Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 41/2022 van 17 maart 2022 Rolnummers 7492 en 7493 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 9, tweede lid, van de wet van 8 december 2013 « tot wijziging van de wet van 22 maart 2001 tot instelling van een Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, de rechters J.(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 41/2022 van 17 maart 2022 Rolnummers 7492 en 7493 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 9, tweede lid, van de wet van 8 december 2013 « tot wijziging van de wet van 22 maart 2001 tot instelling van een Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, de rechters J.(...) Extrait de l'arrêt n° 41/2022 du 17 mars 2022 Numéros du rôle : 7492 et 7493 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 9, alinéa 2, de la loi du 8 décembre 2013 « modifiant la loi du 22 mars 2001 instituant la garantie de La Cour constitutionnelle, composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, des juges J.-P. Moe(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 41/2022 van 17 maart 2022 Extrait de l'arrêt n° 41/2022 du 17 mars 2022
Rolnummers 7492 en 7493 Numéros du rôle : 7492 et 7493
In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 9, tweede lid, En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 9,
van de wet van 8 december 2013 « tot wijziging van de wet van 22 maart alinéa 2, de la loi du 8 décembre 2013 « modifiant la loi du 22 mars
2001 tot instelling van een inkomensgarantie voor ouderen », gesteld 2001 instituant la garantie de revenus aux personnes âgées », posées
door de Franstalige Arbeidsrechtbank te Brussel. par le Tribunal du travail francophone de Bruxelles.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, de rechters composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, des juges J.-P.
J.-P. Moerman, T. Giet, J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, T. Moerman, T. Giet, J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, T. Detienne, D.
Detienne, D. Pieters, S. de Bethune en E. Bribosia, en, overeenkomstig Pieters, S. de Bethune et E. Bribosia, et, conformément à l'article
artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het 60bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour
Grondwettelijk Hof, emeritus rechter R. Leysen, bijgestaan door de constitutionnelle, de la juge émérite R. Leysen, assistée du greffier
griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter P. P.-Y. Dutilleux, présidée par le président P. Nihoul,
Nihoul, wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging I. Objet des questions préjudicielles et procédure
Bij twee vonnissen van 5 januari 2021, waarvan de expedities ter Par deux jugements du 5 janvier 2021, dont les expéditions sont
griffie van het Hof zijn ingekomen op 13 januari 2021, heeft de parvenues au greffe de la Cour le 13 janvier 2021, le Tribunal du
Franstalige Arbeidsrechtbank te Brussel de volgende prejudiciële vraag travail francophone de Bruxelles a posé la question préjudicielle
gesteld : suivante :
« Schendt artikel 9, tweede lid, van de wet van 8 december 2013 tot « L'article 9, alinéa 2, de la loi du 8 décembre 2013 modifiant la loi
wijziging van de wet van 22 maart 2001 tot instelling van een du 22 mars 2001 instituant la garantie de revenus aux personnes âgées
inkomensgarantie voor ouderen het standstill-beginsel en artikel 23 viole-t-il le principe de standstill et l'article 23 de la
van de Grondwet in zoverre het de Federale Pensioendienst de Constitution en tant qu'il permet au Service Fédéral des Pensions de
mogelijkheid biedt om een herzieningsbeslissing te nemen waarbij het
recht op een inkomensgarantie voor ouderen wordt ingetrokken op grond prendre une décision de révision supprimant le droit à la garantie de
van de artikelen 2, 6°, en 4 van de wet van 22 maart 2001 tot revenus aux personnes âgées sur la base des articles 2, 6°, et 4 de la
instelling van een inkomensgarantie voor ouderen, terwijl het nieuwe loi du 22 mars 2001 instituant la garantie de revenus aux personnes
feit in de zin van artikel 14, § 1, van het koninklijk besluit van 23 âgées, alors même que le fait nouveau, au sens de l'article 14, § 1er,
mei 2001 tot instelling van een algemeen reglement betreffende de de l'arrêté royal du 23 mai 2001 portant règlement général en matière
inkomensgarantie voor ouderen, dat die herziening heeft veroorzaakt, de garantie de revenus aux personnes âgées, qui a provoqué ladite
op zichzelf beschouwd, strikt genomen geen enkele weerslag zou hebben révision, n'entrainerait, pris isolément, strictement aucune incidence
op het recht op een inkomensgarantie voor ouderen van de gerechtigde ? sur le droit à la garantie de revenus aux personnes âgées de la
». bénéficiaire ? ».
Die zaken, ingeschreven onder de nummers 7492 en 7493 van de rol van Ces affaires, inscrites sous les numéros 7492 et 7493 du rôle de la
het Hof, werden samengevoegd. Cour, ont été jointes.
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 9, tweede B.1.1. La question préjudicielle porte sur l'article 9, alinéa 2, de
lid, van de wet van 8 december 2013 « tot wijziging van de wet van 22 la loi du 8 décembre 2013 « modifiant la loi du 22 mars 2001
maart 2001 tot instelling van een inkomensgarantie voor ouderen » instituant la garantie de revenus aux personnes âgées » (ci-après : la
(hierna : de wet van 8 december 2013). loi du 8 décembre 2013).
