Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 168/2021 van 25 november 2021 Rolnummer 6924 In zake : de prejudiciële vraag over de artikelen 1 en 2 van de wet van 8 juni 1972 « betreffende de havenarbeid », gesteld door het Hof van Cassatie. Het Grondwettelij samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, de rechters J.-P. Moerman, T. Giet, R. Le(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 168/2021 van 25 november 2021 Rolnummer 6924 In zake : de prejudiciële vraag over de artikelen 1 en 2 van de wet van 8 juni 1972 « betreffende de havenarbeid », gesteld door het Hof van Cassatie. Het Grondwettelij samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, de rechters J.-P. Moerman, T. Giet, R. Le(...) Extrait de l'arrêt n° 168/2021 du 25 novembre 2021 Numéro du rôle : 6924 En cause : la question préjudicielle relative aux articles 1 er et 2 de la loi du 8 juin 1972 « organisant le travail portuaire », posée par la Cour de cassati La Cour constitutionnelle, composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, des juges J.-P. Moe(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 168/2021 van 25 november 2021 Extrait de l'arrêt n° 168/2021 du 25 novembre 2021
Rolnummer 6924 Numéro du rôle : 6924
In zake : de prejudiciële vraag over de artikelen 1 en 2 van de wet En cause : la question préjudicielle relative aux articles 1er et 2 de
van 8 juni 1972 « betreffende de havenarbeid », gesteld door het Hof la loi du 8 juin 1972 « organisant le travail portuaire », posée par
van Cassatie. la Cour de cassation.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, de rechters composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, des juges J.-P.
J.-P. Moerman, T. Giet, R. Leysen, J. Moerman, M. Pâques, Y. Moerman, T. Giet, R. Leysen, J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, T.
Kherbache, T. Detienne en D. Pieters, en, overeenkomstig artikel 60bis Detienne et D. Pieters, et, conformément à l'article 60bis de la loi
van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, du président
emeritus voorzitter F. Daoût en emeritus rechter T. Merckx-Van Goey, émérite F. Daoût et de la juge émérite T. Merckx-Van Goey, assistée du
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter L. Lavrysen, greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président L. Lavrysen,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij arrest van 16 april 2018, waarvan de expeditie ter griffie van het Par arrêt du 16 avril 2018, dont l'expédition est parvenue au greffe
Hof is ingekomen op 11 mei 2018, heeft het Hof van Cassatie de de la Cour le 11 mai 2018, la Cour de cassation a posé la question
volgende prejudiciële vraag gesteld : préjudicielle suivante :
« Schenden de artikelen 1 en 2 van de wet van 8 juni 1972 betreffende « Les articles 1er et 2 de la loi du 8 juin 1972 organisant le travail
de havenarbeid de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in portuaire violent-ils les articles 10 et 11 de la Constitution,
samenhang met artikel 23, tweede lid, van de Grondwet en de vrijheid combinés ou non avec l'article 23, alinéa 2, de la Constitution et
van handel en nijverheid, in zoverre zij de verplichting voor de avec la liberté de commerce et d'industrie, en ce qu'ils ne limitent
personen, instellingen of ondernemingen die in een havengebied pas au chargement et déchargement de navires l'obligation imposée aux
activiteiten ontplooien, om hiervoor een beroep te doen op erkende personnes, organismes ou entreprises qui déploient des activités dans
une zone portuaire de faire appel à cette fin à des ouvriers
havenarbeiders, niet beperken tot het laden en lossen van schepen, portuaires reconnus, mais imposent également cette obligation pour des
maar die verplichting ook opleggen voor handelingen die ook buiten de opérations qui peuvent être effectuées également en dehors des zones
havengebieden kunnen worden verricht ? ». portuaires ? ».
Bij tussenarrest nr. 94/2019 van 6 juni 2019, bekendgemaakt in het Par arrêt interlocutoire n° 94/2019 du 6 juin 2019, publié au Moniteur
Belgisch Staatsblad van 3 juni 2020, heeft het Hof de volgende belge du 3 juin 2020, la Cour a posé à la Cour de justice de l'Union
prejudiciële vragen gesteld aan het Hof van Justitie van de Europese Unie : européenne les questions préjudicielles suivantes :
« 1. Dient artikel 49 van het Verdrag betreffende de werking van de « 1. L'article 49 du Traité sur le fonctionnement de l'Union
Europese Unie, al dan niet in samenhang gelezen met artikel 56 van européenne, lu ou non en combinaison avec l'article 56 du même Traité,
hetzelfde Verdrag, met de artikelen 15 en 16 van het Handvest van de avec les articles 15 et 16 de la Charte des droits fondamentaux de
l'Union européenne et avec le principe d'égalité, doit-il être
grondrechten van de Europese Unie en met het gelijkheidsbeginsel, interprété en ce sens qu'il s'oppose à une réglementation nationale
aldus te worden uitgelegd dat het zich verzet tegen een nationale qui oblige des personnes ou entreprises qui souhaitent exercer dans
regeling die personen of ondernemingen die in een Belgisch havengebied une zone portuaire belge des activités portuaires au sens de la loi du
activiteiten van havenarbeid in de zin van de wet van 8 juni 1972 8 juin 1972 organisant le travail portuaire - dont des activités qui
betreffende de havenarbeid - waaronder activiteiten die vreemd zouden seraient étrangères au chargement et au déchargement de navires au
zijn aan het laden en lossen van schepen in strikte zin - wensen te
verrichten, verplicht om enkel een beroep te doen op erkende havenarbeiders ? sens strict - à ne recourir qu'à des ouvriers portuaires reconnus ?
2. Kan het Grondwettelijk Hof, indien de eerste vraag bevestigend 2. En cas de réponse affirmative à la première question, la Cour
wordt beantwoord, de gevolgen van de in het geding zijnde artikelen 1 constitutionnelle peut-elle maintenir provisoirement les effets des
en 2 van de wet van 8 juni 1972 betreffende de havenarbeid voorlopig articles 1er et 2, en cause, de la loi du 8 juin 1972 organisant le
handhaven teneinde rechtsonzekerheid en sociale onvrede te voorkomen travail portuaire afin d'éviter une insécurité juridique et un malaise
en de wetgever in staat te stellen ze in overeenstemming te brengen social, et afin de permettre au législateur de les mettre en
met de uit het recht van de Europese Unie voorvloeiende verplichtingen conformité avec les obligations découlant du droit de l'Union
? ». européenne ? ».
Bij arrest van 11 februari 2021 in de zaken C-407/19 en C-471/19 heeft Par arrêt du 11 février 2021 dans les affaires C-407/19 et C-471/19,
het Hof van Justitie van de Europese Unie op de vragen geantwoord. la Cour de justice de l'Union européenne a répondu aux questions.
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op de artikelen 1 en 2 van B.1. La question préjudicielle concerne les articles 1er et 2 de la
de wet van 8 juni 1972 « betreffende de havenarbeid » (hierna : de Wet loi du 8 juin 1972 « organisant le travail portuaire » (ci-après : la
Havenarbeid). loi du 8 juin 1972).
B.2.1. Artikel 1 van de Wet Havenarbeid bepaalt : B.2.1. L'article 1er de la loi du 8 juin 1972 dispose :
« Niemand mag in de havengebieden, havenarbeid laten verrichten door « Nul ne peut faire effectuer un travail portuaire dans les zones
andere werknemers dan erkende havenarbeiders ». portuaires par des travailleurs autres que les ouvriers portuaires reconnus ».
B.2.2. Artikel 2 van de Wet Havenarbeid bepaalt : B.2.2. L'article 2 de la loi du 8 juin 1972 dispose :
« De omschrijving van de havengebieden en de havenarbeid zoals bepaald « La délimitation des zones portuaires et du travail portuaire telle
door de Koning in uitvoering van de artikelen 35 en 37 van de wet van qu'elle est établie par le Roi en application des articles 35 et 37 de
5 december 1968 betreffende de collectieve arbeidsovereenkomsten en de la loi du 5 décembre 1968 sur les conventions collectives de travail
paritaire comités, geldt voor de toepassing van deze wet ». et les commissions paritaires, régit l'application de la présente loi ».
Ter uitvoering van de artikelen 35 en 37 van de wet van 5 december Deux arrêtés royaux pris en exécution des articles 35 et 37 de la loi
1968 « betreffende de collectieve arbeidsovereenkomsten en de du 5 décembre 1968 « sur les conventions collectives de travail et les
paritaire comités » bepalen twee koninklijke besluiten de omschrijving commissions paritaires » définissent la notion de « travail portuaire
van « havenarbeid ». ».
Zo bepaalt artikel 1 van het koninklijk besluit van 12 januari 1973 « Ainsi, l'article 1er de l'arrêté royal du 12 janvier 1973 « instituant
tot oprichting en tot vaststelling van de benaming en van de la Commission paritaire des ports et fixant sa dénomination et sa
bevoegdheid van het Paritair Comité van het havenbedrijf » : compétence » dispose :
« Er wordt een paritair comité opgericht, genaamd ' Paritair Comité « Il est institué une commission paritaire, dénommée ' Commission
voor het havenbedrijf ', dat bevoegd is voor de werknemers in het paritaire des ports ', (compétente pour les travailleurs en général et
algemeen en hun werkgevers, te weten : alle werknemers en hun leurs employeurs), et ce pour : tous les travailleurs et leurs
werkgevers die, in de havengebieden : employeurs qui, dans les zones portuaires :
(A.) als hoofdzakelijke of bijkomstige activiteit havenarbeid verrichten, d.w.z. alle behandelingen van goederen welke per zee- of binnenschepen, spoorwagens of vrachtwagens aan- of afgevoerd worden, en de met deze goederen in verband staande bijkomende diensten, ongeacht deze activiteiten geschieden in de dokken, op bevaarbare waterwegen, op de kaden of in de instellingen welke gericht zijn op invoer, uitvoer en doorvoer van goederen, alsook alle behandelingen van goederen, welke per zee- of binnenschepen aan- of afgevoerd worden op de kaden van nijverheidsinstellingen. (A.) effectuent, en ordre principal ou accessoirement du travail portuaire, à savoir toutes les manipulations de marchandises qui sont transportées par des navires de mer ou des bâtiments de navigation intérieure, par des wagons de chemin de fer ou des camions, et les services accessoires qui concernent ces marchandises, que ces activités aient lieu dans les docks, sur les voies navigables, sur les quais ou dans les établissements s'occupant de l'importation, de l'exportation et du transit de marchandises, ainsi que toutes les manipulations de marchandises transportées par des navires de mer ou des bâtiments de navigation intérieure à destination ou en provenance des quais d'établissements industriels.
