Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 113/2022 van 22 september 2022 Rolnummer 7580 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 23, § 6, eerste lid, van het Wetboek van de Belgische nationaliteit, gesteld door het Hof van Cassatie. Het Gr samengesteld uit emeritus rechter J.-P. Moerman, overeenkomstig artikel 60bis van de bijzondere wet(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 113/2022 van 22 september 2022 Rolnummer 7580 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 23, § 6, eerste lid, van het Wetboek van de Belgische nationaliteit, gesteld door het Hof van Cassatie. Het Gr samengesteld uit emeritus rechter J.-P. Moerman, overeenkomstig artikel 60bis van de bijzondere wet(...) Extrait de l'arrêt n° 113/2022 du 22 septembre 2022 Numéro du rôle : 7580 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 23, § 6, alinéa 1 er , du Code de la nationalité belge, posée par la Cour de cassation. La Co composée du juge émérite J.-P. Moerman, conformément à l'article 60bis de la loi spéciale du 6 janv(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 113/2022 van 22 september 2022 Extrait de l'arrêt n° 113/2022 du 22 septembre 2022
Rolnummer 7580 Numéro du rôle : 7580
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 23, § 6, eerste En cause : la question préjudicielle relative à l'article 23, § 6,
lid, van het Wetboek van de Belgische nationaliteit, gesteld door het alinéa 1er, du Code de la nationalité belge, posée par la Cour de
Hof van Cassatie. cassation.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit emeritus rechter J.-P. Moerman, overeenkomstig composée du juge émérite J.-P. Moerman, conformément à l'article 60bis
artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle,
Grondwettelijk Hof, waarnemend voorzitter, voorzitter L. Lavrysen, en faisant fonction de président, du président L. Lavrysen, et des juges
de rechters M. Pâques, Y. Kherbache, T. Detienne, S. de Bethune en W. M. Pâques, Y. Kherbache, T. Detienne, S. de Bethune et W. Verrijdt,
Verrijdt, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le juge émérite
voorzitterschap van emeritus rechter J.-P. Moerman, J.-P. Moerman,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij arrest van 12 mei 2021, waarvan de expeditie ter griffie van het Par arrêt du 12 mai 2021, dont l'expédition est parvenue au greffe de
Hof is ingekomen op 20 mei 2021, heeft het Hof van Cassatie de la Cour le 20 mai 2021, la Cour de cassation a posé la question
volgende prejudiciële vraag gesteld : préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 23, § 6, eerste lid, van het Wetboek van de « L'article 23, § 6, alinéa 1er, du Code de la nationalité belge
Belgische nationaliteit de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution, en tant qu'il
zoverre het de ontvankelijkheid van de voorziening van de verweerder
bij de vordering tot vervallenverklaring van de nationaliteit en de subordonne la recevabilité du pourvoi du défendeur à l'action en
beoordeling van de middelen die ter ondersteuning van die voorziening déchéance de nationalité et l'appréciation des moyens invoqués à
worden aangevoerd afhankelijk stelt van de dubbele voorwaarde dat, l'appui de celui-ci, à la double condition, d'une part, qu'il se soit
enerzijds, hij zich voor het hof van beroep tevergeefs heeft beroepen prévalu vainement, devant la cour d'appel, d'une attribution, au jour
op een toekenning, op de dag van zijn geboorte, van de Belgische
nationaliteit wegens de nationaliteit van de vader of de moeder of de sa naissance, de la nationalité belge en raison de la nationalité
wegens het feit in België te zijn geboren uit een ouder die zelf in
België is geboren, en dat, anderzijds, bij die voorziening de du père ou de la mère ou en raison du fait d'être né en Belgique d'un
schending of de verkeerde toepassing van de wetten waarop het auteur né lui-même en Belgique, et que, d'autre part, le pourvoi
rechtsmiddel is gegrond dan wel het ontbreken van een reden tot invoque la violation ou la fausse application des lois consacrant le
afwijzing wordt aangevoerd, terwijl de voorziening van de beklaagde fondement de ce moyen ou le défaut de motif de son rejet, alors que le
die gericht is tegen de beslissing tot vervallenverklaring van de pourvoi du prévenu dirigé contre la décision de déchéance de la
nationaliteit die samenvalt met zijn veroordeling tot een straf op nationalité concomitante à sa condamnation à une peine, sur le
grond van de artikelen 23/1, § 1, 1° en 2°, en 23/2, § 1, van fondement des articles 23/1, § 1er, 1° et 2°, et 23/2, § 1er, du même
hetzelfde Wetboek, niet onderworpen is aan zulke beperkingen ? ». code, n'est pas soumis à de telles limitations ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
Ten aanzien van de in het geding zijnde bepaling Quant à la disposition en cause
B.1.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 23 van het B.1.1. La question préjudicielle porte sur l'article 23 du Code de la
Wetboek van de Belgische nationaliteit. Die bepaling heeft betrekking nationalité belge. Cette disposition concerne la perte de la
op het verlies van de Belgische nationaliteit ten gevolge van een nationalité belge par déchéance prononcée par la cour d'appel, et
vervallenverklaring uitgesproken door het hof van beroep, en regelt de organise la procédure relative à cette hypothèse de déchéance. Elle
procedure met betrekking tot die hypothese van vervallenverklaring.
Zij luidt : dispose :
« § 1 De Belgen die hun nationaliteit niet hebben verkregen van een « § 1er. Les Belges qui ne tiennent pas leur nationalité d'un auteur
ouder of een adoptant die Belg was op de dag van hun geboorte en de ou adoptant belge au jour de leur naissance et les Belges qui ne se
Belgen wier nationaliteit niet werd toegekend op grond van de artikelen 11 en 11bis, kunnen van de Belgische nationaliteit vervallen worden verklaard : 1° indien zij de Belgische nationaliteit hebben verkregen ten gevolge van een bedrieglijke handelwijze, door valse informatie, het plegen van valsheid in geschrifte en/of het gebruik van valse of vervalste stukken, door identiteitsfraude of fraude bij het verkrijgen van het recht op verblijf; 2° indien zij ernstig tekortkomen aan hun verplichtingen als Belgische burger. Het Hof spreekt de vervallenverklaring niet uit indien dit tot gevolg zou hebben dat de betrokkene staatloos zou worden, tenzij de nationaliteit verkregen werd ten gevolge van een bedrieglijke handelwijze, door valse informatie of door verzwijging van enig relevant feit. In dat geval, zelfs indien de betrokkene er niet in geslaagd is zijn oorspronkelijke nationaliteit te herkrijgen, zal de vervallenverklaring van de nationaliteit slechts uitgesproken worden na het verstrijken van een redelijke termijn die door het Hof aan de belanghebbende werd toegekend om te pogen zijn oorspronkelijke nationaliteit te herkrijgen. § 2. De vervallenverklaring wordt gevorderd door het openbaar ministerie. De ten laste gelegde tekortkomingen worden in het dagvaardingsexploot nauwkeurig omschreven. § 3. De vordering tot vervallenverklaring wordt vervolgd voor het hof van beroep van de hoofdverblijfplaats in België van de verweerder of, bij gebreke daarvan, voor het hof van beroep te Brussel. § 4. De eerste voorzitter stelt een raadsheer aan, op wiens verslag het hof uitspraak doet binnen een maand na het verstrijken van de termijn van dagvaarding. § 5. Is het arrest bij verstek gewezen, dan wordt het na zijn betekening, tenzij deze aan de persoon is gedaan, bij uittreksel bekendgemaakt in twee bladen