Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 91/2022 van 30 juni 2022 Rolnummer 7667 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 42quinquies, § 1, 2°, van de wet van 1 augustus 1985 « houdende fiscale en andere bepalingen », gesteld door de Raad va Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de rechters(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 91/2022 van 30 juni 2022 Rolnummer 7667 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 42quinquies, § 1, 2°, van de wet van 1 augustus 1985 « houdende fiscale en andere bepalingen », gesteld door de Raad va Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de rechters(...) Extrait de l'arrêt n° 91/2022 du 30 juin 2022 Numéro du rôle : 7667 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 42quinquies, § 1 er , 2°, de la loi du 1 er août 1985 « portant des mesures fiscales et autr La Cour constitutionnelle, composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, et des juges J.-P. (...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 91/2022 van 30 juni 2022 Extrait de l'arrêt n° 91/2022 du 30 juin 2022
Rolnummer 7667 Numéro du rôle : 7667
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 42quinquies, § 1, En cause : la question préjudicielle relative à l'article 42quinquies,
2°, van de wet van 1 augustus 1985 « houdende fiscale en andere § 1er, 2°, de la loi du 1er août 1985 « portant des mesures fiscales
bepalingen », gesteld door de Raad van State. et autres », posée par le Conseil d'Etat.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, et des juges J.-P.
rechters J.-P. Moerman, Y. Kherbache, T. Detienne, E. Bribosia en W. Moerman, Y. Kherbache, T. Detienne, E. Bribosia et W. Verrijdt,
Verrijdt, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder assistée du greffier F. Meersschaut, présidée par le président L.
voorzitterschap van voorzitter L. Lavrysen, Lavrysen,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij arrest nr. 251.928 van 26 oktober 2021, waarvan de expeditie ter Par arrêt n° 251.928 du 26 octobre 2021, dont l'expédition est
griffie van het Hof is ingekomen op 10 november 2021, heeft de Raad parvenue au greffe de la Cour le 10 novembre 2021, le Conseil d'Etat a
van State de volgende prejudiciële vraag gesteld : posé la question préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 42quinquies, § 1, 2°, van de wet van 1 augustus 1985 « L'article 42quinquies, § 1er, 2°, de la loi du 1er août 1985 '
' houdende fiscale en andere bepalingen ' de artikelen 10 en 11 van de portant des mesures fiscales et autres ' viole-t-il les articles 10 et
Grondwet, gelezen in samenhang met artikel 6 van het Europees Verdrag 11 de la Constitution, lus en combinaison avec l'article 6 de la
over de Rechten van de Mens, nu de wettelijke termijn voor het Convention européenne des droits de l'homme, dès lors que le délai
indienen van een verzoek tot het verkrijgen van een financiële hulp légal pour introduire une demande d'obtention d'une aide financière
voor slachtoffers van terrorisme drie jaar is te rekenen vanaf de est, pour les victimes de terrorisme, de trois ans à partir de la
bekendmaking van het koninklijk besluit waarbij de desbetreffende publication de l'arrêté royal reconnaissant l'événement en question en
gebeurtenis als daad van terrorisme is erkend, terwijl de termijn voor tant qu'acte de terrorisme, alors que, pour les victimes d'actes
slachtoffers van opzettelijke gewelddaden drie jaar is, hetzij vanaf intentionnels de violence, le délai est de trois ans soit à partir du
de dag van de eerste beslissing tot seponering wegens onbekende dader jour de la première décision de classement sans suite pour auteurs
of vanaf de dag waarop een onderzoeksgerecht een beslissing tot inconnus ou du jour où une décision de non-lieu pour auteurs inconnus,
buitenvervolgingstelling wegens onbekende daders uitgesproken heeft qui a acquis force de chose jugée, a été prononcée par une juridiction
die kracht van gewijsde heeft verkregen (artikel 31bis, § 1, 3°, van d'instruction (article 31bis, § 1er, 3°, de la loi du 1er août 1985),
de wet van 1 augustus 1985), hetzij vanaf de dag waarop er definitief soit à partir du jour où il a été statué définitivement sur l'action
uitspraak is gedaan over de strafvordering bij een in kracht van publique par une décision coulée en force de chose jugée, prononcée
gewijsde gegane beslissing door een onderzoeks- of vonnisgerecht, de par une juridiction d'instruction ou de jugement, du jour où une
dag waarop een strafrechtbank bij een in kracht van gewijsde gegane décision sur les intérêts civils, coulée en force de chose jugée, a
beslissing uitspraak heeft gedaan over de burgerlijke belangen na de été prononcée par la juridiction répressive postérieurement à la
beslissing over de strafvordering, of de dag waarop uitspraak is décision sur l'action publique, ou du jour où une décision, coulée en
gedaan door een burgerlijke rechtbank bij een in kracht van gewijsde force de chose jugée, sur l'imputabilité ou l'indemnisation du
gegane beslissing over de toerekening van of over de vergoeding van de dommage, a été prononcée par un tribunal civil (article 31bis, § 1er,
schade (artikel 31bis, § 1, 4°, van de wet van 1 augustus 1985) ? ». 4°, de la loi du 1er août 1985) ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op de termijn waarover een B.1. La question préjudicielle porte sur le délai dont dispose une
slachtoffer van terrorisme beschikt om op grond van de wet van 1 victime de terrorisme pour introduire une demande d'obtention d'une
augustus 1985 « houdende fiscale en andere bepalingen » (hierna : de aide financière sur la base de la loi du 1er août 1985 « portant des
wet van 1 augustus 1985) een verzoek tot het verkrijgen van een mesures fiscales et autres » (ci-après : la loi du 1er août 1985).
financiële hulp in te dienen.
