← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 133/2021 van 7 oktober 2021 Rolnummer 7438 In zake : de
prejudiciële vragen betreffende artikel 348-11 van het oud Burgerlijk Wetboek, gesteld door het Hof van
Cassatie. Het Grondwettelijk Hof, samengesteld ui wijst
na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging"
Uittreksel uit arrest nr. 133/2021 van 7 oktober 2021 Rolnummer 7438 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 348-11 van het oud Burgerlijk Wetboek, gesteld door het Hof van Cassatie. Het Grondwettelijk Hof, samengesteld ui wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging | Extrait de l'arrêt n° 133/2021 du 7 octobre 2021 Numéro du rôle : 7438 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 348-11 de l'ancien Code civil, posées par la Cour de cassation. La Cour constitutionnelle, composée de après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : I. Objet des questions préjudicielles et procéd(...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 133/2021 van 7 oktober 2021 | Extrait de l'arrêt n° 133/2021 du 7 octobre 2021 |
Rolnummer 7438 | Numéro du rôle : 7438 |
In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 348-11 van het | En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 348-11 |
oud Burgerlijk Wetboek, gesteld door het Hof van Cassatie. | de l'ancien Code civil, posées par la Cour de cassation. |
Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, de rechters | composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, des juges J.-P. |
J.-P. Moerman, R. Leysen, J. Moerman en Y. Kherbache, en, | Moerman, R. Leysen, J. Moerman et Y. Kherbache, et, conformément à |
overeenkomstig artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989 | l'article 60bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour |
op het Grondwettelijk Hof, emeritus voorzitter F. Daoût, bijgestaan | constitutionnelle, du président émérite F. Daoût, assistée du greffier |
door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter L. Lavrysen, | F. Meersschaut, présidée par le président L. Lavrysen, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging | I. Objet des questions préjudicielles et procédure |
Bij arrest van 7 september 2020, waarvan de expeditie ter griffie van | Par arrêt du 7 septembre 2020, dont l'expédition est parvenue au |
het Hof is ingekomen op 28 september 2020, heeft het Hof van Cassatie | greffe de la Cour le 28 septembre 2020, la Cour de cassation a posé |
de volgende prejudiciële vragen gesteld : | les questions préjudicielles suivantes : |
« Schendt artikel 348-11 van het Burgerlijk Wetboek, zoals gewijzigd | « L'article 348-11 du Code civil, tel qu'il a été modifié par |
bij artikel 8 van de wet van 20 februari 2017 tot wijziging van het | l'article 8 de la loi du 20 février 2017 modifiant le Code civil, en |
Burgerlijk Wetboek betreffende de adoptie, de artikelen 22 en 22bis | ce qui concerne l'adoption, viole-t-il les articles 22 et 22bis de la |
van de Grondwet, in zoverre het de adoptierechter slechts toelaat, | Constitution, en ce que, sauf dans les cas fixés à l'alinéa 2, il |
behalve in de in het tweede lid bepaalde gevallen, geen rekening te | n'autorise le juge de l'adoption à ne pas tenir compte du refus de la |
houden met de weigering van de moeder van het kind om in de adoptie | mère de l'enfant de consentir à l'adoption que si elle s'est |
toe te stemmen in het geval waarin zij zich niet meer om haar kind | |
heeft bekommerd of wanneer zij de gezondheid, de veiligheid of de | désintéressée de son enfant ou en a compromis la santé, la sécurité ou |
zedelijkheid van het kind in gevaar heeft gebracht, en het de | la moralité, et en ce qu'il ne permet donc pas au juge de l'adoption |
adoptierechter aldus niet mogelijk maakt, in het geval dat het kind | d'écarter le refus de la mère de consentir à l'adoption, lorsque |
kort na zijn geboorte werd geplaatst bij de persoon van wie het | l'enfant a été placé peu après sa naissance auprès de la personne dont |
verzoek tot adoptie uitgaat en het sindsdien gedurende lange tijd in | émane la demande d'adoption et qu'il a, depuis lors, longtemps grandi |
diens gezin is opgegroeid, de weigering van de moeder om in de adoptie | au sein de son ménage, parce que, dans ces circonstances, il ne serait |
toe te stemmen te weren, omdat het in die omstandigheden niet in het | |
belang van het kind zou zijn het te onttrekken aan de omgeving waarin | pas dans l'intérêt de l'enfant de le soustraire à l'environnement dans |
het opgroeit ? »; | lequel il grandit ? »; |
« Schendt artikel 348-11 van het Burgerlijk Wetboek, zoals gewijzigd | « L'article 348-11 du Code civil, tel qu'il a été modifié par |
bij artikel 8 van de wet van 20 februari 2017 tot wijziging van het | l'article 8 de la loi du 20 février 2017 modifiant le Code civil, en |
Burgerlijk Wetboek betreffende de adoptie, de artikelen 10 en 11 van | ce qui concerne l'adoption, viole-t-il les articles 10 et 11 de la |
de Grondwet, in zoverre het een onderscheid maakt tussen het geval | Constitution, en ce qu'il distingue la situation dans laquelle un |
waarin een ouder weigert toe te stemmen in de adoptie van het kind, in | parent refuse de consentir à l'adoption de l'enfant, auquel cas le |
welk geval de adoptierechter in de regel het belang van het kind niet | juge de l'adoption ne peut, en règle, apprécier l'intérêt de l'enfant, |
mag beoordelen, en het geval waarin een andere persoon die wettelijk | et la situation dans laquelle une autre personne qui est légalement |
verplicht is zijn toestemming te geven, weigert toe te stemmen in de | tenue de consentir à l'adoption de l'enfant refuse de le faire, auquel |
adoptie van het kind, in welk geval de adoptierechter wel rekening | cas le juge de l'adoption doit tenir compte de l'intérêt de l'enfant ? |
dient te houden met het belang van het kind ? ». | ». |
(...) | (...) |
III. In rechte | III. En droit |
(...) | (...) |
Ten aanzien van de in het geding zijnde bepaling en de situering ervan | Quant à la disposition en cause et à son contexte |
B.1.1. De prejudiciële vragen betreffen artikel 348-11 van het oud | B.1.1. Les questions préjudicielles portent sur l'article 348-11 de |
Burgerlijk Wetboek, zoals gewijzigd bij artikel 8 van de wet van 20 | l'ancien Code civil, tel qu'il a été modifié par l'article 8 de la loi |
februari 2017 « tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek, betreffende | du 20 février 2017 « modifiant le Code civil, en ce qui concerne |
de adoptie » (hierna : de wet van 20 februari 2017), dat bepaalt : | l'adoption » (ci-après : la loi du 20 février 2017), qui dispose : |
« Ingeval een persoon die overeenkomstig de artikelen 348-2 tot 348-7 in de adoptie moet toestemmen, dit weigert te doen, kan de adoptie op verzoek van de adoptant, van de adoptanten of van het openbaar ministerie toch worden uitgesproken indien de familierechtbank van oordeel is dat de toestemming op onverantwoorde wijze is geweigerd. Wanneer evenwel de vader of de moeder van het kind weigert in de adoptie toe te stemmen, kan de rechtbank de adoptie pas uitspreken wanneer na een grondig maatschappelijk onderzoek gebleken is dat deze persoon zich niet meer om het kind heeft bekommerd of de gezondheid, de veiligheid of de zedelijkheid van het kind in gevaar heeft gebracht, behalve wanneer het gaat om een nieuwe adoptie of wanneer het gaat om de adoptie van het kind of van het adoptief kind van een echtgeno(o)t(e), van een samenwonende partner of van een voormalige partner ten aanzien van wie een gemeenschappelijk ouderlijk engagement bestaat. Om het onverantwoorde karakter te beoordelen van de weigering om toestemming te verlenen, houdt de rechtbank rekening met het belang van het kind ». | « Lorsqu'une personne qui doit consentir à l'adoption en vertu des articles 348-2 à 348-7 refuse ce consentement, l'adoption peut cependant être prononcée à la demande de l'adoptant, des adoptants ou du ministère public s'il apparaît au tribunal de la famille que ce refus est abusif. Toutefois, si ce refus émane de la mère ou du père de l'enfant, le tribunal ne peut prononcer l'adoption, que s'il apparaît, au terme d'une enquête sociale approfondie, que cette personne s'est désintéressée de l'enfant ou en a compromis la santé, la sécurité ou la moralité, sauf lorsqu'il s'agit d'une nouvelle adoption ou lorsqu'il s'agit de l'adoption de l'enfant ou de l'enfant adoptif d'un époux, d'un cohabitant ou d'un ancien partenaire à l'égard duquel un engagement parental commun existe. Pour apprécier le caractère abusif du refus de consentement, le tribunal tient compte de l'intérêt de l'enfant ». |
B.1.2. Volgens artikel 348-3 van het oud Burgerlijk Wetboek moeten de | B.1.2. Selon l'article 348-3 de l'ancien Code civil, la mère et le |
moeder en de vader, wanneer de afstamming van het kind ten aanzien van | père doivent consentir tous deux à l'adoption de leur enfant, lorsque |
hen beiden vaststaat, in de adoptie van hun kind toestemmen. Wanneer | la filiation de l'enfant est établie à l'égard de chacun d'eux. |
de afstamming van het kind slechts ten aanzien van één van zijn ouders | Lorsque la filiation de l'enfant n'est établie qu'à l'égard d'un de |
vaststaat, dient enkel deze in de adoptie toe te stemmen. Zowel de | ses parents, seul celui-ci doit consentir à l'adoption. Tant la mère |