uitgegeven in de provincie en in het Belgisch Staatsblad. Het verzet moet op straffe van onontvankelijkheid worden gedaan binnen acht dagen te rekenen vanaf de betekening aan de persoon of vanaf de bekendmaking, zonder verlenging van die termijn wegens de afstand. Het verzet wordt op de eerste terechtzitting van de kamer die het arrest heeft uitgesproken behandeld op verslag van de aangewezen raadsheer, indien hij nog deel uitmaakt van de kamer of, bij diens ontstentenis, van de raadsheer daartoe door de eerste voorzitter aangewezen, en het arrest wordt binnen vijftien dagen uitgesproken. § 6. Voorziening in cassatie is alleen ontvankelijk indien zij met redenen is omkleed en voor zover eensdeels voor het hof van beroep is aangenomen of beweerd dat de staat van Belg van de verweerder in de vordering tot vervallenverklaring het gevolg is van de omstandigheid dat de ouder van wie de verweerder zijn nationaliteit heeft verkregen, op zijn geboortedag zelf Belg was, en anderdeels bij die voorziening de schending of de verkeerde toepassing van wetten waarop het rechtsmiddel is gegrond dan wel het ontbreken van een reden tot afwijzing wordt ingeroepen. De voorziening wordt ingesteld en berecht zoals is voorgeschreven voor de voorzieningen in criminele zaken. § 7. De termijn om zich in cassatie te voorzien en het cassatieberoep sont pas vu attribuer leur nationalité en vertu des articles 11 et 11bis peuvent être déchus de la nationalité belge : 1° s'ils ont acquis la nationalité belge à la suite d'une conduite frauduleuse, par de fausses informations, par faux en écriture et/ou utilisation de documents faux ou falsifiés, par fraude à l'identité ou par fraude à l'obtention du droit de séjour; 2° s'ils manquent gravement à leurs devoirs de citoyen belge. La Cour ne prononce pas la déchéance au cas où celle-ci aurait pour effet de rendre l'intéressé apatride, à moins que la nationalité n'ait été acquise à la suite d'une conduite frauduleuse, par de fausses informations ou par dissimulation d'un fait pertinent. Dans ce cas, même si l'intéressé n'a pas réussi à recouvrer sa nationalité d'origine, la déchéance de nationalité ne sera prononcée qu'à l'expiration d'un délai raisonnable accordé par la Cour à l'intéressé afin de lui permettre d'essayer de recouvrer sa nationalité d'origine. § 2. La déchéance est poursuivie par le ministère public. Les manquements reprochés sont spécifiés dans l'exploit de citation. § 3. L'action en déchéance se poursuit devant la Cour d'appel de la résidence principale en Belgique du défendeur ou, à défaut, devant la Cour d'appel de Bruxelles. § 4. Le premier président commet un conseiller, sur le rapport duquel la Cour statue dans le mois de l'expiration du délai de citation. § 5. Si l'arrêt est rendu par défaut, il est, après sa signification, à moins que celle-ci ne soit faite à personne, publié par extrait dans deux journaux de la province et au Moniteur belge. L'opposition doit, à peine d'irrecevabilité, être formée dans le délai de huit jours à compter du jour de la signification à personne ou de la publication, sans augmentation de ce délai en raison de la distance. L'opposition est portée à la première audience de la chambre qui a rendu l'arrêt; elle est jugée sur le rapport du conseiller commis s'il fait encore partie de la chambre, ou, à son défaut, par le conseiller désigné par le premier président, et l'arrêt est rendu dans les quinze jours. § 6. Le pourvoi en cassation n'est recevable que s'il est motivé et pour autant que, d'une part, devant la Cour d'appel ait été admis ou soutenu que la nationalité belge du défendeur à l'action en déchéance résultait de ce que, au jour de la naissance du défendeur, l'auteur de qui il tient sa nationalité était lui-même belge et que, d'autre part, ce pourvoi invoque la violation ou la fausse application des lois consacrant le fondement de ce moyen ou le défaut de motif de son rejet. Le pourvoi est formé et jugé comme il est prescrit pour les pourvois en matière criminelle. § 7. Le délai pour se pourvoir en cassation et le pourvoi sont
schorsen de tenuitvoerlegging van het arrest. suspensifs de l'exécution de l'arrêt.
§ 8. Wanneer het arrest, waarbij de vervallenverklaring van de staat § 8. Lorsque l'arrêt prononçant la déchéance de la nationalité belge
van Belg wordt uitgesproken, onherroepelijk is geworden, stuurt de est devenu définitif, le greffier transmet immédiatement les données
griffier onmiddellijk de gegevens nodig voor de opmaak van de akte van nécessaires à l'établissement de l'acte de déchéance de la nationalité
vervallenverklaring van Belgische nationaliteit via de DABS naar de belge, via la BAEC à l'officier de l'état civil, avec la mention de
ambtenaar van de burgerlijke stand, met vermelding van de volledige l'identité complète de l'intéressé.
identiteit van de belanghebbende. L'officier de l'état civil du lieu d'inscription au registre de la
De bevoegde ambtenaar van de burgerlijke stand van de plaats van population, au registre des étrangers ou au registre d'attente de
inschrijving in het bevolkings-, vreemdelingen- of wachtregister van l'intéressé, ou, à défaut, de la résidence actuelle de l'intéressé,
de betrokkene of, bij gebrek hieraan, de actuele verblijfplaats van de ou, à défaut, de Bruxelles établit un acte de déchéance de la
betrokkene of, bij gebrek hieraan, van Brussel, maakt een akte van
vervallenverklaring van Belgische nationaliteit op. nationalité belge.
De vervallenverklaring heeft gevolg vanaf de opmaak van de akte van La déchéance a effet à compter de l'établissement de l'acte de
vervallenverklaring van Belgische nationaliteit.
§ 9. Hij die van de staat van Belg vervallen is verklaard, kan alleen déchéance de la nationalité belge.
door naturalisatie opnieuw Belg worden. In het geval bedoeld in § 1, § 9. La personne qui a été déchue de la nationalité belge ne peut
1°, verjaart de vordering tot vervallenverklaring door verloop van redevenir belge que par naturalisation. Dans le cas visé au § 1er, 1°,
vijf jaar te rekenen vanaf de datum van het bekomen van de Belgische l'action en déchéance se prescrit par cinq ans à compter de la date de
nationaliteit door de betrokkene ». l'obtention de la nationalité belge par l'intéressé ».
B.1.2. De prejudiciële vraag heeft meer bepaald betrekking op B.1.2. La question préjudicielle porte plus précisément sur le
paragraaf 6, eerste lid, van de voormelde bepaling, die de paragraphe 6, alinéa 1er, de la disposition précitée, qui restreint
mogelijkheden van cassatieberoep beperkt tot de daarin opgesomde les possibilités de pourvoi en cassation aux moyens qui y sont
middelen. Die beperking vindt haar oorsprong in de wet van 30 juli énumérés. Cette limitation trouve son origine dans la loi du 30
1934 « betreffende de vervallenverklaring van den staat van Belg ». juillet 1934 « concernant la déchéance de la nationalité ». C'est la
Dezelfde wet heeft de vordering tot vervallenverklaring van de
nationaliteit toevertrouwd aan de hoven van beroep en niet langer aan même loi qui a confié l'action en déchéance de la nationalité aux
de rechtbanken van eerste aanleg. De parlementaire voorbereiding van cours d'appel et non plus aux tribunaux de première instance. Les
die wet vermeldt : travaux préparatoires de cette loi mentionnent :
« Het hooge gezag, de onbetwiste onafhankelijkheid van de Hoven van « La haute autorité, l'indépendance incontestée des cours d'appel, est
Beroep, is de meest doeltreffende waarborg voor een rustige en la plus efficace garantie d'une justice sereine et impartiale.
onpartijdige rechtsbedeeling.
[...] [...]
