Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 149/2022 van 17 november 2022 Rolnummer 7591 In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 444 en 445 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg Luxemburg Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, en de rechters(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 149/2022 van 17 november 2022 Rolnummer 7591 In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 444 en 445 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg Luxemburg Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, en de rechters(...) Extrait de l'arrêt n° 149/2022 du 17 novembre 2022 Numéro du rôle : 7591 En cause : la question préjudicielle relative aux articles 444 et 445 du Code des impôts sur les revenus 1992, posée par le Tribunal de première instance du Luxembourg, La Cour constitutionnelle, composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, et des juges T. Gie(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 149/2022 van 17 november 2022 Extrait de l'arrêt n° 149/2022 du 17 novembre 2022
Rolnummer 7591 Numéro du rôle : 7591
In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 444 en 445 En cause : la question préjudicielle relative aux articles 444 et 445
van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, gesteld door de du Code des impôts sur les revenus 1992, posée par le Tribunal de
Rechtbank van eerste aanleg Luxemburg, afdeling Marche-en-Famenne. première instance du Luxembourg, division de Marche-en-Famenne.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, en de composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, et des juges T.
rechters T. Giet, J. Moerman, D. Pieters, E. Bribosia en W. Verrijdt, Giet, J. Moerman, D. Pieters, E. Bribosia et W. Verrijdt, assistée du
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter P. Nihoul, greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président P. Nihoul,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij vonnis van 19 mei 2021, waarvan de expeditie ter griffie van het Par jugement du 19 mai 2021, dont l'expédition est parvenue au greffe
Hof is ingekomen op 2 juni 2021, heeft de Rechtbank van eerste aanleg de la Cour le 2 juin 2021, le Tribunal de première instance du
Luxemburg, afdeling Marche-en-Famenne, de volgende prejudiciële vraag Luxembourg, division de Marche-en-Famenne, a posé la question
gesteld : préjudicielle suivante :
« Schenden de artikelen 444 en 445 van het WIB 1992 de artikelen 10, « Les articles 444 et 445 du C.I.R. 1992 violent-ils les articles 10,
11, 16 en 172 van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 1 van 11, 16 et 172 de la Constitution lus en combinaison avec l'article 1er
het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag voor de du Protocole additionnel n° 1 à la Convention européenne des droits de
rechten van de mens en artikel 4 van het Protocol nr. 7 bij datzelfde l'homme et l'article 4 du Protocole n° 7 à cette même Convention, dans
Verdrag, in zoverre zij de belastingadministratie toelaten, enerzijds, la mesure où ils permettent à l'administration fiscale de sanctionner,
de niet-indiening van een belastingaangifte te bestraffen met een d'une part, l'absence de dépôt d'une déclaration d'impôt d'une amende
geldboete waarvan het vaste bedrag varieert tussen 50,00 euro en 1 dont le montant fixe varie entre 50,00 EUR et 1.250,00 EUR et, d'autre
250,00 euro en, anderzijds, door, in het kader van de procedure van de part, en appliquant, dans le cadre de la procédure d'imposition
aanslag van ambtswege die haar oorsprong vindt in de niet-indiening d'office qui trouve son origine dans l'absence de dépôt de
van de aangifte, een verhoging van 10 % tot 200 % van de déclaration, un accroissement de 10 % à 200 % des revenus non déclarés
niet-aangegeven inkomsten toe te passen ? ». ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1.1. Artikel 444 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 B.1.1. L'article 444 du Code des impôts sur les revenus 1992 (ci-après
(hierna : het WIB 1992), zoals het van toepassing is in de zaak voor : le CIR 1992), tel qu'il est applicable dans l'affaire devant la
het verwijzende rechtscollege, bepaalt : juridiction a quo, dispose :
« Bij niet-aangifte of in geval van onvolledige of onjuiste aangifte, « En cas d'absence de déclaration ou en cas de déclaration incomplète
worden de op het niet aangegeven inkomstengedeelte verschuldigde ou inexacte, les impôts dus sur la portion des revenus non déclarés,
belastingen, bepaald voor enige verrekening van de voorheffingen, de déterminés avant toute imputation de précomptes, de crédits d'impôt,
belastingkredieten, het forfaitair gedeelte van de buitenlandse de quotité forfaitaire d'impôt étranger et de versements anticipés,
belasting en de voorafbetalingen, vermeerderd met een
belastingverhoging die wordt bepaald naar gelang van de aard en de sont majorés d'un accroissement d'impôt fixé d'après la nature et la
ernst van de overtreding, volgens een schaal waarvan de trappen door gravité de l'infraction, selon une échelle dont les graduations sont
de Koning worden vastgesteld en gaande van 10 pct. tot 200 pct. van de déterminées par le Roi et allant de 10 p.c. à 200 p.c. des impôts dus
op het niet aangegeven inkomstengedeelte verschuldigde belastingen.
Bij ontstentenis van kwade trouw kan worden afgezien van het minimum sur la portion des revenus non déclarés.
van 10 pct. belastingverhoging. En l'absence de mauvaise foi, il peut être renoncé au minimum de 10
Het totaal van de op het niet aangegeven inkomstengedeelte p.c. d'accroissement.
verschuldigde belastingen en de belastingverhogingen mag niet hoger Le total des impôts dus sur la portion des revenus non déclarés et de
zijn dan het bedrag van de niet aangegeven inkomsten. l'accroissement d'impôt ne peut dépasser le montant des revenus non
De verhoging wordt slechts toegepast wanneer de niet aangegeven déclarés. L'accroissement ne s'applique que si les revenus non déclarés
inkomsten 2.500 EUR bereiken. atteignent 2 500 EUR.
[...] ». [...] ».
B.1.2. De schaal van verhogingen waarin artikel 444 van het WIB 1992 B.1.2. L'échelle des accroissements prévue par l'article 444 du CIR
voorziet, is door artikel 225 van het koninklijk besluit van 27 1992 a été établie par l'article 225 de l'arrêté royal du 27 août 1993
augustus 1993 « tot uitvoering van het Wetboek van de
inkomstenbelastingen 1992 » (hierna : het KB/WIB 1992) als volgt « d'exécution du Code des impôts sur les revenus 1992 » (ci-après :
vastgesteld : l'AR/CIR 1992) comme suit :
Aard van de overtredingen Nature des infractions
Verhogingen Accroissements
A. A.
Niet-aangifte te wijten aan omstandigheden onafhankelijk van de wil Absence de déclaration due à des circonstances indépendantes de la
van de belastingplichtige : volonté du contribuable :
Nihil Néant
B. B.
Niet-aangifte zonder het opzet de belasting te ontduiken : Absence de déclaration sans intention d'éluder l'impôt :
- 1e overtreding (zonder inachtneming van de in A vermelde gevallen - 1ère infraction (compte non tenu des absences de déclaration visées
van niet-aangifte) : sub A) :
- 2e overtreding : - 2e infraction :
- 3e overtreding : - 3e infraction :
Vanaf de 4e overtreding worden de overtredingen van deze aard bij C A partir de la 4e infraction, les infractions de cette nature sont
ingedeeld en als zodanig bestraft. classées sub C et sanctionnées comme telles.