moeder als de vader kunnen hun toestemming pas geven twee maanden na | que le père ne peuvent consentir à l'adoption que deux mois après la |
de geboorte van het kind (artikel 348-4, eerste lid, van het oud | naissance de l'enfant (article 348-4, alinéa 1er, de l'ancien Code |
Burgerlijk Wetboek). | civil). |
Eenieder van wie de toestemming in de adoptie vereist is, kan zulks, | Selon l'article 348-8 de l'ancien Code civil, toute personne dont le |
volgens artikel 348-8 van het oud Burgerlijk Wetboek, doen door middel | consentement à l'adoption est requis peut l'exprimer soit par |
van een persoonlijke verklaring gedaan voor de familierechtbank of een | déclaration faite en personne au tribunal de la famille, soit par acte |
akte verleden ten overstaan van een notaris of ten overstaan van de | passé devant un notaire ou devant le juge de paix. Le consentement |
vrederechter. De toestemming kan, volgens diezelfde bepaling, worden | peut, selon cette même disposition, être retiré jusqu'au prononcé du |
ingetrokken tot het tijdstip van de uitspraak van het vonnis en | jugement et, au plus tard, six mois après le dépôt de la requête en |
uiterlijk zes maanden na de indiening van het verzoekschrift tot | |
adoptie. De intrekking dient te geschieden in dezelfde vorm als die | adoption. Le retrait doit être établi dans la même forme que celle qui |
welke vereist is voor de toestemming in de adoptie. | est requise pour le consentement à l'adoption. |
B.2.1. Volgens het eerste lid van de in het geding zijnde bepaling kan | B.2.1. Selon le premier alinéa de la disposition en cause, lorsqu'une |
de adoptie, wanneer een persoon die in de adoptie moet toestemmen, | personne qui doit consentir à l'adoption refuse de donner ce |
weigert dit te doen, toch worden uitgesproken indien de | consentement, l'adoption peut quand même être prononcée s'il apparaît |
familierechtbank van oordeel is dat de toestemming op onverantwoorde | au tribunal de la famille que ce refus est abusif. |
wijze is geweigerd. | |
B.2.2. Vóór het werd vervangen bij artikel 8, 1°, van de wet van 20 | B.2.2. Avant son remplacement par l'article 8, 1°, de la loi du 20 |
februari 2017 bepaalde het tweede lid van de in het geding zijnde | |
bepaling dat wanneer de vader of de moeder van het kind weigert in de | février 2017, le deuxième alinéa de la disposition en cause disposait |
adoptie toe te stemmen, de rechtbank de adoptie pas kan uitspreken | que lorsque le père ou la mère refuse de consentir à l'adoption, le |
wanneer na een grondig maatschappelijk onderzoek gebleken is dat die | tribunal ne peut prononcer l'adoption que s'il apparaît, au terme |
persoon zich niet meer om het kind heeft bekommerd of de gezondheid, | d'une enquête sociale approfondie, que cette personne s'est |
de veiligheid of de zedelijkheid van het kind in gevaar heeft | désintéressée de l'enfant ou en a compromis la santé, la sécurité ou |
gebracht, behalve wanneer het gaat om een nieuwe adoptie. | la moralité, sauf lorsqu'il s'agit d'une nouvelle adoption. |
B.2.3.1. Bij de wet van 20 februari 2017 werd het tweede lid van de in | B.2.3.1. La loi du 20 février 2017 a remplacé le deuxième alinéa de la |
het geding zijnde bepaling vervangen en werd een derde lid toegevoegd. | disposition en cause et en a ajouté un troisième. Il ressort des |
Uit de parlementaire voorbereiding blijkt dat die wijzigingen zijn | travaux préparatoires que ces modifications ont été motivées par |
ingegeven door de bedoeling tegemoet te komen aan de bezwaren van | l'objectif de répondre aux objections d'inconstitutionnalité que la |
ongrondwettigheid die het Hof heeft geuit bij zijn arresten nrs. | Cour avait formulées dans ses arrêts nos 93/2012 et 94/2015 (Doc. |
93/2012 en 94/2015 (Parl. St., Kamer, 2014-2015, DOC 54-1152/001, p. | parl., Chambre, 2014-2015, DOC 54-1152/001, p. 3; 2015-2016, DOC |
3; 2015-2016, DOC 54-1152/002, p. 2). | 54-1152/002, p. 2). |
B.2.3.2. Bij zijn arrest nr. 93/2012 van 12 juli 2012 heeft het Hof | B.2.3.2. Par son arrêt n° 93/2012 du 12 juillet 2012, la Cour a jugé |
geoordeeld dat de artikelen 348-3 en 348-11 van het oud Burgerlijk | que les articles 348-3 et 348-11 de l'ancien Code civil, dans leur |
Wetboek, in hun toenmalige versie, de artikelen 10, 11, 22 en 22bis | version applicable à l'époque, violent les articles 10, 11, 22 et |
van de Grondwet, in samenhang gelezen met de artikelen 8 en 14 van het | 22bis de la Constitution, lus en combinaison avec les articles 8 et 14 |
Europees Verdrag voor de rechten van de mens, schenden, in zoverre zij | de la Convention européenne des droits de l'homme, en ce qu'ils ne |
de rechter die ermee belast is een adoptie uit te spreken, slechts | permettent au juge chargé de prononcer une adoption d'écarter le refus |
toelaten geen rekening te houden met de weigering van de moeder om in | de la mère de consentir à cette adoption que dans l'hypothèse où elle |
die adoptie toe te stemmen, in het geval waarin zij zich niet meer om | |
het kind heeft bekommerd of wanneer de gezondheid, de veiligheid of de | s'est désintéressée de l'enfant ou en a compromis la santé, la |
zedelijkheid van het kind in het gedrang is gebracht, in de | sécurité ou la moralité, dans la circonstance où le candidat adoptant |
omstandigheden dat de kandidaat-adoptant een vrouw betreft met wie de | est une femme avec qui la mère était mariée au moment de la naissance |
moeder gehuwd was op het ogenblik van de geboorte van het kind en van | de l'enfant et du dépôt de la requête en adoption, qui avait signé |
de indiening van het verzoek tot adoptie, die met haar een | |
overeenkomst had ondertekend overeenkomstig artikel 7 van de wet van 6 | avec elle une convention conformément à l'article 7 de la loi du 6 |
juli 2007 « betreffende de medisch begeleide voortplanting en de | juillet 2007 « relative à la procréation médicalement assistée et à la |
bestemming van de overtallige embryo's en de gameten » (hierna : de | destination des embryons surnuméraires et des gamètes » (ci-après : la |
wet van 6 juli 2007), en die de in artikel 346-2 van het oud | loi du 6 juillet 2007) et qui a suivi la préparation à l'adoption |
Burgerlijk Wetboek bedoelde voorbereiding op de adoptie heeft gevolgd, | prévue à l'article 346-2 de l'ancien Code civil, cette adoption |
waarbij die adoptie een kind betreft van wie vaststaat dat er sinds de | concernant un enfant dont il est établi qu'un lien familial effectif |
scheiding van de echtgenotes een daadwerkelijke familiale band met de | existe et persiste avec le candidat adoptant depuis la séparation des |
kandidaat-adoptant bestaat en blijft bestaan. | épouses. |
B.2.3.3. Bij zijn arrest nr. 94/2015 van 25 juni 2015 heeft het Hof | B.2.3.3. Par son arrêt n° 94/2015 du 25 juin 2015, la Cour a jugé que |
geoordeeld dat de artikelen 348-3 en 348-11 van het oud Burgerlijk | les articles 348-3 et 348-11 de l'ancien Code civil, dans leur version |
Wetboek, in hun toenmalige versie, de artikelen 22 en 22bis van de | applicable à l'époque, violent les articles 22 et 22bis de la |
Grondwet, in samenhang gelezen met de artikelen 8 en 14 van het | Constitution, lus en combinaison avec les articles 8 et 14 de la |
Europees Verdrag voor de rechten van de mens, schenden, in zoverre zij | Convention européenne des droits de l'homme, en ce qu'ils ne |
het de rechtbank die wordt verzocht een adoptie uit te spreken, enkel | permettent au tribunal invité à prononcer une adoption d'écarter le |
mogelijk maken de weigering van de moeder om in die adoptie toe te | refus de la mère à consentir à cette adoption que lorsqu'elle s'est |
stemmen te weren indien zij zich niet meer om het kind heeft bekommerd | |
of de gezondheid, de veiligheid of de zedelijkheid van het kind in | désintéressée de l'enfant ou en a compromis la santé, la sécurité ou |
gevaar heeft gebracht, in de volgende omstandigheden : | la moralité, dans les circonstances suivantes : |
- de moeder heeft, met de vrouw die het verzoek tot gewone adoptie | - la mère a, avec la femme qui introduit la requête en adoption |
indient, een overeenkomst ondertekend overeenkomstig artikel 7 van de | simple, signé une convention conformément à l'article 7 de la loi du 6 |
wet van 6 juli 2007; | juillet 2007; |
- de moeder van het kind en die vrouw hadden minstens een affectieve | - la mère de l'enfant et cette femme avaient au moins eu une relation |
relatie gehad op het ogenblik van de geboorte van het kind en zijn | affective au moment de la naissance de l'enfant et se sont ensuite |
nadien in het huwelijk getreden; | mariées; |
- de moeder heeft zich om het kind bekommerd en heeft de gezondheid, | - la mère ne s'est pas désintéressée de l'enfant et n'en a pas |
de veiligheid of de zedelijkheid van het kind niet in gevaar gebracht; | compromis la santé, la sécurité ou la moralité; |
- de moeder van het kind en de vrouw die om de gewone adoptie van het | - la mère de l'enfant et la femme qui en demande l'adoption simple |
kind verzoekt, waren gehuwd op het ogenblik van het indienen van het verzoek tot adoptie; | étaient mariées au moment de l'introduction de la requête en adoption; |
- er bestaat een daadwerkelijke familiale band tussen het kind en de | - il existe un lien familial effectif entre l'enfant et la |
verzoekster tot adoptie die is blijven bestaan na de scheiding van de | demanderesse en adoption qui a continué à exister après la séparation |
echtgenotes, onder meer door een akkoord over het omgangsrecht dat | des épouses, entre autres par un accord sur le droit de visite ratifié |