De bepaling van § 5 [lees : § 6 in de huidige bepaling] wil vermijden La disposition du § 5 [lire : § 6 dans la disposition actuelle] tend à
dat de voorziening in verbreking zou kunnen dienen als een middel tot éviter que le recours en cassation puisse être employé comme un moyen
opschorting van de tenuitvoerlegging van het arrest. dilatoire de l'exécution de l'arrêt.
Het Hof van Beroep zal feitelijk uitspraak doen over het bestaan van La Cour d'appel statuera en fait sur l'existence du motif légal de
den wettelijken grond van de vervallenverklaring ' ernstig te kort déchéance ' avoir gravement manqué aux devoirs de citoyens belge '.
gekomen zijn aan zijn verplichtingen als Belgisch burger '. Het kan er Elle peut être amenée à statuer en droit sur la nationalité de
toe gebracht worden in rechte uitspraak te doen over de nationaliteit l'auteur du défendeur, déterminante de la sienne. Le pourvoi n'est
van den ouder van welken de verweerder zijn nationaliteit gekregen heeft. De voorziening is slechts ontvankelijk wanneer het die questie van nationaliteit voor het hoogste gerechtshof brengt. Aldus worden de voorzieningen, die slechts op gewone middelen van rechtspleging gegrond zijn, uitgesloten. Hier in deze zaken, waar de spoed van de rechtsbedeeling de onontbeerlijke voorwaarde is om doeltreffend te zijn, is een dergelijke beperking ten volle gerechtvaardigd. Door diezelfde overweging, moet die voorziening, die alleen ontvankelijk is, worden ingesteld en berecht zoals is voorgeschreven voor de voorziening in crimineele zaken. Het ontwerp wijkt daar slechts van af waar het eischt dat, om te vermijden dat zonder werkelijke gronden admis que s'il porte devant la cour suprême de cette question de nationalité. Ainsi sont écartés les pourvois fondés sur de simples moyens de procédure. En une matière où la célérité de la justice est la condition indispensable de l'efficacité de son action, une telle restriction se justifie parfaitement. Par la même considération, ce pourvoi seul recevable doit être formé et jugé suivant les formes des pourvois en matière criminelle. Le projet y déroge seulement en ce qu'il exige, pour éviter l'intentement de recours sans fondement réel,
beroep zou worden ingesteld, de voorziening met redenen omkleed weze » que le pourvoi soit motivé » (Doc. parl., Chambre, 1933-1934, n° 179,
(Parl. St., Kamer, 1933-1934, nr. 179, p. 4). p. 4).
De wet van 28 juni 1984 « betreffende sommige aspecten van de toestand La loi du 28 juin 1984 « relative à certains aspects de la condition
van de vreemdelingen en houdende de invoering van het Wetboek van de
Belgische nationaliteit » heeft de in het geding zijnde paragraaf niet des étrangers et instituant le Code de la nationalité belge » n'a pas
gewijzigd. modifié le paragraphe en cause.
B.1.3. Het Hof wordt verzocht de in het geding zijnde bepaling te B.1.3. La Cour est invitée à comparer la disposition en cause avec les
vergelijken met de artikelen 23/1 en 23/2 van het Wetboek van de articles 23/1 et 23/2 du Code de la nationalité belge, qui disposent :
Belgische nationaliteit, die luiden :
«

Art. 23/1.§ 1. De vervallenverklaring van de Belgische

«

Art. 23/1.§ 1er. La déchéance de la nationalité belge peut être

nationaliteit kan op vordering van het openbaar ministerie door de prononcée par le juge sur réquisition du ministère public à l'égard de
rechter worden uitgesproken ten aanzien van Belgen die hun
nationaliteit niet hebben verkregen van een ouder of een adoptant die Belges qui ne tiennent pas leur nationalité d'un auteur ou adoptant
Belg was op de dag van hun geboorte en van Belgen wier nationaliteit belge au jour de leur naissance et des Belges qui ne se sont pas vu
niet werd toegekend op grond van artikel 11, eerste lid, 1° en 2° : attribuer leur nationalité en vertu de l'article 11, alinéa 1er, 1° et
1° indien zij als dader, mededader of medeplichtige veroordeeld werden 2° : 1° s'ils ont été condamnés, comme auteur, coauteur ou complice, à une
tot een gevangenisstraf van ten minste vijf jaar zonder uitstel voor peine d'emprisonnement d'au moins cinq ans sans sursis pour une
een misdrijf vermeld in de artikelen 101 tot 112, 113 tot 120bis, infraction visée aux articles 101 à 112, 113 à 120bis, 120quater,
120quater, 120sexies, 120octies, 121 tot 123, 123ter, 123quater, 120sexies, 120octies, 121 à 123, 123ter, 123quater, alinéa 2, 124 à
tweede lid, 124 tot 134, 136bis, 136ter, 136quater, 136quinquies, 134, 136bis, 136ter, 136quater, 136quinquies, 136sexies et 136septies,
136sexies en 136septies, 331bis, 433quinquies tot 433octies, 477 tot 331bis, 433quinquies à 433octies, 477 à 477sexies et 488bis du Code
477sexies en 488bis van het Strafwetboek en de artikelen 77bis, 77ter,
77quater en 77quinquies van de vreemdelingenwet, voor zover zij de hen pénal et aux articles 77bis, 77ter, 77quater et 77quinquies de la loi
ten laste gelegde feiten hebben gepleegd binnen tien jaar vanaf de dag sur les étrangers, pour autant que les faits leur reprochés aient été
waarop zij de Belgische nationaliteit hebben verworven, met commis dans les dix ans à compter de la date d'obtention de la
uitzondering van de misdrijven bedoeld in de artikelen 136bis, 136ter nationalité belge, à l'exception des infractions visées aux articles
en 136quater van het Strafwetboek; 136bis, 136ter et 136quater du Code pénal;
2° indien zij als dader, mededader of medeplichtige veroordeeld werden 2° s'ils ont été condamnés, comme auteur, coauteur ou complice à une
tot een gevangenisstraf van ten minste vijf jaar zonder uitstel voor peine d'emprisonnement de cinq ans sans sursis pour une infraction
het plegen van een misdrijf waarvan het plegen kennelijk werd
vergemakkelijkt door het bezit van de Belgische nationaliteit, voor dont la commission a été manifestement facilitée par la possession de
zover zij het misdrijf hebben gepleegd binnen vijf jaar vanaf de dag la nationalité belge, pour autant que l'infraction ait été commise
waarop zij de Belgische nationaliteit hebben verworven; dans les cinq ans à compter de la date d'obtention de la nationalité
3° indien zij de Belgische nationaliteit hebben verkregen door belge; 3° s'ils ont acquis la nationalité belge par mariage conformément à
huwelijk krachtens artikel 12bis, § 1, 3°, en indien dit huwelijk is l'article 12bis, 3°, et que ce mariage a été annulé pour cause de
nietig verklaard wegens schijnhuwelijk zoals omschreven in artikel
146bis van het Burgerlijk Wetboek, onder voorbehoud van de bepalingen mariage de complaisance tel que décrit à l'article 146bis du Code
van de artikelen 201 en 202 van het Burgerlijk Wetboek. civil, sous réserve des dispositions des articles 201 et 202 du Code
§ 2. De rechter spreekt de vervallenverklaring niet uit indien dit tot civil. § 2. Le juge ne prononce pas la déchéance au cas où celle-ci aurait
gevolg zou hebben dat de betrokkene staatloos zou worden, tenzij de pour effet de rendre l'intéressé apatride, à moins que la nationalité
nationaliteit verkregen werd ten gevolge van een bedrieglijke n'ait été acquise à la suite d'une conduite frauduleuse, par de
handelwijze, door valse informatie of door verzwijging van enig fausses informations ou par dissimulation d'un fait pertinent. Dans ce
relevant feit. In dat geval, zelfs indien de betrokkene er niet in cas, même si l'intéressé n'a pas réussi à recouvrer sa nationalité
geslaagd is zijn oorspronkelijke nationaliteit te herkrijgen, zal de
vervallenverklaring van de nationaliteit slechts uitgesproken worden d'origine, la déchéance de nationalité ne sera prononcée qu'à
na het verstrijken van een redelijke termijn die door de rechter aan l'expiration d'un délai raisonnable accordé par le juge à l'intéressé
de belanghebbende werd toegekend om te pogen zijn oorspronkelijke afin de lui permettre d'essayer de recouvrer sa nationalité d'origine.
nationaliteit te herkrijgen.