10 pct. 10 p.c.
20 pct. 20 p.c.
30 pct. 30 p.c.
C. C.
Niet-aangifte met het opzet de belasting te ontduiken : Absence de déclaration avec intention d'éluder l'impôt :
- 1e overtreding : - 1ère infraction :
- 2e overtreding : - 2e infraction :
- 3e overtreding en volgende overtredingen : - 3e infraction et infractions suivantes :
50 pct. 50 p.c.
100 pct. 100 p.c.
200 pct. 200 p.c.
D. D.
Niet-aangifte gepaard gaande met ofwel onjuistheid of verwijzing door Absence de déclaration accompagnée soit d'une inexactitude ou omission
valsheid of gebruik van valse stukken tijdens de verificatie van de par faux ou d'un usage de faux au cours de la vérification de la
belastingtoestand, ofwel met een omkoping of een poging tot omkopen situation fiscale, soit d'une corruption ou d'une tentative de
van ambtenaren : corruption de fonctionnaire :
in alle gevallen : dans tous les cas :
200 pct. 200 p.c.
B.2.1. De belasting is een heffing die door de Staat gezagshalve wordt B.2.1. L'impôt constitue un prélèvement pratiqué par voie d'autorité
opgelegd. Zij wordt op zijn begroting ingeschreven en is niet de par l'Etat. Il est inscrit au budget de ce dernier et ne constitue pas
tegenprestatie voor een dienst die door de overheid wordt geleverd ten la contrepartie d'un service accompli par l'autorité au bénéfice du
voordele van de afzonderlijk beschouwde heffingsplichtige. redevable considéré isolément.
Wat de belastingverhoging betreft, blijkt zowel uit de tekst van Quant à l'accroissement d'impôt, il ressort tant du texte même de
artikel 444 van het WIB 1992 zelf, als uit de parlementaire l'article 444 du CIR 1992 que des travaux préparatoires relatifs aux
voorbereiding van de wetsbepalingen die aan de oorsprong ervan liggen, dispositions législatives qui en sont à l'origine que le législateur
dat de wetgever een administratieve sanctie heeft willen instellen om visait à établir une sanction administrative afin de prévenir et de
de fraude te voorkomen en te bestraffen die zou voortvloeien uit de réprimer la fraude qui découlerait de l'absence de déclaration fiscale
niet-aangifte of uit het onvolledige of onjuiste karakter van de ou du caractère incomplet ou inexact de la déclaration. Ces situations
aangifte. Die situaties kunnen voor de belastingadministratie immers sont en effet de nature à entraîner, pour l'administration fiscale, un
een extra risico inhouden dat de correcte belasting niet wordt geïnd, risque supplémentaire de ne pas recouvrer le juste impôt et la
alsook met zich meebrengen dat financiële en menselijke middelen nécessité de consacrer des moyens financiers et des ressources
moeten worden ingezet om de vereiste controles met het oog op een humaines en vue d'opérer les vérifications nécessaires à cette juste
correcte inning uit te voeren. perception.
B.2.2. Uit de in B.1.1 en B.1.2 aangehaalde bepalingen vloeit voort B.2.2. Il résulte des dispositions citées en B.1.1 et B.1.2 que
dat de belastingverhoging wordt bepaald, enerzijds, rekening houdend l'accroissement d'impôt est calculé, d'une part, en fonction de la
met de aard en de ernst van de overtreding, die het percentage van de nature et de la gravité de l'infraction, lesquelles définissent le
verhoging definiëren, en, anderzijds, naar gelang van de grondslag pourcentage de l'accroissement et, d'autre part, en fonction de son
ervan, die afhangt van de belasting die verschuldigd is op het assiette, laquelle dépend de l'impôt dû sur la portion des revenus non
niet-aangegeven inkomstengedeelte. déclarés.
B.3.1. Artikel 445 van het WIB 1992, zoals het van toepassing is in de B.3.1. L'article 445 du CIR 1992, tel qu'il est applicable dans
zaak voor het verwijzende rechtscollege, bepaalt : l'affaire devant la juridiction a quo, dispose :
« De door de gewestelijke directeur gemachtigde ambtenaar kan een « Le fonctionnaire délégué par le directeur régional peut appliquer
pour toute infraction aux dispositions du présent Code, ainsi que des
geldboete van 50 EUR tot 1.250 EUR opleggen voor iedere overtreding arrêtés pris pour leur exécution, une amende de 50 euros à 1.250
van de bepalingen van dit Wetboek, evenals van de ter uitvoering ervan genomen besluiten. euros. Le Roi fixe l'échelle des amendes administratives et règle les
De Koning legt de schaal van de administratieve geldboetes vast en modalités d'application de celles-ci.
regelt hun toepassingsmodaliteiten. Cette amende est établie et recouvrée suivant les règles applicables
Deze geldboete wordt gevestigd en ingevorderd volgens de regelen die en matière d'impôt des personnes physiques.
van toepassing zijn inzake personenbelasting.
[...] ». [...] ».
B.3.2. De in artikel 445 van het WIB 1992 bedoelde schaal van de B.3.2. L'échelle des amendes prévue par l'article 445 du CIR 1992 a
geldboetes werd bij artikel 229/1 van het KB/WIB 1992 als volgt été établie par l'article 229/1 de l'AR/CIR 1992 comme suit :
vastgesteld :
Aard van de overtredingen Nature des infractions
Geldboete Amende administrative
A. A.
Overtreding ten gevolge van omstandigheden onafhankelijk van de wil Infraction due à des circonstances indépendantes de la volonté du
van de belastingplichtige : contribuable :
Nihil Néant
B. B.
Overtreding niet toe te schrijven aan kwade trouw of aan het opzet de Infraction non imputable à la mauvaise foi ou à l'intention d'éluder
belasting te ontduiken : l'impôt :
- 1e overtreding : - 1ère infraction :
- 2e overtreding : - 2e infraction :
- 3e overtreding : - 3e infraction :
- 4e overtreding : - 4e infraction
- Volgende overtredingen : - infractions suivantes :
