Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 56/2022 van 21 april 2022 Rolnummer 7611 In zake : het beroep tot gedeeltelijke vernietiging van artikel 15 van de programmawet van 20 december 2020 Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, de rechters T.(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 56/2022 van 21 april 2022 Rolnummer 7611 In zake : het beroep tot gedeeltelijke vernietiging van artikel 15 van de programmawet van 20 december 2020 Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, de rechters T.(...) Extrait de l'arrêt n° 56/2022 du 21 avril 2022 Numéro du rôle : 7611 En cause : le recours en annulation partielle de l'article 15 de la loi-programme du 20 décembre 2020 La Cour constitutionnelle, composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, des juges T. Giet, (...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 56/2022 van 21 april 2022 Extrait de l'arrêt n° 56/2022 du 21 avril 2022
Rolnummer 7611 Numéro du rôle : 7611
In zake : het beroep tot gedeeltelijke vernietiging van artikel 15 van En cause : le recours en annulation partielle de l'article 15 de la
de programmawet van 20 december 2020 (in zoverre het artikel 1quater, loi-programme du 20 décembre 2020 (en ce qu'il remplace l'article 1erquater,
§ 3, van het koninklijk besluit nr. 20 van 20 juli 1970 « tot § 3, de l'arrêté royal n° 20 du 20 juillet 1970 « fixant les taux de
vaststelling van de tarieven van de belasting over de toegevoegde
waarde en tot indeling van de goederen en de diensten bij die tarieven la taxe sur la valeur ajoutée et déterminant la répartition des biens
» vervangt), ingesteld door Jose Pauwelyn en anderen. et des services selon ces taux »), introduit par Jose Pauwelyn et autres.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, de rechters composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, des juges T. Giet,
T. Giet, J. Moerman, D. Pieters en E. Bribosia, en, overeenkomstig J. Moerman, D. Pieters et E. Bribosia, et, conformément à l'article
artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het 60bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour
Grondwettelijk Hof, emeritus rechter R. Leysen, bijgestaan door de constitutionnelle, de la juge émérite R. Leysen, assistée du greffier
griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter L. F. Meersschaut, présidée par le président L. Lavrysen,
Lavrysen, wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging I. Objet du recours et procédure
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 29 juni 2021 Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 29
ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 30 juni juin 2021 et parvenue au greffe le 30 juin 2021, un recours en
2021, is beroep tot gedeeltelijke vernietiging ingesteld van artikel annulation partielle de l'article 15 de la loi-programme du 20
15 van de programmawet van 20 december 2020 (in zoverre het artikel décembre 2020 (en ce qu'il remplace l'article 1erquater, § 3, de
1quater, § 3, van het koninklijk besluit nr. 20 van 20 juli 1970 « tot l'arrêté royal n° 20 du 20 juillet 1970 « fixant les taux de la taxe
vaststelling van de tarieven van de belasting over de toegevoegde
waarde en tot indeling van de goederen en de diensten bij die tarieven sur la valeur ajoutée et déterminant la répartition des biens et des
» vervangt), bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 30 december services selon ces taux »), publiée au Moniteur belge du 30 décembre
2020, door Jose Pauwelyn, Marie-Dominique Vandewiele, Jan Tack, 2020, a été introduit par Jose Pauwelyn, Marie-Dominique Vandewiele,
Anne-Sophie Pauwelyn en de bv « Tack-Pauwelyn ». Jan Tack, Anne-Sophie Pauwelyn et la SRL « Tack-Pauwelyn ».
(...) (...)
II. In rechte II. En droit
(...) (...)
B.1. Artikel 15 van de programmawet van 20 december 2020 herstelt B.1. L'article 15 de la loi-programme du 20 décembre 2020 rétablit
artikel 1quater van het koninklijk besluit nr. 20 van 20 juli 1970 « l'article 1erquater de l'arrêté royal n° 20 du 20 juillet 1970 «
tot vaststelling van de tarieven van de belasting over de toegevoegde fixant les taux de la taxe sur la valeur ajoutée et déterminant la
waarde en tot indeling van de goederen en de diensten bij die tarieven répartition des biens et des services selon ces taux » (ci-après :
» (hierna : het koninklijk besluit nr. 20). De verzoekers bestrijden l'arrêté royal n° 20). Les parties requérantes attaquent uniquement
enkel het nieuwe artikel 1quater, § 3, van dat koninklijk besluit, dat bepaalt : l'article 1erquater, § 3, nouveau, de cet arrêté royal, qui dispose :
« Het verlaagd tarief van 6 pct. is van toepassing op de levering van « Le taux réduit de 6 p.c. s'applique aux livraisons de bâtiments
woningen en het bijhorend terrein, alsook op de vestiging, overdracht d'habitation et le sol y attenant, ainsi qu'aux constitutions,
of wederoverdracht van de zakelijke rechten in de zin van artikel 9, cessions ou rétrocessions de droits réels au sens de l'article 9,
tweede lid, 2°, van het Wetboek, op een woning en het bijhorend alinéa 2, 2°, du Code, portant sur un bâtiment d'habitation et le sol
y attenant, qui ne sont pas exemptées de la taxe conformément à
terrein, die niet overeenkomstig artikel 44, § 3, 1°, van het Wetboek l'article 44, § 3, 1°, du Code, par l'assujetti qui a procédé à la
van de belasting zijn vrijgesteld, door de belastingplichtige die de démolition d'un bâtiment et la reconstruction conjointe d'un bâtiment
afbraak van een gebouw en de daarmee gepaard gaande heropbouw heeft d'habitation situé sur la même parcelle cadastrale que ce bâtiment,
uitgevoerd van een woning gelegen op hetzelfde kadastraal perceel als
dat gebouw, wanneer de op die handelingen verschuldigde belasting lorsque la taxe due sur ces opérations est devenue exigible
opeisbaar is geworden overeenkomstig artikel 17, § 1, van het Wetboek conformément à l'article 17, § 1er, du Code entre le 1er janvier 2021
tussen 1 januari 2021 en 31 december 2022. et le 31 décembre 2022.