Er wordt verstaan onder : Il faut entendre par :
1. Alle behandelingen van goederen : 1. Toutes les manipulations de marchandises :
a) goederen : alle goederen, met inbegrip van containers en a) marchandises : toutes les marchandises, les containers et les
vervoermiddelen, slechts uitzondering gemaakt voor : moyens de transport y compris, à l'exclusion uniquement :
- de aanvoer alsmede de afvoer in bulk van aardolie, vloeibare - du transport de pétrole en vrac, de produits pétroliers liquides et
aardolieprodukten en vloeibare grondstoffen voor de raffinaderijen, de de matières premières liquides pour les raffineries, l'industrie
chemische nijverheid en de opslag- en transformatiebedrijvigheden in chimique et les activités d'entreposage et de transformation dans les
petroleuminstallaties; installations pétrolières;
- vis aangevoerd met vissersvaartuigen; - du poisson amené par des bateaux de pêche;
- vloeibare gassen onder druk en in bulk. - des gaz liquides sous pression et en vrac.
b) behandelingen : laden, lossen, stuwen, ontstuwen, omstuwen, b) manipulations : charger, décharger, arrimer, désarrimer, déplacer
storten, trimmen, klasseren, sorteren, calibreren, stapelen, l'arrimage, décharger en vrac, appareiller, classer, trier, calibrer,
ontstapelen, alsmede samenstellen en ontbinden van eenheidsladingen. empiler, désempiler, ainsi que composer et décomposer les chargements unitaires.
2. De met deze goederen in verband staande bijkomende diensten : 2. Les services accessoires qui concernent ces marchandises : marquer,
markage, wegen, meten, cuberen, controle, ontvangen, bewaken, met peser, mesurer, cuber, contrôler, réceptionner, garder, à l'exception
uitzondering van de bewakingsdiensten verricht door ondernemingen des services de gardiennage assurés par des entreprises relevant de la
vallend onder de bevoegdheid van het Paritair Comité voor de compétence de la Commission paritaire pour les services de gardiennage
bewakings- en/of toezichtsdiensten voor rekening van ondernemingen et/ou de surveillance pour le compte d'entreprises relevant de la
vallend onder het Paritair Comité voor het havenbedrijf afleveren, Commission paritaire des ports, livrer, échantillonner et sceller,
nemen van stalen en verzegelen, schoren en ontschoren. accorer et désaccorer.
[...] ». [...] ».
Artikel 2 van het koninklijk besluit van 12 augustus 1974 « tot L'article 2 de l'arrêté royal du 12 août 1974 « instituant des
oprichting en tot vaststelling van de benaming en van de bevoegdheid
van paritaire subcomités voor het havenbedrijf en tot vaststelling van sous-commissions paritaires pour des ports, fixant leur dénomination
het aantal leden ervan » bepaalt : et leur compétence et en fixant leur nombre de membres » dispose :
« De paritaire subcomités voor het havenbedrijf zijn bevoegd voor de « Les sous-commissions paritaires des ports sont compétentes pour les
werknemers in het algemeen en hun werkgevers, te weten : alle werknemers en hun werkgevers die, in de havengebieden : (A.) als hoofdzakelijke of bijkomstige aktiviteit havenarbeid verrichten, d.w.z. alle behandelingen van goederen welke per zee- of binnenschepen, spoorwagens of vrachtwagens aan- of afgevoerd worden, en de met deze goederen in verband staande bijkomende diensten, ongeacht deze activiteiten geschieden in de dokken, op bevaarbare waterwegen, op de kaden of in de instellingen welke gericht zijn op invoer, uitvoer en doorvoer van goederen, alsook alle behandelingen van goederen, welke per zee- of binnenschepen aan- of afgevoerd worden op de kaden van nijverheidsinstellingen. travailleurs en général et leurs employeurs, et ce pour : tous les travailleurs et leurs employeurs qui, dans les zones portuaires : (A.) effectuent, en ordre principal ou accessoirement du travail portuaire, à savoir toutes les manipulations de marchandises qui sont transportées par des navires de mer ou des bâtiments de navigation intérieure, par des wagons de chemin de fer ou des camions, et les services accessoires qui concernent ces marchandises, que ces activités aient lieu dans les docks, sur les voies navigables, sur les quais ou dans les établissements s'occupant de l'importation, de l'exportation et du transit de marchandises, ainsi que toutes les manipulations de marchandises transportées par des navires de mer ou des bâtiments de navigation intérieure à destination ou en provenance des quais d'établissements industriels.
Er wordt verstaan onder : Il faut entendre par :
1. Alle behandelingen van goederen : 1. Toutes les manipulations de marchandises :
a) goederen : alle goederen, met inbegrip van containers en a) marchandises : toutes les marchandises, les containers et les
vervoermiddelen, slechts uitzondering gemaakt voor : moyens de transport y compris, à l'exclusion uniquement :
- de aanvoer alsmede de afvoer in bulk van aardolie, vloeibare - du transport de pétrole en vrac, de produits pétroliers liquides et
aardolieprodukten en vloeibare grondstoffen voor de raffinaderijen, de de matières premières liquides pour les raffineries, l'industrie
chemische nijverheid en de opslag- en transformatiebedrijvigheden in chimique et les activités d'entreposage et de transformation dans les
petroleuminstallaties; installations pétrolières;
- vis aangevoerd met vissersvaartuigen; - du poisson amené par des bateaux de pêche;
- vloeibare gassen onder druk en in bulk. - des gaz liquides sous pression et en vrac.
b) behandelingen : laden, lossen, stuwen, ontstuwen, omstuwen, b) manipulations : charger, décharger, arrimer, désarrimer, déplacer
storten, trimmen, klasseren, sorteren, calibreren, stapelen, l'arrimage, décharger en vrac, appareiller, classer, trier, calibrer,
ontstapelen, alsmede samenstellen en ontbinden van eenheidsladingen. empiler, désempiler, ainsi que composer et décomposer les chargements unitaires.
2. De met deze goederen in verband staande bijkomende diensten : 2. Les services accessoires qui concernent ces marchandises : marquer,
markage, wegen, meten, cuberen, controle, ontvangen, bewaken, met peser, mesurer, cuber, contrôler, réceptionner, garder, à l'exception
uitzondering van de bewakingsdiensten verricht door ondernemingen des services de gardiennage assurés par des entreprises relevant de la
vallend onder de bevoegdheid van het Paritair Comité voor de compétence de la Commission paritaire pour les services de gardiennage
bewakings- en/of toezichtsdiensten voor rekening van ondernemingen et/ou de surveillance pour le compte d'entreprises relevant de la
vallend onder het Paritair Comité voor het havenbedrijf, afleveren, Commission paritaire des ports, livrer, échantillonner et sceller,
nemen van stalen en verzegelen, schoren en ontschoren. accorer et désaccorer.
[...] ». [...] ».
Uit de bepalingen van die koninklijke besluiten blijkt dat het begrip Il ressort des dispositions de ces arrêtés royaux que la notion de «
« havenarbeid » zowel vanuit een materieel als vanuit een territoriaal travail portuaire » est circonscrite d'un point de vue tant matériel
oogpunt wordt omschreven. Vanuit een materieel oogpunt wordt het que territorial. D'un point de vue matériel, la notion de travail
begrip havenarbeid gedefinieerd aan de hand van activiteiten inzake portuaire est définie sur la base d'activités de manipulation de
goederenbehandeling en aanverwante diensten. Vanuit een territoriaal marchandises et de services connexes. D'un point de vue territorial,
oogpunt is havenarbeid beperkt tot de aldus omschreven handelingen le travail portuaire est limité aux opérations ainsi circonscrites
verricht in de geografisch gedefinieerde havengebieden, gebieden die effectuées dans les zones portuaires définies géographiquement, zones
met name de dokken, de kaden, de loodsen, de magazijnen en de laad- en qui comprennent notamment les docks, les quais, les hangars fermés,
opslagplaatsen omvatten.
B.2.3. Zoals in de verwijzingsbeslissing is aangegeven, maakt artikel les magasins et les lieux de chargement et d'entreposage.
2 van de Wet Havenarbeid zich de omschrijving van de havenarbeid eigen B.2.3. Ainsi qu'il est indiqué dans la décision de renvoi, l'article 2
die bepaald is in artikel 1 van het voormelde koninklijk besluit van
12 januari 1973 en in artikel 2 van het voormelde koninklijk besluit de la loi du 8 juin 1972 s'approprie la définition du travail
van 12 augustus 1974. portuaire contenue dans l'article 1er de l'arrêté royal précité du 12
janvier 1973 et dans l'article 2 de l'arrêté royal précité du 12 août 1974.
B.2.4. Artikel 3, eerste lid, van de Wet Havenarbeid bepaalt : B.2.4. L'article 3, alinéa 1er, de la loi du 8 juin 1972 dispose :
« De Koning bepaalt de voorwaarden en de modaliteiten van de erkenning « Le Roi fixe les conditions et les modalités de reconnaissance des
van de havenarbeiders op advies van het voor het betrokken havengebied ouvriers portuaires, sur avis de la commission paritaire compétente
bevoegd paritair comité ». pour la zone portuaire concernée ».
