Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 9/2022 van 20 januari 2022 Rolnummer 7541 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 130 van het Wetboek der registratie-, hypotheek- en griffierechten, gesteld door het Hof van Cassatie. Het Grondwettel samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de rechters T. Giet, R. Leysen, M. Pâq(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 9/2022 van 20 januari 2022 Rolnummer 7541 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 130 van het Wetboek der registratie-, hypotheek- en griffierechten, gesteld door het Hof van Cassatie. Het Grondwettel samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de rechters T. Giet, R. Leysen, M. Pâq(...) Extrait de l'arrêt n° 9/2022 du 20 janvier 2022 Numéro du rôle : 7541 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 130 du Code des droits d'enregistrement, d'hypothèque et de greffe, posées par la Cour de cassation. La Cou composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, et des juges T. Giet, R. Leysen, M. Pâques, Y. Kh(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 9/2022 van 20 januari 2022 Extrait de l'arrêt n° 9/2022 du 20 janvier 2022
Rolnummer 7541 Numéro du rôle : 7541
In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 130 van het En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 130 du
Wetboek der registratie-, hypotheek- en griffierechten, gesteld door Code des droits d'enregistrement, d'hypothèque et de greffe, posées
het Hof van Cassatie. par la Cour de cassation.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, et des juges T.
rechters T. Giet, R. Leysen, M. Pâques, Y. Kherbache en D. Pieters, Giet, R. Leysen, M. Pâques, Y. Kherbache et D. Pieters, assistée du
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter L. Lavrysen, greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président L. Lavrysen,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging I. Objet des questions préjudicielles et procédure
Bij arrest van 12 maart 2021, waarvan de expeditie ter griffie van het Par arrêt du 12 mars 2021, dont l'expédition est parvenue au greffe de
Hof is ingekomen op 25 maart 2021, heeft het Hof van Cassatie de la Cour le 25 mars 2021, la Cour de cassation a posé les questions
volgende prejudiciële vragen gesteld : préjudicielles suivantes :
« Schendt artikel 130 Wetboek Registratierechten het door de « L'article 130 du Code des droits d'enregistrement, d'hypothèque et
gecoördineerde Grondwet in de artikelen 10, 11 en 172 gewaarborgde gelijkheids- en non-discriminatiebeginsel, al dan niet in samenhang gelezen met artikel 1 Eerste Aanvullende Protocol EVRM en artikel 14 EVRM, wanneer het aldus wordt uitgelegd dat wanneer een mede-eigenaar onverdeelde rechten in een onroerend goed verwerft van een mede-eigenaar die een vennootschap is, waarvan eerstgenoemde mede-eigenaar een aandeelhouder of vennoot is, die verwerving aan het evenredig kooprecht onderworpen is, terwijl de mede-eigenaar die onverdeelde rechten in een onroerend goed verkrijgt van een mede-eigenaar die een vennootschap is waarvan hij geen aandeelhouder of vennoot is, onderworpen is aan het verdeelrecht van artikel 109, de greffe viole-t-il le principe d'égalité et de non-discrimination garanti par les articles 10, 11 et 172 de la Constitution coordonnée, lus ou non en combinaison avec l'article 1er du Premier Protocole additionnel à la Convention européenne des droits de l'homme et avec l'article 14 de la Convention européenne des droits de l'homme, dans l'interprétation selon laquelle lorsqu'un copropriétaire acquiert des droits indivis dans un bien immobilier d'un copropriétaire qui est une société, dont le premier copropriétaire est actionnaire ou associé, cette acquisition est soumise au droit proportionnel de vente, alors que le copropriétaire qui acquiert des droits indivis dans un bien immobilier d'un copropriétaire qui est une société dont il n'est ni actionnaire ni associé est soumis au droit de partage prévu par l'article 109, 2°, du Code des droits d'enregistrement, d'hypothèque
2°, Wetboek Registratierechten ? »; et de greffe ? »;
« Schendt artikel 130 Wetboek Registratierechten het door de « L'article 130 du Code des droits d'enregistrement, d'hypothèque et
de greffe viole-t-il le principe d'égalité et de non-discrimination
gecoördineerde Grondwet in de artikelen 10, 11 en 172 gewaarborgde garanti par les articles 10, 11 et 172 de la Constitution coordonnée,
gelijkheids- en non-discriminatiebeginsel, al dan niet in samenhang lus ou non en combinaison avec l'article 1er du Premier Protocole
additionnel à la Convention européenne des droits de l'homme et avec
gelezen met artikel 1 Eerste Aanvullende Protocol EVRM en artikel 14 l'article 14 de la Convention européenne des droits de l'homme, en ce
que, dans l'interprétation selon laquelle cette disposition permet à
EVRM, doordat het, in de interpretatie dat deze bepaling de l'administration fiscale de prélever le droit d'enregistrement
belastingadministratie toelaat het evenredig registratierecht van 10 proportionnel de 10 % sur la cession de droits indivis entre
pct. te heffen op de afstand van onverdeelde rechten tussen
mede-eigenaars waarbij de verkrijger aandeelhouder of vennoot is van copropriétaires dans laquelle l'acquéreur est un actionnaire ou
de vennootschap-overdrager ook al werd bij de oorspronkelijke associé de la société cédante, bien que le droit d'enregistrement
gezamenlijke verkrijging het evenredig registratierecht van 10 pct. proportionnel de 10 % ait déjà été prélevé lors de l'acquisition
geheven, aanleiding geeft tot een gelijke behandeling van personen die conjointe initiale, il entraîne le traitement identique de personnes
zich in wezenlijk verschillende situaties bevinden, te weten enerzijds qui se trouvent dans des situations essentiellement différentes, à
de vennoot/aandeelhouder die zich in de voormelde situatie bevindt en savoir, d'une part, l'associé/actionnaire qui se trouve dans la
anderzijds de vennoot/aandeelhouder, die door tussenplaatsing van een situation précitée et, d'autre part, l'associé/actionnaire qui
vennootschap, een onroerend goed verwerft zonder dat op enig ogenblik acquiert un bien immobilier par l'interposition d'une société sans que
het evenredig registratierecht van 10 pct. zou kunnen worden geheven ? le droit d'enregistrement proportionnel de 10 % ne puisse être prélevé
». à aucun moment ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1.1. Afdeling X (« Verdelingen ») van hoofdstuk IV (« Vaststelling B.1.1. La section X (« Partages ») du chapitre IV (« Fixation des
van de rechten ») van titel I (« Registratierecht ») van het Wetboek droits ») du titre Ier (« Droit d'enregistrement ») du Code des droits
der registratie-, hypotheek- en griffierechten regelt de d'enregistrement, d'hypothèque et de greffe règle les droits
registratierechten die van toepassing zijn op verdelingen. De
artikelen 109 tot 114 regelen meer bepaald de registratierechten op de d'enregistrement qui s'appliquent aux partages. Les articles 109 à 114
gedeeltelijke of gehele verdeling van onroerende goederen, de afstand règlent plus précisément les droits d'enregistrement sur le partage
onder bezwarende titel van onverdeelde rechten in onroerende goederen partiel ou total de biens immeubles, la cession à titre onéreux de
en de omzetting van het vruchtgebruik van de langstlevende echtgenoot. droits indivis dans des biens immeubles et la conversion de l'usufruit
Afdeling XI (« Vennootschappen ») van datzelfde hoofdstuk IV regelt de du conjoint survivant. La section XI (« Sociétés ») de ce même chapitre IV règle les droits
registratierechten die van toepassing zijn op de inbreng in en de d'enregistrement qui s'appliquent à l'apport et à la sortie de biens
meubles et immeubles au patrimoine des sociétés. Les articles 115 à
uitbreng uit vennootschappen. De artikelen 115 tot 128 regelen meer 128 règlent plus précisément les droits d'enregistrement sur l'apport
bepaald de registratierechten op de inbreng van roerende en onroerende de biens meubles et immeubles et sur les augmentations de capital,
goederen en de kapitaalsverhogingen, terwijl de artikelen 129 en 130 tandis que les articles 129 et 130 règlent les droits d'enregistrement
de registratierechten op de uitbreng van onroerende goederen uit een sur l'acquisition par des associés de biens immeubles d'une société.
vennootschap regelen. Het Hof onderzoekt die bepalingen in de versie ervan die van La Cour examine ces dispositions dans la version qui était applicable
toepassing was in het Vlaamse Gewest op 25 november 2014, de datum van en Région flamande le 25 novembre 2014, date de la transaction sur
de transactie waarop de in het bodemgeschil betwiste laquelle les droits d'enregistrement contestés dans le litige soumis
registratierechten werden geheven. au juge a quo ont été perçus.
B.1.2. Artikel 109 van het Wetboek der registratie-, hypotheek- en B.1.2. L'article 109 du Code des droits d'enregistrement, d'hypothèque
griffierechten bepaalde : et de greffe disposait :
« Het recht wordt op 2,5 t.h. vastgesteld voor : « Le droit est fixé à 2,5 p.c. pour :
1° de gedeeltelijke of gehele verdelingen van onroerende goederen; 1° les partages, partiels ou totaux, de biens immeubles;
2° de afstanden onder bezwarende titel, onder medeëigenaars, van 2° les cessions à titre onéreux, entre copropriétaires, de parts
onverdeelde delen in onroerende goederen; indivises dans des biens immeubles;
3° de omzetting bedoeld in de artikelen 745quater en 745quinquies van 3° la conversion prévue aux articles 745quater et 745quinquies du Code
het Burgerlijk Wetboek, zelfs indien er geen onverdeeldheid is ». civil, même s'il n'y a pas indivision ».