Het voordeel van het verlaagd tarief is onderworpen aan de volgende voorwaarden : Le bénéfice du taux réduit est subordonné aux conditions suivantes :
1° de handeling bedoeld in het eerste lid heeft betrekking op een 1° l'opération visée à l'alinéa 1er est relative à un bâtiment
woning die, na de levering : d'habitation qui après la livraison :
a) hetzij op het tijdstip van de eerste ingebruikneming of eerste a) soit au moment de la première utilisation ou de la première
inbezitneming als enige woning en hoofdzakelijk als eigen woning in de occupation est utilisé, comme habitation unique et à titre principal
zin van artikel 5/5, § 4, tweede tot achtste lid, van de bijzondere comme habitation propre au sens de l'article 5/5, § 4, alinéas 2 à 8,
wet van 16 januari 1989 betreffende de financiering van de de la loi spéciale du 16 janvier 1989 relative au financement des
Gemeenschappen en de Gewesten wordt gebruikt door de
verkrijger-natuurlijke persoon die er zonder uitstel zijn domicilie Communautés et des Régions, par l'acquéreur-personne physique qui y
zal hebben en een totale bewoonbare oppervlakte heeft van niet meer aura son domicile sans délai et a une superficie totale habitable qui
dan 200 m2; n'excède pas 200 m2;
b) hetzij door de verkrijger aan een sociaal verhuurkantoor wordt b) soit est donné en location par l'acquéreur à une agence immobilière
verhuurd of wordt verhuurd in het kader van een door de verkrijger aan sociale ou est donné en location dans le cadre d'un mandat de gestion
een sociaal verhuurkantoor toegekend beheersmandaat; accordé à une agence immobilière sociale par l'acquéreur;
2° de leverancier: 2° le fournisseur :
a) verstuurt vóór het tijdstip waarop de belasting opeisbaar wordt a) envoie avant le moment où la taxe devient exigible conformément à
overeenkomstig artikel 17, § 1, van het Wetboek, of, in geval van een l'article 17, § 1er, du Code, ou, en cas d'une vente sur plan, avant
verkoop op plan, vóór het tijdstip waarop het belastbaar feit zich le moment où intervient le fait générateur de la taxe conformément à
voordoet overeenkomstig artikel 16, § 1, eerste lid, van het Wetboek, l'article 16, § 1er, alinéa 1er, du Code, une déclaration à l'adresse
een verklaring aan het elektronisch adres aangeduid door de minister électronique indiquée par le ministre des Finances ou son délégué.
van Financiën of zijn gemachtigde. Deze verklaring, medeondertekend Cette déclaration, contresignée par l'acquéreur du bâtiment, mentionne
door de verkrijger van het gebouw, vermeldt dat het gebouw dat de
leverancier heeft laten afbreken en heroprichten en het voorwerp que le bâtiment que le fournisseur a fait démolir et reconstruire et
uitmaakt van een handeling bedoeld in het eerste lid, bedoeld is om qui fait l'objet d'une opération visée à l'alinéa 1er, est destiné
hetzij, als enige woning en hoofdzakelijk als eigen woning in de zin soit à être utilisé, soit comme habitation unique et à titre principal
van artikel 5/5, § 4, tweede tot achtste lid, van de bijzondere wet comme habitation propre au sens de l'article 5/5, § 4, alinéas 2 à 8,
van 16 januari 1989 betreffende de financiering van de Gemeenschappen de la loi spéciale du 16 janvier 1989 relative au financement des
en de Gewesten te worden gebruikt door de verkrijger-natuurlijke Communautés et des Régions par l'acquéreur-personne physique, qui y
persoon die er zonder uitstel zijn domicilie zal hebben waarbij die aura son domicile sans délai et que cette habitation aura une
woning een totale bewoonbare oppervlakte zal hebben van niet meer dan
200 m2, hetzij om door de verkrijger aan een sociaalverhuurkantoor te superficie totale habitable qui n'excède pas 200 m2, soit à être donné
worden verhuurd of te worden verhuurd in het kader van een aan een en location par l'acquéreur à une agence immobilière sociale ou à être
sociaal verhuurkantoor toegekend beheersmandaat, en is vergezeld van donné en location dans le cadre d'un mandat de gestion accordé à une
een afschrift van : agence immobilière sociale, et est accompagnée d'une copie :
- de omgevingsvergunning; - du permis d'urbanisme;
- het (de) aannemingscontract(en) met betrekking tot de afbraak van - du (des) contrat(s) d'entreprise relatifs à la démolition du
het gebouw en de heropbouw van de woning; bâtiment et la reconstruction du bâtiment d'habitation;
- het compromis of de authentieke akte met betrekking tot de in het - du compromis ou de l'acte authentique portant sur l'opération visée
eerste lid bedoelde handeling; à l'alinéa 1er;
b) overhandigt een afschrift van de in de bepaling onder a) bedoelde b) produit à son (ses) cocontractant(s) une copie de la déclaration
verklaring aan zijn medecontractant(en); visée au a);
3° de door de leverancier van de goederen uitgereikte facturen en de 3° les factures émises par le fournisseur de biens et les doubles
dubbels die hij bewaart alsook de overeenkomsten of de authentieke
akten met betrekking tot de handelingen bedoeld in het eerste lid, qu'il conserve ainsi que les conventions ou actes authentiques
vermelden, op basis van het afschrift van de verklaring bedoeld in de relatifs aux opérations visées à l'alinéa 1er, constatent, sur la base
bepaling onder 2°, b), het voorhanden zijn van de elementen die de de la copie de la déclaration visée au 2°, b), l'existence des
toepassing van het verlaagd tarief rechtvaardigen; behalve in geval éléments justifiant de l'application du taux réduit; sauf collusion
van samenspanning tussen de partijen of klaarblijkelijk niet-naleving entre les parties ou méconnaissance évidente de la présente
van onderhavige bepaling, ontlast de medeondertekening van de disposition, la contresignature de l'acquéreur sur la déclaration
verkrijger van de verklaring bedoeld in de bepaling onder 2°, a), de visée au 2, 2°, a), décharge la responsabilité du fournisseur de biens
leverancier van de goederen van de aansprakelijkheid betreffende de
vaststelling van het tarief. pour la détermination du taux.