Het koninklijk besluit van 5 juli 2004 « betreffende de erkenning van L'arrêté royal du 5 juillet 2004 « relatif à la reconnaissance des
havenarbeiders in de havengebieden die onder het toepassingsgebied ouvriers portuaires dans les zones portuaires tombant dans le champ
vallen van de wet van 8 juni 1972 betreffende de havenarbeid », vóór d'application de la loi du 8 juin 1972 organisant le travail portuaire
de wijziging ervan bij koninklijk besluit van 10 juli 2016 « tot », avant sa modification par l'arrêté royal du 10 juillet 2016 «
wijziging van het koninklijk besluit van 5 juli 2004 betreffende de modifiant l'arrêté royal du 5 juillet 2004 relatif à la reconnaissance
erkenning van havenarbeiders in de havengebieden die onder het des ouvriers portuaires dans les zones portuaires tombant dans le
toepassingsgebied vallen van de wet van 8 juni 1972 betreffende de champ d'application de la loi du 8 juin 1972 organisant le travail
havenarbeid » (hierna : het koninklijk besluit van 5 juli 2004), zoals portuaire » (ci-après : l'arrêté royal du 5 juillet 2004), tel qu'il
van toepassing in het bodemgeschil, bepaalt de vereisten om erkend te est applicable devant la juridiction a quo, définit les exigences à
worden als havenarbeider (artikel 4), de gevolgen van de erkenning met remplir pour être reconnu comme ouvrier portuaire (article 4), les
betrekking tot de opname in een contingent (cf. de pool) van effets de la reconnaissance quant au fait de figurer dans un
havenarbeiders (artikel 2), de geldigheid van de erkenning (artikel contingent (cf. le pool) d'ouvriers portuaires (article 2), la
4), de intrekking, de schorsing en het verval van de erkenning validité de la reconnaissance (article 4), le retrait, la suspension
(artikelen 7 tot 9), de procedure met betrekking tot de aanvraag, de de la reconnaissance et le moment où elle prend fin (articles 7 à 9),
la procédure relative à la demande, à la suspension et au retrait
schorsing en de intrekking van een erkenning (artikelen 1, §§ 2 en 3, d'une reconnaissance (articles 1er, §§ 2 et 3, 10 et 11) ainsi que la
10 en 11) en de samenstelling van de erkenningscommissie (artikel 1, § 1). composition de la commission de reconnaissance (article 1er, § 1er).
B.3. Het verwijzende rechtscollege vraagt het Hof na te gaan of de B.3. La juridiction a quo demande à la Cour d'examiner la
artikelen 1 en 2 van de Wet Havenarbeid bestaanbaar zijn met de compatibilité des articles 1er et 2 de la loi du 8 juin 1972 avec les
artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen articles 10 et 11 de la Constitution, lus ou non en combinaison avec
met artikel 23, tweede lid, van de Grondwet en met de vrijheid van handel en nijverheid, in zoverre zij de verplichting voor de personen, instellingen of ondernemingen die in een havengebied activiteiten ontplooien, om hiervoor een beroep te doen op erkende havenarbeiders, niet beperken tot het laden en lossen van schepen, maar die verplichting eveneens opleggen voor handelingen die ook buiten de havengebieden kunnen worden verricht. B.4. Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie sluit niet uit dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust en het redelijk verantwoord is. Dat beginsel verzet er zich overigens tegen dat categorieën van personen, die zich ten aanzien van de betwiste maatregel in wezenlijk verschillende situaties bevinden, op identieke wijze worden behandeld, zonder dat daarvoor een redelijke verantwoording bestaat. Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld l'article 23, alinéa 2, de la Constitution, et avec la liberté de commerce et d'industrie, en ce qu'ils obligent les personnes, les organismes ou les entreprises qui déploient des activités dans les zones portuaires à faire appel, pour le travail portuaire, à des ouvriers portuaires reconnus, non seulement pour le chargement et le déchargement de navires au sens strict, mais aussi pour d'autres opérations qui peuvent également être effectuées en dehors des zones portuaires. B.4. Le principe d'égalité et de non-discrimination n'exclut pas qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et qu'elle soit raisonnablement justifiée. Ce principe s'oppose, par ailleurs, à ce que soient traitées de manière identique, sans qu'apparaisse une justification raisonnable, des catégories de personnes se trouvant dans des situations qui, au regard de la mesure critiquée, sont essentiellement différentes. L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant
rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la
en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het beginsel van nature des principes en cause; le principe d'égalité et de
gelijkheid en niet-discriminatie is geschonden wanneer vaststaat dat non-discrimination est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas
geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés
middelen en het beoogde doel. et le but visé.
B.5.1. Artikel 23, tweede lid en derde lid, 1°, van de Grondwet bepaalt : B.5.1. L'article 23, alinéas 2 et 3, 1°, de la Constitution dispose :
« Daartoe waarborgen de wet, het decreet of de in artikel 134 bedoelde « A cette fin, la loi, le décret ou la règle visée à l'article 134
regel, rekening houdend met de overeenkomstige plichten, de garantissent, en tenant compte des obligations correspondantes, les
economische, sociale en culturele rechten, waarvan ze de voorwaarden droits économiques, sociaux et culturels, et déterminent les
voor de uitoefening bepalen. conditions de leur exercice.
Die rechten omvatten inzonderheid : Ces droits comprennent notamment :
1° het recht op arbeid en op de vrije keuze van beroepsarbeid in het 1° le droit au travail et au libre choix d'une activité
raam van een algemeen werkgelegenheidsbeleid dat onder meer gericht is professionnelle dans le cadre d'une politique générale de l'emploi,
op het waarborgen van een zo hoog en stabiel mogelijk visant entre autres à assurer un niveau d'emploi aussi stable et élevé
werkgelegenheidspeil, het recht op billijke arbeidsvoorwaarden en een que possible, le droit à des conditions de travail et à une
billijke beloning, alsmede het recht op informatie, overleg en rémunération équitables, ainsi que le droit d'information, de
collectief onderhandelen ». consultation et de négociation collective ».
B.5.2. Uit de parlementaire voorbereiding van artikel 23 van de B.5.2. Il ressort des travaux préparatoires de l'article 23 de la
Grondwet blijkt dat de Grondwetgever de vrijheid van handel en Constitution que le Constituant n'a pas entendu consacrer la liberté
nijverheid of de vrijheid van ondernemen niet heeft willen verankeren de commerce et d'industrie ou la liberté d'entreprendre dans les
in de begrippen « recht op arbeid » en « vrije keuze van beroepsarbeid notions de « droit au travail » et de « libre choix d'une activité
» (Parl. St., Senaat, BZ 1991-1992, nr. 100-2/3°, p. 15; nr. 100-2/4°, professionnelle » (Doc. parl., Sénat, SE 1991-1992, n° 100-2/3°, p.
pp. 93 tot 99; nr. 100-2/9°, pp. 3 tot 10). Eenzelfde benadering 15; n° 100-2/4°, pp. 93 à 99; n° 100-2/9°, pp. 3 à 10). Une telle
blijkt eveneens uit de indiening van verschillende voorstellen tot « approche découle également du dépôt de différentes propositions de «
herziening van artikel 23, derde lid, van de Grondwet, teneinde het révision de l'article 23, alinéa 3, de la Constitution, en vue de le
aan te vullen met een 6°, ter vrijwaring van de vrijheid van handel en compléter par un 6° garantissant la liberté de commerce et d'industrie
nijverheid » (Parl. St., Senaat, 2006-2007, nr. 3-1930/1; Senaat, BZ » (Doc. parl., Sénat, 2006-2007, n° 3-1930/1; Sénat, SE 2010, n°
2010, nr. 5-19/1; Kamer, 2014-2015, DOC 54-0581/001). 5-19/1; Chambre, 2014-2015, DOC 54-0581/001).
B.5.3. Het Hof heeft daarentegen meermaals in zijn toetsing aan de B.5.3. En revanche, la Cour a associé à plusieurs reprises, dans son
artikelen 10 en 11 van de Grondwet, de vrijheid van handel en contrôle du respect des articles 10 et 11 de la Constitution, la
nijverheid zoals zij door het decreet d'Allarde van 2 en 17 maart 1791 werd gewaarborgd en thans door artikel II.3 van het Wetboek van economisch recht wordt gewaarborgd, betrokken. B.5.4. De vrijheid van handel en nijverheid kan niet als een absolute vrijheid worden opgevat. Zij belet niet dat de wet, het decreet of de ordonnantie de economische bedrijvigheid van personen en ondernemingen regelt. De bevoegde wetgever zou pas onredelijk optreden indien hij de vrijheid van handel en nijverheid zou beperken zonder dat daartoe enige noodzaak bestaat of indien die beperking onevenredig zou zijn met het nagestreefde doel. B.5.5. De vrijheid van handel en nijverheid is bovendien nauw verwant met de vrijheid van beroep, het recht om te werken en de vrijheid van liberté de commerce et d'industrie telle qu'elle était autrefois garantie par le décret d'Allarde des 2 et 17 mars 1791 et telle qu'elle est garantie actuellement par l'article II.3 du Code de droit économique. B.5.4. La liberté de commerce et d'industrie ne peut être conçue comme une liberté absolue. Elle ne fait pas obstacle à ce que la loi, le décret ou l'ordonnance règle l'activité économique des personnes et des entreprises. Le législateur compétent n'interviendrait de manière déraisonnable que s'il limitait la liberté de commerce et d'industrie sans aucune nécessité ou si cette limitation était disproportionnée au but poursuivi. B.5.5. La liberté de commerce et d'industrie est étroitement liée à la liberté professionnelle, au droit de travailler et à la liberté
ondernemerschap, die door de artikelen 15 en 16 van het Handvest van d'entreprise, qui sont garantis par les articles 15 et 16 de la Charte
de grondrechten van de Europese Unie worden gewaarborgd, en met een des droits fondamentaux de l'Union européenne, et à plusieurs libertés
aantal fundamentele vrijheden die gewaarborgd zijn bij het Verdrag fondamentales garanties par le Traité sur le fonctionnement de l'Union
betreffende de werking van de Europese Unie (hierna : het VWEU), zoals européenne (ci-après : TFUE), comme la libre prestation des services
het vrij verrichten van diensten (artikel 56 van het VWEU) en de (article 56 TFUE) et la liberté d'établissement (article 49 TFUE).
vrijheid van vestiging (artikel 49 van het VWEU).