Krachtens artikel 110 van hetzelfde Wetboek werd dit verdeelrecht En vertu de l'article 110 du même Code, ce droit de partage était
berekend op de totale waarde van het goed of van de afgestane delen. calculé sur la valeur totale du bien ou des quotités cédées.
Artikel 113 van hetzelfde Wetboek bepaalde : « In geval van toebedeling bij verdeling of van afstand van onverdeelde delen aan een derde die bij overeenkomst een onverdeeld deel heeft verkregen van goederen toebehorende aan één of meer personen, wordt het recht, met afwijking van artikel 109, geheven tegen het voor de overdrachten onder bezwarende titel vastgesteld tarief, op de delen waarvan de derde ten gevolge van de overeenkomst eigenaar wordt, en zulks volgens de in artikelen 45 tot 50 voorziene regels. Deze bepaling is van toepassing wanneer de toebedeling van goederen of de afstand van onverdeelde delen gedaan wordt aan de erfgenamen of legatarissen van de overleden derde verkrijger. Zij is niet van toepassing wanneer de derde, aan wie de toebedeling of de afstand gedaan wordt, met anderen het geheel van één of meer goederen heeft verkregen ». L'article 113 du même Code disposait : « En cas d'attribution par partage ou de cession de parts indivises à un tiers qui a acquis conventionnellement une part indivise de biens appartenant à une ou à plusieurs personnes, le droit est perçu, par dérogation à l'article 109, au taux prévu pour les transmissions à titre onéreux sur les quotités dont le tiers devient propriétaire par l'effet de la convention et selon les règles fixées aux articles 45 à 50. Cette disposition est applicable dans le cas où l'attribution des biens ou la cession des parts indivises est consentie aux héritiers ou légataires du tiers acquéreur décédé. Elle n'est pas applicable dans le cas où le tiers attributaire ou cessionnaire a acquis avec d'autres la totalité d'un ou de plusieurs biens ».
B.1.3. Artikel 129 van hetzelfde Wetboek bepaalde : « Het verkrijgen, anderszins dan bij inbreng in vennootschap, door één of meer vennoten, van in België gelegen onroerende goederen, voortkomende van een vennootschap onder gemeenschappelijke naam of bij wijze van eenvoudige geldschieting, van een besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid of van een landbouwvennootschap, geeft, welke ook de wijze zij waarop het geschiedt, aanleiding tot het heffen van het voor verkopingen gesteld recht. In geval van afgifte van de maatschappelijke goederen door de vereffenaar van de in vereffening gestelde vennootschap aan al de vennoten, is voorgaand lid van toepassing op de latere toebedeling van de goederen aan één of meer vennoten. Lid 1 is niet toepasselijk zo het gaat om : 1° onroerende goederen welke in de vennootschappen werden ingebracht, wanneer ze verkregen worden door de persoon, die de inbreng gedaan heeft; 2° onroerende goederen welke door de vennootschap met betaling van het voor de verkopingen bepaald registratierecht verkregen werden, wanneer het vaststaat dat de vennoot die eigenaar van die onroerende goederen wordt deel uitmaakte van de vennootschap toen laatstgenoemde de goederen verkreeg ». Het in het geding zijnde artikel 130 van hetzelfde Wetboek bepaalde : « Het verkrijgen anderszins dan bij inbreng in vennootschap door één of meer vennooten van in België gelegen onroerende goederen, voortkomende van een vennootschap op aandeelen, een samenwerkende B.1.3. L'article 129 du même Code disposait : « L'acquisition par un ou plusieurs associés, autrement que par voie d'apport en société, d'immeubles situés en Belgique provenant d'une société en nom collectif ou en commandite simple, d'une société privée à responsabilité limitée ou d'une société agricole donne lieu, de quelque manière qu'elle s'opère, au droit établi pour les ventes. En cas de remise des biens sociaux, par le liquidateur de la société en liquidation à tous les associés, l'alinéa qui précède s'applique à l'attribution ultérieure des biens à un ou plusieurs associés. L'alinéa 1er n'est pas applicable en ce qui concerne : 1° les immeubles apportés à la société, lorsqu'ils sont acquis par la personne qui a effectué l'apport; 2° les immeubles acquis par la société avec paiement du droit d'enregistrement fixé pour les ventes, lorsqu'il est établi que l'associé qui devient propriétaire de ces immeubles faisait partie de la société au jour de l'acquisition par celle-ci ». L'article 130, en cause, du même Code disposait : « L'acquisition par un ou plusieurs associés, autrement que par voie d'apport en société, d'immeubles situés en Belgique provenant d'une
vennootschap, geeft, welke ook de wijze zij waarop het geschiedt, société par actions, d'une société coopérative donne lieu, de quelque
aanleiding tot het heffen van het voor verkoopingen gesteld recht ». manière qu'elle s'opère, au droit établi pour les ventes ».
B.2.1. Het Hof onderzoekt de in het geding zijnde bepaling in de B.2.1. La Cour examine la disposition en cause telle qu'elle est
interpretatie die de verwijzende rechter eraan geeft, tenzij wanneer interprétée par le juge a quo, à moins que cette interprétation soit
die interpretatie kennelijk onjuist is. manifestement erronée.
B.2.2. In het bodemgeschil rijst de vraag of de afstand onder B.2.2. Dans le litige au fond se pose la question de savoir si la
bezwarende titel van onverdeelde rechten in een onroerend goed door cession à titre onéreux de droits indivis dans un bien immeuble par
een naamloze vennootschap aan één van haar vennoten die reeds une société anonyme à un de ses associés qui était déjà copropriétaire
mede-eigenaar van dat onroerend goed was, onder het verdeelrecht van de ce bien immeuble relève du droit de partage de 2,5 % visé à
2,5 % bedoeld in artikel 109 valt, dan wel of het evenredig kooprecht l'article 109 ou si le droit proportionnel de vente pour l'acquisition
voor de uitbreng van onroerende goederen uit een naamloze vennootschap d'immeubles d'une société anonyme, visé à l'article 130, est
bedoeld in artikel 130 erop van toepassing is. applicable à cette cession.
B.2.3. Het Hof van Cassatie heeft die interpretatievraag in het B.2.3. La Cour de cassation n'a pas encore tranché cette question
bodemgeschil nog niet beslecht, maar legt de in het geding zijnde d'interprétation dans le litige au fond, mais elle soumet au contrôle
bepaling aan het Hof voor in de interpretatie die het Hof van Beroep de la Cour la disposition en cause, telle qu'elle est interprétée par
te Gent eraan had gegeven. la Cour d'appel de Gand.
Volgens die interpretatie valt de in B.2.2 bedoelde transactie onder Dans cette interprétation, la transaction visée en B.2.2 relève du
het toepassingsgebied van de in het geding zijnde bepaling, die champ d'application de la disposition en cause, qui, selon la Cour
volgens het Hof van Beroep te Gent als een lex specialis ten opzichte d'appel de Gand, doit être considérée comme une lex specialis par
van artikel 109 van het Wetboek der registratie-, hypotheek- en rapport à l'article 109 du Code des droits d'enregistrement,
griffierechten moet worden beschouwd. Bovendien leidt het uit de tekst d'hypothèque et de greffe. Par ailleurs, elle déduit du texte de la
van de in het geding zijnde bepaling dat zij van toepassing is op elke disposition en cause que celle-ci est applicable à toute acquisition,
verkrijging, « op welke wijze ook », van een in België gelegen « de quelque manière qu'elle s'opère », par un associé, d'un immeuble
onroerend goed door een vennoot vanwege een naamloze vennootschap situé en Belgique provenant d'une société anonyme dont il est
waarvan hij aandeelhouder is. Uit de zinsnede « aanleiding geven tot actionnaire. Enfin, elle déduit du membre de phrase « donner lieu au
het heffen van het voor verkopingen gesteld recht » leidt het tot slot droit établi pour les ventes » que la disposition en cause est
af dat de in het geding zijnde bepaling ook van toepassing is op également applicable aux transactions qui ne sont pas qualifiées de
transacties die niet als verkoop worden gekwalificeerd (Gent, 19 juni vente (Gand, 19 juin 2018, 2017/AR/788).
2018, 2017/AR/788). Het Hof van Beroep te Luik interpreteert de in het geding zijnde La Cour d'appel de Liège interprète la disposition en cause dans le
bepaling op dezelfde manier. Het wijst bijkomend erop dat de in het même sens. Elle ajoute que la disposition en cause tend à éviter que
geding zijnde bepaling het ontlopen van registratierechten door het l'on puisse éluder les droits d'enregistrement par l'interposition de
tussenplaatsen van vennootschappen beoogt te voorkomen, en dat die sociétés et que cet objectif serait compromis si l'interposition
doelstelling in het gedrang zou komen indien een gedeeltelijke
tussenplaatsing van een vennootschap buiten het toepassingsgebied partielle d'une société ne relevait pas de son champ d'application
ervan zou vallen (Luik, 5 september 2019, 18/2859/A). (Liège, 5 septembre 2019, 18/2859/A).