Voor de toepassing van het tweede lid, 1°, a), wordt om te bepalen of Pour l'application de l'alinéa 2, 1°, a), il n'est pas tenu compte,
de woning de enige woning is die de verkrijger-natuurlijke persoon pour déterminer si le bâtiment d'habitation est l'habitation unique de
zelf betrekt, geen rekening gehouden met : l'acquéreur-personne physique :
- andere woningen waarvan hij, ingevolge erfenis, mede-eigenaar, - des autres habitations dont il est, en vertu d'une succession,
naakte eigenaar of vruchtgebruiker is; copropriétaire, nu-propriétaire ou usufruitier;
- een andere woning die hij betrekt als eigen woning waar hij zijn - d'une autre habitation qu'il occupe comme habitation propre où il a
domicilie heeft gevestigd en die uiterlijk op 31 december van het jaar établi son domicile et qui a été vendue au plus tard le 31 décembre de
dat volgt op het jaar van ingebruikneming of inbezitneming van de l'année qui suit celle de la première mise en service ou de la
woning bedoeld in het tweede lid, 1°, a), is verkocht. première occupation de l'habitation visée à l'alinéa 2, 1°, a).
Het verlaagd tarief is niet van toepassing op het gedeelte van de Le taux réduit n'est pas applicable à la partie du prix relative aux
prijs van de levering dat betrekking heeft op zwembaden, sauna's, piscines, saunas, mini-golfs, courts de tennis et installations
midgetgolfbanen, tennisterreinen en dergelijke installaties ». similaires ».
B.2. In het enige middel voeren de verzoekers aan dat de bestreden B.2. Dans le moyen unique, les parties requérantes allèguent que la
bepaling de artikelen 10 en 11 van de Grondwet schendt, in zoverre het disposition attaquée viole les articles 10 et 11 de la Constitution,
verlaagde btw-tarief slechts van toepassing is indien de afbraak en de en ce que le taux réduit de TVA n'est applicable que si le même
heropbouw door dezelfde belastingplichtige worden uitgevoerd, maar assujetti procède à la démolition et à la reconstruction, mais qu'il
niet indien de bestaande gebouwen door de vorige eigenaar van het ne s'applique pas si le propriétaire précédent de la parcelle
betrokken kadastraal perceel zijn afgebroken en de leverancier van de cadastrale concernée a démoli les bâtiments existants et si le
nieuwbouw dus een onbebouwd kadastraal perceel heeft aangekocht. fournisseur de la nouvelle construction a donc acheté une parcelle
cadastrale non bâtie.
B.3.1. Volgens de Vlaamse Regering is het beroep onontvankelijk B.3.1. Selon le Gouvernement flamand, le recours est irrecevable
ratione temporis, omdat het bestreden verschil in behandeling zijn ratione temporis parce que la différence de traitement attaquée trouve
oorsprong vindt in artikel 56 van de programmawet (I) van 27 december son origine dans l'article 56 de la loi-programme (I) du 27 décembre
2006. 2006.
B.3.2. Een beroep dat gericht is tegen een verschil in behandeling dat B.3.2. Un recours dirigé contre une différence de traitement ne
niet uit de bestreden wet voortvloeit, maar reeds is vervat in een résultant pas de la loi attaquée mais déjà contenue dans une loi
vroegere wet, is niet ontvankelijk. antérieure est irrecevable.
Wanneer de wetgever in een nieuwe wetgeving echter een oude bepaling Toutefois, lorsque, dans une législation nouvelle, le législateur
overneemt en zich op die wijze de inhoud ervan toe-eigent, kan tegen reprend une disposition ancienne et s'approprie de cette manière son
de overgenomen bepaling een beroep worden ingesteld binnen zes maanden contenu, un recours peut être introduit contre la disposition reprise,
na de bekendmaking ervan. dans les six mois de sa publication.
B.3.3. Zoals uit de parlementaire voorbereiding blijkt, is de B.3.3. Ainsi qu'il ressort des travaux préparatoires, la disposition
bestreden bepaling geïnspireerd op rubriek XXXVII, tweede lid, 2°, van attaquée est inspirée de la rubrique XXXVII, alinéa 2, 2°, du tableau
tabel A van de bijlage bij het koninklijk besluit nr. 20, die is A de l'annexe à l'arrêté royal n° 20, qui a été insérée par l'article
ingevoegd bij artikel 56 van de programmawet (I) van 27 december 2006 56 de la loi-programme (I) du 27 décembre 2006 (Doc. parl., Chambre,
(Parl. St., Kamer, 2020-2021, DOC 55-1662/001, p. 19). De bestreden 2020-2021, DOC 55-1662/001, p. 19). A titre de mesure temporaire, la
bepaling breidt, als tijdelijke maatregel, het toepassingsgebied
daarvan aanzienlijk uit en onderwerpt het verlaagde btw-tarief deels disposition attaquée en élargit sensiblement le champ d'application et
aan andere voorwaarden. Door de bestreden bepaling aan te nemen, heeft de wetgever blijk subordonne partiellement le taux réduit de TVA à d'autres conditions.