B.6. Het Hof heeft bijgevolg bij zijn arrest nr. 94/2019 van 6 juni B.6. La Cour a dès lors, par son arrêt n° 94/2019 du 6 juin 2019, posé
2019 de volgende prejudiciële vragen aan het Hof van Justitie van de les questions préjudicielles suivantes à la Cour de justice de l'Union
Europese Unie gesteld : européenne :
« 1. Dient artikel 49 van het Verdrag betreffende de werking van de « 1. L'article 49 du Traité sur le fonctionnement de l'Union
Europese Unie, al dan niet in samenhang gelezen met artikel 56 van européenne, lu ou non en combinaison avec l'article 56 du même Traité,
hetzelfde Verdrag, met de artikelen 15 en 16 van het Handvest van de avec les articles 15 et 16 de la Charte des droits fondamentaux de
l'Union européenne et avec le principe d'égalité, doit-il être
grondrechten van de Europese Unie en met het gelijkheidsbeginsel, interprété en ce sens qu'il s'oppose à une réglementation nationale
aldus te worden uitgelegd dat het zich verzet tegen een nationale qui oblige des personnes ou entreprises qui souhaitent exercer dans
regeling die personen of ondernemingen die in een Belgisch havengebied une zone portuaire belge des activités portuaires au sens de la loi du
activiteiten van havenarbeid in de zin van de wet van 8 juni 1972 8 juin 1972 organisant le travail portuaire - dont des activités qui
betreffende de havenarbeid - waaronder activiteiten die vreemd zouden seraient étrangères au chargement et au déchargement de navires au
zijn aan het laden en lossen van schepen in strikte zin - wensen te
verrichten, verplicht om enkel een beroep te doen op erkende havenarbeiders ? sens strict - à ne recourir qu'à des ouvriers portuaires reconnus ?
2. Kan het Grondwettelijk Hof, indien de eerste vraag bevestigend 2. En cas de réponse affirmative à la première question, la Cour
wordt beantwoord, de gevolgen van de in het geding zijnde artikelen 1 constitutionnelle peut-elle maintenir provisoirement les effets des
en 2 van de wet van 8 juni 1972 betreffende de havenarbeid voorlopig articles 1er et 2, en cause, de la loi du 8 juin 1972 organisant le
handhaven teneinde rechtsonzekerheid en sociale onvrede te voorkomen travail portuaire afin d'éviter une insécurité juridique et un malaise
en de wetgever in staat te stellen ze in overeenstemming te brengen social, et afin de permettre au législateur de les mettre en
met de uit het recht van de Europese Unie voorvloeiende verplichtingen conformité avec les obligations découlant du droit de l'Union
? ». européenne ? ».
B.7. Door de Raad van State werden in dezelfde periode zeven B.7. A la même période, le Conseil d'Etat a posé sept questions
prejudiciële vragen aan het Hof van Justitie gesteld over de préjudicielles à la Cour de justice sur l'interprétation des articles
uitlegging van onder meer de artikelen 49 en 56 van het VWEU en de 49 et 56 du TFUE notamment et sur la compatibilité d'un certain nombre
verenigbaarheid van een aantal artikelen van het koninklijk besluit d'articles de l'arrêté royal du 5 juillet 2004, tel qu'il a été
van 5 juli 2004, zoals gewijzigd bij het koninklijk besluit van 10 modifié par l'arrêté royal du 10 juillet 2016, avec ces dispositions
juli 2016, met die verdragsbepalingen (zaak C-407/19). Bij beslissing conventionnelles (affaire C-407/19). Par décision du président de la
van de president van het Hof van Justitie van 19 juli 2020 werden de Cour de justice du 19 juillet 2020, les renvois de la Cour
verwijzingen door het Grondwettelijk Hof (zaak C-471/19) en door de constitutionnelle (affaire C-471/19) et du Conseil d'Etat (affaire
Raad van State (zaak C-407/19) gevoegd. C-407/19) ont été joints.
B.8. Bij zijn arrest van 11 februari 2021 in zake Katoen Natie Bulk B.8. Par son arrêt du 11 février 2021 en cause de Katoen Natie Bulk
Terminals NV e.a. (C-407/19 en C-471/19) heeft het Hof van Justitie Terminals NV e.a. (C-407/19 et C-471/19), la Cour de justice a jugé en
met betrekking tot de door het Grondwettelijk Hof gestelde ce qui concerne les questions préjudicielles posées par la Cour
prejudiciële vragen geoordeeld : constitutionnelle :
« Eerste vraag « Sur la première question
55. Met zijn eerste vraag in zaak C-471/19 wenst de verwijzende 55. Par sa première question dans l'affaire C-471/19, la juridiction
rechter in wezen te vernemen of de artikelen 49 en 56 VWEU, de de renvoi demande, en substance, si les articles 49 et 56 TFUE, les
artikelen 15 en 16 van het Handvest en het gelijkheidsbeginsel aldus moeten worden uitgelegd dat zij zich verzetten tegen een nationale regeling op grond waarvan personen of ondernemingen die in een havengebied havenactiviteiten willen uitvoeren, waaronder ook activiteiten die geen verband houden met het laden en lossen van schepen in strikte zin, uitsluitend een beroep mogen doen op havenarbeiders die als zodanig zijn erkend overeenkomstig de voorwaarden en bepalingen die ter uitvoering van die regeling zijn vastgesteld. 56. Om te beginnen moet erop worden gewezen dat - wat de vraag betreft of een nationale regeling op grond waarvan ondernemingen die havendiensten willen verrichten, een beroep moeten doen op erkende articles 15 et 16 de la Charte, ainsi que le principe d'égalité de traitement, doivent être interprétés en ce sens qu'ils s'opposent à une réglementation nationale qui oblige des personnes ou entreprises souhaitant exercer des activités portuaires dans une zone portuaire, y compris des activités étrangères au chargement et au déchargement de navires au sens strict, à ne recourir qu'à des ouvriers portuaires reconnus comme tels conformément aux conditions et modalités fixées en application de cette réglementation. 56. Il convient d'emblée d'indiquer que, en ce qui concerne la
havenarbeiders, verenigbaar is met de artikelen 15 en 16 van het compatibilité, avec les articles 15 et 16 de la Charte, d'une
réglementation nationale en vertu de laquelle les entreprises
souhaitant fournir des services portuaires doivent obligatoirement
avoir recours à des ouvriers portuaires reconnus, un examen de la
restriction induite par une réglementation nationale au titre des
Handvest - een toetsing aan de artikelen 49 en 56 VWEU van de articles 49 et 56 TFUE couvre également les éventuelles restrictions à
beperking die een nationale regeling inhoudt ook geldt voor de
mogelijke beperkingen van de uitoefening van de rechten en vrijheden
die zijn neergelegd in de artikelen 15 tot en met 17 van het Handvest, l'exercice des droits et des libertés prévus aux articles 15 à 17 de
zodat een afzonderlijke toetsing aan het beginsel van de vrijheid van la Charte, de sorte qu'un examen séparé au titre d'une éventuelle
incompatibilité avec la liberté d'entreprise n'est pas nécessaire
ondernemerschap niet nodig is (zie in die zin arrest van 20 december (voir, en ce sens, arrêt du 20 décembre 2017, Global Starnet,
2017, Global Starnet, C-322/16, EU: C: 2017: 985, punt 50 en aldaar C-322/16, EU: C: 2017: 985, point 50 et jurisprudence citée).
aangehaalde rechtspraak).
57. Aangezien de verwijzende rechter in zaak C-471/19 in zijn eerste 57. Dans la mesure où la juridiction de renvoi dans l'affaire C-471/19
vraag het gelijkheidsbeginsel heeft genoemd, moet worden opgemerkt dat a évoqué, dans sa première question, le principe d'égalité de
een nationale regeling als die welke in deze vraag aan de orde is, traitement, il convient de relever qu'une réglementation nationale,
gelijkelijk van toepassing is op zowel ingezeten als niet-ingezeten telle que celle envisagée par cette question, s'applique de manière
marktdeelnemers, die dus op gelijke voet worden behandeld. identique aux opérateurs tant résidents que non-résidents qui,
partant, sont traités sur un pied d'égalité.
58. Uit vaste rechtspraak van het Hof vloeit evenwel voort dat de 58. Cependant, il résulte de la jurisprudence constante de la Cour que
artikelen 49 en 56 VWEU in de weg staan aan elke nationale maatregel les articles 49 et 56 TFUE s'opposent à toute mesure nationale qui,
die, zelfs wanneer hij zonder discriminatie op grond van nationaliteit même applicable sans discrimination tenant à la nationalité, est de
van toepassing is, het gebruik van de door die Verdragsbepalingen nature à prohiber, à gêner ou à rendre moins attrayant l'exercice, par
gewaarborgde vrijheid van vestiging en van dienstverrichting door les ressortissants de l'Union européenne, de la liberté
burgers van de Europese Unie onmogelijk kan maken, kan belemmeren of d'établissement et de la libre prestation des services garanties par
minder aantrekkelijk kan maken (arrest van 10 juli 2014, Consorzio lesdites dispositions du traité (arrêt du 10 juillet 2014, Consorzio
Stabile Libor Lavori Pubblici, C-358/12, EU: C: 2014: 2063, punt 28 en Stabile Libor Lavori Pubblici, C-358/12, EU: C: 2014: 2063, point 28
aldaar aangehaalde rechtspraak). et jurisprudence citée).