50,00 EUR 50,00 EUR
125,00 EUR 125,00 EUR
250,00 EUR 250,00 EUR
625,00 EUR 625,00 EUR
1.250,00 EUR 1 250,00 EUR
C. C.
Overtreding toe te schrijven aan kwade trouw of aan het opzet de Infraction due à la mauvaise foi ou à l'intention d'éluder l'impôt (y
belasting te ontduiken (daaronder begrepen het indienen van vrijwillig compris la remise de déclarations volontairement incomplètes ou
onvolledige of onjuiste aangiften) : inexactes) :
1.250,00 EUR 1 250,00 EUR
B.4. Artikel 445 van het WIB 1992 is ook ingevoerd om de belastingplichtige aan te moedigen zijn aangifte in te dienen onder de opgelegde wettelijke voorwaarden en binnen de opgelegde wettelijke termijnen. De parlementaire voorbereiding die aan de basis van dat artikel ligt, vermeldt : « Inzake administratieve sancties, kent de wetgeving betreffende de inkomstenbelastingen slechts belastingverhogingen; in tegenstelling met de meeste andere belastingwetten kent zij geen administratieve boeten. Nochtans moet de administratie in staat zijn de [veelvuldige] verplichtingen te doen naleven die de fiscale wetten aan de belastingplichtigen en aan derden opleggen. Zij moet kunnen reageren tegen het lijdelijk verzet, de nalatigheid, de slechte wil van haar schuldenaars. De materiële overtreding moet gestraft kunnen worden. Daarom, en in acht genomen de meer dan honderdjarige ondervinding opgedaan door de administratie der registratie en domeinen, waar het stelsel der administratieve boeten uitstekende resultaten heeft opgeleverd, stelt de Regering voor dit stelsel tot de directe B.4. L'article 445 du CIR 1992 a aussi été introduit pour inciter le contribuable à déposer sa déclaration dans les conditions et les délais légaux impartis. Les travaux préparatoires à l'origine de cet article mentionnent : « En fait de sanctions administratives, la législation relative aux impôts sur les revenus ne connaît que l'accroissement; à l'encontre de la plupart des autres lois d'impôts, elle ignore les amendes administratives. Cependant, l'administration doit pouvoir faire respecter les nombreuses obligations que les lois fiscales mettent à charge tant des tiers que des contribuables. Elle doit pouvoir réagir devant l'inertie, la négligence, la mauvaise volonté de ses débiteurs. L'infraction matérielle doit pouvoir être punie. Dès lors et compte tenu de l'expérience plus que centenaire acquise par l'administration de l'enregistrement et des domaines où le système des amendes administratives a donné d'excellents résultats, le
belastingen uit te breiden » (Parl. St., Kamer, 1961-1962, nr. 264/1, Gouvernement propose d'étendre ce système aux impôts directs » (Doc.
p. 114). parl., Chambre, 1961-1962, n° 264/1, p. 114).
Die geldboete kan dus met name het loutere feit bestraffen dat de Cette amende peut donc sanctionner, entre autres, le seul fait de ne
aangifte niet binnen de wettelijke termijn is ingediend, zonder pas avoir introduit une déclaration dans le délai légal, sans pour
daarbij rekening te houden met de omvang van de niet-aangegeven autant tenir compte de l'importance des revenus non déclarés.
inkomsten. B.5. Uit de motivering van het verwijzingsvonnis blijkt dat de B.5. Il ressort de la motivation du jugement a quo que la question
prejudiciële vraag in wezen betrekking heeft op de bestaanbaarheid van préjudicielle porte en substance sur la compatibilité des dispositions
de in het geding zijnde bepalingen met de artikelen 10, 11 en 172 van en cause avec les articles 10, 11 et 172 de la Constitution, lus en
de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 4 van het Protocol nr. 7 combinaison avec l'article 4 du Protocole n° 7 à la Convention
bij het Europees Verdrag voor de rechten van de mens in zoverre dat het beginsel non bis in idem bevat. Het Hof onderzoekt de vraag in die zin. B.6.1. De Ministerraad voert aan dat de prejudiciële vraag onontvankelijk is in zoverre de te vergelijken categorieën van personen niet erin worden geïdentificeerd. B.6.2. Wanneer een schending van het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie wordt aangevoerd, moet in de regel worden gepreciseerd welke categorieën van personen met elkaar moeten worden vergeleken en in welk opzicht de in het geding zijnde bepaling een verschil in behandeling teweegbrengt dat discriminerend zou zijn. Wanneer echter een schending wordt aangevoerd van het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie, in samenhang gelezen met een ander grondrecht, dat in voorkomend geval voortvloeit uit een internationaal verdrag dat België bindt, volstaat het te preciseren in welk opzicht européenne des droits de l'homme en ce qu'il contient le principe non bis in idem. La Cour examine la question en ce sens. B.6.1. Le Conseil des ministres soutient que la question préjudicielle est irrecevable en ce qu'elle s'abstient d'identifier les catégories de personnes à comparer. B.6.2. Lorsqu'est invoquée une violation du principe d'égalité et de non-discrimination, il faut en règle générale préciser quelles sont les catégories de personnes qui sont comparées et en quoi la disposition en cause entraîne une différence de traitement qui serait discriminatoire. Toutefois, lorsqu'une violation du principe d'égalité et de non-discrimination est alléguée en combinaison avec un autre droit fondamental, le cas échéant résultant d'une convention internationale liant la Belgique, il suffit de préciser en quoi ce droit fondamental
dat grondrecht is geschonden. De categorie van personen van wie dat est violé. La catégorie de personnes pour lesquelles ce droit
grondrecht is geschonden moet immers worden vergeleken met de fondamental est violé doit être comparée à la catégorie de personnes
categorie van personen voor wie dat grondrecht is gewaarborgd. envers lesquelles ce droit fondamental est garanti.
B.6.3. Aangezien de schending van het beginsel van gelijkheid en B.6.3. Etant donné que la violation du principe d'égalité et de
niet-discriminatie wordt aangevoerd in samenhang met artikel 4 van het non-discrimination est alléguée en combinaison avec l'article 4 du
voormelde Protocol nr. 7 en de prejudiciële vraag uiteenzet in welk Protocole n° 7, précité, et que la question préjudicielle expose en
opzicht die verdragsbepaling wordt geschonden, wordt de exceptie quoi cette disposition conventionnelle est violée, l'exception est
verworpen. rejetée.
B.7.1. Ten slotte voert de Ministerraad aan dat de prejudiciële vraag B.7.1. Enfin, le Conseil des ministres soutient que la question
onontvankelijk is omdat zij in werkelijkheid betrekking heeft op de
bestaanbaarheid van de in het geding zijnde bepalingen met de préjudicielle est irrecevable car elle porte en réalité sur la
rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens met compatibilité des dispositions en cause avec la jurisprudence de la
betrekking tot het beginsel non bis in idem, waarvan het onderzoek tot Cour européenne des droits de l'homme relative au principe non bis in
de bevoegdheid van de feitenrechter behoort. idem, dont l'examen relève de la compétence du juge du fond.
B.7.2. De uitlegging van artikel 4 van het voormelde Protocol nr. 7 B.7.2. L'interprétation de l'article 4 du Protocole n° 7, précité, par
door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens maakt integraal deel la Cour européenne des droits de l'homme fait partie intégrante de
uit van die verdragsbepaling. cette disposition conventionnelle.
B.8. De excepties van niet-ontvankelijkheid worden verworpen. B.8. Les exceptions d'irrecevabilité sont rejetées.