Die wet wijzigt een aantal voorwaarden voor de toekenning van een Cette loi modifie certaines conditions d'octroi de la garantie de
inkomensgarantie voor ouderen, bedoeld in de wet van 22 maart 2001 « revenus aux personnes âgées prévues par la loi du 22 mars 2001 «
tot instelling van een inkomensgarantie voor ouderen » (hierna : de instituant la garantie de revenus aux personnes âgées » (ci-après : la
wet van 22 maart 2001). loi du 22 mars 2001).
B.1.2. De wet van 22 maart 2001 vervangt de wet van 1 april 1969 « tot B.1.2. La loi du 22 mars 2001 remplace la loi du 1er avril 1969 «
instelling van een gewaarborgd inkomen voor bejaarden ». Zoals die instituant un revenu garanti aux personnes âgées ». Tout comme cette
wet, die een toelage verleende aan « noodlijdende ouden van dagen » loi, qui accordait une allocation aux « personnes âgées qui se
(Parl. St., Kamer, BZ 1968, nr. 134/1, p. 3), beoogt de wet van 22 trouvent dans le besoin » (Doc. parl., Chambre, SE 1968, n° 134/1, p.
maart 2001 « een bescherming [te] bieden tegen armoede bij ouderen » 3), la loi du 22 mars 2001 entend « offrir aux personnes âgées une
(Parl. St., Senaat, 2000-2001, nr. 2-636/3, p. 2). Daartoe wordt protection contre la pauvreté » (Doc. parl., Sénat, 2000-2001, n°
financiële hulp toegekend aan personen die de wettelijke 2-636/3, p. 2). A cette fin, une aide financière est accordée aux
pensioenleeftijd bedoeld in artikel 2, § 1, van het koninklijk besluit personnes ayant atteint l'âge légal de la retraite visé à l'article 2,
van 23 december 1996 « tot uitvoering van de artikelen 15, 16 en 17 § 1er, de l'arrêté royal du 23 décembre 1996 « portant exécution des
van de wet van 26 juli 1996 tot modernisering van de sociale zekerheid articles 15, 16 et 17 de la loi du 26 juillet 1996 portant
en tot vrijwaring van de leefbaarheid van de wettelijke modernisation de la sécurité sociale et assurant la viabilité des
pensioenstelsels », bereikt hebben (hierna : ouderen) die niet over régimes légaux des pensions » (ci-après : les personnes âgées) qui ne
voldoende bestaansmiddelen beschikken. disposent pas de ressources suffisantes.
In tegenstelling tot het stelsel van de pensioenen, is het stelsel van Le régime de la garantie de revenus aux personnes âgées (ci-après : la
de inkomensgarantie voor ouderen (hierna : IGO) een residuair stelsel, GRAPA), à la différence de celui des retraites, constitue un régime
dat een minimuminkomen waarborgt indien de bestaansmiddelen van de résiduel qui assure un revenu minimum lorsque les ressources de
betrokkene onvoldoende blijken te zijn. Gelet op die doelstelling l'intéressé s'avèrent insuffisantes. Eu égard à cet objectif, il est
wordt bij de berekening van de inkomensgarantie rekening gehouden, tenu compte, pour le calcul de la garantie de revenus, d'une part,
enerzijds, met een jaarlijks maximumbedrag van de garantie dat wordt d'un montant annuel maximum de la garantie déterminé en fonction de la
bepaald op basis van de situatie van de gerechtigde, naargelang hij al situation du bénéficiaire, selon qu'il partage ou non sa résidence
dan niet zijn hoofdverblijfplaats deelt met een of meerdere andere principale avec une ou plusieurs autres personnes et, d'autre part,
personen en, anderzijds, met de bestaansmiddelen van de betrokkene. des ressources de l'intéressé. Ces éléments déterminent en effet
Die elementen bepalen immers diens staat van behoeftigheid. l'état de nécessité de l'intéressé.
B.1.3. Krachtens artikel 4, eerste lid, 1°, en tweede lid, van de wet B.1.3. Conformément à l'article 4, alinéa 1er, 1°, et alinéa 2, de la
van 22 maart 2001 dient de gerechtigde de Belgische nationaliteit te loi du 22 mars 2001, le bénéficiaire doit être de nationalité belge et
bezitten en zijn hoofdverblijfplaats in België te hebben. Artikel 4, avoir sa résidence principale en Belgique. L'article 4, alinéa 2, de
tweede lid, van de wet van 22 maart 2001 somt op limitatieve wijze de la loi du 22 mars 2001 énumère limitativement les cas dans lesquels
gevallen op waarin personen die niet de Belgische nationaliteit les personnes qui n'ont pas la nationalité belge, mais qui ont leur
bezitten maar wel hun hoofdverblijfplaats in België hebben, recht op résidence principale en Belgique, peuvent avoir droit à la GRAPA. Il
een IGO kunnen hebben. Het betreft onder meer de « onderdanen van een s'agit entre autres des « ressortissants d'un pays avec lequel la
land waarmee België terzake een wederkerigheidsovereenkomst heeft Belgique a conclu en la matière une convention de réciprocité ou a
gesloten of het bestaan van een feitelijke wederkerigheid heeft erkend » (eerste lid, 5°). reconnu l'existence d'une réciprocité de fait » (alinéa 1er, 5°).