59. Zoals de verwijzende rechter in zaak C-471/19 en de 59. Or, il convient de constater, à l'instar de la juridiction de
advocaat-generaal in de punten 52 en 53 van zijn conclusie hebben opgemerkt, moet worden vastgesteld dat een regeling van een lidstaat op grond waarvan ondernemingen uit andere lidstaten die zich in die lidstaat willen vestigen om aldaar havenactiviteiten uit te voeren of die, zonder zich daar te vestigen, aldaar havendiensten willen verrichten, uitsluitend een beroep mogen doen op havenarbeiders die als zodanig zijn erkend, eraan in de weg staat dat dergelijke ondernemingen gebruikmaken van hun eigen personeel of andere, niet-erkende havenarbeiders in dienst nemen, en dus tot gevolg kan hebben dat vestiging in de betrokken lidstaat of het aldaar verrichten van diensten door die ondernemingen wordt belemmerd of minder aantrekkelijk wordt. 60. Die regeling vormt derhalve een beperking van de door de artikelen renvoi dans l'affaire C-471/19 ainsi que de M. l'avocat général aux points 52 et 53 de ses conclusions, qu'une réglementation d'un Etat membre obligeant les entreprises provenant d'autres Etats membres qui souhaitent s'établir dans cet Etat membre pour y exercer des activités portuaires ou qui, sans s'y établir, souhaitent y fournir des services portuaires, à ne recourir qu'à des ouvriers portuaires reconnus comme tels conformément à cette réglementation, empêche une telle entreprise d'avoir recours à son propre personnel ou de recruter d'autres ouvriers non reconnus et, partant, est susceptible de gêner ou de rendre moins attrayant l'établissement de cette entreprise dans l'Etat membre concerné ou la prestation, par celle-ci, de services dans ledit Etat membre. 60. Elle constitue, dès lors, une restriction aux libertés garanties
49 en 56 VWEU gewaarborgde vrijheden (zie naar analogie arrest van 11 par les articles 49 et 56 TFUE (voir, par analogie, arrêt du 11
december 2014, Commissie/Spanje, C-576/13, niet gepubliceerd, EU: C: décembre 2014, Commission/Espagne, C-576/13, non publié, EU: C: 2014:
2014: 2430, punten 37 en 38). 2430, points 37 et 38).
61. Dergelijke beperkingen kunnen hun rechtvaardiging vinden in 61. De telles restrictions peuvent être justifiées par des raisons
impérieuses d'intérêt général, à condition qu'elles soient propres à
dwingende redenen van algemeen belang indien zij geschikt zijn om de garantir la réalisation de l'objectif poursuivi et qu'elles n'aillent
verwezenlijking van het nagestreefde doel te verzekeren en niet verder pas au-delà de ce qui est nécessaire pour atteindre cet objectif, à
gaan dan noodzakelijk is om dit doel te bereiken, wat inhoudt dat er savoir s'il n'existe pas des mesures moins restrictives qui
geen minder beperkende maatregelen zijn die even doeltreffend zouden permettraient de l'atteindre de manière aussi efficace (voir, en ce
zijn om dat doel te bereiken (zie in die zin arresten van 11 december sens, arrêts du 11 décembre 2007, International Transport Workers'
2007, International Transport Workers' Federation en Finnish Seamen's Federation et Finnish Seamen's Union, C-438/05, EU: C: 2007: 772,
Union, C-438/05, EU: C: 2007: 772, punt 75; 10 juli 2014, Consorzio point 75, du 10 juillet 2014, Consorzio Stabile Libor Lavori Pubblici,
Stabile Libor Lavori Pubblici, C-358/12, EU: C: 2014: 2063, punt 31,
en 11 december 2014, Commissie/Spanje, C-576/13, niet gepubliceerd, C-358/12, EU: C: 2014: 2063, point 31, et du 11 décembre 2014,
EU: C: 2014: 2430, punten 47 en 53). Commission/Espagne, C-576/13, non publié, EU: C: 2014: 2430, points 47 et 53).
62. Il ressort des indications de la juridiction de renvoi dans
62. Uit de in punt 39 van het onderhavige arrest samengevatte l'affaire C-471/19, résumées au point 39 du présent arrêt, lesquelles
aanwijzingen van de verwijzende rechter in zaak C-471/19, die se recoupent avec les explications avancées par le gouvernement belge
overeenkomen met de toelichting van de Belgische regering in haar dans ses observations écrites, que les dispositions de la loi
schriftelijke opmerkingen, blijkt dat de in het hoofdgeding aan de organisant le travail portuaire en cause au principal visent, en
orde zijnde bepalingen van de wet betreffende de havenarbeid in wezen substance, à garantir la sécurité dans les zones portuaires et à
ertoe strekken om de veiligheid in de havengebieden te waarborgen, prévenir les accidents du travail, à assurer la disponibilité de
arbeidsongevallen te voorkomen, ervoor te zorgen dat er, gelet op de main-d'oeuvre spécialisée eu égard à la demande de travail fluctuante
fluctuerende arbeidsvraag in deze gebieden, voldoende gespecialiseerde dans ces zones, ainsi qu'à garantir l'égalité de traitement en matière
arbeidskrachten zijn, en de gelijke behandeling van alle de droits sociaux entre tous les ouvriers portuaires.
havenarbeiders inzake sociale rechten te garanderen. 63. Premièrement, s'agissant de l'objectif visant à garantir l'égalité
63. Wat ten eerste het doel betreft dat alle havenarbeiders gelijk de traitement en matière de droits sociaux entre tous les ouvriers
worden behandeld op het gebied van sociale rechten, dient eraan te portuaires, il convient de rappeler que la protection des travailleurs
worden herinnerd dat de bescherming van werknemers een dwingende reden constitue une raison impérieuse d'intérêt général susceptible de
van algemeen belang vormt die een beperking van de vrijheden van justifier une restriction aux libertés de circulation (voir,
verkeer kan rechtvaardigen (zie met name arresten van 11 december notamment, arrêts du 11 décembre 2007, International Transport
2007, International Transport Workers' Federation en Finnish Seamen's Workers' Federation et Finnish Seamen's Union, C-438/05, EU: C: 2007:
Union, C-438/05, EU: C: 2007: 772, punt 77, en 11 december 2014, 772, point 77, et du 11 décembre 2014, Commission/Espagne, C-576/13,
Commissie/Spanje, C-576/13, niet gepubliceerd, EU: C: 2014: 2430, punt non publié, EU: C: 2014: 2430, point 50).
50). 64. Een dergelijk doel kan echter niet worden bereikt met een 64. Cependant, un tel objectif ne saurait être atteint par une
nationale regeling die personen of ondernemingen die in een réglementation nationale qui oblige des personnes ou des entreprises
havengebied havenactiviteiten willen uitoefenen, verplicht om souhaitant exercer des activités portuaires dans une zone portuaire à
uitsluitend erkende havenarbeiders in te zetten, aangezien het enkele ne recourir qu'à des ouvriers portuaires reconnus, dans la mesure où
feit dat een havenarbeider als zodanig is erkend, niet impliceert dat le seul fait, pour un ouvrier portuaire, d'être reconnu en tant que
hij noodzakelijkerwijs dezelfde sociale rechten zal hebben als alle tel n'implique pas qu'il jouira nécessairement des mêmes droits
andere erkende havenarbeiders. Uit het verzoek om een prejudiciële sociaux que tous les autres ouvriers portuaires reconnus. En effet, il
beslissing blijkt immers dat dit doel kan worden bereikt middels de ressort de la demande de décision préjudicielle que cet objectif
verplichting voor de werkgevers van havenarbeiders om zich bij één pourrait être atteint par l'obligation des employeurs d'ouvriers
organisatie aan te sluiten. Die verplichting kan worden opgelegd portuaires de s'affilier auprès d'une organisation unique. Or, une
krachtens artikel 3bis van de wet betreffende de havenarbeid, dat in telle obligation peut être imposée en application de l'article 3bis de
de onderhavige vraag niet aan de orde is. la loi organisant le travail portuaire, lequel n'est pas visé par la
présente question.
65. Wat ten tweede het doel betreft om ervoor te zorgen dat er 65. Deuxièmement, s'agissant de l'objectif tendant à assurer la
voldoende gespecialiseerde arbeidskrachten zijn - ervan uitgaande dat disponibilité de main-d'oeuvre spécialisée, à supposer qu'il puisse
dit kan worden beschouwd als een dwingende reden van algemeen belang être considéré comme constituant une raison impérieuse d'intérêt
in de zin van de in punt 61 van dit arrest aangehaalde rechtspraak -, général, au sens de la jurisprudence citée au point 61 du présent
is het zo dat, zoals de advocaat-generaal in punt 68 van zijn arrêt, comme l'a, en substance, relevé M. l'avocat général au point 68
conclusie in wezen heeft opgemerkt, een rigide systeem dat voorziet in de ses conclusions, un système rigide, prévoyant la constitution d'un
contingent limité d'ouvriers portuaires reconnus auquel toute
entreprise souhaitant exercer des activités portuaires doit
een beperkte pool van erkende havenarbeiders waar elke onderneming die obligatoirement avoir recours, va au-delà de ce qui est nécessaire
havenactiviteiten wil uitoefenen, een beroep op moet doen, verder gaat pour atteindre l'objectif tendant à assurer la disponibilité de
dan nodig is om dat doel te verwezenlijken. main-d'oeuvre spécialisée.