gegeven van zijn wil om in die materie opnieuw te legifereren. Hij En adoptant la disposition attaquée, le législateur a manifesté sa
heeft zich het bestreden verschil in behandeling overigens toegeëigend volonté de légiférer à nouveau dans cette matière. Il s'est par
door in de parlementaire voorbereiding te benadrukken dat « de ailleurs approprié la différence de traitement attaquée en soulignant
maatregel alleen betrekking [heeft] op projecten die worden dans les travaux préparatoires que « la mesure ne concerne que les
uitgevoerd, vanaf de afbraak van het gebouw tot de levering van de projets qui sont menés, depuis la démolition du bâtiment jusqu'à la
woning, door dezelfde belastingplichtige » (ibid., pp. 26-27). fourniture de l'habitation, par le même assujetti » (ibid., p. 26).
De exceptie wordt verworpen. L'exception est rejetée.
B.4. Het komt de wetgever toe de aanslagvoet van de belasting vast te B.4. Il appartient au législateur d'établir le taux de l'impôt. Il
stellen. Hij beschikt ter zake over een ruime beoordelingsbevoegdheid. dispose en la matière d'une large marge d'appréciation. En effet, les
Fiscale maatregelen maken immers een wezenlijk onderdeel uit van het mesures fiscales constituent un élément essentiel de la politique
sociaaleconomische beleid. Zij zorgen niet alleen voor een socioéconomique. Elles assurent non seulement une part substantielle
substantieel deel van de inkomsten die de verwezenlijking van dat des recettes qui doivent permettre la réalisation de cette politique,
beleid mogelijk moeten maken, maar zij laten de wetgever ook toe om mais elles permettent également au législateur d'orienter certains
sturend en corrigerend op te treden en op die manier het sociale en comportements et d'adopter des mesures correctrices afin de donner
economische beleid vorm te geven. corps à la politique sociale et économique.
De maatschappelijke keuzen die bij het inzamelen en het inzetten van Les choix de société qui doivent être réalisés lors de la collecte et
middelen moeten worden gemaakt, behoren derhalve tot de de l'affectation des ressources relèvent par conséquent du pouvoir
beoordelingsvrijheid van de wetgever. Het Hof vermag een dergelijke d'appréciation du législateur. La Cour ne peut sanctionner un tel
beleidskeuze, alsook de motieven die daaraan ten grondslag liggen, choix de politique et les motifs qui le fondent que s'ils reposent sur
slechts af te keuren indien zij op een manifeste vergissing zouden une erreur manifeste ou s'ils sont manifestement déraisonnables.
berusten of indien zij kennelijk onredelijk zouden zijn. En outre, le législateur fiscal ne peut pas prendre en compte les
De belastingwetgever kan daarenboven geen rekening houden met de particularités de chaque cas d'espèce. Il peut appréhender leur
bijzonderheden van elk gegeven geval. Hij vermag de diversiteit ervan diversité de manière approximative et simplificatrice.
benaderend en vereenvoudigend te omschrijven.
B.5.1. Krachtens artikel 1, eerste lid, van het koninklijk besluit nr. B.5.1. En vertu de l'article 1er, alinéa 1er, de l'arrêté royal n° 20,
20 bedraagt het normale btw-tarief 21 %. Krachtens artikel 1, tweede le taux normal de TVA est fixé à 21 % . En vertu de l'article 1er,
lid, van hetzelfde koninklijk besluit bestaan er evenwel verlaagde alinéa 2, du même arrêté royal, il existe toutefois des taux réduits
tarieven van 6 %, 12 % en 0 % voor de goederen en diensten opgesomd in fixés à 6 %, à 12 % et à 0 % en ce qui concerne les biens et services
de tabellen A, B respectievelijk C van de bijlage bij dat koninklijk énumérés, respectivement, dans les tableaux A, B et C de l'annexe à
besluit. cet arrêté royal.
B.5.2. Krachtens artikel 1quater van het koninklijk besluit nr. 20 is B.5.2. En vertu de l'article 1erquater de l'arrêté royal n° 20, le
het verlaagde btw-tarief van 6 % eveneens van toepassing op de daarin taux réduit de TVA de 6 % est également applicable aux travaux de
limitatief omschreven afbraak- en heropbouwwerken. Het gaat om een démolition et de reconstruction qui y sont définis limitativement. Il
s'agit d'une mesure temporaire qui ne peut être appliquée que pour
tijdelijke maatregel, die slechts kan worden toegepast in zoverre de autant que la TVA soit devenue exigible entre le 1er janvier 2021 et
btw opeisbaar is geworden tussen 1 januari 2021 en 31 december 2022. le 31 décembre 2022.