B.2.4. Met die arresten sloten die hoven van beroep zich aan bij de B.2.4. Par ces arrêts, ces cours d'appel ont suivi l'interprétation
interpretatie die de federale belastingadministratie eerder aan de in que l'administration fiscale fédérale avait précédemment donnée à la
het geding zijnde bepaling had gegeven. In de voorafgaande beslissing disposition en cause. Dans la décision anticipée n° E.E./106.218 du 22
nr. E.E./106.218 van 22 september 2014 (Rep.RJ., R 129/27-01 en R septembre 2014 (Rep. RJ., E 129/27-01 et E 130/06-01),
130/06-01) oordeelde de federale belastingadministratie als volgt : l'administration fiscale fédérale a estimé ce qui suit :
« Aankoop door een vennoot en zijn vennootschap in onverdeeldheid van « Acquisition en indivision d'un bien immeuble par un associé et sa
een onroerend goed. De vennootschap doet afstand van haar deel in het société. La société renonce à sa part dans le bien immeuble au profit
onroerend goed aan de mede-eigenaar-vennoot. de l'associé copropriétaire.
Artikel 130 is zeer ondubbelzinnig : iedere andere verkrijging door L'article 130 est très explicite : chaque acquisition par un associé
een vennoot dan de inbreng in vennootschap is onderworpen aan het autrement que par voie d'apport en société est soumise au droit prévu
verkooprecht. pour les ventes.
Het artikel maakt geen onderscheid naargelang de vennoot optreedt in L'article ne distingue pas selon que l'associé a agi en qualité
zijn hoedanigheid van vennoot of niet. d'associé ou non.
Duidelijke wetteksten behoeven geen interpretatie. De lex specialis Les textes légaux clairs ne nécessitent pas d'interprétation. La loi
(art. 130 W.Reg.) heeft voorrang op algemene wetteksten (art. 109 e.v. spécialisée (art. 130 C. Enr.) a primauté sur les textes de loi
W.Reg.). généraux (art. 109 e.s. C. Enr.).
Dat een vennoot in deze anders behandeld wordt dan een niet-vennoot is Le fait qu'un associé soit traité autrement qu'un non-associé est une
eigen aan deze artikelen die antifraude artikelen zijn ». particularité de ces articles qui sont des articles anti-fraude ».
In de voorafgaande beslissing nr. 15001 van 26 oktober 2015 over het Dans la décision anticipée n° 15001 du 26 octobre 2015 concernant le
toepassingsgebied van artikel 2.9.1.0.5 van de Vlaamse Codex champ d'application de l'article 2.9.1.0.5 du Code flamand de la
Fiscaliteit, dat met ingang van 1 januari 2015 de in het geding zijnde fiscalité, qui a remplacé la disposition en cause au 1er janvier 2015,
bepaling heeft vervangen, heeft Vlabel zich bij die interpretatie l'administration fiscale flamande (Vlabel) a suivi cette
aangesloten : interprétation :
« 16. [...] « 16. [...]
De wettelijke fictie van artikel 2.9.1.0.5 VCF geldt ' op welke wijze La fiction légale de l'article 2.9.1.0.5 du Code flamand de la
ook ' de verkrijging geschiedt. Het speelt dus m.a.w. geen enkele rol fiscalité s'applique ' de quelque manière que [l'acquisition] s'opère
welke de burgerrechtelijke kwalificatie van de rechtshandeling is '. En d'autres termes, la qualification civile de l'acte juridique
(verkoop, verdeling,...) noch welke de vennootschapsrechtelijke (vente, partage,...) est sans importance, de même que le contexte de
context van de verkrijging is (vereffening, kapitaalvermindering,...). droit des sociétés de l'acquisition (liquidation, réduction de capital,...).
17. De tekst van artikel 2.9.1.0.5 VCF is duidelijk en niet voor 17. Le texte de l'article 2.9.1.0.5 du Code flamand de la fiscalité
interpretatie vatbaar. Indien er een duidelijke tekst voorhanden is, est clair et il n'est pas susceptible d'interprétation. Lorsqu'un
dient de bedoeling van de wetgever niet te worden nagegaan. texte est clair, il n'y a pas lieu d'examiner le but poursuivi par le
18. De structuur van de codex bevestigt dat artikel 2.9.1.0.5 VCF een législateur. 18. La structure du Code confirme que l'article 2.9.1.0.5 du Code
flamand de la fiscalité constitue une exception à l'article 2.10.1.0.1
uitzondering vormt op artikel 2.10.1.0.1 VCF, m.n. onder ' Hoofdstuk 9 du même Code : au ' Chapitre 9 : Droit de vente ' ' Objet imposable '
: Verkooprecht ' ' Belastbaar voorwerp ' worden alle verrichtingen sont reprises toutes les opérations qui sont taxées au droit de vente
opgenomen die aan het verkooprecht en niet aan een andere Vlaamse et pas à un autre droit d'enregistrement flamand. Le caractère
registratiebelasting worden belast. Het [openbare-ordekarakter] van de [d'ordre] public des dispositions décrétales fiscales n'autorise pas
fiscale decreetsbepalingen laat de Vlaamse Belastingdienst niet toe om l'administration fiscale flamande à refuser d'appliquer l'article
artikel 2.9.1.0.5 VCF niet toe te passen in onderhavig geval. 2.9.1.0.5 du Code flamand de la fiscalité dans le cas d'espèce.
19. De Raad van state had in haar advies 56.561/1/V van 3 september 19. Dans son avis 56.561/I/V du 3 septembre 2014, le Conseil d'Etat
2014 geen opmerkingen m.b.t. artikel 2.9.1.0.5 VCF, ook niet met de n'avait formulé d'observation ni concernant l'article 2.9.1.0.5 du
inwerkingtreding op 1 januari 2015. Code flamand de la fiscalité, ni concernant l'entrée en vigueur au 1er janvier 2015.
20. De federale administratieve beslissing van 22 september 2014 kwam 20. La décision administrative fédérale du 22 septembre 2014 est
er omdat ondanks de duidelijke wettekst over de taxatie van uit intervenue parce que, malgré la clarté du texte légal, des
onverdeeldheidtredingen tussen de vennoot en zijn vennootschap incertitudes entouraient la taxation de sorties d'indivision entre
onzekerheid was ontstaan. Het standpunt van de FOD Financiën bevestigt l'associé et sa société. La position du SPF Finances confirme
alleen de strikte toepassing van ex-artikel 130 Wb.Reg. (op heden 2.9.1.0.5 VCF). Volgende zin in uw vraag : ' Dit was decennialang de normale gang van zaken totdat de FOD Financiën op 22 september 2014 besliste dat in dit soort situaties het verkooprecht diende geheven te worden. ' kan dus niet worden onderschreven. Van schending van een rechtszekerheidsbeginsel/vertrouwensbeginsel kan bijgevolg geen sprake zijn. 21. Bijkomend kan nog vermeld worden dat ook in onderhavig geval van fiscale optimalisatie sprake kan zijn. De vennoot koopt een verwaarloosbaar percentage volle eigendom. De overige onverdeelde uniquement l'application stricte de l'ancien article 130 du Code des droits d'enregistrement (actuellement l'article 2.9.1.0.5 du Code flamand de la fiscalité). La phrase suivante dans votre question : ' Cette situation a été normale pendant des décennies, jusqu'à ce que le SPF Finances décide, le 22 septembre 2014, que, dans ce type de situations, le droit de vente doit être perçu. ' ne peut donc être confirmée. Il ne saurait dès lors être question d'une violation du principe de la sécurité juridique/du principe de confiance. 21. Il peut encore être mentionné que, dans le cas d'espèce, il peut être question d'optimisation fiscale. L'associé achète un pourcentage négligeable en pleine propriété. Les autres parts indivises sont
delen worden gekocht door zijn vennootschap. Achteraf draagt de achetées par sa société. Par la suite, la société transmet ses parts
vennootschap haar onverdeelde delen over aan de vennoot. Als 2.9.1.0.5 indivises à l'associé. Si l'article 2.9.1.0.5 du Code flamand de la
VCF niet zou toegepast worden, quod non, dan zou de eerste verkrijging fiscalité n'était pas appliqué, quod non, la première acquisition par
door de vennoot van het beperkt percentage volle eigendom aan het l'associé du pourcentage limité en pleine propriété serait taxée au
verkooprecht getaxeerd worden en de latere verkrijging van overige droit de vente et l'acquisition ultérieure des autres parts indivises
onverdeelde delen aan het verdeelrecht (2,5 % ). serait taxée au droit de partage (2,5 % ).
Terwijl een verkrijging ten bezwarende titel van het onroerend goed Alors que, dans le cadre d'une acquisition à titre onéreux du bien
door de vennoot alleen in zijn hoofde het verkooprecht verschuldigd was. immeuble par l'associé, le droit de vente n'était dû que par celui-ci.