B.2.1. Afdeling II van hoofdstuk III van de wet van 1 augustus 1985 B.2.1. La section II du chapitre III de la loi du 1er août 1985
voorziet in de toekenning van hulp van de Staat in geval van prévoit l'octroi d'une aide de l'Etat dans le cas d'actes
opzettelijke gewelddaden. Die hulp kan bestaan in een noodhulp, een intentionnels de violence. Cette aide peut consister en une aide
financiële hulp of een aanvullende hulp (artikel 30, § 1, van de wet d'urgence, une aide financière ou un complément d'aide (article 30, §
van 1 augustus 1985). 1er, de la loi du 1er août 1985).
Krachtens artikel 31 van de wet van 1 augustus 1985 kan de Commissie En vertu de l'article 31 de la loi du 1er août 1985, la Commission
voor financiële hulp aan slachtoffers van opzettelijke gewelddaden en pour l'aide financière aux victimes d'actes intentionnels de violence
aan de occasionele redders (hierna : de Commissie) een financiële hulp et aux sauveteurs occasionnels (ci-après : la Commission) peut
toekennen aan de « rechtstreekse slachtoffers », namelijk de personen octroyer une aide financière aux « victimes directes », à savoir les
die ernstige lichamelijke of psychische schade ondervinden als personnes qui subissent un préjudice physique ou psychique important
rechtstreeks gevolg van een opzettelijke gewelddaad (artikel 31, 1°), résultant directement d'un acte intentionnel de violence (article 31,
en aan hun erfgerechtigden (artikel 31, 2° tot 4°). Een financiële 1°), ainsi qu'à leurs successibles (article 31, 2° à 4°). Une aide
hulp kan eveneens worden toegekend aan de « occasionele redders ». financière peut également être octroyée aux « sauveteurs occasionnels
B.2.2. Artikel 31bis, § 1, van de wet van 1 augustus 1985 bepaalt de ». B.2.2. L'article 31bis, § 1er, de la loi du 1er août 1985 fixe les
voorwaarden waaronder een financiële hulp wordt toegekend aan de
rechtstreekse slachtoffers van een opzettelijke gewelddaad en hun conditions auxquelles une aide financière est accordée aux victimes
erfgerechtigden : directes d'un acte intentionnel de violence et à leurs successibles :
« 1° De gewelddaad is in België gepleegd. « 1° L'acte de violence a été commis en Belgique.
[...] [...]
2° [...] 2° [...]
3° Indien de dader onbekend is, moet de verzoeker klacht hebben 3° Lorsque l'auteur est demeuré inconnu, le requérant doit avoir porté
ingediend, de hoedanigheid van benadeelde partij hebben aangenomen of zich burgerlijke partij hebben gesteld. Indien het strafdossier geseponeerd wordt wegens die reden is het indienen van een klacht of het aannemen van de hoedanigheid van benadeelde persoon voldoende. Het verzoek is binnen drie jaar ingediend. De termijn loopt, naargelang het geval, vanaf de dag van de eerste beslissing tot seponering wegens onbekende dader of vanaf de dag waarop een onderzoeksgerecht een beslissing tot buitenvervolgingstelling wegens onbekende daders uitgesproken heeft die kracht van gewijsde heeft bekomen. plainte, acquis la qualité de personne lésée ou s'être constitué partie civile. Lorsque le dossier pénal a été classé sans suite pour ce motif, le dépôt de plainte ou l'acquisition de la qualité de personne lésée par le requérant est suffisant. La demande est introduite dans un délai de trois ans. Le délai prend cours, selon le cas, à partir du jour de la première décision de classement sans suite pour auteurs inconnus, ou du jour où une décision de non-lieu pour auteurs inconnus, qui a acquis force de chose jugée, a été prononcée par une juridiction d'instruction.
[...] [...]
De hulp kan ook worden toegekend indien er meer dan een jaar L'aide peut également être octroyée lorsqu'un délai de plus d'un an
verstreken is sinds het indienen van een klacht, het aannemen van de s'est écoulé depuis le dépôt de plainte, l'acquisition de la qualité
hoedanigheid van benadeelde persoon of de datum van de burgerlijke de personne lésée ou la date de constitution de partie civile et que
partijstelling en de dader onbekend blijft. l'auteur demeure inconnu.
4° Indien de dader bekend is, moet de verzoeker schadevergoeding 4° Lorsque l'auteur est connu, le requérant doit tenter d'obtenir
nastreven door middel van een burgerlijke partijstelling, een réparation de son préjudice en s'étant constitué partie civile, en
rechtstreekse dagvaarding of een vordering voor een burgerlijke ayant procédé à une citation directe ou en ayant intenté une procédure
rechtbank. devant un tribunal civil.
