← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 73/2022 van 25 mei 2022 Rolnummer 7592 In zake : de prejudiciële
vragen over artikel 38, § 5, van de wet van 16 maart 1968 « betreffende de politie over het wegverkeer
», gesteld door de Rechtbank van eerste aan Het Grondwettelijk Hof, samengesteld
uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de rechters(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 73/2022 van 25 mei 2022 Rolnummer 7592 In zake : de prejudiciële vragen over artikel 38, § 5, van de wet van 16 maart 1968 « betreffende de politie over het wegverkeer », gesteld door de Rechtbank van eerste aan Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de rechters(...) | Extrait de l'arrêt n° 73/2022 du 25 mai 2022 Numéro du rôle : 7592 En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 38, § 5, de la loi du 16 mars 1968 « relative à la police de la circulation routière », posées par le Tribuna La Cour constitutionnelle, composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, et des juges J.-P. (...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 73/2022 van 25 mei 2022 | Extrait de l'arrêt n° 73/2022 du 25 mai 2022 |
Rolnummer 7592 | Numéro du rôle : 7592 |
In zake : de prejudiciële vragen over artikel 38, § 5, van de wet van | En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 38, § 5, |
16 maart 1968 « betreffende de politie over het wegverkeer », gesteld | de la loi du 16 mars 1968 « relative à la police de la circulation |
door de Rechtbank van eerste aanleg te Leuven. | routière », posées par le Tribunal de première instance de Louvain. |
Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de | composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, et des juges J.-P. |
rechters J.-P. Moerman, T. Giet, J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, | Moerman, T. Giet, J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, T. Detienne, D. |
T. Detienne, D. Pieters, S. de Bethune, E. Bribosia en W. Verrijdt, | Pieters, S. de Bethune, E. Bribosia et W. Verrijdt, assistée du |
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter L. Lavrysen, | greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président L. Lavrysen, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging | I. Objet des questions préjudicielles et procédure |
Bij vonnis van 27 mei 2021, waarvan de expeditie ter griffie van het | Par jugement du 27 mai 2021, dont l'expédition est parvenue au greffe |
Hof is ingekomen op 2 juni 2021, heeft de Rechtbank van eerste aanleg | de la Cour le 2 juin 2021, le Tribunal de première instance de Louvain |
te Leuven de volgende prejudiciële vragen gesteld : | a posé les questions préjudicielles suivantes : |
« 1. Schendt artikel 38 § 5 van het KB van 16 maart 1968 tot | « 1. L'article 38, § 5, de l'arrêté royal du 16 mars 1968 portant |
coördinatie van de wetten betreffende de politie over het wegverkeer | coordination des lois relatives à la police de la circulation routière |
het grondwettelijk beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie en | viole-t-il le principe constitutionnel d'égalité et de |
artikelen 10 en 11 van de Grondwet door de rechter de wettelijke | non-discrimination ainsi que les articles 10 et 11 de la Constitution |
verplichting op te leggen om een verval van het recht tot sturen uit | en ce qu'il impose au juge l'obligation légale de prononcer la |
te spreken en het herstel van het recht tot sturen op zijn minst | déchéance du droit de conduire et de rendre la réintégration dans le |
afhankelijk te maken van het slagen voor het theoretisch of praktisch | droit de conduire dépendante au moins de la réussite des examens |
examen indien hij veroordeelt wegens een overtreding begaan met een | théorique ou pratique s'il condamne du chef d'une infraction commise |
motorvoertuig die tot het verval van het recht tot sturen kan leiden | avec un véhicule à moteur pouvant donner lieu à une déchéance du droit |
en de schuldige personen sinds minder dan twee jaar houder zijn van | de conduire et que le coupable est titulaire depuis moins de deux ans |
het Belgisch rijbewijs B doch wel reeds meer dan twee jaar houder zijn | du permis de conduire B belge, mais est déjà titulaire depuis plus de |
van een geldig niet-Europees erkend rijbewijs hoewel er geen | deux ans d'un permis de conduire non européen reconnu valable, bien |
theoretische of praktijk testen zijn gekoppeld aan de omzetting van | que la conversion du permis de conduire non européen reconnu en permis |
het niet-Europees erkend rijbewijs in het Belgisch rijbewijs B terwijl | de conduire B belge ne soit pas subordonnée à la réussite d'un test |
deze verzwaring niet geldt ten overstaan van personen die sinds meer | pratique ou théorique, alors que cette aggravation ne s'applique pas |
dan twee jaar houder zijn van het Belgisch rijbewijs B en een | aux personnes qui sont titulaires depuis plus de deux ans du permis de |
dergelijke overtreding begaan ? | conduire B belge et qui commettent une telle infraction ? |
2. Schendt artikel 38 § 5 van het KB van 16 maart 1968 tot coördinatie | 2. L'article 38, § 5, de l'arrêté royal du 16 mars 1968 portant |
van de wetten betreffende de politie over het wegverkeer het | coordination des lois relatives à la police de la circulation routière |
grondwettelijk beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie en | viole-t-il le principe constitutionnel d'égalité et de |