door de vrederechter is bekrachtigd. | par le juge de paix. |
B.2.4. Sinds de wijzigingen doorgevoerd bij de wet van 20 februari | B.2.4. Depuis les modifications apportées par la loi du 20 février |
2017 voorziet het tweede lid van de in het geding zijnde bepaling erin | 2017, le deuxième alinéa de la disposition en cause prévoit que, |
dat de rechtbank de adoptie, wanneer de vader of de moeder van het | lorsque le père ou la mère de l'enfant refuse de consentir à |
kind weigeren toe te stemmen in de adoptie, niet alleen kan uitspreken | l'adoption, le tribunal peut prononcer l'adoption non seulement |
wanneer na een grondig maatschappelijk onderzoek gebleken is dat die | lorsqu'il est apparu, au terme d'une enquête sociale approfondie, que |
persoon zich niet meer om het kind heeft bekommerd of de gezondheid, | cette personne s'est désintéressée de l'enfant ou en a compromis la |
de veiligheid of de zedelijkheid van het kind in gevaar heeft gebracht | santé, la sécurité ou la moralité et lorsqu'il s'agit d'une nouvelle |
en bij een nieuwe adoptie, maar ook wanneer het gaat om de adoptie van | adoption, mais aussi lorsqu'il s'agit de l'adoption de l'enfant ou de |
het kind of van het adoptief kind van een echtgenoot, van een | |
samenwonende partner of van een voormalige partner ten aanzien van wie | l'enfant adoptif d'un époux, d'un cohabitant ou d'un ancien partenaire |
een gemeenschappelijk ouderlijk engagement bestaat. | à l'égard duquel un engagement parental commun existe. |
Volgens het derde lid van de in het geding zijnde bepaling, zoals | Selon le troisième alinéa de la disposition en cause, inséré par |
ingevoegd bij artikel 8, 2°, van de wet van 20 februari 2017, dient de | l'article 8, 2°, de la loi du 20 février 2017, le tribunal doit tenir |
rechtbank, om het onverantwoorde karakter te beoordelen van de | compte de l'intérêt de l'enfant pour apprécier le caractère abusif du |
weigering om toestemming te verlenen, rekening te houden met het | |
belang van het kind. | refus de consentement. |
Ten gronde | Quant au fond |
Wat de eerste prejudiciële vraag betreft | En ce qui concerne la première question préjudicielle |
B.3. Het Hof wordt gevraagd te onderzoeken of de in het geding zijnde | B.3. Il est demandé à la Cour d'examiner si la disposition en cause |
bepaling bestaanbaar is met de artikelen 22 en 22bis van de Grondwet, | est compatible avec les articles 22 et 22bis de la Constitution, en ce |
in zoverre zij de rechtbank, buiten het geval waarin de moeder zich | que, sauf dans le cas où la mère s'est désintéressée de l'enfant ou en |
niet meer om haar kind heeft bekommerd of waarin zij de gezondheid, de | |
veiligheid of de zedelijkheid van het kind in gevaar heeft gebracht, | a compromis la santé, la sécurité ou la moralité, cette disposition ne |
niet toelaat de weigering van de moeder van het kind om in de adoptie | permet pas au tribunal d'écarter le refus de la mère de l'enfant de |
toe te stemmen, te weren op basis van de overweging dat het niet in | consentir à l'adoption sur la base de la considération qu'il n'est pas |
het belang van het kind is om het te onttrekken aan de omgeving waarin | dans l'intérêt de l'enfant de le soustraire à l'environnement dans |
het opgroeit, in het geval waarin het kind kort na de geboorte werd | lequel il grandit, dans l'hypothèse où l'enfant a été placé peu après |
geplaatst bij de persoon van wie het verzoek tot adoptie uitgaat en | sa naissance chez la personne dont émane la requête en adoption et |
waarbij dat kind sindsdien gedurende lange tijd in het gezin van die | dans la famille de laquelle il a, depuis lors, grandi pendant une |
laatste is opgegroeid. | longue période. |
B.4. De zaak die hangende is voor het verwijzende rechtscollege heeft | B.4. L'affaire pendante devant la juridiction a quo porte sur la |
betrekking op een verzoek tot volle adoptie van een kind, waarbij (1) | requête en adoption plénière d'un enfant, dans le cadre de laquelle |
de moeder van dat kind reeds tijdens de zwangerschap had aangegeven | (1) la mère de l'enfant avait déjà indiqué au cours de la grossesse |
dat zij haar kind wenste af te staan voor adoptie, (2) dat kind enkele | vouloir confier son enfant à l'adoption, (2) l'enfant a été placé |
dagen na de bevalling werd geplaatst bij de persoon van wie het | quelques jours après l'accouchement chez la personne dont émane la |
verzoek tot adoptie uitgaat, (3) de toestemming vanwege de moeder in | requête en adoption, (3) le consentement à l'adoption de la mère de |
de adoptie van het kind nadien werd geformaliseerd bij een notariële | |
akte en (4) die toestemming vervolgens binnen de in artikel 348-8 van | l'enfant a ensuite été formalisé par un acte notarié et (4) ce |
het oud Burgerlijk Wetboek voorgeschreven termijn werd ingetrokken. | consentement a par la suite été retiré dans le délai prévu par |
Uit de feiten van de zaak die hangende is voor het verwijzende | l'article 348-8 de l'ancien Code civil. Il ressort en outre des faits |
rechtscollege blijkt bovendien dat het kind gedurende ongeveer | de l'affaire pendante devant la juridiction a quo que l'enfant a |
achttien maanden is opgegroeid in het gezin van de persoon van wie de | grandi pendant environ dix-huit mois au sein de la famille de la |
adoptie uitgaat en dat die persoon niet de echtgenoot, de samenwonende | personne dont émane la requête en adoption et que cette personne n'est |
partner of de voormalige partner van de moeder van het kind is. | pas l'époux, le cohabitant ou l'ancien partenaire de la mère de |
Het Hof beperkt zijn onderzoek tot die hypothese. | l'enfant. La Cour limite son examen à cette hypothèse. |
B.5.1. Artikel 22 van de Grondwet bepaalt : | B.5.1. L'article 22 de la Constitution dispose : |
« Ieder heeft recht op eerbiediging van zijn privé-leven en zijn | « Chacun a droit au respect de sa vie privée et familiale, sauf dans |
gezinsleven, behoudens in de gevallen en onder de voorwaarden door de wet bepaald. | les cas et conditions fixés par la loi. |
De wet, het decreet of de in artikel 134 bedoelde regel waarborgen de | La loi, le décret ou la règle visée à l'article 134 garantissent la |
bescherming van dat recht ». | protection de ce droit ». |
B.5.2. De Grondwetgever heeft gestreefd naar een zo groot mogelijke | B.5.2. Le Constituant a recherché la plus grande concordance possible |
concordantie tussen artikel 22 van de Grondwet en artikel 8 van het | entre l'article 22 de la Constitution et l'article 8 de la Convention |
Europees Verdrag voor de rechten van de mens (Parl. St., Kamer, | européenne des droits de l'homme (Doc. parl., Chambre, 1992-1993, n° |
1992-1993, nr. 997/5, p. 2). | 997/5, p. 2). |
De draagwijdte van dat artikel 8 is analoog aan die van de voormelde | La portée de cet article 8 est analogue à celle de la disposition |
grondwetsbepaling, zodat de waarborgen die beide bepalingen bieden, | constitutionnelle précitée, de sorte que les garanties que fournissent |
een onlosmakelijk geheel vormen. | ces deux dispositions forment un tout indissociable. |
B.6. Artikel 22bis van de Grondwet bepaalt : « Elk kind heeft recht op eerbiediging van zijn morele, lichamelijke, geestelijke en seksuele integriteit. Elk kind heeft het recht zijn mening te uiten in alle aangelegenheden die het aangaan; met die mening wordt rekening gehouden in overeenstemming met zijn leeftijd en zijn onderscheidingsvermogen. Elk kind heeft recht op maatregelen en diensten die zijn ontwikkeling bevorderen. Het belang van het kind is de eerste overweging bij elke beslissing die het kind aangaat. | B.6. L'article 22bis de la Constitution dispose : « Chaque enfant a droit au respect de son intégrité morale, physique, psychique et sexuelle. Chaque enfant a le droit de s'exprimer sur toute question qui le concerne; son opinion est prise en considération, eu égard à son âge et à son discernement. Chaque enfant a le droit de bénéficier des mesures et services qui concourent à son développement. Dans toute décision qui le concerne, l'intérêt de l'enfant est pris en considération de manière primordiale. |
De wet, het decreet of de in artikel 134 bedoelde regel waarborgen | La loi, le décret ou la règle visée à l'article 134 garantissent ces |
deze rechten van het kind ». | droits de l'enfant ». |
B.7.1. Artikel 22 van de Grondwet en artikel 8 van het Europees | B.7.1. L'article 22 de la Constitution et l'article 8 de la Convention |
Verdrag voor de rechten van de mens waarborgen het recht op | européenne des droits de l'homme garantissent le droit au respect de |
eerbiediging van het privé- en het gezinsleven, maar niet het recht om | la vie privée et familiale, mais pas le droit de fonder une famille ou |
een gezin te stichten of om te adopteren (EHRM, grote kamer, 22 | d'adopter (CEDH, grande chambre, 22 janvier 2008, E.B. c. France, § |
januari 2008, E.B. t. Frankrijk, § 41; 15 maart 2012, Gas en Dubois t. | 41; 15 mars 2012, Gas et Dubois c. France, § 37; 16 décembre 2014, |
Frankrijk, § 37; 16 december 2014, Chbihi Loudoudi en anderen t. | Chbihi Loudoudi et autres c. Belgique, § 89), ni le droit d'être |
België, § 89), noch het recht om te worden geadopteerd. | adopté. |
Toch zijn de relaties tussen een geadopteerde en een adoptant in | Les relations entre un adopté et un adoptant n'en sont pas moins en |