Het verzoek kan slechts worden ingediend, naargelang het geval, na een La requête ne pourra toutefois être introduite, selon le cas, qu'après
in kracht van gewijsde gegane beslissing over de strafvordering of na qu'il aura été statué sur l'action publique par une décision
een in kracht van gewijsde gegane beslissing van de burgerlijke judiciaire passée en force de chose jugée ou qu'après une décision du
rechtbank over de toerekening van of over de vergoeding van de schade. tribunal civil passée en force de chose jugée sur l'imputabilité ou
Het verzoek is binnen drie jaar ingediend. l'indemnisation du dommage.
De termijn loopt, naargelang het geval, vanaf de dag waarop er La demande est introduite dans un délai de trois ans.
definitief uitspraak is gedaan over de strafvordering bij een in Le délai prend cours, selon le cas, à partir du jour où il a été
kracht van gewijsde gegane beslissing door een onderzoeks- of statué définitivement sur l'action publique par une décision coulée en
vonnisgerecht, de dag waarop een strafrechtbank bij een in kracht van force de chose jugée, prononcée par une juridiction d'instruction ou
gewijsde gegane beslissing uitspraak heeft gedaan over de burgerlijke de jugement, du jour où une décision sur les intérêts civils, coulée
belangen na de beslissing over de strafvordering, of de dag waarop en force de chose jugée, a été prononcée par la juridiction répressive
uitspraak is gedaan door een burgerlijke rechtbank bij een in kracht postérieurement à la décision sur l'action publique, ou du jour où une
van gewijsde gegane beslissing over de toerekening van of over de vergoeding van de schade. 5° De schade kan niet afdoende worden hersteld door de dader of de burgerlijk aansprakelijke partij, op grond van een stelsel van sociale zekerheid of een private verzekering, noch op enige andere manier. 6° Wanneer de verzoeker door omstandigheden volledig buiten zijn wil om geen klacht kon indienen, de hoedanigheid van benadeelde partij niet kon aannemen, zich geen burgerlijke partij kon stellen, geen vordering kon instellen of geen vonnis kon bekomen of wanneer het instellen van een vordering of het bekomen van een vonnis gelet op de décision, coulée en force de chose jugée, sur l'imputabilité ou l'indemnisation du dommage, a été prononcée par un tribunal civil. 5° La réparation du préjudice ne peut pas être assurée de façon effective et suffisante par l'auteur ou le civilement responsable, par un régime de sécurité sociale ou par une assurance privée, ou de toute autre manière. 6° Lorsque le requérant, suite à des circonstances absolument indépendantes de sa volonté n'a pas pu porter plainte, n'a pas pu acquérir la qualité de personne lésée, n'a pas pu se constituer partie civile, n'a pas pu introduire une action ou n'a pas pu obtenir un jugement ou lorsque l'introduction d'une action ou l'obtention d'un
insolvabiliteit van de dader kennelijk onredelijk lijkt, kan de jugement apparaît comme manifestement déraisonnable compte tenu de
commissie oordelen dat de door de verzoeker aangehaalde redenen l'insolvabilité de l'auteur, la commission peut estimer que les
voldoende zijn om hem te ontslaan van de in 3° en 4° voorziene raisons invoquées par le requérant sont suffisantes pour le dispenser
voorwaarden ». des conditions prévues aux 3° et 4° ».
B.3.1. Afdeling IV van hoofdstuk III van de wet van 1 augustus 1985 B.3.1. La section IV du chapitre III de la loi du 1er août 1985
bevat bijzondere bepalingen in het kader van de toekenning van hulp prévoit des dispositions particulières dans le cadre de l'octroi d'une
aan slachtoffers van daden van terrorisme. Die bepalingen werden aide financière aux victimes d'actes de terrorisme. Ces dispositions
grotendeels ingevoerd bij de wet van 15 januari 2019 « tot wijziging ont été en grande partie instaurées par la loi du 15 janvier 2019 «
van de wet van 1 augustus 1985 houdende fiscale en andere bepalingen modifiant la loi du 1er août 1985 portant des mesures fiscales et
wat de hulp aan de slachtoffers van terrorisme betreft » en de wet van autres en ce qui concerne l'aide aux victimes du terrorisme » et par
3 februari 2019 « tot wijziging van de wet van 1 augustus 1985 la loi du 3 février 2019 « modifiant la loi du 1er août 1985 portant
houdende fiscale en andere bepalingen wat de bevoegdheden van de des mesures fiscales et autres, en ce qui concerne les compétences de
commissie voor financiële hulp aan slachtoffers van opzettelijke la commission pour l'aide financière aux victimes d'actes
gewelddaden en aan de occasionele redders betreft inzake de intentionnels de violence et aux sauveteurs occasionnels pour les
slachtoffers van terrorisme ». victimes de terrorisme ».