66. Wat ten derde het meer specifieke doel betreft om de veiligheid in 66. Troisièmement, pour ce qui concerne l'objectif plus spécifique
de havengebieden te waarborgen en arbeidsongevallen te voorkomen, is visant à assurer la sécurité dans les zones portuaires et à prévenir
de bescherming van werknemers, zoals blijkt uit punt 63 van het les accidents du travail, ainsi qu'il ressort du point 63 du présent
arrêt, la protection des travailleurs figure parmi les raisons
onderhavige arrest, een van de dwingende redenen van algemeen belang impérieuses d'intérêt général susceptibles de justifier une
die een beperking van de vrijheden van verkeer kan rechtvaardigen. restriction aux libertés de circulation.
67. Hetzelfde geldt voor het meer specifieke doel om de veiligheid in 67. Il en va de même de l'objectif plus spécifique visant à assurer la
de havengebieden te waarborgen (zie in die zin arrest van 11 december sécurité dans les zones portuaires (voir, en ce sens, arrêt du 11
2014, Commissie/Spanje, C-576/13, niet gepubliceerd, EU: C: 2014: décembre 2014, Commission/Espagne, C-576/13, non publié, EU: C: 2014:
2430, punten 49-52). 2430, points 49 à 52).
68. A cet égard, comme M. l'avocat général l'a relevé aux points 70 et
68. Aangezien met de artikelen 1 en 2 van de wet betreffende de 71 de ses conclusions, dans la mesure où les articles 1er et 2 de la
havenarbeid slechts wordt voorzien in de invoering van een stelsel loi organisant le travail portuaire se limitent à instaurer un régime
voor de erkenning van havenarbeiders, maar de voorwaarden en concrete de reconnaissance des ouvriers portuaires, dont les conditions et les
uitvoeringsbepalingen daarvan moeten worden vastgesteld bij krachtens modalités concrètes de mise en oeuvre doivent être fixées par des
artikel 3 van die wet genomen besluiten, kan - zoals de actes adoptés en vertu de l'article 3 de cette loi, il ne saurait être
advocaat-generaal in de punten 70 en 71 van zijn conclusie heeft considéré que, prises isolément, ces dispositions sont, en
opgemerkt - in dit verband niet worden aangenomen dat deze bepalingen elles-mêmes, inaptes ou disproportionnées pour atteindre l'objectif
op zich ongeschikt of onevenredig zijn om de veiligheid in de tendant à garantir la sécurité dans les zones portuaires et à prévenir
les accidents du travail.
havengebieden en het voorkomen van arbeidsongevallen te waarborgen. 69. En effet, le caractère nécessaire et proportionné d'un tel régime,
69. Of een dergelijke regeling noodzakelijk en evenredig is en daarmee et, par voie de conséquence, sa compatibilité avec les articles 49 et
de vraag of zij verenigbaar is met de artikelen 49 en 56 VWEU, moet 56 TFUE, doit être apprécié de manière globale, en tenant compte de
immers op een alomvattende wijze worden beoordeeld, rekening houdende l'ensemble des conditions prévues pour la reconnaissance des ouvriers
met alle voorwaarden voor de erkenning van havenarbeiders en de wijze portuaires ainsi que les modalités de mise en oeuvre d'un tel régime.
waarop die regeling ten uitvoer wordt gelegd. 70. Une réglementation nationale selon laquelle les entreprises
70. Een nationale regeling volgens welke ondernemingen die souhaitant fournir des services portuaires doivent obligatoirement
havendiensten willen verrichten, een beroep moeten doen op erkende avoir recours à des ouvriers portuaires reconnus ne saurait être
havenarbeiders, is slechts evenredig aan het nagestreefde doel indien considérée comme étant proportionnée par rapport à l'objectif
de erkenning van de havenarbeiders is gebaseerd op objectieve, poursuivi que si la reconnaissance des ouvriers portuaires était
niet-discriminerende en vooraf kenbare criteria die grenzen stellen fondée sur des critères objectifs, non discriminatoires et connus à
aan de uitoefening van de beoordelingsbevoegdheid van de instantie die l'avance, de manière à encadrer l'exercice du pouvoir d'appréciation
verantwoordelijk is voor de erkenning van die arbeiders, zodat deze de l'autorité responsable de leur reconnaissance et à assurer que
bevoegdheid niet op willekeurige wijze wordt gebruikt (zie naar celui-ci ne soit pas utilisé de manière arbitraire (voir, par
analogie arrest van 17 juli 2008, Commissie/Frankrijk, C-389/05, EU: analogie, arrêt du 17 juillet 2008, Commission/France, C-389/05, EU:
C: 2008: 411, punt 94 en aangehaalde rechtspraak). C: 2008: 411, point 94 et jurisprudence citée).
71. Aangezien een dergelijke regeling bovendien tot doel heeft de 71. En outre, dès lors que l'objectif d'une telle réglementation est
veiligheid in de havengebieden te waarborgen en arbeidsongevallen te de garantir la sécurité dans les zones portuaires et de prévenir les
voorkomen, mogen de erkenningsvoorwaarden voor havenarbeiders accidents du travail, les conditions de reconnaissance des ouvriers
logischerwijs uitsluitend betrekking hebben op de vraag of deze portuaires doivent logiquement porter uniquement sur le point de
arbeiders beschikken over de eigenschappen en vaardigheden die nodig savoir si ceux-ci disposent des qualités et des aptitudes nécessaires
zijn om de hun opgedragen taken veilig uit te voeren. pour assurer l'exécution des tâches qui leur incombent en toute
72. Daartoe kan, zoals de advocaat-generaal in punt 76 van zijn sécurité. 72. A cette fin, ainsi que M. l'avocat général l'a relevé au point 76
conclusie heeft opgemerkt, in voorkomend geval worden bepaald dat de ses conclusions, il peut, le cas échéant, être prévu que, pour être
havenarbeiders, om te worden erkend, over een toereikende reconnus, les ouvriers portuaires doivent disposer d'une formation
beroepsopleiding moeten beschikken. professionnelle suffisante.
73. Eisen dat een dergelijke opleiding door één bepaalde instantie in 73. Toutefois, une exigence selon laquelle une telle formation doit
de betrokken lidstaat wordt verstrekt of gecertificeerd, zonder être dispensée ou attestée par un seul organisme déterminé dans l'Etat
rekening te houden met de eventuele erkenning van de betrokkenen als membre concerné, sans tenir compte de l'éventuelle reconnaissance des
havenarbeider in een andere lidstaat van de Unie of met de opleiding intéressés comme ouvriers portuaires dans un autre Etat membre de
die zij in een andere lidstaat van de Unie zouden hebben gevolgd en l'Union, ou de la formation que ceux-ci auraient suivie dans un autre
met de beroepsvaardigheden die zij aldaar zouden hebben verworven, zou Etat membre de l'Union et des aptitudes professionnelles qu'ils y
echter onevenredig zijn aan het nagestreefde doel (zie in die zin auraient acquises, serait disproportionnée par rapport à l'objectif
arrest van 5 februari 2015, Commissie/België, C-317/14, EU: C: 2015: poursuivi (voir, en ce sens, arrêt du 5 février 2015,
63, punten 27-29). Commission/Belgique, C-317/14, EU: C: 2015: 63, points 27 à 29).
74. Par ailleurs, ainsi que M. l'avocat général l'a, en substance,
74. Bovendien is, zoals de advocaat-generaal in punt 88 van zijn relevé au point 88 de ses conclusions, la limitation du nombre des
conclusie in wezen heeft opgemerkt, de beperking van het aantal voor erkenning in aanmerking komende havenarbeiders en daarmee de vorming van een beperkte pool van dergelijke arbeiders waar elke onderneming die havenactiviteiten wil uitvoeren een beroep op moet doen - in de veronderstelling dat dit de veiligheid in de havengebieden kan waarborgen - beslist onevenredig aan de verwezenlijking van dat doel. 75. Dit doel kan immers ook worden bereikt door te bepalen dat elke arbeider die kan aantonen dat hij over de vereiste beroepsvaardigheden beschikt en eventueel ook een passende opleiding heeft gevolgd, als havenarbeider kan worden erkend. ouvriers portuaires pouvant faire l'objet d'une reconnaissance et, partant, la constitution d'un contingent restreint de tels ouvriers, auxquels toute entreprise souhaitant exercer des activités portuaires doit obligatoirement avoir recours, à supposer qu'elle soit apte à garantir la sécurité dans les zones portuaires, est certainement disproportionnée, par rapport à la réalisation d'un tel objectif. 75. En effet, cet objectif peut aussi être atteint en prévoyant que tout ouvrier en mesure de démontrer qu'il dispose des aptitudes professionnelles requises et, le cas échéant, a suivi une formation appropriée peut être reconnu comme ouvrier portuaire. 76. Au regard de l'ensemble des considérations qui précèdent, il y a
76. Gelet op een en ander moet op de eerste vraag in zaak C-471/19 lieu de répondre à la première question dans l'affaire C-471/19 que
worden geantwoord dat de artikelen 49 en 56 VWEU aldus moeten worden les articles 49 et 56 TFUE doivent être interprétés en ce sens qu'ils
uitgelegd dat zij zich niet verzetten tegen een nationale regeling op ne s'opposent pas à une réglementation nationale qui oblige des
grond waarvan personen of ondernemingen die in een havengebied personnes ou entreprises souhaitant exercer des activités portuaires
havenactiviteiten willen uitvoeren, waaronder ook activiteiten die dans une zone portuaire, y compris des activités étrangères au
geen verband houden met het laden en lossen van schepen in strikte zin, uitsluitend een beroep mogen doen op havenarbeiders die als zodanig zijn erkend overeenkomstig de voorwaarden en bepalingen die ter uitvoering van die regeling zijn vastgesteld, mits die voorwaarden en bepalingen gebaseerd zijn op objectieve, niet-discriminerende en vooraf kenbare criteria aan de hand waarvan havenarbeiders uit andere lidstaten kunnen aantonen dat zij in hun lidstaat van herkomst aan gelijkwaardige eisen voldoen als die welke voor binnenlandse havenarbeiders gelden, en er voorts geen sprake is van een beperkte pool van havenarbeiders die voor een dergelijke erkenning in aanmerking kunnen komen. Tweede vraag chargement et au déchargement de navires au sens strict, à ne recourir qu'à des ouvriers portuaires reconnus comme tels conformément aux conditions et modalités fixées en application de cette réglementation, pour autant que lesdites conditions et modalités, d'une part, soient fondées sur des critères objectifs, non discriminatoires, connus à l'avance et permettant aux ouvriers portuaires d'autres Etats membres de démontrer qu'ils répondent, dans leur Etat d'origine, à des exigences équivalentes à celles appliquées aux ouvriers portuaires nationaux et, d'autre part, n'établissent pas un contingent limité d'ouvriers pouvant faire l'objet d'une telle reconnaissance. Sur la seconde question dans l'affaire C-471/19
77. De tweede vraag in zaak C-471/19 betreft de situatie waarin uit 77. La seconde question dans l'affaire C-471/19 vise l'hypothèse selon
het antwoord op de eerste vraag zou voortvloeien dat de artikelen 49 laquelle il découlerait de la réponse à la première question que les
en 56 VWEU zich verzetten tegen een nationale regeling zoals de articles 49 et 56 TFUE s'opposent à une réglementation nationale telle
artikelen 1 en 2 van de wet betreffende de havenarbeid. De verwijzende que les articles 1er et 2 de la loi organisant le travail portuaire.