beginsel van dezelfde aard als de familiale relaties die door artikel | principe de même nature que les relations familiales protégées par |
22 van de Grondwet en door artikel 8 van het Europees Verdrag voor de | l'article 22 de la Constitution et par l'article 8 de la Convention |
rechten van de mens worden beschermd (EHRM, 22 juni 2004, Pini en | européenne des droits de l'homme (CEDH, 22 juin 2004, Pini et autres |
anderen t. Roemenië, § 140; 28 juni 2007, Wagner en J.M.W.L. t. | c. Roumanie, § 140; 28 juin 2007, Wagner et J.M.W.L. c. Luxembourg, § |
Luxemburg, § 121). | 121). |
Het recht op eerbiediging van een « gezinsleven » in de zin van die | Le droit au respect d'une « vie familiale » au sens de ces |
bepalingen veronderstelt het bestaan van een gezin (EHRM, 13 juni | dispositions présuppose l'existence d'une famille (CEDH, 13 juin 1979, |
1979, Marckx t. België, § 31) of, in uitzonderlijke omstandigheden, | Marckx c. Belgique, § 31) ou, dans des circonstances exceptionnelles, |
van een « gepland gezinsleven », met andere woorden een mogelijke | d'une « vie familiale projetée », c'est-à-dire d'une relation |
relatie die zich had kunnen ontwikkelen (EHRM, 22 juni 2004, Pini en | potentielle qui aurait pu se développer (CEDH, 22 juin 2004, Pini et |
anderen t. Roemenië, § 143; grote kamer, 22 januari 2008, E.B. t. | autres c. Roumanie, § 143; grande chambre, 22 janvier 2008, E.B. c. |
Frankrijk, § 41; 5 juni 2014, I.S. t. Duitsland, § 69; beslissing, 8 | France, § 41; 5 juin 2014, I.S. c. Allemagne, § 69; décision, 8 |
juli 2014, D. en anderen t. België, § 49), met name wanneer het feit | juillet 2014, D. et autres c. Belgique, § 49), notamment lorsque le |
dat het gezinsleven nog niet volledig tot stand is gekomen, niet toe | fait que la vie familiale n'est pas encore totalement établie n'est |
te rekenen is aan de persoon wiens inachtneming van het gezinsleven in | pas imputable à la personne dont le respect de la vie familiale est en |
het geding is (EHRM, 22 maart 2012, Kautzor t. Duitsland, § 61; 22 | cause (CEDH, 22 mars 2012, Kautzor c. Allemagne, § 61; 22 mars 2012, |
maart 2012, Ahrens t. Duitsland, § 58; 12 februari 2013, Krisztiàn | Ahrens c. Allemagne, § 58; 12 février 2013, Krisztiàn Barnabàs Tóth c. |
Barnabàs Tóth t. Hongarije, § 27) of wanneer er, zoals in het | Hongrie, § 27) ou lorsqu'il existe, comme dans la vie familiale (CEDH, |
gezinsleven (EHRM, beslissing, 31 augustus 2010, Gas en Dubois t. | décision, 31 août 2010, Gas et Dubois c. France, A.2), des liens |
Frankrijk, A.2), nauwe persoonlijke banden bestaan tussen die persoon | personnels étroits entre cette personne et celle avec laquelle elle |
en die met wie hij een relatie zou kunnen ontwikkelen (EHRM, 21 | pourrait développer une relation (CEDH, 21 décembre 2010, Anayo c. |
december 2010, Anayo t. Duitsland, § § 57 en 61; 15 september 2011, | Allemagne, § § 57 et 61; 15 septembre 2011, Schneider c. Allemagne, § |
Schneider t. Duitsland, § § 81 en 88). | § 81 et 88). |
B.7.2. Artikel 22 van de Grondwet en artikel 8 van het Europees | B.7.2. L'article 22 de la Constitution et l'article 8 de la Convention |
Verdrag voor de rechten van de mens strekken in essentie ertoe het | européenne des droits de l'homme tendent pour l'essentiel à prémunir |
individu te beschermen tegen willekeurige inmengingen van de overheid. | l'individu contre des ingérences arbitraires des pouvoirs publics. Ces |
Die bepalingen kunnen ook positieve verplichtingen met zich meebrengen | dispositions peuvent aussi engendrer des obligations positives |
die inherent zijn aan een daadwerkelijke « eerbiediging » van het | inhérentes à un « respect » effectif de la vie familiale (CEDH, grande |
gezinsleven (EHRM, grote kamer, 3 oktober 2014, Jeunesse t. Nederland, | chambre, 3 octobre 2014, Jeunesse c. Pays-Bas, § 106). |
§ 106). De grens tussen de positieve verplichtingen en de negatieve | La frontière entre les obligations positives et les obligations |
verplichtingen die uit die artikelen voortvloeien, leent zich echter | négatives qui découlent de ces articles ne se prête toutefois pas à |
niet voor een precieze definitie. De beginselen die op beide van | une définition précise. Les principes applicables aux unes et aux |
toepassing zijn, zijn vergelijkbaar. In beide gevallen moet rekening | autres sont comparables. Dans les deux cas, il faut avoir égard au |
worden gehouden met een billijk evenwicht tussen de tegenstrijdige | juste équilibre à ménager entre les intérêts concurrents de l'individu |
belangen van het betrokken individu en die van de samenleving (EHRM, | concerné et ceux de la société (CEDH, grande chambre, 16 juillet 2014, |
grote kamer, 16 juli 2014, Hämäläinen t. Finland, § 65; grote kamer, 3 | Hämäläinen c. Finlande, § 65; grande chambre, 3 octobre 2014, Jeunesse |
oktober 2014, Jeunesse t. Nederland, § 106; 16 december 2014, Chbihi | c. Pays-Bas, § 106; 16 décembre 2014, Chbihi Loudoudi et autres c. |
Loudoudi en anderen t. België, § 92). | Belgique, § 92). |
In bepaalde omstandigheden leggen artikel 22 van de Grondwet en | Dans certaines circonstances, l'article 22 de la Constitution et |
artikel 8 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens de | l'article 8 de la Convention européenne des droits de l'homme font à |
overheid de positieve verplichting op om de vorming en de ontwikkeling | l'autorité publique l'obligation positive de permettre la formation et |
van familiale banden mogelijk te maken (EHRM, 4 oktober 2012, Harroudj | le développement de liens familiaux (CEDH, 4 octobre 2012, Harroudj c. |
t. Frankrijk, § 41; 16 december 2014, Chbihi Loudoudi en anderen t. | France, § 41; 16 décembre 2014, Chbihi Loudoudi et autres c. Belgique, |
België, § 89). Wanneer een familiale band met een kind vaststaat, | § 89). Lorsqu'un lien familial avec un enfant est établi, l'autorité |
dient de overheid zodanig op te treden dat die band zich kan | publique doit agir de manière à permettre à ce lien de se développer |
ontwikkelen en een juridische bescherming te verlenen die de | et accorder une protection juridique rendant possible l'intégration de |
integratie van het kind in zijn gezin mogelijk maakt (EHRM, 28 juni | l'enfant dans sa famille (CEDH, 28 juin 2007, Wagner et J.M.W.L. c. |
2007, Wagner en J.M.W.L. t. Luxemburg, § 119; 4 oktober 2012, Harroudj | Luxembourg, § 119; 4 octobre 2012, Harroudj c. France, § 41; 16 |
t. Frankrijk, § 41; 16 december 2014, Chbihi Loudoudi en anderen t. | décembre 2014, Chbihi Loudoudi et autres c. Belgique, § 89). Ces |
België, § 89). Die positieve verplichtingen dienen in het licht van | obligations positives doivent s'interpréter à la lumière de la |
het Verdrag inzake de rechten van het kind (EHRM, 4 oktober 2012, | Convention relative aux droits de l'enfant (CEDH, 4 octobre 2012, |
Harroudj t. Frankrijk, § 42) en van artikel 22bis van de Grondwet te | Harroudj c. France, § 42) et de l'article 22bis de la Constitution. |
worden geïnterpreteerd. B.7.3. Om bestaanbaar te zijn met artikel 22 van de Grondwet en | B.7.3. Pour être compatible avec l'article 22 de la Constitution et |
artikel 8 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, dient | avec l'article 8 de la Convention européenne des droits de l'homme, |
in de inmenging van een overheid in de uitoefening van het recht op | l'ingérence d'une autorité publique dans l'exercice du droit au |
eerbiediging van het gezinsleven te worden voorzien bij een | respect de la vie familiale doit être prévue par une disposition |
wetsbepaling die voldoende precies is, dient die inmenging één van de | législative suffisamment précise, poursuivre l'un des buts légitimes |
in lid 2 van die laatste bepaling vervatte legitieme doelstellingen na | énoncés au paragraphe 2 de cette dernière disposition et être « |
te streven en « in een democratische samenleving nodig » te zijn om | nécessaire dans une société démocratique » à la réalisation de ce but. |
dat doel te verwezenlijken. In die context wordt een inmenging beschouwd als « in een | Une ingérence est, dans ce contexte, considérée comme « nécessaire |
democratische samenleving nodig » indien zij beantwoordt aan een « | dans une société démocratique » si elle répond à un « besoin social |
dwingende maatschappelijke behoefte » en, in het bijzonder, indien zij | impérieux » et, en particulier, si elle est proportionnée au but |
evenredig is met het nagestreefde legitieme doel en indien de redenen | légitime poursuivi et si les motifs invoqués pour la justifier |
die zijn aangevoerd om haar te verantwoorden, « relevant en toereikend | |
» blijken te zijn (EHRM, grote kamer, 12 juni 2014, Fernàndez Martinez | apparaissent « pertinents et suffisants » (CEDH, grande chambre, 12 |
t. Spanje). | juin 2014, Fernàndez Martinez c. Espagne). |
Om evenredig te zijn met het nagestreefde doel, dient bij een | Pour être proportionnée au but poursuivi, une ingérence doit non |
inmenging niet alleen een afweging te worden gemaakt tussen de | seulement ménager un équilibre entre les intérêts concurrents de |
belangen van het individu tegenover die van de samenleving in haar | l'individu et de la société dans son ensemble mais aussi entre les |
geheel, maar ook tussen de tegenstrijdige belangen van de betrokken | intérêts contradictoires des personnes concernées (CEDH, 6 juillet |
personen (EHRM, 6 juli 2010, Backlund t. Finland, § 46; 15 januari | 2010, Backlund c. Finlande, § 46; 15 janvier 2013, Laakso c. Finlande, |