B.5.3. In de parlementaire voorbereiding wordt die maatregel als volgt B.5.3. Dans les travaux préparatoires, cette mesure est justifiée
verantwoord : comme suit :
« Om de economische gevolgen van de coronacrisis het hoofd te bieden, is het derhalve essentieel dat er niet alleen wordt ingezet op beschermende maatregelen die het economisch weefsel zo goed mogelijk vrijwaren, maar eveneens op stimulerende maatregelen die bijdragen tot een snel en krachtdadig herstel. In dat verband is gebleken dat de activiteiten van de bouwsector die aanvankelijk de eerste maanden van de crisis goed leek te doorstaan, ondertussen ook aanzienlijke moeilijkheden ondervindt. Er werd met name een substantiële omzetdaling vastgesteld en heel wat bedrijven in de sector geven aan op korte termijn jobs te zullen moeten schrappen. Bovendien blijkt vooral ook dat de orderboekjes van de aannemers leeglopen en nieuwe opdrachten uitblijven zodat de bedrijven en de tewerkstelling in de sector alsmaar verder onder zware druk komen te staan. Deze gezondheidscrisis heeft eveneens een belangrijke impact op de burgers van dit land. Op een waardige manier wonen en beschikken over een woning die beantwoordt aan alle welzijnsvoorwaarden is een des te belangrijker uitdaging geworden voor een heel aantal van hen. « Pour faire face aux conséquences économiques de la crise corona, il est donc essentiel de se concentrer non seulement sur des mesures de protection qui préservent autant que possible le tissu économique, mais aussi sur des mesures stimulantes qui contribuent à une reprise rapide et vigoureuse. Dans ce contexte, il est apparu que le secteur de la construction, qui semblait initialement bien résister pendant les premiers mois de la crise, rencontre entretemps également des difficultés considérables. En particulier, une baisse substantielle du chiffre d'affaires a été observée et de nombreuses entreprises du secteur ont indiqué qu'à court terme elles devraient supprimer des emplois. En outre, il semble également qu'en particulier les carnets de commande des entrepreneurs soient vides et que de nouvelles commandes ne soient pas passées, de sorte que les entreprises et l'emploi dans le secteur sont de plus en plus soumis à une forte pression. Cette crise sanitaire a également un impact majeur sur les citoyens de ce pays. Se loger dignement et bénéficier d'un habitat répondant à toutes les conditions de bien-être est devenu un défi d'autant plus important pour nombre d'entre eux.
Tegen die achtergrond strekt deze maatregel ertoe om, enerzijds de Dans ce contexte, l'objectif de cette mesure est, d'une part, de
bouwsector een belangrijke tijdelijke fiscale stimulus te geven en, donner au secteur de la construction un important stimulus fiscal
anderzijds de toegang te vergemakkelijken voor de meest kwetsbare temporaire et d'autre part, de favoriser l'accès aux plus fragiles à
personen tot een kwaliteitsvolle woning door het territoriale un habitat de qualité. Ces objectifs sont rencontrés en étendant
toepassingsgebied van het verlaagd btw-tarief van 6 pct. voor afbraak territorialement l'application du taux réduit de TVA de 6 p.c. pour la
démolition et la reconstruction de bâtiments d'habitation,
en heropbouw van woningen, dat momenteel is beperkt tot 32 stedelijke actuellement limitée à 32 zones urbaines, à l'ensemble du territoire
gebieden, voor een periode van 2 jaar uit te breiden tot het hele belge pour une période de 2 ans.
Belgische grondgebied.
Bovendien wordt ook het materiële toepassingsgebied van de regeling
verder uitgebreid door het verlaagd btw-tarief niet alleen van En outre, le champ d'application matériel du régime est également
toepassing te maken op de aannemingswerken van afbraak en heropbouw, élargi en rendant le taux réduit de TVA non seulement applicable aux
maar tevens op de leveringen van die nieuwe woningen en de vestiging, travaux de démolition et de reconstruction, mais également aux
overdracht en wederoverdracht van bepaalde zakelijke rechten op die livraisons de ces nouveaux bâtiments d'habitation et à la
woningen. Op die manier wordt ook een belangrijk segment van de markt, constitution, cession et rétrocession de certains droits réels sur ces
met name die projecten gerealiseerd door bouwpromotoren bestemd voor bâtiments d'habitation. De cette manière, un secteur important du
de verkoop en die tot op heden van de toepassing van het verlaagde btw-tarief uitgesloten waren binnen het toepassingsgebied van de tarifaire gunstregeling gebracht. Op die manier wordt ook de kracht en dus de effectiviteit van de fiscale stimulus voor de economische heropleving van de sector evenredig vergroot. Daarnaast streeft deze maatregel, in het licht van de Europese rechtsgrondslag van de maatregel, ook een belangrijke sociale doelstelling na aangezien de handelingen waarvoor de tarifaire gunstregeling geldt, zich moeten inschrijven in het kader van het marché, en particulier les projets réalisés par des promoteurs de la construction et destinés à la vente, qui jusqu'à présent étaient exclus de l'application du taux réduit de TVA, est également intégré dans le champ d'application du régime tarifaire préférentiel. De cette manière, l'intensité et donc l'efficacité du stimulus fiscal pour la relance économique du secteur sont également proportionnellement renforcées. En outre, au regard de la base juridique européenne de la mesure, cette dernière poursuit également un objectif social important puisque les opérations pour lesquelles le tarif préférentiel s'applique doivent porter sur des logements fournis dans le cadre de la politique
sociaal beleid verstrekte huisvesting (cf. categorie 10 van de bijlage sociale (cf. catégorie 10 de l'annexe III de la directive 2006/112/CE
III van de richtlijn 2006/112/EG van de Raad van 28 november 2006 du Conseil du 28 novembre 2006 relative au système commun de taxe sur
betreffende het gemeenschappelijke stelsel van belasting over de
toegevoegde waarde). la valeur ajoutée).