B.9. De prejudiciële vraag heeft betrekking op de bestaanbaarheid, met B.9. La question préjudicielle porte sur la compatibilité, avec les
de artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet, in samenhang gelezen met articles 10, 11 et 172 de la Constitution lus en combinaison avec
artikel 4, lid 1, van het voormelde Protocol nr. 7, van de cumulatieve l'article 4, paragraphe 1, du Protocole n° 7, précité, de
toepassing van de geldboete en van de belastingverhoging, zoals zij l'application cumulative de l'amende et de l'accroissement d'impôt,
voortvloeit uit de in het geding zijnde bepalingen, op een zelfde telle qu'elle résulte des dispositions en cause, à un même
belastingplichtige door de belastingadministratie tijdens een zelfde contribuable par l'administration fiscale lors d'un même exercice
aanslagjaar. In tegenstelling tot hetgeen de verzoekende partij voor d'imposition. Contrairement à ce que soutient la partie requérante
het verwijzende rechtscollege aanvoert, betreft de thans onderzochte devant la juridiction a quo, la question préjudicielle présentement
prejudiciële vraag een ander onderwerp dan dat van de prejudiciële examinée porte sur un objet autre que celui des questions
vragen die aanleiding hebben gegeven tot het arrest nr. 7/2019 van 23 préjudicielles qui ont donné lieu à l'arrêt n° 7/2019 du 23 janvier
januari 2019, dat met name betrekking had op de alternatieve 2019, qui concernait notamment l'application alternative des
toepassing van de in het geding zijnde bepalingen. dispositions en cause.
B.10. Krachtens artikel 4, lid 1, van het voormelde Protocol nr. 7 « B.10. En vertu de l'article 4, paragraphe 1, du Protocole n° 7,
[wordt] niemand [...] opnieuw berecht of gestraft in een précité, « nul ne peut être poursuivi ou puni pénalement par les
strafrechtelijke procedure binnen de rechtsmacht van dezelfde Staat juridictions du même Etat en raison d'une infraction pour laquelle il
voor een strafbaar feit waarvoor hij reeds onherroepelijk is a déjà été acquitté ou condamné par un jugement définitif conformément
vrijgesproken of veroordeeld overeenkomstig de wet en het à la loi et à la procédure pénale de cet Etat ». Cette disposition
strafprocesrecht van die Staat ». Bij die bepaling wordt het algemeen
rechtsbeginsel non bis in idem vastgelegd. Dat beginsel wordt consacre le principe général de droit non bis in idem. Ce principe est
geschonden wanneer dezelfde persoon, die daarvoor reeds is veroordeeld violé lorsqu'une même personne, déjà condamnée ou acquittée en raison
d'un comportement, est à nouveau poursuivie (bis), en raison du même
of vrijgesproken, opnieuw (bis) wegens hetzelfde gedrag wordt vervolgd comportement, pour des infractions dont les éléments essentiels sont
voor inbreuken met dezelfde essentiële bestanddelen (in idem). identiques (in idem).
B.11. Zoals het Hof heeft geoordeeld bij zijn arrest nr. 61/2014 van 3 B.11. Comme la Cour l'a jugé par son arrêt n° 61/2014 du 3 avril 2014,
april 2014, hebben de fiscale geldboete waarin artikel 445 van het WIB l'amende fiscale prévue à l'article 445 du CIR 1992 et l'accroissement
1992 voorziet en de belastingverhoging waarin artikel 444 van het WIB d'impôt prévu à l'article 444 du CIR 1992 ont un caractère répressif
1992 voorziet een overheersend repressief karakter en zijn zij prédominant et constituent dès lors des sanctions de nature pénale au
derhalve sancties van strafrechtelijke aard in de zin van artikel 4 sens de l'article 4 du Protocole n° 7 à la Convention européenne des
van het Protocol nr. 7 bij het Europees Verdrag voor de rechten van de droits de l'homme.
mens. B.12. De in artikel 445 van het WIB 1992 bedoelde fiscale geldboete en B.12. L'amende fiscale prévue par l'article 445 du CIR 1992 et
de in artikel 444 van het WIB 1992 bedoelde belastingverhoging l'accroissement d'impôt prévu par l'article 444 du CIR 1992 répriment
bestraffen feiten die in wezen identiek zijn (in idem), aangezien zij des faits qui sont en substance identiques (in idem) dès lors qu'ils
allebei een niet-aangifte vanwege de belastingplichtige kunnen peuvent, tous deux, sanctionner un défaut de déclaration de la part du
bestraffen. contribuable.
B.13.1. Het staat bijgevolg aan het Hof om na te gaan of er, door het B.13.1. Il appartient dès lors à la Cour de vérifier si, par
opleggen van de in het geding zijnde sancties van strafrechtelijke l'infliction des sanctions de nature pénale en cause, il y a eu une
aard, een herhaling van vervolgingen (bis), in de zin van artikel 4 répétition des poursuites (bis) au sens de l'article 4 du Protocole n°
van het voormelde Protocol nr. 7, is geweest. 7, précité.
B.13.2. Bij zijn arrest in zake A. en B. tegen Noorwegen van 15 B.13.2. Par son arrêt en cause de A. et B. contre Norvège du 15
november 2016 heeft de grote kamer van het Europees Hof voor de novembre 2016, la grande chambre de la Cour européenne des droits de
Rechten van de Mens, met betrekking tot de cumulatie van procedures l'homme a jugé, au sujet du cumul de procédures relevant à la fois du
die zowel onder het administratief recht als onder het strafrecht
vallen (gemengde procedures), geoordeeld : droit administratif et du droit pénal (procédures mixtes) :
« 130. (...) wat betreft feiten die zowel op het gebied van het « 130. (...) s'agissant de faits punissables aussi bien sur le terrain
strafrecht als op het gebied van het administratief recht strafbaar du droit pénal que sur celui du droit administratif, la manière la
zijn, bestaat de meest geschikte manier om te waken over de
inachtneming van artikel 4 van het Protocol nr. 7 erin om in een plus sûre de veiller au respect de l'article 4 du Protocole n° 7
gepast stadium te voorzien in een procedure op één enkel niveau die consiste à prévoir, à un stade opportun, une procédure à un seul
het mogelijk maakt de parallelle onderdelen van de wettelijke regeling niveau permettant la réunion des branches parallèles du régime légal
waarbij de in het geding zijnde activiteit wordt georganiseerd samen régissant l'activité en cause, de façon à satisfaire dans le cadre
te voegen, teneinde in het kader van een en hetzelfde proces te d'un seul et même processus aux différents impératifs poursuivis par
voldoen aan de verschillende dwingende vereisten die door de la société dans sa réaction face à l'infraction. Toutefois, ainsi
maatschappij worden nagestreefd in haar reactie op het misdrijf. Zoals
hiervoor is uitgelegd (met name in de paragrafen 111 en 117 tot 120), qu'il a été expliqué ci-dessus (notamment aux paragraphes 111 et 117 à