2013, Laakso t. Finland, § 46; 29 januari 2013, Röman t. Finland, § | § 46; 29 janvier 2013, Röman c. Finlande, § 51). |
51). B.8. Artikel 22bis, vierde lid, van de Grondwet verplicht de | B.8. L'article 22bis, alinéa 4, de la Constitution impose aux |
rechtscolleges om in de eerste plaats het belang van het kind in | juridictions de prendre en compte, de manière primordiale, l'intérêt |
aanmerking te nemen in de procedures die op het kind betrekking | de l'enfant dans les procédures le concernant. |
hebben. Bij elke beslissing aangaande een kind dient het hogere belang van dat | Dans toute décision concernant un enfant, l'intérêt supérieur de |
kind te primeren (EHRM, grote kamer, 26 november 2013, X t. Letland, § | celui-ci doit primer (CEDH, grande chambre, 26 novembre 2013, X c. |
96). Zonder op zichzelf doorslaggevend te zijn, heeft dat belang zeker | Lettonie, § 96). Sans être déterminant à lui seul, cet intérêt a |
een belangrijk gewicht (EHRM, grote kamer, 3 oktober 2014, Jeunesse t. | assurément un poids important (CEDH, grande chambre, 3 octobre 2014, |
Nederland, § 109). | Jeunesse c. Pays-Bas, § 109). |
Hoewel het belang van het kind de eerste overweging vormt, heeft het | Si l'intérêt de l'enfant doit être une considération primordiale, il |
geen absoluut karakter. Bij de afweging van de verschillende op het | n'a pas un caractère absolu. Dans la mise en balance des différents |
spel staande belangen, neemt het belang van het kind een bijzondere | intérêts en jeu, l'intérêt de l'enfant occupe une place particulière |
plaats in door het feit dat het de zwakke partij is in de familiale | du fait qu'il représente la partie faible dans la relation familiale. |
relatie. Uit die bijzondere plaats volgt evenwel niet dat met de | Il ne ressort pas de cette place particulière que les intérêts des |
belangen van de andere in het geding zijnde partijen geen rekening zou kunnen worden gehouden. B.9.1. Zoals is vermeld in B.4, betreft de zaak die hangende is voor de verwijzende rechter een verzoek tot volle adoptie van een kind, waarbij de persoon van wie het verzoek tot adoptie uitgaat niet de echtgenoot, de samenwonende partner of de voormalige partner van de moeder van het kind is. B.9.2. Volgens artikel 356-1, eerste en tweede lid, van het oud Burgerlijk Wetboek verleent de volle adoptie aan het kind en zijn afstammelingen een statuut met dezelfde rechten en verplichtingen, als ware het kind geboren uit de adoptant of uit de adoptanten, en houdt | autres parties en présence ne pourraient pas être pris en compte. B.9.1. Comme il est dit en B.4, l'affaire pendante devant la juridiction a quo porte sur une requête en adoption plénière d'un enfant, sachant que la personne dont émane la requête en adoption n'est pas l'époux, le cohabitant ou l'ancien partenaire de la mère de l'enfant. B.9.2. Selon l'article 356-1, alinéas 1er et 2 de l'ancien Code civil, l'adoption plénière confère à l'enfant et à ses descendants un statut comportant des droits et obligations identiques à ceux qu'ils auraient |
het kind, onder voorbehoud van de huwelijksbeletsels omschreven in de | si l'enfant était né de l'adoptant ou des adoptants et l'enfant, sous |
artikelen 161 tot 164 van datzelfde Wetboek, op tot zijn | réserve des empêchements à mariage prévus par les articles 161 à 164 |
oorspronkelijke familie te behoren. | du même Code, cesse d'appartenir à sa famille d'origine. |
Volgens artikel 356-1, derde lid, van het oud Burgerlijk Wetboek | Toutefois, selon l'article 356-1, alinéa 3, de l'ancien Code civil, |
houden kinderen of adoptieve kinderen van de echtgenoot van de | les enfants ou les enfants adoptifs du conjoint de l'adoptant, du |
adoptant, van de persoon met wie de adoptant samenwoont of van de | cohabitant de l'adoptant ou de l'ancien partenaire de l'adoptant ne |
voormalige partner van de adoptant evenwel niet op te behoren tot de | cessent pas d'appartenir à la famille de ce conjoint, de ce cohabitant |
familie van die echtgenoot, van de persoon met wie hij samenwoont of | |
van de voormalige partner. | ou de cet ancien partenaire. |
B.9.3. De omstandigheden van de voorliggende zaak verschillen van die | B.9.3. Les circonstances de l'affaire présentement examinée diffèrent |
van de zaken die hebben geleid tot de in B.2.3.2 en B.2.3.3 vermelde | de celles des affaires qui ont donné lieu aux arrêts de la Cour nos |
arresten van het Hof nrs. 93/2012 en 94/2015, doordat het in de | 93/2012 et 94/2015, cités en B.2.3.2 et B.2.3.3, en ce que, dans la |
voorliggende zaak niet gaat om een verzoek tot adoptie dat uitgaat van | présente affaire, la requête en adoption n'émane pas d'une personne |
een persoon die samen met de moeder van het kind een gezin vormt of | qui forme ou a formé une famille avec la mère de l'enfant et qui a |
heeft gevormd en dat tot doel heeft het kind een dubbele juridische | pour objectif de permettre à l'enfant de bénéficier d'un double lien |
afstammingsband te laten genieten, meer bepaald ten aanzien van de | de filiation juridique, plus précisément à l'égard de la mère et à |
moeder en ten aanzien van de kandidaat-adoptant. | l'égard du candidat adoptant. |
B.10.1. Wanneer een kind, zoals het geval is in de zaak die hangende | B.10.1. Lorsque, comme dans l'affaire pendante devant la juridiction a |
is voor het verwijzende rechtscollege, kort na de geboorte wordt | quo, un enfant est placé peu de temps après sa naissance chez une |
geplaatst bij een persoon die later een verzoek tot adoptie van dat | personne qui introduit plus tard une requête en adoption de cet enfant |
kind indient, en dat kind, vóór de uitspraak van de rechtbank over het | et que, avant la décision du tribunal sur la requête en adoption, cet |
verzoek tot adoptie, gedurende lange tijd opgroeit in het gezin van | enfant grandit pendant une longue période au sein de la famille de |
die persoon, kan de relatie tussen die persoon en dat kind, ook al | cette personne, la relation entre cette personne et cet enfant peut, |
bestaat er geen juridische band tussen hen, in bepaalde omstandigheden | même s'il n'existe pas de lien juridique entre eux, être qualifiée |
worden gekwalificeerd als een gezinsleven in de zin van artikel 22 van | dans certaines circonstances de vie familiale au sens de l'article 22 |
de Grondwet en artikel 8 van het Europees Verdrag voor de rechten van | de la Constitution et de l'article 8 de la Convention européenne des |
de mens (EHRM, 27 april 2010, Moretti en Benedetti t. Italië, § § | droits de l'homme (CEDH, 27 avril 2010, Moretti et Benedetti c. |
48-50; 17 januari 2012, Kopf en Liberda t. Oostenrijk, § § 36-37). | Italie, § § 48-50; 17 janvier 2012, Kopf et Liberda c. Autriche, § § |
B.10.2. In zoverre de in het geding zijnde bepaling de rechtbank die | 36-37). B.10.2. En ce qu'elle ne permet pas au tribunal qui doit statuer dans |
in dergelijke omstandigheden moet oordelen over een verzoek tot | |
adoptie van het kind, niet toelaat om, buiten het geval waarin de | de telles circonstances sur une requête en adoption de l'enfant |
moeder zich niet meer om het kind heeft bekommerd of de gezondheid, de | d'écarter comme abusif le refus de la mère de consentir à l'adoption, |
veiligheid of de zedelijkheid van het kind in gevaar heeft gebracht, | sauf dans le cas où la mère s'est désintéressée de l'enfant ou en a |
de weigering van de moeder om toe te stemmen in de adoptie als | compromis la santé, la sécurité ou la moralité, la disposition en |
onverantwoord te weren, vormt die bepaling een inmenging in het recht | cause constitue une ingérence dans le droit au respect de la vie |
op eerbiediging van het gezinsleven van de kandidaat-adoptant. In die | familiale du candidat adoptant. Cette ingérence est prévue par une |
inmenging is voorzien bij een voldoende precieze wetsbepaling. | disposition législative suffisamment précise. |
B.10.3. De relatie tussen de biologische moeder en haar kind dient | B.10.3. Toutefois, la relation entre la mère biologique et son enfant |
evenwel ook, minstens op het ogenblik van de geboorte van het kind, in | doit également, au moins au moment de la naissance de l'enfant, être |
beginsel te worden gekwalificeerd als een gezinsleven in de zin van de | qualifiée en principe de vie familiale au sens des dispositions |
voormelde grondwets- en verdragsbepalingen (EHRM, 5 juni 2014, I.S. t. | constitutionnelle et conventionnelle précitées (CEDH, 5 juin 2014, |
Duitsland, § 68). De handeling waarbij de biologische moeder haar kind | I.S. c. Allemagne, § 68). L'acte par lequel la mère biologique confie |
onherroepelijk afstaat voor adoptie, leidt er echter toe dat de | irrévocablement son enfant à l'adoption aboutit cependant à ce que la |
relatie tussen hen niet langer beantwoordt aan de notie « gezinsleven | relation entre eux ne réponde plus à la notion de « vie familiale » |
» (ibid.). | (ibid.). |
B.10.4. Uit de feiten van de zaak die hangende is voor de verwijzende | B.10.4. Il ressort des faits de l'affaire pendante devant la |
rechter blijkt dat de biologische moeder haar aanvankelijk bij | juridiction a quo que la mère biologique a retiré son consentement à |
notariële akte verleende toestemming in de adoptie van haar kind, | l'adoption de son enfant, qu'elle avait initialement donné par acte |
heeft ingetrokken binnen de in artikel 348-8 van het oud Burgerlijk | notarié, dans le délai prévu par l'article 348-8 de l'ancien Code |