Luidens de parlementaire voorbereiding van die wetten zijn de Selon les travaux préparatoires de ces lois, les dispositions
bijzondere bepalingen ten voordele van slachtoffers van daden van particulières en faveur des victimes d'actes de terrorisme ont été
terrorisme onder meer ingegeven door de vaststelling dat « de dictées, notamment, par le constat selon lequel « le traitement des
behandeling van de aanvragen van de slachtoffers van terrorisme op demandes des victimes de terrorisme [diverge] intrinsèquement sur
bepaalde punten inherent afwijkend is van deze van de ' certains points de celui des ' dossiers de droit commun ' de la
gemeenrechtelijke dossiers ' van de Commissie voor financiële hulp aan commission pour l'aide financière aux victimes » (Doc. parl., Chambre,
slachtoffers » (Parl. St., Kamer, 2017-2018, DOC 54-3258/001, p. 9) en 2017-2018, DOC 54-3258/001, p. 9), et selon lequel « de par sa
dat « de eigenheid van een terroristische aanslag, gericht tegen de spécificité, un attentat terroriste, dirigé contre les valeurs
democratische waarden van een land, waarbij in eerste instantie wordt démocratiques d'un pays, dans le cadre duquel l'intervention se fait
opgetreden binnen een crisisresponsstructuur, [...] een andere d'abord au sein d'une structure de réponse à une crise, requiert une
structurele aanpak van de slachtoffers [vergt] » (Parl. St., Kamer, toute autre approche structurelle des victimes » (Doc. parl., Chambre,
2017-2018, DOC 54-3259/001, p. 6). 2017-2018, DOC 54-3259/001, p. 6).
B.3.2. De hulp aan slachtoffers van daden van terrorisme wordt B.3.2. L'aide aux victimes d'actes de terrorisme est elle aussi
eveneens toegekend door de voormelde Commissie en kan bestaan in een octroyée par la Commission précitée et peut consister en une avance,
voorschot, een financiële hulp of een aanvullende hulp (artikel 42ter une aide financière ou un complément d'aide (article 42ter de la loi
van de wet van 1 augustus 1985). Het komt de Koning toe, bij een du 1er août 1985). Il appartient au Roi de procéder, par un arrêté
besluit vastgesteld na overleg in de Ministerraad, daden te erkennen royal délibéré en Conseil des ministres, à la reconnaissance d'actes
als daden van terrorisme (artikel 42bis, eerste lid, van de wet van 1 en tant qu'actes de terrorisme (article 42bis, alinéa 1er, de la loi
augustus 1985). du 1er août 1985).
In geval van daden van terrorisme wordt aldus, tot op zekere hoogte, Dans le cas d'actes de terrorisme, il est dès lors dérogé, dans une
afgeweken van de gemeenrechtelijke regeling die geldt bij opzettelijke certaine mesure, aux règles de droit commun qui s'appliquent aux actes
intentionnels de violence. C'est ainsi qu'une victime d'un acte de
gewelddaden. Zo kan een slachtoffer van een daad van terrorisme terrorisme peut prétendre à des frais d'avocat pour un montant maximal
aanspraak maken op advocatenkosten voor een maximumbedrag van 12 000 de 12 000 euros, au lieu de l'indemnité de procédure prévue à
euro in plaats van de in artikel 32, § 1, 6°, § 2, 5°, en § 3, 3°, van l'article 32, § 1er, 6°, § 2, 5°, et § 3, 3°, de la loi du 1er août
de wet van 1 augustus 1985 voorgeschreven rechtsplegingsvergoeding
(artikel 42sexies van de wet van 1 augustus 1985), alsook op de 1985 (article 42sexies de la loi du 1er août 1985), de même qu'au
terugbetaling van de noodzakelijke reis- en verblijfkosten voor een remboursement des frais de voyage et de séjour nécessaires pour un
maximumbedrag van 6 000 euro (artikel 42septies van de wet van 1 montant maximal de 6 000 euros (article 42septies de la loi du 1er
augustus 1985). août 1985).
B.3.3. Artikel 42quinquies van de wet van 1 augustus 1985 bepaalt de B.3.3. L'article 42quinquies de la loi du 1er août 1985 fixe les
voorwaarden waaronder de financiële hulp wordt toegekend in geval van conditions auxquelles l'aide financière est octroyée dans le cas d'un
een daad van terrorisme. De wetgever beoogde om in die bepaling de acte de terrorisme. Le législateur entendait réécrire dans cette
vereisten te herschrijven met betrekking tot de toekenning van een disposition les exigences relatives à l'octroi d'une aide financière
financiële hulp in geval van opzettelijke gewelddaden, zoals dans le cas d'actes intentionnels de violence, telles que celles-ci
vastgelegd in artikel 31bis van de wet van 1 augustus 1985, « rekening sont établies à l'article 31bis de la loi du 1er août 1985, « en
houdend met het specifieke karakter van daden van terrorisme » (Parl. tenant compte du caractère spécifique des actes de terrorisme » (Doc.
St., Kamer, 2017-2018, DOC 54-3258/001, p. 10). parl., Chambre, 2017-2018, DOC 54-3258/001, p. 10).