Om die reden worden de drie toepassingsgevallen die onderdeel vormen C'est pour ces raisons que les trois cas d'application qui constituent
van de tarifaire gunstregeling elk gekoppeld aan één of meer le régime tarifaire préférentiel sont chacun liés à une ou plusieurs
grondvoorwaarden met een sociale inslag, zodat niet om het even wie de conditions de fond ayant un caractère social, de sorte que tout le
tarifaire gunstregeling kan genieten, maar alleen doelgroepen die monde ne peut pas bénéficier du système tarifaire préférentiel, mais
seulement des groupes cibles déterminés sur la base de critères de
werden bepaald aan de hand van afbakeningscriteria van sociale aard. limitation de nature sociale. Il s'agit entre autres, selon le cas,
Het gaat dan onder meer, al naargelang het geval, om een maximale d'une exigence de superficie maximale pour le logement, du fait qu'il
oppervlaktevereiste van de woning, het feit dat het gaat om de enige s'agit de l'habitation unique et à titre principal de l'habitation
en hoofdzakelijk eigen woning of het feit dat de woning wordt propre ou du fait que l'habitation est utilisée pour la location à
aangewend voor langdurige verhuur aan of via een sociaal long terme à ou via une agence immobilière sociale.
verhuurkantoor.
Door te focussen op de afbraak en heropbouw zal de maatregel tot slot En se concentrant sur la démolition et la reconstruction, la mesure
eveneens een positieve ecologische impact hebben. aura finalement également un impact écologique positif.
Een gedeelte van het woonpatrimonium in België is immers dermate En effet, une partie du patrimoine résidentiel en Belgique est
verouderd dat een beperkte renovatie niet altijd een realistische tellement obsolète qu'une rénovation limitée n'est plus toujours une
optie meer is om die panden op het vereist niveau te brengen om te option réaliste pour amener ces bâtiments au niveau requis afin de
voldoen aan de vigerende normen van energieprestatie en -efficiëntie. satisfaire aux normes en vigueur en matière de performance et
Bovendien wordt op die manier ook de reconversie gestimuleerd van in onbruik geraakte en vaak verloederde gebouwen zoals industriële gebouwen, winkels e.d. tot hoogwaardige woningen, wat met name in reeds verstedelijkte gebieden kan bijdragen tot een verdere verdichting van het woonpatrimonium. Deze maatregel kan in dat kader een bijdrage leveren om dat segment van het woonpatrimonium versneld te vernieuwen, waarbij verouderde woningen worden vervangen door nieuwe woningen die voldoen aan de meest recente normen inzake energieprestatie en -efficiëntie. De maatregel draagt derhalve bij tot het bereiken van de d'efficacité énergétiques. De plus, cela stimule également la reconversion de bâtiments désaffectés et souvent délabrés tels que notamment des bâtiments industriels et des commerces, en logements de qualité, ce qui peut contribuer à une densification supplémentaire du parc résidentiel, en particulier dans les zones déjà urbanisées. Dans ce cadre, cette mesure peut apporter une contribution au renouvellement accéléré de ce secteur du patrimoine résidentiel, les bâtiments d'habitation désuets étant remplacés par des bâtiments d'habitation neufs répondant aux normes les plus récentes en matière de performance et d'efficacité énergétiques. La mesure contribue par conséquent à la réalisation des objectifs
milieudoelstellingen waartoe België zich op Europees niveau heeft environnementaux auxquels la Belgique s'est engagée au niveau
geëngageerd. Op die manier wordt uitvoering gegeven aan de krijtlijnen européen. De cette manière, les orientations définies dans le Plan
die werden vastgelegd in het Nationale Energie- en Klimaatplan (NEKP) national Energie-Climat (PNEC) 2021-2030 en vue d'une transition vers
2021-2030 voor de transitie naar een duurzaam, betrouwbaar en un système énergétique durable, fiable et financièrement abordable
betaalbaar energiesysteem, volgens de vijf dimensies van de Europese sont mises en oeuvre, selon les cinq dimensions de l'Union européenne
Energie-Unie en in lijn met de doelstellingen die voor 2030 zijn de l'Energie et en ligne avec les objectifs fixés pour 2030. La mesure
vastgelegd. De maatregel draagt met name bij aan de tenuitvoerlegging contribue notamment à la mise en oeuvre de la contribution fédérale au
van de federale bijdrage aan het NEKP op het vlak van decarbonisatie PNEC dans le domaine de la décarbonisation et de l'efficacité
en energie-efficiëntie » (Parl. St., Kamer, 2020-2021, DOC énergétique » (Doc. parl., Chambre, 2020-2021, DOC 55-1662/001, pp.
55-1662/001, pp. 17-19). 17-19).
Wat meer specifiek de bestreden maatregel betreft, wordt in de En ce qui concerne plus spécifiquement la mesure attaquée, les travaux
parlementaire voorbereiding het volgende uiteengezet : préparatoires exposent :
« Artikel 1quater, § 3, nieuw, van het koninklijk besluit nr. 20 « Enfin, l'article 1erquater, § 3, nouveau, de l'arrêté royal n° 20
voorziet tot slot een derde belangrijke uitbreiding van de huidige prévoit une troisième extension majeure de la mesure tarifaire
tarifaire gunstmaatregel voor afbraak en heropbouw bedoeld in de favorable concernant la démolition et la reconstruction actuellement
voormelde rubriek XXXVII. Onderhavige tijdelijke maatregel is namelijk prévue dans la rubrique XXXVII précitée. En effet, la présente mesure
eveneens van toepassing op de levering van woningen en het bijhorend temporaire s'applique également aux livraisons de bâtiments
terrein, evenals op de vestigingen, overdrachten en wederoverdrachten d'habitation et le sol y attenant, ainsi qu'aux constitutions,
van zakelijke rechten bedoeld in artikel 9, tweede lid, 2°, van het cessions ou rétrocessions de droits réels visées à l'article 9, alinéa
Wetboek, die betrekking hebben op een woning en het bijhorend terrein 2, 2°, du Code, portant sur un bâtiment d'habitation et le sol y
en die niet vrijgesteld zijn van de belasting overeenkomstig artikel attenant et qui ne sont pas exemptées de la taxe conformément à
44, § 3, 1°, van het Wetboek, na de afbraak van een gebouw en de l'article 44, § 3, 1°, du Code, consécutives à la démolition d'un
daarmee gepaard gaande heropbouw van een woning gelegen op hetzelfde bâtiment et la reconstruction conjointe d'un bâtiment d'habitation,
kadastraal perceel als dat gebouw. situé sur la même parcelle cadastrale que ce bâtiment.