B.1.4. Daaronder vallen krachtens artikel 65, lid 1, eerste alinea, B.1.4. Sont notamment visés, en vertu de l'article 65, paragraphe 1,
van de Euro-mediterrane overeenkomst waarbij een associatie tot stand premier alinéa, de l'Accord euro-méditerranéen établissant une
wordt gebracht tussen de Europese Gemeenschappen en hun lidstaten, association entre les Communautés européennes et leurs Etats membres,
enerzijds, en het Koninkrijk Marokko, anderzijds onder meer « de d'une part, et le Royaume du Maroc, d'autre part, « les travailleurs
werknemers van Marokkaanse nationaliteit en de bij hen woonachtige de nationalité marocaine et les membres de leur famille résidant avec
gezinsleden ». Die personen moeten « op het gebied van de sociale zekerheid onder een regeling [vallen] die wordt gekenmerkt door het ontbreken van elke discriminatie op grond van nationaliteit tussen deze werknemers en de eigen onderdanen van de lidstaten waar zij werkzaam zijn ». Voor de oudere gezinsleden van een Marokkaanse werknemer die niet de Belgische nationaliteit bezitten, is de IGO met andere woorden een afgeleid recht, dat wordt geopend doordat één van hun gezinsleden in België werkt. Het begrip « gezinsleden » wordt niet gedefinieerd in de voormelde Euro-mediterrane overeenkomst. Het Hof van Justitie heeft evenwel eux ». Ces personnes doivent bénéficier « dans le domaine de la sécurité sociale d'un régime caractérisé par l'absence de toute discrimination fondée sur la nationalité par rapport aux propres ressortissants des Etats membres dans lesquels ils sont occupés ». Pour les personnes âgées membres de la famille d'un travailleur marocain qui ne sont pas de nationalité belge, la GRAPA constitue en d'autres termes un droit dérivé qui s'ouvre par le fait qu'un des membres de leur famille travaille en Belgique. La notion de « membres de leur famille » n'est pas définie dans l'Accord euro-méditerranéen précité. La Cour de justice a toutefois
geoordeeld dat de draagwijdte van het begrip « gezinsleden » niet jugé que la portée de la notion de « membres de la famille » n'est pas
beperkt is tot de echtgenoot en de kinderen van de migrerende limitée aux seuls conjoint et enfants du travailleur migrant, mais que
werknemer, doch dat die « meer algemene uitdrukking » « ook andere cette « expression plus générale » est « susceptible de viser
verwanten van deze laatste, zoals zijn verwanten in opgaande lijn, également d'autres parents de ce dernier, tels que notamment ses
[kan] omvatten » (HvJ, 11 november 1999, C-179/98, Mesbah, punten 43 ascendants » (CJCE, 11 novembre 1999, C-179/98, Mesbah, points 43 à
tot 46). 46).
B.1.5. Bij de wet van 8 december 2013 wordt in artikel 2 van de wet B.1.5. La loi du 8 décembre 2013 insère dans l'article 2 de la loi du
van 22 maart 2001 een 6° ingevoegd, waarbij het « gezinslid in het 22 mars 2001 un 6°, qui définit le « membre de la famille dans le
kader van de Euromediterrane akkoorden, geratificeerd tussen de cadre des Accords euro-méditerranéens, ratifiés entre les Etats
lidstaten van de Europese Unie en respectievelijk Marokko, Algerije en membres de l'Union européenne et respectivement, le Maroc, l'Algérie
Tunesië » wordt gedefinieerd als « de niet feitelijk of van tafel en et la Tunisie » comme « le conjoint non séparé de fait ou de corps ou
bed gescheiden echtgenoot of de niet uit de echt gescheiden echtgenoot
». De bloedverwanten in de opgaande lijn, zoals de eisende partijen le conjoint non divorcé ». Les ascendants, telles les parties
voor de verwijzende rechter, worden niet beoogd door die definitie en demanderesses devant le juge a quo, ne sont pas visés par cette
hebben voortaan dus geen recht op een IGO. définition et n'ont donc désormais plus droit à la GRAPA.
B.1.6. In artikel 9 van de wet van 8 december 2013 wordt de B.1.6. L'article 9 de la loi du 8 décembre 2013 détermine l'entrée en
inwerkingtreding van de nieuwe regelgeving bepaald : vigueur de la nouvelle réglementation :
« Deze wet treedt in werking op 1 januari 2014, met uitzondering van « La présente loi entre en vigueur le 1er janvier 2014, à l'exception
artikel 3, 2°, dat in werking treedt op 21 december 2013 en met de l'article 3, 2°, qui entre en vigueur le 21 décembre 2013 et à
uitzondering van artikel 3, 3°, dat in werking treedt op een door de l'exception de l'article 3, 3°, qui entre en vigueur à la date fixée
Koning te bepalen datum. par le Roi.