Krachtens artikel 42quinquies, § 1, waarvan het 2° aan de toetsing van En vertu de l'article 42quinquies, § 1er, dont le 2° est soumis au
het Hof wordt voorgelegd, wordt aan de rechtstreekse slachtoffers van contrôle de la Cour, une aide financière est octroyée aux victimes
daden van terrorisme en hun erfgerechtigden een financiële hulp directes d'actes de terrorisme et à leurs successibles lorsque les
toegekend wanneer is voldaan aan de volgende voorwaarden : conditions suivantes sont remplies :
« 1° de daad van terrorisme is gepleegd in België. In geval van een in « 1° l'acte de terrorisme a été commis en Belgique. En cas d'acte
het buitenland gepleegde daad van terrorisme moet het slachtoffer van terrorisme commis à l'étranger, la victime doit avoir la nationalité
terrorisme op het moment van deze daad de Belgische nationaliteit belge ou sa résidence habituelle en Belgique au sens de l'article 4 de
hebben of zijn gewone verblijfplaats in België hebben in de zin van
artikel 4 van de wet van 16 juli 2004 houdende het Wetboek van la loi du 16 juillet 2004 portant le Code de droit international privé
internationaal privaatrecht. De daad van terrorisme moet bij een au moment où cet acte de terrorisme est commis. L'acte de terrorisme
koninklijk besluit als bedoeld in artikel 42bis, eerste lid, erkend doit être reconnu par un arrêté royal tel que visé à l'article 42bis,
zijn; alinéa 1er;
2° het verzoek tot het bekomen van een financiële hulp moet ingediend 2° la demande d'obtention d'une aide financière doit être introduite
worden binnen een termijn van drie jaar vanaf de bekendmaking van het dans un délai de trois ans à partir de la publication de l'arrêté
koninklijk besluit als bedoeld in artikel 42bis, tweede lid, waarbij royal visé à l'article 42bis, alinéa 1er, reconnaissant l'événement en
de desbetreffende gebeurtenis als daad van terrorisme werd erkend; question en tant qu'acte de terrorisme;
3° de schade kan niet afdoende worden hersteld door de dader of de 3° la réparation du préjudice ne peut pas être assurée de façon
effective et suffisante par l'auteur ou la partie civilement
burgerlijk aansprakelijke partij, op grond van een stelsel van sociale responsable, par un régime de sécurité sociale ou par une assurance
zekerheid of een private verzekering, noch op enige andere manier ». privée, ou de toute autre manière ».
B.4.1. Het verwijzende rechtscollege vraagt aan het Hof of het B.4.1. La juridiction a quo demande à la Cour si la différence de
verschil in behandeling tussen, enerzijds, slachtoffers van daden van traitement entre, d'une part, les victimes d'actes de terrorisme et,
terrorisme en, anderzijds, slachtoffers van opzettelijke gewelddaden, d'autre part, les victimes d'actes intentionnels de violence, en ce
wat de termijn betreft om een verzoek in te dienen tot het verkrijgen qui concerne le délai pour introduire une demande d'obtention d'une
van een financiële hulp, bestaanbaar is met de artikelen 10 en 11 van aide financière, est compatible avec les articles 10 et 11 de la
de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 6 van het Europees Constitution, lus en combinaison avec l'article 6 de la Convention
Verdrag voor de rechten van de mens. européenne des droits de l'homme.
B.4.2. Zowel de slachtoffers van daden van terrorisme als de B.4.2. Tant les victimes d'actes de terrorisme que les victimes
slachtoffers van opzettelijke gewelddaden beschikken over een d'actes intentionnels de violence disposent d'un délai de forclusion
vervaltermijn van drie jaar om bij de Commissie te verzoeken om de de trois ans pour demander l'octroi d'une aide financière à la
toekenning van een financiële hulp. Evenwel is het ogenblik waarop elk Commission. Toutefois, chacun de ces deux délais prend cours à un
van die termijnen een aanvang neemt verschillend. moment différent.
Krachtens artikel 31bis, § 1, 4°, van de wet van 1 augustus 1985 En vertu de l'article 31bis, § 1er, 4°, de la loi du 1er août 1985,
moeten de slachtoffers van een opzettelijke gewelddaad, opdat zij een pour pouvoir introduire une demande d'obtention d'une aide financière,
verzoek tot het verkrijgen van een financiële hulp kunnen indienen, les victimes d'un acte intentionnel de violence doivent avoir tenté
schadevergoeding hebben nagestreefd door middel van een burgerlijke d'obtenir réparation de leur préjudice en s'étant constituées parties
partijstelling, een rechtstreekse dagvaarding of een vordering voor civiles, en ayant procédé à une citation directe ou en ayant intenté
een burgerlijke rechtbank. De termijn van drie jaar waarover zulke une procédure devant un tribunal civil. Le délai de trois ans dont
slachtoffers beschikken om een verzoek in te dienen, loopt vanaf de disposent de telles victimes pour introduire une demande commence à
dag waarop de procedure in kwestie definitief ten einde is door een in courir à partir du jour où la procédure en question est définitivement
kracht van gewijsde gegane rechterlijke beslissing. Indien de dader clôturée par une décision judiciaire coulée en force de chose jugée.
onbekend is, moeten de slachtoffers van een opzettelijke gewelddaad Lorsque l'auteur est demeuré inconnu, les victimes d'un acte
klacht hebben ingediend, de hoedanigheid van benadeelde partij hebben intentionnel de violence doivent, conformément à l'article 31bis, § 1er,
aangenomen of zich burgerlijke partij hebben gesteld, en loopt de 3°, de la même loi, avoir porté plainte, avoir acquis la qualité de
termijn van drie jaar vanaf de seponering of de personne lésée ou s'être constituées parties civiles, et le délai de
buitenvervolgingstelling wegens onbekende daders, overeenkomstig trois ans prend cours à partir de la décision de classement sans suite
artikel 31bis, § 1, 3°, van dezelfde wet. ou de non-lieu pour auteurs inconnus.