22. De vennootschap betaalde op de verkrijging van haar onverdeeld 22. La société a elle aussi payé le droit de vente sur l'acquisition
deel van het onroerend goed eveneens het verkooprecht maar kon het de sa part indivise de l'immeuble, mais elle a pu amortir l'immeuble
verkregen gebouw afschrijven. Ook de aanschaffingskosten van de grond acquis. Les frais d'acquisition du terrain étaient également
waren aftrekbaar. Ook andere kosten konden worden afgetrokken (kosten déductibles. D'autres frais pouvaient être déduits (frais de
van herstelling, de OV, kosten voor de financiering van de réparation, le précompte immobilier, les frais de financement de
aankoop,...). Dergelijke aftrekmogelijkheden zijn niet of slechts in l'achat,...). De telles possibilités de déduction n'existent pas, ou
beperkte mate aanwezig in hoofde van de vennoot-natuurlijke persoon ». seulement dans une mesure limitée, à l'égard de l'associé-personne
B.2.5. Die interpretatie is, gelet op de in B.2.3 en B.2.4 vermelde physique ». B.2.5. Eu égard aux motifs mentionnés en B.2.3 et B.2.4, cette
motieven, niet kennelijk onjuist. Bijgevolg onderzoekt het Hof de in interprétation n'est pas manifestement erronée. La Cour examine la
het geding zijnde bepaling in de interpretatie die het Hof van disposition en cause dans l'interprétation qui lui est soumise par la
Cassatie aan het Hof heeft voorgelegd. Cour de cassation.
B.2.6. Zoals de partijen opmerken, hebben de prejudiciële vragen B.2.6. Comme les parties l'observent, les questions préjudicielles ne
daarnaast slechts nut in de interpretatie dat het evenredig kooprecht sont par ailleurs utiles que dans l'interprétation selon laquelle le
ook van toepassing is indien de vennoot de in B.2.2 bedoelde droit proportionnel de vente s'applique également si l'associé
onverdeelde rechten verwerft in een hoedanigheid die geen verband acquiert les droits indivis visés en B.2.2 en une qualité qui est sans
houdt met zijn hoedanigheid van vennoot in die vennootschap. rapport avec sa qualité d'associé dans cette société.
Tevens hebben zij slechts nut in de interpretatie dat de in het geding Elles ne sont par ailleurs utiles que dans l'interprétation selon
zijnde bepaling ook van toepassing is indien bij de initiële laquelle la disposition en cause est également applicable si, lors de
gezamenlijke verkrijging van het onroerend goed door de vennootschap l'acquisition conjointe initiale de l'immeuble par la société et son
en haar vennoot een evenredig kooprecht van 10 % is betaald. associé, un droit proportionnel de vente de 10 % a été acquitté.
Het Hof onderzoekt de in het geding zijnde bepaling in die interpretatie. La Cour examine la disposition en cause dans cette interprétation.
B.3.1. Het Hof van Cassatie vraagt het Hof of de in het geding zijnde B.3.1. La Cour de cassation demande à la Cour si la disposition en
bepaling in de in B.2.3 en B.2.6 vermelde interpretatie bestaanbaar is cause, dans l'interprétation mentionnée en B.2.3 et B.2.6, est
met de artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet, in samenhang gelezen compatible avec les articles 10, 11 et 172 de la Constitution, lus en
met artikel 14 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en combinaison avec l'article 14 de la Convention européenne des droits
met artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij dat Verdrag. de l'homme et avec l'article 1er du Premier Protocole additionnel à
cette Convention.
De eerste prejudiciële vraag heeft betrekking op een verschil in La première question préjudicielle porte sur une différence de
behandeling tussen, enerzijds, mede-eigenaars van een onroerend goed traitement entre, d'une part, les copropriétaires d'un bien immeuble
die onverdeelde rechten in dat goed verwerven van een vennootschap qui acquièrent des droits indivis dans ce bien d'une société dont ils
waarvan zij aandeelhouder of vennoot zijn en, anderzijds, sont actionnaires ou associés et, d'autre part, les copropriétaires
mede-eigenaars van een onroerend goed die onverdeelde rechten in dat d'un bien immeuble qui acquièrent des droits indivis dans ce bien
goed verwerven van een vennootschap waarvan zij geen aandeelhouder of d'une société dont ils ne sont pas actionnaires ou associés. Alors que
vennoot zijn. Terwijl de eerste categorie van personen een evenredig les personnes relevant de la première catégorie doivent s'acquitter
kooprecht van 10 % van de waarde van die verworven onverdeelde rechten d'un droit proportionnel de vente de 10 % de la valeur de ces droits
verschuldigd is, is de tweede categorie van personen slechts een indivis acquis, les personnes relevant de la seconde catégorie ne
verdeelrecht van 2,5 % van de waarde van het goed of de afgestane doivent s'acquitter que d'un droit de partage de 2,5 % de la valeur du
delen verschuldigd. bien ou des quotités cédées.
De tweede prejudiciële vraag heeft betrekking op de identieke La seconde question préjudicielle porte sur l'identité de traitement
behandeling van alle mede-eigenaars van een onroerend goed die
onverdeelde rechten in dat goed verwerven van een vennootschap waarvan entre tous les copropriétaires d'un bien immeuble qui acquièrent des
zij aandeelhouder of vennoot zijn. Zij zijn immers het evenredig
kooprecht verschuldigd ongeacht of bij de initiële verwerving van dat droits indivis dans ce bien d'une société dont ils sont actionnaires
onroerend goed door de vennootschap en de vennoot reeds een evenredig ou associés. Ils doivent en effet s'acquitter du droit proportionnel
registratierecht van 10 % is betaald. de vente, et ce, qu'un droit proportionnel d'enregistrement de 10 %
Het Hof onderzoekt beide prejudiciële vragen samen. ait déjà été payé ou non lors de l'acquisition initiale de ce bien
immeuble par la société et l'associé.
B.3.2. Het Hof beperkt zijn onderzoek tot de hypothese van een La Cour examine les deux questions préjudicielles conjointement.
naamloze vennootschap en een van haar vennoten. Het onderzoekt niet de B.3.2. La Cour limite son examen au cas d'une société anonyme et d'un
verschillen in behandeling tussen de vennootschappen vermeld in de ses associés. Elle n'examine pas les différences de traitement
artikel 129 van het Wetboek der registratie-, hypotheek- en entre les sociétés mentionnées à l'article 129 du Code des droits
griffierechten en de vennootschappen vermeld in artikel 130 van hetzelfde Wetboek, aangezien dat verschil in behandeling niet aan het Hof werd voorgelegd. B.4.1. Volgens de Vlaamse Regering is de eerste prejudiciële vraag onontvankelijk, omdat vennoten en niet-vennoten niet kunnen worden vergeleken ten aanzien van een bepaling die de registratierechten op de uitbreng uit een naamloze vennootschap regelt. B.4.2. Verschil en niet-vergelijkbaarheid mogen niet met elkaar worden verward. De hoedanigheid van vennoot kan weliswaar een criterium uitmaken bij de beoordeling van het redelijke en evenredige karakter van een verschil in behandeling tussen personen die een evenredig d'enregistrement, d'hypothèque et de greffe et les sociétés mentionnées à l'article 130 du même Code, dès lors qu'elle n'est pas interrogée sur cette différence de traitement. B.4.1. Selon le Gouvernement flamand, la première question préjudicielle est irrecevable, parce que les associés et les non-associés ne peuvent être comparés sous l'angle d'une disposition qui règle les droits d'enregistrement sur la sortie d'un bien immeuble d'une société anonyme. B.4.2. Il ne faut pas confondre différence et non-comparabilité. S'il est vrai que la qualité d'associé peut constituer un critère d'appréciation du caractère raisonnable et proportionné d'une différence de traitement entre des personnes qui doivent payer un
kooprecht van 10 % verschuldigd zijn en personen die een verdeelrecht droit de vente proportionnel de 10 % et des personnes qui doivent
van 2,5 % verschuldigd zijn, maar zij kan niet volstaan om te payer un droit de partage de 2,5 %, celle-ci ne suffit pas pour
besluiten tot de niet-vergelijkbaarheid van die categorieën van personen. Anders zou de toetsing aan het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie van elke inhoud worden ontdaan. De exceptie wordt verworpen. B.5. Bij het bepalen van zijn beleid in fiscale zaken beschikt de wetgever over een ruime beoordelingsbevoegdheid. Dat is met name het geval wanneer hij de belastingplichtigen, de belastbare materie, de heffingsgrondslag, de aanslagvoet en de eventuele belastingvrijstellingen bepaalt van de belastingen waarin hij voorziet. Het Hof vermag, in die aangelegenheid, de beleidskeuzen van de wetgever, alsook de motieven die daaraan ten grondslag liggen, slechts af te keuren indien zij op een manifeste vergissing zouden berusten of indien zij kennelijk onredelijk zouden zijn. conclure à la non-comparabilité de ces catégories de personnes, sous peine de dénuer de toute substance le contrôle exercé au regard du principe d'égalité et de non-discrimination. L'exception est rejetée. B.5. Lorsqu'il détermine sa politique en matière fiscale, le législateur dispose d'un pouvoir d'appréciation étendu. Tel est notamment le cas lorsqu'il détermine les redevables, la matière imposable, la base d'imposition, le taux d'imposition et les éventuelles exonérations d'impôts qu'il prévoit. Dans cette matière, la Cour ne peut censurer les choix politiques du législateur et les motifs qui les fondent que s'ils reposent sur une erreur manifeste ou sont manifestement déraisonnables.
Wanneer de wetgever de belastingschuldigen bepaalt, moet hij overigens Lorsqu'il détermine les redevables de l'impôt, le législateur doit par
gebruik kunnen maken van categorieën die, noodzakelijkerwijs, de ailleurs pouvoir faire usage de catégories qui, nécessairement,
verscheidenheid van toestanden slechts met een zekere graad van n'appréhendent la diversité de situations qu'avec un certain degré
benadering opvangen. Het gebruik van dat procedé is niet onredelijk op d'approximation. Le recours à ce procédé n'est pas déraisonnable en
zich. Het komt het Hof niettemin toe te onderzoeken of hetzelfde geldt soi. Il revient néanmoins à la Cour d'examiner s'il en va de même
voor de wijze waarop het procedé in werking werd gesteld. quant à la manière dont le procédé a été mis en oeuvre.