§ 3. Wanneer het vonnis waarbij de vervallenverklaring van de staat § 3. Lorsque le jugement prononçant la déchéance de la nationalité
van Belg wordt uitgesproken in kracht van gewijsde is gegaan, stuurt belge est passé en force de chose jugée, le greffier transmet
de griffier onmiddellijk de gegevens nodig voor de opmaak van de akte immédiatement les données nécessaires à l'établissement de l'acte de
van vervallenverklaring van de Belgische nationaliteit via de DABS déchéance de la nationalité belge via la BAEC à l'officier de l'état
naar de ambtenaar van de burgerlijke stand, met vermelding van de civil, avec la mention de l'identité complète de l'intéressé.
volledige identiteit van de belanghebbende. L'officier de l'état civil du lieu d'inscription au registre de la
De ambtenaar van de burgerlijke stand, van de plaats van inschrijving population, au registre des étrangers ou au registre d'attente de
in het bevolkings-, vreemdelingen- of wachtregister van de betrokkene l'intéressé, ou, à défaut, de la résidence actuelle de l'intéressé,
of, bij gebrek hieraan, de actuele verblijfplaats van de betrokkene ou, à défaut, de Bruxelles établit un acte de déchéance de la
of, bij gebrek hieraan, van Brussel, maakt een akte van nationalité belge.
vervallenverklaring van Belgische nationaliteit op.
De vervallenverklaring heeft gevolg vanaf de opmaak van de akte van La déchéance a effet à compter de l'établissement de l'acte de
vervallenverklaring van Belgische nationaliteit. déchéance de la nationalité belge.
§ 4. Hij die krachtens dit artikel van de staat van Belg vervallen is § 4. La personne qui a été déchue de la nationalité belge en vertu du
verklaard, kan alleen door naturalisatie opnieuw Belg worden ». présent article ne peut redevenir Belge que par naturalisation ».
«

Art. 23/2.§ 1. De vervallenverklaring van de Belgische

«

Art. 23/2.§ 1er. La déchéance de la nationalité belge peut être

nationaliteit kan op vordering van het openbaar ministerie door de prononcée par le juge sur réquisition du ministère public à l'égard de
rechter worden uitgesproken ten aanzien van Belgen die hun
nationaliteit niet hebben verkregen van een ouder of een adoptant die Belges qui ne tiennent pas leur nationalité d'un auteur ou adoptant
Belg was op de dag van hun geboorte en van Belgen wier nationaliteit belge au jour de leur naissance et des Belges qui ne se sont pas vu
niet werd toegekend op grond van artikel 11, eerste lid, 1° en 2°, attribuer leur nationalité en vertu de l'article 11, alinéa 1er, 1° et
indien zij als dader, mededader of medeplichtige veroordeeld werden 2°, s'ils ont été condamnés, comme auteur, coauteur ou complice, à une
tot een gevangenisstraf van ten minste vijf jaar zonder uitstel voor peine d'emprisonnement d'au moins cinq ans sans sursis pour une
een misdrijf als bedoeld in boek II, titel Iter, van het Strafwetboek. infraction visée au livre II, titre Ierter, du Code pénal.
§ 2. De rechter spreekt de vervallenverklaring niet uit indien dit tot § 2. Le juge ne prononce pas la déchéance au cas où celle-ci aurait
gevolg zou hebben dat de betrokkene staatloos zou worden, tenzij de pour effet de rendre l'intéressé apatride, à moins que la nationalité
nationaliteit verkregen werd ten gevolge van een bedrieglijke n'ait été acquise à la suite d'une conduite frauduleuse, par de
handelwijze, door valse informatie of door verzwijging van enig fausses informations ou par dissimulation d'un fait pertinent. Dans ce
relevant feit. In dat geval, zelfs indien de betrokkene er niet in cas, même si l'intéressé n'a pas réussi à recouvrer sa nationalité
geslaagd is zijn oorspronkelijke nationaliteit te herkrijgen, zal de
vervallenverklaring van de nationaliteit slechts uitgesproken worden d'origine, la déchéance de nationalité ne sera prononcée qu'à
na het verstrijken van een redelijke termijn die door de rechter aan l'expiration d'un délai raisonnable accordé par le juge à l'intéressé
de belanghebbende werd toegekend om te pogen zijn oorspronkelijke afin de lui permettre d'essayer de recouvrer sa nationalité d'origine.
nationaliteit te herkrijgen.
§ 3. Wanneer het vonnis waarbij de vervallenverklaring van de staat § 3. Lorsque le jugement prononçant la déchéance de la nationalité
van Belg wordt uitgesproken in kracht van gewijsde is gegaan, stuurt belge est passé en force de chose jugée, le greffier transmet
de griffier onmiddellijk de gegevens nodig voor de opmaak van de akte immédiatement les données nécessaires à l'établissement de l'acte de
van vervallenverklaring van Belgische nationaliteit via de DABS naar déchéance de la nationalité belge via la BAEC à l'officier de l'état
de ambtenaar van de burgerlijke stand, met vermelding van de volledige civil, avec la mention de l'identité complète de l'intéressé.
identiteit van de belanghebbende. L'officier de l'état civil du lieu d'inscription au registre de la
De ambtenaar van de burgerlijke stand, van de plaats van inschrijving population, au registre des étrangers ou au registre d'attente de
in het bevolkings-, vreemdelingen- of wachtregister van de betrokkene l'intéressé, ou, à défaut, de la résidence actuelle de l'intéressé,
of, bij gebrek hieraan, de actuele verblijfplaats van de betrokkene ou, à défaut, de Bruxelles établit immédiatement l'acte de déchéance
of, bij gebrek hieraan, van Brussel, maakt onmiddellijk een akte van
vervallenverklaring van Belgische nationaliteit op. de la nationalité belge.
De vervallenverklaring heeft gevolg vanaf de opmaak van de akte van La déchéance a effet à compter de l'établissement de l'acte de
vervallenverklaring van Belgische nationaliteit. déchéance de la nationalité belge.
§ 4. Hij die krachtens dit artikel van de staat van Belg vervallen is § 4. La personne qui a été déchue de la nationalité belge en vertu du
verklaard, kan alleen door naturalisatie opnieuw Belg worden ». présent article ne peut redevenir Belge que par naturalisation ».