Wetboek voorgeschreven termijn. Zoals is vermeld in B.1.2, voorziet | civil. Comme il est dit en B.1.2, cette disposition prévoit que les |
die bepaling erin dat de personen van wie de toestemming in de adoptie | personnes dont le consentement à l'adoption est requis peuvent retirer |
is vereist, hun eerder verleende toestemming kunnen intrekken tot de | le consentement qu'elles ont préalablement donné jusqu'au prononcé du |
uitspraak van het vonnis betreffende het verzoek tot adoptie en | jugement relatif à la requête en adoption et, au plus tard, six mois |
uiterlijk zes maanden na de indiening van dat verzoek. | après le dépôt de cette requête. |
Zolang de voormelde termijn niet is verstreken, kan de handeling | Tant que le délai précité n'a pas expiré, l'acte par lequel la mère |
waarbij de biologische moeder toestemt in de adoptie van haar kind | biologique consent à l'adoption de son enfant ne peut être considéré |
niet als onherroepelijk worden beschouwd, en kan de relatie tussen de | comme irrévocable et la relation entre la mère biologique et son |
biologische moeder en haar kind in aanmerking komen om te worden | enfant est susceptible d'être qualifiée de vie familiale au sens de |
gekwalificeerd als een gezinsleven in de zin van artikel 22 van de | l'article 22 de la Constitution et de l'article 8 de la Convention |
Grondwet en artikel 8 van het Europees Verdrag voor de rechten van de | européenne des droits de l'homme. Comme il est dit en B.7.1, dans |
mens. Zoals is vermeld in B.7.1, beschermen die bepalingen in bepaalde | certaines circonstances, ces dispositions protègent en effet également |
omstandigheden immers ook een « gepland gezinsleven », meer bepaald | une « vie familiale projetée », c'est-à-dire une vie familiale qui n'a |
een gezinsleven dat nog niet volledig tot stand is kunnen komen. | pas encore pu être totalement établie. |
B.10.5. Het tweede lid van de in het geding zijnde bepaling is mede | B.10.5. Le deuxième alinéa de la disposition en cause est notamment |
ingegeven door de bedoeling het gezinsleven van de biologische moeder | dicté par l'objectif de protéger la vie familiale de la mère |
te beschermen en streeft aldus één van de in artikel 8, lid 2, van het | biologique et poursuit ainsi l'un des buts énoncés par l'article 8, |
Europees Verdrag voor de rechten van de mens vermelde doelstellingen | paragraphe 2, de la Convention européenne des droits de l'homme, plus |
na, meer bepaald de bescherming van de rechten en vrijheden van | précisément la protection des droits et libertés d'autrui. |
anderen. B.11. Uit het voorgaande volgt dat in de in B.4 omschreven | B.11. Il découle de ce qui précède que, dans les circonstances |
omstandigheden het gezinsleven van zowel de moeder als de | décrites en B.4, tant la vie familiale de la mère que celle du |
kandidaat-adoptant in het geding is. Om bestaanbaar te zijn met | candidat adoptant sont en cause. Pour être compatible avec l'article |
artikel 22 van de Grondwet en artikel 8 van het Europees Verdrag voor | 22 de la Constitution et avec l'article 8 de la Convention européenne |
de rechten van de mens dient een wettelijke regeling die de | des droits de l'homme, une réglementation législative qui confère au |
familierechtbank de bevoegdheid verleent om in zulke omstandigheden | tribunal de la famille la compétence de prendre des décisions dans de |
beslissingen te nemen, te steunen op een billijk evenwicht tussen de | telles circonstances doit reposer sur un juste équilibre entre les |
tegenstrijdige belangen van de verschillende partijen. In het kader | intérêts concurrents des différentes parties. Dans le cadre de cet |
van dit evenwicht dient in het bijzonder rekening te worden gehouden | équilibre, il y a lieu de tenir compte tout particulièrement de |
met artikel 22bis, vierde lid, van de Grondwet, volgens hetwelk het | l'article 22bis, alinéa 4, de la Constitution, selon lequel, dans |
belang van het kind de eerste overweging is bij elke beslissing die | toute décision qui le concerne, l'intérêt de l'enfant est pris en |
het kind aangaat. | considération de manière primordiale. |
B.12.1. Het in artikel 22bis, vierde lid, van de Grondwet vermelde « | B.12.1. L'« intérêt de l'enfant » mentionné dans l'article 22bis, |
belang van het kind » kan niet los worden gezien van de rechten van | alinéa 4, de la Constitution ne saurait être considéré indépendamment |
het kind, zoals onder meer gewaarborgd door het Verdrag inzake de | des droits de l'enfant, garantis notamment par la Convention relative |
rechten van het kind en, wat de adoptie van kinderen betreft, door de | aux droits de l'enfant et, en ce qui concerne l'adoption des enfants, |
Herziene Europese Overeenkomst van 27 november 2008 inzake de adoptie | par la Convention européenne du 27 novembre 2008 en matière d'adoption |
van kinderen. | des enfants (révisée). |
Artikel 9, lid 1, van het Verdrag inzake de rechten van het kind | L'article 9, paragraphe 1, de la Convention relative aux droits de |
bepaalt : | l'enfant dispose : |
« De Staten die partij zijn, waarborgen dat een kind niet wordt | « Les Etats parties veillent à ce que l'enfant ne soit pas séparé de |
gescheiden van zijn ouders tegen hun wil, tenzij de bevoegde | ses parents contre leur gré, à moins que les autorités compétentes ne |
autoriteiten, onder voorbehoud van de mogelijkheid van rechterlijke | décident, sous réserve de révision judiciaire et conformément aux lois |
toetsing, in overeenstemming met het toepasselijke recht en de | et procédures applicables, que cette séparation est nécessaire dans |
toepasselijke procedures, beslissen dat deze scheiding noodzakelijk is | l'intérêt supérieur de l'enfant. Une décision en ce sens peut être |
in het belang van het kind. Een dergelijke beslissing kan noodzakelijk | nécessaire dans certains cas particuliers, par exemple lorsque les |
zijn in een bepaald geval, zoals wanneer er sprake is van misbruik of | parents maltraitent ou négligent l'enfant, ou lorsqu'ils vivent |
verwaarlozing van het kind door de ouders, of wanneer de ouders | séparément et qu'une décision doit être prise au sujet du lieu de |
gescheiden leven en er een beslissing moet worden genomen ten aanzien | |
van de verblijfplaats van het kind ». | résidence de l'enfant ». |
Artikel 21 van hetzelfde Verdrag bepaalt : | L'article 21 de la même Convention dispose : |
« De Staten die partij zijn en die adoptie erkennen en/of toestaan, | « Les Etats parties qui admettent et/ou autorisent l'adoption |
waarborgen dat het belang van het kind daarbij de voornaamste | s'assurent que l'intérêt supérieur de l'enfant est la considération |
overweging is, en : | primordiale en la matière, et |
a) waarborgen dat de adoptie van een kind slechts wordt toegestaan | a) Veillent à ce que l'adoption d'un enfant ne soit autorisée que par |
mits daartoe bevoegde autoriteiten, in overeenstemming met de van | les autorités compétentes, qui vérifient conformément à la loi et aux |
toepassing zijnde wetten en procedures en op grond van alle van belang | procédures applicables et sur la base de tous les renseignements |
zijnde en betrouwbare gegevens, bepalen dat de adoptie kan worden | fiables relatifs au cas considéré, que l'adoption peut avoir lieu eu |
toegestaan gezien de status van het kind wat betreft ouders, | égard à la situation de l'enfant par rapport à ses père et mère, |
familieleden en wettige voogden, en mits, indien vereist, de | parents et représentants légaux et que, le cas échéant, les personnes |
betrokkenen, na volledig te zijn ingelicht, op grond van de adviezen | intéressées ont donné leur consentement à l'adoption en connaissance |
die noodzakelijk worden geacht, daarmee hebben ingestemd; | de cause, après s'être entourées des avis nécessaires; |
[...] ». | [...] ». |
Artikel 5 van de Herziene Europese Overeenkomst van 27 november 2008 | L'article 5 de la Convention européenne du 27 novembre 2008 en matière |
inzake de adoptie van kinderen bepaalt : | d'adoption des enfants (révisée) dispose : |
« 1. Onder voorbehoud van de leden 2 tot 5 van dit artikel wordt de | « 1. Sous réserve des paragraphes 2 à 5 du présent article, l'adoption |
adoptie enkel uitgesproken ingeval ten minste de volgende | n'est prononcée que si au moins les consentements suivants ont été |
toestemmingen werden gegeven en niet werden ingetrokken : | donnés et n'ont pas été retirés : |
a) de toestemming van de moeder en van de vader; of, ingeval noch de | a) le consentement de la mère et du père; ou, s'il n'y a ni père ni |
vader, noch de moeder toestemming kunnen geven, de toestemming van | mère qui puisse consentir, le consentement de toute personne ou de |
enige persoon of enig orgaan dat bevoegd is om in de plaats van de | tout organisme qui est habilité à consentir à la place des parents; |
ouders toestemming te geven; | |
[...] | [...] |
3. De bevoegde autoriteit kan zich niet onttrekken aan de toestemming, | 3. L'autorité compétente ne peut se dispenser du consentement ou |
of de weigering van de toestemming van een van de in het eerste lid | passer outre le refus de consentement de l'une des personnes ou de |
bedoelde personen of organen terzijde stellen, behalve om in de | l'un des organismes visés au paragraphe 1, sinon pour des motifs |
wetgeving bepaalde uitzonderlijke redenen. Het is evenwel mogelijk af | exceptionnels déterminés par la législation. Toutefois, il est permis |