B.6.1. De in het geding zijnde bepaling vindt haar oorsprong in B.6.1. La disposition en cause trouve son origine dans l'article 7,
artikel 7, tweede lid, van de wet van 30 augustus 1913 « brengende alinéa 2, de la loi du 30 août 1913 « apportant des modifications aux
wijzigingen in de wetten betreffende de rechten van registratie, van lois sur les droits d'enregistrement, d'hypothèque, de timbre et de
hypotheek, van zegel en van successie », dat bepaalde : succession », qui disposait :
« Het verkrijgen, door een of meer vennooten, van onroerende goederen « L'acquisition, par un ou plusieurs associés, de biens immeubles
voortkomende van eene vennootschap op aandeelen, geeft aanleiding,
welke ook de wijze zij waarop het geschiedt, tot het heffen van het provenant d'une société par actions, donne ouverture, de quelque
recht vastgesteld voor de overdrachten van onroerende goederen ten manière qu'elle s'opère, au droit établi pour les transmissions
bezwarenden titel ». immobilières à titre onéreux ».
In de memorie van toelichting bij die wet werd die bepaling als volgt Dans l'exposé des motifs de cette loi, cette disposition a été
verantwoord : justifiée comme suit :
« De bepalingen van artikel 6 zijn maatregelen van voorzorg tegen bedrog. De leer- en rechtspraak willen dat wanneer een onroerend goed het voorwerp heeft uitgemaakt van eene inbrengst in eene vennootschap die eene rechtspersoonlijkheid vormt, later elke deelgenoot daarvan eigenaar kan worden, hetzij door het aankoopen van de actiën of interestaandeelen van zijn mededeelgenooten, hetzij door middel van eene verdeeling van het maatschappelijk bezit, zulks zonder aan het evenredig recht onderworpen te worden, gesteld op de overgang van onroerende goederen. De ondervinding heeft bewezen dat de Schatkist alles te vreezen heeft van eene leer waarbij het mogelijk is alzoo, door het stichten van fictieve vennootschappen, de betaling van de overgangsrechten te ontduiken. Eene bijzondere bepaling was dus noodzakelijk. In dezen gedachtengang wordt door het ontwerp een onderscheid gemaakt volgens dat de opgerichte vennootschap eene vennootschap van personen of eene vennootschap van kapitalen is. Geldt het eene vennootschap van personen, dan wordt zij, voor de toepassing van de fiscale wet, aanzien als vestigende eene eenvoudige « Les dispositions de l'article 6 constituent des mesures préventives de la fraude. Il est de doctrine et de jurisprudence que lorsqu'un immeuble a fait l'objet d'un apport dans une société constitutive d'une individualité juridique, tout associé peut en devenir ultérieurement propriétaire, soit par l'achat des actions ou parts d'intérêts de ses coassociés, soit par la voie d'un partage du fonds social, sans encourir le droit proportionnel établi pour les transmissions de biens immeubles. L'expérience a démontré que le Trésor a tout à craindre d'une doctrine qui permet par la création de sociétés fictives, d'éluder ainsi le paiement des droits de mutation. Une disposition spéciale s'imposait donc. Dans cet ordre d'idées, le projet distingue suivant que la société constituée est une société de personnes ou une société de capitaux. S'agit-il d'une société de personnes, elle sera envisagée, pour l'application de la loi fiscale, comme constitutive d'une simple
gemeenschap; de deelgenooten worden beschouwd als hebbende een recht communauté; les associés seront considérés comme ayant un droit de
van medeeigendom in de goederen die het maatschappelijk bezit copropriété dans les biens composant le fonds social; en cas de
uitmaken; ingeval de deelgenooten aan een hunner hunne cession par les associés à l'un d'entre eux de leurs parts d'intérêts,
interestaandeelen afstaan, wordt het contract beschouwd als hebbende le contrat sera réputé avoir pour objet des droits indivis et sera
onverdeelde rechten tot voorwerp en, desvoorkomend, onderworpen aan soumis, le cas échéant, au droit proportionnel établi pour les ventes,
het evenredig recht gesteld op de verkoopingen, bij toepassing van artikel 4 der wet van 15 Mei 1905. par application de l'article 4 de la loi du 15 mai 1905.
Geldt het eene vennootschap op aandeelen, dan wordt het zedelijk wezen S'agit-il d'une société par actions, l'être moral sera tenu pour
beschouwd als eigenaar van de gemeenschappelijke goederen; de propriétaire des biens communs; les associés seront considérés comme
deelgenoten worden beschouwd als hebbende enkel in hunnen boedel een n'ayant dans leur patrimoine qu'une action purement mobilière; mais la
zuiver roerende actie; maar de eigendom van de onroerende goederen die propriété des immeubles dépendant de la société ne pourra jamais
van de vennootschap afhangen, mag nooit overgaan in den persoonlijken passer dans le patrimoine personnel d'un actionnaire, de quelque
boedel van eenen actiehouder - op welke wijze ook de verkrijging manière que l'acquisition s'opère, sans paiement du droit de mutation
geschiedt - zonder betaling van het overgangsrecht » (Parl. St.,
Kamer, 11 juni 1913, nr. 294, pp. 4-5). » (Doc. parl., Chambre, 11 juin 1913, n° 294, p. 4).
In het verslag van de Middenafdeling werd daaraan toegevoegd : Dans le rapport de la Section centrale, il fut ajouté :
« Het mag niet dat de vennootschap een middel kunne worden om te « Il ne faut pas que la société puisse devenir un moyen de se
ontsnappen aan de gewone rechten, eischbaar op de overdracht van soustraire aux droits ordinaires exigibles sur la transmission des
onroerende goederen; artikel 10 voorkomt zulks, door te bepalen dat, immeubles; l'article 10 le prévient en disposant que, lorsqu'un
wanneer een onroerend goed, een inbreng in vennootschap uitmakende, immeuble, apporté en société, passe ensuite dans le patrimoine d'un
later overgaat tot het vermogen van een anderen vennoot dan de
inbrenger, diens erfgenamen of rechtverkrijgenden, het gewoon recht associé autre que l'apporteur, ses héritiers ou ayants cause, le droit
van overdracht eischbaar wordt. [...] ordinaire de transmission devient exigible. [...]
Het nut van de bepaling is onbetwistbaar. Doch tegenover het huidig L'utilité de la disposition est certaine. Mais en présence de
artikel 31, dat het overgangsrecht instelt en alzoo de overdracht van l'article 31 actuel qui institue le droit de mutation, consacrant
den eigendom huldigt, wettigt zij zich niet meer als eene uitzondering ainsi le transfert de propriété, il ne se justifie plus comme une
ten bate van de fiscus, maar als eene verzachting ten voordele van de exception en faveur du fisc, mais comme un tempérament en faveur des
vennooten. associés.
De Middenafdeeling heeft de strenge rechtsbeginselen willen handhaven La section centrale a tenu à maintenir la rigueur des principes du
door den vorm van den voorgestelden tekst te wijzigen en alzoo nader droit en modifiant, dans la forme, le texte proposé et en précisant
te bepalen dat artikel 6 zich, als grondslag van heffing, slechts kan ainsi que l'article 6 ne peut se réclamer comme base de perception que
beroepen op den wil van den wetgever, die oppermachtig is, wat betreft de la volonté du législateur, souveraine en matière d'appréciations
de fiskale bepalingen en de wijzen van taxatie » (Parl. St., Kamer, 30 fiscales et de modalités de taxation » (Doc. parl., Chambre, 30
juli 1913, nr. 342, pp. 26-27). juillet 1913, n° 342, pp. 23-24).
In de memorie van toelichting bij de wet van 23 december 1958 « tot Dans l'exposé des motifs de la loi du 23 décembre 1958 « modifiant le
wijziging van het Wetboek der registratie-, hypotheek- en Code des droits d'enregistrement, d'hypothèque et de greffe, le Code
griffierechten, van het Wetboek der successierechten en van het des droits de succession et le Code des droits de timbre », qui a
Wetboek der zegelrechten », waarbij met name artikel 129 van het notamment modifié l'article 129 du Code des droits d'enregistrement,
Wetboek der registratie-, hypotheek- en griffierechten werd gewijzigd,
werd de doelstelling van die bepaling als volgt in herinnering d'hypothèque et de greffe, l'objectif de cette disposition a été
gebracht : rappelé en ces termes :
« Nu komt het er meer dan ooit op aan te voorkomen dat personen, onder « Actuellement plus que jamais, il convient d'éviter que, sous le
de dekmantel van akten van vennootschappen, eigenaar van onroerende couvert d'actes de sociétés, des personnes puissent devenir
goederen onder bezwarende titel kunnen worden zonder betaling van het propriétaires d'immeubles à titre onéreux sans payer le droit de
overgangsrecht. mutation.
Twee toestanden moeten in het bijzonder de aandacht weerhouden en Deux situations doivent spécialement retenir l'attention et des
voorbeelden laten toe die ten volle in het licht te stellen. exemples permettent de les mettre parfaitement en lumière.
Eerste geval : Oprichting van vennootschap onder A, B en C. Premier cas : Constitution d'une société entre A, B et C.