Ten aanzien van de prejudiciële vraag Quant à la question préjudicielle
B.2.1. Uit het verwijzingsarrest blijkt dat de vervallenverklaring van B.2.1. L'arrêt de renvoi fait apparaître que la déchéance de
de nationaliteit uitgesproken door het Hof van Beroep te Brussel, nationalité prononcée par la Cour d'appel de Bruxelles, contre
waartegen cassatieberoep is ingesteld, betrekking heeft op een laquelle un pourvoi en cassation a été introduit, concerne une
Belgisch-Marokkaanse persoon die de Belgische nationaliteit heeft personne belgo-marocaine, qui a acquis la nationalité belge par
verkregen ten gevolge van de naturalisatie van zijn vader. De l'effet de la naturalisation de son père. La déchéance à son encontre
vervallenverklaring te zijnen aanzien steunt op een ernstige
tekortkoming aan de verplichtingen als Belgisch burger (het tweede est fondée sur un manquement grave aux devoirs de citoyen belge (le
geval vermeld in paragraaf 1 van artikel 23); de feiten die worden deuxième cas énoncé par le paragraphe 1er de l'article 23); les faits
aangegeven ter ondersteuning van die vordering betreffen een cités à l'appui de cette demande portent sur une condamnation pour
veroordeling wegens deelname aan een terroristische organisatie, participation à une organisation terroriste, visée également aux
eveneens beoogd in de artikelen 23/1 en 23/2 van het Wetboek van de articles 23/1 et 23/2 du Code de la nationalité belge.
Belgische nationaliteit.
B.2.2. De prejudiciële vraag heeft betrekking op de bestaanbaarheid, B.2.2. La question préjudicielle porte sur la compatibilité, avec les
met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, van het verschil in articles 10 et 11 de la Constitution, de la différence de traitement
behandeling onder Belgen die het voorwerp kunnen uitmaken van een
procedure tot vervallenverklaring van de nationaliteit naargelang de entre les Belges pouvant faire l'objet d'une procédure de déchéance de
vervallenverklaring wordt uitgesproken in het kader van de procedure la nationalité selon que la déchéance est prononcée dans le cadre de
die wordt geregeld bij de in het geding zijnde bepaling, dan wel wordt la procédure prévue par la disposition en cause ou qu'elle est
uitgesproken in het kader van de specifieke procedures waarin de prononcée dans le cadre des procédures spécifiques prévues aux
artikelen 23/1 en 23/2 van het Wetboek van de Belgische nationaliteit articles 23/1 et 23/2 du Code de la nationalité belge, en ce que les
voorzien, in zoverre de rechtzoekenden die tot de eerste categorie justiciables relevant de la première catégorie ne bénéficient que de
behoren alleen beschikken over de mogelijkheid van een beperkt la possibilité d'un pourvoi en cassation limité, alors que les
cassatieberoep, terwijl de rechtzoekenden die tot de tweede categorie justiciables relevant de la seconde bénéficient d'un droit à un
behoren het recht op een cassatieberoep onder gewone, ruimere pourvoi aux conditions ordinaires, plus étendues.
voorwaarden genieten.
B.3. Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie sluit niet uit B.3. Le principe d'égalité et de non-discrimination n'exclut pas
dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de
ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et
en het redelijk verantwoord is. qu'elle soit raisonnablement justifiée.
Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant
rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la
en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het beginsel van nature des principes en cause; le principe d'égalité et de
gelijkheid en niet-discriminatie is geschonden wanneer vaststaat dat non-discrimination est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas
er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés
aangewende middelen en het beoogde doel. et le but visé.
B.4. Doordat de eisende partij voor het verwijzende rechtscollege is B.4. Du fait que la partie demanderesse devant la juridiction a quo a
veroordeeld wegens feiten met betrekking tot terreurdaden en is été condamnée pour des faits relatifs à des activités terroristes et
onderworpen aan een procedure tot vervallenverklaring van de qu'elle est soumise à une procédure de déchéance de la nationalité en
nationaliteit wegens die feiten, is haar situatie vergelijkbaar met raison de ces faits, sa situation est comparable à celle qui aurait
die waarin zij het voorwerp zou hebben uitgemaakt van een van de prévalu si elle avait fait l'objet de l'une des autres procédures
andere procedures bedoeld in de artikelen 23/1 en 23/2 van het Wetboek visées aux articles 23/1 et 23/2 du Code de la nationalité belge.
van de Belgische nationaliteit. B.5.1. Het verschil in behandeling tussen bepaalde categorieën van B.5.1. Toutefois, la différence de traitement entre certaines
personen dat voortvloeit uit de toepassing van verschillende catégories de personnes qui découle de l'application de règles
procedureregels in verschillende omstandigheden houdt op zich evenwel procédurales différentes dans des circonstances différentes n'est pas
geen discriminatie in. Van discriminatie zou slechts sprake zijn discriminatoire en soi. Il ne pourrait être question de discrimination
indien het verschil in behandeling dat voortvloeit uit de toepassing que si la différence de traitement qui découle de l'application de ces
van die procedureregels een onevenredige beperking van de rechten van règles de procédure entraînait une limitation disproportionnée des
de daarbij betrokken personen met zich zou meebrengen. droits des personnes concernées.
B.5.2. Artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens B.5.2. L'article 6 de la Convention européenne des droits de l'homme
waarborgt niet het recht op een dubbele aanleg of op een ne garantit pas le droit à un double degré de juridiction ou à un
cassatieberoep. Behalve in strafzaken bestaat er bovendien geen pourvoi en cassation. Sauf en matière pénale, il n'existe en outre
algemeen beginsel dat een dergelijke waarborg inhoudt. Evenmin bestaat aucun principe général énonçant une telle garantie. De même, il
er een algemeen beginsel dat een recht op een cassatieberoep n'existe aucun principe général garantissant un droit de se pourvoir
waarborgt. en cassation.
Wanneer de wetgever evenwel ten aanzien van bepaalde rechterlijke Toutefois, lorsque le législateur prévoit une faculté d'appel ou de
beslissingen voorziet in de mogelijkheid om hoger beroep of pourvoi en cassation vis-à-vis de certaines décisions judiciaires, il
cassatieberoep in te stellen, mag hij die mogelijkheid niet zonder ne peut, sans justification raisonnable, priver de cette possibilité
redelijke verantwoording ontzeggen aan rechtzoekenden die zich in een des justiciables qui se trouvent dans une situation comparable.
vergelijkbare situatie bevinden. B.5.3. Par ailleurs, compte tenu du rôle que joue la Cour de cassation
B.5.3. Overigens verzet artikel 6 van het Europees Verdrag voor de dans l'ordre judiciaire, l'article 6 de la Convention européenne des
rechten van de mens zich, rekening houdend met de rol die het Hof van
Cassatie vervult in de rechterlijke orde, niet ertegen dat de droits de l'homme ne s'oppose pas à ce que les conditions de
ontvankelijkheidsvoorwaarden van een voorziening strenger zijn dan die recevabilité d'un pourvoi soient plus rigoureuses que celles d'un
voor een hoger beroep (EHRM, 27 november 2012, Bayar & Gürbüz t. appel (CEDH, 27 novembre 2012, Bayar & Gürbüz c. Turquie, § 42).
Turkije, § 42). B.6.1. Artikel 23, enerzijds, en de artikelen 23/1 en 23/2 van het B.6.1. L'article 23, d'une part, et les articles 23/1 et 23/2 du Code
Wetboek van de Belgische nationaliteit, anderzijds, regelen twee de la nationalité belge, d'autre part, organisent deux procédures
onderscheiden procedures tot vervallenverklaring van de nationaliteit. distinctes de déchéance de nationalité.