sluit artikel 4 van het Protocol nr. 7 evenwel niet uit dat gemengde procedures worden gevoerd, zelfs tot de beëindiging ervan, mits bepaalde voorwaarden worden vervuld. In het bijzonder, teneinde het Hof ervan te overtuigen dat er geen herhaling van rechtsgedingen of van straffen (bis) bestaat die door artikel 4 van het Protocol nr. 7 wordt verboden, dient de verwerende Staat afdoende aan te tonen dat de gemengde procedures in kwestie waren verbonden door een ` voldoende nauwe substantiële en temporele band '. Er dient met andere woorden te worden aangetoond dat die werden gecombineerd om te worden opgenomen in een samenhangend geheel. Dat houdt niet alleen in dat de nagestreefde doelstellingen en de middelen die zijn aangewend om ze te bereiken, in wezen complementair moeten zijn en een temporele band moeten vertonen, maar ook dat de eventuele gevolgen die uit een dergelijke organisatie van de juridische behandeling van het gedrag in kwestie voortvloeien, evenredig en voorzienbaar moeten zijn voor de rechtzoekende. 131. Wat betreft de voorwaarden waaraan moet worden voldaan opdat gemengde - administratieve en strafrechtelijke - procedures kunnen worden geacht een voldoende substantiële en temporele band te vertonen en dus als verenigbaar kunnen worden beschouwd met het ` bis 120), l'article 4 du Protocole n° 7 n'exclut pas la conduite de procédures mixtes, même jusqu'à leur terme, pourvu que certaines conditions soient remplies. En particulier, pour convaincre la Cour de l'absence de répétition de procès ou de peines (bis) proscrite par l'article 4 du Protocole n° 7, l'Etat défendeur doit établir de manière probante que les procédures mixtes en question étaient unies par un ` lien matériel et temporel suffisamment étroit '. Autrement dit, il doit être démontré que celles-ci se combinaient de manière à être intégrées dans un tout cohérent. Cela signifie non seulement que les buts poursuivis et les moyens utilisés pour y parvenir doivent être en substance complémentaires et présenter un lien temporel, mais aussi que les éventuelles conséquences découlant d'une telle organisation du traitement juridique du comportement en question doivent être proportionnées et prévisibles pour le justiciable. 131. S'agissant des conditions à satisfaire pour que des procédures mixtes, administratives et pénales, puissent être regardées comme présentant un lien matériel et temporel suffisant et donc comme
'-criterium dat voortvloeit uit artikel 4 van het Protocol nr. 7, somt compatibles avec le critère de ` bis ' découlant de l'article 4 du
Protocole n° 7, la Cour résume de la manière suivante les
het Hof als volgt de pertinente overwegingen op die zijn afgeleid uit considérations pertinentes tirées de sa jurisprudence telle
zijn rechtspraak zoals hiervoor onderzocht. qu'examinée ci-dessus.
132. De elementen die pertinent zijn om uitspraak te doen over het 132. Les éléments pertinents pour statuer sur l'existence d'un lien
bestaan van een voldoende nauwe band vanuit materieel oogpunt, zijn suffisamment étroit du point de vue matériel sont notamment les
met name de volgende : suivants :
- de vraag of de verschillende procedures complementaire - le point de savoir si les différentes procédures visent des buts
doelstellingen nastreven en aldus niet alleen in abstracto maar ook in complémentaires et concernent ainsi, non seulement in abstracto mais
concreto betrekking hebben op verschillende aspecten van de handeling aussi in concreto, des aspects différents de l'acte préjudiciable à la
die nadelig is voor de in het geding zijnde vennootschap; société en cause;
- de vraag of het gemengd-zijn van de procedures in kwestie een - - le point de savoir si la mixité des procédures en question est une
zowel in rechte als in de praktijk - voorzienbaar gevolg is van conséquence prévisible, aussi bien en droit qu'en pratique, du même
hetzelfde bestrafte gedrag (idem); comportement réprimé (idem);
- de vraag of de procedures in kwestie zo zijn gevoerd dat bij het - le point de savoir si les procédures en question ont été conduites
verzamelen en beoordelen van de bewijselementen elke herhaling zo veel d'une manière qui évite autant que possible toute répétition dans le
mogelijk wordt voorkomen, met name dankzij een passende interactie recueil et dans l'appréciation des éléments de preuve, notamment grâce
tussen de verschillende bevoegde overheden, waaruit blijkt dat de vaststelling van de feiten die in de ene procedure heeft plaatsgevonden, werd overgenomen in de andere; - en, vooral, de vraag of de sanctie die is opgelegd na de procedure die als eerste is beëindigd, in aanmerking is genomen in de procedure die als laatste is beëindigd, zodat de betrokkene in fine geen bovenmatige last moet torsen, waarbij dat laatste risico minder waarschijnlijk is indien er een compensatieregeling bestaat die ervoor moet zorgen dat de totale som van alle uitgesproken straffen evenredig is. à une interaction adéquate entre les diverses autorités compétentes, faisant apparaître que l'établissement des faits effectué dans l'une des procédures a été repris dans l'autre; - et, surtout, le point de savoir si la sanction imposée à l'issue de la procédure arrivée à son terme en premier a été prise en compte dans la procédure qui a pris fin en dernier, de manière à ne pas faire porter pour finir à l'intéressé un fardeau excessif, ce dernier risque étant moins susceptible de se présenter s'il existe un mécanisme compensatoire conçu pour assurer que le montant global de toutes les peines prononcées est proportionné.
133. In dat verband is het ook leerzaam om rekening te houden met de 133. A cet égard, il est également instructif de tenir compte de la
wijze waarop artikel 6 van het Verdrag wordt toegepast in het soort manière dont l'article 6 de la Convention est appliqué dans le type
zaak die thans wordt onderzocht (Jussila, reeds aangehaald, § 43) : d'affaire aujourd'hui examinée (Jussila, précité, § 43) :
` (...) het is vanzelfsprekend dat bepaalde [strafrechtelijke ` (...) il va de soi que certaines [procédures pénales] ne comportent
procedures] geen onterend karakter inhouden voor diegenen op wie zij aucun caractère infamant pour ceux qu'elles visent et que les "
betrekking hebben en dat niet elke " strafvervolging " hetzelfde accusations en matière pénale " n'ont pas toutes le même poids. De
gewicht heeft. Bovendien hebben de organen van het Verdrag, door een surcroît, en adoptant une interprétation autonome de la notion d'"
autonome interpretatie van het begrip " strafvervolging " aan te nemen accusation en matière pénale " par application des critères Engel, les
met toepassing van de Engel-criteria, de basis gelegd voor een
geleidelijke uitbreiding van de toepassing van het strafrechtelijk organes de la Convention ont jeté les bases d'une extension
gedeelte van artikel 6 op domeinen die formeel gezien niet tot de progressive de l'application du volet pénal de l'article 6 à des
domaines qui ne relèvent pas formellement des catégories
traditionele categorieën van het strafrecht behoren, zoals traditionnelles du droit pénal, telles que les contraventions
administratieve overtredingen (...), straffen wegens inbreuk op de administratives (...), les punitions pour manquement à la discipline
penitentiaire tucht (...), douanemisdrijven (...), geldelijke sancties pénitentiaire (...), les infractions douanières (...), les sanctions
opgelegd wegens schending van het mededingingsrecht (...) en pécuniaires infligées pour violation du droit de la concurrence (...)