Artikel 42quinquies van de wet van 1 augustus 1985 legt geen L'article 42quinquies de la loi du 1er août 1985 n'impose pas une
dergelijke vereiste op aan de slachtoffers van een daad van telle condition aux victimes d'un acte de terrorisme, lesquelles
terrorisme, die bijgevolg om een financiële hulp kunnen verzoeken bij peuvent dès lors demander une aide financière à la Commission sans
de Commissie zonder dat zij uitdrukkelijk ertoe worden verplicht être expressément obligées d'avoir préalablement tenté d'obtenir
voorafgaandelijk hun schade proberen te verhalen op de dader langs réparation auprès de l'auteur par la voie judiciaire. En vertu de
gerechtelijke weg. Krachtens artikel 42quinquies, § 1, 2°, loopt de l'article 42quinquies, § 1er, 2°, pour une victime d'actes de
termijn van drie jaar voor een slachtoffer van een daad van terrorisme terrorisme, le délai de trois ans pour introduire une telle demande
om een dergelijk verzoek in te dienen vanaf de bekendmaking van het prend cours à partir de la publication de l'arrêté royal reconnaissant
koninklijk besluit waarbij de desbetreffende gebeurtenis als daad van l'événement en question en tant qu'acte de terrorisme.
terrorisme werd erkend.
B.5.1. De artikelen 10 en 11 van de Grondwet waarborgen het beginsel B.5.1. Les articles 10 et 11 de la Constitution garantissent le
van gelijkheid en niet-discriminatie. Artikel 6, lid 1, van het principe d'égalité et de non-discrimination. L'article 6, paragraphe
Europees Verdrag voor de rechten van de mens waarborgt het recht op 1, de la Convention européenne des droits de l'homme garantit le droit
toegang tot de bevoegde rechter. d'accès au juge compétent.
B.5.2. Het verschil in behandeling tussen bepaalde categorieën van B.5.2. La différence de traitement entre certaines catégories de
personen dat voortvloeit uit de toepassing van verschillende personnes qui découle de l'application de règles procédurales
procedureregels in verschillende omstandigheden houdt op zich geen différentes dans des circonstances différentes n'est pas
discriminatie in. Van discriminatie zou slechts sprake zijn indien het discriminatoire en soi. Il ne pourrait être question de discrimination
verschil in behandeling dat voortvloeit uit de toepassing van die que si la différence de traitement qui découle de l'application de ces
procedureregels een onevenredige beperking van de rechten van de règles de procédure entraînait une limitation disproportionnée des
daarbij betrokken personen met zich zou meebrengen. droits des personnes concernées.
B.5.3. Het recht op toegang tot de rechter, dat een onderdeel is van B.5.3. Le droit d'accès au juge, qui constitue un aspect du droit à un
het recht op een eerlijk proces, kan worden onderworpen aan procès équitable, peut être soumis à des conditions de recevabilité,
ontvankelijkheidsvoorwaarden, met name wat betreft het instellen van notamment en ce qui concerne l'introduction d'une action dans un
een vordering binnen een bepaalde termijn. Die voorwaarden mogen certain délai. Ces conditions ne peuvent cependant aboutir à
echter niet ertoe leiden dat het recht op zodanige wijze wordt beperkt restreindre le droit de manière telle que celui-ci s'en trouve atteint
dat de kern ervan wordt aangetast. Dit zou het geval zijn wanneer de dans sa substance même. Tel serait le cas si les restrictions imposées
beperkingen geen wettig doel nastreven of indien er geen redelijk ne tendaient pas vers un but légitime et s'il n'existait pas un
verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende middelen en het rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés et
nagestreefde doel. le but visé.
B.6.1. Bij de beoordeling van het in het geding zijnde verschil in B.6.1. Pour apprécier la différence de traitement en cause, il y a
behandeling dient ermee rekening te worden gehouden dat de financiële lieu de prendre en considération le fait que l'intervention financière
tegemoetkomingen waarin de wet van 1 augustus 1985 voorziet, ongeacht prévue par la loi du 1er août 1985, qu'il s'agisse d'actes
of er sprake is van opzettelijke gewelddaden of daden van terrorisme, intentionnels de violence ou d'actes de terrorisme, a un caractère
een subsidiair karakter hebben. subsidiaire.
Tijdens de parlementaire voorbereiding van de wet van 1 augustus 1985 A ce sujet, il a été relevé au cours des travaux préparatoires de la
werd daaromtrent opgemerkt : loi du 1er août 1985 :
« De door dit ontwerp van wet ingevoerde schadeloosstelling gaat niet « L'indemnisation prévue par le présent projet de loi trouve son
uit van een vermoeden van schuld dat op de Staat rust, omdat deze fondement non point dans une présomption de faute qui pèserait sur
laatste het misdrijf niet heeft kunnen voorkomen maar wel van een l'Etat n'ayant pu empêcher l'infraction, mais dans un principe de
principe van collectieve solidariteit tussen leden van een zelfde solidarité collective entre les membres d'une même nation » (Doc.
natie » (Parl. St., Senaat, 1984-1985, nr. 873/1, p. 17). parl., Sénat, 1984-1985, n° 873/1, p. 17).
« Het ontwerp is dan ook in generlei een verzwakking van de « Le projet ne correspond donc en rien à une idée d'atténuation de la
aansprakelijkheid van de daders van het misdrijf en evenmin voert het responsabilité des auteurs d'infractions, ni à une idée de
een soort aansprakelijkheid van de Staat in » (Parl. St., Senaat, responsabilité de l'Etat » (Doc. parl., Sénat, 1984-1985, n° 873/2/1°,
1984-1985, nr. 873/2/1°, p. 5). p. 5).