artikelen 10 en 11 van de Grondwet door de rechter de wettelijke | non-discrimination ainsi que les articles 10 et 11 de la Constitution |
verplichting op te leggen om een verval van het recht tot sturen uit | en ce qu'il impose au juge l'obligation légale de prononcer la |
te spreken én het herstel van het recht tot sturen op zijn minst | déchéance du droit de conduire et de rendre la réintégration dans le |
afhankelijk te maken van het slagen voor het theoretisch of praktisch | droit de conduire dépendante au moins de la réussite des examens |
examen indien hij veroordeelt wegens een overtreding begaan met een | théorique ou pratique s'il condamne du chef d'une infraction commise |
motorvoertuig die tot het verval van het recht tot sturen kan leiden | avec un véhicule à moteur pouvant donner lieu à une déchéance du droit |
en de schuldige personen sinds minder dan twee jaar houder zijn van | de conduire et que le coupable est titulaire depuis moins de deux ans |
het Belgisch rijbewijs B doch wel reeds meer dan twee jaar houder zijn | du permis de conduire B belge, mais est déjà titulaire depuis plus de |
van een geldig niet-Europees erkend rijbewijs hoewel er geen | deux ans d'un permis de conduire non européen reconnu valable, bien |
theoretische of praktijk testen zijn gekoppeld aan de omzetting van | que la conversion du permis de conduire non européen reconnu en permis |
het niet-Europees erkend rijbewijs in het Belgisch rijbewijs B terwijl | de conduire B belge ne soit pas subordonnée à la réussite d'un examen |
deze categorie van personen niet kan vergeleken worden met de | pratique ou théorique, alors que les personnes relevant de cette |
beginnende bestuurder die sinds minder dan twee jaar het rijbewijs B | catégorie ne sont pas comparables au conducteur débutant qui a obtenu |
heeft behaald ? | le permis de conduire B depuis moins de deux ans ? |
3. Schendt artikel 38 § 5 van het KB van 16 maart 1968 tot coördinatie | 3. L'article 38, § 5, de l'arrêté royal du 16 mars 1968 portant |
van de wetten betreffende de politie over het wegverkeer het | coordination des lois relatives à la police de la circulation routière |
grondwettelijk beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie en | viole-t-il le principe constitutionnel d'égalité et de |
artikelen 10 en 11 van de Grondwet door de rechter de wettelijke | non-discrimination ainsi que les articles 10 et 11 de la Constitution, |
verplichting op te leggen om een verval van het recht tot sturen uit | en ce qu'il impose au juge l'obligation légale de prononcer la |
te spreken en het herstel van het recht tot sturen op zijn minst | déchéance du droit de conduire et de rendre la réintégration dans le |
afhankelijk te maken van het slagen voor het theoretisch of praktisch | droit de conduire dépendante au moins de la réussite des examens |
examen indien hij veroordeelt wegens een overtreding begaan met een | théorique ou pratique s'il condamne du chef d'une infraction commise |
motorvoertuig die tot het verval van het recht tot sturen kan leiden | avec un véhicule à moteur pouvant donner lieu à une déchéance du droit |
en de schuldige personen sinds minder dan twee jaar houder zijn van | de conduire et que le coupable est titulaire depuis moins de deux ans |
het Belgisch rijbewijs B doch wel reeds meer dan twee jaar houder zijn | du permis de conduire B belge, mais est déjà titulaire depuis plus de |
van een geldig niet-Europees erkend rijbewijs terwijl die wettelijke | deux ans d'un permis de conduire non européen reconnu valable, alors |
verplichting niet geldt voor personen die houder zijn van een geldig | que cette obligation légale ne s'applique pas aux personnes qui sont |
niet-Europees erkend rijbewijs die een dergelijke overtreding heeft | titulaires d'un permis de conduire non européen reconnu valable qui |
begaan tijdens de periode van 185 dagen waarin geen omzetting is | ont commis une telle infraction au cours de la période de 185 jours |
durant laquelle la conversion de leur permis de conduire n'est pas | |
vereist ? ». | exigée ? ». |
(...) | (...) |
III. In rechte | III. En droit |
(...) | (...) |
B.1. In de drie prejudiciële vragen wordt het Hof ondervraagd over de | B.1. Par les trois questions préjudicielles, la Cour est interrogée |
bestaanbaarheid van artikel 38, § 5, van de wet van 16 maart 1968 « | sur la compatibilité de l'article 38, § 5, de la loi du 16 mars 1968 « |
betreffende de politie over het wegverkeer » (hierna : de | relative à la police de la circulation routière » (ci-après : la loi |
Wegverkeerswet) met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre | du 16 mars 1968) avec les articles 10 et 11 de la Constitution, en ce |
de rechter verplicht is om de in de in het in geding zijnde bepaling | que le juge est tenu d'appliquer l'aggravation prévue par la |
voorgeschreven verzwaring toe te passen op schuldige personen die | disposition en cause aux coupables qui sont titulaires depuis moins de |
sinds minder dan twee jaar houder zijn van het Belgisch rijbewijs B, | deux ans du permis de conduire B belge, mais qui sont déjà titulaires |
doch reeds meer dan twee jaar houder zijn van een geldig niet-Europees | depuis plus de deux ans d'un permis de conduire non européen reconnu |
erkend rijbewijs. | valable. |
Het Hof beperkt zijn onderzoek tot die situatie. | La Cour limite son examen à cette situation. |