te zien van de toestemming van een kind met een handicap die het kind | de se dispenser du consentement d'un enfant atteint d'un handicap qui |
belet een geldige toestemming te geven. | l'empêche d'exprimer un consentement valable. |
[...] ». | [...] ». |
B.12.2. Uit de voormelde bepalingen van het Verdrag inzake de rechten | B.12.2. Il ressort des dispositions précitées de la Convention |
van het kind blijkt dat een kind in beginsel het recht heeft niet te | |
worden gescheiden van zijn ouders tegen hun wil en dat een adoptie van | relative aux droits de l'enfant qu'un enfant dispose en principe du |
een kind die zulk een scheiding met zich meebrengt in beginsel pas | droit de ne pas être séparé de ses parents contre leur volonté et que |
mogelijk is wanneer de ouders daarmee instemmen. Het recht van een | l'adoption d'un enfant qui entraîne une telle séparation n'est en |
kind om niet te worden gescheiden van zijn ouders tegen hun wil is | principe possible que si les parents y consentent. Toutefois, le droit |
evenwel niet absoluut, daar volgens artikel 9, lid 1, van hetzelfde | d'un enfant de ne pas être séparé de ses parents contre leur gré n'est |
Verdrag de bevoegde autoriteiten in overeenstemming met het | pas absolu, puisque selon l'article 9, paragraphe 1, de la même |
toepasselijke recht en de toepasselijke procedures kunnen beslissen | Convention, les autorités compétentes peuvent décider conformément aux |
dat een scheiding van het kind van zijn ouders in het belang is van | lois et aux procédures applicables que la séparation de l'enfant de |
dat kind. Diezelfde bepaling verwijst daarbij onder meer naar de | ses parents est dans l'intérêt de cet enfant. Cette même disposition |
situatie waarin « er sprake is van misbruik of verwaarlozing van het | renvoie à cet égard notamment à la situation dans laquelle « les |
kind door de ouders ». Uit artikel 5 van de Herziene Europese Overeenkomst inzake de adoptie van kinderen blijkt dat de voor de adoptie bevoegde instanties de weigering van de ouders om toe te stemmen in de adoptie van hun kind niet terzijde kunnen stellen, behalve om uitzonderlijke bij wet bepaalde redenen. B.12.3. Uit het voorgaande volgt dat het in beginsel in het belang van het kind is dat het niet van zijn ouders wordt gescheiden tegen hun wil en dat een adoptie van een kind die zulk een scheiding met zich meebrengt in beginsel niet mogelijk is zonder de toestemming van de ouders van dat kind. Slechts in uitzonderlijke omstandigheden, zoals | parents maltraitent ou négligent l'enfant ». Il ressort de l'article 5 de la Convention européenne en matière d'adoption des enfants (révisée) que les autorités compétentes pour l'adoption ne peuvent passer outre le refus des parents de consentir à l'adoption de leur enfant, sinon pour des motifs exceptionnels déterminés par la législation. B.12.3. Il découle de ce qui précède qu'il est en principe dans l'intérêt de l'enfant que celui-ci ne soit pas séparé de ses parents contre leur gré, de même que l'adoption d'un enfant qui entraîne une telle séparation ne puisse en principe pas avoir lieu sans le consentement des parents de l'enfant. Ce n'est que dans des |
wanneer « er sprake is van misbruik of verwaarlozing van het kind door | circonstances exceptionnelles, notamment « lorsque les parents |
de ouders », kan het in het belang van het kind zijn dat het door | maltraitent ou négligent l'enfant », qu'il peut être dans l'intérêt de |
middel van een adoptie wordt gescheiden van zijn ouders, tegen de wil | l'enfant de le séparer de ses parents, contre leur volonté, au moyen |
in van die laatsten. | d'une adoption. |
B.13.1. De in het geding zijnde bepaling, zoals geïnterpreteerd door | B.13.1. La disposition en cause, telle qu'elle est interprétée par la |
het verwijzende rechtscollege, brengt met zich mee dat wanneer de moeder van het kind weigert in de adoptie toe te stemmen of haar toestemming intrekt, de rechter de weigering om toestemming te verlenen niet als onverantwoord kan weren, rekening houdend met het belang van het kind, tenzij wanneer het gaat om een nieuwe adoptie, wanneer het gaat om de adoptie van het kind of het adoptief kind van een echtgenoot, van een samenwonende partner of van een voormalige partner ten aanzien van wie een gemeenschappelijk ouderlijk engagement bestaat, of wanneer de moeder zich niet meer om het kind heeft bekommerd of de gezondheid, de veiligheid of de zedelijkheid van het kind in gevaar heeft gebracht. B.13.2. Daar het, behoudens in uitzonderlijke omstandigheden zoals wanneer er sprake is van misbruik of verwaarlozing van het kind, in beginsel in het belang van het kind is dat het niet van zijn moeder wordt gescheiden tegen haar wil in, berust de in het geding zijnde bepaling, door erin te voorzien dat de rechter de weigering van de moeder om toestemming te verlenen in de adoptie, buiten de gevallen waarin het gaat om een nieuwe adoptie of om de adoptie van het kind of | juridiction a quo, a pour effet que lorsque la mère de l'enfant refuse de consentir à l'adoption ou retire son consentement, le juge ne peut écarter le refus de consentement au motif qu'il est abusif, eu égard à l'intérêt de l'enfant, sauf lorsqu'il s'agit d'une nouvelle adoption, lorsqu'il s'agit de l'adoption de l'enfant ou de l'enfant adoptif d'un époux, d'un cohabitant ou d'un ancien partenaire à l'égard duquel un engagement parental commun existe, ou lorsque la mère s'est désintéressée de l'enfant ou en a compromis la santé, la sécurité ou la moralité. B.13.2. Dès lors qu'il est en principe dans l'intérêt de l'enfant qu'il ne soit pas séparé de sa mère contre la volonté de celle-ci, sauf dans des circonstances exceptionnelles comme lorsqu'il est question de maltraitance ou de négligence de l'enfant, la disposition en cause repose sur un juste équilibre entre les intérêts concurrents de toutes les parties concernées en ce qu'elle prévoit que, sauf dans |
het adoptief kind van een echtgenoot, van een samenwonende partner of | le cas d'une nouvelle adoption ou de l'adoption de l'enfant ou de |
van een voormalige partner ten aanzien van wie een gemeenschappelijk | l'enfant adoptif d'un époux, d'un cohabitant ou d'un ancien partenaire |
ouderlijk engagement bestaat, slechts als onverantwoord kan weren | à l'égard duquel un engagement parental commun existe, le juge ne peut |
wanneer de moeder zich niet meer om het kind heeft bekommerd of de | |
gezondheid, de veiligheid of de zedelijkheid van het kind in gevaar | écarter le refus de la mère de consentir à l'adoption au motif qu'il |
heeft gebracht, op een billijk evenwicht tussen de tegenstrijdige | est abusif que lorsque la mère s'est désintéressée de l'enfant ou en a |
belangen van alle betrokken partijen. | compromis la santé, la sécurité ou la moralité. |
B.14. Gelet op dat billijk evenwicht is de in het geding zijnde | B.14. Compte tenu de ce juste équilibre, la disposition en cause est |
bepaling bestaanbaar met de artikelen 22 en 22bis van de Grondwet. | compatible avec les articles 22 et 22bis de la Constitution. |
B.15. De eerste prejudiciële vraag dient ontkennend te worden | B.15. La première question préjudicielle appelle une réponse négative. |
beantwoord. Wat de tweede prejudiciële vraag betreft | En ce qui concerne la seconde question préjudicielle |
B.16. Rekening houdend met de feiten van de zaak die hangende is voor | B.16. Compte tenu des faits de l'affaire qui est pendante devant la |
het verwijzende rechtscollege, wordt het Hof gevraagd te onderzoeken | |
of de in het geding zijnde bepaling bestaanbaar is met de artikelen 10 | juridiction a quo, il est demandé à la Cour d'examiner si la |
en 11 van de Grondwet, doordat die bepaling, buiten de gevallen waarin | disposition en cause est compatible avec les articles 10 et 11 de la |
het gaat om een nieuwe adoptie of om een adoptie van het kind of het | Constitution, en ce que, sauf dans les cas où il s'agit d'une nouvelle |
adoptief kind van een echtgenoot, van een samenwonende partner of van | adoption ou de l'adoption de l'enfant ou de l'enfant adoptif d'un |
een voormalige partner ten aanzien van wie een gemeenschappelijk | époux, d'un cohabitant ou d'un ancien partenaire à l'égard duquel un |
ouderlijk engagement bestaat, een verschil in behandeling in het leven | engagement parental commun existe, cette disposition fait naître une |
roept tussen personen die een verzoek tot adoptie indienen, naargelang | différence de traitement entre les personnes qui introduisent une |
de weigering om toe te stemmen in de adoptie uitgaat van een ouder van | requête en adoption, selon que le refus de consentir à l'adoption |
het kind, dan wel van een andere persoon die wettelijk verplicht is | émane d'un parent de l'enfant ou d'une autre personne qui est |
zijn toestemming te geven. Wanneer de weigering om toe te stemmen in | légalement tenue de donner son consentement. A supposer que le refus |
de adoptie uitgaat van een ouder van het kind, zou de rechter het | de consentir à l'adoption émane d'un parent de l'enfant, le juge ne |
belang van het kind in de regel niet kunnen beoordelen, terwijl die | pourrait pas apprécier, en règle, l'intérêt de l'enfant, alors qu'il |
rechter dat wel zou kunnen wanneer die weigering uitgaat van een | le pourrait si ce refus émanait d'une autre personne qui est |
andere persoon die wettelijk verplicht is toe te stemmen in de | légalement tenue de consentir à l'adoption. |