B.6.2. Zoals zij bij het in het geding zijnde artikel 23 wordt B.6.2. Telle qu'elle est organisée par l'article 23, en cause, la
geregeld, maakt de vervallenverklaring van de nationaliteit het déchéance de nationalité permet d'assurer le respect, par les Belges
mogelijk te verzekeren dat de verplichtingen die iedere Belgische qui ne tiennent leur nationalité ni d'un auteur ou d'un adoptant qui
burger heeft, in acht worden genomen door de Belgen die hun était Belge au moment de leur naissance ni de l'application de
nationaliteit noch door een ouder of een adoptant die Belg was op het
ogenblik van hun geboorte, noch door de toepassing van artikel 11 van l'article 11 du Code, des devoirs qui incombent à tout citoyen belge
het Wetboek hebben verkregen, en maakt zij het mogelijk die Belgen, et d'exclure ces Belges de la communauté nationale lorsqu'ils montrent
wanneer zij door hun gedrag tonen dat zij de fundamentele regels van par leur comportement qu'ils n'acceptent pas les règles fondamentales
het samenleven niet aanvaarden en ernstig afbreuk doen aan de rechten de la vie en commun et portent gravement atteinte aux droits et
en vrijheden van hun medeburgers, van de nationale gemeenschap uit te libertés de leurs concitoyens.
sluiten. B.6.3. Artikel 23/1, § 1, van het Wetboek van de Belgische B.6.3. L'article 23/1, § 1er, du Code de la nationalité belge a été
nationaliteit werd ingevoegd bij artikel 20 van de wet van 4 december
2012 « tot wijziging van het Wetboek van de Belgische nationaliteit inséré par l'article 20 de la loi du 4 décembre 2012 « modifiant le
teneinde het verkrijgen van de Belgische nationaliteit Code de la nationalité belge afin de rendre l'acquisition de la
migratieneutraal te maken ». nationalité belge neutre du point de vue de l'immigration ».
In de parlementaire voorbereiding van de wet van 4 december 2012 wordt uitgelegd : Les travaux préparatoires de la loi du 4 décembre 2012 expliquent :
« Dit wetsvoorstel wijzigt artikel 23 van het Wetboek van de Belgische « La présente proposition de loi modifie l'article 23 du Code de la
nationaliteit [...]. nationalité belge [...].
De praktijk heeft echter aangetoond dat deze bepaling geen voldoende La pratique a néanmoins montré que cette disposition n'avait pas de
duidelijke juridische grondslag bood om met succes de voorziene fondement juridique suffisamment clair pour engager avec succès la
procedure van vervallenverklaring van de nationaliteit op te starten procédure prévue de déchéance de la nationalité à l'égard des
ten aanzien van de personen die veroordeeld werden voor daden die personnes ayant été condamnées pour des actes qui étaient tellement
zodanig ernstig waren dat er niet de minste twijfel kan bestaan over graves qu'il ne pouvait y avoir le moindre doute concernant non
niet enkel het totaal gebrek aan wil van deze personen om zich te seulement l'absence totale de volonté d'intégration dans la communauté
integreren in de onthaalgemeenschap maar ook over hun duidelijk gevaar d'accueil dans leur chef, mais aussi le danger manifeste qu'elles
voor de gemeenschap in het algemeen. représentent pour la communauté en général.
In dit opzicht stelt het huidig wetsvoorstel voor de A cet égard, la présente proposition de loi vise à étendre la
vervallenverklaring uit te breiden tot personen die veroordeeld werden déchéance aux personnes qui ont été condamnées à une peine
tot een vrijheidsstraf van minstens vijf jaar zonder uitstel, op meer d'emprisonnement d'au moins cinq ans sans sursis, d'une manière
algemene wijze, voor misdrijven waarvan het plegen werd générale, pour des infractions dont la commission a été facilitée par
vergemakkelijkt door het bezit van de Belgische nationaliteit. la possession de la nationalité belge.
Voor deze strafrechtelijke misdrijven wordt voorzien in een Pour ces infractions pénales, une procédure simplifiée est également
eenvoudigere procedure : de strafrechter zal de vervallenverklaring prévue : le juge pénal prononcera immédiatement la déchéance, en même
onmiddellijk uitspreken, samen met de straf. Hierdoor wordt de temps que la peine. L'on évite ainsi le détour fastidieux par la cour
omslachtige omweg via het hof van beroep vermeden. Die werkte immers d'appel, qui avait en effet pour seul effet de ralentir la procédure
enkel vertragend, en vormde een extra belasting voor de werking van de et qui constituait une entrave supplémentaire au fonctionnement des
rechtbanken. tribunaux.
Een andere belangrijke wijziging is deze welke erin bestaat een Une autre modification importante consiste à déchoir un étranger de sa
vreemdeling van zijn Belgische nationaliteit vervallen te verklaren nationalité belge s'il l'a acquise par le biais d'un mariage de
indien hij de Belgische nationaliteit heeft verkregen op grond van een complaisance. Le Code de la nationalité belge sanctionnera dès lors
schijnhuwelijk. Aldus wil het Wetboek van de Belgische nationaliteit plus sévèrement et plus efficacement les mariages de complaisance,
strenger en efficiënter optreden tegen schijnhuwelijken die enkel contractés dans le seul but d'obtenir un avantage en matière de droit
worden aangegaan met het oog op het bekomen van een
verblijfsrechtelijk voordeel, namelijk de nationaliteit van de de séjour, à savoir la nationalité du conjoint belge » (Doc. parl.,
Belgische echtgenoot » (Parl. St., Kamer, 2010-2011, DOC 53-0476/001, pp. 11-12). Chambre, 2010-2011, DOC 53-0476/001, pp. 11-12).
Die procedure « moet toelaten dat de strafrechter onmiddellijk het Cette procédure « doit permettre au juge répressif de prononcer
verval van de Belgische nationaliteit kan uitspreken, samen met de immédiatement la déchéance de la nationalité belge, en même temps que
straf » (ibid., p. 24) : la peine » (ibid., p. 24) :
« Dit vermijdt [...] omslachtige procedure[s], waarbij een nieuwe Belg « On évite de la sorte de se retrouver face à des situations complexes
zich eerst schuldig maakt aan zware strafrechtelijke feiten, maar het dans lesquelles, après qu'un nouveau Belge a commis des infractions
Openbaar Ministerie daarna een volledig nieuwe procedure [moet] graves, le ministère public est contraint d'introduire une toute
opstarten voor het hof van beroep, om de verkregen Belgische nouvelle procédure devant la cour d'appel afin de faire prononcer la
nationaliteit te laten vervallen. déchéance de la nationalité belge obtenue.
Dit zorgt er voor dat het artikel 23 WBN totnogtoe grotendeels dode De ce fait, l'article 23 du CNB est en grande partie resté lettre
letter bleef » (ibid.). morte jusqu'à présent » (ibid.).
In het verslag wordt eveneens uitgelegd : Le rapport explique également :
« Ook de procedures voor het verlies van de nationaliteit worden « Les procédures de perte de la nationalité sont également assouplies.
versoepeld. Er wordt afgestapt van de archaïsche procedure waarbij het La proposition de loi renonce à la procédure archaïque dans laquelle
verlies van de nationaliteit door het hof van beroep moest worden la perte de la nationalité devait être prononcée par la cour d'appel »
uitgesproken » (Parl. St., Kamer, 2011-2012, DOC 53-0476/015, p. 5). (Doc. parl., Chambre, 2010-2011, DOC 53-0476/015, p. 5).
Artikel 604 van het Gerechtelijk Wetboek werd dan ook gewijzigd bij L'article 604 du Code judiciaire a dès lors été modifié par
amendement, teneinde rekening te houden met het feit dat « de amendement, afin de tenir compte du fait que « [la] compétence de la
bevoegdheid van het hof van beroep inzake vervallenverklaring [...] cour d'appel en matière de déchéance n'est [...] plus exclusive »
niet langer exclusief is » (Parl. St., Kamer, 2012-2013, DOC 53-0476/017, pp. 7-8). (Doc. parl., Chambre, 2012-2013, DOC 53-0476/017, pp. 7-8).
B.6.4. Artikel 23/2 van het Wetboek van de Belgische nationaliteit is B.6.4. L'article 23/2 du Code de la nationalité belge a été inséré par
ingevoegd bij artikel 7 van de wet van 20 juli 2015 « tot versterking l'article 7 de la loi du 20 juillet 2015 « visant à renforcer la lutte
van de strijd tegen het terrorisme ». contre le terrorisme ».