geldboetes opgelegd door financiële rechterlijke instanties (...). et les amendes infligées par des juridictions financières (...). Les
Aangezien belastingverhogingen geen deel uitmaken van de harde kern majorations d'impôt ne faisant pas partie du noyau dur du droit pénal,
van het strafrecht, dienen de door het strafrechtelijk gedeelte van
artikel 6 geboden waarborgen niet noodzakelijkerwijs in al hun les garanties offertes par le volet pénal de l'article 6 ne doivent
strengheid te worden toegepast (...). ' pas nécessairement s'appliquer dans toute leur rigueur (...). '
De redenering hiervoor maakt het mogelijk de pertinente elementen vast Le raisonnement ci-dessus permet de dégager les éléments pertinents
te stellen wanneer moet worden bepaald of artikel 4 van het Protocol lorsqu'il faut déterminer si l'article 4 du Protocole n° 7 a été
nr. 7 in acht werd genomen in de zaken met gemengde (administratieve respecté dans les affaires de procédures mixtes (administratives et
en strafrechtelijke) procedures. Bovendien moet het Verdrag, zoals het
Hof reeds herhaalde malen heeft gesteld, als een geheel worden gelezen pénales). De plus, comme la Cour l'a déjà dit à de nombreuses
en op zodanige wijze worden geïnterpreteerd dat de interne samenhang reprises, la Convention doit se lire comme un tout et s'interpréter de
ervan en de harmonie tussen de verschillende bepalingen ervan wordt manière à promouvoir sa cohérence interne et l'harmonie entre ses
bevorderd (Klass en anderen t. Duitsland, 6 september 1978, § 68, diverses dispositions (Klass et autres c. Allemagne, 6 septembre 1978,
reeks A, nr. 28; zie ook Maaouia t. Frankrijk [GK], nr. 39652/98, § § 68, série A, n° 28; voir aussi Maaouia c. France [GC], n° 39652/98,
36, EHRM 2000-X, KudCla t. Polen [GK], nr. 30210/96, § 152, EHRM § 36, CEDH 2000-X, KudCla c. Pologne [GC], n° 30210/96, § 152, CEDH
2000-XI, en Stec en anderen t. Verenigd Koninkrijk (dec.) [GK], nrs. 2000-XI, et Stec et autres c. Royaume-Uni (déc.) [GC], nos 65731/01 et
65731/01 en 65900/01, § 48, EHRM 2005-X). 65900/01, § 48, CEDH 2005-X).
De mate waarin de administratieve procedure de kenmerken van een La mesure dans laquelle la procédure administrative présente les
gewone strafrechtelijke procedure vertoont, is een belangrijk gegeven. caractéristiques d'une procédure pénale ordinaire est un élément
Gemengde procedures zullen meer waarschijnlijk aan de criteria inzake important. Des procédures mixtes satisferont plus vraisemblablement
complementariteit en samenhang voldoen indien de sancties die kunnen aux critères de complémentarité et de cohérence si les sanctions
worden opgelegd in de procedure die formeel niet als ` strafrechtelijk imposables dans la procédure non formellement qualifiée de ` pénale '
' is aangemerkt, specifiek zijn voor het gedrag in kwestie en dus geen sont spécifiques au comportement en question et ne font donc pas
deel uitmaken van de ` harde kern van het strafrecht ' (om de partie du ` noyau dur du droit pénal ' (pour reprendre les termes de
bewoordingen van het voormelde arrest-Jussila over te nemen). Indien, l'arrêt Jussila précité). Si, à titre additionnel, cette procédure n'a
aanvullend, die procedure geen daadwerkelijk onterend karakter heeft, pas de caractère véritablement infamant, il y a moins de chances
is er minder kans dat zij op de beschuldigde een onevenredige last qu'elle fasse peser une charge disproportionnée sur l'accusé. A
doet rusten. Omgekeerd, hoe meer de administratieve procedure l'inverse, plus la procédure administrative présente de
onterende kenmerken vertoont die haar in ruime mate doen aanleunen bij caractéristiques infamantes la rapprochant dans une large mesure d'une
een gewone strafrechtelijke procedure, hoe meer de sociale doeleinden procédure pénale ordinaire, plus les finalités sociales poursuivies
die met de bestraffing van het foutieve gedrag in verschillende par la punition du comportement fautif dans des procédures différentes
procedures worden nagestreefd, zich kunnen herhalen (bis) in plaats risquent de se répéter (bis) au lieu de se compléter. L'issue des
van elkaar aan te vullen. De uitkomst van de in paragraaf 129 hiervoor affaires mentionnées au paragraphe 129 ci-dessus peut passer pour des
vermelde zaken kan worden beschouwd als voorbeelden van de concretisering van een dergelijk risico. 134. Bovendien, zoals hiervoor reeds impliciet is gesteld, zelfs wanneer de substantiële band voldoende sterk is, blijft de voorwaarde van de temporele band bestaan en moet eraan worden voldaan. Daaruit mag daarom niet worden besloten dat beide procedures gelijktijdig moeten worden gevoerd vanaf het begin tot het einde. De Staat moet de mogelijkheid hebben om ervoor te kiezen de procedures geleidelijk te voeren indien dat procedé wordt verantwoord vanuit een bekommernis om doeltreffendheid en goede rechtsbedeling, verschillende sociale doeleinden nastreeft en geen onevenredig nadeel berokkent aan de betrokkene. Zoals reeds werd gepreciseerd, dient er evenwel steeds een temporele band te bestaan. Die band moet voldoende nauw zijn opdat de rechtzoekende geen slachtoffer wordt van onzekerheid en traagheid, en opdat de procedures zich niet al te ver uitstrekken in de tijd (zie, als voorbeeld voor een dergelijke lacune, Kapetanios en anderen, reeds illustrations de la concrétisation d'un tel risque. 134. De plus, ainsi qu'il a déjà été dit implicitement ci-dessus, même lorsque le lien matériel est suffisamment solide, la condition du lien temporel demeure et doit être satisfaite. Il ne faut pas en conclure pour autant que les deux procédures doivent être menées simultanément du début à la fin. L'Etat doit avoir la faculté d'opter pour la conduite des procédures progressivement si ce procédé se justifie par un souci d'efficacité et de bonne administration de la justice, poursuit des finalités sociales différentes et ne cause pas un préjudice disproportionné à l'intéressé. Toutefois, ainsi qu'il a déjà été précisé, il doit toujours y avoir un lien temporel. Ce lien doit être suffisamment étroit pour que le justiciable ne soit pas en proie à l'incertitude et à des lenteurs, et pour que les procédures ne s'étalent pas trop dans le temps (voir, comme exemple de lacune de ce
aangehaald, § 67), zelfs in het geval waarin de pertinente nationale type, Kapetanios et autres, précité, § 67), même dans l'hypothèse où
regeling voorziet in een ` geïntegreerd ' mechanisme met een le régime national pertinent prévoit un mécanisme ` intégré '
onderscheiden administratief en strafrechtelijk gedeelte. Hoe zwakker comportant un volet administratif et un volet pénal distincts. Plus le
de temporele band is, hoe meer de Staat de traagheid zal moeten lien temporel est ténu, plus il faudra que l'Etat explique et justifie
uitleggen en verantwoorden waarvoor hij verantwoordelijk zou kunnen les lenteurs dont il pourrait être responsable dans la conduite des
zijn bij het voeren van de procedures ». procédures ».