De personen ten aanzien van wie een beslissing inzake inkomensgarantie Les personnes à l'égard desquelles une décision en matière de garantie
voor ouderen werd getroffen met uitwerking ten laatste vóór 1 januari de revenus aux personnes âgées a été prise avec effet avant le 1er
2014, behouden het hen toegekende bedrag tot op het ogenblik dat janvier 2014, conservent le montant qui leur a été attribué jusqu'au
ambtshalve of op aanvraag, conform de bepalingen van hoofdstuk 2, moment où, d'office ou sur demande, conformément aux dispositions du
afdelingen 2 en 3, van het koninklijk besluit van 23 mei 2001 tot chapitre 2, sections 2 et 3, de l'arrêté royal du 23 mai 2001 portant
instelling van een algemeen reglement betreffende de inkomensgarantie règlement général en matière de garantie de revenus aux personnes
voor ouderen, een herzieningsbeslissing wordt genomen en dit naar
aanleiding van nieuwe feiten die zich voordoen ten vroegste op 1 âgées, une décision de révision est prise et cela suite à des faits
januari 2014 ». nouveaux qui se produisent au plus tôt le 1er janvier 2014 ».
Die bepaling wordt in de parlementaire voorbereiding als volgt Cette disposition est commentée comme suit dans les travaux
toegelicht : préparatoires :
« Paragraaf 2 voorziet een overgangsbepaling voor personen aan wie « Le paragraphe 2 prévoit une disposition transitoire pour ceux à qui
reeds met ingang vóór 1 januari 2014 een IGO werd toegekend. Zij une GRAPA a été attribuée avec effet avant le 1er janvier 2014. Ils
behouden het op basis van de vorige regeling toegekende IGO-bedrag tot conservent le montant de la GRAPA qui leur a été attribué sur la base
op het moment dat het ambtshalve of op aanvraag wordt herzien naar de l'ancienne réglementation jusqu'au moment où, d'office ou sur
aanleiding van een feit dat zich voordoet ten vroegste vanaf 1 januari demande, celui-ci fera l'objet d'une révision suite à un fait qui
2014. De herziening van het recht op IGO op basis van een feit vanaf 1 s'est produit au plus tôt le 1er janvier 2014. La révision du droit à
januari 2014 gebeurt op basis van de IGO[-]regels zoals voorzien in la GRAPA sur la base d'un fait survenant à partir du 1er janvier 2014
s'effectue sur la base des règles de la GRAPA prévues par la présente
deze wet » (Parl. St., Kamer, 2012-2013, DOC 53-2953/001, p. 14). loi » (Doc. parl., Chambre, 2012-2013, DOC 53-2953/001, p. 14).
B.1.7. Die bepaling heeft als gevolg dat de gerechtigde aan wie reeds B.1.7. Il résulte de cette disposition que le bénéficiaire qui
vóór de inwerkingtreding van de wet van 8 december 2013 een IGO was jouissait déjà d'une GRAPA avant l'entrée en vigueur de la loi du 8
toegekend, het onder de vroegere regeling toegekende bedrag in décembre 2013 conserve en principe le montant accordé sous l'empire de
beginsel behoudt, zolang geen herzieningsbeslissing wordt genomen naar l'ancienne réglementation tant qu'aucune décision de révision n'est
aanleiding van nieuwe feiten, zelfs indien hij niet langer aan de prise à la suite de faits nouveaux, même s'il ne remplit plus les
voorwaarden voldoet om een IGO te genieten. conditions pour bénéficier de la GRAPA.
B.2.1. De verwijzende rechter vraagt het Hof of artikel 9, tweede lid, B.2.1. Le juge a quo demande à la Cour si l'article 9, alinéa 2, de la
van de wet van 8 december 2013 « tot wijziging van de wet van 22 maart loi du 8 décembre 2013 « modifiant la loi du 22 mars 2001 instituant
2001 tot instelling van een inkomensgarantie voor ouderen » het une garantie de revenus pour les personnes âgées » viole le principe
standstill-beginsel en artikel 23 van de Grondwet schendt « in zoverre de standstill et l'article 23 de la Constitution « en tant qu'il
het de Federale Pensioendienst de mogelijkheid biedt om een permet au Service Fédéral des Pensions de prendre une décision de
herzieningsbeslissing te nemen waarbij het recht op een
inkomensgarantie voor ouderen wordt ingetrokken op grond van de révision supprimant le droit à la garantie de revenus aux personnes
artikelen 2, 6°, en 4 van de wet van 22 maart 2001 tot instelling van âgées sur la base des articles 2, 6° et 4 de la loi du 22 mars 2001 '
instituant la garantie de revenus aux personnes âgées ', alors même
een inkomensgarantie voor ouderen, terwijl het nieuwe feit in de zin que le fait nouveau, au sens de l'article 14, § 1er, de l'arrêté royal
van artikel 14, § 1, van het koninklijk besluit van 23 mei 2001 tot du 23 mai 2001 ' portant règlement général relatif à la garantie de
instelling van een algemeen reglement betreffende de inkomensgarantie
voor ouderen, dat die herziening heeft veroorzaakt, op zichzelf revenus aux personnes âgées ', qui a provoqué ladite révision,
beschouwd, strikt genomen geen enkele weerslag zou hebben op het recht n'entrainerait, pris isolément, strictement aucune incidence sur le
op een inkomensgarantie voor ouderen van de gerechtigde ». droit à la garantie de revenus aux personnes âgées de la bénéficiaire ».