B.2.1. Artikel 38, § 5, van de Wegverkeerswet bepaalt : | B.2.1. L'article 38, § 5, de la loi du 16 mars 1968 dispose : |
« De rechter moet het verval van het recht tot sturen uitspreken en | « Le juge doit prononcer la déchéance du droit de conduire et rendre |
het herstel van het recht tot sturen minstens afhankelijk maken van | la réintégration du droit de conduire dépendante au moins de la |
het slagen voor het theoretisch of praktisch examen indien hij | réussite des examens théorique ou pratique s'il condamne du chef d'une |
veroordeelt wegens een overtreding begaan met een motorvoertuig die | infraction commise avec un véhicule à moteur pouvant donner lieu à une |
tot een verval van het recht tot sturen kan leiden en de schuldige | déchéance du droit de conduire, et que le coupable est titulaire |
sinds minder dan twee jaar houder is van het rijbewijs B. | depuis moins de deux ans du permis de conduire B. |
Het eerste lid is niet van toepassing op artikel 38, § 1, 2°, in geval | L'alinéa 1er n'est pas d'application à l'article 38, § 1er, 2°, en cas |
van een verkeersongeval met enkel lichtgewonden. | d'un accident de la circulation avec seulement des blessés légers. |
Het eerste lid is niet van toepassing op de overtredingen van de | L'alinéa 1er n'est pas d'application aux infractions du deuxième degré |
tweede graad, zoals bedoeld in artikel 29, § 1 ». B.2.2. De keuze van de wetgever wordt in de parlementaire voorbereiding van de in het geding zijnde bepaling als volgt onderbouwd : « Kennis en vaardigheid zijn betrouwbaar te testen op het rijexamen, maar attitude en gedrag zijn dat niet. Daarom wordt het eerste jaar dat men zijn rijbewijs heeft behaald beschouwd als een jaar waarbinnen de praktijk moet uitwijzen of de nieuwe, meestal ook jonge, bestuurder een veilige rijstijl heeft ontwikkeld. Is dat niet het geval, dan moet hij zijn theoretisch en/of praktisch rijexamen opnieuw afleggen. Onder meer de volgende overtredingen komen volgens de wet van 16 maart 1968 betreffende de politie over het wegverkeer in aanmerking voor een verval van het recht tot sturen : - alcohol en dronkenschap in het verkeer; - overtredingen van de tweede, derde of vierde graad; | visées à l'article 29, § 1er ». B.2.2. Le choix du législateur est expliqué dans les travaux préparatoires de la disposition en cause comme suit : « La connaissance et l'habileté sont des éléments qui peuvent être testés de manière fiable lors de l'examen de conduite mais ce n'est pas le cas de l'attitude et du comportement. C'est pourquoi la première année suivant l'obtention du permis de conduire est considérée comme une année lors de laquelle la pratique doit démontrer si le nouveau, et souvent jeune, conducteur a développé un style de conduite sûr. Si ce n'est pas le cas, il doit alors repasser ses examens de conduite théorique et/ou pratique. Voici entre autres les infractions qui, selon la loi du 16 mars 1968 relative à la police de la circulation routière, entrent en ligne de compte pour une déchéance du droit de conduire : - alcool et ivresse au volant; - infractions du deuxième, troisième ou quatrième degré; |
- drugs in het verkeer; | - drogues au volant; |
- een radarverklikker aan boord hebben; | - disposer d'un détecteur de radar à bord; |
- verkeersongevallen met doden of ernstige gewonden veroorzaken; | - causer des accidents de la route avec tués ou blessés graves; |
- recidive (reeds drie keer veroordeeld in het jaar voorafgaand aan de | - récidive (déjà trois condamnations dans l'année [précédant] |
overtreding); | l'infraction); |
- rijden zonder houder te zijn van een rijbewijs of rijden terwijl men | - rouler sans être titulaire d'un permis de conduire ou rouler alors |
medisch ongeschikt is; | que l'on est médicalement inapte; |
- vluchtmisdrijf; | - délit de fuite; |
- de toegelaten maximumsnelheid met meer dan 30 kilometer per uur | - dépasser de plus de 30 kilomètres par heure la vitesse maximale |
overschrijden; | autorisée; |
- de toegelaten maximumsnelheid met meer dan 20 kilometer per uur | - dépasser de plus de 20 kilomètres par heure la vitesse maximale |
overschrijden in een bebouwde kom, zone 30 of woonerf » (Parl. St., | autorisée dans une agglomération, zone 30 ou zone résidentielle » |
Kamer, 2006-2007, DOC 51-2836/001, p. 4). | (Doc. parl., Chambre, 2006-2007, DOC 51-2836/001, p. 4). |
Een amendement werd aangenomen dat de vermelde termijn van één op twee | Un amendement portant le délai précité de un à deux ans a été adopté |
jaar brengt (Parl. St., Kamer, 2006-2007, DOC 51-2836/002). | (Doc. parl., Chambre, 2006-2007, DOC 51-2836/002). |
B.2.3. De maatregel van het verval van het recht tot besturen van een | B.2.3. La mesure de la déchéance du droit de conduire un véhicule à |
motorvoertuig wordt derhalve verantwoord door de bekommernis | moteur est justifiée par le souci de diminuer les accidents de la |