B.13.3. Bij zijn arrest van 21 september 2017 heeft het Hof van B.13.3. Par son arrêt du 21 septembre 2017, la Cour de cassation a
Cassatie geoordeeld dat het beginsel non bis in idem van toepassing is jugé que le principe non bis in idem s'applique en présence de deux
ten aanzien van twee onderscheiden administratieve procedures : « Artikel 4.1 Zevende Aanvullend Protocol EVRM, zoals uitgelegd door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, verhindert niet dat onderscheiden administratieve procedures tot oplegging van fiscale sancties, die tegen eenzelfde persoon en wegens dezelfde feiten werden ingesteld alvorens één ervan definitief werd beëindigd, tot hun einde worden voortgezet en, desgevallend, beëindigd worden met een beslissing tot oplegging van een sanctie, op voorwaarde dat [vaststaat] dat de desbetreffende procedures, zowel substantieel als procédures administratives distinctes : « L'article 4.1 du Septième Protocole additionnel à la Convention de sauvegarde des droits de l'homme et des libertés fondamentales, tel qu'il est interprété par la Cour européenne des droits de l'homme, ne s'oppose pas à ce que des procédures administratives distinctes visant à l'application de sanctions fiscales, qui ont été engagées contre une seule et même personne et en raison des mêmes faits antérieurement à la clôture définitive de l'une d'entre elles, se poursuivent jusqu'à leur terme et aboutissent, le cas échéant, à la décision d'infliger une sanction, à condition que l'existence d'un lien matériel et temporel suffisamment étroit entre ces procédures soit établie »
temporeel, voldoende nauw met elkaar verbonden zijn » (Cass., 21 (Cass., 21 septembre 2017, F.15.0081.N).
september 2017, F.15.0081.N).
B.13.4. Het verwijzende rechtscollege is van oordeel dat de in de in B.13.4. La juridiction a quo considère que les sanctions prévues par
het geding zijnde bepalingen bedoelde sancties worden opgelegd na
afloop van onderscheiden administratieve procedures en dat het les dispositions en cause sont infligées à l'issue de procédures
beginsel non bis in idem bijgevolg van toepassing kan zijn op die administratives distinctes et que, partant, le principe non bis in
idem est susceptible de s'appliquer à ces procédures. Par un arrêt du
procedures. Bij een arrest van 21 april 2022 heeft het Hof van 21 avril 2022, la Cour de cassation a jugé dans le même sens (Cass.,
Cassatie in dezelfde zin geoordeeld (Cass., 21 april 2022, 21 avril 2022, F.20.0156.N).
F.20.0156.N). B.13.5. Het staat bijgevolg aan het Hof om na te gaan of de door het B.13.5. Il appartient dès lors à la Cour de vérifier si les critères
Europees Hof voor de Rechten van de Mens gestelde criteria a priori dégagés par la Cour européenne des droits de l'homme sont a priori
worden vervuld door de in het geding zijnde wetsbepalingen. remplis par les dispositions législatives en cause.
B.14.1. Uit hetgeen in B.2.1 en B.4 is vermeld, vloeit voort dat de in B.14.1. Il découle de ce qui est dit en B.2.1 et B.4 que les
het geding zijnde bepalingen complementaire doelstellingen nastreven : dispositions en cause poursuivent des buts complémentaires : même si
hoewel de beide maatregelen een overheersend repressief karakter les deux mesures revêtent un caractère répressif prédominant,
hebben, beoogt de belastingverhoging van artikel 444 van het WIB 1992 l'accroissement d'impôt prévu à l'article 444 du CIR 1992 entend
de rechten van de Schatkist te vrijwaren, in zoverre zij wordt préserver les droits du Trésor, en ce qu'il est calculé sur la base
berekend op basis van de op het niet-aangegeven of laattijdig des impôts dus sur la portion des revenus non déclarés ou déclarés
aangegeven inkomstengedeelte verschuldigde belastingen. Daarentegen tardivement. En revanche, l'amende prévue par l'article 445 du CIR
strekt de geldboete bedoeld in artikel 445 van het WIB 1992 in de 1992 vise en premier lieu à faire acquérir au contribuable davantage
eerste plaats ertoe de belastingplichtige meer burgerzin te doen krijgen en hem te doen begrijpen dat hij in de toekomst aan zijn fiscale verplichtingen moet voldoen. De geldboete kan immers het loutere feit bestraffen dat geen aangifte werd ingediend binnen de wettelijke termijn, los van de omvang, en zelfs van het bestaan, van de niet-aangegeven inkomsten. De verhoging hangt dan weer af van het bedrag van de belasting, die maar kan worden vastgesteld zodra de belastbare grondslag is bepaald. Bijgevolg hebben de in het geding zijnde bepalingen betrekking op verschillende aspecten van de handeling die nadelig is voor de betrokken vennootschap voor het verwijzende rechtscollege. de sens civique et à lui faire comprendre qu'il doit remplir ses obligations fiscales à l'avenir. En effet, l'amende peut sanctionner le seul fait de ne pas avoir introduit de déclaration dans le délai légal, indépendamment de l'importance, et même de l'existence, des revenus non déclarés. L'accroissement, quant à lui, dépend du montant de l'impôt, qui ne peut être fixé qu'une fois la base imposable déterminée. Partant, il faut considérer que les dispositions en cause concernent des aspects différents de l'acte préjudiciable à la société en cause devant la juridiction a quo.