Deze maatregel heeft dus in het bijzonder betrekking op de Cette mesure concerne dès lors en particulier les promoteurs
vastgoedpromotoren die investeren in de aankoop van bebouwde percelen immobiliers qui investissent dans l'achat de parcelles bâties en vue
met de bedoeling er nieuwe woningen op te richten hetzij in de vorm d'y créer de nouveaux logements soit sous la forme de maisons, soit
van huizen, hetzij in de vorm van appartementen. Het is immers d'appartements. Il est en effet apparu qu'un nombre significatif de
gebleken dat een aanzienlijk aantal vastgoedprojecten die de afbraak en heropbouw van een gebouw tot voorwerp hebben hun oorsprong vinden in dat soort initiatieven van ondernemers. Zoals in de tekst is vermeld, heeft de maatregel alleen betrekking op projecten die worden uitgevoerd, vanaf de afbraak van het gebouw tot de levering van de woning, door dezelfde belastingplichtige. Deze maatregel heeft dus geen betrekking op de werken in onroerende staat die worden uitgevoerd voor die promotoren, maar wel betrekking op de daaropvolgende levering van de woning aan een particulier met de bedoeling dat hij die : - ofwel zelf als enige en hoofdzakelijk als eigen woning (rekening projets immobiliers de démolition et reconstruction d'un bâtiment trouvaient leur origine dans le cadre d'initiatives entrepreneuriales de ce genre. Comme cela est précisé dans le texte, la mesure ne concerne que les projets qui sont menés, depuis la démolition du bâtiment jusqu'à la fourniture de l'habitation, par le même assujetti. Cette mesure ne concerne dès lors pas les travaux immobiliers effectués en faveur de ces promoteurs, mais bien la livraison subséquente du bâtiment d'habitation à un particulier en vue pour ce dernier : - soit d'en faire son habitation unique et, à titre principal, son habitation propre (tenant compte d'une superficie habitable maximale
houdend met een maximale bewoonbare oppervlakte van 200 m2) zal de 200 m2);
gebruiken; - ofwel voor een lange termijn verhuurt aan of door bemiddeling van - soit de la donner en location pour une longue durée à ou par
een sociaal verhuurkantoor. l'intermédiaire d'une agence immobilière sociale.
Het tijdelijk karakter van de maatregel impliceert in dit geval dat de Le caractère temporaire de la mesure implique dans ce cas que
opeisbaarheid van de belasting op die leveringen zich moet voordoen l'exigibilité de la taxe sur ces livraisons doit intervenir entre le 1er
tussen 1 januari 2021 en 31 december 2022. janvier 2021 et le 31 décembre 2022.
Voor dergelijke handelingen geldt momenteel geen verlaagd tarief op Ces opérations ne sont actuellement pas soumises à un taux réduit de
grond van de voormelde rubriek XXXVII. Om die reden zal deze maatregel TVA sur la base de la rubrique XXXVII précitée. Pour cette raison,
voor zijn toepassingsduur ook van toepassing zijn in de in rubriek cette mesure s'appliquera donc également, pour sa période
XXXVII, tweede lid, 2°, bedoelde steden, en dat in tegenstelling tot d'application, dans les villes visées à la rubrique XXXVII, alinéa 2,
de maatregel opgenomen in paragraaf 1 van artikel 1quater, nieuw » 2°, contrairement à la mesure visée au paragraphe 1er de l'article 1erquater,
(ibid., pp. 26-27). nouveau » (ibid., pp. 26-27).
De bestreden maatregel streeft met andere woorden drie doelstellingen En d'autres termes, la mesure attaquée poursuit trois objectifs.
na. Ten eerste beoogt zij in het kader van de economische relance na Premièrement, elle entend, dans le cadre de la relance économique à la
de coronacrisis de bouwsector een fiscale stimulans te geven. Ten suite de la crise du coronavirus, donner un incitant fiscal au secteur
tweede streeft zij een sociale doelstelling na door voor de meest de la construction. Deuxièmement, elle poursuit un objectif social en
kwetsbare personen de toegang tot een kwaliteitsvolle woning te favorisant l'accès des plus fragiles à un habitat de qualité. Le
vergemakkelijken. De derde doelstelling is ecologisch van aard, troisième objectif est de nature écologique, dès lors que la mesure
aangezien zij, in het licht van de Europese klimaatdoelstellingen die vise, à la lumière des objectifs climatiques européens qui lient la
België binden, strekt tot de vervanging van verouderde gebouwen door Belgique, à faire remplacer les bâtiments vétustes par de nouvelles
nieuwbouw die voldoet aan de vigerende normen inzake energieprestatie constructions qui satisfont aux normes en vigueur en matière de
en -efficiëntie. performance et d'efficacité énergétiques.
B.6.1. De bestreden bepaling streeft die doelstellingen na door B.6.1. La disposition attaquée poursuit ces objectifs en octroyant
tijdelijk een verlaagd btw-tarief toe te kennen voor de levering van temporairement un taux réduit de TVA en ce qui concerne la livraison
woningen en het bijbehorende terrein, indien dezelfde de bâtiments d'habitation et le sol y attenant, si le même assujetti a
belastingplichtige de afbraak van een gebouw en de daarmee gepaard procédé à la démolition d'un bâtiment et à la reconstruction conjointe
gaande heropbouw heeft uitgevoerd van een woning gelegen op hetzelfde d'un bâtiment d'habitation situé sur la même parcelle cadastrale.
kadastraal perceel. Die maatregel is pertinent om die doelstellingen Cette mesure est pertinente pour atteindre ces objectifs, dès lors
te bereiken, aangezien hij bouwpromotoren aanmoedigt om verouderde qu'elle encourage les promoteurs immobiliers à démolir des bâtiments
gebouwen af te breken en te vervangen door een nieuwbouwproject. vétustes et à les remplacer par de nouvelles constructions.