verkeersongevallen te verminderen en op die manier de verkeersveiligheid te bevorderen. De in het geding zijnde maatregel strekt ertoe bestuurders met een geringe ervaring in het wegverkeer aan een strenger toezicht te onderwerpen dan andere bestuurders. Door bestuurders met een geringe ervaring te verplichten, wanneer zij wegens bepaalde overtredingen zijn veroordeeld, hun theoretische kennis of praktische vaardigheden opnieuw te bewijzen, draagt de maatregel bij tot een verbetering van de veiligheid van de andere weggebruikers en van de verkeersveiligheid in het algemeen. De maatregel is bovendien beperkt tot bestuurders die bepaalde ernstige verkeersovertredingen hebben begaan. | route et de favoriser ainsi la sécurité routière. La mesure en cause vise à soumettre les conducteurs ayant peu d'expérience de la circulation routière à un contrôle plus sévère que d'autres conducteurs. En obligeant les conducteurs ayant peu d'expérience, lorsqu'ils sont condamnés pour avoir commis certaines infractions déterminées, à prouver à nouveau leur connaissance théorique ou leurs aptitudes pratiques, la mesure contribue à améliorer la sécurité des autres usagers de la route et à augmenter la sécurité routière en général. La mesure est en outre limitée aux conducteurs qui ont commis certaines infractions de roulage graves. |
B.3. Bij zijn arrest van 22 mei 2012 (AR P.11.1859.N) heeft het Hof | B.3. Par son arrêt du 22 mai 2012 (P.11.1859.N), la Cour de cassation |
van Cassatie geoordeeld dat artikel 38, § 5, van de Wegverkeerswet | a jugé que l'article 38, § 5, de la loi du 16 mars 1968 ne comporte |
geen uitzondering inhoudt « voor degene die langer dan twee jaar | pas d'exception « pour le titulaire depuis plus de deux ans d'un |
houder is van een rijbewijs behaald in het buitenland en dat omgezet | permis de conduire obtenu à l'étranger et converti en permis de |
is in een Belgisch rijbewijs ». | conduire belge ». |
Il convient dès lors de considérer que la date à laquelle les | |
Derhalve dient te worden aangenomen dat de datum waarop bestuurders | conducteurs titulaires d'un permis de conduire non européen reconnu |
met een geldig niet-Europees erkend rijbewijs hun rijbewijs hebben | valable ont converti leur permis de conduire en un permis de conduire |
omgezet in een Belgisch rijbewijs, als aanvangsdatum voor de | belge doit être prise comme point de départ pour calculer la période |
berekening van de in artikel 38, § 5, van de Wegverkeerswet bepaalde | de deux ans qui est prévue par l'article 38, § 5, de la loi du 16 mars 1968. |
periode van twee jaar moet worden beschouwd. | En ce qui concerne la première question préjudicielle |
Wat betreft de eerste prejudiciële vraag | B.4. Par la première question préjudicielle, il est demandé à la Cour |
B.4. In de eerste prejudiciële vraag wordt het Hof gevraagd of artikel | si l'article 38, § 5, de la loi du 16 mars 1968 est contraire aux |
38, § 5, van de Wegverkeerswet strijdig is met de artikelen 10 en 11 | articles 10 et 11 de la Constitution « en ce qu'il impose au juge |
van de Grondwet « door de rechter de wettelijke verplichting op te leggen om een verval van het recht tot sturen uit te spreken en het herstel van het recht tot sturen op zijn minst afhankelijk te maken van het slagen voor het theoretisch of praktisch examen indien hij veroordeelt wegens een overtreding begaan met een motorvoertuig die tot het verval van het recht tot sturen kan leiden en de schuldige personen sinds minder dan twee jaar houder zijn van het Belgisch rijbewijs B doch wel reeds meer dan twee jaar houder zijn van een geldig niet-Europees erkend rijbewijs hoewel er geen theoretische of praktische testen zijn gekoppeld aan de omzetting van het niet-Europees erkend rijbewijs in het Belgisch rijbewijs B terwijl deze verzwaring niet geldt ten overstaan van personen die sinds meer dan twee jaar houder zijn van het Belgisch rijbewijs B en een | l'obligation légale de prononcer la déchéance du droit de conduire et de rendre la réintégration dans le droit de conduire dépendante au moins de la réussite des examens théorique ou pratique s'il condamne du chef d'une infraction commise avec un véhicule à moteur pouvant donner lieu à une déchéance du droit de conduire et que le coupable est titulaire depuis moins de deux ans du permis de conduire B belge, mais est déjà titulaire depuis plus de deux ans d'un permis de conduire non européen reconnu valable, bien que la conversion du permis de conduire non européen reconnu en permis de conduire B belge ne soit pas subordonnée à la réussite d'un test pratique ou théorique, alors que cette aggravation ne s'applique pas aux personnes qui sont titulaires depuis plus de deux ans du permis de conduire B belge et |
dergelijke overtreding begaan ». | qui commettent une telle infraction ». |
B.5. Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie sluit niet uit | B.5. Le principe d'égalité et de non-discrimination n'exclut pas |
dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt | qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de |
ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust | personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et |
en het redelijk verantwoord is. | qu'elle soit raisonnablement justifiée. |
Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld | L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant |
rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel | compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la |
en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het beginsel van | nature des principes en cause; le principe d'égalité et de |
gelijkheid en niet-discriminatie is geschonden wanneer vaststaat dat | non-discrimination est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas |
er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de | de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés |
aangewende middelen en het beoogde doel. | et le but visé. |
B.6. Het verschil in behandeling berust op een objectief criterium, te | B.6. La différence de traitement repose sur un critère objectif, à |