adoptie. B.17.1. Hoewel de prejudiciële vraag niet aangeeft welke personen | B.17.1. Bien que la question préjudicielle ne précise pas les |
precies dienen te worden begrepen onder een « andere persoon die | personnes qu'il y a lieu d'entendre par « une autre personne qui est |
wettelijk verplicht is zijn toestemming te geven », kan uit de bij het Hof ingediende memorie van M.C., die als eiser voor het verwijzende rechtscollege dat rechtscollege heeft verzocht prejudiciële vragen te stellen aan het Hof, worden afgeleid dat de in artikel 348-5 van het oud Burgerlijk Wetboek bedoelde personen worden beoogd. Volgens die bepaling wordt de toestemming in de adoptie door de voogd gegeven wanneer de afstamming van een kind niet vaststaat of wanneer de vader en de moeder van een kind, of de enige ouder ten aanzien van wie de afstamming vaststaat, overleden zijn, vermoedelijk afwezig zijn, geen bekende verblijfplaats hebben of in de onmogelijkheid verkeren om hun wil te kennen te geven of wilsonbekwaam zijn. In geval van adoptie door de voogd, wordt de toestemming gegeven door de | légalement tenue de consentir à l'adoption », il peut se déduire du mémoire qui a été déposé à la Cour par M.C., le demandeur devant la juridiction a quo qui a demandé à cette juridiction de poser les questions préjudicielles à la Cour, que les personnes visées sont celles qui sont mentionnées à l'article 348-5 de l'ancien Code civil. Selon cette disposition, le consentement à l'adoption est donné par le tuteur lorsque la filiation d'un enfant n'est pas établie ou lorsque le père et la mère d'un enfant, ou le seul parent à l'égard duquel la filiation est établie, sont décédés, présumés absents, sans aucune demeure connue, dans l'impossibilité ou incapables d'exprimer leur volonté. En cas d'adoption par le tuteur, le consentement est donné |
toeziende voogd. Wanneer de belangen van de toeziende voogd | par le subrogé tuteur. Si les intérêts du subrogé tuteur sont en |
tegenstrijdig zijn met die van de minderjarige, wordt de toestemming | opposition avec ceux du mineur, le consentement est donné par un |
gegeven door een voogd ad hoc aangewezen door de rechtbank op verzoek | tuteur ad hoc désigné par le tribunal à la requête de toute personne |
van iedere betrokken persoon of van de procureur des Konings. | intéressée ou du procureur du Roi. |
B.17.2. De tweede prejudiciële vraag betreft aldus het verschil in | B.17.2. La seconde question préjudicielle concerne dès lors la |
behandeling dat de in het geding zijnde bepaling in het leven roept | différence de traitement que la disposition en cause fait naître entre |
tussen kandidaat-adoptanten, naargelang de weigering om toe te stemmen | les candidats adoptants, selon que le refus de consentir à l'adoption |
in de adoptie uitgaat van een ouder van het kind, dan wel van de | émane d'un parent de l'enfant ou qu'il émane du tuteur, du subrogé |
voogd, de toeziende voogd of de voogd ad hoc. | tuteur ou du tuteur ad hoc. |
B.18. Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie sluit niet uit | B.18. Le principe d'égalité et de non-discrimination n'exclut pas |
dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt | qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de |
ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust | personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et |
en het redelijk verantwoord is. | qu'elle soit raisonnablement justifiée. |
Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld | L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant |
rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel | compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la |
en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het beginsel van | nature des principes en cause; le principe d'égalité et de |
gelijkheid en niet-discriminatie is geschonden wanneer vaststaat dat | non-discrimination est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas |
er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de | de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés |
aangewende middelen en het beoogde doel. | et le but visé. |
B.19.1. Het in het geding zijnde verschil in behandeling berust op een | B.19.1. La différence de traitement en cause repose sur un critère |
objectief criterium, meer bepaald het al dan niet bestaan van een band | objectif, plus précisément l'existence ou non d'un lien de filiation |
van afstamming in de eerste graad tussen het kind en de persoon die | au premier degré entre l'enfant et la personne qui doit consentir à |
dient toe te stemmen in de adoptie : terwijl de relatie tussen het | l'adoption : alors que la relation entre l'enfant et ses parents se |
kind en zijn ouders wordt gekenmerkt door het bestaan van een | |
afstammingsband in de eerste graad, is dat niet het geval voor de | caractérise par l'existence d'un lien de filiation au premier degré, |
relatie tussen het kind, enerzijds, en de voogd, de toeziende voogd of | ce n'est pas le cas de la relation existant entre l'enfant, d'une |
de voogd ad hoc, anderzijds. | part, et le tuteur, le subrogé tuteur ou le tuteur ad hoc, d'autre |
B.19.2. Uit het onderzoek van de eerste prejudiciële vraag is gebleken | part. B.19.2. L'examen de la première question préjudicielle a fait |
dat het tweede lid van de in het geding zijnde bepaling is ingegeven | apparaître que le deuxième alinéa de la disposition en cause est dicté |
door de doelstelling te voorkomen dat een kind, behoudens in | par l'objectif d'éviter que, sauf circonstances exceptionnelles, un |
uitzonderlijke omstandigheden, wordt gescheiden van zijn ouders tegen | enfant soit séparé de ses parents contre leur gré, ainsi que par |
hun wil, evenals door de doelstelling het gezinsleven van de ouders te | l'objectif de protéger la vie familiale des parents. Ces objectifs |
beschermen. Die doelstellingen zijn wettig. Het in het geding zijnde | sont légitimes. La différence de traitement en cause est également |
verschil in behandeling is eveneens pertinent ten aanzien van die | pertinente au regard de ces objectifs. En outre, dès lors que le |
doelstellingen. Daar de familierechtbank de weigering van de moeder of | tribunal de la famille doit écarter le refus de la mère ou du père de |
de vader om toe te stemmen in de adoptie dient te weren wanneer na een | |
grondig maatschappelijk onderzoek blijkt dat die persoon zich niet | consentir à l'adoption s'il apparaît, au terme d'une enquête sociale |
meer om het kind heeft bekommerd of de gezondheid, de veiligheid of de | approfondie, que cette personne s'est désintéressée de l'enfant ou en |
zedelijkheid van het kind in gevaar heeft gebracht, is de in het | a compromis la santé, la sécurité ou la moralité, la disposition en |
geding zijnde bepaling bovendien niet onevenredig ten aanzien van de | cause n'est pas disproportionnée aux objectifs poursuivis. La |
nagestreefde doelstellingen. Het in de tweede prejudiciële vraag | différence de traitement visée dans la seconde question préjudicielle |
beoogde verschil in behandeling is aldus redelijk verantwoord. | est dès lors raisonnablement justifiée. |
B.20. De in het geding zijnde bepaling is bestaanbaar met de artikelen | B.20. La disposition en cause est compatible avec les articles 10 et |
10 en 11 van de Grondwet. | 11 de la Constitution. |
B.21. De tweede prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. | B.21. La seconde question préjudicielle appelle une réponse négative. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
zegt voor recht : | dit pour droit : |
Artikel 348-11 van het oud Burgerlijk Wetboek, zoals gewijzigd bij | L'article 348-11 de l'ancien Code civil, tel qu'il a été modifié par |
artikel 8 van de wet van 20 februari 2017 « tot wijziging van het | l'article 8 de la loi du 20 février 2017 « modifiant le Code civil, en |
Burgerlijk Wetboek, betreffende de adoptie », schendt de artikelen 10, | |
11, 22 en 22bis van de Grondwet niet, in zoverre het de | ce qui concerne l'adoption », ne viole pas les articles 10, 11, 22 et |
familierechtbank, buiten de gevallen waarin het gaat om een nieuwe | 22bis de la Constitution, en ce que, sauf dans les cas où il s'agit |
adoptie of om de adoptie van het kind of het adoptief kind van een | d'une nouvelle adoption ou de l'adoption de l'enfant ou de l'enfant |
echtgenoot, van een samenwonende partner of van een voormalige partner | adoptif d'un époux, d'un cohabitant ou d'un ancien partenaire à |
ten aanzien van wie een gemeenschappelijk ouderlijk engagement | l'égard duquel un engagement parental commun existe, il ne permet au |
bestaat, slechts toelaat de weigering van de moeder van het kind om in | tribunal de la famille d'écarter le refus de la mère de l'enfant de |
de adoptie toe te stemmen te weren wanneer de moeder zich niet meer om | consentir à l'adoption que lorsque la mère s'est désintéressée de |
haar kind heeft bekommerd of wanneer zij de gezondheid, de veiligheid | |
of de zedelijkheid van het kind in gevaar heeft gebracht. | l'enfant ou en a compromis la santé, la sécurité ou la moralité. |
Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel | Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française, |
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
op 7 oktober 2021. | la Cour constitutionnelle, le 7 octobre 2021. |
De griffier, | Le greffier, |
F. Meersschaut | F. Meersschaut |
De voorzitter, | Le président, |
L. Lavrysen | L. Lavrysen |