rechter in deze zaak wenst in wezen te vernemen of hij in dat geval de La juridiction de renvoi dans cette affaire demande, en substance, si,
gevolgen van deze artikelen voorlopig in stand kan laten teneinde dans une telle hypothèse, elle peut maintenir provisoirement les
rechtsonzekerheid en sociale onrust binnen de betrokken lidstaat te effets de ces articles, afin d'éviter une insécurité juridique et un
voorkomen. malaise social au sein de l'Etat membre concerné.
78. Uit het antwoord op de eerste vraag blijkt dat nationale 78. Or, il ressort de la réponse à la première question que des
bepalingen als de artikelen 1 en 2 van de wet betreffende de dispositions nationales telles que les articles 1er et 2 de la loi
havenarbeid als zodanig niet onverenigbaar zijn met de in de artikelen organisant le travail portuaire ne sont pas, en tant que telles,
49 en 56 VWEU neergelegde vrijheden, maar dat voor de beoordeling van incompatibles avec les libertés consacrées aux articles 49 et 56 TFUE,
de vraag of een krachtens dergelijke bepalingen ingevoerde regeling mais que l'appréciation de la compatibilité, avec ces libertés, du
zich verdraagt met deze vrijheden, een alomvattende aanpak vereist is régime institué en application de telles dispositions nécessite une
waarbij alle voorwaarden en bepalingen ter uitvoering van die regeling approche globale, en prenant en considération l'ensemble des
in aanmerking worden genomen. conditions et des modalités de mise en oeuvre d'un tel régime.
79. In deze omstandigheden hoeft de tweede prejudiciële vraag in zaak 79. Dans ces conditions, il n'y a pas lieu de répondre à la seconde
C-471/19 niet te worden beantwoord ». question dans l'affaire C-471/19 ».
In het dictum van zijn arrest heeft het Hof van Justitie voor recht gezegd : Dans le dispositif de son arrêt, la Cour de justice a dit pour droit :
« 1. De artikelen 49 en 56 VWEU moeten aldus worden uitgelegd dat zij « 1. Les articles 49 et 56 TFUE doivent être interprétés en ce sens
zich niet verzetten tegen een nationale regeling op grond waarvan personen of ondernemingen die in een havengebied havenactiviteiten willen uitvoeren, waaronder ook activiteiten die geen verband houden met het laden en lossen van schepen in strikte zin, uitsluitend een beroep mogen doen op havenarbeiders die als zodanig zijn erkend overeenkomstig de voorwaarden en bepalingen die ter uitvoering van die regeling zijn vastgesteld, mits die voorwaarden en bepalingen gebaseerd zijn op objectieve, niet-discriminerende en vooraf kenbare criteria aan de hand waarvan havenarbeiders uit andere lidstaten kunnen aantonen dat zij in hun lidstaat van herkomst aan gelijkwaardige eisen voldoen als die welke voor binnenlandse havenarbeiders gelden, en er voorts geen sprake is van een beperkte pool van havenarbeiders die voor een dergelijke erkenning in qu'ils ne s'opposent pas à une réglementation nationale qui oblige des personnes ou entreprises souhaitant exercer des activités portuaires dans une zone portuaire, y compris des activités étrangères au chargement et au déchargement de navires au sens strict, à ne recourir qu'à des ouvriers portuaires reconnus comme tels conformément aux conditions et modalités fixées en application de cette réglementation, pour autant que lesdites conditions et modalités, d'une part, soient fondées sur des critères objectifs, non discriminatoires, connus à l'avance et permettant aux ouvriers portuaires d'autres Etats membres de démontrer qu'ils répondent, dans leur Etat d'origine, à des exigences équivalentes à celles appliquées aux ouvriers portuaires nationaux et, d'autre part, n'établissent pas un contingent limité
aanmerking kunnen komen ». d'ouvriers pouvant faire l'objet d'une telle reconnaissance ».
B.9. Het is vaste rechtspraak van het Hof van Justitie dat de B.9. En vertu de la jurisprudence constante de la Cour de justice,
krachtens artikel 4, derde lid, van het Verdrag betreffende de l'obligation faite aux Etats membres conformément à l'article 4,
Europese Unie op de lidstaten rustende verplichting om alle algemene paragraphe 3, du Traité sur l'Union européenne, de prendre les mesures
of bijzondere maatregelen te treffen welke geschikt zijn om de générales ou particulières qui sont propres à assurer l'exécution des
nakoming van de uit de Verdragen of uit de handelingen van de obligations découlant des traités ou résultant des actes des
instellingen van de Unie voortvloeiende verplichtingen te verzekeren, institutions de l'Union s'impose à toutes les autorités des Etats
voor alle overheidsinstanties in de lidstaten geldt, en dus, binnen membres, y compris, dans le cadre de leurs compétences, les autorités
het kader van hun bevoegdheden, ook voor de rechterlijke instanties. juridictionnelles. En vertu de cette jurisprudence, il appartient à la
Het staat luidens die rechtspraak aan de nationale rechter om de juridiction nationale de donner à la loi interne qu'elle doit
nationale bepalingen die hij moet toepassen, zoveel mogelijk in appliquer, dans toute la mesure du possible, une interprétation
overeenstemming met de eisen van het Unierecht uit te leggen (HvJ, 13 conforme aux exigences du droit de l'Union (CJCE, 13 novembre 1990,
november 1990, C-106/89, Marleasing, punt 8; 5 oktober 1994, C-165/91, C-106/89, Marleasing, point 8; 5 octobre 1994, C-165/91, van Munster,
van Munster, punt 34; 26 september 2000, C-262/97, Engelbrecht, punten 38 en 39). point 34; 26 septembre 2000, C-262/97, Engelbrecht, points 38 et 39).
B.10. Het Hof van Justitie heeft in voormeld arrest van 11 februari B.10. La Cour de justice a jugé, par l'arrêt précité du 11 février
2021 geoordeeld dat de artikelen 49 en 56 van het VWEU zich niet verzetten tegen een nationale regeling op grond waarvan personen of ondernemingen die in een havengebied havenactiviteiten willen uitvoeren, waaronder ook activiteiten die geen verband houden met het laden en lossen van schepen in strikte zin, uitsluitend een beroep mogen doen op havenarbeiders die als zodanig zijn erkend overeenkomstig de voorwaarden en bepalingen die ter uitvoering van die regeling zijn vastgesteld, mits aan welbepaalde voorwaarden is voldaan. B.11. Die voorwaarden en bepalingen dienen, aldus het Hof van Justitie, gebaseerd te zijn op objectieve, niet-discriminerende en vooraf kenbare criteria aan de hand waarvan havenarbeiders uit andere lidstaten kunnen aantonen dat zij in hun lidstaat van herkomst aan gelijkwaardige eisen voldoen als die welke voor binnenlandse havenarbeiders gelden, en er voorts geen sprake is van een beperkte pool van havenarbeiders die voor een dergelijke erkenning in aanmerking kunnen komen. B.12. Zoals ook het Hof van Justitie heeft geoordeeld in het arrest 2021, que les articles 49 et 56 du TFUE ne s'opposent pas à une réglementation nationale qui oblige des personnes ou entreprises souhaitant exercer des activités portuaires dans une zone portuaire, y compris des activités étrangères au chargement et au déchargement de navires au sens strict, à ne recourir qu'à des ouvriers portuaires reconnus comme tels conformément aux conditions et modalités fixées en application de cette réglementation, pour autant qu'il soit satisfait à certaines conditions. B.11. Selon la Cour de justice, ces conditions et modalités doivent être fondées sur des critères objectifs, non discriminatoires, connus à l'avance et permettant aux ouvriers portuaires d'autres Etats membres de démontrer qu'ils répondent, dans leur Etat d'origine, à des exigences équivalentes à celles appliquées aux ouvriers portuaires nationaux et ne peuvent établir un contingent limité d'ouvriers portuaires pouvant faire l'objet d'une telle reconnaissance. B.12. Comme la Cour de justice l'a aussi observé dans l'arrêt du 11
van 11 februari 2021 (punt 68), wordt met de Wet Havenarbeid, en in février 2021 (point 68), la loi du 8 juin 1972, et en particulier son
het bijzonder artikel 1 van die wet, slechts op algemene wijze article 1er, se limite à instaurer de manière générale un régime de
voorzien in de invoering van een stelsel voor de erkenning van reconnaissance des ouvriers portuaires, et les conditions et les
havenarbeiders, en worden de voorwaarden en concrete modalités concrètes de mise en oeuvre sont fixées par le Roi en vertu
uitvoeringsbepalingen krachtens artikel 3 van diezelfde wet bepaald
door de Koning, hetgeen is gebeurd in het koninklijk besluit van 5 de l'article 3 de cette loi, ce qu'Il a fait par arrêté royal du 5
juli 2004. juillet 2004.