weten de vaststelling of een bestuurder reeds meer dan twee jaar | savoir le constat selon lequel un conducteur dispose déjà depuis plus |
beschikt over een Belgisch rijbewijs B. | de deux ans d'un permis de conduire B belge. |
B.7. Zoals reeds is vermeld in B.2.3, wordt de in het geding zijnde | B.7. Comme il est dit en B.2.3, la mesure en cause est justifiée par |
maatregel verantwoord door de bekommernis verkeersongevallen te | le souci de diminuer les accidents de la route et de favoriser ainsi |
verminderen en op die manier de verkeersveiligheid te bevorderen. De in het geding zijnde maatregel strekt ertoe bestuurders met een geringe ervaring in het Belgisch wegverkeer, zoals te dezen als houder van het Belgisch rijbewijs B, aan een strenger toezicht te onderwerpen dan andere bestuurders. Door de bestuurders te verplichten, wanneer zij wegens bepaalde overtredingen zijn veroordeeld, hun theoretische kennis of praktische vaardigheden opnieuw te bewijzen, draagt de maatregel bij tot een verbetering van de veiligheid van de andere weggebruikers en van de verkeersveiligheid in het algemeen. De maatregel is bovendien beperkt tot bestuurders die bepaalde ernstige verkeersovertredingen hebben begaan. Aan de andere bestuurders die wegens dezelfde overtredingen zijn veroordeeld, kan precies dezelfde verplichting worden opgelegd, alleen behoort het dan tot de beoordelingsvrijheid van de rechter om die verplichting al dan niet op te leggen. De wetgever mocht ervan uitgaan dat de grootste risico's te maken hebben met houders van een Belgisch rijbewijs van categorie B met een geringe rijervaring in België. Gelet op de doelstelling van de in het geding zijnde maatregel leidt de keuze van de wetgever om de | la sécurité routière. La mesure en cause vise à soumettre les conducteurs ayant peu d'expérience de la circulation routière belge, comme en l'espèce en tant que titulaire d'un permis de conduire de catégorie B belge, à un contrôle plus sévère que celui auquel sont soumis les autres conducteurs. En obligeant les conducteurs, lorsqu'ils sont condamnés pour avoir commis des infractions déterminées, à prouver à nouveau leur connaissance théorique ou leurs aptitudes pratiques, la mesure contribue à améliorer la sécurité des autres usagers de la route et la sécurité routière en général. La mesure est en outre limitée aux conducteurs qui ont commis certaines infractions graves au Code de la route. Les autres conducteurs qui sont condamnés pour les mêmes infractions peuvent se voir imposer la même obligation, sous cette réserve qu'il appartient dans ce cas au juge d'apprécier si cette obligation doit être imposée ou non. Le législateur pouvait considérer que les risques les plus élevés concernent les titulaires d'un permis de conduire de catégorie B belge ayant peu d'expérience de conduite en Belgique. Eu égard à l'objectif de la mesure en cause, le choix du législateur d'exclure le pouvoir |
beoordelingsvrijheid van de politierechter ten aanzien van een | d'appréciation du juge de police à l'égard d'une catégorie déterminée |
bepaalde categorie van bestuurders uit te sluiten, niet tot een | de conducteurs n'entraîne pas une différence de traitement |
kennelijk onredelijk verschil in behandeling of tot een kennelijk | manifestement déraisonnable ou une sanction pénale manifestement |
onevenredige straf. De omstandigheid dat de bestuurder in voorkomend | disproportionnée. La circonstance que le conducteur dispose, le cas |
geval reeds meer dan twee jaar een geldig niet-Europees erkend | échéant, déjà depuis plus de deux ans d'un permis de conduire non |
rijbewijs heeft, verandert hieraan niets. | européen reconnu valable n'y change rien. |
Bovendien heeft de rechter steeds de mogelijkheid enkel de | En outre, le juge a toujours la possibilité de ne contrôler que la |
theoretische kennis of de praktische vaardigheden te controleren, | connaissance théorique ou les compétences pratiques et, ce faisant, de |
teneinde te kunnen vaststellen of de bestuurder een « veilige rijstijl | vérifier que le conducteur a développé un « style de conduite sûr ». |
» heeft ontwikkeld. B.8. De eerste prejudiciële vraag dient ontkennend te worden | B.8. La première question préjudicielle appelle une réponse négative. |
beantwoord. Wat betreft de tweede prejudiciële vraag | En ce qui concerne la deuxième question préjudicielle |
B.9. In de tweede prejudiciële vraag wordt het Hof gevraagd of artikel | B.9. Par la deuxième question préjudicielle, il est demandé à la Cour |
si l'article 38, § 5, de la loi du 16 mars 1968 est contraire aux | |
38, § 5, van de Wegverkeerswet strijdig is met de artikelen 10 en 11 | articles 10 et 11 de la Constitution « en ce qu'il impose au juge |
van de Grondwet « door de rechter de wettelijke verplichting op te | l'obligation légale de prononcer la déchéance du droit de conduire et |
leggen om een verval van het recht tot sturen uit te spreken én het | de rendre la réintégration dans le droit de conduire dépendante au |
herstel van het recht tot sturen op zijn minst afhankelijk te maken | moins de la réussite des examens théorique ou pratique s'il condamne |
van het slagen voor het theoretisch of praktisch examen indien hij | du chef d'une infraction commise avec un véhicule à moteur pouvant |
veroordeelt wegens een overtreding begaan met een motorvoertuig die | donner lieu à une déchéance du droit de conduire et que le coupable |