A brengt onroerende goederen in; de anderen brengen geldsommen in. A apporte des immeubles; les autres apportent des sommes d'argent.
Naderhand wordt de vennootschap ontbonden en de onroerende goederen Ultérieurement, la société est dissoute et les immeubles sont
worden toebedeeld aan C. attribués à C.
De oprichting van de vennootschap heeft aanleiding gegeven tot het
heffen van het voor de inbrengsten gevestigd registratierecht; bij La constitution de la société a donné lieu à la perception du droit
ontstentenis van een uitzonderingsbepaling, geeft de toebedeling der d'enregistrement établi pour les apports; à défaut de disposition
onroerende goederen aan C aanleiding tot het heffen van het d'exception, l'attribution des immeubles à C donne lieu à la
verdelingsrecht. perception du droit de partage.
Tweede geval : Een onder A, B, C en D opgerichte vennootschap is Deuxième cas : Une société constituée entre A, B, C et D, est
eigenares van onroerende goederen. propriétaire d'immeubles.
Een derde, X, koopt achtereenvolgens de aandelen van A, B, en C. De Un tiers, X, achète successivement les parts de A, de B et de C. La
vennootschap wordt dan ontbonden en de onroerende goederen worden aan X toebedeeld. société est alors dissoute et les immeubles sont attribués à X.
[...] [...]
[...] Bij ontstentenis van uitzonderingsbepaling, geeft de toebedeling van de onroerende goederen aan X aanleiding tot het heffen van het verdelingsrecht. In beide toestanden is het gemakkelijk een zuivere en eenvoudige verkoop van onroerende goederen te bewimpelen onder het voorkomen van de aangeduide akten. Men begrijpt derhalve de maatregelen ter voorkoming van bedrog die door de wetgever van 1913 werden genomen. Zelfs zo men trouwens afziet van elke gedachte aan bedrog, komt de heffing door de Staat van het verkooprecht op de aan C, in het eerste geval, en aan X, in het tweede geval, toebedeelde onroerende goederen, als volkomen gewettigd voor, wanneer met overweegt dat de in hun geheel beschouwde overeenkomsten tot gevolg, zo niet tot voorwerp, [...] A défaut de disposition d'exception, l'attribution des immeubles à X donne lieu à la perception du droit de partage. Dans les deux situations, il est facile de dissimuler une vente d'immeubles pure et simple sous les apparences des actes indiqués. On comprend dès lors les mesures préventives de la fraude prise par le législateur de 1913. D'ailleurs, même si on fait abstraction de toute idée de fraude, la perception par l'Etat du droit de vente sur les immeubles attribués à C dans le premier cas et à X dans le second cas se justifie parfaitement quand on considère que les conventions
gehad hebben de eigendom van de onroerende goederen onder bezwarende envisagées dans leur ensemble ont eu pour effet, sinon pour objet, de
titel aan C of X over te dragen » (Parl. St., Senaat, 1956-1957, nr. transmettre à C ou à X, à titre onéreux, la propriété d'immeubles »
333, pp. 27-28). (Doc. parl., Sénat, 1956-1957, n° 333, pp. 27-28).
en et
« La généralisation à toutes les sociétés du régime établi pour les
« De veralgemening tot al de vennootschappen van het door artikel 130 sociétés par actions par l'article 130 aurait évidemment pour
voor de vennootschappen op aandelen gevestigd regime zou natuurlijk
tot gevolg hebben een uiterst eenvoudige regel in te voeren en zou conséquence d'établir une règle extrêmement simple et pourrait
misschien door deze beschouwing kunnen gewettigd worden dat, tot welke peut-être se justifier par cette considération que quelle que soit
soort bedoelde vennootschap ook behoort, de vennoot, zolang de l'espèce de société en cause, l'associé est titulaire, tant que dure
vennootschap duurt, titularis is van een roerend recht (deelbewijzen la société, d'un droit mobilier (la part ou l'action) et que la
en aandelen) en dat de vervanging van dit roerend recht door een of substitution à ce droit mobilier d'un ou de plusieurs immeubles
meerdere onroerende goederen, uit economisch standpunt, voldoende
belang vertoont om de heffing te rechtvaardigen van het voor de présente une importance suffisante, au point de vue économique, pour
overgangen onder bezwarende titel van onroerende goederen gevestigd justifier la perception du droit établi pour les transmissions à titre
recht » (ibid., p. 29). B.6.2. Uit die parlementaire voorbereiding blijkt dat de wetgever met de in het geding zijnde bepaling een tweevoudige doelstelling nastreefde. Ten eerste beoogde hij te vermijden dat de koper van een onroerend goed registratierechten zou kunnen ontlopen door de tussenplaatsing van een vennootschap. Ten tweede was hij van oordeel dat elke transactie waarbij een onroerend goed onder bezwarende titel wordt vervreemd door een naamloze vennootschap aan een van haar vennoten, een economisch voldoende betekenisvolle transactie vormt om de toepassing van het evenredig kooprecht te rechtvaardigen. B.7.1. Het in het geding zijnde verschil in behandeling berust op een objectief criterium van onderscheid, namelijk de hoedanigheid van vennoot van de naamloze vennootschap waarvan men onverdeelde rechten in een onroerend goed verwerft. B.7.2. De eerste in B.6.2 vermelde doelstelling zou in het gedrang komen indien de in het geding zijnde bepaling op haar beurt zou kunnen worden omzeild door haar toepassingsgebied te beperken tot onroerende goederen die zich volledig in het vermogen van de naamloze vennootschap bevinden en integraal aan een van haar vennoten worden verkocht. In die hypothese zou een natuurlijke persoon immers een onroerend goed kunnen aankopen in twee bewegingen, waarbij hij initieel slechts een fractie ervan koopt, terwijl de - al dan niet speciaal daartoe opgerichte - naamloze vennootschap waarvan hij vennoot is, het leeuwendeel aankoopt. Indien op de daarop volgende vervreemding - ongeacht hoe zij wordt gekwalificeerd - van de onverdeelde rechten van de naamloze vennootschap aan haar vennoot slechts het verdeelrecht van toepassing zou zijn, zou die vennoot het grootste deel van de registratierechten die in geval van een aankoop in één beweging verschuldigd zouden zijn, ontlopen. De fiscus wordt in een dergelijke constructie ernstig benadeeld, aangezien de naamloze vennootschap op haar beurt de registratierechten die zij in de eerste beweging verschuldigd is, kan aftrekken van haar vennootschapsbelasting of de betaalde aankoopprijs kan afschrijven. Dat nadeel kan zelfs verder oplopen indien de naamloze vennootschap ook herstellingskosten, onroerende voorheffing of intresten voor de lening die werd aangegaan om de aankoop te financieren, kan aftrekken. Aangezien de in het geding zijnde bepaling, in de interpretatie die het Hof van Cassatie aan het Hof voorlegt, die techniek om registratierechten te ontlopen, onmogelijk maakt, is zij een pertinente maatregel in het licht van die eerste doelstelling. B.7.3. Wat de tweede in B.6.2 vermelde doelstelling betreft, heeft de wetgever geen kennelijk onredelijke beslissing genomen door, zelfs in de gevallen waarin het oogmerk om registratierechten te omzeilen, niet aanwezig is, de afstand onder bezwarende titel van onverdeelde rechten in een onroerend goed door een naamloze vennootschap aan haar vennoot aan het evenredig kooprecht te onderwerpen. Die transactie vertoont immers alle wezenskenmerken van een koop-verkoopovereenkomst en wijzigt het eigendomsstatuut van dat onroerend goed. Het gaat bijgevolg om een economisch voldoende betekenisvolle transactie, die onéreux d'immeubles » (ibid., p. 29). B.6.2. Il ressort de ces travaux préparatoires que, par la disposition en cause, le législateur poursuivait un objectif double. Premièrement, il entendait éviter que l'acheteur d'un bien immeuble puisse échapper au paiement des droits d'enregistrement par l'interposition d'une société. Deuxièmement, il a estimé que chaque transaction visant à la cession d'un immeuble à titre onéreux par une société anonyme à un de ses associés constitue une transaction économique suffisamment significative pour justifier l'application du droit proportionnel de vente. B.7.1. La différence de traitement en cause repose sur un critère de distinction objectif, à savoir la qualité d'associé de la société anonyme dont des droits indivis dans un immeuble sont acquis. B.7.2. Le premier objectif mentionné en B.6.2 serait compromis si la disposition en cause pouvait à son tour être contournée par la limitation de son champ d'application aux immeubles qui entrent intégralement dans le patrimoine de la société anonyme et qui sont intégralement vendus à un de ses associés. Dans cette hypothèse, une personne physique pourrait en effet acheter un immeuble en deux temps, en n'en achetant d'abord qu'une fraction, alors que la société anonyme - créée à cette fin ou non - dont il est associé en achète la plus grosse part. Si seul le droit de partage était applicable à la cession subséquente - quelle que soit sa qualification - des droits indivis de la société anonyme à son associé, ce dernier échapperait au paiement de la majeure partie des droits d'enregistrement qui auraient été dus dans l'hypothèse d'un achat en un seul temps. Une telle construction causerait un préjudice grave au fisc, puisque la société anonyme pourrait à son tour déduire de sa cotisation à l'impôt des sociétés les droits d'enregistrement dont elle serait redevable dans le cadre de la première transaction ou amortir le prix d'achat payé. Ce préjudice pourrait même s'amplifier si la société anonyme peut également déduire des frais de réparation, le précompte immobilier ou des intérêts pour l'emprunt qui a été contracté pour financer l'achat. Dès lors que la disposition en cause, dans l'interprétation soumise à la Cour par la Cour de cassation, rend impossible l'application de cette technique visant à éluder le paiement des droits d'enregistrement, elle constitue une mesure pertinente à la lumière de ce premier objectif. B.7.3. En ce qui concerne le second objectif mentionné en B.6.2, le législateur n'a pas pris une décision manifestement déraisonnable en soumettant la cession à titre onéreux de droits indivis dans un immeuble par une société anonyme à son associé au droit proportionnel de vente, même lorsqu'il ne s'agit pas d'éluder le paiement des droits d'enregistrement. Cette transaction présente en effet toutes les caractéristiques d'un contrat d'achat-vente et modifie le statut de propriété de cet immeuble. Il s'agit donc d'une transaction économique suffisamment significative, qui justifie l'applicabilité du droit