De personen bedoeld in artikel 31 van de wet van 1 augustus 1985 Les personnes visées à l'article 31 de la loi du 1er août 1985 peuvent
kunnen bij de Commissie een financiële tegemoetkoming vragen die demander auprès de la Commission une intervention financière qui fait
bedoeld is als een « subsidiaire solidariteitstussenkomst » (ibid., p. 19). office d'« intervention supplétive de solidarité » (ibid., p. 19).
B.6.2. Dat subsidiariteitsbeginsel is essentieel voor het door de B.6.2. Ce principe de subsidiarité est essentiel au système d'aide
wetgever ingevoerde systeem van financiële hulp door de Commissie financière octroyée par la Commission que le législateur a mis en
(ibid., p. 6). Het heeft voor gevolg dat een tegemoetkoming vanwege de place (ibid., p. 6). Il a pour conséquence qu'une intervention n'est
Commissie enkel dan toegelaten is wanneer er geen effectief en autorisée par la Commission que lorsqu'il n'est pas possible d'obtenir
voldoende schadeherstel op een andere manier kan worden verkregen. d'une autre manière une réparation effective et suffisante.
B.6.3. De omstandigheid dat de wetgever slachtoffers van daden van B.6.3. La circonstance que le législateur a voulu dispenser les
terrorisme heeft willen vrijstellen van de verplichting om eerst de victimes d'actes de terrorisme de l'obligation de tenter d'abord
vergoeding van hun schade door de dader na te streven langs d'obtenir réparation de leur préjudice auprès de l'auteur par la voie
gerechtelijke weg, neemt niet weg dat « het subsidiariteitsbeginsel judiciaire n'empêche pas que le « principe de subsidiarité [...] pour
[...] voor de slachtoffers van terrorisme onverkort hernomen werd in les victimes de terrorisme, a été maintenu dans son intégralité à
artikel 42quinquies, § 1 en § 2 » (Parl. St., Kamer, 2017-2018, DOC l'article 42quinquies, § § 1er et 2 » (Doc. parl., Chambre, 2017-2018,
54-3259/001, p. 15). In het bijzonder kan, krachtens artikel DOC 54-3259/001, p. 15). En particulier, en vertu de l'article
42quinquies, § 1, 3°, van de wet van 1 augustus 1985, enkel een 42quinquies, § 1er, 3°, de la loi du 1er août 1985, une aide
financiële hulp worden toegekend aan de slachtoffers van daden van terrorisme wanneer de schade niet afdoende kan worden hersteld door de dader of de burgerlijk aansprakelijke partij, op grond van een stelsel van sociale zekerheid of een private verzekering, noch op enige andere manier. Het komt de Commissie toe te oordelen of aan die voorwaarde is voldaan, rekening houdend met de concrete omstandigheden van de zaak, waarbij het louter ontbreken van een rechterlijke uitspraak over de aansprakelijkheid van de dader niet kan volstaan om het verzoek tot het verkrijgen van een financiële hulp af te wijzen. B.7.1. Zoals de Ministerraad aanvoert, beoogde de wetgever « een financière ne peut être octroyée aux victimes d'actes de terrorisme que lorsque la réparation du préjudice ne peut pas être assurée de façon effective et suffisante par l'auteur ou par la partie civilement responsable, par un régime de sécurité sociale ou par une assurance privée, ou de toute autre manière. Il appartient à la Commission d'apprécier si cette condition est remplie, compte tenu des circonstances concrètes de la cause, sachant que la simple absence d'une décision judiciaire sur la responsabilité de l'auteur ne saurait suffire pour rejeter la demande d'obtention d'une aide financière. B.7.1. Comme le fait valoir le Conseil des ministres, le législateur
snellere en eenvoudiger procedure » ten aanzien van de slachtoffers entendait instaurer « une procédure plus rapide et simplifiée » pour
van daden van terrorisme (Parl. St., Kamer, 2017-2018, DOC les victimes d'actes de terrorisme (Doc. parl., Chambre, 2017-2018,
54-3258/001, p. 3). De wetgever was daarbij van mening dat « in deze DOC 54-3258/001, p. 3). A cet égard, le législateur était d'avis qu'«
dossiers bijvoorbeeld moeilijk vereist [kan] worden dat elk il est par exemple difficile dans ces dossiers de demander à chaque
slachtoffer een veroordelend vonnis zou bekomen, zoals voorgeschreven victime d'obtenir un jugement de condamnation comme le prescrit
in artikel 31bis, § 1, 4°, van de wet » (ibid., pp. 9-10). l'article 31bis, § 1er, 4°, de la loi » (ibid., pp. 9-10).