tot het verval van het recht tot sturen kan leiden en de schuldige | est titulaire depuis moins de deux ans du permis de conduire B belge, |
personen sinds minder dan twee jaar houder zijn van het Belgisch | mais est déjà titulaire depuis plus de deux ans d'un permis de |
rijbewijs B doch wel reeds meer dan twee jaar houder zijn van een | conduire non européen reconnu valable, bien que la conversion du |
geldig niet-Europees erkend rijbewijs hoewel er geen theoretische of | permis de conduire non européen reconnu en permis de conduire B belge |
praktijk testen zijn gekoppeld aan de omzetting van het niet-Europees | ne soit pas subordonnée à la réussite d'un examen pratique ou |
erkend rijbewijs in het Belgisch rijbewijs B terwijl deze categorie | théorique, alors que les personnes relevant de cette catégorie ne sont |
van personen niet kan vergeleken worden met de beginnende bestuurder | pas comparables au conducteur débutant qui a obtenu le permis de |
die sinds minder dan twee jaar het rijbewijs B heeft behaald ». | conduire B depuis moins de deux ans ». |
B.10. Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie sluit niet uit | B.10. Le principe d'égalité et de non-discrimination n'exclut pas |
dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt | qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de |
ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust | personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et |
en het redelijk verantwoord is. Dat beginsel verzet er zich overigens | qu'elle soit raisonnablement justifiée. Ce principe s'oppose, par |
tegen dat categorieën van personen, die zich ten aanzien van de | ailleurs, à ce que soient traitées de manière identique, sans |
betwiste maatregel in wezenlijk verschillende situaties bevinden, op | qu'apparaisse une justification raisonnable, des catégories de |
identieke wijze worden behandeld, zonder dat daarvoor een redelijke | personnes se trouvant dans des situations qui, au regard de la mesure |
verantwoording bestaat. | critiquée, sont essentiellement différentes. |
Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld | L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant |
rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel | compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la |
en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het beginsel van | nature des principes en cause; le principe d'égalité et de |
gelijkheid en niet-discriminatie is geschonden wanneer vaststaat dat | non-discrimination est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas |
geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende | de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés |
middelen en het beoogde doel. | et le but visé. |
B.11.1. Niettegenstaande voor de politierechter de verplichting om het | B.11.1. Bien que l'obligation du juge de police de subordonner la |
herstel van het recht tot sturen afhankelijk te maken van het slagen | réintégration dans le droit de conduire à la réussite de l'examen |
voor het theoretisch of praktisch examen, enkel bestaat ten aanzien | théorique ou pratique n'existe qu'à l'égard des conducteurs qui sont |
van de bestuurders die sedert minder dan twee jaar houder zijn van het | titulaires depuis moins de deux ans du permis de conduire B belge, il |
Belgisch rijbewijs B, dient te worden vastgesteld dat de | convient de constater que le juge de police peut imposer la même |
politierechter ook ten aanzien van andere bestuurders die houder zijn | obligation à l'égard des autres conducteurs titulaires d'un permis de |
van een Belgisch rijbewijs B en die wegens dezelfde overtredingen zijn | conduire B belge qui sont condamnés pour les mêmes infractions, sous |
veroordeeld, dezelfde verplichting kan opleggen; alleen behoort het | |
dan tot de beoordelingsvrijheid van de politierechter om die | cette réserve qu'il appartient dans ce cas au juge de police |
verplichting van het slagen voor het theoretisch en/of praktisch | d'apprécier si cette obligation de réussir l'examen théorique et/ou |
examen al dan niet op te leggen. | pratique doit être imposée ou non. |
B.11.2. Gelet op de doelstelling van de in het geding zijnde | B.11.2. Eu égard à l'objectif de la mesure en cause, le choix du |
maatregel, leidt de keuze van de wetgever om de beoordelingsvrijheid | législateur consistant à exclure le pouvoir d'appréciation du juge de |
van de politierechter ten aanzien van een bepaalde categorie van | police à l'égard d'une catégorie déterminée de conducteurs n'entraîne |
bestuurders uit te sluiten, niet tot een kennelijk onredelijke gelijke | pas une identité de traitement manifestement déraisonnable ou une |
behandeling of tot een kennelijk onredelijke straf. | sanction pénale manifestement déraisonnable. |