de toepasselijkheid van het evenredig kooprecht rechtvaardigt. B.8.1. In het licht van de in het geding zijnde bepaling bestaan wezenlijke verschillen tussen, enerzijds, de verhouding tussen een naamloze vennootschap en haar vennoten en, anderzijds, de verhouding tussen een naamloze vennootschap en een derde. Een vennoot oefent immers stemrecht in of heeft in voorkomend geval zelfs controle over een naamloze vennootschap. Hij kan die naamloze vennootschap er aldus toe aanzetten mee te werken aan een fiscale constructie die niet zozeer het vennootschapsbelang dient, maar als enige of voornaamste oogmerk heeft hem te helpen bij het ontlopen van registratierechten. Daarentegen oefent een derde geen stemrecht in noch controle over die naamloze vennootschap uit. De wetgever vermocht er bijgevolg rekening mee te houden dat het minder waarschijnlijk is dat een derde een naamloze vennootschap kan bewegen tot een dergelijke constructie. Overigens zou een derde in een dergelijke constructie krachtens het proportionnel de vente. B.8.1. A la lumière de la disposition en cause, il existe des différences fondamentales entre, d'une part, le rapport entre une société anonyme et ses associés et, d'autre part, le rapport entre une société anonyme et un tiers. Un associé exerce en effet un droit de vote, voire un droit de contrôle, au sein d'une société anonyme. Il peut donc inciter cette société anonyme à participer à un montage fiscal qui ne sert pas tant l'intérêt de la société, mais qui a pour but unique ou principal de l'aider à éluder des droits d'enregistrement. Un tiers, en revanche, n'a pas de droit de vote ni de pouvoir de contrôle au sein de cette société anonyme. Le législateur a dès lors pu prendre en compte le fait qu'il est moins probable qu'un tiers puisse amener une société anonyme à participer à un tel montage. Par ailleurs, dans un tel montage, un tiers serait également redevable, en
voormelde artikel 113 van het Wetboek der registratie-, hypotheek- en vertu de l'article 113 précité du Code des droits d'enregistrement,
griffierechten eveneens het « voor de overdrachten onder bezwarende d'hypothèque et de greffe, du « taux prévu pour les transmissions à
titel vastgesteld tarief » verschuldigd zijn op de delen waarvan hij titre onéreux » sur les quotités dont il devient propriétaire.
eigenaar wordt. B.8.2. Ook indien de in B.2.2 bedoelde transactie niet past in het B.8.2. Même si la transaction visée en B.2.2 ne s'inscrit pas dans le
kader van een vennootschapsrechtelijke rechtshandeling zoals een cadre d'un acte juridique de droit des sociétés, comme une dissolution
ontbinding of een kapitaalvermindering, kan in dit verband de ou une réduction de capital, il ne peut être fait abstraction, à cet
hoedanigheid van vennoot niet buiten beschouwing worden gelaten. égard, de la qualité d'associé. Les actes juridiques de droit commun
Gemeenrechtelijke rechtshandelingen tussen een naamloze vennootschap entre une société anonyme et ses associés sont aussi sensibles aux
en haar vennoten zijn immers even gevoelig voor fiscale constructies montages fiscaux que les actes juridiques typiques du droit des
als typisch vennootschapsrechtelijke rechtshandelingen. Niet de aard sociétés. Ce qui importe, ce n'est pas tant la nature de l'acte
van de gestelde rechtshandeling, maar veeleer de juridique qui est posé, mais plutôt le pouvoir de codécision de
mede-beslissingsbevoegdheid van de vennoot is immers van belang. l'associé. Par conséquent, le législateur a pu tenir compte, en
Bijgevolg vermocht de wetgever te dezen rekening te houden met de l'espèce, de la relation particulière entre une société anonyme et ses
bijzondere relatie tussen een naamloze vennootschap en haar vennoten. associés.
B.8.3. De omstandigheid dat zowel de naamloze vennootschap als de B.8.3. La circonstance que, dans le cadre du premier mouvement de la
vennoot in de eerste beweging van de in B.7.2 bedoelde transactie transaction visée en B.7.2, tant la société anonyme que l'associé ont
reeds een evenredig kooprecht van 10 % hebben betaald, doet daaraan déjà payé un droit proportionnel de vente de 10 % n'y change rien. Le
geen afbreuk. Die tweede beweging is immers een afzonderlijke second mouvement est en effet un acte juridique distinct. Le
rechtshandeling. De fiscale wetgever gaat zijn beoordelingsbevoegdheid législateur fiscal n'excède pas son pouvoir d'appréciation en
niet te buiten door te oordelen dat die rechtshandeling, die de considérant que cet acte juridique, qui constitue un second transfert
eigendomstitel van het onroerend goed een tweede keer doet overgaan, du titre de propriété de l'immeuble, est suffisamment significatif
voldoende betekenisvol is om haar aan de registratierechten te pour être soumis aux droits d'enregistrement.
onderwerpen. B.8.4. Voorts verschillen het verdeelrecht en het evenredig kooprecht B.8.4. Pour le surplus, le droit de partage et le droit proportionnel
niet alleen op het vlak van de aanslagvoet, maar ook op het vlak van de vente diffèrent non seulement pour ce qui est du taux d'imposition,
de belastbare grondslag. Het verdeelrecht wordt immers berekend op de mais également pour ce qui est de la base imposable. Le droit de
totale waarde van het verdeelde goed of van de afgestane delen, partage est en effet calculé sur la valeur totale du bien partagé ou
terwijl het evenredig kooprecht bedoeld in de in het geding zijnde des quotités cédées, alors que le droit proportionnel de vente visé
bepaling slechts wordt berekend op de waarde van het vervreemde dans la disposition en cause est uniquement calculé sur la valeur de
gedeelte. la part aliénée.
Aldus leidt de toepasselijkheid van het evenredig kooprecht niet L'applicabilité du droit proportionnel de vente ne conduit donc pas
steeds tot de hoogste verschuldigde belasting. Afhankelijk van de toujours à l'imposition la plus élevée. En fonction des parts
respectieve aandelen van de naamloze vennootschap en de vennoot in de respectives de la société anonyme et de l'associé dans l'indivision,
onverdeeldheid kan de toepassing van het verdeelrecht voor de vennoot tot een hogere verschuldigde belasting leiden. B.8.5. De in het geding zijnde bepaling, in de interpretatie die het Hof van Cassatie aan het Hof voorlegt, vermijdt overigens verschillen in behandeling die moeilijker te rechtvaardigen zouden zijn, zoals een verschil in behandeling tussen vennoten die een onroerend goed in één beweging kopen van hun vennootschap en vennoten die dezelfde aankoop faseren. Zij vermijdt tevens een ongelijke behandeling tussen, enerzijds, natuurlijke personen die, op de gebruikelijke manier, een onroerend goed in één beweging aankopen en, anderzijds, natuurlijke personen die een onroerend goed in twee bewegingen aankopen, met gedeeltelijke tussenplaatsing van een naamloze vennootschap waarvan zij vennoot zijn of die zij speciaal daartoe oprichten. De eerste categorie van l'application du droit de partage à l'égard de l'associé peut entraîner une imposition plus élevée. B.8.5. Dans l'interprétation que la Cour de cassation soumet à la Cour, la disposition en cause évite par ailleurs de faire naître des différences de traitement qui seraient plus difficilement justifiables, telle une différence de traitement entre les associés qui achètent un immeuble de leur société en un seul temps et les associés qui font ce même achat en plusieurs phases. Elle évite également de faire naître une inégalité de traitement entre, d'une part, les personnes physiques qui, comme cela se fait généralement, achètent un immeuble en un seul temps et, d'autre part, les personnes physiques qui achètent un immeuble en deux temps, par l'interposition partielle d'une société anonyme dont elles sont associées ou qu'elles créent spécialement à cette fin. Les personnes relevant de la première catégorie doivent payer un droit proportionnel
personen is een evenredig kooprecht van 10 % verschuldigd, terwijl de de vente de 10 %, alors que celles qui relèvent de la seconde
tweede categorie van personen zonder de in het geding zijnde catégorie ne seraient, sans l'interprétation en cause, redevables que
interpretatie slechts een verdeelrecht ten belope van 2,5 % d'un droit de partage de 2,5 % sur la plus grande part de cet achat.
verschuldigd zou zijn op het grootste deel van die aankoop.