Noch artikel 26, § 1, van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Ni l'article 26, § 1er, de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la
Grondwettelijk Hof, noch enige andere grondwettelijke of wettelijke Cour constitutionnelle ni aucune autre disposition constitutionnelle
bepaling verleent het Hof de bevoegdheid om bij wijze van prejudiciële ou législative ne confèrent à la Cour le pouvoir de statuer à titre
beslissing uitspraak te doen over de vraag of de bepalingen van een préjudiciel sur la question de savoir si les dispositions d'un arrêté
koninklijk besluit de artikelen 10 en 11 van de Grondwet schenden. royal violent les articles 10 et 11 de la Constitution.
B.13. Door het verwijzende rechtscollege wordt aan het Hof gevraagd om B.13. La juridiction a quo demande à la Cour d'examiner si l'identité
te onderzoeken of de identieke behandeling van, enerzijds, het laden de traitement entre le chargement et le déchargement de navires au
en lossen van schepen in strikte zin en, anderzijds, de overige sens strict, d'une part, et les autres activités relevant de la notion
activiteiten die onder het begrip « havenarbeid » ressorteren, de « travail portuaire », d'autre part, est compatible avec les
bestaanbaar is met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. Aldus articles 10 et 11 de la Constitution. Ainsi interprétée, la question
begrepen houdt de vraag eveneens verband met het toepassingsgebied van est également liée au champ d'application de l'obligation de recourir
de verplichting om een beroep te doen op erkende havenarbeiders. à des ouvriers portuaires reconnus.
Uit de elementen van het dossier en de verwijzingsbeslissing blijkt Il ressort des éléments du dossier et de la décision de renvoi que le
dat het bodemgeschil betrekking heeft op een administratieve geldboete litige devant la juridiction a quo porte sur l'amende administrative
die werd opgelegd aan een transportonderneming omdat een van haar werknemers, zonder over een erkenning te beschikken als havenarbeider, activiteiten heeft verricht die bestonden uit het klaarzetten van trailers op een kade voor verscheping, met een daarvoor specifiek bestemd voertuig, een zogenaamde « tugmaster ». Het Hof beperkt zijn onderzoek tot die situatie. Het dient bijgevolg enkel de identieke behandeling te beoordelen van, enerzijds, het laden en lossen van schepen in strikte zin en, anderzijds, de activiteiten in het havengebied die aan de orde zijn in het bodemgeschil. qui a été infligée à une entreprise de transport parce que l'un de ses travailleurs a effectué, sans être titulaire d'une reconnaissance en tant qu'ouvrier portuaire, des activités qui consistaient en la préparation de semi-remorques sur un quai en vue de leur expédition, à l'aide d'un véhicule spécifiquement prévu à cet effet, un « tugmaster » (tracteur de remorquage). La Cour limite son examen à cette situation. Elle doit dès lors uniquement statuer sur l'identité de traitement entre, d'une part, le chargement et le déchargement de navires au sens strict et, d'autre part, les activités en cause dans la zone portuaire dans le litige pendant devant la juridiction a quo.
B.14. Zoals vermeld in B.2.2, omvat « havenarbeid » « alle B.14. Comme il est dit en B.2.2, le « travail portuaire » englobe «
toutes les manipulations de marchandises qui sont transportées par des
behandelingen van goederen welke per zee- of binnenschepen, navires de mer ou des bâtiments de navigation intérieure, par des
spoorwagens of vrachtwagens aan- of afgevoerd worden, en de met deze wagons de chemin de fer ou des camions, et les services accessoires
goederen in verband staande bijkomende diensten, ongeacht deze qui concernent ces marchandises, que ces activités aient lieu dans les
docks, sur les voies navigables, sur les quais ou dans les
activiteiten geschieden in de dokken, op bevaarbare waterwegen, op de établissements s'occupant de l'importation, de l'exportation et du
kaden of in de instellingen welke gericht zijn op invoer, uitvoer en transit de marchandises, ainsi que toutes les manipulations de
doorvoer van goederen, alsook alle behandelingen van goederen, welke marchandises transportées par des navires de mer ou des bâtiments de
per zee- of binnenschepen aan- of afgevoerd worden op de kaden van navigation intérieure à destination ou en provenance des quais
nijverheidsinstellingen ». Tot de « behandelingen » van goederen d'établissements industriels ». Les « manipulations de marchandises »
behoren niet alleen « laden » en « lossen », maar ook « stuwen, comprennent non seulement l'action de « charger » et « décharger »,
ontstuwen, omstuwen, storten, trimmen, klasseren, sorteren, mais aussi celle d'« arrimer, désarrimer, déplacer l'arrimage,
calibreren, stapelen, ontstapelen, alsmede samenstellen en ontbinden décharger en vrac, appareiller, classer, trier, calibrer, empiler,
van eenheidsladingen ». De met de desbetreffende goederen in verband désempiler, ainsi que composer et décomposer les chargements unitaires
staande bijkomende diensten, namelijk « markage, wegen, meten, ». Les services accessoires qui concernent ces marchandises, à savoir
cuberen, controle, ontvangen, bewaken [...], afleveren, nemen van « marquer, peser, mesurer, cuber, contrôler, réceptionner, garder
stalen en verzegelen, schoren en ontschoren », vallen eveneens onder [...], livrer, échantillonner et sceller, accorer et désaccorer »,
de wettelijke omschrijving (artikel 1 van het koninklijk besluit van relèvent eux aussi de la définition légale (article 1er de l'arrêté
12 januari 1973 en artikel 2 van het koninklijk besluit van 12 royal du 12 janvier 1973 et article 2 de l'arrêté royal du 12 août
augustus 1974). 1974).
B.15. De verplichting om voor het verrichten van havenarbeid B.15. L'obligation de recourir exclusivement à des ouvriers portuaires
uitsluitend een beroep te doen op erkende havenarbeiders is onder meer reconnus pour effectuer du travail portuaire est motivée, entre
ingegeven door de noodzaak om de veiligheid in de havengebieden te autres, par la nécessité de garantir la sécurité dans les zones
waarborgen en om arbeidsongevallen te voorkomen. portuaires et de prévenir les accidents du travail.
Rekening houdend met zowel de aard van de in het geding zijnde Compte tenu de la nature des activités en cause comme du lieu où
activiteiten als de plaats waar zij worden verricht, te weten het celles-ci sont effectuées, à savoir la préparation de semi-remorques
klaarzetten van trailers op een kade voor verscheping, met een sur un quai en vue de leur expédition, à l'aide d'un véhicule
daarvoor specifiek bestemd voertuig, blijkt niet dat zij, vanuit het spécifiquement prévu à cette fin, il n'apparaît pas, dans l'optique de
oogpunt om de veiligheid in de havengebieden te waarborgen, risico's garantir la sécurité dans les zones portuaires, qu'elles entraînent
inhouden waarvan de omvang dermate verschilt van die van de risico's des risques dont l'ampleur est à ce point différente des risques liés
bij het laden en lossen van schepen in strikte zin, dat een gelijke au chargement et au déchargement des navires au sens strict que
behandeling van de beide soorten havenarbeid, voor wat de verplichting l'identité de traitement entre ces deux types de travail portuaire
betreft om een beroep te doen op erkende havenarbeiders, zonder est, pour ce qui est de l'obligation de recourir à des ouvriers
redelijke verantwoording is. portuaires reconnus, dépourvue de justification raisonnable.
B.16. De artikelen 1 en 2 van de Wet Havenarbeid zijn bijgevolg niet B.16. Par conséquent, les articles 1er et 2 de la loi du 8 juin 1972
onbestaanbaar met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet ne sont pas incompatibles avec les articles 10 et 11 de la
in samenhang gelezen met de vrijheid van handel en nijverheid, in Constitution, lus ou non en combinaison avec la liberté de commerce et
zoverre zij van toepassing zijn op de in het bodemgeschil in het d'industrie, en ce qu'ils sont d'application aux activités en cause
geding zijnde activiteit. dans le litige pendant devant le juge a quo.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
De artikelen 1 en 2 van de wet van 8 juni 1972 « betreffende de Les articles 1er et 2 de la loi du 8 juin 1972 « organisant le travail
havenarbeid » schenden niet de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in portuaire » ne violent pas les articles 10 et 11 de la Constitution,
samenhang gelezen met de vrijheid van handel en nijverheid, in zoverre lus en combinaison avec la liberté de commerce et d'industrie, en ce
zij van toepassing zijn op de in het bodemgeschil in het geding zijnde qu'ils sont d'application aux activités en cause dans le litige
activiteiten. pendant devant le juge a quo.
Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française,
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op 25 november 2021. la Cour constitutionnelle, le 25 novembre 2021.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
De voorzitter, Le président,
L. Lavrysen L. Lavrysen
^
Etaamb.be maakt gebruik van cookies
Etaamb.be gebruikt cookies om uw taalvoorkeur te onthouden en om beter te begrijpen hoe etaamb.be gebruikt wordt.
DoorgaanMeer details
x