B.2.2. Artikel 14, § 1, van het koninklijk besluit van 23 mei 2001 B.2.2. L'article 14, § 1er, de l'arrêté royal du 23 mai 2001 porte sur
heeft betrekking op de herziening van ambtswege van het recht op een la révision d'office du droit à la garantie de revenus aux personnes
inkomensgarantie voor ouderen. Het bepaalt : âgées. Il dispose :
« De Dienst kan van ambtswege de rechten op inkomensgarantie herzien « Le Service peut revoir d'office les droits à la garantie de revenus
wanneer hij één van de volgende feiten vaststelt : lorsqu'il constate l'un des faits suivants :
1° de wijziging van het aantal personen die dezelfde 1° la modification du nombre de personnes qui partagent la même
hoofdverblijfplaats delen en wiens bestaansmiddelen en pensioenen in résidence principale et dont les ressources et pensions entrent en
aanmerking komen; ligne de compte;
2° de wijziging van het aantal minderjarige kinderen en meerderjarige 2° la modification du nombre d'enfants mineurs d'âge et d'enfants
kinderen waarvoor kinderbijslag wordt genoten; majeurs pour lesquels des allocations familiales sont perçues;
3° een wijziging in de bestaansmiddelen; 3° une modification intervenant dans les ressources;
4° nieuwe bewijselementen met betrekking tot de eerder al dan niet in 4° de nouveaux éléments de preuve relatifs à la prise en considération
aanmerking genomen bestaansmiddelen; antérieure ou non des ressources;
5° nieuwe bewijselementen met betrekking tot de eerder al dan niet in 5° de nouveaux éléments de preuve concernant les ressources prises en
aanmerking genomen bestaansmiddelen, ingevolge het overlijden van de considération antérieurement ou non, suite au décès du bénéficiaire de
gerechtigde op inkomensgarantie die zijn hoofdverblijfplaats niet la garantie de revenus qui ne partage pas sa résidence principale
deelt conform de bepaling van artikel 6, § 2 van de wet; conformément à la disposition de l'article 6, § 2 de la loi;
6° een wijziging in het bedrag van de pensioenen, die uitsluitend 6° une modification intervenant dans le montant des pensions, qui
voortspruit uit een nieuwe toekenningsbeslissing; in dit geval wordt résulte exclusivement d'une nouvelle décision d'attribution; dans ce
de beslissing herzien, rekening houdend met deze wijziging, zonder dat cas, la décision est revue, compte tenu de cette modification, sans
wordt overgegaan tot een nieuw onderzoek van de bestaansmiddelen. qu'il soit procédé à un nouvel examen des ressources.
Het recht op inkomensgarantie wordt, in voorkomend geval, herzien Le droit à la garantie de revenus sera, le cas échéant, revu à partir
vanaf de eerste dag van de maand die volgt op de maand waarin de du premier jour du mois qui suit le mois au cours duquel la
wijziging zich heeft voorgedaan ». modification est intervenue ».
B.3. De bodemgeschillen hebben betrekking op personen die niet langer B.3. Les litiges devant le juge a quo concernent des personnes qui ne
voldeden aan de voorwaarden voor de toekenning van een IGO ingevolge remplissaient plus les conditions d'octroi de la GRAPA à la suite de
de in B.1.5 bedoelde definitie van het begrip « gezinslid in het kader la définition visée en B.1.5 de la notion de « membre de la famille
van de Euromediterrane akkoorden, geratificeerd tussen de lidstaten dans le cadre des Accords Euro-méditerranéens, ratifiés entre les
van de Europese Unie en respectievelijk Marokko, Algerije en Tunesië Etats membres de l'Union européenne et respectivement, le Maroc,
». In beide bodemgeschillen gaat het immers om de inwonende l'Algérie et la Tunisie ». Dans les deux litiges au fond, il s'agit en
Marokkaanse moeder van een Marokkaan die in België werkt. Aangezien effet de la mère marocaine cohabitante d'un Marocain qui travaille en
artikel 2, 6°, van de wet van 22 maart 2001 met ingang van 1 januari Belgique. Etant donné qu'à compter du 1er janvier 2014, l'article 2,
2014 het afgeleide recht op een IGO beperkt tot « de niet feitelijk of 6°, de la loi du 22 mars 2001 limite le droit dérivé à la GRAPA au «
van tafel en bed gescheiden echtgenoot of de niet uit de echt conjoint non séparé de fait ou de corps » ou au « conjoint non divorcé
gescheiden echtgenoot », volstaat die familiale band van voorouder », ce lien familial d'ascendance ne suffit plus pour avoir droit à
niet langer om recht te hebben op die uitkering. cette allocation.