B.14.2. Vervolgens dient te worden nagegaan of de cumulatie van de in B.14.2. Il convient ensuite de vérifier si le cumul des procédures en
het geding zijnde procedures een - zowel in rechte als in de praktijk cause est une conséquence prévisible, aussi bien en droit qu'en
- voorzienbaar gevolg is van het bestrafte gedrag. In dat kader heeft pratique, du comportement réprimé. Dans ce cadre, le contrôle de la
de toetsing van het Hof betrekking op de voorzienbaarheid van die Cour porte sur la prévisibilité de ce cumul « en droit », qui découle
cumulatie « in rechte », die te dezen voortvloeit uit het bestaan van en l'espèce de l'existence de sanctions de nature pénale prévues dans
sancties van strafrechtelijke aard die zijn vastgelegd in één en une seule et même législation. En ce qui concerne le risque de
dezelfde wetgeving. Het risico van herhaling wanneer de répétition lorsque les éléments de preuves sont recueillis et
bewijselementen worden verzameld en beoordeeld, is a priori beperkt, appréciés, celui-ci est a priori limité, dès lors que ces procédures
aangezien die procedures worden gevoerd door dezelfde overheid, namelijk de belastingadministratie. Voor het overige staat het aan het verwijzende rechtscollege om na te gaan of de procedures die aan de oorsprong van het geschil liggen, in concreto voldoen aan de vereisten van voorzienbaarheid en of zij zo zijn gevoerd dat elke herhaling zo veel mogelijk wordt vermeden wanneer de bewijselementen worden verzameld en beoordeeld. In voorkomend geval kan het ervoor kiezen slechts een van beide sancties toe te passen op de vastgestelde overtreding. B.14.3. Wat de evenredigheid betreft, moet worden vastgesteld dat de in het geding zijnde bepalingen erin voorzien dat de Koning de schalen sont conduites par la même autorité, à savoir l'administration fiscale. Pour le surplus, il appartient à la juridiction a quo de vérifier si les procédures à l'origine du litige satisfont in concreto aux exigences de prévisibilité et si elles ont été conduites d'une manière qui évite autant que possible toute répétition lorsque les éléments de preuve sont recueillis et appréciés. Le cas échéant, elle peut choisir de n'appliquer qu'une des deux sanctions à l'infraction qu'elle a constatée. B.14.3. En ce qui concerne la proportionnalité, il faut constater que les dispositions en cause prévoient que le Roi fixe les échelles
van de geldboetes en van de verhogingen vaststelt, hetgeen het d'amendes et d'accroissements, ce qui permet de tenir compte, lors de
mogelijk maakt om bij de toepassing van die sancties rekening te houden met de ernst van het gepleegde misdrijf. Noch artikel 26, § 1, van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, noch enige andere grondwettelijke of wettelijke bepaling verleent het Hof de bevoegdheid om bij wijze van prejudiciële beslissing uitspraak te doen over de grondwettigheid van een koninklijk besluit. Het staat aan het verwijzende rechtscollege om na te gaan of de schalen die zijn opgenomen in de koninklijke besluiten die tot uitvoering van de in het geding zijnde bepalingen zijn genomen, rekening houden met het voormelde evenredigheidscriterium. Daarenboven wordt de toepassing van elk van de voormelde sancties omringd met verschillende waarborgen. Zo bepaalt artikel 444, tweede tot vierde lid, van het WIB 1992, zoals het van toepassing is in de zaak voor het verwijzende rechtscollege, dat de belastingadministratie, bij ontstentenis van kwade trouw, kan afzien l'application de ces sanctions, de la gravité de l'infraction commise. Ni l'article 26, § 1er, de la loi spéciale sur la Cour constitutionnelle du 6 janvier 1989, ni aucune autre disposition constitutionnelle ou législative ne confèrent à la Cour le pouvoir de statuer, à titre préjudiciel, sur la constitutionnalité d'un arrêté royal. Il appartient à la juridiction a quo de vérifier si les échelles qui figurent dans les arrêtés royaux d'exécution des dispositions en cause tiennent compte du critère de proportionnalité précité. Par ailleurs, l'application de chacune des sanctions précitées est entourée de plusieurs garanties. Ainsi, l'article 444, alinéas 2 à 4, du CIR 1992, tel qu'il est applicable dans l'affaire devant la juridiction a quo, précise qu'en l'absence de mauvaise foi,
van het minimum van 10 % belastingverhoging, dat het totaal van de op l'administration fiscale peut renoncer au minimum de 10 %
het niet-aangegeven inkomstengedeelte verschuldigde belastingen en de
belastingverhoging niet hoger mag zijn dan het bedrag van de d'accroissement, que le total des impôts dus sur la portion des
niet-aangegeven inkomsten en dat de belastingverhoging niet wordt revenus non déclarés et de l'accroissement d'impôt ne peut dépasser le
toegepast indien de niet-aangegeven inkomsten niet meer bedragen dan 2 montant des revenus non déclarés et que l'accroissement d'impôt ne
500 euro. Andere waarborgen zijn vastgesteld bij koninklijk besluit. s'applique pas si les revenus non déclarés n'atteignent pas 2 500
B.14.4. Voor het overige staat het aan het verwijzende rechtscollege euros. D'autres garanties ont été fixées par arrêté royal.
om concreet na te gaan of de cumulatie van de in het geding zijnde B.14.4. Pour le surplus, il appartient à la juridiction a quo de
sancties, na afloop van de voormelde procedures, geen onevenredige vérifier concrètement si le cumul de sanctions en cause, à l'issue des
last doet rusten op de betrokken belastingplichtige in het licht van procédures précitées, ne fait pas peser une charge disproportionnée
de omstandigheden van de zaak. sur le contribuable concerné au regard des circonstances de l'espèce.
B.15. Ten slotte komt het eveneens het verwijzende rechtscollege toe B.15. Enfin, il revient également à la juridiction a quo d'examiner si
te onderzoeken of die procedures met elkaar zijn verbonden door een
temporele band die voldoende nauw is opdat de belastingplichtige geen ces procédures sont reliées par un lien temporel suffisamment étroit
slachtoffer wordt van onzekerheid en traagheid en opdat de procedures pour que le contribuable ne soit pas en proie à l'incertitude et à des
zich niet al te ver uitstrekken in de tijd. lenteurs et pour que les procédures ne s'étalent pas trop dans le
B.16. De artikelen 444 en 445 van het WIB 1992, in de versies die van temps. B.16. Les articles 444 et 445 du CIR 1992, dans leur version
toepassing zijn op het geschil voor het verwijzende rechtscollege, applicable au litige devant la juridiction a quo, sont compatibles
zijn bestaanbaar met de artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet, in avec les articles 10, 11 et 172 de la Constitution, lus en combinaison
samenhang gelezen met artikel 4 van het Protocol nr. 7 bij het avec l'article 4 du Protocole n° 7 à la Convention européenne des
Europees Verdrag voor de rechten van de mens. Er zijn geen argumenten droits de l'homme. Il n'y a pas d'arguments invoqués pour examiner la
aangevoerd om de betrokken bepalingen te toetsen aan artikel 1 van het compatibilité de la disposition en cause avec l'article 1er du Premier
Eerste Aanvullend Protocol bij hetzelfde Verdrag. Protocole additionnel à la même Convention.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
De artikelen 444 en 445 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen Les articles 444 et 445 du Code des impôts sur les revenus 1992 ne
1992 schenden niet de artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet, in violent pas les articles 10, 11 et 172 de la Constitution, lus en
samenhang gelezen met artikel 4 van het Protocol nr. 7 bij het combinaison avec l'article 4 du Protocole n° 7 à la Convention
Europees Verdrag voor de rechten van de mens. européenne des droits de l'homme.
Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise,
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op 17 november 2022. la Cour constitutionnelle, le 17 novembre 2022.
De griffier, De voorzitter, Le greffier, Le président,
P.-Y. Dutilleux P. Nihoul P.-Y. Dutilleux P. Nihoul
^