B.6.2. De wetgever heeft geen kennelijk onredelijke beleidskeuze gemaakt door dat verlaagde btw-tarief niet toe te kennen aan bouwpromotoren die een onbebouwd kadastraal perceel aankopen met het oog op de bouw en de levering van woningen en het bijbehorende terrein, nadat de vorige eigenaar de bestaande gebouwen heeft afgebroken. Die bouwpromotoren moeten immers niet worden aangemoedigd om bestaande gebouwen af te breken. B.7. De bestreden bepaling legt bouwpromotoren die een onbebouwd kadastraal perceel aankopen, overigens geen onevenredige last op. Zij B.6.2. Le législateur a fait un choix de politique qui n'est pas manifestement déraisonnable en n'octroyant pas ce taux réduit de TVA aux promoteurs immobiliers qui achètent une parcelle cadastrale non bâtie en vue de la construction et de la livraison de bâtiments d'habitation et du sol y attenant, après que le propriétaire précédent a démoli les bâtiments existants. Ces promoteurs immobiliers ne doivent en effet pas être encouragés à démolir des bâtiments existants. B.7. Par ailleurs, la disposition attaquée n'impose pas de charge disproportionnée aux promoteurs immobiliers qui achètent une parcelle cadastrale non bâtie. En effet, elle a seulement pour effet que les
impliceert immers slechts dat de kopers het normale btw-tarief van 21 acheteurs sont redevables du taux normal de TVA, qui est fixé à 21 % .
% verschuldigd zijn. De toepasselijkheid van dat tarief kan voor die bouwpromotoren S'il est vrai que l'applicabilité de ce taux peut être constitutive
weliswaar een concurrentieel nadeel inhouden ten opzichte van d'un préjudice concurrentiel pour ces promoteurs immobiliers par
bouwpromotoren die hun nieuwbouwprojecten met toepassing van het rapport aux promoteurs qui peuvent vendre leurs projets de nouvelles
verlaagde btw-tarief kunnen verkopen, maar zij maakt het voor hen niet constructions en application du taux réduit de TVA, elle n'a pas pour
buitensporig moeilijk of onmogelijk om een nieuwbouwproject te effet qu'il devient exagérément difficile ou impossible pour eux de
realiseren of om de gerealiseerde wooneenheden te verkopen. réaliser un projet de nouvelle construction ou de vendre les
habitations réalisées.
B.8. De verzoekers voeren tot slot aan dat de zogenaamde « B.8. Enfin, les parties requérantes soutiennent que la soi-disant «
administratieve toegeving » vervat in punt 5.1 van de circulaire tolérance administrative » contenue au point 5.1 de la circulaire
2021/C/18 van 25 februari 2021 « betreffende het tijdelijk verlaagd btw-tarief voor afbraak en heropbouw van woningen in het hele Belgische grondgebied en de levering ervan » de bestreden schending van het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie nog scherper stelt. Die administratieve toegeving houdt in dat het verlaagde btw-tarief van 6 % van toepassing is op projecten waarin de afbraak is gebeurd door de grondeigenaar en de herbouw wordt gerealiseerd door een bouwpromotor, indien aan drie cumulatieve voorwaarden is voldaan : er heeft zich vóór 1 januari 2021 een oorzaak van opeisbaarheid van btw voorgedaan, er is sprake van « eenheid van project » en de grondeigenaar en de bouwpromotor zijn « verbonden partijen ». In zoverre de verzoekers aanklagen dat die administratieve toegeving niet van toepassing is wanneer de grondeigenaar en de bouwpromotor geen verbonden partijen zijn, klagen zij een verschil in behandeling aan dat niet voortvloeit uit de bestreden bepaling, maar uit de voormelde circulaire. Bijgevolg valt het buiten de bevoegdheid van het Hof. B.9. Het middel is niet gegrond. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep. Aldus gewezen in het Nederlands, het Frans en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, op 21 april 2022. De griffier, F. Meersschaut De voorzitter, 2021/C/18 du 25 février 2021 « relative au taux réduit de la TVA applicable temporairement concernant la démolition et la reconstruction de bâtiments d'habitation sur l'ensemble du territoire belge et leur livraison » accentue encore plus la violation attaquée du principe d'égalité et de non-discrimination. Cette tolérance administrative implique que le taux réduit de TVA de 6 % s'applique à des projets dans lesquels la démolition est effectuée par le propriétaire foncier et la reconstruction est réalisée par le promoteur immobilier, si trois conditions cumulatives sont remplies : une cause d'exigibilité de la TVA est intervenue avant le 1er janvier 2021, il est question d'« unité de projet » et le propriétaire foncier et le promoteur immobilier sont des « parties liées ». En ce que les parties requérantes allèguent que cette tolérance administrative n'est pas applicable lorsque le propriétaire foncier et le promoteur immobilier ne sont pas des parties liées, elles dénoncent une différence de traitement qui ne découle pas de la disposition attaquée, mais de la circulaire précitée. Par conséquent, cela ne relève pas de la compétence de la Cour. B.9. Le moyen n'est pas fondé. Par ces motifs, la Cour rejette le recours. Ainsi rendu en langue néerlandaise, en langue française et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, le 21 avril 2022. Le greffier, F. Meersschaut Le président,
L. Lavrysen L. Lavrysen
^