Zij bleven dat recht evenwel tijdelijk genieten op grond van de Elles ont toutefois continué à bénéficier temporairement de ce droit
overgangsmaatregel vervat in de in het geding zijnde bepaling. Na een sur la base de la mesure transitoire prévue par la disposition en
herzieningsprocedure op grond van artikel 14, § 1, 2°, van het cause. Après une procédure de révision reposant sur l'article 14, § 1er,
koninklijk besluit van 23 mei 2001 naar aanleiding van een wijziging 2°, de l'arrêté royal du 23 mai 2001, à la suite d'une modification de
van de gezinssamenstelling werd hun IGO evenwel stopgezet op grond van la composition du ménage, il a cependant été mis fin à leur GRAPA en
het voormelde artikel 2, 6°, van de wet van 22 maart 2001. vertu de l'article 2, 6°, précité, de la loi du 22 mars 2001.
B.4.1. Artikel 23 van de Grondwet bepaalt dat ieder het recht heeft om B.4.1. L'article 23 de la Constitution dispose que chacun a le droit
een menswaardig leven te leiden. Daartoe waarborgen de onderscheiden de mener une vie conforme à la dignité humaine. A cette fin, les
wetgevers, rekening houdend met de overeenkomstige plichten, de différents législateurs garantissent, en tenant compte des obligations
economische, sociale en culturele rechten, waarvan ze de voorwaarden correspondantes, les droits économiques, sociaux et culturels et ils
voor de uitoefening bepalen. déterminent les conditions de leur exercice.
Le droit à l'aide sociale, auquel se rapporte notamment le droit à la
Tot de bij artikel 23 van de Grondwet gewaarborgde rechten behoort het GRAPA, fait partie des droits garantis par l'article 23 de la
recht op sociale bijstand, waarmee onder meer het recht op een IGO
verband houdt. Constitution.
B.4.2. Artikel 23 van de Grondwet bevat een standstill-verplichting B.4.2. L'article 23 de la Constitution contient une obligation de
die eraan in de weg staat dat de bevoegde wetgever het standstill qui interdit au législateur compétent de réduire de
beschermingsniveau dat wordt geboden door de van toepassing zijnde significativement le degré de protection offert par la législation
wetgeving, in aanzienlijke mate vermindert zonder dat daarvoor redenen applicable, sans qu'existent pour ce faire des motifs d'intérêt général.
zijn die verband houden met het algemeen belang.
B.5.1. De Ministerraad voert aan dat het Hof niet bevoegd is om de B.5.1. Le Conseil des ministres fait valoir que la Cour n'est pas
prejudiciële vragen te beantwoorden omdat die in werkelijkheid
betrekking hebben op artikel 14, § 1, van het koninklijk besluit van compétente pour répondre aux questions préjudicielles parce qu'elles
23 mei 2001, aangezien de in de prejudiciële vragen beoogde « portent en réalité sur l'article 14, § 1er, de l'arrêté royal du 23
herzieningsbeslissing » het voorwerp uitmaakt van de in artikel 14, § mai 2001, puisque la « décision de révision » visée par les questions
1, van dat koninklijk besluit bedoelde procedure. De Ministerraad préjudicielles fait l'objet de la procédure visée à l'article 14, § 1er,
voert voorts aan dat de saisine van het Hof beperkt is tot artikel 9, de cet arrêté royal. Le Conseil des ministres fait également valoir
tweede lid, van de wet van 8 december 2013 en geen betrekking heeft op que la saisine de la Cour se limite à l'article 9, alinéa 2, de la loi
de artikelen 2, 6°, en 4 van de wet van 22 maart 2001, zoals gewijzigd du 8 décembre 2013 et ne vise pas l'article 2, 6°, et l'article 4 de
bij de wet van 8 december 2013. la loi du 22 mars 2001, modifiés par la loi du 8 décembre 2013.
B.5.2. Alvorens het Hof kan onderzoeken of de beantwoording van de B.5.2. Avant de pouvoir examiner si elle est compétente pour répondre
prejudiciële vragen tot zijn bevoegdheid behoort, dient het eerst de aux questions préjudicielles, la Cour doit d'abord définir l'étendue
omvang van de saisine af te bakenen. de la saisine.