B.9.1. In tegenstelling tot wat de eiser in cassatie beweert, doet de B.9.1. Contrairement à ce que le demandeur en cassation soutient,
interpretatie van de in het geding zijnde bepaling die het Hof van l'interprétation de la disposition en cause que la Cour de cassation
Cassatie aan het Hof voorlegt, geen rechtsonzekerheid ontstaan. De soumet à la Cour ne fait pas naître une insécurité juridique.
fiscale administratie is immers niet teruggekomen op andersluidende L'administration fiscale n'est effectivement pas revenue sur certaines
voorafgaande beslissingen en heeft, gelet op het vermelde in B.2.3 tot décisions anticipées divergentes et n'a, eu égard à ce qui est dit en
B.2.5, geen onverwachte interpretatie aan de in het geding zijnde B.2.3 à B.2.5, pas donné d'interprétation inattendue à la disposition
bepaling gegeven. Gelet op de doelstellingen die met de in het geding en cause. Au vu des objectifs que la disposition en cause poursuivait
zijnde bepaling werden nagestreefd en gelet op haar ondubbelzinnige et de son libellé univoque, tout redevable a pu, en s'entourant le cas
bewoordingen kon elke belastingschuldige, desnoods na het inwinnen van échéant de conseils éclairés, prévoir l'application qu'en font
gespecialiseerd advies, de toepassing voorzien die de fiscale actuellement l'administration fiscale et la jurisprudence.
administratie en de rechtspraak thans ervan maken.
B.9.2. Die interpretatie kan evenmin als een verbod op fiscale B.9.2. Cette interprétation ne peut pas non plus être considérée comme
optimalisatie worden beschouwd. De vrijheid van de belastingschuldige interdisant les optimisations fiscales. La liberté du redevable de
om de minst belaste weg te kiezen, wordt immers beperkt door de ruimte choisir la voie la moins imposée est en effet limitée par la marge
die de belastingwet hem daartoe biedt. Zijn ruime qu'offre la loi fiscale. Son pouvoir d'appréciation étendu en matière
beoordelingsbevoegdheid in fiscale zaken laat de wetgever toe de fiscale permet au législateur de modifier la loi fiscale afin de
belastingwet te wijzigen om een door hem niet gewenste vorm van lutter contre une forme indésirée d'optimisation fiscale.
fiscale optimalisatie tegen te gaan. Si l'administration fiscale voit ensuite naître, dans la pratique, des
Indien de fiscale administratie vervolgens in de praktijk technieken techniques permettant de contourner cette disposition législative,
ziet ontstaan om die wetsbepaling alsnog te omzeilen, vermag zij haar elle peut l'appliquer à ces techniques, dans la mesure où le texte et
op die technieken toe te passen, in zoverre de tekst en de ratio legis van die bepaling dat toelaten en onder controle van een onafhankelijke en onpartijdige rechter. B.9.3. Het kan de fiscale wetgever overigens niet worden verweten dat hij de belastingwet niet afstemt op de technieken die door de praktijk zijn ontwikkeld om haar toepassing te vermijden. Het kan hem evenmin worden verweten dat de rechtshandelingen die aan een belasting zijn onderworpen, worden gekwalificeerd op grond van objectieve maatstaven. Indien die kwalificatie aan de wil van de partijen zou worden overgelaten, zouden zij zich immers steeds aan een deel van de registratierechten kunnen onttrekken en zou de effectieve inning van die belasting in het gedrang komen. B.10.1. Artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol biedt niet alleen bescherming tegen een onteigening of een eigendomsberoving (eerste alinea, tweede zin), maar ook tegen elke verstoring van het genot van eigendom (eerste alinea, eerste zin). Een belasting of een andere heffing houdt in beginsel een inmenging in het recht op ongestoord genot van de eigendom in. Bovendien vermeldt artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol dat de bescherming van het eigendomsrecht « echter op geen enkele wijze het recht [aantast] dat een Staat heeft om die wetten toe te passen welke hij noodzakelijk oordeelt om toezicht uit te oefenen op het gebruik van eigendom in overeenstemming met het algemeen belang of om de betaling van belastingen of andere heffingen en boeten te verzekeren ». De inmenging in het recht op het ongestoord genot van de eigendom is enkel verenigbaar met dat recht indien ze een redelijk verband van evenredigheid heeft tot het nagestreefde doel, dit wil zeggen indien ze het billijke evenwicht tussen de vereisten van het algemeen belang en die van de bescherming van dat recht niet verbreekt. Ofschoon de fiscale wetgever over een ruime beoordelingsmarge beschikt, schendt een belasting bijgevolg dat recht, indien ze op de belastingplichtige een overdreven last doet wegen of fundamenteel afbreuk doet aan zijn la ratio legis de cette disposition le permettent et sous le contrôle d'un juge indépendant et impartial. B.9.3 Il ne peut par ailleurs être reproché au législateur fiscal de ne pas adapter la loi fiscale en fonction des techniques développées par la pratique dans le but d'éviter son application. Il ne peut pas non plus lui être reproché que les actes juridiques qui sont soumis à une imposition soient qualifiés sur la base de critères objectifs. Si cette qualification était laissée aux parties, celles-ci pourraient en effet toujours se soustraire à une partie des droits d'enregistrement et la perception effective de cet impôt serait compromise. B.10.1. L'article 1er du Premier Protocole additionnel offre une protection non seulement contre une expropriation ou une privation de propriété (premier alinéa, deuxième phrase) mais également contre toute ingérence dans le droit au respect des biens (premier alinéa, première phrase). Un impôt ou une autre contribution constituent, en principe, une ingérence dans le droit au respect des biens. En outre, aux termes de l'article 1er du Premier Protocole additionnel, la protection du droit de propriété « ne [porte] pas atteinte au droit que possèdent les Etats de mettre en vigueur les lois qu'ils jugent nécessaires pour réglementer l'usage des biens conformément à l'intérêt général ou pour assurer le paiement des impôts ou d'autres contributions ou des amendes ». L'ingérence dans le droit au respect des biens n'est compatible avec ce droit que si elle est raisonnablement proportionnée au but poursuivi, c'est-à-dire si elle ne rompt pas le juste équilibre entre les exigences de l'intérêt général et celles de la protection de ce droit. Même si le législateur fiscal dispose d'une large marge d'appréciation, un impôt viole dès lors ce droit s'il fait peser sur le contribuable une charge excessive ou porte fondamentalement
financiële situatie (EHRM, 31 januari 2006, Dukmedjian t. Frankrijk, atteinte à sa situation financière (CEDH, 31 janvier 2006, Dukmedjian
§§ 52-58; beslissing, 15 december 2009, Tardieu de Maleissye e.a. t. c. France, §§ 52-58; décision, 15 décembre 2009, Tardieu de Maleissye
Frankrijk; 16 maart 2010, Di Belmonte t. Italië, §§ 38-40). e.a. c. France; 16 mars 2010, Di Belmonte c. Italie, §§ 38 à 40).
B.10.2. Krachtens de in het geding zijnde bepaling wordt een B.10.2. En vertu de la disposition en cause, un droit d'enregistrement
registratierecht van 10 % geheven op de waarde van de gehele of de 10 % est perçu sur la valeur de la cession totale ou partielle d'un
gedeeltelijke overdracht van een onroerend goed van een naamloze immeuble d'une société anonyme à un de ses associés.
vennootschap aan een van haar vennoten. Un impôt prévoyant un tel taux d'imposition, qui est directement lié
Een belasting met een dergelijke aanslagvoet, die in rechtstreeks au prix payé ou à la valeur du bien ne constitue pas une charge
verband staat met de betaalde prijs of met de waarde van het goed, disproportionnée pour l'acquéreur. Etant donné que ce transfert de
houdt voor de verkrijger geen onevenredige last in. Aangezien die propriété ne peut s'opérer que moyennant la déclaration de volonté du
eigendomsoverdracht slechts tot stand kan komen door een wilsuiting
van de belastingschuldige, staat het hem overigens vrij om af te zien redevable, il lui est par ailleurs loisible de renoncer à la
van de transactie indien hij de belasting die ermee samenhangt niet transaction s'il ne souhaite pas payer l'imposition à laquelle
wenst te betalen. celle-ci donne lieu.
B.11. De prejudiciële vragen dienen ontkennend te worden beantwoord. B.11. Les questions préjudicielles appellent une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 130 van het Wetboek der registratie-, hypotheek- en L'article 130 du Code des droits d'enregistrement, d'hypothèque et de
griffierechten schendt niet de artikelen 10, 11 en 172 van de greffe ne viole pas les articles 10, 11 et 172 de la Constitution, lus
Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 14 van het Europees Verdrag en combinaison avec l'article 14 de la Convention européenne des
voor de rechten van de mens en met artikel 1 van het Eerste Aanvullend droits de l'homme et avec l'article 1er du Premier Protocole
Protocol bij dat Verdrag, in zoverre het van toepassing is op de additionnel à cette Convention, en ce qu'il est applicable à
verwerving onder bezwarende titel, door een mede-eigenaar van een l'acquisition à titre onéreux, par un copropriétaire d'un immeuble, de
onroerend goed, van onverdeelde rechten in dat goed vanwege een droits indivis dans ce bien provenant d'une société anonyme dont il
naamloze vennootschap waarvan hij vennoot is. est associé.
Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française,
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op 20 januari 2022. la Cour constitutionnelle, le 20 janvier 2022.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
De voorzitter, Le président,
L. Lavrysen L. Lavrysen
^