In de parlementaire voorbereiding van de voormelde wet wordt Les travaux préparatoires de la loi précitée expliquent :
uiteengezet : « Voortaan zal dus voor alle terroristische misdrijven, en niet enkel « La déchéance de la nationalité belge sera donc désormais possible
voor deze voorzien in de artikelen 137, 138, 139, 140 en 141 van het Strafwetboek, de vervallenverklaring van de Belgische nationaliteit mogelijk zijn. De procedure en het personeel toepassingsgebied zijn identiek aan deze van artikel 23/1 van het Wetboek van de Belgische nationaliteit, net als de voorwaarde van een veroordeling als dader, mededader of medeplichtige tot een gevangenisstraf van ten minste vijf jaar zonder uitstel. De beperking opgenomen in artikel 23/1 van hetzelfde Wetboek dat de ten laste gelegde feiten moeten zijn gepleegd binnen tien jaar vanaf de dag waarop zij de Belgische nationaliteit hebben verworven is niet hernomen. De verstrenging is verantwoord gezien het feit dat terrorisme op een zeer algemene en brede manier effecten ressorteert op het volledige land en dus mag worden geïnterpreteerd als een vorm van verwerping van het land, zijn instellingen en zijn waarden. In dat opzicht is het dan ook gerechtvaardigd om de mogelijkheid uit te breiden van vervallenverklaring van de intrinsiek met het land verbonden nationaliteit voor dergelijke specifieke misdrijven. pour toutes les infractions terroristes, et pas seulement pour celles qui sont prévues dans les articles 137, 138, 139, 140 et 141 du Code pénal. La procédure et le champ d'application personnel sont identiques à celles de l'article 23/1 du Code de la nationalité belge, tout comme la condition d'avoir été condamné comme auteur, coauteur ou complice à une peine d'emprisonnement d'au moins cinq ans sans sursis. La limitation prévue à l'article 23/1 du même Code qui prévoit que les faits reprochés doivent avoir été commis dans les dix ans à compter de la date d'obtention de la nationalité belge n'est pas reprise. Le renforcement se justifie par le fait que le terrorisme produit des effets d'une manière très générale et large sur le pays tout entier et donc peut être interprété comme une forme de rejet du pays, de ses institutions et de ses valeurs. Dans cette perspective, il est justifié d'étendre la possibilité de déchéance de la nationalité qui est intrinsèquement liée au pays pour ces infractions spécifiques.
De rechter houdt bij de toepassing van artikel 23/2 van het Wetboek Le juge tient compte, lors de l'application de l'article 23/2 du Code
van de Belgische nationaliteit rekening met de mogelijke gevolgen van de la nationalité belge, des conséquences possibles d'une déchéance de
een vervallenverklaring van de Belgische nationaliteit in het concrete
geval en in het licht van de rechten en fundamentele vrijheden la nationalité belge dans le cas concret, en tenant compte des droits
gegarandeerd in het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten et libertés fondamentaux garantis par la Convention européenne de
van de mens en de fundamentele vrijheden » (Parl. St., Kamer, protection des droits de l'homme et des libertés fondamentales » (Doc.
2014-2015, DOC 54-1198/001, p. 8). parl., Chambre, 2014-2015, DOC 54-1198/001, p. 8).
B.6.5. Tegen de beslissingen die in hoger beroep worden gewezen met B.6.5. Les décisions rendues en degré d'appel en application des
toepassing van de procedures bedoeld in de artikelen 23/1 en 23/2 van procédures visées par les articles 23/1 et 23/2 du Code de la
het Wetboek van de Belgische nationaliteit kan cassatieberoep worden nationalité belge sont susceptibles d'un pourvoi en cassation dans les
ingesteld in de gewone vormen en onder de gewone voorwaarden die zijn formes et conditions ordinaires prescrites pour les pourvois en
voorgeschreven voor de beroepen in criminele zaken. Er bestaat geen
beperking ten aanzien van de ontvankelijke middelen, terwijl die matière criminelle. Il n'existe pas de limitation relative aux moyens
beperking wel bestaat indien de in het geding zijnde bepaling van recevables, alors que cette limitation existe si la disposition en
toepassing is. cause est applicable.
B.7. In haar advies uitgebracht over artikel 23/1 van het Wetboek van B.7. Dans son avis rendu sur l'article 23/1 du Code de la nationalité
de Belgische nationaliteit heeft de afdeling wetgeving van de Raad van
State opgemerkt dat « de voorgeschreven procedures en de geboden belge, la section de législation du Conseil d'Etat a relevé que « les
garanties niet dezelfde zijn in het huidige artikel 23 als in het procédures et garanties offertes ne sont pas les mêmes aux articles 23
voorgestelde artikel 23bis [23/1 geworden] van het Wetboek » (advies actuel et 23bis [devenu 23/1] proposé; du Code » (avis n°
nr. 49.941/AG/2/V van 16 en 23 augustus 2011, Parl. St., Kamer, 49.941/AG/2/V des 16 et 23 août 2011, Doc. parl., Chambre, 2010-2011,
2010-2011, DOC 53-0476/11, p. 30). DOC 53-0476/11, p. 30).
In haar advies uitgebracht over artikel 23/2 van hetzelfde Wetboek Dans son avis rendu sur l'article 23/2 du même Code, la même section
voegt dezelfde afdeling eraan toe : ajoute :
« De aldus bij artikel 23, § 1, 2°, van het WBN ingevoerde regeling « Le régime de déchéance ainsi mis en place par l'article 23, § 1er,
inzake de vervallenverklaring verschilt van de regeling waarin het
ontworpen artikel 23/2 voorziet, zowel wat betreft de werkingssfeer 2°, du CNB diffère de celui que prévoit l'article 23/2 en projet, tant
ratione personae als wat betreft de ingestelde juridische procedure en ce qui concerne son champ d'application ratione personae qu'en ce
(zo bepaalt artikel 23, § 3, van het WBN dat het hof van beroep qui concerne la procédure juridictionnelle mise en place (l'article
exclusief bevoegd is) en de waarborgen die eraan verbonden zijn 23, § 3, du CNB prévoit ainsi la compétence exclusive de la Cour
(inzonderheid de ontstentenis van rechtspraak in twee instanties, die d'appel) et les garanties qui l'entourent (notamment l'absence de
in de regeling van artikel 23 nauw samenhangt met de exclusieve double degré de juridiction, liée à la compétence exclusive de la Cour
bevoegdheid van het hof van beroep) » (advies nr. 57.127/AG van 24 d'appel dans le régime de l'article 23) » (avis n° 57.127/AG du 24
maart 2015, Parl. St., Kamer, 2014-2015, DOC 54-1198/001, pp. 22-23). mars 2015, Doc. parl., Chambre, 2014-2015, DOC 54-1198/001, pp. 22-23).
B.8. Ten aanzien van de personen die het voorwerp uitmaken van een B.8. A l'égard des personnes qui font l'objet d'une mesure de
maatregel van vervallenverklaring van de nationaliteit, ongeacht de déchéance de la nationalité, quelle que soit la procédure par laquelle
procedure op grond waarvan een dergelijke maatregel is genomen, leidt
de beperking, als gevolg van de bestreden bepaling, van de aard van la mesure est prise, la restriction du type de moyen de cassation qui
het cassatiemiddel dat op een geldige wijze kan worden opgeworpen, tot peut être valablement soulevé, que prévoit la disposition en cause,
een beperking van de rechten van de betrokken personen. Het Hof moet entraîne une limitation des droits des personnes concernées. La Cour
nog onderzoeken of die beperking gerechtvaardigd is. doit encore examiner si cette limitation est justifiée.
