtgraad 1.1 », in | suivant la formation « NT2 Alpha - degré-guide oral 1 et degré-guide |
écrit 1.1 », les analphabètes qui apprennent le néerlandais comme | |
beginsel een kennis van het Nederlands kunnen verwerven die voor de | deuxième langue peuvent en principe acquérir une connaissance du |
mondelinge vaardigheden overeenstemt met het niveau A2 en voor de | néerlandais correspondant au niveau A2 pour les aptitudes orales et au |
schriftelijke vaardigheden met het niveau A1. Vervolgens kunnen zij | niveau A1 pour les aptitudes écrites. Ils peuvent ensuite passer aux |
doorstromen naar de reguliere opleidingen van het leergebied « | formations régulières du domaine d'apprentissage « néerlandais |
Nederlands tweede taal » (bijlage XXXXIII, pp. 5-6). | deuxième langue » (annexe XXXXIII, pp. 5-6). |
Cependant, ces mêmes explications indiquent également que certains | |
Uit die toelichting blijkt echter ook dat sommige cursisten « in de | apprenants « stagnent au cours de la formation NT2 Alpha - degré-guide |
loop van de opleiding NT2 Alfa - Mondeling richtgraad 1 en | oral 1 et degré-guide écrit 1.1, tantôt sur le plan des exigences de |
schriftelijk richtgraad 1.1 stagneren, hetzij op het vlak van lees- en | |
schrijfvoorwaarden, hetzij in de loop van de technische modules ». | lecture et d'écriture, tantôt pendant les modules techniques ». Pour |
Voor die personen is een heroriëntatie aangewezen naar een andere | ces personnes, une réorientation vers une autre formation s'impose, |
opleiding, namelijk de opleiding « NT2 Alfa - Mondeling richtgraad 1 » | plus précisément la formation « NT2 Alpha - degré-guide oral 1 » |
(ibid., p. 6). Na die opleiding « hanteert de cursist als | (ibid., p. 6). A l'issue de cette formation, « l'apprenant maîtrise le |
basisgebruiker het Nederlands voor de mondelinge vaardigheden op het | néerlandais en tant qu'utilisateur de base au niveau ` survie ' (A2) |
overlevingsniveau (A2) en voor de schriftelijke vaardigheden op een | pour les aptitudes orales et à un niveau dit d'` autonomie ' pour les |
zelfredzaamheidsniveau. [...] De schriftelijke vaardigheden beperken | aptitudes écrites. [...] Les aptitudes écrites se limitent à une |
zich tot een minimale functionele zelfredzaamheid. Dit niveau behelst | autonomie fonctionnelle minimale. Ce niveau comporte une série |
een aantal schriftelijke vaardigheden die haalbaar zijn voor cursisten | d'aptitudes écrites atteignables pour les apprenants qui ne peuvent |
die niet technisch kunnen leren lezen en schrijven maar zich met | techniquement pas apprendre à lire et à écrire, mais qui peuvent |
compensatiestrategieën, bijv. het inprenten van een beperkte set | s'aider de stratégies compensatoires, par exemple l'assimilation d'un |
woordbeelden, kunnen behelpen. Dit niveau wordt niet omschreven in het | ensemble limité de mots sous forme d'images. Ce niveau n'est pas |
décrit dans le Cadre européen de référence, puisque celui-ci est conçu | |
ERK omdat het ERK vertrekt van gealfabetiseerde tweedetaalleerders » | pour les apprenants d'une deuxième langue qui sont alphabétisés » |
(bijlage XXXXIV, p. 4). | (annexe XXXXIV, p. 4). |
B.10.5. Het feit dat een analfabeet, hoewel hij over de vereiste | B.10.5. Le fait qu'un analphabète, quoiqu'il possède les compétences |
mondelinge taalvaardigheid beschikt, niet erin slaagt de in B.10.2 | |
vermelde schriftelijke vaardigheden te verwerven, is in sommige | linguistiques orales exigées, ne parvienne pas à acquérir les |
gevallen dus niet het gevolg van de onwil om zich te integreren of om | aptitudes écrites mentionnées en B.10.2 n'est donc dans certains cas |
redelijke inspanningen te leveren teneinde één van de landstalen te | pas la conséquence d'une mauvaise volonté de s'intégrer ou de fournir |
leren, maar van een gebrek aan bepaalde taalkundige basiscompetenties | des efforts raisonnables pour apprendre une des langues nationales, |
en -inzichten. In zulke gevallen brengt het in het geding zijnde | mais la conséquence de lacunes en ce qui concerne certaines |
taalvereiste, ten aanzien van de door de wetgever nagestreefde | compétences et notions linguistiques de base. Dans de tels cas, |
l'exigence linguistique en cause produit des effets disproportionnés | |
doelstelling van integratie, onevenredige gevolgen met zich mee. | au regard de l'objectif d'intégration poursuivi par le législateur. |
B.11.1. De artikelen 1, § 2, en 12bis, § 1, van het Wetboek van de | B.11.1. Par conséquent, les articles 1er, § 2, et 12bis, § 1er, du |
Belgische nationaliteit zijn bijgevolg niet bestaanbaar met de | Code de la nationalité belge ne sont pas compatibles avec les articles |
artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre zij niet voorzien in | 10 et 11 de la Constitution en ce qu'ils ne prévoient pas une |
een uitzondering op het vereiste om over een minimale kennis van één | exception à l'exigence de posséder une connaissance minimale d'une des |
van de landstalen te beschikken gelijk aan niveau A2 van het | langues nationales correspondant au niveau A2 du Cadre européen commun |
Gemeenschappelijk Europees Referentiekader voor Moderne Vreemde Talen, | de référence pour les langues à l'égard des étrangers qui sont |
ten aanzien van de vreemdelingen die analfabeet zijn en die, hoewel | analphabètes, qui possèdent les compétences linguistiques orales |
zij over de vereiste mondelinge taalvaardigheid beschikken, door een | exigées et qui, parce qu'il leur manque des compétences et notions |
gebrek aan taalkundige basiscompetenties en -inzichten niet in staat | linguistiques de base, ne sont pas en mesure d'acquérir les aptitudes |
zijn de met dat niveau overeenstemmende schriftelijke vaardigheden te | écrites correspondant à ce niveau, même en participant aux formations |
verwerven, ook niet door de daartoe ingerichte opleidingen te volgen. | organisées à cet effet. |
B.11.2. Het komt de wetgever toe de vastgestelde ongrondwettigheid te | B.11.2. Il revient au législateur de remédier à l'inconstitutionnalité |
verhelpen, door te voorzien in een mogelijkheid voor de vreemdeling | constatée, en prévoyant la possibilité pour l'étranger qui fait une |
die een nationaliteitsverklaring aflegt, om aan te tonen dat hij door | déclaration de nationalité de démontrer qu'en raison de son |
zijn analfabetisme en hoewel hij daartoe, rekening houdend met het | analphabétisme, il n'est pas en mesure d'acquérir les aptitudes |
bestaande opleidingsaanbod, redelijke inspanningen heeft geleverd, | écrites en question, en dépit du fait que, compte tenu de l'offre des |
niet in staat is om de desbetreffende schriftelijke vaardigheden te | formations existante, il a fourni des efforts raisonnables pour y |
verwerven. | parvenir. |
In afwachting van dat wetgevend optreden staat het aan het verwijzende | Dans l'attente de cette intervention du législateur, il appartient à |
rechtscollege een einde te maken aan die ongrondwettigheid, door in de | la juridiction a quo de mettre un terme à cette inconstitutionnalité, |
bodemgeschillen, in voorkomend geval met de bijstand van een | en déterminant dans les litiges au fond, le cas échéant avec l'aide |
deskundige, te beoordelen of de betrokken vreemdelingen al dan niet in | d'un expert, si les étrangers concernés sont en mesure ou non |
staat zijn om niveau A2 in het geheel te bereiken. | d'atteindre le niveau A2 dans son ensemble. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
zegt voor recht : | dit pour droit : |
De artikelen 1, § 2, 5°, en 12bis, § 1, van het Wetboek van de | Les articles 1er, § 2, 5°, et 12bis, § 1er, du Code de la nationalité |
Belgische nationaliteit schenden de artikelen 10 en 11 van de | belge violent les articles 10 et 11 de la Constitution en ce que ces |
Grondwet, in zoverre die bepalingen niet voorzien in een uitzondering | dispositions ne prévoient pas une exception à l'exigence de posséder |
op het vereiste om over een minimale kennis van één van de landstalen | une connaissance minimale d'une des langues nationales correspondant |
te beschikken gelijk aan niveau A2 van het Gemeenschappelijk Europees | au niveau A2 du Cadre européen commun de référence pour les langues à |
Referentiekader voor Moderne Vreemde Talen, ten aanzien van de | l'égard des étrangers qui sont analphabètes, qui possèdent les |
vreemdelingen die analfabeet zijn en die, hoewel zij over de vereiste | compétences linguistiques orales exigées et qui, parce qu'il leur |
mondelinge taalvaardigheid beschikken, door een gebrek aan taalkundige | |
basiscompetenties en -inzichten niet in staat zijn de met dat niveau | manque des compétences et notions linguistiques de base, ne sont pas |
overeenstemmende schriftelijke vaardigheden te verwerven, ook niet | en mesure d'acquérir les aptitudes écrites correspondant à ce niveau, |
door de daartoe ingerichte opleidingen te volgen. | même en participant aux formations organisées à cet effet. |
Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel | Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française, |
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
op 23 maart 2023. | la Cour constitutionnelle, le 23 mars 2023. |
De griffier, | Le greffier, |
P.-Y. Dutilleux | P.-Y. Dutilleux |
De voorzitter, | Le président, |
L. Lavrysen | L. Lavrysen |