B.7.2. Het feit dat de mogelijkheid om een verzoek tot het verkrijgen B.7.2. Le fait que la possibilité de demander l'obtention d'une aide
van een financiële hulp in te dienen, ontstaat op het ogenblik van de
bekendmaking van het koninklijk besluit waarbij de desbetreffende financière naisse au moment de la publication de l'arrêté royal
gebeurtenis wordt erkend als een daad van terrorisme, en niet op het reconnaissant l'événement en question en tant qu'acte de terrorisme,
ogenblik waarop de aansprakelijkheid van de dader vaststaat ingevolge et non au moment où la responsabilité de l'auteur est établie par une
een definitieve rechterlijke uitspraak, is pertinent ten aanzien van décision judiciaire définitive, est pertinent au regard de l'objectif
de nagestreefde doelstelling. De toekenning van een financiële hulp poursuivi. L'octroi d'une aide financière aux victimes d'actes de
aan slachtoffers van daden van terrorisme wordt daardoor immers vereenvoudigd en versneld. terrorisme s'en trouve en effet simplifié et accéléré.
Een termijn van drie jaar laat het slachtoffer van een daad van Un délai de trois ans permet par ailleurs à la victime d'un acte de
terrorisme bovendien toe zich afdoende te informeren over zijn recht terrorisme de suffisamment s'informer sur son droit à bénéficier d'une
op een financiële hulp op grond van de wet van 1 augustus 1985 en de aide financière en vertu de la loi du 1er août 1985 et de rassembler
voornaamste bestanddelen van de geleden schade in kaart te brengen. les principaux éléments relatifs au préjudice subi. Un tel délai ne
Een dergelijke termijn verhindert in beginsel dus niet dat tijdig een fait donc en principe pas obstacle à l'introduction en temps utile
verzoek zou worden ingediend bij de Commissie, opdat een financiële d'une demande devant la Commission, aux fins de l'octroi d'une aide
hulp wordt toegekend die tegemoetkomt aan de door het slachtoffer van financière qui réponde au préjudice subi par la victime de terrorisme.
terrorisme geleden schade.
B.7.3. De doelstelling om de toekenning van een financiële hulp in B.7.3. Toutefois, l'objectif de simplifier et d'accélérer l'octroi
geval van een daad van terrorisme te vereenvoudigen en te versnellen, d'une aide financière dans le cas d'un acte de terrorisme ne saurait
kan evenwel niet verantwoorden dat het verzoek daartoe wordt justifier que la demande d'obtention de cette aide soit soumise à un
onderworpen aan een termijn die op geen enkele wijze kan worden délai ne pouvant être d'aucune façon prolongé, lorsque la victime
verlengd, wanneer het slachtoffer in de eerste plaats ervoor kiest de choisit dans un premier temps de tenter d'obtenir la réparation de son
vergoeding van zijn schade na te streven langs gerechtelijke weg,
bijvoorbeeld door zich burgerlijke partij te stellen in het kader van préjudice par la voie judiciaire, par exemple en se constituant partie
de strafrechtelijke procedure tegen de dader van de terroristische civile dans le cadre d'une procédure pénale contre l'auteur de
aanslag, hetgeen meerdere jaren kan duren. Een dergelijke vaste l'attentat terroriste, ce qui peut prendre plusieurs années. Un tel
termijn is niet verzoenbaar met de subsidiaire aard van de financiële délai préfix n'est pas conciliable avec le caractère subsidiaire de
hulp waarin de wet van 1 augustus 1985 voorziet, aangezien de l'aide financière prévue par la loi du 1er août 1985, dès lors que les
slachtoffers van een daad van terrorisme daardoor ertoe kunnen worden victimes d'un acte de terrorisme peuvent de ce fait se voir
verplicht een verzoek tot het verkrijgen van een financiële hulp in te contraintes d'introduire une demande d'obtention d'une aide financière
dienen bij de Commissie vooraleer de aansprakelijkheid van de dader auprès de la Commission avant que la responsabilité de l'auteur soit
definitief vaststaat ingevolge een rechterlijke beslissing. De définitivement établie par une décision judiciaire. La circonstance
omstandigheid dat de dader van een terroristische aanslag, zoals de que l'auteur d'un attentat terroriste ne serait pas en mesure dans la
Ministerraad opmerkt, in de meeste gevallen niet in de mogelijkheid plupart des cas d'indemniser le préjudice qu'il a causé, comme le
zou verkeren om de schade die hij heeft veroorzaakt te vergoeden, relève le Conseil des ministres, ne conduit pas à une autre
leidt niet tot een andere conclusie. conclusion.
B.8. Artikel 42quinquies, § 1, 2°, van de wet van 1 augustus 1985 is B.8. Par conséquent, l'article 42quinquies, § 1er, 2°, de la loi du 1er
bijgevolg niet bestaanbaar met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, août 1985 n'est pas compatible avec les articles 10 et 11 de la
in samenhang gelezen met artikel 6 van het Europees Verdrag voor de Constitution, lus en combinaison avec l'article 6 de la Convention
rechten van de mens. européenne des droits de l'homme.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 42quinquies, § 1, 2°, van de wet van 1 augustus 1985 « L'article 42quinquies, § 1er, 2°, de la loi du 1er août 1985 « portant
houdende fiscale en andere bepalingen » schendt de artikelen 10 en 11 des mesures fiscales et autres » viole les articles 10 et 11 de la
van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 6 van het Europees Constitution, lus en combinaison avec l'article 6 de la Convention
Verdrag voor de rechten van de mens. européenne des droits de l'homme.
Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française,
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op 30 juni 2022. la Cour constitutionnelle, le 30 juin 2022.
De griffier, Le greffier,
F. Meersschaut F. Meersschaut
De voorzitter, Le président,
L. Lavrysen L. Lavrysen
^