B.5.3. Uit de verwijzingsbeslissing in de zaak met rolnummer 7492 B.5.3. Il ressort de la décision de renvoi dans l'affaire n° 7492 que
blijkt dat de eisende partij voor de verwijzende rechter verzocht had la partie demanderesse devant le juge a quo avait demandé de poser une
om een prejudiciële vraag te stellen over de bestaanbaarheid met question préjudicielle sur la compatibilité, avec l'article 23 de la
artikel 23 van de Grondwet van artikel 2, 6°, van de wet van 22 maart Constitution, de l'article 2, 6°, de la loi du 22 mars 2001, qui a
2001, waarbij de omschrijving van het begrip « gezinslid in het kader
van de Euromediterrane akkoorden » werd gewijzigd. De verwijzende modifié la définition de la notion de « membre de la famille » dans le
rechter is evenwel niet op dat verzoek ingegaan en heeft het Hof in de cadre des Accords euro-méditerranéens. Toutefois, le juge a quo n'a
beide zaken enkel ondervraagd over artikel 9, tweede lid, van de wet pas accédé à cette demande et n'a, dans les deux affaires, interrogé
van 8 december 2013. Het Hof beperkt zijn toetsing bijgevolg tot die la Cour que sur l'article 9, alinéa 2, de la loi du 8 décembre 2013.
bepaling. Par conséquent, la Cour limite son examen à cette disposition.
B.6.1. Uit de formulering van de prejudiciële vragen blijkt dat deze B.6.1. Il ressort de la formulation des questions préjudicielles que
berusten op een verkeerde lezing van de in het geding zijnde bepaling, celles-ci reposent sur une lecture erronée de la disposition en cause,
in zoverre daarin wordt gesteld dat de mogelijkheid voor de Federale en ce qu'elles postulent que la possibilité dont dispose le Service
Pensioendienst om van ambtswege het recht op een IGO te herzien zou fédéral des Pensions de réviser d'office le droit à la GRAPA
voortvloeien uit artikel 9, tweede lid, van de wet van 8 december découlerait de l'article 9, alinéa 2, de la loi du 8 décembre 2013.
2013. Die bevoegdheid tot herziening wordt integendeel aan de Federale Or, ce pouvoir de révision est conféré au Service fédéral des Pensions
Pensioendienst toegekend bij artikel 14, § 1, van het koninklijk par l'article 14, § 1er, de l'arrêté royal du 23 mai 2001. L'article
besluit van 23 mei 2001. Artikel 9, tweede lid, van de wet van 8 9, alinéa 2, de la loi du 8 décembre 2013 règle uniquement les effets
december 2013 regelt enkel de werking in de tijd van die wet en temporels de cette loi et prévoit que les personnes à l'égard
bepaalt dat de personen ten aanzien van wie « een beslissing inzake desquelles « une décision en matière de garantie de revenus aux
inkomensgarantie voor ouderen werd getroffen met uitwerking ten personnes âgées a été prise avec effet avant le 1er janvier 2014 »
laatste vóór 1 januari 2014 », het hen toegekende bedrag behouden tot conservent le montant qui leur a été accordé jusqu'à la date à
de datum waarop de Federale Pensioendienst een ambtshalve laquelle le Service fédéral des Pensions prend une décision de
herzieningsbeslissing neemt naar aanleiding van de feiten vermeld in révision d'office dans le cadre des faits visés à l'article 14, § 1er,
artikel 14, § 1, van het koninklijk besluit van 23 mei 2001. de l'arrêté royal du 23 mai 2001.
B.6.2. In zoverre artikel 9, tweede lid, van de wet van 8 december B.6.2. Dès lors que l'article 9, alinéa 2, de la loi du 8 décembre
2013 voor de afbakening van zijn toepassingsgebied verwijst naar de 2013 se réfère, pour délimiter son champ d'application, à la décision
herzieningsbeslissing die wordt genomen op grond van artikel 14, § 1, de révision prise en vertu de l'article 14, § 1er, de l'arrêté royal
van het koninklijk besluit van 23 mei 2001, valt de toetsing ervan du 23 mai 2001, le contrôle de cette disposition relève de la
binnen de bevoegdheid van het Hof. Bij zijn arrest nr. 64/2019 van 8 compétence de la Cour. Par son arrêt n° 64/2019 du 8 mai 2019, la Cour
mei 2019 heeft het Hof met betrekking tot de bestaanbaarheid van a jugé, au sujet de la compatibilité de l'article 9, alinéa 2, de la
artikel 9, tweede lid, van de wet van 8 december 2013 met artikel 23 loi du 8 décembre 2013 avec l'article 23 de la Constitution :
van de Grondwet geoordeeld :
« B.12.1. De wetgever heeft overigens de overgang van de oude naar de « B.12.1. Le législateur a d'ailleurs atténué le passage des anciennes
nieuwe berekeningsregels verzacht voor personen aan wie reeds vóór 1 aux nouvelles règles de calcul pour les personnes auxquelles une
januari 2014 een inkomensgarantie voor ouderen was toegekend, door in garantie de revenus aux personnes âgées était déjà accordée avant le 1er
artikel 9, tweede lid, van de wet van 8 december 2013 erin te voorzien janvier 2014, en prévoyant à l'article 9, alinéa 2, de la loi du 8
dat die personen het aan hen toegekende bedrag behouden tot op het décembre 2013 que ces personnes conservent le montant qui leur a été
ogenblik dat, ambtshalve of op aanvraag, een herzieningsbeslissing attribué jusqu'au moment où, d'office ou sur demande, une décision de
wordt genomen en dit naar aanleiding van nieuwe feiten die zich voordoen. révision est prise et cela suite à la survenance de faits nouveaux.