B.9. Uit de in B.1.2 aangehaalde parlementaire voorbereiding blijkt B.9. Il ressort des travaux préparatoires mentionnés en B.1.2 que la
dat de beperking van de cassatiemiddelen in de in het geding zijnde limitation des moyens de cassation prévue par la disposition en cause
bepaling tegemoetkwam aan de wil om dilatoire procedures te vermijden. obéissait à la volonté d'éviter les procédures dilatoires. Le
De wetgever wilde daarom « de voorzieningen, die slechts op gewone législateur entendait donc écarter « les pourvois fondés sur de
middelen van rechtspleging gegrond zijn » uitsluiten. B.10.1. Het beperkte karakter van het cassatieberoep ten aanzien van de middelen die geldig kunnen worden aangevoerd, waarborgt op zich niet het verdwijnen van de dilatoire cassatieprocedures. Een cassatieberoep kan eveneens om louter dilatoire redenen worden ingesteld met verwijzing naar cassatiemiddelen die de in het geding zijnde bepaling wel toelaat. Omgekeerd sluit de in het geding zijnde bepaling het gebruik van bepaalde cassatiemiddelen uit, ook indien de reden waarom de eiser in cassatie hen aanvoert, niet dilatoir van aard is. In voorkomend geval staat het aan het Hof van Cassatie na te gaan of, gelet op alle relevante omstandigheden van de zaak, het cassatieberoep de perken van een normale uitoefening door een voorzichtig en zorgvuldig persoon kennelijk te buiten gaat. Bovendien laat artikel 780bis van het Gerechtelijk Wetboek toe de partij die de rechtspleging aanwendt voor kennelijk vertragende of onrechtmatige doeleinden te veroordelen tot een burgerlijke geldboete, onverminderd de schadevergoeding. B.10.2. Te dezen voert de eisende partij voor het verwijzende rechtscollege een middel aan in verband met een eventuele fout van de Belgische Staat. Een dergelijk middel zou ontvankelijk zijn indien de vervallenverklaring zou worden uitgesproken in het kader van de procedure waarin artikel 23/1 of artikel 23/2 van het Wetboek van de Belgische nationaliteit voorziet. Een dergelijk middel, dat op grond van de in het geding zijnde bepaling onontvankelijk is, kan echter moeilijk worden beschouwd als een « gewoon middel van rechtspleging » simples moyens de procédure ». B.10.1. Le caractère limité du pourvoi en cassation au regard des moyens qui peuvent valablement être soulevés ne garantit pas, en soi, la disparition des procédures en cassation dilatoires. Un pourvoi en cassation peut également être introduit pour des raisons purement dilatoires en renvoyant à des moyens de cassation qui, eux, sont admis par la disposition en cause. A l'inverse, la disposition en cause exclut l'usage de certains moyens de cassation, même si le motif pour lequel le demandeur en cassation les soulève n'est pas de nature dilatoire. Le cas échéant, il appartient à la Cour de cassation d'examiner si, au regard de l'ensemble des circonstances pertinentes de l'espèce, le pourvoi excède manifestement les limites d'un exercice normal par une personne prudente et diligente. Au surplus, l'article 780bis du Code judiciaire permet de condamner à une amende civile la partie qui utilise la procédure à des fins manifestement dilatoires ou abusives, sans préjudice d'éventuels dommages et intérêts. B.10.2. En l'espèce, la partie demanderesse devant la juridiction a quo soulève un moyen lié à une éventuelle faute de l'Etat belge. Un tel moyen serait recevable si la déchéance avait été prononcée dans le cadre de la procédure prévue par l'article 23/1 ou par l'article 23/2 du Code de la nationalité belge. Or, un tel moyen, qui est irrecevable en vertu de la disposition en cause, peut difficilement être considéré
dat de wetgever van 1934 wilde uitsluiten. Evenmin valt in te zien comme un « simple moyen de procédure » que le législateur de 1934
entendait bannir. On n'aperçoit pas non plus pourquoi un tel moyen se
waarom een dergelijk middel zich meer dan de toegalaten prêterait, davantage que les moyens de cassation admis, à des
cassatiemiddelen leent tot dilatoire cassatieprocedures. procédures en cassation dilatoires.
B.11. Zoals blijkt uit de in B.6.3 vermelde parlementaire B.11. Par ailleurs, comme il apparaît des travaux préparatoires
voorbereiding had de wetgever overigens de intentie, voor de mentionnés au B.6.3, l'intention du législateur était de prévoir, pour
misdrijven bedoeld in artikel 23/1 van het Wetboek van de Belgische les infractions visées à l'article 23/1 du Code de la nationalité
nationaliteit, te voorzien in een vereenvoudigde en snelle procedure.
In dat kader is het normale cassatieberoep niet strijdig geacht met belge, une procédure simplifiée et rapide. Dans ce cadre, le pourvoi
die doelstelling. Dezelfde redenering geldt in verband met artikel en cassation normal n'a pas été jugé contraire à cet objectif. Le même
23/2 van hetzelfde Wetboek. Bijgevolg kan niet worden aangevoerd dat raisonnement vaut concernant l'article 23/2 du même Code. Par
de procedure die is geregeld bij de in het geding zijnde bepaling, hoe conséquent, l'on ne peut soutenir que la procédure organisée par la
dan ook sneller zou zijn dan de hiervoor beoogde procedures louter disposition en cause serait forcément plus rapide que les procédures
door het bestaan van een beperking van de cassatiemiddelen. visées plus haut par la seule existence d'une limitation des moyens de
B.12. Bovendien is het onjuist te beweren dat de beperking van het cassation. B.12. Au surplus, il est inexact d'affirmer que la limitation du
cassatieberoep op gepaste wijze wordt gecompenseerd door de pourvoi en cassation est adéquatement compensée par la compétence de
principiële bevoegdheid die is toegewezen aan het hof van beroep om de principe attribuée à la cour d'appel de prononcer la déchéance de la
vervallenverklaring van de nationaliteit uit te spreken. Integendeel, nationalité. Au contraire, la différence de traitement dénoncée est
het aangeklaagde verschil in behandeling is des te meer onevenredig d'autant plus disproportionnée que, dans le cadre de la disposition en
daar, in het kader van de in het geding zijnde bepaling, de cause, le justiciable ne dispose déjà que d'un seul degré de
rechtzoekende al slechts beschikt over een enkele aanleg. juridiction.
B.13. Om die redenen leidt het verschil in behandeling dat voortvloeit B.13. Pour ces motifs, la différence de traitement qui découle de
uit de toepassing van de regels inzake de ontvankelijkheid van het l'application des règles de recevabilité du pourvoi en cassation dans
cassatieberoep in de vergeleken procedures, tot een onevenredige les procédures comparées entraîne une limitation disproportionnée des
beperking van de rechten van de betrokken rechtzoekenden. droits des justiciables concernés.
B.14. Artikel 23, § 6, eerste lid, van het Wetboek van de Belgische B.14. L'article 23, § 6, alinéa 1er, du Code de la nationalité belge
nationaliteit is niet bestaanbaar met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. n'est pas compatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 23, § 6, eerste lid, van het Wetboek van de Belgische L'article 23, § 6, alinéa 1er, du Code de la nationalité belge viole
nationaliteit schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. les articles 10 et 11 de la Constitution.
Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise,
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op 22 september 2022. la Cour constitutionnelle, le 22 septembre 2022.
De griffier, De wnd. voorzitter, Le greffier, Le président f.f.,
P.-Y. Dutilleux J.-P. Moerman P.-Y. Dutilleux J.-P. Moerman
^