Het gegeven dat de wetgever de rechter tot dezelfde gestrengheid heeft verplicht ten aanzien van bestuurders die sinds minder dan twee jaar houder zijn van het Belgisch rijbewijs B doch reeds meer dan twee jaar houder zijn van een geldig niet-Europees erkend rijbewijs, ontneemt de in het geding zijnde bepaling niet haar verantwoording. De proefperiode van twee jaar is ingevoerd teneinde het gedrag van een bestuurder in een Belgische verkeersomgeving te testen, en vast te stellen of de bestuurder al dan niet een veilige rijstijl heeft ontwikkeld. B.12. De tweede prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. Wat betreft de derde prejudiciële vraag B.13. In de derde prejudiciële vraag wordt het Hof gevraagd of artikel | La circonstance que le législateur a obligé le juge à la même sévérité à l'égard des conducteurs qui sont titulaires depuis moins de deux ans du permis de conduire B belge, mais qui sont titulaires depuis plus de deux ans déjà d'un permis de conduire non européen reconnu valable n'a pas pour effet d'ôter sa justification à la disposition en cause. La période d'essai de deux ans a été introduite afin de tester le comportement d'un conducteur sur l'infrastructure routière belge et de vérifier que le conducteur a développé ou non un style de conduite sûr. B.12. La deuxième question préjudicielle appelle une réponse négative. En ce qui concerne la troisième question préjudicielle B.13. Par la troisième question préjudicielle, il est demandé à la Cour si l'article 38, § 5, de la loi du 16 mars 1968 est contraire aux |
38, § 5, van de Wegverkeerswet strijdig is met de artikelen 10 en 11 | articles 10 et 11 de la Constitution « en ce qu'il impose au juge |
van de Grondwet « door de rechter de wettelijke verplichting op te leggen om een verval van het recht tot sturen uit te spreken en het herstel van het recht tot sturen op zijn minst afhankelijk te maken van het slagen voor het theoretisch of praktisch examen indien hij veroordeelt wegens een overtreding begaan met een motorvoertuig die tot het verval van het recht tot sturen kan leiden en de schuldige personen sinds minder dan twee jaar houder zijn van het Belgisch rijbewijs B doch wel reeds meer dan twee jaar houder zijn van een geldig niet-Europees erkend rijbewijs terwijl die wettelijke verplichting niet geldt voor personen die houder zijn van een geldig niet-Europees erkend rijbewijs die een dergelijke overtreding heeft | l'obligation légale de prononcer la déchéance du droit de conduire et de rendre la réintégration dans le droit de conduire dépendante au moins de la réussite des examens théorique ou pratique s'il condamne du chef d'une infraction commise avec un véhicule à moteur pouvant donner lieu à une déchéance du droit de conduire et que le coupable est titulaire depuis moins de deux ans du permis de conduire B belge, mais est déjà titulaire depuis plus de deux ans d'un permis de conduire non européen reconnu valable, alors que cette obligation légale ne s'applique pas aux personnes qui sont titulaires d'un permis de conduire non européen reconnu valable qui ont commis une telle |
begaan tijdens de periode van 185 dagen waarin geen omzetting is | infraction au cours de la période de 185 jours durant laquelle la |
vereist ». | conversion de leur permis de conduire n'est pas exigée ». |
B.14. Allereerst dient te worden vastgesteld dat artikel 21 van de Wegverkeerswet bepaalt dat niemand op de openbare weg een motorvoertuig mag besturen, tenzij hij houder is, en het tevens bij zich heeft, van een rijbewijs in België regelmatig afgegeven of een nationaal of internationaal rijbewijs onder de voorwaarden vastgesteld door de bepalingen die inzake internationaal wegverkeer van toepassing zijn. Personen die zijn ingeschreven in het bevolkingsregister, in het vreemdelingenregister of het wachtregister van een Belgische gemeente en die in België hun gewone verblijfplaats hebben, mogen slechts een motorvoertuig in België besturen op basis van een Belgisch rijbewijs | B.14. Il convient de constater tout d'abord que l'article 21 de la loi du 16 mars 1968 prévoit que nul ne peut conduire, sur la voie publique, un véhicule à moteur s'il n'est titulaire et porteur d'un permis de conduire régulièrement délivré en Belgique, ou d'un permis de conduire étranger, soit national, soit international, dans les conditions fixées par les dispositions applicables en matière de circulation routière internationale. Les personnes qui sont inscrites au registre de la population, au registre des étrangers ou au registre d'attente d'une commune belge et qui ont leur résidence normale en Belgique ne peuvent conduire un véhicule à moteur en Belgique que sous le couvert d'un permis de |
(artikel 3, § 2, tweede lid, van het koninklijk besluit van 23 maart | conduire belge (article 3, § 2, alinéa 2, de l'arrêté royal du 23 mars |
1998 « betreffende het rijbewijs »). De personen die in België hun | 1998 « relatif au permis de conduire »). Les personnes qui ont leur |
gewone verblijfplaats hebben, zijn personen die gedurende ten minste | résidence normale en Belgique sont les personnes qui demeurent en |
185 dagen per jaar, wegens persoonlijke en beroepsmatige bindingen of, | Belgique pendant au moins 185 jours par année, en raison d'attaches |
voor iemand zonder beroepsmatige bindingen, wegens persoonlijke | personnelles et professionnelles ou, dans le cas d'une personne sans |
bindingen waaruit nauwe banden blijken tussen hemzelf en de plaats | attaches professionnelles, en raison d'attaches personnelles, révélant |
waar hij woont, in België verblijven. | des liens étroits entre elle-même et l'endroit où elle habite. |
Derhalve mag een persoon die is ingeschreven in het | Par conséquent, une personne qui est inscrite au registre de la |
bevolkingsregister, in het vreemdelingenregister of het wachtregister | population, au registre des étrangers ou au registre d'attente d'une |
commune belge peut conduire un véhicule à moteur en Belgique avec un | |
van een Belgische gemeente, met een geldig niet-Europees erkend | permis de conduire non européen reconnu valable, aussi longtemps |