Die bepaling brengt met zich mee dat de gerechtigde aan wie reeds vóór Il ressort de cette disposition que le bénéficiaire auquel une
de inwerkingtreding van de wet van 8 december 2013 een garantie de revenus aux personnes âgées avait déjà été accordée avant
inkomensgarantie voor ouderen was toegekend waarbij rekening was l'entrée en vigueur de la loi du 8 décembre 2013, en ayant pris en
gehouden met het feit dat een of meerdere kleinkinderen dezelfde compte le fait qu'un ou plusieurs petits-enfants partageaient la même
hoofdverblijfplaats delen met die gerechtigde, het onder de vroegere résidence principale que ce bénéficiaire, conserve en principe le
regeling toegekende - hogere - bedrag in beginsel blijft behouden, montant - supérieur - accordé sous l'ancienne réglementation tant
zolang zich geen nieuwe feiten voordoen, onder meer op het vlak van de qu'il ne se produit pas de faits nouveaux, notamment par rapport aux
personen die de hoofdverblijfplaats met de gerechtigde delen. personnes qui partagent la même résidence principale que le bénéficiaire.
B.12.2. Rekening houdend met het feit dat het bedrag van de B.12.2. Compte tenu du fait que tant dans l'ancienne réglementation
inkomensgarantie, zowel in de vroegere als in de nieuwe regeling, in que dans la nouvelle, le montant de la garantie de revenus est
ruime mate mee wordt bepaald door de vraag of de betrokkene al dan largement codéterminé par la question de savoir si l'intéressé partage
niet zijn hoofdverblijfplaats deelt met andere personen, is het niet ou non sa résidence principale avec d'autres personnes, il n'est pas
kennelijk onredelijk de overgang van de oude naar de nieuwe manifestement déraisonnable de subordonner le passage des anciennes
berekeningsregels te laten afhangen van het zich al dan niet voordoen aux nouvelles règles de calcul à la survenance ou non de faits
van nieuwe feiten op het vlak van de personen met wie de gerechtigde nouveaux sur le plan des personnes avec lesquelles le bénéficiaire
zijn hoofdverblijfplaats deelt ». partage sa résidence principale ».
B.6.3. Uit de verwijzingsbeslissingen in de voorliggende zaken en uit B.6.3. Or, il ressort des décisions de renvoi dans les actuelles
de formulering van de prejudiciële vragen blijkt evenwel dat de affaires et de la formulation des questions préjudicielles que la
discussion dans les litiges soumis au juge a quo porte à présent sur
discussie in de bodemgeschillen thans een ander voorwerp heeft en in un autre sujet et concerne en substance la compétence conférée au
wezen gaat over de bevoegdheid die door artikel 14, § 1, van het Service fédéral des Pensions par l'article 14, § 1er, de l'arrêté
koninklijk besluit van 23 mei 2001 wordt toegekend aan de Federale royal du 23 mai 2001 pour réviser d'office le droit à la GRAPA. La
Pensioendienst om van ambtswege het recht op een IGO te herzien. Met
name stelt zich de vraag of elk nieuw feit dat verband houdt met de in question se pose notamment de savoir si tout fait nouveau relatif aux
artikel 14, § 1, 1° tot 6°, opgesomde gevallen aanleiding kan zijn cas énumérés à l'article 14, § 1er, 1° à 6°, peut donner lieu à une
voor een dergelijke herziening, dan wel of het enkel gaat om feiten
die, in de bewoordingen van de verwijzende rechter, « een weerslag zou telle révision, ou s'il s'agit uniquement de faits qui, selon les
hebben op dat recht ». termes du juge a quo, « auraient une incidence sur ce droit ».
B.6.4. Het Hof zou bijgevolg de prejudiciële vragen niet kunnen B.6.4. Par conséquent, la Cour ne pourrait répondre aux questions
beantwoorden zonder zich uit te spreken over de interpretatie die aan préjudicielles sans se prononcer sur l'interprétation à donner à
artikel 14, § 1, van het koninklijk besluit van 23 mei 2001 dient te l'article 14, § 1er, de l'arrêté royal du 23 mai 2001 et sur sa
worden gegeven, en over de wettigheid ervan, wat evenwel niet tot zijn légalité, ce qui ne relève toutefois pas de sa compétence.
bevoegdheid behoort.
B.7. De prejudiciële vragen behoren niet tot de bevoegdheid van het B.7. Les questions préjudicielles ne relèvent pas de la compétence de
Hof. la Cour.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
De prejudiciële vragen behoren niet tot de bevoegdheid van het Hof. Les questions préjudicielles ne relèvent pas de la compétence de la
Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel Cour. Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise,
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op 17 maart 2022. la Cour constitutionnelle, le 17 mars 2022.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
De voorzitter, Le président,
P. Nihoul P. Nihoul
^