rijbewijs in België een motorvoertuig besturen, zolang hij in België | qu'elle n'a pas encore de résidence normale en Belgique et qu'elle est |
nog geen gewone verblijfplaats heeft en dus minder dan 185 dagen is | donc inscrite depuis moins de 185 jours. |
ingeschreven. | |
B.15.1. Artikel 38, § 5, van de Wegverkeerswet verplicht de rechter om | B.15.1. L'article 38, § 5, de la loi du 16 mars 1968 impose au juge de |
het verval van het recht tot sturen uit te spreken en het herstel van | prononcer la déchéance du droit de conduire et de rendre la |
het recht tot sturen minstens afhankelijk te maken van het slagen voor | réintégration dans le droit de conduire dépendante au moins de la |
het theoretisch of praktisch examen indien hij veroordeelt wegens een | réussite de la réussite théorique ou pratique s'il condamne du chef |
overtreding begaan met een motorvoertuig die tot een verval van het | d'une infraction commise avec un véhicule à moteur pouvant donner lieu |
recht tot sturen kan leiden en de schuldige sinds minder dan twee jaar | à une déchéance du droit de conduire et que le coupable est titulaire |
houder is van het rijbewijs B. Het gaat erom de bestuurders met weinig | depuis moins de deux ans du permis de conduire B. Il s'agit de |
ervaring in het verkeer, hetgeen voortvloeit uit het feit dat zij | soumettre les conducteurs ayant peu d'expérience de la circulation |
sinds minder dan twee jaar houder zijn van het rijbewijs B, te | routière, ce qui résulte du fait qu'ils sont titulaires depuis moins |
onderwerpen aan een strengere controle dan die welke geldt voor de | de deux ans du permis de conduire B, à un contrôle plus sévère que |
andere bestuurders. | celui qui s'applique aux autres conducteurs. |
De personen die worden beoogd door de maatregel waarin die bepaling | Les personnes visées par la mesure prévue par cette disposition sont |
voorziet, zijn diegenen die houder zijn van een Belgisch rijbewijs B. | celles qui sont titulaires d'un permis de conduire B belge. |
B.15.2. Zoals blijkt uit het arrest van het Hof nr. 82/2020 van 4 juni | B.15.2. Comme il ressort de l'arrêt de la Cour n° 82/2020 du 4 juin |
2020 is de Belgische overheid bevoegd om het recht tot sturen van de | 2020, l'autorité belge est compétente pour déchoir les titulaires d'un |
houders van een Belgisch of buitenlands rijbewijs op het Belgisch | permis de conduire belge ou étranger du droit de conduire sur le |
grondgebied vervallen te verklaren. | territoire belge. |
De Belgische overheid is tevens bevoegd om de voorwaarden vast te | L'autorité belge est également compétente pour fixer les conditions |
stellen voor het verkrijgen van een Belgisch rijbewijs. Zij is bevoegd | relatives à l'obtention d'un permis de conduire belge. Elle est |
om de afgifte van het Belgisch rijbewijs gepaard te laten gaan met een | compétente pour assortir la délivrance du permis de conduire belge |
periode tijdens welke het gedrag van de nieuwe bestuurder wordt getest | d'une période pendant laquelle le comportement du nouveau conducteur |
en om te bepalen dat, wanneer die nieuwe bestuurder zich gedurende die | est testé et pour prévoir que si ce nouveau conducteur se rend |
periode schuldig maakt aan een bepaalde overtreding, de rechter het | coupable d'une infraction déterminée pendant cette période, alors le |
verval van het recht tot sturen moet uitspreken en de bestuurder het | juge doit prononcer la déchéance du droit de conduire et obliger le |
afleggen van nieuwe examens moet opleggen. | conducteur à subir à nouveau des examens. |
De Belgische overheid is daarentegen niet bevoegd om de voorwaarden te | L'autorité belge n'est en revanche pas compétente pour déterminer les |
bepalen waaronder een persoon een buitenlands rijbewijs kan | conditions auxquelles une personne peut obtenir un permis de conduire |
verkrijgen, noch a fortiori om een testperiode vast te stellen die | étranger, ni a fortiori pour fixer une période de test analogue à |
analoog is aan die waarin het in het geding zijnde artikel 38, § 5, | celle qui est prévue par l'article 38, § 5, en cause. |
voorziet. B.15.3. Het in de derde prejudiciële vraag opgeworpen verschil in | B.15.3. La différence de traitement soulevée dans la troisième |
behandeling vloeit voort uit de respectieve bevoegdheden van de | question préjudicielle découle des compétences respectives des |
Belgische overheden en van de buitenlandse overheden. | autorités belges et des autorités étrangères. |
B.16. De derde prejudiciële vraag behoeft derhalve geen antwoord. | B.16. La troisième question préjudicielle n'appelle dès lors pas de réponse. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
zegt voor recht : | dit pour droit : |
Artikel 38, § 5, van de wet van 16 maart 1968 « betreffende de politie | L'article 38, § 5, de la loi du 16 mars 1968 « relative à la police de |
over het wegverkeer » schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet | la circulation routière » ne viole pas les articles 10 et 11 de la |
niet. | Constitution. |
Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel | Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française, |
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
op 25 mei 2022. | la Cour constitutionnelle, le 25 mai 2022. |
De griffier, De voorzitter, | Le greffier, Le président, |
P.-Y. Dutilleux L. Lavrysen | P.-Y. Dutilleux L. Lavrysen |